Theodori GrasuuinckelI Delphensis, I.C. Libertas Veneta. Siue Venetorum in se ac suos imperandi ius. Assertum contra anonymum Scrutinii scriptorem

121쪽

quiem sere prospiceret, motae , sillim justa Theodorici intersectus est. Initia Theodorici satis exagitata suere. Rebus pacatioribus ac subsidentibus paulisper bellorum minis , tantum abest ut ille tenellam ac caput attollere occeptantem , tanquam quae Romanae adversaretur potentiar, Libertatem attriverit presseritve,ut & ipseRavennς sese cum aula sua contentus continere , ne quidem in urbem illam unde in omnem regionem 'uamvis ea potitus dicatur9 intrare quo sibi sedem defigeret, sustinuerit. Potens ille fuit, fiteor, sed & pacatus placidusque collegit sub illo afflicta Italia spiritum jam fatiscentem & cum ea respirarunt &calamitatibus suis illi, qui in penitiora Hadriatici maris sese abdiderant. Aurea illius apud Cassiodorum verba sunt, Pietatis κυνα remedio surdam, qui friuo Γιa acerbitate corruerunt orsiim vero imaginari attineat eum qui populis quietem seculo pacem suo reddere sese velle gloriatur in eos quos sibi nullatenus metuendos scisci ac longis defessos malis novisi siet, saevire ΘFortuna amorem pejor inflammat magis, Ipsas misericors forsan aerit miras amat. ait Seneca in Herc. Celeo. Notum illud ejusdem autho ris,

miseras magis fortuna conciliat furi id quod illud regi ma nanimo clementique talem

squidem illum Historiis, nili quod ad extromum Boetii ac Symmachi consillarium virorum caedes multum ei de Flementiae laude detraxerit, voluntJ nihil aeque ad laudem famamque fuerit profuturum Gloriatur occasione non dissimili de Atheniensibus suis Aristides, esse ipsis μφυγνL a tοπί-

122쪽

κι- - πλι-,id est, ingenitam in infirmos propensionem& in insoeticeis miserationem sive misericordiam, non evanidam illam, sed quae ves ad salutem suisceret. Cui non a ludit quod de Mario Florus. Facile invenit exercitum miser imperior. Sed his omissis, agedum id quod vult salva veritate, largiamur Monymo, nempe veI eo quo ipse depraedicat Ioco res Romanas fuisse, concedamus accitis & perquam anginas fuisse Venetorum res, quid inferat tamen ξ Saepe majori fortunae locum secit injuria; multa ceciderunt, ut altius surgerent, & in majus; etiam Venetorum reddere Ibbertatem potuit infirmitas, potuit ipsa inopia praestare non invidendam, iis prassicrtim quibus ron poterat non esse poriculosum imperium nimis quod esset grave,quibusque cum nec ad capiendum quid ultra, nec ad continendum facultas suppeteret ad stelicitatem abunde lassiceret, si nihil eorum, quae tanquam ex communi naufragio receperant recollegerantque, denuo amitterent. Libertasinterim quantumvis arctis circumscripta finibus aeque Libertas est, atque est illa quae longe lateque sese diffundit.

Nihil eolosso demit aut addit Basis, Nihil cothurnus adjuvat nani statum.

Utque Scholastici loquuntur majus minusve rei speciem noninamutant. Aliud planefecerit Anonymus, si quod pra sumptione ante capit re ipsa, ac de facto obvenisse dicat quae si ipsi mens, expecto jam dudum quibus historicorum auth statibus sententiam suam tam a vero alienam sit adstru

cturus.

Illud di in transcursu subjungam, ad rem non facere quod cum Salviano dicat omneaaut pro Romanis habit aut pro

123쪽

Barbaris & Bagandis, unde & Venetis nisi pro talibus haberi

velint, fatendum, sese ad rem Romanam specta se.Noratum jam ante,quod nunc non repetat 'divisionem denominati nemque hujus aut illius historici veritatem rerum haud immutare. Est & insuper inepta ista in Basandas perinde ac si vel hilum a Barbaris differrent divisio, nec fatis assecutus fuisse videtur qui Salvianum allegat Anonymus,qu qualesve Bagandae suerint. Constat impositum suisse nomen Bagandarum nonnullis Galliae rusticis, quos Amandus)ac aelianus intolerandis Carini Caesaris injuriis exacerbati, sollicitarant. Bagandas, adsumptum a Caro ad imperii consortium Maximianum , praelio sudisse auctor est lib. i. historiae suae de o cidentali imperio Carolus Sigonius. Assumendo, neque barbaros quisVenetos dixerit,nis ipse barbarus. neque etiam Bagandas, ut quibus nec ulla ratione metuendum erat, ut aut pro barbaris haberentur au tBagatvlis: quanquam nec Vudeo quid ex eo dedecoris ignominiaeve in ipsos derivari potuisset: neque etiam facile crediturum quempiam existim Venetos id temporis de vita sortunisque suis conservandis sollicitos , inque exaedificanda quam sibi dclegerant sede plus satis occupatos, istiusmodi cognominis njuriam magnopere fuisse curaturos, nedum saliuros tanti ut quam suo sanguine, sitis sudoribus pepererant Libertatem, scommatis, quod ne quidem eos tangere poterat . evitandi gratia turpiter e manibus j udicarent abjiciendam & alienis imperiis su

sternendam. Eiet quidem hoc loco non modo non inconveniens, verum etiam per neccssarium ostendere quam non ingenue totum orae regioni sive Venetae tractum Anonymus cum ipsa

urbe Veneta confundat, quamque & perperam ea inter sesccsse separata, ncc non & ab authoribus separatim effe

124쪽

ro Veneta Libertate vindiciis multum lucis allaturum eia et, plurimumque facilitatis additurum solutionibus quas ad objectas ab Anonymo scribentium authoritates adrerimus. Verum cnimvero quantumvis summo labore complurima a me in eam rem privato lucubro sucrint conquitata, antequam ea videram quae Philippo Cluverio notata sunt, simulque & ab Angelo Portenaro, qui speciatim edito apologctico, eorum Libertatem qui ante urbem condi coeptam Veneti dicebantur, tutatus est, ea tamen praetermittereiatius habui, cum ne aliorum compilasse scrinia reda quar, quod homini ingenuo ut inglorium, ita etiam tu pe ac probrosum esse semper existimavi, tum quod & illud tam accurate tamque sedulo ab ipsis sit praestitum,uti neque vel adspici legium quippiam relinquere voluisse videantur iis qui post ipsos simile quid designare aggredive in animum induxerant. Dcbitan illorum capitibus coronam ego noli detraham , priorcs me ca annotarunt, epi ucium ferant, ac insuper ctiamnum, quandoquidem illorum scripta arterna laude sane dignissima omnium manibus teruntur, Lectorem meum rogatum volo, ut quae alioquin nostrum fuisset hoc loco commonstrare , ex illis petere non dedignetur.

Si qua mihi fides, pulchra sunt, accurata, jucunda. CAPUT XIII.

Ononicarii Venetiarum qui sint apud Cassiodorum. anon vel ex imperio , 'el ex conventione solvitur. non a Venetis flutus protecti nis caussa , sal a Libertate. Fructra ex canone soluto subditos Imperatori Venetos fuisse probare nititW Anonymus. -

125쪽

non pactionu nomiue sepe venit. Tributorum triplex genui , binon, oblatio, Indictio. MA num subjectionis arguinciatum Anonymo illud

este videtur ac vel solum per se ad eam probandam suffciens, quod nonnullae Cassiodori reperiantur Epistolae

cum hac epigraphe CANONICARIOVE NE TlARvM: fuerint autem Canonicarij , exactores annuorum Cano

num : quos si Imperatores habuerint quemadmodum id omnino negari non potest) dubium non sit, quin & imperatori subditi fuerint illi, a quibus istiusmodi canones exi gebantur; praesupponente nimirum jurisdictionem istius modi canonis exactione, unde& deinceps irrefragabilitere jurisdictione subjectio inseratur.

Hoc ad argumentum ut respondeam considerandum in sub cista nobis materiai ron sufficere, quod dicatur exactum. lutumve suisse canonem, nisi & exprimatur eum exige di solvendique causa. Solvitur quandoque ex imperio ca- non , quandoque ex conventione, estque ipse canon, ut &census, vel subjectionis indicium, vel redemptae Liberi ris , aut impetrati ab altero privilegij strata renumeratio, aut denique quod protectionis gratia debetur ; plures canonis solvendi causas non invenio ab Authoribus assignari. Cum ergo neque vi a Romanis Veneti fuerint subacti, nequς uu ronea concessione aut mediante juris vinculo in corum

concesserint ditionem, abst, ut istiusmodi canonis exactio nem pro servitutis indicio accipiendam ducamus. Absit item iit cum neque & illi sint antestati. sese Libertatem , quam a natura habebant, quamque gentium Jure firmatam asservabant stabilemque, selvendo canonem redemisse, nos id dicamus ; quem porro si protectionis gratia perisiverint quod nec a temporum,nec a rerum Venetarum conditi

ne ac

126쪽

ne ac statu abhorreat jam tum certum est, nullum ex istiunmodi contributionibus subjectionis argumcntum posse desumi. Canon m adhaec. qui subjectionis indicium sit, exigere non potest nisi dominus illius, a quo ille exigitur, aut qui domini vices sustinet, quod numquid in imperatorem

cadat nec ne, id vero demum est, de quo controvertimus, saltim quoadusque id ita esse non evincitur, merito nec ea, quae pro istiusmodi potestate. aut vi potestatis istiusmodi dicentur gesta subsistcre dixerimus. Pro redimenda Liabertate aut impetrandis privcleg is non nisi ratione compotentis Dominii quid exigi posse iuris ratio dictat, quod nos item in imperatorem cadere posse constanter negamus. Protectionis vero causa licite vel quilibet protector canonem petit, verum salva.Libertate illius a quo eum sibi tui desiderat, nimirum ut supra ex l. 7. de capi seposil. rev. citavi, liber.& Age est Iopulus, qui non aequali findere is amicitiam venit, puta si sard e comprehensium fit, ut opopa alterim populi

majestitem comiter constet et res, Hoc enim adjicitur , ut inlesu fur italum populum s euorem esse, non ut intelligatur alterum populum non esse liberum, quemadmodum Ur chentes msbos intelliginim lis ros esse, etiamsi neque auiboritate, neqM dignitare nolo pares sim, dcc. Hoc nomine modove, si Canonicarium Venetiarum Imperatorem habuisse , dicere velit Anonymus, neque me sibi habebit contradictorem. Potuit hac ratione obligatos sibi Venetos Impcrator habuisse, dominus eorum Gistere non potuit. Aliter si sentit ante omnia probandum erit i psi, non ratione aut intuitu juris alicujus piivati, sed pro plenitudine potestatis solutum suisse canonem : item nec ex convel tione partium, sed mero imperantis jussu, & sic in argumentum subjectionis. Expectabo quos ille actus sit enum raturus, qui istiusmodi canonis solutionem fuerint comutati ; expendamque uumquid & illi talcs extiterint, ut esti

127쪽

raciter ex ijs, illa quam sibi probandam desumsit, inseratur subjectio. Quo vero c ut & hoc obiter notem) solutum

verius ex pacto canonem, quam pro imperio, constet: animadvertendum , & ipsum canonem pactionis nomine venire , ac sic depacifici solitum, ut videre est in L etiam. de Ol 3. patron. praest. ubi dicit Imperator Alexander, jure omne obsequium debere dominis, etiam qui pactione data, a dominis manumittuntur: ad quam L. Gothosredus verbum pactionis pro canone accipit, quemadmodum & Novecta Iro. c. r . pactum eodem signiticatu accipitur pro canone,verb. i pacto accipiat uti & ante Gothostedum notavit Cujacius in l. 7. 6 quod fere. 1. de pactu. & ex eo in commentarijs suis ad Alexandi . Imp. rescripta Chassanaeus. Est & hoc obse vatu non indignum, tributorum genera Asconio Pediano tria constitui Canonem nempe,oblationem & indictionem, quorum indictio ut est, quando id quod imperatum est recusatur, ita oblatio a voluntate magis offerentis, quam ab illius cui offertur imperio dependere deprehenditur. CDnonem denique exemplificando constituit in portoriis. Quidquid vero portoriorum nomine exigi solet, id commerciorum jura concernere potissimum, nemo est quines ciat, uti & ca, sic usu exigente di humanis necessitatibus, locum habere etiam intra illos, qui neque propter sese parem,neque&alias superiorem agnoscunt quempiam. Sub jectionem autem per semet sola quod inferat, nisi speciatim id inter contrahentes actum fuerit, a nemine traditum hactenus est,imo potius istiuscemodi non interveniente partium utrimque pacto convento, contrarium statuendum est. Caldev. cons s. de privit. per totum.

M CAP.

128쪽

'o THEOD. GRAso INCRELIC A P V T. XIV. Distola Cassiodori ad tribunos maritimorum excussa.

Tribunorum maritimorum nomine Veneti non intesti

guntur. Driae populum Imperatori subditum non fuisse probatur. Veneti ab Istris disertim in v I 6VFodori siparantur. Multum mandatum a jussu distat. Uri foederati P. R. Devoti devotionis ocabulum explicatum. Devoti dicuntur, qui se

in alterius amicitiam dedidere. Devoti pro emternis sempti. GPubli qui sint. Imperium cadi etiam in liberos, aequales , foederatos. Non merias ,sed aequo justoque pugnandum.

Consequens est alterum Anonymi ut nunc examinemus argumentum, quo praedictam, quam intendit Venetorum subjectionem probare tentat, suggessit illud ipsi ejus dem Cassiodori epistola, lib. Variarum duodecimo, o dine quarta & tricesima, ad Tribunos maritimorum scripta; quam licet ille verborenus transeripserit, additisique postmodum de suo commentariis ampliarit, nulla mihi tamen idem faciendi videtur necessitas , neque enim metuendum erit, ne mutila referendo verba sententiasve munus plenas, de sema aut candore pericliter.. Sunt illa quae ad eam adnotare voluit istiuSgeneris, ut lectorem moratura non sint,utpote & sine quibus coeptae disputationis filum abique omens a. ulla aut remora facile sit perrexere, iis modo exceptis quae ad priorem epi totae periodum adduxit. Est ea hxcverbOtenus. πα

129쪽

L I B E R T A S VENETA. Tribunis maritimorum Senator praefectus Praetoris:

Data pridem jussisne cense imus , ut Iuria olei stre mini species , quarum praesenti anno copia inclyta perfruitur ad Ravennatem faeliciter dirigeret mansionem, ped vosqri numerosia navigia in ejus confinio possidetis pari δε- motionis gratia providete, ut quod i a parata es tradere mos sub celeritate sudeatis partara , similis quippe erit ejusdemgratia perfectionis, quando unum ex his dissociatum adimpleri non permittit essectum. Mote ergo promtissimi ad micina qui spatias e transemittitis infesta , &c. Hanc ergo ad suum propositum Monymus ut appliciat, ait cum ex inscriptione , quae praesert cam esse scriptam ΤΟavNIs' MARITIMOR v M, tum & ex ipse textu satis apparere, Cassiodorum eo nomine Tribunos Venetos designasse, qui Venetorum Tribuni cum eodem habeantur modo, quo Istriae populi , qui populi Romani erant su diu , cumque & jubeantur pari dristioris tralia id quod Istriae populis imperatum erat perficere; idque verbis estote promtissimi, providete, sicite, & quae his similia sunt, ultra dubium non esse ille putat. quin & ejus, qui ita jubeat, imperio Veneti suerint subditi. Videamus utrum recte. Instriptionem epistolae quod attinet, certe ea planum non facit m ritimorum Tribunorum nomine Tribunos Venetos designatos, eos nempe Tribunos, quos abrogato consulibus imperio urbis Venetae aut earum quae successu temporis in unam urbem coaluerunt insularum habitatores sibi ci c-rant : certe verbi Maritimorum indefinita generalitas, istiuLmodi restrinctionem non admittit, atque ut ut maxime de M a Vene-

130쪽

Venetis esset intelligenda, multo tamen prius in toto inustia maris Hadriatici, qui singulari numero Venetia dicitur, quam in urbe Venetiarum sola locum sibi ea vindicaret. Sed vel demus verum esse, quod credi vult Anonymus, sit epistola illa speciatim ad Venetorum Tribunos data, non tamen ex illo quod ipse vult sequetur eos Imperatori paruisse. Nam quod pari modo eos habitos fuisse dicit cum Istriae populis, illos autem Imperatori fuisse subditos, ejus neutrum pro comperto est, imo contrarium potius Di-- citur inibi de Istriae populis censuisse pridem data jussione Praefectum Praetorio ut Istria vini & olei species ad Raven- natem dirigeret mansionem. Ast vero jussionem illam in Venetis non geminat, quin potius postquam quid data justsione censuetit exposuit Venetos ab Istriae populis separat, verbis Sed vos &c. item verbis Guod illa parata est tradere, porsudeatis sub celeritate portare. Quae verba non tam jussionem, quam mandatum, nec id omnino strictum, sapiunt. Multum Ψ jussu mandatum differt, estque vel ipso fatente Α-nonymo inter impares & inaequales jussius , ut inter patrem & filium, dominum &sere una onagistratum &su ditos. mandatum vero inter pares & aequales, inter quos

imperium non est, ut inter amicos.

Deinde dicit quidem ipse, sed non probat Istriae popu

los , ut subditos ad imperium Romanum spectare. Illud eκSigonio caeterisque rerum Italicarum scriptoribus constat, perinde ut Athenis, Coryntho, Thebis, Spartae caeterisque Graeciae urbibus plenum in semetipsas erat imperandi jus, neque tamem eo minus inter sese foedere contra Persas colligabantur, ita & plerosque Italiae populos cum summum etiam in sese suosque imperium haberent, cum Populo Romano laedere fuisse junctos. Istrios eundem ad modum Populi Romani e3titisse foederatos quo minus credamus

nihil