Viginti septem Psalmi interpretati authore Adriano Lametio Henencurio, doctore theologo, ambianorum decano, & Nouiomensium archidiacono. ..

501쪽

humanitatem ostendebat: alioquin falca fuisset ista propo

stio, Hoc est corpus meu: quin dc verius de agno Pasinaliquam de pane azymo dixisset, Hoc est, id est significat eo pus meum,quod fuisse dictum nullus unquam lomniauit. Insuper quando Genes. o. loseph exponens somnium dixit, Tres propagines,tres adhuc dies iunt: seu tria canistra, tres adhue dies sunt,3cc. non dixit tres dies significant. Ee inultum haec loquutio notanda est, ubi aliqua significantia

earum rerum quas significant nomine appellantur. Inde esti cor, φή quod ait Apostolus, Petra autem erat Christus.& non ait. Petra significabat Christum. Adoremus igitur conformes Sanctorum & Ecclesiae determinationibus, verum Corpus C H R i s T i sub speciebus panis & vini latens, & genu flexo, ad hanc coenam magnam semper accedamus:praestet fides supplemetum sensuum defectui. Qiappropter nunc dicitur, I N conspectu eius cadent omnes qui descendunt in terram : quasi ab omnibus mortalibus, qui in terram reuoluuntur, tantum secramentum latria perpetuo excolendu sit. Sed clarius est quod hoc in loco ad veritate Hebraica legit Hieronymus, Cumabut genu uniuersi qui descendunt in puluere. Tuae multibnectitur, Et anima mea, Z c.

Et anima mea illi uiuet, oe semen meum semulet ipsit.

Ecce vox Ecclesiae, quat posteaquam quotidiano Ang lom pascitur alimento, iam non sibi viuit, sed vivit inquit anima mea Deo,veluti quae actiones suas omnes ad Deum dirigit: quemadmodum contra, daemoni dicitur mortua. quando ad prauas illius suggestiones immobilis permanet. Exo, i si populum antiquum ad terram promissionis per desertum eduxit: haec esca caelestis, fideles huius seculi deuia

transeuntes, in caelum subvehit unde recte viaticum appellatur, quia in via nos reficiens, usque in patriam deducit:&quemadmodum panis prae caeteris cibis corpus reficit ac PNl ips- sustentat, & vinum hominem laetificat atque impinguata se Caro ci RisTr interiore hominem plus caeteris gratiis spirituat iter pascit,& fastinat. In huius sacramenti fide Vixit Eccusia & in Patriarcsu, dc in Prophetis in Apostolis

502쪽

stolis ab ipsis excu propterea nuc intonat, E T semε meuseruiet ipsi per Semen omnes filios intelligens qui Deo per Euangelium generati sunt, & quos ipse CHRisTus ut

inquit Apostolus Patri suo subiecit. Cur autem s ER v I ET causa redditur, scilicet quia Annuntiabitur Domino,&c.

Annuntiabitur Domino generatio ventura, crannuntiabunt cidi iussitum eius populo qui nascetur,qMem fecit Dominus.

Quida ista verba, A NNvNTIABITUR Domino generatio ventura, exposueriat, dicentes prophetia illic cotineri de Gentilibus illis qui in Hierusalem quaerebat videre Ioan. in Dominum : scribit enim Ioannes accessisse cos ad Philippuqui erat a Bethsaida Galilaeae,& interrogasse eum, dicentes, Domine, volumus videre IvsvM: & Philippum deinde id dixisse Andreae,&utrumque eorum demum id simul retulisse ad 1 ε s v M. & Iesium respondisse, quod venerat hora ut clarificaretur Filius hominis:&hoc modo c M M s ToDomino annuntiata est ab Apostolis generatio illa Gentilium illi nimirum Graeci, qui exeuntes & accedctes ad I E-s V M, exordiu quasi ac principium fuere Gentilium omniuqui in Christii erant eredituri. Sive hic David Spiritu prophetico praedicit qualiter cognosceretur a Deo generatio fidelium ex Getibus, quae vetura erat in dieb' incarnationis Filii eius. Has Gentes ideo Generationem veturam nominat, quia ex aqua& Spiritu facto erant, Domino largiete, procreandae:& ut ostenderet eas iustas, dicit, Domino hanc generatione esse ventura, cui quidem caeli, hoc est Aposto- tii praedicaret iustitia Patris, utpote Filiii: is enim iustitia Patris dictus est , quia humani generis inimicu destruxit, qui iniuria illud semper ac dano affecerat. Sed ideo huc populu .

nasciturum & a Deo esse commemorat, ut sic ostendat quavia omnes in vilitate Ecclesiae Domino regeneramur. Coputatur siquide omnes quantucunq; diuersorii meritorii ad generationem unam quae fit per baptismum, per quem Chri- Roma. cstum induimus , & in albo ouilis Dominici inscripti sumus. Ecce selici fine clauditur is Psalm', quo omnes Getes

503쪽

sdem recipientes, populum suum, appglat Dominus,quutri

antea Dei populus non diceretur: quin immo repulsae erant& exosiae. Sed memineris Psalmos de Redemptoris passione agentes, in magna spe Christianorum semper terminari, vepassim credatur ex passione IE sv c HRIsTI salus cile.

Dominus regit me, nihil mihi deerit, in Lico pascuae mi me collocauit.

Hieronymus hic pro titulo ad veritatem Hebraica legit, Psalmus David. Et quia nihil eorum quae de seipso Propheta nunc loquitur, excedat persona ipsius Dauidis, sed omnia de eo veri scantur, clare colligitur Psalmum ad literam de ipso Davide tractare, siue pro eo tempore quando David oraculo Gad Prophetae recessi a Rege Moab, & profectus venit cum quadringentis viris in saltu Areth, qui erat uber rimus, de quo I. Regum cap . m. siue pro Bethlehem terra natali ipsius Dauidis is Psalmus aeditus sit, quasi sic Spiritus Sactus sub metaphora Bethlehem & Dauidis voce Ecclesiet

CHR Tura collaudatis reseraverit. Quippe sicut Bethletici quae Domus panis interpretatur, recte Ecclesia gratia sacramentoru undiq; foecunda designat . ita David Bethlehemita, vere etia Bethlehemiticu C HRIs TV M reserebat. Prophetia igitur nucest institutionis Ecclesiae per CHRIs Tu M in loco uberi sacramentoru aut vox est cuiusque fidelis de Babylone ad Saluatore transeuntis: tanqua hunc Psalmia sanct Spiritus beato David ex persona fide-ltu, qui ex Gentibus fuere,conscribendu mandauerit. Itaq; qui in vigesimo primo Psalmo habuimus tribulatione passe sonis, in vigesimo secundo Psalmo laetitia & fructum rei rectionis accipiamus t ut quia ibi seminavimus lachrymas patientis Domini, hic metamus gaudia ac dona resurgetis: CHRIsTO moricte, consummata Prophetia, sepulta Synagoga: Christo resurgente ex eius corpore & vulnere re dempta sulsit Ecclesia. Sed quid nuc ipsa iuxta se habeat videamus, habet virgam, unde minatur delinqueti . habet ba- culum,

504쪽

culum unde subueniat poenitenti: habet mensam, unde det panem credenti habet oleum, unde impinguet caput in libertate conscientiae pr sumenti: habet cali ce, unde inebriet praedicantes Euangeliu: habet misericordia, quς subsequatur suos omnibus diebus. Dicant ergo qui Volunt, reget me ager me',& nihil mihi deerit dicat alius, reget me negotiatio mea, aut militia mea, aut industria mea, aut ars mea, aut literς meae,& nihil mihi deerit inos dicamus cum Ecclena, Quadiu Dominus pastor meus fuerit,non deficiam: quod enim nos dicimus, Dominus regit me, Hebraei dicunt, Dominus pascit me,& nihil mihi deerit.Certe qui Deum habet, & qui Deo adhaeret nihil boni deest ei, ut ait Propheta.

Nihil deest timentibus eum. Is est pastor praesectu Ecclosis pcii , ,

de quo Ezechielis cap. 26, Suscitabo super ea pastore unum qui pascat oues, seruum meu David. Pastor est secudum assumptu hominem de David, qui manu fortis interpretatur, qui quum primos fideles ex Gentibus quasi oves praeruptis in Iocis errabundos inuenisset, ad ovile suum duxit eos, ac pauit. Asserit autem Ecclesia se I N loco pastuae costitutam, non unde caro corpusque saginetur, sed unde anima caelesti pabulo resecta, spiritualis istitie nitore pinguescat:& is Locus pascuae, diuina lectio est mam sicut pecudum corporib' pinguedine praestat ager depastus: ita & sermo diuinus animam nouit fideliter saginare meditatus: aut Locus pascuae hie infinita promissio spE'; beatitudinis intelligitur, que- admodum repromittit Dominus per Ezechiele, Ego pasta Danie. oues meas, &nequaqua eas committam malis pastoribus,& ego eas accubare faciam,vt requiescat in sinu Abraham, Isaac, & Iacob: atque sic nomine Pascia , futuram beatitudinem Intellige. Tlic quod perierat in Gentium populis requiretur,&.quod errrauerat in haereticorum persuasione, reducetur:& quod confractum fuerat, alligabitur: de quod contritum atque infirmum, consolidabitur, ut impleatur Psal. i cetquod scriptum est, Qui canat infirmitates eorum, & alligat contritiones eorum. Porro persistens Propheta in Pascendi metaphora, subdit, Super aquam, d c.

505쪽

r. Pet. 2.

ΕXPOSITIO super aquam refectionis educa it me, animam

meam conuertit. Istud propter baptismi lauacrum dictum est, cuius aqua

emundat labem omnem, & podus peccatorum proiicimus, ac deinceps requiescimus. Α qa A enim refectionis, est bapti simus, quo reficiuntur qui integritatem virἡsque amiserant, & anima ariditate peccatorum sterilis foecundatur: Maiih ii QE'propter Dominus dicebat,Venite ad me omnes quila boratis & onerati estis,& ego reficiam vos. Et bene addidit EDuc Avi T, id est paulatim nutrivit, quasi paruulos Serenatos. Sicut Petrus A postolus dicit, Tanqua modo geniti infantes rationabiles & sine dolo lac concupiscite, ut in eo crescatis ad salutem: na postqua per baptismu in albo filioru Ecclesiae ascripti sumus, statim simplicia rudimenta fidei de uberibus matris, atque ab utriusque Testameti receptis doctoribus, cibum quirere debemus. Verum si plura de nu-Ε, bis tu Rqu baptismi virtute testimonia volum audiamus Erechielein quomodo de hoc pro nutiet, Assumam, inquit vos de Gentisus,& aspergam super vos aquam mundam.& mudabimini ab omnibus immuditiis vestris, & dabo vobis cor

nouum, &spiritum nouum. Ab omnibus ait)mundabo vos sordibus: in omnibus, nihil praetermittitur. Si sordes emundantur, quanto magis munditiae non coinquinantur 3 Dabo alat. s. Vobis cor nouum & spiritu nouum tin CHRIs To enim I Es v neque circucisio aliquid valet, neque praeputiu, sed

noua creaturat unde cantamus canticum nouum, & vetere

homine deposito, non ambulamus in vetustate literae, sed in nouitate Spiritus. Hic est calculus nouus cui nouum nomen inscribitur, quod nemo stit legere, nisi qui illud acce-- perit. Quotquot enim baptigati sumus inc Hos ToIE-s v, in morte illius baptizati sumus. Consepultreni mei sumus per baptismu in morte, ut quomodo surrexit C H R. Is T v s a mortuis per gloriam Patris: ita & nos in nouitate, vitae ambulemus: consepulti sumus Christo in baptismate,& resurreximus per fidem operationis Dei, qui suscitauit ea Colos. 2. a mortuis: cuinq; essemus mortui in delictis 5c praeputio earnis nostrae, conuiuificauit nos cum illo,donans omnia deli- ω,delens quod aduersum nos erat chirographum decreti,

quo i

506쪽

quod erat contrarium nobis, & ipsum tulit de medio, assugens illud cruci Dies me deficiet si cuncta quae ad potentiam baptismi pertinent de scripturis sanctis voluero digerere. natiuitatis secundae, imo in C H RI s T o primae, ponere sacramenta. Quae omnia quum ita sese habeant, nil mirum ergo si nunc hoc lauacrum baptismi Aquam refectionis appellet Propheta . Cuiusce rei causa rudis mun- 'dus necdum sole rutilante, nec pallente luna , nec astris micantibus, quum incompositam & inuisibilem materiam abyssorum magnitudine, Sc deformibus tenebris opprimeret, solus spiritus Dei in auriget modum super aquas fere- ἡ batur, & nascentem mundum in figura baptismi partu- ς' riebat: plantatur Paradisus in Eden, & unus fons in qua- UςΠς tuor principia diuiditur, qui postea egrediens de templo,

& contra solis ortum vades, amaras aquas mortuasque viuificat. Peccat mundus, & sine aquarum diluuio non pur- - , gatur : statimque columba Spiritus sancti, expulso alite teterrimo, ita ad Noe quasi ad c Mos Tu Min Iorda- - Πς- ne devolat, dc ramo resectionis ac luminis pacem orbi annuntiat. Haec uniuersa de aqua refectionis cum Hieronymo dicta sufficiant. Subnectit Propheta , quum fuerit longe a Deo per peccatum, tandem Dominus animam peccantem per sacramentum poenitentiς, coruscante Euangelio, conuerteret:& loquitur more eoru qui exinaniti, cibo simplo dicunt quod qui pauit eos, restituit eis animam, quasi eam reuerti fecerit. Merito ergo Vates animam tuam gloriatur ad CH Os TVM esse conuersam, quae dudum sit b diabolo probabatur esse captiua, quq de seculenta fit mudissi ina,&de contracta redditur sine ruga. Ecce prophetiam secundae tabulae quam habemus post naufragium, ecce medelam qua nobis & vitae succurrimus, ecce quomodo de inimicis amici Dei sumus. Nulla certe tam grandis culpae macula est, quam lite poenitentia non auferat: nusquam ita manus Dei ad puniendum extenta, quin statim eam retinere possit, tum compunctionis, tum huius poenitentiae virtus : Assyriorum impetum,& potentia sennacherib,

Ezechiae Regis lachrymet, saccus,&humiliatio victiis, ste- Psal. 3 csit, prostrauit dc vicit: Ciuitas Niniue imminentem iram. Ionae s.

507쪽

Domini, anImi compunctione detorsit, quam & sodomi

placasset & Gomorra, si voluissent agere poenitentiam,& Ias Reg chrymas poenitetit patrocinante eonciliare ieiunio. Achab rex impiissimus visententiam Dei subterfugeret,& euersio domus eius disserretur in posteros, poenitentia impetrauit,& sacco. Porro non solum contritionis, sed & poenitetiae sa-Iψλ. Q Gamenti virtus, his verbis Ioannis firmatur, Quorum retinueritis peccata, retenta sunt: sicque sacerdos Euangelicus claue mysterij ligat & soluit, atque peccatu remittit, quod Deus & cHRisTus claue authoritatis ac excellentiae condonant. Dominus enim sinquit Ambrosius par ius de soluendi esse voluit & ligandi, qui utrunque pari conditione concessit:& ut ait Augustinus) CHOs Tvs Laetarum de monumento suscitatum obtulit distipulis soluendu, per hoc ostendens potestatem soluedi concessam sacerdotibus. Verum vide quid post tantam receptam in Ecclesia auth ritatem, adhuc ei donatu Deduxit me inquit dcc.

Deduxit me super semitiis iustitia, propter nomen suum.

Hic moralem cra RisTI doctrinam semitas seu anis gusta itinera iustitiae Dauid nominat .quippe quemadmodum scribitur Matthaei cap. 7, Angusta porta & arcta via est quae ducit ad vitam: nam satis angustum est,omnia relinquere, unum solum diligere, ad unu quotidie pulsare, prospera non ambire, aduersa non timere . nec omnes hanc via

inueniunt, nec qui inuenerint,statim ingrediutur per eam: siquidem multi, inuenta veritatis via,capti securi volueta tibus, de medio litinere reuertuntur: & sicut sagittantibus dissicile est percutere signum,& facile recedere a signo: ita inter tot & tanta mundi oblectamenta,que Omnes appetiit, perarduu in medium virtutis attingere, quod non nisi multo cum labore, ieiuniis ac vigiliis acquiritur. Quauis enim Naub. n. charisas sit lata,tamen per angusta & ardua abducit hominem e terra:&idcirco duntaxat charitate seruentibus ruga' cHRIsTI suaue est. Voluptas, ut meretrix importuna, suis delectamentis omnes inuitat , dc infinitos tandem ea.

508쪽

pit & decipit. Itaque iam gloriatur Dei famulus secuκxsro incarnato, ad hanc iustitiae notitiam peruenturum,ut posset iussa Domini facile de complecti & vulgare. Has Gnim nobis vias Dominus i a s v s aperuit,& per eas ingre diens, re ac verbis dux nobis itineris factus est, Coepit enim Assiri' . facere & docere, ne verbum eius opere destrueretur. Aduerte autem quod in hoc ducatu transit Pialmographus a metaphora ad veritatem,& proprietate sermonis metapho Tam occupat,dicens, DE Dux IT me in semitas iustitia dinam istud non conuenit oui, sed homini hactenus significato per ovem δέ ex hoc collige prophetiam instaurandae

legis per Christum & quantum ad praecepta dc quantum ad consilia, de quibus satis dixerunt Euangelia: sed praeceptis

addita consilia, ut melius praecepta seruentur. Quae quidem consilia,tametsi ea seruare minime tenemur, debemus tamesia non contemnere: nam qui contemnit consilium Euan

gelicum, contemnit & consulentem. His modis Christus disipersos passim homines & bestiarum more vagos, &quunihil vel parum ratione animi agerent, ad unam ὀc veram religionem adduxit, δc primlim sylvestre dc esseros, mites ac mansuetos reddidit, & hoc propter nomen suum: ut nemo iam dicat meritis suis collatum, quod diuina gratia probat esse concessit mr velut res nomini respondeat: nam qui Matth. Cex nomine Saluator est, vere etiam mundo salutem deait. & r. Tim. Sed certo deduxit me refert Propheta Nam & si,&. A.

Nam ct si ambulauero in medio umbrae moris,

non timebo mala,quoniam tu mecum es.

v M A mortis, est vita praesens: nam quemadmodum mors animam separat a corpore, ita de praesens mundus amatores suos separat a Deo: quod siquis cum Deo est, erit

etiam Deus cum eo. Adde quod proximi morti hic q*otidie

versamur: ita ut quemadmodum umbra luminosum cum opaco adesse indicat:sic quilibet dies huius vitae semper gradus est ad mortem. Immo ut inquit Cicero de Republica nostra quae dicitur vita, non vita sed mors quaedam est. Si Ecclesia inter procellas huius mundi fluctuans,& bonos ca

509쪽

dat L i malis permIxtos sieut sagena missa in mare usque In diem

iudicij continens, recte in medio umbrae mortis ambulare dicitur. Vmbra nepe duobus modis,id est a corpore & a lumine fit per corpus, mors intelligitur: per umbram, peccata & ignorantia. Itaque qua nuis Ecclesia aut fidelis quisque inter nare mala ambulet, nusquam tamen timet, quia Dominum semper apud se habet. Sic nobis repromittitur Ma thaei cap. vltimo, Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationε seculi. Quibus verbis satis ostenditur quaesit merces piae conuersationis, quodve pignus fiturae beatitudinis. Qiij enim usque ad consummationem

seeuli se futurum esse cum fidelibus promittit, & illos ostendit semper esse victuros, dc se nunquam a credentibus recessurum. Mala autem hae in vita non timenda, tetationes sunt

di calamitates, quibus semper fidelis quisque atque Eccleissa sortiores reddutur:quin & ista praesens tribulatio potest

etia no immerito Vmbra mortis nominari. Nam sicut umbra protegimur a calore solis, sic per instates tribulationes liberamur afuturis. Itaq;Deo protectore semper siue iustus sue Ecclesia tuto ambulat,atq; propterea dicit, Virga, &c.

virga tua σ baculas tuus ipsa me coselato t.

i. Restum V G A, pastoralem directione, n A c V L o, diuinum' adiutorium mortales sustentans,intellige. Et fuit impletum utrunque in Davide deducto inter tot persequutiones Saulis, ac pericula bellorum sine lapsu in crimina,& sine laesio- ne corporis aut vulnere: Siue quia Virga est qua errates eorrigimus: Baculus vero cui pusillanimes innituntur, vox est aut redempti, aut Ecclesiae ad Christum dicentis, Tu & peccantes correxisti, laborantesque ac labantes stabilisti, & 6troque pacto nobis opem tulisti. Illud autem aduertendum est quod Graeca dictio παρεκαλεσαν, no tantum significat Consolata sunt, sed etia Aduocauerunt: unde Paraci tum, Advocatum & consolatore interpretamur. Ordo igitur se fiat: ipsa duolite, Virga nimiru & Baculus, aduocauerunt me, hoc est admonuerunt: nam qui alique aὸmonet, aduocat eum & trahit ad id quod cofert. Virga igitur leuis corronio, Baculus, grauior intelligitur: vel Virga est disciplina.

510쪽

quia virga percutimur: & Baculus est sustetatio & eon Iatio futura. His duobus erudimur, simul admonemur & consolamur: Erudimur quidem, nam corripit Domin omnem filium quem recipit: Consolamur autem, quia steste Paulo ad Hebraeos cap. ra) Omnis disciplina in praesenti quidem videtur non esse gaudi j sed moeroris, postea autem fructum paratissimum exercitatis per eam reddit iustitiae. Naque omnis disciplina & castigatio cis UsTI adiuuat, etsi ad tempus nos pro sua districtione contristet: quemadmodum medicina quanuis amara, tamen quia opem & salutem adfert,tadem aegro grata redditur. Et aliter Virga quidem pro Dei iudicio sumi potest, & Baculus pro prouidentia, quorum utrunque nos ad salutem aduocat. Deinde subnectitur septima gratia collata Ecclesiae, quae est mensa Domini: Pa- rasti in conspectu,& caetera.

Parasti in conspecti meo mensum adversm eos

qui tribulant me.

Potest hoc extendi ad Ammonitas & eorum auxiliatores,' 2. Reg coram quibus subactis, Dauid abundauit. Sive MENf A est sacra Scriptura, per quam resistimus tentationibus, sicut CHR. Is Tvs cum dictis Scripturae respondebat tentatori diabolo, Matthaei cap. 4. dc nam in conspectu nostro parata in& exposita, habens diuersorum sensuum lautitias , quibus tanquam cibis spiritualibus reficiamur, atque consolemur, ne quandoque inter huius mundi aduersa de- sciamus: Hic est bpipare diuinae capietiae mensa, multa fer- culorum vatietate reserta. sumit in ea quisque, quid & quantum satis erit, vel usq; ad sobria ebrietatem Spiritus, ad qua sponsus inuitat charissimos, Catico s.dices,Comedite amici,& bibite, Sc inebriamini charissimi. In ea sal apponitur, iuxta legis figura praecipiesis in omni sacrificio sal apponi. Caueam' ne aliquado ipsum nobis no sapiat aut aliis per ita Leuit Mneptias scribessi infatuatu reddatur. Porro in ea lux est,& lucerna lucens semitis Christiani: quippe coplectitur nouu &vetus Instrumentii. sensit hac luce Augustinus, duobediens

caelesti oraculo, Tolle, Lege, tolle, lege,coniectis in Scri