Carmina

131쪽

ELEGIARUM LIBER IU

si modo Avernalis tremulae cortina Sibyllae dixit Aventino rura pianda Remo, 5o

aut si Pergameae sero rata Carmina VatiS longaevum ad Priami vera fuere Caput: vertite equum, Danail male vincitis i Ilia tellus vivet, et huic cineri Iuppiter arma dabit. optima nutricum nostris lupa Μartia rebus, 35 qualia Creverunt moenia lacte tuo lmoenia namque pio Coner disponere VerSu :ei mihi, quod nostro est parvus in ore sonuS lSed tamen exiguo quodCumque e pectore rivi fluxerit, hoC patriae serviet omne meae. 6o Ennius hirsuta Cingat sua dicta Corona:

mi folia ex hedera porrige, BaCChe, tua, ut nostris tumefacta superbiat Vmbria libris, Vmbria Romani patria Callimachil scandentis quisquis cernit de vallibus arces, 65 ingenio muros aestimet ille meo lRoma, fave, tibi surgit opus, date candida cives

omina, et inceptis dextera Cantet avis lSaCra diesque Canam et cognomina prisca locorum: has meus ad metas sudet oportet equuS.' eto

HOROS

Quo ruis imprudens, vage, dicere fata, Properti Θnon sunt a dextro condita fila colo. accerSis lacrimas Cantans, aversus Apollo :poscis ab invita verba pigenda lyra.

132쪽

SEXTI PROPERTI

Certa feram certis auctoribus, aut ego Vates 75 nesciuS aerata Signa mOVere pila. me creat Archytae suboles Babylonius Orops Horon, et a proavo ducta Conone domus.

di mihi sunt testes non degeneraSSe ProPinquos, inque meis libris nil prius esse fide. 8o nunc pretium fecere deos et fallitur auro Iuppiterin obliquae signa iterata rotae, felicesque Iovis stellas Martisque rapacis et grave Saturni sidus in omne caput; quid moveant Pisces animosaque signa Leonis, 85 lotus et Hesperia quid CapricornUS aqua. dicam: Troia Cades, et Troica Roma resurgeS;

et maris et terrae longa SepulCra Canam.

dixi ego, Cum geminos produCeret Arria natos illa dabat natis arma vetante deo): 9Onon posse ad patrios Sua pila referre Penatis: nempe meam firmant nunc duo busta fidem. quippe LuperCus, equi dum SauCia protegit ora, heu sibi prolapso non bene CaVit equo; Gallus at, in castris dum credita Signa tuetur, 95

concidit ante aquilae roStra Cruenta Suae:

fatales pueri, duo funera matris aVarael Vera, Sed invito, contigit ista sides. idem ego, cum Cinarae traheret Lucina dolores, et facerent uteri pondera lenta moram, Ioo

Iunonis facito votum impetrabile' dixi: illa parit: libris est data palma meis lhoc neque harenosum Libyae Iovis explicat antrum, aut sibi commissos fibra locuta deos,

iunoni S lacito votum Laram n : facite votum O: votum

133쪽

ELEGIARUM LIBER IV

aut si quis motas CorniciS Senserit alaS, Io5 UmbraVe quae magiCis mortua prodit aquis :aspicienda via est Caeli VeruSque Per aStratrameS, et ab Zonis quinque petenda fides. eXemplum grave erit Calchas : namque Aulide solvit ille bene haerentis ad pia saxa ratiS; OOidem Agamemnoniae ferrum Cervice puellae tinxit, et Atrides vela cruenta dedit; neC rediere tamen Danai: tu diruta fletum Supprime et Euboicos respice, Troia, Sinus lNauplius ultores sub noctem porrigit igniS, 115 et natat exuviis Graecia preSSa SViS. victor Oiliade, rape nunc et dilige Vatem,

quam vetat avelli veste Minerva sua lhactenus historiae: nunc ad tua devehar astra; incipe tu lacrimis aequus adeSSO nOViS. I 2OVmbria te notis antiqua Penatibus edit: mentior Θ an patriae tangitur ora tuae quam nebulosa Cavo rorat ΜeVania Campo, et lacus aestivis intepet Vmber aquiS, scandentisque Asis Consurgit VertiCe muruS, Ia5

murus ab ingenio notior ille tuo possaque legisti non illa aetate legenda patris et in tenuis cogeris ipse lares :nam tua Cum multi versarent rura iuvenci,

abstulit excultas pertiCa triStiS OpeS. 13o mox ubi bulla rudi demissa est aurea Collo, matris et ante deos libera sumpta toga,

tum tibi pauca suo de carmine dictat Apollo

et vetat insano verba tonare Foro.

Io6 umbrave quae Turnebus : umbrane quς N: umbraque ne ceteri

134쪽

SEXTI PROPERTI

at tu finge elegos, fallax opus: haec tua CaStra l- 135 scribat ut exemplo Cetera turba tuo. militiam Veneris blandis patiere Sub armiS, et Veneris pueris utilis hostis eris. nam tibi victrices quascumque labore ParaSti, eludit palmas una puella tuaS: I Oet bene confixum mento diSCuSSeris UnCUm, nil erit hoc: rostro te premat anSa tuo. illius arbitrio noctem lucemque videbis :gutta quoque ex oculis non nisi iussa Cadet. nec mille excubiae nec te signata iuvabunt 1 5 limina: persuasae fallere rima Sat eSt.

nunc tua vel mediis puppis luctetur in undis, vel licet armatis hostis inermiS eaS, vel tremefacta cavo tellus diducat hiatum: octipedis Cancri terga sinistra timet I 5o

QUID mirare meas tot in uno Corpore formas Θaccipe Vertumni Signa paterna dei. Tuscus ego Tuscis orior, nec paenitet inter proelia Volsinios deseruisse QCOS. haec mea turba iuVat, nec templo laetor eburno: 5 Romanum satiS est posse Videre Forum. hac quondam Tiberinus iter faciebat, at aiunt remorum auditOS Per Vada PutSa SonoS :135 at Mu: ac DV : et F 1 o eludet S I I confixumo : cum fixum Memmianus mento MO: merito ceteri discusseris 6 : discusserit O 1 a nil erit O : nichil erit N : nil premit celeri rostro Donet. Calderinus: nostro O premat MDU: premit F: premet 6 ansa Dom. Calderinus'. ausa O Suo LFDU: tuo N 1 4 quoque μ : quidem ceteri 145 mille M : nullae DU 1 6 limina υ Beroaldus : lumina o rima VOaldus ex emend. : prima O 149 cavo O: cavum i diducat

135쪽

ELEGIARUM LIBER IV

at postquam ille suis tantum Concessit alumniS, Vertumnus verso diCor ab amne deUS. Io Seu, quia VertentiS fructum praecepimUS anni, Vertumni rursus Creditis eSSe SaCrUm.

prima mihi variat liventibus uva racemiS, et coma lactenti spicea fruge tumet; hic dulcis cerasos, hic autumnalia pruna 15 Cernis et aeStivo mora rubere die; insitor hic solvit pomosa Vota Corona, Cum pirus invito stipite mala tulit. mendax fama noces: alius mihi nominis index:

de se narranti tu modo Crede deo. 2o OPPOrtuna mea eSt Cunctis natura figuris :in quamcumque VoleS Verte, deCOIUS ero.

indue me Cois, fiam non dura puella: meque Virum Sumpta quis neget esse toga pda falcem et torto frontem mihi comprime faeno: et 5 iurabis nostra gramina SeCta manu. arma tuli quondam et, memini, laudabar in illis: corbis in imposito pondere meSSOr eram. sobrius ad lites: at Cum est impOSta Corona, clamabis capiti vina subisse meo. 3OCinge Caput mitra, speciem furabor Ι4cchi; furabor Phoebi, si modo plectra dabis. cassibus impositis venor: sed harundine sumpta Faunus plumoso Sum deUS auCupio. est etiam aurigae species VertumnUS et eiUS, 35 traicit alterno qui leve pondUS EQUO.

II vertentes ' haud absurde praecepimus V: percepimusFL: Praecerpimus Fea Ia rursus O: volgus S : latet fomlasse Tuscus vel aliud nomen creditis Me, hel: credidit O : creditur Itali 10 noceS 'ν : voces FL : vaces DV Ia quamcunque N: quacunqueFLDU: quaecunque υ 26 secta N: facta ceteri 28 in μ : ab DV: om. FL 29 at IV: ac ceteri si Iacchi Itali: achel O 3 Faunus DV: Faunor FL: Fauor IV: Fautor Eo bery

136쪽

Suppetat hoc, piscis Calamo praedabor, et ibo mundus demissis institor in tunicis. PaStorem ad baculum possum Curare vel idem sirpiculis medio pulvere ferre rOSam. onam quid ego adiciam, de quo mihi maxima fama eSt, hortorum in manibus dona probata meis pCaeruleus Cucumis tumidoque Cucurbita ventre me notat et iunco brassica vincta levi; nec flos ullus hiat pratis, quin ille decenter 5 impositus fronti langueat ante meae. at mihi, quod formas unus Vertebar in omniS, nomen ab eventu patria lingua dedit; et tu, Roma, meis tribuisti praemia Tuscis, unde hodie Vicus nomina Tuscus habet,) 5o tempore quo Sociis venit Lycomedius armis atque Sabina feri contudit arma Tati. vidi ego labentis acies et tela CaduCR, atque hostis turpi terga dedisse fugae. sed facias, divum Sator, ut Romana Per aeVUm 55

transeat ante meOS turba togata pedes. Sex Superant VerSUS: te, qui ad vadimonia CurriS, non moror: haec spatiis ultima Creta meis. StipeS acernus eranu properanti falce dolatus, ante Numam grata pauper in urbe deuS. 6oat tibi, Mamurri, formae Caelator aenae, tellus artifices ne terat OSCa manUS, qui me tam docilis potuisti fundere in usus. Unum OPUS est, Operi non datur unuS honoS.

HAEC Arethusa suo mittit mandata Lycotae, cum totiens absis, Si PoteS eSSe meUS.

30 Pastor ovem Huleati curare O: curvare S, fortasse recte 44 notat Mo: necat ceteri 40 et M : at celeri 58 creta O: meta S 6a ne Mo : me ceteri sis qui se: quod LDU

137쪽

ELEGIARUM LIBER IV

si qua tamen tibi lecturo pars oblita derit,

haec erit e lacrimis' facta litura meis :aut si qua incerto fallet te littera traCtu, 5 signa meae dextrae iam morientiS erunt. te modo viderunt iteratos Bactra per OrtUS, te modo munito Sericus hostis equo, hibernique Getae, piCtoque Britannia Curru, ustus et Eoa discolor InduS aqua. IChaecne marita fides et 'parce avia' nOCtis, Cum rudis urgenti bracchia victa dedi Θquae mihi deductae fax omen praetulit, illa traxit ab everso lumina nigra rogo; et Stygio Sum Sparsa laCu, nec reCta CapilliS 15 vitta data est: nupsi non comitante deo. omnibus heu portis pendent mea noXia Vota :texitur haec castris quarta laCerna tuiS. occidat, immerita qui carpsit ab arbore vallum et struxit querulas rauCa per OSSa tUbRS, 2o dignior obliquo funem qui torqueat OCno, aeternuSque tuam PaSCat, a Selle, famem l dic mihi, num teneros urit lorica lacertos Θnum gravis imbellis atterit hasta manus phaec noceant potius, quam dentibus ulla puella asdet mihi plorandas per tua Colla notas ldiceris et macie vultum tenuaSSe : Sed opto, e desiderio sit Color iste meo. at mihi cum noctes induxit Vesper amaraS, si qua relicta iacent, OSCulor arma tua; 3oIII 5 aut No : at FLV : ac D blactra FLD l : bactra

per ortus Om. Ν 8 munito Neronidus: munitus O Scricus Aeroaldus : hericus NFLU: hernicus D, alia alii mutescere II et parce avia N: et pacatae mihi FLo' : hae sunt pactae mihi DUnoctes O : pacta haec mihi praemia noctis Post te, similia alii pro praemia legentes Savia, gaudia a I Ocno se: ocno DCL sanum v : dum O 29 inducit F

138쪽

SEXTI PROPERTI

tum queror in toto non sidere pallia lecto,

lucis et auctores non dare Carmen RViS.

noctibus hibernis castrensia pensa laboro et Tyria in gladios vellera SeCta SUO; et disco, qua parte fluat VincenduS AraXeS, 35 quot sine aqua Parthus milia Currat equus; cogor et e tabula PiCtos ediscere mundOS, qualis et haec docti sit positura dei, quae tellus sit lenta gelu, quae putriS ab aeStu, ventus in Italiam qui bene Vela ferat. 4oaSSidet una soror Curis, et pallida nutrix peierat hiberni temporiS OSSe moraS.

felix Hippolyte i nuda tulit arma papilla

et texit galea barbara molle Caput. Romanis utinam patuissent castra puellisl 45 essem militiae sarcina fida tuae, nec me tardarent Scythiae iuga, Cum pater altaS Africus in glaciem frigore nectit aquaS. OmniS amor magnuS, Sed aperto in Coniuge maior :hanc Venus, ut vivat, Ventilat ipSa laCem. 5onam mihi quo Poenis tibi purpura fulgeat ostris Crystallusque meaS Ornet aquOSa manUS 3 omnia Surda tacent, rarisque assueta kalendis vix aperit clausos una puella Lares, Glaucidos et catulae vox est mihi grata querentis: 53 illa tui partem vindiCat una toro. flore sacella tego, verbenis Compita Velo, et Crepat ad veteres herba Sabina focos.

34 gladios O : radios S : clavos codd. Passeratis Suo Eo bery: Suos O 36 quot FLDU: quod N 38 haec docti . . . dei O : educti . . . Dat Ellis divine si omnino mutandiam 30 sit FLDU: sit ' ui videtur altas O : Atlas Itali 48 acrius Post te 5 I post quo Sign. interrog. ponit Baehrens tibi FLDU: te N 5ameasJ tuas MDU 53 rarisque ': raris ceteri 55 Glaucidos Maliger: Graucidos M : Grancidos ceteri : Craugidos Bucheler

139쪽

ELEGIARUM LIBER IV

sive in sinitimo gemuit Stans noCtua tigno, seu voluit tangi parca lucerna mero, 6o illa dies hornis caedem denuntiat agniS, succinctique Calent ad nova luCra popae. ne, PreCor, aSCenSiS tanti sit gloria Bactris, raptave odorato Carbasa lina duci, plumbea Cum tortae Sparguntur pondera fundae, 65 subdolus et versis increpat arcus equis lsed tua sic domitis Parthae telluris alumnis pura triumphantis hasta Sequatur equOS)inCorrupta mei conserva foedera lectilhac ego te sola lege redisse velim: 7o armaque Cum tulero portae Votiva Capenae, subscribam SALVO GRATA PUELLA VIRO.

TARPEIVM nemus et Tarpeiae turpe Sepulcrum fabor et antiqui limina Capta Iovis. lucus erat felix hederOSo CondituS antro, multaque nativis obstrepit arbor aquis, Silvani ramosa domus, quo dulcis ab aestu sfistula poturas ire iubebat ovis. hunc Tatius fontem vallo praeCingit acerno,

fidaque Suggesta Castra Coronat hUmo.

quid tum Roma fuit, tubicen vicina Curetis

Cum quateret lento murmure SaXn IOViS, Ioatque ubi nunc terris dicuntur iura Subactis,

stabant Romano pila Sabina Foro Z

bellicus ex illo fonte bibebat equus.

140쪽

SEXTI PROPERTI

hinc Tarpeia deae fontem libavit: at illi is

urgebat medium fictilis urna Caput. et satis una malae potuit morS CSSe puellae, quae voluit flammas fallere, Vesta, tuas pcidit harenosis Tatium proludere CampiSpictaque per flavas arma leVare iubaS : ao obstipuit regis facie et regalibus armiS, interque oblitas excidit urna manUS. saepe illa immeritae causata est Omina lunae,

et sibi tingendas dixit in amne COIDAS: saepe tulit blandis argentea lilia Nymphis, 25 Romula ne faciem laederet hasta Tati: dumque subit primo Capitolia nubila fumo, rettulit hirsutis bracchia secta rubi S, et sua Tarpeia residens ita flevit ab arce

Vulnera, Vicino non patienda Iovi: 3o Ignes castrorum et Tatiae praetoria turmae et famosa oculis arma Sabina meis, o utinam ad vestros sedeam Captiva PenatiS, dum Captiva mei Conspicer esse Tatii Romani montes, et montibus addita Roma, 35 et valeat probro Vesta pudenda meo: ille equus, ille meos in Castra reponet amoreS,

Cui Tatius dextras collocat ipse iubasi quid mirum in patrios Scyllam saevisse CapillOS,

candidaque in saevos inguina versa Canis Θ o prodita quid mirum fraterni Cornua monStri, Cum patuit lecto stamine torta via Θquantum ego Sum Ausoniis crimen factura puellis,

improba virgineo lecta ministra foco lPallados exstinctos si quis mirabitur ignis, 45

ignoscat: lacrimis spargitur ara meiS.

3o non patienda M: compatienda celeri sa famosa NFL : formosa DV 34 eSSe O: arma v 37 reponet O: reportet codd. Pa erati Aa stamine N υ : stramine J V 45 Palladis DUL