장음표시 사용
131쪽
MEdicina est si ientia salubrium & insilubriumis neutrorum. Nihil uero diisertis siquis loco in
salubrium grorum' dixerit. Nomen uero scientiae communiter, non pmprie accipere opo tet Salubre autem, & insalubre, & neutrum, unumquodque tripliciter diciturihoc quidem ut corpus rhoc autem ut causa:hoc uero ut signum. Etenim corpus,quod sanitatem natura iuscipere aptum est: &Gulsam,quae eandem effcere uel conseruare:& signum,quod potest indicare, haec omnia salubria G ci appellare conlueuerunt .Eadem ratione & susceptiua morborum coquin in eolium incientes,conseruantesque causas:& si a indicantia insalubria uocant.Nec aliter corpora neutra,cauns, signa 1; dixerunt. Et fiucundum quidem primam rationem atque praecipuam, cautaram salubrium est medicina scientiaepropter eas autem & aliarum, secundo quidem loco in lubrium in tertio neutrarum. Et post has eodem modo cyrporum primo quidem 3c hic Subrium: secundo loco insalubrium: tertio neu rum Itidem de signis dicendum. In actionibus autem prima quidem est corporum cognitio ruae his tur ex signis, post haec causarum,quae in ipsis sunt,inuentio.
Sta quoniam& essectilium,in indicatiuumta siusceptiuum, dupliciter umi quodque dicitur, hoc
quidem simpliciter,hoc uero ut nunc,nosse oportet medicinam esse utrorumque scientiam. Ipsium Fuero simpliciter duobus dicitur modis,& quod senatori quod ut multu: & utror : medicina incid-tia.Neutra uero & causata corpus,& signo, & quod simpliciter dicitur,de quod uinuncitripliciter una quodque appellatur: ho quidcin quia neutrius contrarioru est Particeps: hoc uero, quia inhisq;: hoc uero,quia aliquando huius,aliquando illius. Horum autem ipsorum secundum rursus duobus dicitur modis: aliquando quidem,quia utriusque contrarioru ex arctuo est particepsialiquando uero, quia plus alterius. Est uero & in tota definitione, si uerba animaduertimus, ambiguitas quisam, quam & ipsam distatuere oportet.Cum enim dicitur medicinam esse scientiam di salubrii in insalubrium & ncii trorum,significatur,in quod omnium particularium,& quod quorundam δε quod qualium . Sed omnium quidem indefinitum quoddam est atque impossibile: quorundam diminutum atqi artificio carens,quatium uero artificiosum pariter atque suffciens ad omnia artis particularia:quod etiam dicimus in medicinae definitione comprehendi.Primum igitur de corporibus dicere aggrediemur, qualia nam sint,& salubria,& insalubrian neutra, post luc de signis & causis disseremus. De Orpores bri. c
ς Alubre simpliciter corpus est, quod ab ipsis naturae ortu bonam habet temperaturam in siimplici
primis particulis,atque in his, qvie ex illis componuntur, instrumentis est commensiuratum. Sa. Glubre uero nunc est corpus,quod in pnessenti est canum. cst uero di hoc eo tempor uo Lanum existit, bonam habens temperaturam & commensurationem, non tamen optimam, at sibi propriam. Ipsius uero salubris simpliciter corporis tale quidem in semper id, quod est optima temperantia prinlitum, ac maxime est commensiuratum: ut multum aut , quod a constitutione optima non ualde adna
INsalubre uero simpliciter est conrus, quod ab ipso ortu naturae, uel in e5similibus partibus inala habet temperaturam,uel in instrumentarijs incommensuratione, uel utruque uitiu. Insalubre uero nucest corpus,quod eo tempore,quo tale dicinariaegrotat.Neque obscurum est,quod &hoc ipsium eo qui dicitur tempore aegrotans,uel in consimilibus malam habet temperatura, uel in instrumentariis incom. mensurationem,uel utrunq;. Est uero de semper insalubre, quod ex ipsio naturae ortu uel pessima habet temperaturam in simplicibus,in primis particulis omnibus, uel aliqvibus,uel hi quae obtinent princi- patum, uel in instrumentarijs incomensuratissimum cristit: similiter aute in his, uel omnibus, uel aliquibus,uel illis, quae obtinent principatum.Vt multum uero insilubre est corpusinuod ab huius uuiPui-Mio recedit nondum tamen in medio constitutum est. I
OVoniam item & neutrum corpus tripliciter Gebatur, unum quidem quod neutrius esit extrinn dispositionis particeps. aliud autem quoniam utriusque:aliud quoniam aliquando huius, ali. quandi uero illiu Iuxta primum iisnificatum,neutrum erit corpus, quod exquisite mediu est salube timi & inlesuberrimi corporis:& huius hoc quidem simpliciter tae,quod ab ipsb ortu naturae ita est cor stitutum:hoc ucro ut nunc,quod inpαsenti tempore medium exquisite cxistit saluberrimi atque ius, . Iuberrimi corporis: ipsius autem sindliciter, semper quidem tale est id, quod in omnibus aetatibus t te perdurat: ut multiam autem, quod non nullas recipit mutationes. Iuxta uero secundum seni λ tu , neutrum crit corpus, quod ab ipsis ortu natum contrariarum simul est particeps dioistionu. aut in una parte, aut in duabus disserentibus: in una quidem, si secundi m alteram oppositi nem enectivarum qualitatum bonam habuerit temperaturam, uel etiam secundum utranque.sed in matione uel magnitudine, uel numero partium, uel situ delinquat: aut contra in his quidem rectela habeat uel omnibus, uel quibusdam, peccet autem in temperatura: In disterentibus uero panibus . di iuxta omnes oppositiones potest quidquam simul particeps esse contrariorum. Et semper uidem tale,quod per omnes aetates in eodem perseuerat. Vt multum uero,quod aliqua ex pane euaria Ota uero de
latet' ua rie dictione hane νοσωδες uertit. ni nisdo insalubre . modo aegru, modo aegritudinibus tam
σε o. quod idem est,ac σωδε . modo rum modo
132쪽
Am & nune maenam erit cordiis iuxta secundum significatu 'ia ues m parte lanariae qUem sibi salubria existunt a uero in lubria, uel in disserentibus ita assicitur partibus. Iuxta uero totium significatum,neutrum erit corpus,quod aliquando quidem salubre liquando uero insalubre per uices existis, ut nonnullis accidit,qui in pueritia Subritate corporis uigent , cum uero ad iuuentutem peruenerint, insalubres evadunt,aut contra. In uno autem tempore,quod ita est neutrum, exquisite quidem consistere nequinlatius uero si accipiatur,contingit. Nouimus autem,st nune dupliciter diciturSalubre igi tur& inlalubre & neutrum corpus quot modis dicatur, & quale unumquodq; sis, suffcienter explic uimus. De signis uero deinceps dicendum. Destivis, brib-. Cap. 7.
SVnt autem & ex his silubria quidem, de quamno; praesciatem indicant sanitatet' &futuram ΠΡ
nunciant,& praeteritam memoriar stabijciunt. Insilubria uero,quae & presentem indieant aegritudinem,& suturam praenunciant,atq; praeteritam memoriae subi jciunt.Eade ratione neutra dicuntur,quae
neutram dii alitionem ostendunt,praenuncianto memoriae si ibi jciunt, i f& quae nihil omnino de diis spolitionibus indicant, uel nihilo magis silubrem, quam insalubrem dispositionem ostendunt:Jla quaeliartim quidem salubrem, partim uero insalubrem indicant dispositionem: & quae aliquando quidem saubre aliquando uero insalubrem,&haec quoq; scaeundum tria tempora,veluti salubria& insalubria. Vocantur autem non nunquam a uetustioribus medicis haec omnia,signa pramunciativa, quamuis praesentium ac praeteritorum sint indicati . Vsus uero non paruus est ex praenunciatiuis atq; indicativis, minor autem ex hi quae memoriar subiicisit. Cum ititur sint salubria corpora, liri quidem simpliciter, haec uero ut nunc,quae de stiri dicuntiar, salubrium uinpliciter corporum duplicem diximus cile diis rentiam,quoniam non nulla quidem simper, non nulla uero ut multum essent talia. Et semper quide, quae optimam constitutionem sertita fiant:ut multum uero, quae non magnopere ab illa recedunt.
Desipiis optimae constitutionis. cap. 8.
Horum autem dignotiones sumendae sunt ab ijs, quae si cundum essentiae rationem ipsis insent, &ab ijs, quae ex necessitate constituuntur, operationibus symptomatibusq; , quae etiam sane accidentia proprie vocamus. Ab esseratia quidem ipsa corum,quae optimam habent constitutionem, commensuratione consimilium quidem in Aliditate, frigiditate tumiditate,& siccitate: Instrumentalium uem
in quantitate ac numero eorum,ex quibus componuntur, ac praeterea fbrmatione itu partium singularum ac totius instrumenti. Ex his uero,qim ex necessitate conseo uuntur consimilia, quantum qui mattinet ad tactuma mediocritat quae in mollitie ac duritie consistit:quantum uero in aspectum, a co-Clore bono,& leuitatis atq; hispiditatis mediocritate. In operationibu a persectione,quam & ipsum uirtutem appellamus. Ab his uero,quae instrumentarias pcutes constituuntur,a mensuratione dc pulchritudine omnium totius corporis instrumentorum,ac praeterea earum,quae ipsis insent, uirtute op rationum. timae igitur constitutionis corporum signa indicativa sunt licia Eorum autem,quae ab ipsa deficiunt,& adhuc tamen salubria existunt,non nitilla quidem in consimilium temperatura ustium aliquod paruum habe mon nulla uero in instrumentariorum commensuratione, & hoc quoque perexitinuitatem appellamus.In his autem ipsis generibus sunt corporum ies lubrium vitia secundum utrunq; insalubritatis significatui Terminus autem,qui utrunq; distinguit, est operationu laeso sensibilis.Qi uero ab optima corporum constitutione breue aliquid Liahant, re uera quidem de ipsa in aliquo simiossensi non tamen id sensu comprehenditur. Disti untur uero ex co, is magis minusve inoperationibus existit,ac quia causis insalubribus non aeque resistiant. Quae autem simpliciter insalubria cuit corpora disti uuntur ob idcli facile a causis insalubribus superantur,& quoniam in uirtute operationum D multum d ciunt. In medio autem amborum collocantur neutra itum quae quisite appellantur, tum quae cum latitudine quadam o fit, ut tota sanitatis latitudo in tres partes, quarum singulaelatitudine habent non paruam, diuidatur. Erit autem prima quidem salubrium corporum,secunda neutrorii, te tia insalubrium. Post quae deinceps sequuntur,quae iam aegrotant corpora, quae sensibilibus operationum laesionibus distinguuntur. Eiae igitur dolore infestantur, & quorum motus suntdep ti,aut Omnino interierunt inani fetas habent esterminationes.Quae uero imbecilles edunt operationes in m esset ne in dogma perpetuae pallibilitatis trahetanur. Et quidem sima sano im coqvirii, sed quae autius lubri aut salubria,aut neutra existunt, quantitate distantiae ditamini, duobus inuicem contra sterminis a nobis statutis, optima uidelicet constitutio corporis, & nuper facta aegritudine, ac dei ceps considerantibus,utri eorum uiciniora sint ea,quae ad examen corpora ueniunt. Quae enim proxi- riuora sunt optimae constiti itioni, salubriae re uero ab hac longius distant, atq: ad ea, quae iam M'tant,magis accedunt,insalubria: Quae autem intermedia, atq; arctualiter ab utrisque disine uidentur, neutra erum. Optimae igitur constitutionis corporis indicia explicauimus Eorum uelinquae ab ipsa deficiunt,
133쪽
ficiunt,totidem sint murrero genera,*ur in magis & minus secari possunt. Cum autem in tres laseim Kdines diuisa sint,corporis insalubris simpliciter,indicia trademus: ta his enim & reliquae duae latitudines innotescent. Generaliter igitur prius a nobis in eo,quem de optima constitutione stimonem habuimus, dictum est specialiter autem nunc dicetur, si prius partes diuistamus.s Misis disseremiaparti . cap. 9.
Vnt uero earum quatuor uniuendissesentiar, quoniam non nullae earum p pia quaedam exti mini:aliquae uero ab ipsis originem habent: aliquae nec aliarum gubernationi pra sunt, neque ab Miks subesnantur cum insitas habAnt a natura potentias, a quibus remtunquaedam uero sunt,quae insitas simul & aliunde emanantes habent. Principia i tur stat cerebrum,cor, hepati testiculL Ab nis v ro ortum habent atque eisdem subministrant,ne 'uidem & spinalis medulla, cerebro cordi uero, atteris:hepati, nae: ipsa uero seminaria uasa,testiculis. Quae autem a Spsis gubemantur, sunt chartii go,os,copula,membrana, glandulae,adeps,caro simplex. Reliquae uero partes, cum una ta istis habeat ex seipsis regimenarierijs, neruis,in uenis insi aper egent. Capillorum autem atq; unguium neque regimen ullum est, sed generatio tantummodo. Hae igitur stim partium differentiati
nent principatum: Et quintum, naturallium. Aliud uero genus praeter haec omnia est ea, minis extrinsecus occursantibus aduenit alteratio Et quidem totius capitis dispositio, ex magnitudine & figura sumitur atque capillis.
o Amum i itur caput uitiola constitutionis cerebri proprium est indicium Magnum uero,non nos cessario indicat bonam constitutionem: tal,si quidem ob insitae uirtutis robur, quae multam atque optimam materiam as,inauerit, eueniat, bonum est signum: at, si ob materiae tantum multitudinem, haudquaquam bonum. Distinguenda uero sint haec & ex figura ipsenexhis,quae ab eo habent ortu. A figura quidem ipsas concinna: s per enim hoc bonum est signum: Ex his autem, quae ab eo onii habent i ualida est ceruixin si alijs ostibus optime constet, atq; omnis praeterea neruosa sebstantiab ni sit habitus, ac robur habeat intentum. Propria autem capitis figurami, ueluti si excogitares s ,haera exquisite rotundam ex cera constructam eniter utrinq; deprcssam. In hac enim, necesse est, ut posteriores prioresq; partes magis gibbae fiant,quam sph ri conueniat: ae uero utrinq; consistunt,magis Grectae. Quod si ea, quae secundum occiput, eminentia ' nquatenus minuatur, simul intueri oportet ner Meui uos atq; ceruicem una cum ossibus alijs. Nam,si secundum naturam constiterint, materiae defectu,non uirtutis imbecillitate hoc contigit: Illis uelo non recte se habentibus, principium est debile Sed in gna ex parie defectus,qui occipiti eueniunt,consequitur eorum,quae antediximus imbecillitas raristameq; aliter euenire conssaeviticiput etiam,quod secundum occiput in acutiem tendit, imaduertere
oportet,ijsdem adhibitis distinguendi rationibus aluibus antea in capite grandiori facto utebamur. Saepenumero uero & hic optimum est signum, figura concinna cerebelli, quod non nulli medici posterius cerebrum appellare consueuerunt,quemadmodum&posterius existi ea sutura, quae graecae lite δε, formamittat, distinctum. Est uero huiuscemodi pars, spinalis medullae principium, & eius ratione , neruorum omnium, qui in toto animali sint activi. Ipsa autem pars posterior per seipsim paucos admodum sensitivos obtinet neruo plurimos uero activos: sicuti & anterior, sensitivos quidem plurimos , paucos admodum activos. Quare,ubi bene fiderit assecta utraq; pars, robustas habeount propagines. dem quoq; distinctiones adhibendae fuit ad paries capitis anteriores ad frontem attinentes, quae etiam ad posteriores,earundem; & paruitatem & magnitudinem inspicere oportet, atq; itidem figuram & sensus ibi collocatos,ui sim, gustum,atq; odoratu a lac enim se inuicem indicant atq; attestant, H& quae a principijs oriuntur,principi, uirtutem & uitium :& principium ea,quae ab ipse nascuntur.
Deo ratioribus obtinretita sprincipatim. Cap. I a.
Etrum autem operiitionum,quae obtinent principatum, uirtus ac uitium sunt ipsius principii seo sum tantummodo indicia. Voco autem operationes principatum obtineres, quaea Blo principio proueniunt. Ingenium quidem igitur subtilem cerebri sebstantiam indicat: tarditas uero intellectus, crassis, distenci uero facilitas. marum facile fisceptium: memoria autem stabilem ac firmam: Sincuti dediscendi dissicultas, socinarum non facile susceptiuam, de oblivi', fluidam: mobilitas quoq; in opinionibus,calidam:stabilitas autem frigidam. Adhuc autem duo indiciorusenera mihi uideor pr
termisiste te missius sum ab initio me dicturum pollicitus,quorum alterum auoperationes attinet naturales: alterum ueroad c quae extrinsecus occursantitat tautem in utrisq; -o communis.
I quidem cerebrum tortiatur bonam quatuor primarum qualitatum temperaturam, omnia quae dioximus habebit moderata:& excrementa, quae uel per palatum,ues aures, uel nares, uel oculos e pumantur, c qum: modice se habebunt itq; iij qu e trinsecus cursant,minime laedetur, qvs Aa, si e citaucet uel cateiaciunt,uel frigeiaciunt, uel humectant, lexi an alibus igitur capilli capitis,cum cis p. ., A adhuc
134쪽
Aadhuc sint infitiites subrus:cum uero pueri, sit blaui: cum iam adoleverint, flaui fiunt, medi qu dam modo sent inter eos, qui exquisite sunt crispi, & siniplices: non tamen facile calvitium patiuntur. ix uero dicuntur, ac posterius dicenda indicia sunt, accipere onortet, ut in bonam habentibus tem- . periem habitationibus. Quae autem ad capillos attinent, non ad locorum tantum, sed ad humorum suoque temperaturam, qui cerebri temperaturae proportione respondent, sint rescetenda. Si uero ca ildius sit quam oporteat, in tera uero oppositione bonam habeat temperaturam, si quidem in calidi- rate multum excesse it, omnia, quae dicentur, ualidiora erunt indicia: sed, si paruus fuerit excessus, imbecilla. Communis autem haec ratio statu Ar in omnibus partibus, quarum in temperaturis uniuersis indicia sumus tradituri.
DEinceps igitur signa caliditatis cerebri, praeter ea, quae nuper diximus, sunt, quod ea, qua circa caput,omia rubicundiora & calidiora, & quae in oculis sunt uertar, magis sensui patent. Capilli quoque in his geniti celeriter in capite proueniunt, & cum multum in caliditate a mediocri temper tura recesserim, nigri, de robusti,&crisipi fiunt: cum uero non multum, subflaui quidem ab initio Lunt, deinde nimicant, ac progredientibus aetatibus caluitium patiuntur, atque eo magis, qui plus
Ata Bimodico sunt calidiores . Excrementa uero, quae per palatum & nares,& oculos, dc aures, pauca &concocta ipsis existunt, cum integram habuerint sanitatem. Cum uero eis caput repletur continuo enim, tum praesenim, cum nullam uictus seruauerint rationem, tale quid eis accidit plura quideini nisis excretilenta, non incocta generantur, implenturq;, atque a uantur eorum capita a calidi cibis de potibus, odoribus, atque hisce omnibus, quae extrinsecus occursant: in qtiorum nimmeto est,&qui nobis circunfiinditur aer. Sed ptaeterea magis, si non solum natura calida, sed etiam humida corpora extiterint. Breuibus autem somnis huius inodi temperaturae contentae sunt, neq; admodum proliandis. sinum diembri. Cap. IS.
FRigidioris uero, quam oporteat, cerebri indicia sunt, plura in propriis meatibus excrementa, &capilli rem, de rufi, de stabiles, de qui longo post natiuitatem tempore nascuntur, tenues, atque ab initio male nutriti: & facile a causis frigidis ottenduntur, atque hin: ipse offensionis tempore destillationibus de grauedinibus capiuntur: neque, si tetigeris partes ad caput attinentes, admodum calidς
sentiuntur: neque, si inspexeris, rubicundae apparem: de oculorum uenae omnino uisum essugiunt: de innotentiores quodam nivido sint. C Si I siccire ri. cap. I
Siccioris autem cerebri indicia sent meatus seposuitatibus carentes, dc senseu perspicacitas fiant autem ad uigilias prompti, de capillos habent robustissimos, dρ qui celerrime eis genitis innascuntur. Crispi autem potius sunt, quam redii: cito autem cales fiunt.
HVmidioris uero cerebri indicia, capilli plani, de i uaquam calui fiunt: Sensus autern turbulenti, id excrementorum multitudo , simili multi atque profundi. Et hae quidem simplices simi
bidem e s. Ompositae autem primum calida de sicca, s undum quam de sepersultatibus carent, & sensibus uigent, te plurimum uigilant, dccito calui fiunt. deprima quidem capillorum generatio celerrima est, ac plurimo abundans alimento .capillos uem habent nigros, de crispos: de tangentibus caput calidi sciuiuntur: de fiant rubicundi usque ad aetatem consistentiae.
SI uem humiditas adiungatur caliditati, parum utriusq; qualitatibus superantibus diocritatem,
color bonus, de calor, dc oculorum uenae magnae: dc plura excrementa, de mediocriter coesta: de capilli redii,subflaui , de non facile calui fiunt. Impstentur item atq; agrarantur eorum capita a calidis: T sat i humectentur, tunc multo magis excrementorum liabent inultitudinem. J Et si plurimum caliditas atq; humiditas creuerit,ithis caput aegritudinibus in obnoxium, J atq; excrementis abundans, de quod facile a calefacientibus atq; humectantibus offendaturauster uero se per eis aduersatur,atque optime in Aquilone se habet non tamen diu ui re possunt c, cum se ad semiiuin conuericrint,simul graui somno hoc est comato tentantur. uigilant,& somnia habent imaginationibus plena, ut sus I turbulenti, neq; satis senstius uisenti odii multum in caliditate cerebrum a mcdiocritiate recesserit, paulo autem humidius extiterit,calidae temperatura indicia quidem superabunt, cum quibus leuia quintam hunuditatis signa coniungentur: ueluti si longe quidem humidius, paulo uero calidius, uehementia quidem erunt ac manifesta numiditatis indicia, dc a autem caliditatis. Communis tam haec ratio in omnibus compositis intemperaturis existit.
FRigidae uero desiccae cerebri intemperaturae, quantum ex se est,frigidum de minime coloratum,caput reddunt emper enim memoria repetenda , quae a nobis ab initio est distinctio posita, ut pintaca adlumamr hqi Inram humorum temperativa alterentur, liri circa ipsum consistimi 'iotinus
minent, multo magis,quaao de excre mentorimi hahent multitudinem.
135쪽
autem hula emodi spmmmirenis carentes habent oculosin a causis sit dis Acile laeduntur.'in
IEnsis autem eorum in iuuentute quidem omnes uigent, atq; omni uitio carent, sed progrediente celerrimam circa caput senectutem ost Albiae
SEnsus autem eorum in iuuentu aetate cito marcescunt. Et, ut summatim dicatur, omnes cel dunt. quare & cito cani fiunt. Capilli uero ipsis quidem Senitis uix exeunt, & male nutriuntur, & r fhsunt. In progressu autem aetatis, saperante m*Sis frisiditate caliditatem, quam siccitate humiditate, multum non cistuescunt. Contra uero si contigerit,siccitatem quidem plurimum dominari humiditati, frigiditatem uero caliditati, parum calui fiunt ni . signa cerebrifragis o missi. Cap. 22.ΗUmidae uero & frigidae cerebri temperaturi faciunt homines graui Amno tentario ad Amnum Ribi I facile conuerti, sensibus quoque minime uigentes, atque excrementis reduniat δε qui caput frigiditati ac ruietioni habent obnoxium, ac demissationibus & grauedinibus facile tentantur: que tamen hi calui fiunt. Haec igitur indicia sent cerebri temperatui a quibus si progrediatis,ad unuquodque sensorium dignotiones transferre licebit. F
SEd sufficiet de oculis duntaxat facere mentionem. Quicunq; tangentibus quidem manifeste calidi existunt,& facili ac crebro motu cientur,& uenas latas habet ii di omnes sunt: gidi uero, his contra ij. Et humidi quidem molles simul& multa humiditate pleri: sicci uero, aridi simul & duri. Asimilibuς autem suae temperaturae causis facile offendiuitur: struantur autem a modico contrarioru usu. sed hoc quidem commune in omni cuius linque partis temperatu dignotione oportet meminiisse.
riis Agnitudo oculorum quidem,ubi concinnitas adsit in operationum uirtus, multitudinem bene LVi temperare substantiae ostendit, ex qua sunt conformati: quae si desint, multam quidem sebsta tiam, non tamen bene temperatam ostendunt.
PAmitas uero oculorum adiuncta quide concinnitate ac operationsi uirtute, pauca quidem tab ne temperatam substantiam ostendit,ex qua sunt conformati. Si uero socia habuerint inconcinniatatem quandam atq; operationum uitiunt,tunc paucam simul ac uitiosim materiam ostendunt.
De eolore oculorum. cap. 26. G
Q uero ad colores attinent, ita distinguere oportet: Glauci quidem oculi, qui pura humidit, si a. te, ac non multa pra ulgent, tales fiunt splendidi luminis abundantiam: Contra uero nigri: . qui intermediam naturam seruant,causas quoq; intermedias hae t.
GLaucus idi oculus fit uel propto magnitudine,uel ps splendore humoris, quia Grecis crystal- iloides notatur,uel υ situ prominente,aut v tenuis oc aquei humoris, tui in pupilla existitiai citatem & puritate: atq; oibus quide in unu conuenientibus fit glaucissimus oculus.Quod saliqua assint,aliqua uero non,tunc maior minorve glaucedo contrahit.Niger uero oculus fit aut ob parvitatem x crystalloidis,aut re prosi indu situ, uel qiii splendidus ac fulgidus cxquisite non est, uel qm tenuis hu- . . ,quemadmoduat crassor ac minor fiat j cciorem. Crystalloides autem i quidem durior existat,sicciorem incit oculum: Si uero mollior, humidiorem: sic & si plus modico tenuem humorem excessitast, sicciorem: si autem desec
rit, contrarium. HDecordis temperaturis. Cap. 28. si dissimum ulto sane calidiorem temperaturam possidebit calidissimo cerebro. Silia cordiscutia. cap. 29.
CAlidi ris igitur 'rdis, ut ad modum, qui es proprius est atq; conueniam indicia quassi sunt inseparabilia & propria, magnitudo respirationis, &pulsus uelocitas, & frequentia:& audaciain adactiones natura prompta. Mod si multum in caliditate excesserit, tunc ire precipitatio, & furibunda temeritas adsentit ut aute his thorax hispidus,& p scrtim pectus, & quaecunq; hypochondrijs partes proximiores.Magna uero ex parte calidi cordis temperatura uniuersum corpus calidum reddit,nisilierar uehementius obstiterit .Picemus aut paulo insetius totius corporis indicia. Est quidem & latit do thoracis caliditatis indicium, nisi & hic quoq; cerebnim multum obstiteri quonia es magna ex parte Binalis medulla in magnitudine riadetitanis uero erunt masnitudine uerteb quam Ginalis medulla, quare de spina uniuersu sigitur uero thorax ad ea spinae parte, quae dorsi m dicitur, tanquam ad carinam
136쪽
tIn impressis . additur quam dictionem alii toditumSeon. ui
detur legisse . . A. ibidem. d.
A ad ea itumnauis.Qirare necessario eius longitudo aequabitur dorse: Latitudo uero erit pro uertebr 'di in vi tum ratione quando ad 'oportionem earum crassitu inis fuerit confixus. Cum uero cordis caliditassiperans pertauerit ac dilatauerit in primo sui ortu thoracem, erit eiusdem caliditatiyroportione r spondens. Ue,cum caput paruum,iliorax autem latus extiterit,maximia hoc tibi fuerit cordis caliditatis indicium: cum uero magno existente capite paruus fuerit, proprijs limum hoc erit cordis trigi- l . diotis lignum Si uero capiti fuerit proportione respondens, tunc allis signis de corde distingues,ex lini, sius thoracis amplitudine nihil assumens. tardum si c. . Atiu es . TN trigidiore uero corde pulsus minores existiant,quam modo natu conueniannon tamen necta, Irio tardi res uel rariores. Respiratio autem, siquidem thorax tanto minor rati erit, quanto cor frigidius, pulsibus erit proportionalis. Si uero maior fuerit, suam pro frigiditatis quantitate, non mi, nor est tantum etiam tardior& rarioraeses autem timidi natura sunt,& sine auheia,t & segnes,&nudum pilis habent pectus. De eius uero paruitate distinguendum,ut diximus prius. Eodem modo de de totius corporis cluditate.
pentes: illi, B in autem siccius pulsus incit duriores, & iram non promptam quidem, sed seram,& quae non ii. ita facile sedari queat,magnaque ex parte uniuersum corpus liccius cristit, nisi hepar obaeterit.
Cordis uero humidioris signa, pulsus molles, & mores ad iram quidem procliues, sed talem, quae facile sedari possitide uniuersum corpus humidius existi nisi hepar obsuterit. Secudum uero cruiugationem qualitatum primarum cordis intemperaturae ita se habit.
Signa cordis calidi orsicei. cap.
A ouis. Alidi & sicci cordis pulsus duri sunt,& magnita uelocesta frequentes:& respirationes niugnae,& ueloces & frequentes, & multo magis ad uelocitatem ac frequentiam uer l, thorace cordi non aucto proportionaliter.Hi uero prae cunctis pectus habent maxime hirsitum,& hypochondria. Adactiones autem prompti sint& iracundi, de celeres δε impudentes,& mores Vrannicos habet: e c T. La.. im sunt in iram piaecipite non facile uero placabiles.De totius autem corporis temperatura,&thoracis amplitudine,his,quae ante diximus,proponionaliter est distinguendum. Siora νει cutissicthumidi. cap. 3 QIuero caliditas una cultumiditate domnabitur, nusquidem his,quos antea diximus,lii sent hirC Dathad actiones uero nihilominus prompta non tamen ferus est animus, sed ad iram procliuis tantummodo Pulsus uero magni ac molles aes es & itaquentes eximant . Et respiratio,cum thorax co A e. di fuerit proportionalis,eandem pulsibus formam seruabit:Si uero minor extiterit, tanto illis uelocior erit& stequentior quanto & thorax minor extiterit. Si autem multa facta fuerit eversio in temperatura, ac si hoc praesertim in humiditate contigerit, praetere quae dixi us,contingent etiam ex putredine morbi,his, qui in ipsis fuerint, humoribus corruptis ac putrefactis. Expirationes aut e maiores sunt ac uelociores inspirationibus,& submisso arietiae in pulsibus i ori Signa cordulannidi stigiisi. cap. IS. Astudem. α T TVmidioris uero&frigidioris cordis pulsus quidem molles: Moribus autem nesuaquam aud IIces,sed timidi & segnes eximanti tes etiam glabrum pectus habent, minimeq; iram retinent, sicuti & ad iram non admodum sunt prompti. Quae uero ad thoracem & uniuersum attinent corpus, di stinguae oportet,sicutica, quae ante diximus. . Si vis cordis frigies sum cap. 36.
FRigidius uero cor & siccius,pulsus quidem duros reddit& osse*irationem autem,siquidem
thorax paruitatem cordis frigiditati proportionalem habuerit,moderatam si uero maior cxtiterit D raram ac tardam. Hi uero prae omibus minime ad irascendum prompti, cum autem coacti fuerint irinta quibusdam,retinent irini Habent autem maxime omnium nudum pilis pectus. De paruitate autethoracis, ac praeterea totius corporis frigiditate similiter distinguendum. Vnum illud commune in hisce omnibus memoria repetenti quod,quaecunque de moribus siue nunc iue quouis alio sermone
explicata sunt ad temperaturae cognitione; no de probis moribus aut uitiosis, aut ophilosephia hominibus adueniunt ed ce insitis unicuique ac isura calidi hepatis. e ac naturalibus,a nobis sint exposita.
ΗEpatis calidioris indicta,uenarum latitudodiam bilis abundantior,in consistenti uero aetate, etiaatraecalidior ipsis sanguis,atque eadem ratione corpus uniuersum, nisi obstiterit cor. His uenteria hypochondria hirsuta.
Signa hepatisfrigidi. cap. 38.
FRigidioris uero, angustia uenarum, pituita abi dantior, sanguis frigidior totius corporis habutus, nisi a corde calmi. Venter illis glaber est,atque hypocitandria.
SIccioris autem, sanguis quidem crassor &minime abundans, uenae duriores, de totius corporis habitus si M.
137쪽
sigilati. Abentis . cap. go. AH idiotis aluei anguis quidem abundantior atque humidior, uenae autem molliores. ita uero& uniuersum corpus, is partes ad cor attinentes obstitaint. calidi est sicci hepatis. cap. ΑΙ. CAlidioris uero simul ac siccioris hepatis indicia,hypochodria hispidissima, sanguis crylior simul ac ' siccior fiam bilis plurima est,cosistente autem artat atra.umarum autem latitudo & duru
quae ab hepate humiditas oritur. Magis enim a cordis siccitate sapitur, quam siccitas ab humidis te, minus autem a caliditate, adhuc uero multo minus frigiditate. Haec enim inter omnes qualit,tes, quae ab hepate eueniunt, facillime uincitur. Liquet autem,quod cum in unum conuenerint utriuscue principis temperaturae, totum exquisite siccundum illo assicitur corpus, paulo uero inserim iptius cicentur indicia. Signa hepatiscalidio hi usi. ΗVmidius autem ac simul calidius hepar, minus quidem, quam calidius de siccius, hypochondria Freddit hispida.Plurimum uero sanguinis,& uenas amplas, habitumque idiore atque humidiorem tacit, nisi obstiterit comi uero ampliuS in ambabus qualitatibus a naturae modo recedat, a morbis qui ex putredine ac uitiosis humoribus fiunt,facillime capitur. Adhuc autem magis, si plurimsi auoe tur humiditas, caliditas uero non ita.Si autem contra, parum quidem humiditas adstat, plurimum uero caliditas,minime uitiosis luimoribus laborant. Sigra hepatis humidi frigidi. ΗUmidius autem & frigidius hepar habet hypocondria glabra, sanguinem uero piruitosorem g nerat, cum uenarum angustia. sic & reliquum assicit corpus, nisi a cordead contrariam naturam
signa hepatis frigidi sicci. cap. M. F Ristidius autem & siccius hepar cum pauco an mine& uenarum angustiaessicit corpus, atque fiugidius,& hnochondria glabra,nis& hic cor dominetur.
Signa calidicti Dan idae, sicca temperat in testi ,- - - -
tes: tris & modice crassum generat semen. sistra calidae o siccae temperatura testiculorum cap. Q.
CAlidior uero ac siccior& crassissimum semen habet, & foecudissima estne celerrime ab inita protinus ad coitum excitat animal. Itaque & his genitales partes citissime his idt fiunt, atque o nes,quq circumstant,sepra idem usque ad regiones, suae ad umbilicum sunt, infra uero usque ad media femora Petulta igitur est& ad libidinem prona huiuscemodi temperatura, statim uero satiatur, des cogatur, offenditur.
Signa calida est humidaten eraturae testientia m. cap.
SI autem caliditas humiditati coniungaturaiirsuti quidem tales minus, plus uero semine ab indant, non tamen plus ceteris appetunt,'sed minori detrimento praeter modum uenereis indulgeti Quiati satis excreuerint & caliditas & humiditas, non sine detrimento a uenereis ab ent. i Signastigidae humida temperaturae resiodoram. cap. q8. SI usem diorem de humidiorem tempPaturam testiculi habuerint, partes circumpositae glabrae sunt ,& tarde rem ueneream exercere incipiunt, neque proni ad amam huiusnodi sunti Aquo Hsim vero & tenue ipsis semen, deparum faecundum, de feminarum generatiuum uel omnino non
generans. Senafrigidae siccat cinperaturae te liculorum.
F Rigidior uero & siccior temperatura similis quidem in reliquis est antedicti, crassius uero
Adbi demo quas ta euectivas appellant. Iocius uero corporis habitus in illis maxime dicitur partibus, queprimae oculis siubi jcititur. Sunt vero, hae,musculi, qui omnia ambiut osse, carnes quaedam compositae ex ima&simplici carne, de praeterea se ris, quibus innascuntur. Propria enim mustillorum substantians duobus constat: qiu ueto ad ipsos uasa pertingunt, ueluti riui quidam sunt, qui non eorum stinantiam complent,sed eis subministrant,ut in vita permaneant. Dicentur igitur & horum temperaturae indicia in bene temperata habitatione. Nam, quae male temperatae senticutem permutant ex seip
sis sormanton quaedam re indiciis com pum Ita di in bene temperata resione, Luisse tempore aestatis
138쪽
A allatis nudum sili C suerit, permutabit indicia, quae ex colorein duritie, & mollitie sumunturSi uem,quemadmodum nam temperiem obtinet locus, ita & ipse bene temperato uictu usis fuerit, ut qui neq; se nudum singulis diebus in sile plurimum torrefaciat, neq; , sicuti plerique, more puellarum continue in umbra degat,hic certa atq; exquisita temperaturae indicia prae se teret. Tanquam igitur de hoc futuro se mone nunc ad ipsi im accedemus.
Si moderais temperaturae. Cap. II.
Γ Oderatae temperaturae indicia secundum totum animalis habitum: Color quidem ex rubro de allo ibo commistusa apilli uero flaui in plerunq; mediocriter aisei: ramositatis autem mediocritas in qualitate& quantitate. Medium est enim exquisite huiuscemoci corpus inter omnes excessus, ut qui ad ipsum dicantur&intelligantur. Nam&crassum corpus ad hoc comparatum dicitur crassiim,di tenue ad hoc eodem modo: & camosum, & macilentum, & tingue, & durum in molle,& hispidu,& glabrum . Nullum igitur horum coq=us est mediocritatem habens, sed, qualis Polycleti regula, ad
summum totius peruenit mediocritatis adeo, ut neq; tangentibus molle uiaratur, neq; durum, neque frigidum: inspicientibus rem neque hirsutum, neque glabrum, ireque crassum, neque tenue, aut alia quam aliam habens immoderationem. B Decorpore calidiore. cap. 32. QVaecunque autem in caliditate a medio recedunt,non tu in humiditate uel flacitate, hac, quam tum ad camosum genus attinet de hoc. n.praes s est sermo uidentur quidem tangentibus colidiora tantum,quantum & corum temperatura calidioraanto uero magis hirsuta sunt, quatodi calidiora,& minus pinguedinis habent. Colbrem autem rubrum, & capillos nigros habenti sivismo temperatura. cap. Sy.
FRigidioris autem temperaturae indicia sunt pilorum carentia,Pinguedo, &frigiditas, quae tangentibus obuiat. Colorautem una cum capillis etiam rufior ubi multa frigiditas adfuerit , liuidus quodam modo existi quem non nulli medici colorem plumbeum appellant.
SIccior autem temperatura tanto gracilior est, & durior tam temperatura, quanto maior est licestas. In reliquis autem eodem modo se habet.
EThumidior etiam in reliquis quidem eodem modo se habet : Mesius autem ramosa & mollior. Et quidem secundum coniugationem qualitatum primarum factet intemperat et compositam ha C bent indiciorum sormam.
CAlidior simul ac siccior iirsuti orae calidior, & disor existi pinguedine caret, citisq; est,& capillos nigros habet. Si uero multum in caliditate excedat, color quoq; niger illi adest.
Signatali, humidae imperaturae. cap. 37.
CAlidior autem & humidior temperatura, mollior, de calidior, & camosior tanto est bona temperatura,quantum & utrisq; qualitatibus aucta fuerit. Quod si plurimum augeatur, cito similiter a putredinis corripitur morbis,quoniam & humorum uitio prompte laborat.Si uero parum quidem humidior siti esto uero calidior, molliores quidem parum huius nimii sunt his,qui bonam habent temperaturam, & magis carnosi,non parum uero hirsutiores, & tangentibus non parum calidiores. Nigri uero eis capilli, & cato pinguedine caret. Si uero paulo quidem calidior, multo uero humidior, molutis his caro est&multa,&color commistus est ex albo lcmbro tangentibus paulo calidiores. Et, ut summatim dicatur, omnibus temperaturae coniugationibus stinper superexcedentis qualitatis imdicia eminebunt. Signasii xvi est humida temperatura. cap. 38.
D Rigidior autem atq; humidior temperatura, si parum quidem utraq; augratur, capillis nuda est, &x alba, de mollis, & crasta,& pinguis: Si uero magis excesserit, reliqua quidem sunt secundum proportionem augmenti qualitatum, color autem una cum capillis rufiis: quemadmodum, si plurimum utraque gratur, liuidus: Si uero qualitatum augmentum fuerit inaequale, eius, quae superexcal rit Micia minebunt.
Signasistulae siccat eratura. cap. 19.
SI autem frigiditas una cum siccitate aequaliter augeatur, natura durum ac tenue &glabrum corpus habent,& transentibus frigidum, pinguedo tamen ipsis,de si graciles sint,per carnes disper Capilli tem & color frigiditatis modum,ac proportionem sequuntur. Vbi uero calida& sicca temperati ra in tempore decrementi in frigidam & siccam labitur, tunc horum habitus Racilis quidem similitet est&durus test uero etiam messicholicus,&ob id niger simul & hirsutus: Vbi igitur altera qualitas Inultum dominatur,altera uero parum a mediocritate recedit uperabunt eius,quae dominatur, exilia autem erunt alterius qualitatis indicia. In omnibus uero, de quibus si a pradiximus &postea dicemus commune est temperatum indicium,si membrum facile frigesit, uel frigiditati uel raritatis:si uero nolacile,uel caliditatis, uel densitatis: si uero a d cantibus offordatur,& aridum & siccum, & non fa-
olla mobile fiat iccitatis: quemadmodum disi ab humectantibus grauiter se habem humiditatis. his pila
139쪽
hil re autem oportet,si tandem omnes musculi seniant temperaturam, uel minime eandem atque ui Eomnibus animaduertere subiectorum ossium quantitatem. Non nunquam enim gracile uidetur membrum,cum tamen no sit gracile,quod ad musculos attinet, sed propter ossium tenuitatem tale uidetur. Sic de crassius quibussim plerunq; apparet non ob ossium amplitudinem, sta ob multitudinem camisi uae uel aucta, uel comminuta,uel durior aut mollior essem iccius aut humidius membrum ostendit: aura igitur ac dura,siccius: multa autem & mollis humidius . Sic & intermedia spatia similarium corporum, ut plus uel minus humidae stibstantiae in se ipsis c5tinent,uel crassius, uel tenuius, uel humidius uel siccius membrum ostendunt: Humidius quidem,ubi subtilior & copiosor est humiditas:siccius uero,ubi crassior simul & minor. Ipsae enim selidae corporis partes, quae uere solidae sint ac primae, nullo modo possunt enici humidiores. At satis est, siquis eas celerius exiccari prohibeat. Intercepta autem in ipsis spatia hac uel illa humiditate complere massibile. Hari: uero est proprium partium similarium alimentum,quod ex appositione fit δε non per uati attrahitur. Communis autem haec ratio de omnium t partium existit. Et iterum in Subrium atque insalubrium cauisum doctrina repetetur.Nunc autem
ea,quae ordine sequuntur, attingamus. Sigra sicei triculi. cap. 6ωπ ΥEntriculi indicia,eius quidem, qui natura siccior existit, si celeriter sitibundi fiant, & paucus eis F A. Li. r. i iitSum qui M
. V sufficiat potus, a copiosioreautem aggraventur, fluctuationibus insinentur, aut superfluitet id, quod abundat,& cibis delectentire sicciortius.
Umidioris autem,si iam: sitibundi fiant,& siperabundans humidum facile tolerent, & cibis ga deant humidioribus. Signa calidi Uitricidi. cap. 62.1 Alidior uero natura uentriculus melius quidem concoquit, quam appetat,&multo niagis quin A. ibidem .b cum: dura simi & non facile alterationem sescipiunt.Nam quae facile alterantur, in ipse corrumtiodispuntur gau&tq; calidis potibus ac cibismeq; afrigidis ullam pertipit noxam, si modice ipsis utatur. Sirramgidi muriculi. cap. 63. Frigidus uero natura uentriculus ad appetendum quidem plurimum uiget,ad concoquendum a tem minime,tales p esertim cibos,qui frigidi simi de non facile alterationem suscipiunt. Cito it, A.2idini. brue in ipse acescunt, atq; ideo acidis eructationibus talis uentriculus abundat. de gaudet quidem friguis, sed ab eorum usu immodico facile ostenditur. Ita dc ea, quae extrinsecus nigida occursint, nequit longiore tempore tolerare, quemadmodum neq; calidus calida. Malae uero temperaturae, quae morbi Gratione uentriculum occupant, hoc differunt ab his, quae naturales cxistunt, quoniam contraria,nsi autem similia appetunt, quemadmodum naturales.
De malis temperaturis mirentricula iniugatis. cap. 6
MAlae autem temperaturae in uentriculo coniugatae, ex compostione simplicium cognoscentur. Oportet autem eas, quae iam siunt dictae, diligenter aduertere, easdem ab his, quae dicenturae ninguentes. Non solum enim uentriculus sitibundos de minime sitientes facit, de fluidi calidive ': tus appetentes,sed ea quoque uisicera, quae in thorace sunt, ut cor dc pulmo. Sed, qui ob horum sitiunt caliditatem, plus inspirant de longius expiralit,atq; aestum in thorace sentiunt, non sicuti qui uentriculi ratione in hypochondrijs caliditatem patiuntur: de, cum potauerint, non statim sed ursitisac magi sedatur sitis,cum frigidum iuultant,quam cum calidum nimis. Refrigerat autem eosdem de fiigidi a ris inspiratio,quae nihil eos iuuat, qui uentriculi ratione fiant subundi. Ita de hi, qui contrario modo se habent, a frigida inspiratione sensibiliter molestantur. Signa pulmonis frigidi . cis. 6 LT hoc maximum sit m di pulmonis indicium. Vii uero frigidum inspirantes mani fine molestiam sentiunt de frigiditatem, ita de caliditas est ipsis amica. Sed de pituitae excrementa is cum H . t uJdcivis expuunt.
Sipia pia iis sicci, iret humidi. cap. 66. PVlmonis autem siccitates excrementis uacant& pituita,& uocem claram effriundi quemadmoda humiditates obscuram reddunt ac raucam. Et, cum uehementius,aut acutius liniuis uerint, tuc intercidunt excrementa.
cap. 67. Non in ipsa uocis magnitudo a caliditate, sicuti neq:pamitas a se ditate fit: sed altera quide aspecie armi e latitudinem I uit ac uehementiore cistatum paruitas uero a contrairisaaucrit caurie m semper,neq; primu sed ex accidenti in sellas naturales temperaturas, non aut aduenmma itucio aut paruitas sequitur. Quoniam etenim talia instrumenta temperaturae ratione, ad Mec autem consequitur huiusina uox, idcirco continnit ex uoce de naturali tempera sis. re neq; semitias uocis sunt factiti ad tura ratiochiari consequitur huiusinodi
N & lenis vox arteriae lenitatem consequitur, sicuti & aspera asperitatem. Lenitas i turriet m ctat sequitur temperaturam: asperitas uero sic rare A ritaq etentast ins
140쪽
Ex eod. ami is de iprecri, Quaenam
cultatis uirtusex uitium quaedam autenullo modo cognostatuit. A. 3. LII a. i 14 c.
Alitate duri corporis. Arteriam uero duram, similarium partium, ex quibus constat, siccitas tacit, in qualem uero,disperse in esurum humiditatis desectius.
Eodem modo neq; acuta natura uox sine angustia faucium, neq; grauis sine latitudine fieri potesti Angustia igitur ab innata nascitur frigiditate: Latitudo autem a caliditate. Disserentius igitur naturalium vocum hae, quaeex affectu aliquo fiunt, fiant proportionales, 'uae& ipsae indicia sunt causari rumin quibus oriuntur: de quibus in libris de Voce suscienter dissimi. Reliquae uero partes animalis interiores exilia habent temperaturae indicia. Tentandum tamen ea ex iuuantibus atque nocentibus noscere, ac praeterea naturalium potentiarum operationes. Dictum uero est in tertio De causis a Mentium , t s quod cuiusli: potentiae uirtus,& uitium, temperatura principalis existat. J Temperat rarum itaq; indicia iam explanavimus.
Clara magnitudinem uero, uel sormationem, ues numerum, uel situm, quaecunq: quidem sensibus subijciuntur errata,cognitu faciliora sunt: quae autem sensu percipi nequeunt, i squaedam cognise Se uitiues rionem habent dissicilem, quaedam uero facilem. J Capitis igitur magnitudo ac figura, & cerebri si- -B mul in propatulo sint: Et de his antea diximus. Sic & quae thoracis sunt, & quaecunq; ad scapulas, &ere scutur, humeros, uel brachia, uel cubitos, uel extremas manus, uel coxendices , ues femora, ues tibias, ites pedes attinent, non est dissicile cognoscere, siue secundum formationem, siue secundum magnitudinem ex his aliquid non recte se ha at, siue secundum numerum, siue secundum partium, ex quibus constant, composituram: singularum ctiam operationis detrimenta facile patent.Qiue aute intra cor pus sunt, non omnia possunt agnosci.
CViusdam. n. uentriculum adeo parmum ac rotundum,ac pronsi secundu hypochondria situ habentem in ,eri,ut manifeste ex circus prione propria & uidentibus & tangitibus appareret.
SIe & cuiusdam uesicam contigit intueri ita expositam ac paruam , ut, si qn urinam tardius excerneret, tumor quidam circuscriptus manifeste cerneretur: non in aliud ex interioribus quicquam mihi unqua manifestu praebuit indiciv.Tentare aut oportet,quam maxime fieri potest,uirtutem ipsistu ac uitulim& si non cena scientis,artificiosa tatem coniectura coprehendere, uti, epli gratia,in hepate.
CT TIdLmaliquos & quidem quam plures, quibus uenae erant angustis, & totum corpus colore priua V tum. Quod si plusculum cibias ipsissent, qui presertim bus excitandis aptus esset,&crapsus ac tenax, nonnulliquidem uti pondus quoddam insidens, atq; suspensum in profundo dextrae hypochon orum partis sentiebant: Non nulli uero cum quadam tentione dolorem sentientes.In his quidem uerisimile euhepar esse parvum,atq: angustos meatus habere.
Ataenam uidi, cuius totus habitus pituitam prae se serebat, quotidie tamen bilem pallidam eum metati Censes igitur inspicienda alui excrementa, in quibus minimum bilis apparebat. Quare coniectura quadam comprehendi cum meatum, qui biliosum egurgitat humorem, non minima elucdem partem ad imum uentriculi locum, quem ianitorem uocant, effundere, ut in quibusdam apparet animalibus. ex quibus id constat, quod plurimum ad eorum, quae latent sensum, confere cognitione, ea, quae ex sectionis ins ctione habetur, peritia,& operationu atq; utilitatu inventio. Quicunq; igitur facultatem dignoscenvi huiuscemodi correra, quae ita lapsa sit consequi cupit, oponet ipsum in s sionibus,ac in operationu atq; utilitatum inuentionibus exercitari. Salpsimus uero de omnibus seir sum in tractatibus alijs, de quibus in fine libri omnino propositimus facere mentione, ut discendi cu- Dpidi intelligant, quaecunq; discere optauerint, ex quona possint haurire tractam. Sed in de hisce satis.
Quomodo remissiantur corpora aegrotarula. cap. 73.
Vaecunq; uero ut nunc insalubria sunt, hoc est, quae iam aegritudinem patiuntur, dignoscere &haec ipsa omitet. inae quidem subijciuntur sensui, ex eorum, quae ii s insunt secundum naturam, permutatione, rima nitudine, colore, figura,&numero,&situ:&ea, quae est secundum duritiem & mollitiem, &stigia talem, & caliditatem, differentia. Quae autem uisum effugiunt, ut summatim dica ex operationum laesionibus, aut his, quae excernuntur, aut doloribus,aut tumori. bus praeter riaturam ut horum quibusdam, uel omnibus. Designis cerebri patimis. cap. 76. PArti latim asit,quae quidem sunt in cerebro tari dispositiones, aut dementie speciebus: aut sensu aut imaginationum lisionibus,aut actuum, qui secundum clinionem fiunt: aut ex his, quet excernuntur per palatum, uel nares,uel aures aut horum,qui ci dolores eueniunt, different ijs.
Signa cord spatientis. ωp. 77.
Vt vero in corde fiunt,ex dissicilis anhelitus speciebus, & militationibus, qui ipsi contingunex pulsibus quoq: eius atq; metiarum: & ab excandestantis ire celeritat aut tarditateat ebribu restigerationibusn in colore differenti js,ac eis, qui ipstadueniunt oloribus.