장음표시 사용
111쪽
neeessaria es autem praedicando Christi veri Dei, & hominis ore
audientium animos molitur, & latum. Notet tamen, totam scriptu Paucos reddit fructus , non est mi- ram sacram esse materiam praedicanus necessaria humilitas, ut moero tionis accommodam: omnia enim
rem,tristitiam, dc pusillanimitatem quae ad praedicandum spectare pos liget,& expellat. rto in praedi. sunt in ipsa continentur; nam in catore quaedam m instia, dccom- praedicatione tria praesertim sumti. aos ' politio animi in suis actionibus ta tur. Primo,aliquod fidei mylteriuanternis,quam externis requiritur, ad rudes docendum. Secundo, ali- ne in iram facile,indignationem,& quod ad arguendum. & increpan- in contumeliam,blasiphemias, tur- dum.Tertio,aliqua virtus appreheriloquia, scurrilitates,risus, &hu- ditur, ut homines ad assequendum Hismodi prorumpat, sed sit mode- eam instruantur, quae tria in scristus,& ita vivat,ut nemini offensio pluris sacris includuntur, ut Apo- 3.N . . nis occasionem paret,&ad euitan- stolus. Omnis enim scriptura diuidam quamlibet proximi offensi nitus inspirata utilis est ad docennem loca publica declinet, victu, dum, arguenduin,&corripi edum; , vestitu moderate utatur, nd ali- & infra,praedica verbum, ecce pri- cui sit scandaloen, & frequentia co mum, Argue secundum tenes.Obseuiuia,& mulierum familiaritatem cra exhortando ad uirtut ea, & hic ob earum plus aequo loquacitatem tertium habes. Et quamuis scriptu- deuitet ut saltem tempus Gncon- ra sacra ab orthodoxis patribus exterat, & carne stimulis, vigilijsque plicata materia praedicationis exi- . Inaceret,ut Apostolus .Caltim cor stat,aliquid tamen de humanis sciepus meum, & in seruitute redigo, iijs interponi potest,quod duplicine cum alus praedicauerim,ipse re- citer fieri contingit. Primo bona, probus emciar. suὰ ad honum conducentia.Secundo ut malis Christianis non crede-
praedicationis esse verbu Dei, ut colligitur ex scripturis: non estarium nos derelinquere verbum Dei, e ministrare mensis: fides exio auditu ,auditus autem per verbum Dei. Praedica verbum,insta opportunt ,importunῆ. ndo dicitur, materiam concionis esse verbum Dei,per verbum intelligo vetus restamentum , & nouum, nam Spiritus Sammis virumque dictauit.Spi ' rini Sancto inspirati locuti sunt sancti homines: praecipue aute est veribum , quod locutus est nobis Deus
in io , Euangelium videlicet Iesutibus,ut etiam infidelibus in sinu tur,scripturam docere,quae lumini naturali conformantur, ut dist. 7. Relatum est . Advertat etiam, non
licere aliquid interi jcere in praedicatione euangelica iocose ad releuan dos animos iam defessos, ut D. 3. t a Thomas ex Aristotele.Quando Au It .arnditores sunt defatigati,tunc orat ri aliquod urbanum enarrare con- 'gruit,ut eos releuet, nisi tamen rei magnitudo, de quaserinonem habet,i d impediat; sed in scriptura sacra reS magnae pertractantur. Audite quoniam de rebus magnis locutura sum ,&aperientur labia mea, ut redin praedicent; ideo iocosa in concionibus, ne saeculo sit scandalum,non interponat. Nam est solemne munus, ut ex quinque conditi
112쪽
ditionibus facilὸ perspicitur, est
enim sermo publicus,& tunc est talis,si in Ecclesia,vel in foro habeatur, & quisque non patiatur impedimentum,quin accedere possjt.Secunda ut sit universalis ad omnes homines cuiuscumque starus,oonditionis, & qualitatis,ad differentiam sermonum qui ad religiosos, & moniales haberi solent, dicente Christo. Ego palam locutus sum DU. 8 mundo,Ego semper docui inon os , dc in templo, quo Omnes I
ara conueniunt,& in occulto locutus sum nihil.Tertia praedicator cuverbii Dei exponit in loco ab alijs distincto,& eminentiori considerare deber, ut ab omnib videatur,&audiatur.Quarta in initio praedicationis Spiritus Sachi,vel Beatissimae
Dei genetricis sp Virginis Mariae
auxiliu imploret. Quinta in principio praedicationis thema, de quo verba facere proponet,in medium adducat & proponendo affect tionem deuitet; quantum vero ad tempus, infra annum diebus dominicis, & festis, de non diebus sinia. gulis praedicare conuenit; ne popu- . lus in exercitin, dc ne orijs quotidie audiendo verbum Dei impediatur.In dragesima autem in sin-fulos dies, seu quater, aut ter in ebdomada concio habeti solet,ut
Christiani plus solito operibus spuritualibus vacent,& ad maiorem peccatorum dolorem acquirendu,& crimina fatendum magis facile disponantur.Multi autem,& diuersi modi ad prςdicandum apti , diuersis non uno modo assignantur ,-ε quos ad suinque reducam. Primus est incipiendo ab Eua agelij principio , seu currentis Epigolae, vel φtriusque,dc paulatim descendendo per totum usque in finem,qui apud antiquos patres,ut habemus in eo. rum homelis,fuit usitatus: Verum
non est multum utilis, de aliquo. ties praedicatori periculosus I nam
auditores nil,seu paru memoriς retinere possur,&cocionator defectu memoriae multoties audietibus no placebit.Secundus modus est redum cere ad aliqua certa capita,' plura duobus, vel tribus esse non deber, .& ea ordinate progrediendo explicare,qui modus est c terisfacilior,&praesertim si illa inter se inordiis nem redigantur,ut puta Euangeliude Epulone sic reduci potest. Priamo de conuersatione eius in hac. vita, secundo de transitu ad aliam. Tertio de illius progressu in aliam uitam potest habere concionem. Tertius modus est non progredi per totum Euangelium, per ictiam Epistolam, sed unam clausula solum accipere ,&in eo duo pu
dicenda reuocet,ut puta voles praei
dicare hanc clausulam. Diliges pro 'ximum tuum sicut te ipsum , ad tria capita redigere potest. Primo ad achium gratiosum dile monis. Secundo de obiecto amoris tractare potest. Tertio de modo diligendi, videlicet sicut te ipsum. -rtus modus est, quando in praedicati ne tria fiunt. Primo circa thesim propositam aliquando fidei mysterium docet. Secundo in struit populum de operibus pietatis.Tertio
arguit peccatores, & deterret. Quintus modus per multiplicati nem fieri potest. Primo per enum rationem plurium rerum quas alia
quid in scriptura sacra complemintur, ut praedicans, Simile est regnac lorum,regnum caeli aliquando significat iaclesiam triumphantem ,
interdum militantem ex bonis, de malis mixtam, ut Diuus Grego ruis in Mat.sciendum est, quod1κpem GA a sacro eloquio regnum caeloru pim
sentis temporis Ecclesia dicitur, da
113쪽
quo alio in loco dominos dicit. Mittet Filius hominis Angelos
suos,& colligent de regno suo omnia scandala . Secundo per enumerationem plurium nominum eiusdem rei, ut puta,Tu es Petrus,& super hanc petram aedificabci Ecclesiam meam, quod Petrus pluribus vocatur nominibus, siue haec vox petra. Tertio plures causas eiusderei recensendo, ut praedicans Illaia verba . Remittuntur tibi peccRta tua, plures causas, quae ad peccat iis iustificationem concurrunt,declaret,videlicet gratiam, & liberalitatem Dei, &ex parte hominis assensum,dc actum fidei,& chari ratis spei,& pqnitentiae. Quarto per enumerationem multorum effectuum
alicui ita uirtutis, ut praedicans de charitate docere potest, quae dicit r. o. r3 Apostolus. Charitas patiens, non aemulatur, non agit perperam, &c. Quinto ut auditores aliquam virtutem sequantur plura media percurrere valet, ut puta ad obtinendam castitatem , Primo requiritur Iectio scripturae sacrae. Secundo frequens oratio. Tertio in ortificatio carnis. QDrto obedientia, qua I maioribus praestare oportet. Sexto per enumerationem plurium graduum eiusdem virtutis, ut volens praedicare hanc doctrinam. Sic nos oportet implere iustitiam , de triplici gradu discurret. Primus est
subdere se maiori. SecunduS aequalibus. Tertius ad maiorem perfectionem subi)cere se min. albus. Septimo plures conditiones, quae ad
aliquam virtutem requirutur, Cnumerando, ut puta. Petitis,& non accipitis, eo quod malo petatis, docere conuenit, ut cum fiducia petatur , & rem honestam cum conditione postulet,& petitio sit ferues,&deuota,& frequenter, &cuperseuerantia fiat. Ad dilatandam vero concionem his modis uti
bit. Primus ab authoritate sacrae issscripturae desumitur, vel a testimo. nio alicuius sanctorum Patrum,it, ut in singulis punctis aut horitatem sacrae scripturae , vel sanctorum habeat, quam i n cocordant ijs Bibliae, aut in pi)s libris ad inueniet. Secundus est pinductione alicuius ronis probabilis, qua argumentum illius punim demonstratur , quod ex locis communibus artis dicendi,&dialecticorum desumi potest . Tertius est ostendere defectus illius rei, quam tractare intendit. Quartus est afferre aliquam figuram v teris testamen ri , quae ad rhemaia, quod disserit, accomodetur. Quintus est adducere naturales similitudines , quae ad punctum aptari valeant. Sextas est aliqua exempla aia
ferre, & praesertim quae in hi storijs
sacris, & aliquando in prophanis reperiunturi de exemplis Christi norum Marcus Antonius Sabellicus scripsit libellum,&Marcus Maruli alium. De exemplis autem gentilium Valerius Maximus accommode tractat: in ex eptis autem adducendis vera enarret. Sextus est, ut per laudes illarum uirtutum, de quibus disserit, ad easdem audientes hortetur; & tunc exhortatio,
quando per epilogum fiet, ei icax erit: Sic etiam ad uitia detesta dum progrediatur, & aliquid dicat de praemio virtutis in hac uita,& iii futura,&paenas in hac uita &in furiira in perpetuum exaggerado denaciet,& deploret: haec vero non sunt facienda per modum cuiusda perpetuae narrationis,&cantilenς,sed multa, & vocis varietatem immiscere debet, videlicet per modum acclamationis, dc pcationis, e X ho rationis, interrogationis, ironiae, Scper alios similes, prout exerci tu , evoccasio, alq, prudentia dictabit.
114쪽
Depeccatis frequemioribus praealeato-
rum, σ audientium ,σ a modo audendi concionem 'sine cui .
Ρ Raecipua Praedicatotum crimi
na haec esse possunt.Primum cuaos absque dubita licentia,siae ordinaria, uel delegata populo verbum πι- io Dei ab nunciant, or Apostolus.Quomodo praedicabunt,nisi mittanturi quinimmo in excommunicationis tentiam incurrunt, ut de haeret. Excommunicamus f Quia ver ecundum est mendacia prςdicare , quomam Christi fidem euacuat, dc Andhorum veritatem: siue contra dominam fidei,aut sanctorum,uel
aduersus miracula, seu mores, aut cotra quamcumque aliam rem ad
doctrinam, ac auditoru initructio. nem quoquo modo spectantem. Tertium est fabulas gentilium, fa,cetias ridicula vel inutilia,& vana videlicet scientias speculari uas, imges ciuiles poetas tam latinos, qua vulgares, eu gesta gentilium, atque, his similia praedicare, quod verum esse sentio , si Conesonator totam,
vel maximam partem concionis dedita Opera explicando contererer, I de magna pars praedicationis in ra-ρ sum conuerteretur. Quartum est detrahore Pt aetatis Ecclesiae nominatim , . quoniam hiliusmodi diminutio contemptum parit, & multu
vulgaribus placere id let.Quantum si religiosi concionatores praedica-do populis decimarum solutione dissuadent, qui etiam in excommunicationem Incurrunt. ut in Clement. de poenis.olpientes.Sextum
si quis ex officio praedicare ten tur, & absque legitimo impedimento praedicationem ad populum no
habet loco, dc tempore: Episcopi
enim per se, nisi fuerint legitime
impediti, vel per alios, ut in Sacro Concilio Tridemino Septimui
sum principaliter , & non .Deum qi rit . quod dupliciter contin-lit, Primo ex cupidi raece p'cuniae, ecundo , ex astectu inanis gl'riae, si eam sibi proponit, ut ultimum
finem: in alijs similibus pytest se
cere peccatum. terutri maioriri-
surgit dissicultas ; an praedicat 'rextitens in peccato mortali praedicare possix absque peccari mortali poena , nisi prri s conteratur, vel confiteatur peccatum . Circa hanc difficultatem Caietanus fuit va rietate distinctus nam in Suri,- mula verb. Praedicatorum peccata, tuetur partem negativam ,
quoniam 8 rae dicare secon dum
non est actus alicuius Sacramenti, . ih i. i. opinionem mutauit di
cens, licet praedicate secundum se non sit actus alicuius ordinis, quia tamen lege Ecclesiastica factus est actus ordinis sacri, ideo actus praedicandi sanctificationem ministri requirit. Deinde adiunxit , actum praedicationis esse de numero actuum ano. consecratorum; nam est actus, ad quem minister consecratur, quOniam eius minister ex officio est Episcopus ,& secundo loco taceta dos, & respondit non obliare, dictum actum ex institutione Ecclesiae appropriatum fuisse sacro ordini , nam ad originis differentiam,& non ad formalem attiner; probatur. Exercens actum alicui ordini sacro conitinctam in mortifero crimine peccat mortaliter ἔ omnes praedicantes in mortali actum oriadini coniunctiim mal8 exercent , igitur.Secundo,quicumque abutitur praedicatione, mortaliter peccat; omnes existentes in peccato
115쪽
mortaIi praedicatrone abutuntur, Aliqua di sunt piletataeon clanges με - ut scriptura declamat. Quare tu audientiu. Primu est omissionis,naenarras iustitias meas, existimasti Christiani tepore,&loco,&pr strini Iac. quod ero tui similis, dicens tim in Quadragen ma picedicatio-
bona, & non faciens, ergo . Quam- nes audire amat totieS tenentur suis aliqui dictam opinionem se- quia omnes tam docti, quam insci, quaDtur, Ego tamen non video ra- praedicationibus egent,ut periti detIonem enacacem,& concludente , multis ad eorum salutem spectam quoniam piaedicare non est actus tibus, quae sciunt , saltem saepe a proprius alicuius ordanis,licet pret moneant r;quoniam licet multa dicatio presbyteris, & Diaconis non ignorent,multoties tamen noconcedatur, ut indistina. 23. Per- operantur,inscia uero conci nat lectis; Etenim uduniuerse tenetur, ris verbo , de exemplo, & Spuit WApostoli in vitilpa coena Episcopi, Sancti amore inflammati ad opera dc sacerdotes 1 Iesu Christo creati dum facile mouentur:& huiusmo fuerunt, deinde potestatem solue- di rudes mysteria fidei nescientes, di,& ligandi receperunt post resur ut peccata cognoscant, de effugiat. Iaam,o rectionem. Accipite Spiritum San' frequentius conciones audire obliditam,quorum remiseritis peccata, gantur. Secundum est,ire ad coi remittutur eis, & quorum retinue- cionem ob vanitatem,ut uideatur,ritis, retenta sunt :&ulti eis di- siuὸexcuriositate. ut praedicatoris xii tradendo potestatem concione defeetiis obseruet,uel ut efficiat pohabendi . Euntes in mundum m. iora. Tertium est artemo anim
uersum praedicate EuangeIium om praedicationem non audire,& prae ni creaturae . Quae verba, officium sertim quando quis, dum praedic praedicationis non esse actiam ordi tor aliquod vitium . reprehendit, ni sacro int rinsece coniunetum,cla de quo non vult se emendare: vel re demonstrant. Nam si hospitala- ad aliquod bonum peragendum rijs,ac tem p lari s equitibus praedi- adhortatur quod iacere non interaeandi facultas . concedi potest ex dit, & tunc se voluntariE deducit τprini legio. t Gloc super cap. M ad hoc confabulationes, Immode Bel dinina. 13. ergo signum est, rati risus, Se similia referuntur. actum praedicationis non esse con- Quartum est dare operam, ne ali itinctum formaliter , & intrinsecE quem fruinum ex concione perci ordini sacro. Et si in duobus casi- piat ,&secum transferat, ut ι illa hus dictam opinionem esse veram diligenter perpendendo enecutio existimem. videlicet si praedicator ni demandet. Audire autem Verbuesset in a Ii quo peccato mortali no- Dei absque culpa a tribus purictistorio, dc inique uitam duceret, & pendere videtur aerimo antequam
tarnen praedicaret. Secundo,quan- ad concionem vadat,alicuI exercido uuls in contemptum muneris ito irituali det operam,&sior praedicationis ad populum conci tioni, de meditationi studuerit, nem haberer. Respondetur Caieta- verba praedicatoris ob cor patu num ex sacra scriptura sufficienter tum facile percipiet, & in intimo non probare suam opinionem,nee cordis recondet: Ideo, antequam ex sacrista non ibas confirmare, dc ad pr dicationem accedat,in se id ad rationes per superius tradita fa- so excitet famem, & sitim verb cile respondetur. Dei,ut tamquam famelicus appro
116쪽
φ inquet pascendiis,& in 'riandus. Matia ardentem efficere digneris,
Secundo, dum praedicationem au- n 3 mihi mala eveniant, quae tu d dit,Primo cum magno honore non mine dixi m. Nec enim habebiti solum interius se recognoscendo sontem dominus eum, qai affut esse verbo Dei praesentem, sed etia pserti nomen Des frustra.
in praedicatore Deo colloquentem . .
cum debita reuerentia extetiori,& CAP. XLIIL demissione oculorum modestEst
do, vel quiescendo concionem de- I νν uote,& attente, non obloquendo ,
vel colloquendo audiet: &quae di- .
Cuntur, tanquam praecipue enarrata,& dicta ratione status, & perso- Vemadmodum interiori eulianae,ut a Deo dicta.obseruet. 4 ertio tu veneratur, sic exteriori,so
post auditam praedicationem apud licet sensibilibus signis, Deuhon sc domi, de coram Deo designet, rare, de dies festos seruare oporte- quae sibi adnotanda video tur, nam baia Et quia Decalogi praecein sui
utile, & bonum sibi fore reperiet, quaedam prima princisea, ut ex n si aliquando audita repetere alijs tura eoru clare constat;idcoin hoc Dccurrerit, ut eis prosit, reuocare tertio, Dei culi' exterior sub signo debet. , communi creationis, ut rebas diui Sed veli miser, quia hoc manda- nis uacet ratione communis benefitum non custodisti, in pluribus cis inandam r.Nam sex diebus fecit in s. c. quoque deliqui sti,& permanes sub Deus coelum,&terram, &in septia diaboli ditione: a somno igitur ui- ma die requievit. Veruntamen cutiorum surge , & dic cum prophe- sit morale, dc cerimoniale praec ta. Miserere mei Deus secundum pium tuo ad mores in omnibus ge- magnam misericordiam tuam;quo tibus in aliquo vis fuit, cum &i Pniam aliquando falsa testimonia , sae nonntillos dies festos,ut animus di verba inania protuli, de incosul- reficeretur spirituali cibo, asebat. Ieiuraui,&uota emissa,ut debeba, Ut vero ceremoniam signincabatia on seruaui,& nomen sanctum ritu apud hebraeos die Sabbati fetiae serni ultoties non sum veneratus,&vi uabantur. QMod mandatum est asta mea blasphemiis inuoluta ver- firnlatiuum, re determinato tempobrim tuum populis, ut decebat, nsi reconstringit, &partim est natura an nunclaui: quapropter miscrereis le ,& aliqua ex parte eit diuinum, mei,te enim promptiorem, de faci- de partim humanum, Quatenus est liorem esse ad ignoscenduin, qutim naturale ad sanctificadum Deo ali- , me obfragilitatem niuam,atquesu quem diem ,& aliquod tempus ad perbiam ad postulandu ri , cogno- vacandum rebus Diuinis deuincit; sto,& firmiter credo; dc quoniam . & quo ad hanc partem in omni Repeccata multa,atque dii ersa ad uer publica, aliquot dies ad sacrificia, sus hoc praeceptum a me commissa dc oblationes offerendum,& rebus ante conspectum diit inae Maiest, ad animam spectantibus uacadum, tisitiae uindictam proclaniant: I instituti fuere. matenus vero est circo, te summe Deus deprecor, ut Diuinum ad tempus certum,& deme misera in peccatorem , &geli- terminatum, videlicet ad sanctifidum ini amatorem aditurare., de candum die Sabbati obstringebat. G 1 Vnde Diuitiam by Cooste
117쪽
Vnddaliae gentes ad illum diem, dibus orationi, de contemplatio
celebrandum hoc pacto non obli- ni vacet, sic dies festos absolvidgabantur QEatenus autem humM seruabit. Dis. t. diς , tum Ecclesia , Hinc sequitur,peccatum mori ., .. . statuit celebrandos obseruate , & te in die festo commillum esse gra- celebrare tenetur, ut de consccr. urus alio, quod caetet is diebus perio, Et consulto dies Sabbati ratione, petratur,dicente D.Augiastino, me D de ..creationis S requietis Iesu Christi lius fremitue eorum die Sabbati la- in sepulchro, cuius figuram sabba- nam facerent , quim tota die intum gerebat,& iustorum etiam em Hermenijs suis impudice saltarent, iis quietem designabat , celebran- quam Do strinam sequitur Diuus dum indixit,at terraecepit; quod Thomas; verum sensus huius prae post Christi mortem, cum ali)s prae cepti in hoc praecipue consisti. , Ut sepiis cerimonialibus cessauit , cui in die festo seruilia opera non exerdies Dominicus ob multa insignia ceat, quod est omne illud, quod fit opera succestit; ut Melesia,ne Chri ab eis, qui alis deseruiunt, ut sunt
iust i. stiani Iu daeos imitari videremur , omnia opera artium mechanica-νν iam rite sanΣit, nam In die Dominico rum , & hic sensus non tantum ad alarium mundus initium habuit ,&myste- substamiam,quam ad huius praec rium humanae redemptionis exor- pti finem attinet, licet finis stibPsς-dium praecipue sumpsit,&Christus cepto non cadat ,& quamuis non infernum denudauit ,& deuichaia exercere opera deuoIiomS,&ora morte vivus resurrexit; & merito tionis ex natura sua non fis pecca dies Dominicus appellatur, quo- tu, multoties,&e Ii hiatus praece ..a Diam multis Domini mysterils , pti ad hos actus non te atur; ta- t videre est in distin h. vigesi- men ab operibus mechanicis ces--mι. . maqui ma,insignitur,& exornaturi sate obligaturi si postea bonis non Praeter hunc dccoratum diem, incubuerit , tempus otio, vel va EccIesia alios paulatim celeb tam na loquendo , quae sunr mala, con C quae dos instituit, ut supra, &deseriis, terere oportebit, Et quamqua in&. licet Omnes dies, quos nunc scr- diebus festis ad ista opera ex uiuat Ecclesia, in dictis Canonibus praecepti non constrin3atur , t non enumerentur ,& continean- mensuificere debet, quod finis in tur, k aliqui modo non obseruenia quem Deus istum diem ordinauit tui,& in aliquabus locis nonnulli est, ut orationibus ,& pietatis ope celebrentur,es alibi non, sed prout ribus ad vitam spiritualem conse consuetudo vi in acquisiuit ,& Ab- vandam, defectiis hebdomadaetinuit, inaequaliter observentur; supplendo, saltem seritare dcbet. idcirco hanc regulam, ut caute am Praeter opera servilia in hoc praehu let, plost quatur. , nusquisque , cepto prohibita , quatuor etiam in dies fest S co modo celebrare tene c. 1 . de ferijs intercluduntur,videlic' tur, velut in suo Episcopatu culto- eet Mercatura, placitum Iudiciu cidi tur, ut de serias. vile iudiciti ad mortem,vel ad alia Sed percre potest, quomodo di- poenam corporalem, &iuramentuetos dies obseruare conueniat, RG publicum,sed hoc nouissimum pro spondetur, ut in diebus festis a pec pace, vel alia graui necessu ais scato mortifero,& ab omni opereis conceditnr &codonatur, dc etiam
scrvili se abstineat, de Uiuinis lau- omnis strepitus Iudicialis pro bibeturὸ
118쪽
ρ Raa hibetur;licet Iudex ex pietate pauisti .. petum in pagis degentium, qui ab
operibus sius, nisi maximo cum incommodo cessare nequeunt, uel si
re,&animalia occidere Phalet , quia tum grauis Ic legitima causa adest. Et tandem festa secundum conia G. Quo suetudinem locorum obseruare te- ζ'
netur; in quibusdam enim locis ab occasu solis diei praecedentis, usq; ad occasum dici tequentis, in nonnullis a media noecte diei antecedetis usque ad mediam noctem subsequentis terminantur, & regula vera,& stabilis erit,ut per spatium viginti quatuor horarum in diebus 1 estis iuxta locorum consuetudinε opera seruilia exercere non possit.
R. - scriptoribus,&Notariis exoritur,1psi cultui coniunguntur, aut pau- an bonis,&honestis rationibus in Io ante fiunt, ut campanas pulsare. die festo oblucrsi scribere possint. Nauar.inquit, quod licet scribere ex se non sit opus seruile, transcribere tamen est opus seruile,&sie iuxta eius sententiam in diebus f stis transcribentes mortaliter pec cant. Haec doctrina quamuis prima facie uera appareat, tamen fund mento ipsius iam posito conformari non uidetur. Etenim ipse dice.
bat, quae licite absque pecunia, uel mercede in diebus festis fieri qu
unt, propter pecuniam quoque fieri ualent, eo quod spes, aut in tetici lucrum faciendi no etsi It, ut opus, quod ex se non est seruile, iat seruile; Idcirco iuxta eius sententiam,& probabilem rationem transcribe . a 1 re lucri causa in diebus festis non quid ut ab unoquoque, ut quilibet esse peccatum mortale prorsus con peccatum cederem,& praesertim si scriptor ageret,quae facere tenetur, uidelicet Miaeam audire ,& aliquantuluo rationi uacare non omiserit; Et scribae etiam excusari ualent, si Domi, ut strepitum Iudicialem prohibitum e uitet, primit inscripseritar, tamen istis, ut non ita agant,consuIendum esse sentio, licet eo S peccati mortalis poena profecto non condemnarem.
, necessit a s ur eat, ius dicere possit, M.t ibi,quod Caiet. diffuse tractauit, . II. cui Nauar.adhaesit. Insuper aliqua opera seruilia in die festo facere Glet, videlicet Plinetia ad diuinu cultu, Primo opera immediata ipsius cultus,& per se illi coniuncta, uidelicet insignias cra , vel reliquias in festiuitatibus deferre, etiam si propter lucrum Gestentur; Alia sunt ad diuinam cul. tum praeparativa, dc haec interdum Aliqua remo te ad cultum sacrum Pertinent , ut holtias conficere, &Ecclesias, seu altaria exornare, quae ex rationabili causa in die festo aliquoties fieri ualent; postreino nonnulla ualde remota ad eundem cultum spectant, ut conficere calicem, seu ecclesiam costruere, quae in die festo fieri nUueunt, nili ex graui aliqua necessitate, quam iudicio superioris iudicandam relinquo. Rursus omnia opera seruilia ad se ipsum indemnem, uel luam familiam conseruandam agere potest, Vt puta qualido imbres, se tu pluuiae
timentur,agros merere, sc uuas colligere valet quia tunc seruilia desinunt esse,nsi enim seruile est, quid- non committitur. Licet adhuc refouere animum, ut piscari, aucupari , is uenari, sed Iimites leuaminis non excedat, ne solatilina in defatigationem com
Ps. aeterca, que pr.eparationi ciborum conuen im , nonnunqua: n facere potest: Unde si multi dies festi
119쪽
consuetudine multi dies obserinnC A P. XVI turoepiscopus ex ossicio aliquos ex
eis tollere deberet: Nam ubi multi seransuos is,aut Praelaui,s up indo festorum inuenitur,uel ob in rim I si circa dies fisus commoda Populi non custodium possim. tur.aut melius eis,qui ex praecep 'uniuersalis Ecclesiet,ut experientia ,,. Onsuetudo iam inducta, & docet,custodiuntur. . tollerata dies festos abroga- Principes seculi ob causam tem-re, & etiam instituere ualet, poralem, sed spiritualem,interdum nam Iicet dies festus si de iure dia festa instituunt, & populis obseruauino, temporis tamen determina- da proponunt,quae a seruilibus oletio de iure humano constat, quam rib. cessando,celebrare debet. Na I consuetudo dita luere potest . Na Principibus parere tenetur λ sed in ..., feriae Innocentium ,rogationum,S: audire Missam sub poena peccati Pνιω- qu de praece mortalis non tenetur. auia princiminia . cepto erant,ademit, Et e contra ali pes mundi nullam potestatem spi- quos dies sacros, ut in multis locis ritualem, cum sit actus religionis, videre est, introduxit . quo Deus colitur,cuius curam PraeSed consuetndo diem dominicu lati Ecclesiae solitin habent, exer-eb rationes adductas ,&festa Pase eeie possunt, nisi talia ex consen chatum,Resurrectionis,&Pewcin is Summi Pontificis, vel Epistolistas,& Natalis Domini,quia horum constituissent; nam inne dies festidierum celebritas est antiquissima, vetὰ essent ,& 1 Populis absoluta ac , tempore Α posto lorum usque obseruandi. ad haec nostra tempora inuio at E Hinc seculi Principes ex graui Obs ruata, auferre nequir. nec ssitate absque licentia Episco-bummus Pontifex,aut Conciliu pi Populum,ut in die festo seiuilia
generale in tota Eccit sta Dei festos opeia excrcear, eximere non posscdies insta uere,& ei iam adimc r. mani testo liquet: Populus tamen, ars ualent, Nam super totam Ecclesia, qtu ex mandaro Pi incipis, vel lege ut intra ostenderiir, p. I itarern,6 poenali laboratiat, crimine remo aut hortiarem habent Et sicut leges ueretur quia determinatio tempocondere, sic&fellos dies institue- ris festo rude tute diuino amplius repossunt. Et cum authoritatem a non cxistit;Jamuli verti ob merce Christo Dc minio obtinuerint, re- deni dem mentes ex hoc non ex rebus mature discussis, S causis di i- sanuir,nam illum deminuin discregenter examinatis, inllocat SpHi- re de alium ouaei ere valent. Scrilitus Sanciti auxilio recte procedus, aute iri iti die fel o elaberiant:S, Vt& dies scitos pro certo costituunt. peracutum alicuius iaetulae glauis Episcopos Hero, cui tanta facul- efluoiant, a culpa iure optimo libetas non ines , fit communiter cum tantur. tanta deliberatione, ct maturitate Et quod Summus Pontifc x Sc genon procedit, dies festos sine Popia neralia concilia dies festos intii tuuli assensit instituere m qiut, quonia di facultatem retineant, in sequvn is uii udo festorum Populo Opς ri- tibus explicabo.hus intento praei Mucium Infe r I.
Qitinii iuno v in aliqua dioecesi ex
120쪽
totam Ecclesiam Dei supremi potestatem a Christo Domino, &obtinuerit sublimenomen, paucis probabo.Primo,Papa enim dicitur maior tater, quia solus per excelletiam ere omnium Pater, ut Athanasius in Apologetico, vel dicitur Papa , Pape quasi admirabilis , VL
Secundo, quotiescunque in scrupturasacra fit nominis mutatio,vel alteratio aliquod grande futurum semper indicit ur,ut de Abram, qui non amplius Abram, sed Abraamidest multarum gentium Pater: Et Christus nominis mutationem pollicitus est Simoni, vocaberis Ce. p , quod interpretatur Petrus, Christi enim promissiones, ante quam fierent, maximi momenti erant,ut de ultima coena ; & panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi uita ; & de futura morio , oportebat eum ire Ierosolymam,& multa pati a senioribus,ti principibus , & occidi, 6e die tertia r surgere:Et de missione Spiritus S
cxpedit uobis,ut ego vadam,s .mnon abiero Paraclitus no veniet ad vos, si autem abiero mittam euaduos,ergo clare apparet, Petrum
aliquid magnum rise futurum. tertio , cum Christus Apostoli. eam familiam formare coepisset,ut in die Spiritus Sancti ultimam foris mam impertiret, dc introduceret, nomen Simoni imposuit, is Pe ruappellauit:& quamliis Euan geli sitae alios Apostolos enumerand , non
eundem ordinem seruauerint, ut videre est,tamen uno consensu Pe.
trum primo loco indubie tanquam caput semper posuere, igitur.
Quarto, Preterea noui nominis mutatio, Sc futurae potestatis. quae eo nomine denotatur expositio, atque pollicitatio. Et ego dico tibi, quia tu es Petrus,& super hanc pe- Mariis tram aedificabo Ecclesiam mear . Petrus enim cum supremum,& ministeriale fundamentum,&supremus Pastor totius Ecclesiae, & dq-ctor futurus esset, Dominus plenitudinem potestatis,quq in clauibus significatur,promisit, quam postea exhibuit l, pasce oves meas I igitur Petrus est totius Catholicae Eccle- Daas,.siae Pastor.Etenim comparativa interrogatio, a qua sermo initium habuit, videlicet Simon diligis me plus his'etiam petulantes obstrunatos, quod Petro ut distincto ab Apostolis praesentibus, ad quoS r fertur comparatio, & non in persona eorum Dominus loquebatur, devinxit.
Nec illa verba, super hanc petra aedificabo Ecclesiam meam, iuxrdi
sensum literalem.& germanum eo-mode de Christo intellisi, εc declarari queunt; quoniam I clesia supChti m aedificanda no erat, quia ab origine mudi occisus est agnus, et
nec aliud nomen sub coelo datum Mest,in quo oporteat, nos saluos fi ri; quem sensum Patres cranoueis 'runt, ut Hilarius in Matth hi Chrysostomus in cap.decimum sextum, Matthaei,Cyrillus Alexandrinus in Ioannem, libro secundo,cap. du
decimo , de Cyprianus pluries ad Euhidium libro primo, de quarto;& copiosε in libro de unitate Ecclesiae; nam illa verba siiser hanc petram,prioribus correspondent,videlicet tu es petras. ' RUEt licet D.Augustinus,super hac petram idest, super Christum exposuerit,ut in Ioannem, & de verbis Domini; nihilominus aliam qnqq; Igermanam, deliteralem expositi G 4 nem