장음표시 사용
451쪽
i. Cor. II. vivi, alii mortui adiudicium veniant: nam inquit pausus Omnes moriemur, sed animae simul iudicabutur & eorpo
ra: in quibus,Viuos, animas: corpora, Mortuos nominauit:
Mati. t o. sicut & ipse Dominus in Euagelio dicit, Nolite timere eos qui corpus possunt occidere, animam aute nihil laedere possunt: sed timete potius eum, qui potest animam & corpus perdere in gehennam. Eam ob rem, quam certo scimus esse hactenus peracta, quae Prophet de CH Rrs To praedixerant, tam habeamus certum fore quicquid in posterum nos voluit Messias expectare. Prior a luctus exhibitus est iuxta vaticiniu Prophetarii, quo venit humilis,ut nos institueretae seruaret exhibebitur & secundus quo veniet sublimis Rom. I . in gloria Patris, ante cuius tribunal sisti cogetur omnes homines, cuiuscunque nationis, cuiuscunque status, siue reges, siue plebei, sine nobiles, sine ignobiles : omnes qui ab initio mundi, usque ad illud tempus mortui fuerint, subito reuiuiscent:&suo quisque corpore conspiciet iudicem, aderunt & angeli beati tanquam famuli fideles, aderunt Matin is & daemones iudicandi. Tunc e sublimi pronuntiabit ilia lamineuitabilem sententiam, quae diabolum cum his qui illi adhaeserunt,tradet aeternis suppliciis, ut postea nulli
possint nocere: pios transferet in consortium regni caelestis,tutos ab omni molestia. Et nunc de reproborum tormentis sequitur, Pones Cos,&c.
Pones res ut clibanum ignis in tempore uultus tui,Dominus in irasea conturbabit eos, deuora. Lt eos ignis.
. Combures inquit eos igne irae tuae, intus ardebunt Ini
conscientia sicut clibanus intrinsecus ardet: intus eos torquebit vermis sinderesis, & ignis doloris, eo quod bona non fecerunt. Esaiae cap. 6s, Ignis eorum non extinguetur, & vermis non morietur. Neque existimandum est ignem inferni solummodo esse metaphoricum, sed quemadmodum testatur Gregorius 4. dialogorum is est corporeus, & elementari similis, velut etiam quilibet aer cum quolibet aere in specie conuenit: seruatur autem apud inferos
452쪽
ctros diuina voluntate incorruptibilis, ut semper sit instrumentum iustitiae Dei punitiuae, qui & testante Gregorio
Iuper illud Matthaei ca. 21, Ligatis manibus &pedib proii- cite eum in tenebras exteriores in parum luminis habet, vepoenas suas videant damnati:atque interim amigit animam non solum actione intentionaliqua ipsa tristatur detineri in loco igneo & sumo , sed & aaione reali, qua igne sentit, Deo ita disponente, qui causas secundas ad libitum voluntatis suς agere facit. Corpora quoque damnatorum, co- simili ratione post iudicium calefaciet, Deo supplente siue cocomitantiam, siue dependentiam, aut harmoniam aliarum causarum, qualiter & iam ita egit quando ad preces Io x φ sue & Ezechiae sol stetit. Quapropter Iob cap. 1 . de repro- E0 3 bis scriptum est, Ad nimium calorem transibunt ab aquis niuium, sicque vicissim&ardebunt& frigebunt, ut maior Deut.: scit poena, semper tamen pro mesura delicti est plagarumdus. Neque corpora urente igne consumuntur Deo illa ad vindictam reseruante. sed post istud iudiciu resumptis corporibus in damnatis, accidentalis cruciatus hoc pacto augebitur. Iste ignis sic absumit,ut seruet, sic seruat ut cruciet. abiturque miseris vita mortalis, & poena servatrix, vivere in pinna copellentur, ut cuius vita mortua hἔc fuit in culpa, illic mors eius vivat in poena. Ecce stygem , ecce Aeli rotet Christianu, de quibus per umbra dixerunt poetae. Et ut inquit Gregorius A. dialogorum, sicut multi in hoc naudo sub Vno Sole viuut, nec tame aequaliter eiusdem Solis ardorein sentiunt, quia alius plus qstuat, alius minus:ita in inferno, in uno igne, non unus est modus incendit: quia duod hie diuersitas corporu, hoc illic agit diuersitas peccatorum, ut miseri ignem non dissimilem habeant, dc tamen eosdem singulos dissimiliter exurat. Haec vero omnia fiet inquit Psalmographus) I M tempore Uultus tui, CHRIs T E . hoc est quado manifestus fies in iudicio, quado facies tua appare-hit iudex, quando nimirum in eos seuere acto easpicies: Psal. 33 Vult' enim Domini, super faciξtes mala, ut perdat de terra memoria eorii. Ipse enim in iudiciu non veniet quomodo Naith. 12 venit in carne, sedens super asinii, &baiulans sibi crucem: Ioan. ry
sed tu ac inquit Lucas videbunt omnes Filium hominis Lucae 2I. E. tu.
453쪽
venientem in nubibus caeli, cum potestate magna,&maIestate. Vnde Paulus i. ad Thessalo. cap. 4, In iussu & in voce
Archangeli, in tuba Dei descendet de caelo. Quae quide tria hoc ordine probabiliter intelligi possunt Primo ei Ris τ v s in suo descensu ad iudiciti, iubebit pulueres siue par Esaiae s. tes quascunque corporu recolligi per famulantes Angelos: demii praecipiet voce Archangeli corpora resermari ex his recollectis pulveribus, animasque iis reuniri: siue illa vox sit per eu falia, qui est angelus mahni consilij: siue minia. sterio alterius Angelom. Hanc vero tubam Dei sonare cate Gregorius nihil aliud est, quam mudo iudice Filiu Dei apparere : tametsi non improbabile est, quod haec tuba Dei
erit sonus quidam sensibilis, Sc imperium vocale C H R I-s T I, quo praecipiet mortuis resurgere, iuxta illud Ioanis cap. 8, Mortui audient vocem Filij Dei,& qui audierint via uent.& sequitur, Omnes qui in monumentis sunt, audient vocem Fili j Dei. De voce ista tubali ita reserente Augustino, lib. I S, De ciuitate Dei vaticinata est Sybilla, Et tuba tunc sonitum tristem demittet ab alto orbe, gemens facinus miserum, variosque labores. v. io. Et huiusce rei figura praecessit in veteri Testameto, quando olim sub Moyse tuba c5uocabatur ad conciliu, excitabatur ad praeliti,& mouebantur ad festia: nam Iariter hoc modo resurgentes congregabuntur ad cociliu magni iudieij, sapien. s. ad pugna terribilis praelij, quo orbis terraru pugnabat con Psal. 1. tra insensatos,& ad festu aeterni coulvij. Quid mirii aute, sit. Cor. is . tunc Dominus i Nira sua coturbabit eos Nahaec lata quae
nuc diximus porteta testate Paulo fient in mometo, in imio culi:& ut narrat Hieronymus ad Heliodoru) iudicaturo Domino, lugubris mudus immugiet,trib' ad tribu pectora ferient, potetissimi quonda & magni Reges nudo pectore. & latere palpitabunt,dies iri dies illa, dies tribulationis M pphQ i angustiae dies calamitatis & miseriae, dies tenebrarii & caliginis, dies nebulae & turbinis, dies tubar & clangoris. Attende laine nuc clemctia Dei qui statim no punit, sed prius
turbat,ut ad poenitetia c6uertatur quieu ante deseruerint:
Na ut inquit Gregorius lib. i q. Moraliu) vitari terror iudicis no nisi ante iudiciu potest, modo no cernitur, sed precibus
454쪽
eibus placatur: quum vero in illo tremendo examine sederit, & videri potest, & placari non potest quia facta prau rum quae diu sustinuit tacitus , simul omnia reddet iratus.
Itaque necesse est nunc timere iudicem, quum nondum iudicium exercet, quum adhuc mala tolerat quae videt, nec quum manum in retributionem vition is excusserit: tanto
in iudicio districtius seriat, quanto ante iudicium diutius nunc expectat. Pro his qui ista negligunt, sequitur in litera,
Davo RABIT eos ignis. & Naum cap. 2, Deficient gementes ut columbae, quae procantu gemitum habent. Quapropter a nonnullis fertur scripsisse Hieronymus, Quoties diem illum cons ero totis viribus contremisco: siue enim comedo, siue bibo, siue aliquid aliud facio, semper videtur mihi tuba ista terribilis senare in aurib' meis,Surgite mortui, venite ad iudicium. Post haec dicta, iterum Da i id mutas persenam, subdit, Fructum eorum,&c.
Fructum eorum de terra perdes semen eorum
Perditionem malorum sutura praedicit Propheta, Sc pCenarum species connumerat. In primis Christo ait) r R v - , CT v M eorum de terra, qui terrenus est, & quo fruuntur, perdes de terra, & queadmodii scribitur Danielis cap. q.)in iudicio Dominiis Angelis dicet, succidite arborem,&dispergite fructiis eius, quoniam disrumpentur,' usque ad supremum de labuntur, quoniam erit vacua spes impiorum, & labores eoru sine fructinipsi gementes, & memoria eorum peribit, de libro iustorum delebuntur: & propterea etiam non erit eis fructus in terra viventium t radix eorum exiccata erit igne cupiditatis, nequaquam faciet fruetum . Oseae cap. 9. Hae sunt nubes sine plutria, quae a ventis circunseruntur, arbores autumnales infructuosae. Quapro- In Epistopter oportet si volumus hic fruebam habere bonum , arbo- la Iudae. rem palmae imitemur, qu ς maxime quado finis ei adest, fru- ctificat,& tunc iustus ut palma florebit: qui sicut patiens & Psal. pr. prudes agricola fructum teporaneum & serotinu accipiet: curin iudicio dicturus est Redeptor , Date illi de fructu manu u suaru,& laudet eu in portis opera eius. Itaq ; ascedamus Prou. 3r.
455쪽
in hanc palmam, Sc apprehendamus fructus esus curten tes in quodvis bonum opus, scientes quoniam bonorum laborum gloriosus est fiuctus. sapientiae cap. 3. Sceleratis autem nunc adhuc annuntiatur sEMEN eorum delendum
a filiis hominum, hoc est eorum qui ratione ac lege sancta moderatur : nam licet ipsi in principio seminati sint in terra viventium, si cum c H O s T o stare voluissent, tame
Nessas in resurrectionis fructu eos solum metit quos seminatos accepit in obitu: & quia diuinis mandatis contumaci spiritu restiterunt, merito fructum illum beatitudinis perdunt: in morie iniusti, in ictu oculi iudex ostendit suam sententiam, & reus uuam consuentiam: iudex iudicat,& reus desperat. Atque etiam animaduerte quam recte hic Dauid ea nominat semina, ex quibus nascitur unicui- ue retributio digna gestorum. Caeterum quantum etiam is perdat & exterminet Dominus semen seu filios aut posteros impiorum qui male agunt, patuit Genesis cap. 7. in dira consummatione totius mundi pro hominum peccatis,
exceptis octo animabus:& Genesis cap. I9. in deuastatione quinque ciuitatum , pro vitio contra natura. & Iosite ca. s. in crucia pessundatione septem Gentium cora filiis Israel.
Idem expertus est & populus Hebraeus in diruptione Hie' rufilem facta per Vaspasianu & Titum,quia impegit in lapidem offensionis. Quid plura λ Deficeret me tempus per siugula currentem, si omnia Dei super hoc aedita iudicia rece-serem. Inde frequenter iniquitas Getis, abbreviat eius durationem, prout annotatum legis Genesis cap. s. super haee verba, Non permanebit Spiritus meus in homine in aeterianum: quia caro est:eruntque dies eiu s cetum viginti anno'rum. Nam iste numerus non est mesura vitae hominis, quippe post diluuium multi reperiuntur qui plures annos vixe- t: sed iste numerus annoru tepus fuit quod Deus dedit hominibus tunc peccatoribus,ut resipisceret, antequa diluuio deleretur: qui tame adhuc postea citius deleti sunt, quia videlicet diuina misericordia abutebantur. Haec autem tanta
quae nunc dicitur poena iniustorum ,ideo merito ait David eis continget, Quoniam declinauerunt, &c. Quoniam
456쪽
alsilia qua non potueransabilire.
Animaduerte hic φ quemadmodum dupliciter negatur. Deus, scilicet errMe fidei,vel malis operib , iuxta illud, Factis aute negant: ita dupliciter homines inclinant malum super Deu, utpote vel falsam fide habendo: omnes enim infideles desinunt malum aliquod in Deum,vel affectu ipsum
offendendo : de omnibus ergo reprobis veriscatur, o NI A M inclinauerunt super te malia, errando videlicet aut
contenendo: qualiter deridebant 1 E s v M principes Israe- Matth. αγ itarum, dicentes, Alios salvos fecit, &seipsum non potest alvu facere. Similiter & milites afferentes acetum,& dicu- Luc. 23. tes illi, Si tu es Rex Iud aeoru saluti te fac.Scper aute quotcunque perditi affligentur, quia mouerunt ista mala aduersum te, CHROT E,&quia nomen tuum blasphemant, &seruis tuis insidias tendiit, multisq; danis eos assiciut. DB C L I NAR E vero dicimus mala supra alios pendetia:&Iudaei quide quod super se per iusta vindicta recipere debuerat, in I E s v M declinauertit, quado dixerunt m dignus erat Matth. morte, quae poena ut praedicit David) eis retribuetudinam quu mala quae sibi imminere C H Os To regnate arbitrabatur, in eu occidendu detorserunt, Sc animo decreuerutil- Ioan . ix. Iu occidere ,ne eius causa veniret Romani,& tolleret locii, & Gente Hebraeoru. Hoc consiliu eoru non fuit stabilitum, quin magis accidit coni rari si, quia propter morte C HRis T a Romani destruxerunt locu& Gente Israelitaru,&du teporalibus timebant no a ternis, utraq; perdiderui. coorae AVARvN Tinsupercosilia quae no potueriit stabilire,
nescietes quid dicerent, quado dixeriit ad Pilatu, Domine, Matth. 1γrecordati sumus quod seductor ille dixit adhuc vivens, post /tres dies resurga, iube ergo custodiri sepulchru,&c. Sed peccatis mortui, tenere vivente no potuerunt: nepe resurrexit,
quod illi nec voluerunt nec crediderunt: & dii putabant se intulis dispendiu mortis, salus facta est plena & generalis. Licet praeterea sinquit David multa alia aduersus te ac seruos tuos cogitauerint, huiuscemodi tamen cogitationibus immorari atq; insistere non potuerint,destructis illorii co- Prou.2u
457쪽
filiis :quippe non est consiliu contra Dominum: verutametaquoniam iam de poena eorum futura fatis loquutus est propheta, addidit & de praesenti quae talis est, Ideo h eis I s v redoptor, infauste succedent, Quoniam pones eos,&c.
Quoniam pones eos dorsum in reliquiis tuis,
D O R s V M poni dicitur, qui sugit atque terga dat: nihil
enim aliud corporis ei tuc, quam dorsum, hoc est, quam tergit videri potest. Positi aute sunt dorsum Iudei, quado ita offenderut vi retro caderet,& quando vitio suo terrena redoletes, non meruerunt caelestia contueri: hos sicut & reliqua
impioru turbam, post terga sua habebit in iudicio c Η R r-s T v s, quia visione faciei suae priuabutur, qui tametsi hoe in seculo visi sunt fuisse cum eo, du adhuc cum malis permixti essent,toli entur tamen ne videant gloriam Dei, atque Natth. is. iis dicturus est, Discedite a me maledicti in igne aeternum: Iacob. 1. & tunc iudicium fiet ei sine misericordia, qui non fecit misericordiam. Sequitur, IN reliquiis tuis,&c. Et nota quod . Propheta hic nominat daemones, reliquias Dei, quia fueruereliquiae bonoru Angelorum, quippe qui electis illis fuerunt relicti & reiecti. Cum cacodaemone igitur macipandi
sunt, qui cHRis To unanimes adherere noluerunt,ut cu
magna tristitia& dolore videant horribiles suas poenas, a
que ita confusione magna PRAEPARETVR Vultus eo-
rii. Et si de Iudaeis Messe crucifixoribus sermo est, quu sint reliquiae eorum qui Prophetas & Patriarchas occiderunt, certe illa vindicta quς coepit a prophetis,veniet super illos qui Dominu trucidarunt. Aliter hic legit Hieronymus, re ser ns pro reliquiis in Hebraeo in bonis) haberi. Sessis it que iste sic contexitur, quasi sit ista Prophetae pro peccat ribus ad Messiam deprecatio: Ad similitudinem sanctorum, quos tibi de omni orbe seruasti ,etia eos qui tormentis purgati sunt esse facias, ut iuxta vultum sanctorum, vultus quoque peccatorii esse incipiant, hoc est, ut tales sint qui peccatores fuerunt, quales & ij qui saneti sunt. Et ut omnia ista compleantur, Exaltare Domine, Sec. Exaltare
458쪽
Exaltare Domine,in uirtute tu cantabimus, psallemus uirtutes tuas.
Supplicat in calce David ut par erat post tot prophetice annuntiata oracula, adueniat tam ingens bonum in virtute C H R I s T I, qua vicit mundum, ac principem mundi
huius. Ax ALTARE ei inquit hoc est, Quum altus sis & ibin
sublimis, ita etiam appare, atq; ostende te hominibus, & in resurrectione & in ascensione, I dque facito in virtute tua, quam infirmitatem putauerunt Iudaei: & qui prius venisti in humilitate, tunc venias in maiestater iam non in persona serui latibulum tuae virtutis obumbres, sed sentiant te vltorem, qui nostru te credere dubitant saluatorem. H c omnia, quu perfeceris aid c ANTABr Mus corde, & psallemus opere, tum virtutes tu mirabilia tua. Atq; hic videas, qualiter praedicit quod Ecclesia non selli creditura erat, & re- sirrectione,&ascensum CHRiso in caelos, sed & hac de caua quotannis festa ob id instituta celebrare debebat, vetam quisque fidelis adultus, bene si i compos, istorum articulorum explicitam fidem habere teneatur, usque adeo omnibus & noti & manifesti sunt. Haec autem duo maxime a nobis expetuntur, laudes Domini fideliter ore cantemus, &opere nostro ipsius mandata faciamus.
DFus Deus meus,respice in me,quare me dereliqui hi longe Ualute mea, uerba deliEllarum
meorum. Hic Hieronymus ad veritatem Hebraseam titulum sit legit, Victori pro ceruo matutino canticu David: siue vino- nulli alij tradunt) Vincenti super cerua aurorae psalmus Dauidi. Quae omnia bene quadrat, & ad C H R Is TVM psalmum istum referendum esse fatis insinuant, tametsi Hebraei aliter & interpretatione peruersa , pro eeruo matutino stu cerua auror putent de Hester totum hunc vigesimum
459쪽
primum psalmum esse compositum , quod videlieet ipsius HG. . peruigili cura,beneficio, & intercession o apud Regem sitae periculo Istaelitic populus liberatus. Sed manifeste apparet auctoritate Pauli ad Hebraeos cap.2, Psalmum huc in persona CHRisTr dici: ait enim ex hoc Psalmo de Chriuo, Propter quam causam non confunditur vocare eos fratres, dicens, Annuntiabo nome tuum fratribus meis, in m
N, is es, di Q Ecclesiae laudabo te. Euangelistae quoque Matthaeus Mae 161.i, I Q nnes reserunt impleta verba huius Psalmi DiviseruntGbi vestimenta mea,&super vestem meam miserunt sortem.
Ipse denique Dominus crucifixus, principio huius Psalmi usius est, atque in passione positus, explanavit psalmi huius Naith. i, mysteri . Nam Hebraicis verbis versiculum primum istiuae Psalmi expressit, Eli Eli lammati harabiani, quod interpretatur,Deus meus, Deus meus ut quid dereliquisti me3cin raque suae & passionis & resurrectionis mysteria hic tam aperte exposuit, ut hunc Psalmumagis historia quam prophetiam sonare, videas. Nec mireris verborum humilitatem &querimonias derelicti, quia formam serui sciens, scandaluna
crucis videas. Itaque nos ceruum, qui interficiat serpentes, S uenena consumat, nullum alium nisi CHRIs Tura intelligimus, sicut totius Psalmi contextus ostendit, qui & matutinus, seu ut quidam volunt orientalis fuit, quippe maneatque oriens vocatur, hoc est diei principium. Vere enim Zacha. c. nobis Dominus sedetibus in umbra mortis, no secus ac Sol Mala h. quidam iustitia ortus est, seu lumen scientiae. Atque ideo etiam congrue illius humanitas in passione assimilatur cer-uae: est enim adeo simplex animal, ut admiretur hominem sagittam parantem aduersus eam: est & exemptum a febri, ut inquit Plinius adeo ut carnis ei esus febrire prohibeat: abundat quoque copia lactis prae caeteris animalibus, quod multo labore& periculo acquirit. Que omnia CHRIs Toagno simplici Se immaculato, in quo lac gratiae & misericordiae sextimis,peroptime conueniunt. Ab aurorae autem tepore describitur, uiae qu/d spote mortuus est sicut in aurora cerua non impulsa venatorum canibus, sponte prosilit in
campum, siue quod ad diuinae claritatis opera Messias in Passione gradiebatur. Aurora enim ad diem tedit. Quapropter hoe
460쪽
iit et hoc in loco multi pro ceruo matutino, seu cerua auro rae, legunt, Pro susceptione matutina, quod interpretantur de tempore resurrectionis,quae valde mane vel diluculo Vt Mares et testantur Euangelia) facta est, atque post passionem sequu- Luc. 26. ta. susceptio etenim fuit quando Dominus cHRIsrus veteri hominis conditione deposita, susceptus est in aeterna vitam, cui mors ultra non dominabitur, de quando vetus ho Rom vinio noster crucifixus est cruei cum illo. Neque propterea sic titulum intellectum damnes, quod potius resurrectione quam passionem c H R r ς T r reserat, quum tamen is Psat mus imprimis hanc passionem explicet: nempe quemadmoedum quum dicimus mane factum, intelligimus nocte quoque praecessisse: ita dubium non est commemorationem faciam resurrectionis indicare simul pr cedentem mortem ae passionem c rs Tr . Incipit igitur humant formidinis
sermo, quo maxime Dei humanatio confirmatur, quodque verus ac persectus homo fuerit C H R r s et v s. Et repetitio ipsa horum verborum, d E vs MEVs, Deus meus, affectum necessariat orationis ostendit, ut illum geminato no amine charissimus filius inuocaret, quem ei non mundanam salutem, sed claritatem aeternam maiestatis, nouerat utiquetra stitu ru. Maiores autem nostri, quatum suspicor Deum a timore appellandum esse voluerunt, sicut quidam Poeta tarum ait, Primus in orbe deos fecit timor. Nunc ergo Filius passonis tempore, a Patre auxilium petens , naturali obnoxius timori, praenarrata intulit:& quod supplicat facit
tanquam homo, ut nos orare doceret in mortis tempore,
quandoquidem is etiam qui natura ipsa iustissimus est, propter insuetam animae & corporis diuunctionem tunc temporis formidat ac perhorrescit. Quod autem sequitur Ra spr CE in me: tetante Hieronymo in Hebraeis eodiciabus non habetur: de appositum, vox Domini declarat, qua
etiam illud in Euagelio pretiermisit. Sed undecunque re, e N- p
uenerit, iis verbis cHRIsTus celerrimum sibi resurrectionis adesse precatur auxiliii. Quu veris additur, M' Α -κ a derelio uisti me Id facit ad humanitatem exprimenda atque scias naec verba non esse ignorantis & quirentis scire causam , sed explicatis naturalem affectum:atqui nunquam