장음표시 사용
381쪽
duorum itInere, accitus est cognatus quidam noster, vir bonus, fit harebus agendis non inexercitatus; & id magno sa. te rei nostcie familiaris dispendio, qua sumptus praebente administranda iam tum erat tutela nostra ab homine externo per crebra itinera, longamque ab ipsius laribus absentiam, di Cadomi commorationem. Nec diu tamen ipsum munere hoc defungi passa est immatura mors,& in locum eius iuste s est Daniel Maeaeus AEgidii filius. Uisum autem fuerat omni huic propinquorum nostrorum coetui ablegandas esse Rotho magum sorores meas, & iii cou- victum tradendas religioso Dominicanarum puellarum sodalitio, inter quas iam pridem Christo nomen dederant materterraiostrae duae virgines eximiae pietatis. Nuperrime autem obierat alia matertera nostra Catharina illa Pillonia superius h me commemorata, Cadomi olim nupta, tui dem vidua , quinque filiorum mater, iam adolescentium, & nie aliquot annis natu grandiorum. Adiunctus sum illis in contubernium& studiorum communionem. Horum nonnulli adibant iam scholas publicas : alii, mei fere aequales , domestica disciplina imbuebantur ab optimo Sacerdote , insormandae ad Christianam plotatem puerili aetati, moribusque regendis idoneo , sed plane illiterato. Ita vero abhorrebant illi h literarum stadiis . ut quotiescunque certis diebus atque horis repetendae eisent scholae , detrudi viderentur in pistrinum ad molas versandas. Huic contubernio per totum sexenonium mancipatus studiis humanitatis incubui. Tunc autem factus iam grandior , & etiamnum tamen admodum puer , deductus eram tu Collegium Regio montanum Cavomense, di in disciplinam traditus Patribus Societatis Iesu , Collegii Rectoribus; quorum cura luerarum humaniorum praeceptis instructus tum per quinquennmm ; Philosophiae vero institutis per triennium. Quod nisi alli, indole sorsu ean mea ad bonas literas prona delectati. monitis suis ix adhortati nibus me languentem excitassent, si quid erat in me boni, id omne domesticorum exemplorum perversitate suisset exstinctum Nam cum invidiam illorum excitaret amor ille literarum, qui tu me orat, nihil praetermissum ab illis est , quo me merti poἱle crederent a studiis: Iibri mei .subrepti, chartae concerptae, vel aqua perfusae, vel seri allitae , ut scripturam nostram respuerent; cubiculi nostri oeclusae s res , ne , dum ipsi ludo darent operam, ego illic cum libello desit isterem ; quod & saepe factum a me deprehenderant. Cum autem ruinge.ageremus, per autumnales seriaβ , tum .vero nefas esse putabam,
Ebros attingere, totosque dier, vel iussitando, vel venando, vel de-
382쪽
- ambifando duci iubebant. Me vero cum alia traheret vomptas, antequam excitati essenthsomno, exoriente Sole, domo elum c gressus, et condebam me in sylvam , vel raptim certe opacam aliquam lectabar
umbram, quae me placide legentem & studentem ab oculis eorum protegeret. At illi me diu per dumos quaesitum, & velut indagine cinctum, extrahebant tandem e latibulis, vel lapii lorum, made litiumve glcbarum iactu, vel aqua clam per siphones inter arborum ramos immissa. Sed quantum conatus nostros tardabat con lucipulorum livor ac malignita; tantum eos provehebat insitum mihi a natura infinitum illud diseendi desiderium , quod tam alte insederat animo meo ab ipso vitae ortu, ut facile concedens multis gloriam literarum, si constat sti erga eas studio& incredibili amore reliquos omnes supera illa me praedicavoro; iure id certe meo mihi a sumere palamque vindicare posse videar. Atq; hoc sane inter praecipua, quae Deus in me larga manu contulit, bona por ere debeo; nam assidua hae studiorum contentic ne-nobilioribus curis ab intemperantia adolescentiae S. vitiis juventutis facile abstrahebar, in quae caeter quin & vividae naturae fluxu, & acriori nec sacile domabili experrectae indolis impetu, nimis saepe iam inde delapsus sum. Ex hoc autem constantiliterarum amore, εἰ assidua studiorum exercitatione, praeter infinita alia percepta a me commoda, vel id unum plurimi faciendum iudico , quod nulla unquam me vitae cepit satias , nullum hominum rerumve taedium; quod nimis saepe sibi contingere vulgo conqueri reliqui mortales siluit gravissimaque mihi prae reliquis omnibus semper habita est temporis i ra, quam assidua diligentia & contentione sarcire conabar Ac memini in me admodum puerum , nec dum prima literarum notitia iniictum , si quem fabellas ex libro praelegentem audicham, magnam incessiste cupiditatem saeuitatis hujus adipiscendae , cum rc putarem beatum me fore , si absu; externa ope, meoq; marte huiusmodi acroamatis oblectare animum possem. Postquam deinde legencli, at nondum scribendi peritiam sum a secutus, si quando videbam quempiam literas ad se scriptas resignanteniae legentem,sc mecum ipse cogitabam, nragnae id mihi oluptati suturum, si congerronem mihi meum sic alloqui & compellare liceret. His ergo desideriis acuebantur studia nostra , atque ita porro iv Grammatica , reliquisque disciplinis , caussas mihi ipse singebam , cur eas quoque conarer accipere. Nec id sugiebat Praeceptores nostros, qui egregie favontes pueri voluntati, per quinquennale illud inferiorum scholarum curriculum , vel prosequebantur munusculis,
vel propositis ad conflictionem praemiis decorabant. Cujusdam etiam
383쪽
tam tener in me aliquando animus suit, tanta charitas, ut cum inter i sus pueriles sorte iactu lapidis gravissimum capite vulnus accepissem , ad rei nuntium periculo meo valde exterritus sit, adeoque commotus, ut morbo statim correptus 5c ipse sit, & in praesentissimum vitae periculum adductus. His sublevatus praesidiis aequalium meorum livorem facile poteram contemnere. Hoc igitur nobile Gymnasium Cadomense, hane adolescentiae meae Palaestram, & amavi semper, dc quotiescunque eius revisenclae potestas fuit, eius conspectu valde sum delectatus, ut iuvenescere, & ad praeteritos vitae annos redire mihi visus sim.
Augustin. ipsum Vero quod de se prodidit Au stinus, in his studiorum Confessi. l. . primordiis odiise se literas Graecas, idem mihi quoque usu venit; sede. 33. earum demum utilitate Perspecta, farcire hoc damnum magno subinde labore contendi. At acri interim serebar in Poeticam impetu, ac velut .amtu quodam percita aestuabat mens nostra , ponebamque summum literariae laudis apicem inversibus expedite pangendis, ut quodcunque occurreret argumentum , facile id carmine complecterer, & quidquid dicere conarer, verius esset; non tam de accuratione de elegantia, quam de eopia de facilitate sollicitus. Et quoniam priscarum fabularum sale perspersam & conditam esse deprehenderam veterem omnem P sim . perdiscendas eas mihi proposueram; nec inter sodales meos facile re-
, perisses quemquam harum notitia melius instructum & tulisset forsi- tan bonam aliquam frugem felix illa ad Poe sim indoles, si non perversis incauti Praeceptoris, qui tum me erudiendum susceperat, consiliis fuisset depravata. Is enim excussis h manibus meis Uirgilio, Ovidio, Horatio aliisque certissimis ad Parnassum ducibus & magistris, ad quotum imitationem vel tum maxime instituendus eram & excitandus, subis ieeit mihi leves quosdam de ignobiles aevi hujus Poetas, Italos, atque Belgas , ingeniolbs quidem dc argutos, atque ab acutis de vibrantibus sententiis laudem quaerentes, depravato iam tum carminis gustu, postquam h simplici illa, grandi, dc pudica priscae Poeseos majestate degenerare coepit aetas recentior, Vero legitimi dc sani carminis lepore exstincto. His lautitiis, quasi crepundiis, captus puerilis animus recta via
facile deflexit, nec ante agnovit errorem, quam aetate maturior maculosum ac sueatum carmen sciret ab eo seponere, quodnaturali pulcritudine Oxsurgit. Octo annos natus eram, cum sacro chrismate delibutus Confirmationis sacramentum accepi Johanne Petro Camusio, Bellicensi Episeopo, sancti-
384쪽
sanctitate vlaae, ingenio. eloquentia & scriptionum copia venerabili, cui longo post tempore successi in Abbatiae Alnetanae ad uistratinem.
Intra decursiam noni aetatis meae anni correptus sum morbis puerilibus, quos Variolas de Robicias Uulgus appellat. Pueriles dico, quamvis experientia nos iampridem, maxime vero postremis hisce annis, docuit, esse illos omnis aetatis. Docuit nos quoque Historia valde eos falli, qui /expertes il horum Uetenes fuisse eensent. Fatendum quidem levissima ac pene Mulla eorum apud Graecos de Romanos, ac praesertim antiquiores exstitille vestigia; nee notatum apud eos quemquam a deformitate oris, quam inustis & excavatis in facie punctis solent relinquere. Neque sane morbi huius meminerunt vetustiores Medici: nam vari illi, quos comm
morant, ex quorum nomine profluxit variolarum nomen. maculae quiadem erant in facile, at non λ morbo impressae , verum ab ipso ortu innatae. Liquido id probat Ciceronis iocus in Servilium Isauricum. qui cum huiusmodi varis esses deformis, animo autem parum constans, miror, inquit, qui it quod pater tuus, homo consantispinus, te nobis I brium retiquit. A p ire igitur, ab ortu scilicet, non morbo varius relicturest. Quia a Quin- Lib. 6. c. a. tiliano proditum,ad variolarum morbum viri docti perperam retulerunt. Atque hinc.Vari, & Varii. & Vareni in veterum familiarum Romanarum nomina ιχ cognomina abierunt. At non inde tameti liquido colligas, nulla prorsus vetustis illis temporibuι exstitisse morbi huius indicia. Rariora fortasse fuerint apud Graecos di Romanos: nam & Gentes aliquas scimus Variolsum hodieque esse expertes: cuiusnodi seruntur esse Cise Memoindesciusi: vel ob caeli temperiem&salubritatem, vel ob maiorem parentum iu Μissions dueducandis liberis curam, eertaque ad praecavendam mali huius contagio- L R nem adhibita remedia. Selius fortasse fuerit apud has Gentes exortum.P- P 'qualia ante suam aetatem prodii e priscis seculis incognita narrat Plinius, Lib. 26. e. r.& qualis postremis hisee temporibus fuit in Europatues venerea. Sed ali- Pag. 4 I. quot post Christum annis erupit demum pestis illa, quae describitur a Vet- itio Valente Antiocheno Astrologo in Astrologiis, α ab Aetio Amideno, Libi. 3. quorum ille Hadriani mali par fuit, quem Latinitate h me donavim inlucem dare olim habueram in animo hic suppar Constantino. E κωμα, i , Variolas appellant,d: Rubicitas ἐξανθηριατα,&pueriles morbos esse agnoscunt. Sub initia quoque sexti post Christum secuti Variolas vehementer infestasse Galliam & Italiam legimus in Marii Chronico. Addam praeterea, si modove boni Lectoris licentia ausim evagari extra metas hujus insti.
385쪽
rum Regis, sub finem sexti a reparata salute seculi, ingentem apud Francos
stragem edidisse morbum hunc Magna inquit, eo anno lues in populo fuit, valetudines variae, micina, cum pusulis cs vesicis. Valetudines varias dc milinas appellat morbos exortos , cum varis similibus granorum ἐοικυίας, quales erant parvae illae pustulae ex herpete prodeuntes , quas ex acri dc calida bile in cutis superficie oriri ait Actuarius. Unde liquet, vanam esse eorum conjecturam, qui pro vocabulo misina, a se non intellecto, imperite subjecerunt malignae. Docet nos quoque Fra - ciea Hil oria Balduinum Belgarum Principem, reparatae salutis Anno 962. peste hac esse consumptum. Quantum grastata ea fuerit inter Saracenos, vel inde cognoscitur, quod Calipharum plerosque notas ejus & cavitates in faeie gestasse, observatum est ab Elmacino & Abuffaragio; quosdam etiam ea tonstat fuisse existinctos. In AEgypto denique & in Oriente, intra Tropicos, valde frςquens illa & mortifera est: atque ex Indis & AEgypto per bella Saracenorum ad Occidentem pervenit. Sed haec obiter: nunc stadium decurrere pergamus.
Cum primis literis operam darem in Collegio Cadomensi Societatis Jesu , essemusque simul in condiscipulatu ego & Bernardinus Gigalius Bellofontius, is qui postmodum Marescallus Franciae creatus cst , domestico ille tum quidem Praeceptore utebatur Brebo vio, seblimioris qu-
ritusPoeta magnum desin de nomen vernacula Lucani interpretatione ade Pto. Atq; ego tunc etsi nondum excesseram ex ephebis,eramq; valde puer Pro eo tamen, quo incensiis serebar in Poeticam studio, facile animadvertebam,nihil humile eum sapere sed supra Vulgi captum animos attollere. Itaque percontabar eum saepenumero super Veterum PoetarHm praestantia, tensusque ejus explorabam, ad quorum normam accommodarem meos. At serre prosecto non poteram aequo animo, cum sordere illi agnosce-, rem despectum Virgilium , eique ac caeteris quoque omnibus antiquis Poetis Lucanum anteferri. Cuiusmodi delirio laborantem vidimus deinde Petrum Coi nolium, Comicorum Gallorum principem. Sic quoque Franciscum Matherbam accepimus , nulli Lyricorum gentis nostrae secundum, ad Statii clangorem & crepitacula insaniisse. Adeo verum est, quod saepe alias expertus sum . rariores esse sanos bonorum Poematum aestimatorcs oc iudices, quam probos corundem artifices. i
Sed & alium mihi tum videre contigit florentis ingenii amoenitate di poeticis suavitatibus nobilem Johannem Franciscum Sarasinum , cum patris sescxsequiis interesset,qui fuerat deCadomens Francicorum Quaestorum
386쪽
storum Collegio. Tum vero avidissimis oculis suspiciebam hominem e
oriente iam fama percelebrem. Iamque nubiles sorores ineae, Maria dc Susanna, Dominicanarum materteram eonvictu exemtae erant, & Cadomum revocatae ad aegidiam
amatam, pauci 'tie post annis in honestistimis matrimoniis sunt collocatae: unde & plures procreati sunt liberi ex Maria, qui & numerosam ex se ded runt prolem ' & unus tantum filius ex Susanna, qui nec diu superstes fuit. Emenso tandem politioris humanitatis curriculo , cum iam maturus videret Philosophiae, etsi nondum excesseram decimum tertium aetatis annum . damnoso hoc consobrinorum meorum solutus contubernio, in Antonii Hallaei Professorii Regii convictum dc disciplinam transii, magno meo emolumento : erat enim vir ille impense doctus, magnamque sibi famam pepererat poetica facultate , quam editis sub fine vitae Poematis suis valde insignivit. lnclaruerat quoque accurata Geographiae peritia; quam & publice iteratis praelectionibus docuit non semel in Ruditorio Academiae Cadomensis. At ego disciplinae huius eram valde rudis. necdum prima ejus perceperam elementa. tamque supinae inscitiae notam diutius inhaerere mihi haudquaquam passus est Hallaeus, quem caeteroqui discendi desciendi noverat esse percupidum: atque hae etiam eruditionis parte publicis praereptionibus ic testi tutione privata imbuendum me suscepit. Ergo ex
domestica ejus & assidua consuetudine, non egregio solum auctus sum d euinae incremento. sed anteceptos a pueritia errores plurimos depositi. Aecedebat singularis ejus benevolentia , ves potius pietas erga me, quam retinuit tam constanter ad exitum usque vitae, ut, cum animam ageret. oculis jam in morte natantibus, supremumque trahens halitum, adstantem sibi Gul elmum Pyrrhonem . virum eruditum , a quo Claudianus egregio
commentario illustratus est, propius ad se iussum accedere se affatus sit optime omnium nosti, mi Pyrrho, quae fuerit mea , dum vixi, erga Ηuetium charitas tu velim eerto ei significes, me morti proximum . memorem tamen fuisse veteris nostrae amicitiae , & enixe ab eo contenis dere, ut in ea colenda & retinenda sancte ipse quoque, quod lic haetenus fecit , perseveret, inibus dictis placide ex vita migravit. Ego vero . o purissima anima, mandato huic paruihactenus; ac porro, quoad vita suppetet, parere certum est : & si quid mea apud Deum vota precesque potuerint, omni eum obtestabor obsecratione , ut gloriae suae & aeternae
felicitatis participem to faciat.
387쪽
Quo tempore uallaeo traditus sum in disciplinam, Syetanum illa Collegium Λcademiae Cadomensis moderabatur, in eoque Rhetoricam docebat magno Auditorum concursu Antonius Gosselinus, Ambianis ortus. Regius Eloquentiae Profestor, idemque Pastor Cadomensis Paroeciae beatae Virginis. Graecis ille Latinisque literis luculenter erat excultus, dc in eruendis Romanis antiquitatibus diu muliumque versatus. Ac prudenter sane consuluili et existimationi suae, si se in earum tractatione continuisset. Verum cum ad scrutanda quoque Gallicae vetustatis rudera suam convertisset operam, Librumque scripsisset super hoc argumento, indoctis quibusdam visus est satisfecille proposito; at peritioribus exagitandi . sui ansam praebuit, ac Bochario praecipue interioribus & reconditis literis abunde instructo, qui pererudita ad Mosantium Briotam scripta epistola, stigmata Gosselino perpetua imposuit. Auspicatus sum per illos dies studia Philosophiae, ductu Petri Mambrunt, e Societate Iesu. Is post navatam Lutetiae magno applausu perquadrienesum operam in tradendis Rhetoricae praeceptis, Cadomum tamdem venit docendae Philosophiae caussa , velut in nobilissimae disciplinae sinu quietem capturus. Is tum me traditum sibi discipulum cognovit &amavit, & diligenti institutione sibi formandum proposuit. Me itaque, vocavit ad se Scholis etiamnum vacantibus , seductumque monuit velle se ita mecum agere , quemadmodum actum est olim a Platone cum discipulis, quos lege palam proposita dc Scholae foribus etiam praefixa, asecebat ab auditorio suo, nisi prius aliqua tinet, essent Geometriae peritia. Cum ergo praeeunte Mambruno leviter delibassem primum Euclidis Elementum ad sextam usque propositionem, eo relicto rus proficisci coactus sum. . At degustata vel primoribus labris Geometria , tanta mihi insedit praeclarae hujus scitentiae percipiendae cupiditas, ut noctes atque dies consumerem in ea excolenda, & iam inde pene adspernarer reliqua studia , quibus hactenus fueram tam suaviter delinitus. Nec eam sane impendi deinde operam Philosophiae , quam postulabat rei dignitas &magnitudo, cum omnia mihi sorderent prae Geometria. Enimvero magnopere id improbabat Mambrunus primus mali auctor, quod crebris, admonitionibus emendare conabatur, meque ad ossicium revocare, cum diceret, praepostera me agere, qui Philosophiam adspernarer prae Geometria , cum philosophiae tantum causia vacandum esset Geometriae. At nihil his aliud effectum est, quam ut cautius cum eo agerem ; studiumque dissimularem, quo ardebam, plusculumque temporis tribuerem Philosophiae, quoad peractum est statum hoc & solemne biςnnium. Ca-
388쪽
co MMENT. DE REBUS dcc LIB. I. u
Cadomum deducta est tunc temporis Dothinicanorum familia,suste. Hori vitae adscripta, quae collapsam in Coenobio Odomensireligiosam disciplinam ad pristinam severitatem revocaret. Ita vero novo hoe cultu & ad speciem fetatis composito captus sum, ut in illum coetum recipi magnopere concupiverim, atq; id enixe postulaverim a Praefecto sem lsae, viro priscae sanctimoniae. Nec ille certe abnuit, sed rem aegerrime tulit tota civitas, cum 'me ab hoc hominum genere subdole illectum spicarentur.Nec defuerunt, qui adirent hominem, gravissimisq; verbis minas ei intentarent, si incautum adolescentem pergeret technis suis in fraudem prolectare: sic enim sibi sine . caussa persuaserant. Consanguinei vero mei intra aedes suas me deprehen sum, velut in custodia occlulum, pertinaciter, sed amanter tamen quantumvis renitentem detinuerunt. Atque ita interpellatum est propositum, Deo, uti quidem rebar, auctore susceptum. Atque id quidem etsi iuvenili quadam levitate susceptum visum est multis, mihique adeo ipsi, postquam reciamantium uno ore amicorum suasu abjectum est, in eo tamen omnipotentis Dei vocem, me iam inde ad se benigne invitantis, dc ii mundi sordibus atque iace educentis, poteram agnoscere. Nam vel a prima pueritia in Christi eastra transire, eiusque militiae adscribi non obscuris votis cupiebam, saepiusque erumpentes sentiebam piae hujus voluntatis igniculos in intimis praecordiis, quos comprimebat procax indoles, inanibus desideriis ac futiliabus mundi delinimentis obnoxia : quoad tandem gratia victrix fraenos in jecit reluctanti, dc adversus stimulum calcitranti, domitumque sibi penitus asseruit.
Tum vero admissus sum in pium illud Sodalitium, B. Mariae Virginis celebrandis laudibns institutum in Collegio Cadomensi Societati siesu, ut&
in reliquis ejusdem societatis domibus. Nam cum huic praeesset Mambru- nus, aequum duxi eodem in capessendis caesi viis, quo in emetiendo disciplinarum curriculo, uti ductore. Me vero aetate iam cautiorem factum , pruὸentioremque rerum aestia imatorem, etsi minime poenitebat positae in Geometricis operae, agnoscere tamen tum demum coepi, quantum literulis nostris intui istem damni neglectu philosophiae, de qua dictum est ab Antiquis, bonum nullum optabilius datum esse hominibus Deorum.concessu, neque porro datum irL in saepe, nec sine angore animo revolverem, ita detrimentum hoc sanum iticredidi, si a calce redirem ad carceres, studiumque Philosophicum denuo percurrerem. Cogitabam enim me nondum excessisse decimum sextum ae-.tatis annum; cum priscorum ill0rum Philosophorum, quorum apud nas
389쪽
tanta v Iget hodieque existimettio, plerique iam grandes natu, ac pene senes, Philosophiam attigerint. Accedebat NIambruni auctoritas, cujus amor mihi in horas crescebat. Cum ei itaque consilium meum aperuissem de renovandis Philosophiae studiis, arcte me complexus, non sibi probari solum rem dixis, sed se quoque jam ante habuisso in animo eiusdem suasorem fieri&impulsorem; at ea, inquit, lege, ut ab oculis tuis removeas libros omnes ad Mathematicam pertinentes. Etsi gravis mihi visa eE ..conditio, accepi tamen, totumque hoe Geometricum & Astronomicum . choragium tantisper sepositi. Hinc coepi Philosophiam eapessere non segniter; nec ad id parum conducebant pristina midia, tenuia quantumvis
dc levia, potissimum vero praeclara illa rerum cognoscendarum via, trita a Geometris. At ecce, dum in hac palaestra me naviter exerceo . is ipse, qui me ad eam revocaverat, idem ab ea me abstraxit Mambrunus, dc denuo Mathematica studia jubet retractare, aequum esse dicens aliquem me
percipere operae fructum, tam studiose in hac disciplina colloeatae; optumumque factu videri sibi splendidam aliquam propalam aperire disputa tionem, in qua de omnibus nobilis huius scientiae partibus publice responderem. perspectam sibi esse facultatem meam , nec sine laude rem abitu ram. Parui enim vero sapientissimi viri consiliis, cui melius cognitum esse me , quam mihi ipsi putabam. Habita est disputatio in magna hominum Cadomensium corona, mireque ipsis placere visa est novitaso ei, cui simile quicquam in urbe non inerudita factum nusquam acceperant. In tam vasto autem Mathematicarum artium campo, quem mihi ipse perueram , curriculi mei moderatorem atque ducem conciliavit mihi
Mambrunus Erardum Billium, Lotharingum , ex suo Sodalitio, qui tum Cadomi Theologiae Moralis praeceptis publice tradendis vacabat. FGt in hoc homine summa reconditarum disciplinarum periti b, quam ardens virtus singulari conjunista modestia contegebat. Is ad hane palaestram dilia genter me exercuit 3 longeque magis ad alia mihi profuisset tam excellentis doctoris institutio, nisi, sua eum pietate ad Americanarum gentium , salutem rapiente, naufragio paulo post in Oceano periisset. Affuit tum quoque Georgius Furneri .ex eadem societate, qui praeclaro Hydrograptitae opere, vernacula Lingua edito, aliisque scriptionibus, quid posset in his studiis, notum fecit. Ex ejus autem consortio multum rim
Nee minus mihi profuerat Petri Galtrachii, qui fuit Fuinctii sodalis, consuetudo, viri diffisu eruditionis, qui variorum operum, ac prae-
390쪽
COMMENT. DE REBUS &e. LIB. I. sertim ad humaniores artes spectantium lucubratione RempubIrcam lite- irariam locupletavit.
Emifit in vulgus per illos dies Cartesius principia sectis suae, atquσsuperiori ius annis operam philosophiae per triennium dederam, abundabamque praeceptis & institutis disciplinae huius, vehemens mihi incessit cupido cognoscendarum Cartesii sententiarum: nec quievi, quoad libri hujus compos factus, totum summa diligentia perlustravi. Nec facile dixerim, quantam admirabilitatem fecerit nova haec philosophandi ratio in animo iuvenili, & veterum Sectarum rudi cum ex simplicissi is&facillimis principiis deprompta viderem speciosa miracula, dc velut sponto exortam
mundi hujus compagem, totamque rerum naturam. Ac per multos certe
annos arctissime devinetum me tenuit Cartesianae faetionis studium; tum praecipue cum per Hollandiam & Germaniam viros graves atque doctoa velut fascinatione quadam tenaciter Cartesio viderem addictos; diuquη, insanientis bujus sapientiae consultus erravi. donec maturescente aetate , totoque hoc doctrinae apparatu a fundamentis perspecto, vela dare retrorsum, & cursis iterare sum coactus, cum inanibus structitris niti eam, totam-ique ab imo solo vacillare certissima ratione deprehendissem. At Mambrunus confecto tandem Cadomi Philosophico curriculo, i- dem Lutetiae repetiit atque trivit per annos quatuor; ac inde Flexiam missus , reliquum vitae tempus, quod novem circiter annorum fuit, in docenda exegit Theologia , illustriori auditorio quam Flexiensi dignus: eum privatim interea oblectaret animum poeticis exercitationibus, eximiaque in hoc genere ederet opera, quibus suus sempei constabit honos apud sinceros Musarum cultores. Neque porro coalitam inter nos amici tiam minuit locorum intercapedo & absentia, quam solabamur uterqne crebro literarum commercio. Nec continere me tamen ita potui, quin homnis complectendi desiderio victus, Flexiam aliquando ad eum excurre- , rem. Quasi praeviderem animo futurum non multo post, ut cruda eum mihi mors summo meo dolore eriperet. Haud minus tamen viguit hactenus
apud me, porroque vigebit suavissime nostrae necessitudinis recordatio; iis
que appretabor terram levem, , - Et in urna perpetuum ver, Iuvenal.
ἰ iaui praeceptoremsncti voluere parentis . b-x 7.
ae vere parentem esse, non quidem corporis, sed mentis crassiderunt. Quintil.I. a. Sub haec ad scientiam Iuris vocavit me mos vulgo receptus. Ac mihi ςU 9
prosecto valdo cordi trat haec Romanasapicntiae pars, quae prudentiam