장음표시 사용
421쪽
citur vis calcit radi de tanuem tundendi quae incombustibilia sunt, es. iicicnter quidem pendet ab estluvio
sulphii reo, instrumentaliter vero a fatibus ab illo agitatis; combustio etenim nil aliud cli, quam repei tina exsolutio partium sulphure rum mixtum aliquod componentium, quae cum in mixtione compreise retinerentur, sublata vi comprimente, cxiliunt , & exploduntur. At vim hanc comprimentem demunt sales suo motu, suaque figura; sci dunt enim non modo mixti compositionem, sed de texturam Primarum concretionum sulphurearum, qua dempta particulς Elementares illico suos motus exerunt expansium,&. elasticos. Quod si dest in mixto elementum sulphureum , aut non ea copia insit, quae ad elevationem flammae necessaria est , e dem actio ignis solvet tantum mixtionem corporis hanc ured non combustionem, sed calcinationem n minMus. Si autem neque mixti nem solvere possit, sed tantum mixtum dividere in partes integrales, atque hae ponderositate sua evol rionem refugiant, neque combustio, neque calcinatio sequetur, sed tantum stilio , ad quam nil mirum si non raro salium requIratur comcursus , quos fundentiam nomine
appellant Fusores; scilicet quia non semper sales ignei sufficiunt ad eam
divisionem partium ericiendam, quq postulatur, ut solidum alioquin corpus ita scindatur in partes suas, i ut fluidum evadat artificiale. Si verbpartes ab igneo enluvio divise evolationi obnoxiae sint, evaporatio succedit. Eadem igitur achio eli, quς ScD. Gulielmini Oper. Tom. II.
combustio, & calcinatio, & susio.
Ze evaporatio dicitur, variato nomine a diversa pallione, quae determinatur a varia subjecti illam recipientis dispositione r haec autem , si m
tum spectes, a stilphureo principio
procedit; si verb instrumentum, quod in hoc negotio potissime attendendum est, a falino; potissime inquam,
non absolute , novi enim ηaxam Olle polle, & aliquando talem occurrere, texturam mixtorum, quin & primarum concretionum sulphurcarum, ut
vel calidum effluvium in illa agere possit proportionali ratione, ac igneum in resistentiora. Hinc liquatio , Sc evaporatio, quae rospiciunt tantum divisionem corporum in particulas integrales , saepe saepius solo calore perficiuntur; calcinatio verb , Se combust io, quia attingunt partes ellcntia es , rub sine igne celebrantur, idest abique ope
instrumenti salini; & propterea est, quod in destillationibus, licet validi se
timo calore agantur sulphureae su stantiae, non ideo tamen accenduntur , sed tantum liquantur, & in ii litus resolvuntur, quae tamen, si scii tillula accederet, promptistime flammam conciperent , nimirum quia fales ignei non adeo facile pen trare possunt parietes organorum, quae flamina circumdantur , & cum penetraverint, non eo valido m tu agitantur in calido estJuvio, quo antea agitabantur in igne. Hinc neque calcinationes ab igne, ut ajunt, clauis obtinentur, quemadmodum ab apcrto; & propterea licet aliquo pacto inchoentur, si eas tamen quis cupiat presectas, c gitur igne uti libero citra alicujus
422쪽
impedimenti interpositionem; quod talis, per qucm crassior aere elle vi- pariter de fusionibus habita propor- detur ; scilicet ab illo moto urgetur,tione dicendum est. & undequaque agitatur ablque Mirabilis est substantiae modus in ulla sere resistentia, quod non suc- flamma ; quam neque fluidam , ne- cederet , si flamma libere ab acre que solidam dixeris accurate. Flui- permeari pollet, id est nis flammada quippe , si Aristotelicam fluidi- densorem haberet substantiar m
talis ideam attendamus , non est, dum ac aer. Verumtamen admi-
cum propria gaudeat figura nequa- ratio cessabit , si animadverteri- quam a tontinente mutata ; nihi- mus flammam , licet constet ex pamlorninus tamen ad modum fluido- ticularum sulphurearum squae quirum permeabilis est , & aliquo pa- dem tenuissimae sunt in efiluvio, ad-cto ngurae continentis sese accom- huc tamen duplex aliud effluviummodat : Soliditatis vero nihil ha- conjunctum habere , scilicet inex-bet, vix enim resistit penetrationi, sellitum , de quo supra diximus, sed sinit pervasionem corpolum, qtiς & inex lubile , quod videlicet ne- circumdat ad modum fluidorum: celstate naturae motus sequi exsi
Potilis ideo illam senti salienti al- luti & ignei estiuuii cogitur. Ex smilaverim , qui ex fluida mate- hisce duobus, quibus vix carereria est , sed ab impetu de a legi- potest flamma , adeo cras lefit unibus motus eodem semper modo con- versa ejus congeries , ut superet figurata , licet in Perpetuo mo- aeris crassitiem ; atque hinc est , tu, melius dixerim successione, con- quias si per flammam corpus ali-stituta. Itaque materia flammae quod lidum trajicias, aut violen- fluida potius videtur ; gaudet enim ter eam urgeas ventilando contra omnibus condivionibus reliquorum circumstantem aerem, sibilus qui fluidorum propriis , praeter extrin- dam exoritur, evidens indicium col- siccam figurationem , quam tamen , lisionis sunmae cum aere, & hujus quantum motus sinit, non raro par- ce cum flamma, quae sine resistenticipat ; Et re vera effluvia ma- tia mutua haberi non potest. Quan-logietare cum liquidis potius, quam tumuis autem flamma manifestam cum solidis, evidens est; licet non- habeat partium heterogeneitatem,
nulli malint his spirabilitatem tri- & crassitiem substantiae , non ideo buere , quam fluiditatem, eo quia tamen alicubi diaphana elle des non sint obnoxia fluori supponenti nid. Motum luminis non adversari gravitatem in eo, quod fluidum est. motui luminis etiam opposito , li-
verum harum idearum distinctio cet miraculum quoddam naturae sit, prorsus arbitraria est, & consequet nullam tamen expertis ingerit ad ter non adhuc curiosus inlectan- mirationem; quandoquidem cerium
da. Mirabilior est alia quaedam est per idem medii illuminati pum flammae proprietas pertinens de ipsa ctum infinitos transire posse r ad modum substantiae, de est certus dios luminosos, & inter se diverses
Suidam modas crassitici, aut tenoi- cum directione, tum intensione ,
423쪽
tum colore compertum est : Sed
quod aggregatum constans partibus opacis, & quidem ea copia , quae modum substantis insigniter alteret, tales quippe sunt quae ad inexsolutum de inex lolubile eilluvium pertinent, adhue perspicuitatem conservet, hoc quidem admirationem prae se scri primo non spernendam ; & tamen ob- scrvare cuique est cilychnium lucem ne in media flamma conlpicuum e
se, quin & objecta pone flammam non ideo elle invisibilia. Verumtamen Ae hic cellabitadmiratio quaelibet observantibus fimmam non cost ubique perspicuam, sed tantum circa pabulum , ubi vix liscida est;& eo loci multo minus pellucere
quam acr. Exinde docemur circa pabulum, ex. gr. circa et lychnium, minimum luxuriare exsolutum es- flavium , mallime verb inexsolutum , ex hoc enim minus lucida flamma fit ; docemur item huius particulas celerrimὸ motas, nec t tum spatium compicntes , id ipsumesticere in athere aut aere rariore, quod terrestria emavia, dummodo non spissiora, dum clevantur; minuunt elum, non demunt perspicuitalcm acris , per quem trans eunt : hinc opacitas aliqua quae pollucidit alcm tantum minuit, non tollit, de tanto minus, quanto magis& ollychnium, de locus circa illud
validissime illustratur a reliquo corpore flammae, quod quidem plerumque opacitatem videtur induere , eo quia, cum vehementissimis potiatur luminolis motibus, ab iis occultantur, non perimuntur, transeuntes per flammam radii, selis ad instar minorum syderum vitum oculo subtrahentis. Rariorcm, & densiorem juxta v rias circumstantias fieri flammam, non est qui dubitet; ex eo siquidem varii caloris gradus esse tuum diverstate manifesti contingunt; noque Ctenim verum est, quod Arist telici aut humant , flammas quaSlibet , & in summo, & aeque calidas existere. Id autem oritur ab effluvio exsoluto , magis vel minus co ferto, quod modo a copia exsolutionis, modo ab Oblectis resistentibus , effluviumque tendens ad dii spationem cohibentibus & rcficetcntibus , proficiscitur. Hinc caeteris paribus densoris effluvii flammae potentiores sunt iis, quae rarius habciat; id quod apprimc norunt, qui.circa r-nacum regimen occupamur, qu S nec
latent 1 ubstantiae valentius fileuvium igneum exhibiturae. Plura aclhuc de igne addi pollent; sed quoniam pret liciorum mera coi sectaria sunt a quolibet facile eruci da , ad finem properantes postremae diitertationi manum ad vovcbimuS.
SI quid est , cujus utilitas in mus In praesenti distertatione I quem- Physicis scientiis reluceat, il- admodum enim mixta ex mutui lud profecto est, de quo age- Ggg 1 uni
424쪽
2 unione principiorum et cmentarium coalescunt, ita & eorum totentiae,& actiones, quibus in se agunt
vicissim s id excipias quod a pu
ro, aut totius, aut partium mechanismo proficiscitur j a varia habitudine ad invicem principiorum derivat. Hinc cordatiores Phil sophi seduli admodum fuere in perquirenda cujusque principii pol
state ; quam cum recognoscerent
diversificari a vario statu principii ejusdem , & a varia resistendi, aut
coemciend ratione in aliis comprimcipiis, proptera easdem actiones alterutri alligarunt. Non est i men dissilendum , quin multiplicitas casuum, qui occurrere postunt, rem adcb implicarit, obscuramque reddiderit, ut, cum plurimi vix Mliud proponant, quam sales & suuphura, vel iri explicandis corporum naturalium phamomenis , vel in Theoriis medicis concinnandis, paucissimi interim reperiantur , qui si iis accurate quod loquuntur intelligant, non alia sine de causa, nisi
quia distinctas statuum , in quibus
elementaria principia constituuntur.& concursus, aut obstantiae ad certam actionem, ideas non efformant,
fortasse quod homonimias, quae in sulphure sunt , non satis distinxerint, quemadmodum ab initio m
nebamus. Verum enim vero quantum facile est horum omnium distimguendorum necessitatem internost re , tantum dissicile experimur si gula abinvicem secernere, & suis limitibus definire, adeb ut mirandum
non sit. Viros Clarissimos de iisdem
aut inconstanter sentire, aut contraritae diametro severe sententiaS. Ut igitur pro virium nostrarum modulo huic incommodo opem aliquam conseramus , habitis lutcusque insistentes principiis, rem ea majori
qua fieri potest distinctione, & claritate conabimur exequi, considera
res primb clementum sulphureum in se, deinde quatenus agit, aut patitur ab aliis comprincipiis. Atque illud principio extra dubium esse roor , et cmcntum sulphureum, seu particulas sulphureas exsolutas, quemadmodum maximo m biles sunt & celeriter agitatς, mO tum aliis particulis, quibus occurrunt , impertiri , cujusque ordinis sint , pr.eter aethereas, & salinas
Elcmentares, sive eas achis transsc-rendo, sive conatum motivum impartiendo, qui & ipse suo non caret effectit, licet elerumque imperceptibili. Huic sulphurei elementi activitati innituntur omnes tum simplicis caloris, tum flammae cD
sectus ; qui quot sint, quam late distissi , quantique in hoc globo terraqueo usus, latet neminem. Hinc omnis vitae auctor habetur et en- tum sulphureum , omnis activit
tis radix , & pene dixerim primus
motor; atque id quidem non omnino injuria r Licet enim omnis m
rus primitus 1 D. O. M. sit, & ab eo Soli, hinc aetheri, de ab hoc s linis particulis elementaribus inditus, nihilominus tamen non adeb f cilis est motus propagatio, s gravitatem excipias , ab aethere, & Ω- lino elemento immediate in mixta, quemadmodum a principio sulphureo, eo utpote, qubd, cum maioribus constet particulis, de interim corporum intima penetrare de perv
425쪽
ilare possit, corum moleculas urgere,& dimovere non aegre Valet. Propterea quae multiplici activitate donat tur mixta aut interno sulphure potiuntur, aut externo veluti animan
Verumtamen in hoc omnimodae libertatis statu , mixtionis principium esse nequit elementum sulph reum, nisi forte excipias substa tias quasdam dissuas velut ignis, tuae conservantur perenni quadamuccessone novi elementi in locum abeuntis. Propterea ad stabiIem mixtionem utitur quidem natura principio sulphureo , sed coercito aliis gravioribus & fixioribus , qualia sunt sal, terra, & aqua I cum his enim veluti in amalgama quodammodo abit, quod fixioris naturae redditum varias induit decompositi sulphurei formas, iuxta variam ejus ad illa, & illorum inter se, & ad principium sulphureum, pr
portionem. Haec igitur, quae elementorum ratione non spoliamus, quatenus ad mixtionem concurrunt,
varium habent gradum fixitatis, &volatilitatis ; ct facilius , vel difficilius ad exsolutionem prona sunt. In hoc radicem agunt differentiae
mixtorum ad sulphureum princia pium attinentium; prout enim faciliorem exsolutionem patiuntur m
leculae intellige semper sulphureas j calidius ctiam temperamentum , potioremque hoc, vel illud agendi virtutem, in linea tamen caloris , sortiuntur e qub verb v latiliores sunt eaedem mole lae, etiam activitas major emergit, C que varia iuxta diversim earumdem molecularum figuram, & variam com
positionem , variumque contextum cum degeneribus , aut coalitum, aut occursum. Hoc innumerarum plerumque suspiciendarum propri tatum , etiam extra lineam caloris , fundamentum est; magna ctenim pars earum, quae effluviis tribuuntur , uti odores, virtutes clectricae Sc. ex his rationabiliter derivantur. Atque hic advertere est,
omnis volatilitatis initium esse sulphureum principium ; licet enim volatilitas videatur sustineri posse
sola mole larum parvitate, quat nus ab ea resistentia ad motum minuitur , nis tamen vim mollicem conjungas , nullus sequetur motuS, ex quo solo volatilitas suos depromit effectus. At vero vis motrix , quae attingat elementa compositi nis , vix alia est, quam quae vel ab aethere , vel a sulphureo cleme to exit; cumque ab aethere, utpote sicile substantias quaslibet perm
ante , rard corpora, corumque mixtiones alterentur , utique vero 1
principio sulphureo, sequitur ab hoc
omnem serὸ vim motricem , quod spectat mixtorum varias actiones,l roficisci , & consequenter volatiaitatem tantum non semper ab eo produci. Propterea cum effluvia quaeque elementaria volatilitare comstent , vix horum ullum concipere licet, quod conjunctum non habeat elementum sulphureum , aut exsistutum, aut saltem volatile. Et ne dissicultatem ingerat, quod det tur effuvia mere salina, ex quibus
effectus producuntur oppositi iis qui a sulphure, animadverte hic quaestionem non esse de praevalentia, sed de motivo principio; hoc Ggg 3 etenim
426쪽
etenim sulphureum esse potest, & tamen enluvium praevalentia salinum, ex quo effectus. Neque impossibile duxerim ex istere enluvia a suo aethere mota, & inter hςc salina praecipue; led metuerim , ne ex parvitate particularum sensibilis ullus essectus oriri possit ; pri terqtiam quod, cum motus aetheris constantem habeat diarectionem , non video, qua ratione essiavium circa corpus aliquod ita dii pergi possit, ut ejus athmosphqram constituat; quin ex eadem causa vix praecaveri poterit, ne particulae planis i uperficiebus terminatae invicem adhaereant , & exinde essiuvii naturam amittant; ex quibus omnibus fit , ut censeamus a fulphureo principio si non omiacm , saltem sere omnem volatilitatem deducendam esse, exceptis pulverulentis eman tionibus , quς a motu suo libet, detrituratione substantiae siccae pollunt
originem trahere. Atque hic rursus moneo naturae perscrutatorcs , ut animadvertant omnem mutationem, vim, aut Pr
prietatem non nisi per motum haberi polle, & loquendo de iis , quae ic turiunt ab elcmcntis mixtionis , non nisi per motum molecularum minimarum clementarium . quibus mixra componuntur. Ut ergo in his mutationes &c. acciderent, opus suit naturae huic neces litati consi iere inducto motivo quodam principio , quod profecto materiale esse debuit; cumque motiones partic larum elementarium non in superficie tantum mixtorum , sed in e rum penitioribus visceribus celebrari oportera , necelle fiat, ut m vcns idcm principium, aut inter-
num foret, aut quatenus exigeretur externum, pollet interiora coiporum penetrare , & pervadere. Infiiper. cum moventis ad motum proportio
quaedam requiratur, quς consistit in facili motus communicatione, & hqceidem principio inesse debuit. At facilis motus communicatio coalescit ex mole, massa materiae sub mole,& celeritate motus, singulis ita invicem attemperatis, ut ea succctat amplicatio moventis ad pallum, quae admotum de hoc in illo trans, rem dum postulatur et ergo opus fuit, ut movens principium, quod proportionatum foret particulis element ribus dimovendis , proporrionem ad has haberet in mole , quanti rate matellae lub mole, & motus
velocitate. Has omnes conditiones conjunxit natura in sulphureo principio ; ius etenim ea est particularum paucitas, ut masis vel minus facit Ecorporis cujuique mixti compagcm penetrare possint, dum postremam sortitae sunt diliblutionem; cum ve- tb coactae in primas concreti nes sulphureas , si non densiora, saltem rariora mixta subire valeant. Insuper, licet & harum , &illarum multa tenuitas sit, non tamen talis est , quae, quemadm dum aether, litarum habeat und quaque transtrum, a quo non magis alicrratur plerumque mixta, quam . ex acrc per portas & fenestras permeante aedificia. Ex hoc autem impedimento, quod sulphurco elemento , non aettieIi, Iolemne est, oritur cursus moventis ad motum , ii-mulque impeditur facilis moventis aliorsum reflexio, unde motus communi-
427쪽
causa est, cur motus particularum ci mentarium mixti plorumque a sulphvrco principio, rarius ab qthereo immediate procedant. Non solum autem ex co quod penetret, & dissicilem habeat permeationem , aptissimum est sulphur Elcmentare ad movendum, verum etiam duplici alia de causa. Harum altera est. quod ea velocitate dicatum sit, quς requiritur ad hoc opus illi a natura deliinatum; paucitas enim materi , qua constat, plurimam illi tribuit pernicitatem, cui si copuletur multiplex variaque directio , qualem ostendimus cstiu-vio calorifico incile oportere , nil magis appositum ad occurrentia quinque, nisi validissime obstent, trans
ponenda : Altera vero est molis certa quantitas, quς nec tam parva cst, ut non sustineat occursum, nec tam magna , ut debitam renuat applicationem ad mobilia. Hisce de causis fit, ut principium motivum reliquis magis universale habeatur, nec immerit , , sulphurcum , pr cipue quod spectiit motiones illas, quς
accidunt particillis clementaribus, vel in mixtione, vel in mixtis. Hinc cum natura motum aliquem internum in mixtis intendit , plerumque ab elemento petit sulphureo, quod parcius aut copiosius illis tribuit, prout majorem vel minorem largitur activitatem. Neque
obstat quod sulphura corporum quandoque fixissima existant ; id quippe maxime suspiciendum est naturae artificium , eodem utentis elemento & ut materia , & ut primcipio motivo; quatenus enim fixitatem habet, vi omni ideo motu ca-
ret, sacile obsequitur cuique motioni impretia , quo fit, ut in hujus.
modi statu nullam praesc serat activitatein , sed quatenus exsolubile est, aut ad volatilitarcin evehibile , p test. Ue non carci movendi , quam exerit, si exsolvatur, aut volatili- aetur : llinc mixta non pauca suuphurca citra alterius actionem ine tia omnino sunt, nec magis poliunt, quam si sulphurca non existcrcns, sed ea accedente se spiciendos cilectus producunt. Narura idcirco siopius hujulmodi potestates mixtorum fixitate coercet; sed cum liberas vult, alia combinat sulphureum elementum a fixitate ad volatilitatem aut ad cxlblutioncm evectura, sive agentibus externis subjicit, a quibus eiacm obtineatur. Propterea duplex videtur esse naturae finis in trisuendo fixo sulphure mixtis; alter, ut perducatur ad acti oncs proprias vel volatilitatis , vel exsolutionis ; alter vero, ut proportionata materia corporum existat; ex utriusque finis attenta animadverso ne patebit, quaenam sint actiones sulphurum, dum in statu fixitatis mixti nem aliquam ingrediuntur. Sulphura quςque fixa, quin m ximam partem etiam volatilia, siave solida sive fluida existant, visciditate quadam pollere non est qui dubitet ; hujusmodi enim esse experimur & balsama, & resinas, &butyra, & pinguedines, & quςcumque alia naturae producta ad genus
sulphureum attinentia, quae mixt rum aut elementa, aut decomposita
sunt. Hanc visciditatem facile quis deducet a simplicioribus eleme tis illa componentibus , praeci-
428쪽
puc veris a parti larum sulphurea. rum textura, figuraque, quae illas efficiunt facile & inter se, & cum aliis i inplicabiles. Porro cx sulphvrum vi icissitate quemadmodum prodit tenax quaedam adhaesio partium adinvicem , ita etiam facilis oritur unio cum reliquis fere omni-bas clementis, quς ubi probe cum viscidis mixta fuerint, ab his sortiter in mixtione conservantur. Vii culum ergo sunt mixtionis in mixtis homogeneis sulphura , ideoque ubi per deflagrationcm abierint amixtis , pulverulciatos relinquunt cineres, aut calcem. Sed & a visciditate oritur ductilitas, quae praecipuum eth fundamentum structi res similatis in mixtis heterogeneis; Vilcida enim moderata fluiditate
potita, facile ab incluso spiritu
elevantur in bullas, quarum tenuisissima velamina superfluo aqueo humore exuta siccitatem nanciscantur necelle est; facile item in visecido oblongae viae excavantur, aut ex eodem circumposito componuntur I uno verbo, quemadmodum ex
cera molli variis artificiis quodcumque schema confici potest , ita ex viscido quodam sulpnurco proportionato, modo ab una, modo ab altera causa, nunc hoc, nunc illo
gendi modo , &c. post Int partes
quaeque solidae organicorum corporum debita ratione configurari, quae aut humido evaporante, aut alio 1t peraddito principio cogente , tractu temporis magis vel miniis solides cant. Hilc licet leviter indicata, ruditerque adumbrata, satis tamen e sese reor ad se idendum, sulphura cor meum pol illimum hunc ulum habere,
ut sint materia ideonea illorum, quς structuram exigunt determinatam, &organicam; cujulinodi sunt viventia quaeque , quorum ideo corpora, cum substantia ab origine sulphurea constent, regulariter cremabilia sunt, cxceptis partibus lapideam duritiem nactis, quae inflammationi plus mi-nsis resistunt, non quod cadem ac caeterarum genetis non sit, sed qubdpost configurationem acquisitam, ad ditamenta qua terrea , qua latina, prςvalentiam ab initio sulphuream transferunt ad aliud genus et
nerationi, sed calcinationi obnoxi rum. Id observatur, quia attinet animale regnum, in teliis conch tum &e. & in ossibus reliquorum animalium, quorum omnium origo est a membranis, & a communiearum materia, quae prosectb , uti
inflammabilis, sulphurea est; sed hςc
omnia aetate solidescunt diversimode, prout videlicet & terreus polis, &acidum figens superadjecta , & i
trusa, quod prius erat Eraevalentia sulphuris sulphureum, elliciunt prι valentia terreum, variamque illi duritiem conciliant pro certa cujusque natura. Idipsum proportionaliter accidit in regno vegetabili; non enim omnia lisna alendae flammae aeque idonea sunt, sed altera m sis quam alia, idque ea de causa,& qubd magis abundent humore resinoso , aut consimili sulphureo propriis in vasis concreto, & MMligneae aut fibrillae aut membranae sulphure constent, magis & prom ptius exsolubili. Hi c in eum finem
nic congesta sunt, ut appareat veritas
ejus, quod supra proponebamus; sci-
429쪽
I ieet fixius sulphur eo fine a natura
tributum mixtis, organicis praecipue, ut faveat debitae configurati ni partium organicarum , seu quod idem est, compositioni & nutritioni earumdem ; quamvis enim probabile iit, ad id opus naturam non
semper liquida adhibere sulphurea, sed fiequenter gummosa, aut mucilaginosa , aut gelatinosa, autaquea , nihilominus tamen vix inducor ut credam, nihil in his latere sulphuris fixi, licet praevalentia sulphurea non si ι sed potius fi miter teneo, quidquid postremo adhibetur a natura ad primum configurat das partos viventium, id saltem ita sulphureum esse , ut ablegato superfluo humido, Ne decentem viscidit tem ductilitatemque nanciscatur, &praevalentiam sulphuream, id sit c te omnibus communi inflammabili
Verumtamen non tum intendit natura compositionem mixtorum ex
sulphuribus fixis, sed etiam eorumdem achivitates, quod ultra in iis animadvertendum est, nempe dispositi nem ad volatilitatem, de media ad id opus comparata. Ad plenam hujus rei cognitionem, activitates corporum in tres classes distinguendae 1 unt; horum alia enim aliquid non
modo possunt, sed de actu ei sciunt; alia pollunt quidem , sed non ess-ciunt semper, immo a se ipsis non videntur efficere polle; & alia tandem sunt veluti media inter prςdicta, quae videlicet aliquid acta eLficiunt, sed multo plus pollunt, quam
etficiant , si accedant ne uarsa. Piimae classis corpora certum est, complementum sui um activitatum
D. Glis mini Oper. Tom. II. intrinsecum habere, Ze siquidem extrinsccum aliquid exigatur, semper praesto clIc , ideoque nihil desd rari, nisi forte subjectum, in quo actio rccipiatur. Huiusmodi sunt sit apte natura olentia, & calida, de id genus alia. Quae vero pertinent
ad lecundam classem, videntur par tem tantum habere eorum, quae adactionem concurrunt , reliquum ab
extra mutuari r hinc ejus, quod deest , accesso fiat neces le est , ut actio sequatur. Porro quoniam id, quod incompletum est , varia recipere potest complementa juxta diversam ejus, quod postremo additur, naturam, cxinde enim varii complexus exoriuntur , propterea quae virtutes actuationem requirunt , cepenumero in certos non
desinunt ei Echus, nisi certa sit Gjus, quod deest , adjectio. Hinc
cum constantem effectum expetit
natura a iubstantiis secundi hujus generis, est sollicita in simul combinandis iis, quae eas actuare dctant, ut certa, & certa ratione, certoque ordine & tempore sequatur ad lectio, aut actuatio. Quae demum ad te tiun classcm corpora spectant, quemadmodum de prima , secundaque participant, ita radices habsint age di , ct ab intrinseco , S ab cxtrinseco ι illas respectit actionum, uas actu exerunt, has earum re- pectu , quas tantum possint, sive
ejusdem, tive diversς sint speciei. Ad secundam potissimum classem
pertinere sulphura , quibus utitur natura in mixtorum compositione, cpaoties iis intendit tribuere poculiares activitates , sane dubitandum non est ; cum enim curiones
430쪽
omnes ex motu sint, de motus coimpolitioni obitet , nam quantumvis ad conpositionem requiratur, in ea tamen desinere debet modo stabilis sit, non potest elementum materiae partes obire, nisi motum, de consequenter actionem suam dimittat. Complemento igitur illo careat oportet, quod ad Uendum requiri-rar, quidquid , ut sit radix compositionis de activitatis, delimatum est I natura ; ex quo sequitur, quia si in mixto actio aliqua ellentialis sit, cellario in eo elle debeat aliquid, quod incompleto praedicto materiae vices gerenti complementum addat , ut actio sequatur. Si vero actio tantum potentialis sit, & ab
extra complementum expectet, utique non est necelle , ut aliquid ii ternum sit praeter id , quod se stantiam mixtorum uti materia componit. Utroque tamen casti fixum, aut ad instar fixi oportet sulphur ei se de quo, loquimur. Verumtamen liaec fixitas neque integra, neque ejucdem gradus esse debet in omnibus. IntUra quidem in nullo; pugnat enim iuitas cum mota,& comiequenter cum activitate, quae salutem importat facilem potentiam admotum determinatum. Aliqua igitur saltem insit oportet dispositio ad motum recipiendum, & luc varia juxta varium activitatis gradum ; cumque activitas sulphuris iocedat vel a solutione, vel 1 v ιtilitate, vel ab exso utione; hinc quod decompositi. sulphurei rationem habet, simulque alicujus activitatis radix esse debet, ad praedictorum statuum alterutram dispositionem nancilcarita necelle est. In hoc opere mirum quanPO uta tur natura artificio I ad hoc enim comparavit structuras corporum peculiares , de agentium tum inter
norum tum externorum actiones ,
ex quibus saepenumero non solum dispositiones , sed de complementa actionum derivantur. Hoc prς-cipue in regno animali sedulus naturae perscrutator intelligit , in quo sulphureum elemetuum primas tenet ; non modo enim confert compositioni organorum quorumcumque ut materia ; verum etiam eorum actioni , quatenus non a liunde commodius , quam ex illo, motus earumdem actionum primcipium deduci potest. Admodum igitur fixum est quod componit,
admodum volatile quod movet Ze actuat, & in uno eodemque corpore nil impedit , quominus uir rue copulenῖur; quin ex una e
emque lilbstantia & illud de hoc desumi potest; illud in exactam fixitatem cogendum, hoc ad requisitam volatilitatem evehendum ; id quod ope de elementi sulphurei ejusdem, de aliorum invicem certa quadam dc determinata lege a gentium, ad optatum a natura finem tandem aliquando redigitur. Quemadmodum autem in eodem
corpore conjungi potest de quod movcat , de quod moveatur , ita& Acilius occurrere potest quod
moveatur tantum , de quidem causa agentis exderni : cum autem ii
jus determinata sit achivitas, dete minata item mobilis resistentia , si-st.Itur neccile est acquisita dispositio in certo gradu, ex quo potentialis activitas retultat in actum exerenda, si Mod.