장음표시 사용
111쪽
Cranoni, a in alijs oppidulis curabit . cois, ciuibus suis Polybum, condiscipulos v relinquet: Eipse Gnciam uniuersim peserabiti scribet .n.ali uid de natura locorii: atq; ut e mentia iudicet ea, quae ratione didicerit, necesse est, ut sitis ipse oculis urbes intueatur, de quae ad meridiem,quae ad septetrionem quae ad ortum Blis,quae ad occisum uersa sit, perspiciat. item; cernat, quae humili, quae excelse sita sit loco: tum contempletur, quae aquis,seu ille cliuore maris,seu e sentibus manent, seu de lo decidant,seu e stagnisin fluminibus reuundentialiuatur. ac ne illud quidem erit contemnendum, ut huius generis utantur: uideat etiam quae urbs rori magnum num in stagnum,& monte, & mare sit polita ; deniq; cetera omnia ςonsideret, de quidus ipse conseripsit. quibus quidem fit rebus,ut qui talis in futurus, is non pecunias modo contemnat, sed industrius sit, laboremq; ferat,neces le in . at tib rem ferre nemo potest,qui ebrietati,& crapulae, rebusq; uenereis se dedat, quiq:, ut uno uerbo complectar, peni det operam, uentrii indulgeat . quare uerus Medicus te crantiar, ueritatisq; amicus inu nietur. iam uero artis quoq; disserenui eum csse studiosium planum est, ut quotonantiam morborum genera sint speciesq; cognoscat: sciatq: quo modo in unoquoq; sit remediorum sumenda indicatio. eadem aut ratio natura corporis nos docet tum ea,quae ex elementis,quae tota concreta inter se sunt eam, quae ex secussis,quae & sensibilia sunt,&e similivus inter se costare paniculis dicuntur:& Πxterea Freniam, quae ex organicis est conflata partibus. quin etiam eadem ratione quis usus cuiusq; particulae - - α inanimantibus, quaeq; actio sit,percipiemus: cum haec non sint sine probatione pertranseunda, sed de ditares demonstratione confirmandaequid igitur restat, quominus philosephus sitis Mea cus,qui inane Hippocrate dignam incumbate etenim ii ut naturam co oris, ut morborum differentias, ut praesidiori N iudicationes inueniat,in ratione disserendi quae logica dicitur,se se exerceat,oportet ; ut autem in harii ld rerum thidio diligentiai curamq; adhibeat,ac per eueret, diuitias contemnere, temperantiaq; uti de hetiis iam omnibus erit plillosopluae partibus perpolitus, & ea, quae in dis strendo uersatur,&ea, quae naturam contemplaturin eam, qua uita & mores continentur . nec uero est uerendum,ne,qui pecuniae cupiditatemn ducitur, temperansq: est, quicqua turpe faciat. quicquid enim ininue homines aeter diuntur , id ad agendum aut lucristiadio aut uoluptate immuntur. itali ouoci: mota ceteris ui ita bus esse piaeditus debet: siquidem omnes leue uicissim consequuntur: nec potest,qui una ornatus sit,no ceteras omnes statim,tanquam uno deuinctis iane, habere consequentes. itaq; c philos hia est MN dicis neces Ivia,ut primu artem perdiscant, di ut eandem postea exerceant, certe iam planum est, eum
qui Medicus sit, eundem philosbphum este omnino: neq; enim illud est e demonstratione probandum puto, si quis arte medendi uti recte uelit,ei philosephia opus esse, cum plerosq; uideamus, qui auaritia Gdum irrem in contrariam panem, quam eius natura fert, trahant,eaq; abutentes non Medici,sed ueneget sint. num igitur de uerbis etiam controuersiberis,nugisq; contendes,ut temperatum ranti tem, diuitias cotemnente, & iustum debere quidem este medicum fatearemon tamen philosephum,nec naturas corpore ictiones instrumentorum, partium ulum, litarentias morborum,& curationum indicationes intelligentem e nec dedissse eum arti disserendi operam ean, cum res concesseris e contendere de uerbis pudebit φ at sem: ueruntamen satius est, ut modo resipis suaeq; ut graculus, aut cormus de uocibus pugnes. sed in rerum ueritatem incumbas. neq; enim tibi licebit dicere textorem, aut si torem bonum quenquam sine domina, ac sine exercitatione fuiste: iustiam uero quempiam, aut temperatum , aut onaeandi artis peritum,aut naturae cognitione praeditum repente extitille, cum nullum doetorem tibi adhibuit Iet,neq; se se ipse unquam exercuisset . quocirca si hoe impudentis est hominis, illud uero eius, qui non de rebus, sed uerbis contendat, in primis philosephandum est , si uinetae Hippocratis aemulatores uelimus. quod si fecerimus iihil iam obstabit, quo minus non modo illius Gmiles, sed ipsio etiam pri stantiores reddamur: quippe qui ea percipere, quae recte ab eo sunt Et crarum nrandata monimentis; dc quae desint, ipsi per nos inuenire ualeamus.
112쪽
I MEDICAE, AD PATROPHILUM, Victore Tris uelis interprete. A R G V M E N T V M L I B R L
Docemur, ut omnes medietae panes ex finis praenotione constituantur
ovies ad Mialtari confecti em compulerit. cap. Vo Ni u millic
dum omnia non sa ouidem,Patrophile,diuino quodam uideris assectu preditus,n line demsistratione & methodo cupis addiscere: decreuit rhuic animi promtitudini morem gerere, sermonesq; illos qui te audiente his de rebus habiti sunt,quae non leue tibi dubitationem afferebant, in commentarios redigere. Nam cur in hoc non descendam certamen λ quum te uideam uiae adueritatem ducentis aliquod iam esse assecutum principium, quam tamen pre illius tum sibi imitate de longitudine, tum etiam asperitate solus consequi non possis. Siquidem quamplurimos quotidie animaduerto quantumlibet inuitatos, non modo eo se contare nolle : sed pipitia potius torpentes ab illa auerti. Teasit contra ac illi assectium esse uideo. qui,quum alii in hunc usq; diem sere omnes iu ea diuertentes ad alias uias se conuertant,quas ueritate ex sublimi quada specula peti eris, pulchritudinis illius arde- statim amore captus nec ster detractes, nec soli eam prouinciam tibi committere audeas Atqui si impraesentiam ueram altis medicae constitutionsi inuenire assectans anim' discrutiatis: mox ut eg'm v
inspiciis. Itaq; cum aures naiaicae artis addiscendae causa quampluribuisse assimares,nunquam tamen unde sit opus exordiri, demonstratione methodoq; ex aliquo accepisse, mi multo et minus quenquam inuenisse, qui uiam a principio in finem usq; perducentem mon-srauerit: ego id quod cuperes ostenserum pollicitias sum,si modo tantisper iustinere uelles, donec haec rati iem in alijset artibus prius exerceamau uero nec ab ea inustatione te alienti ostendebas nec aliorationem in alias et artibus prius exerceam. Iu uero nec ab ea inuitatione te alienuostendebas nec alioquin tergiversari praeteferebas,immo tibi gratius sore hoc, uam alio modo ad istud insitutu pro rediastimabas itamen me hoc etia ostensurum profiterer,omnium inqua eandenam methodum. Qim' generis cit& lxec quae circa sanitatem uersatuo eadem ratione tamesius fueras contulisti. Ac ubi hic Quoc; aniniaduertractarentur,statim te ad hanc quam ab initio aggrestus fueras contulisti. Ac ubi hic quoq; antitisti eandem methodum locum habere: ne hax quae a nobis exposita fluerant a memoria laberentur roferri in commentarium eingitasti. Ego uero tuo hoc ueritatis studio alle saeuos conseci commen- rarios: alterum in quo se prius exercuisse ope pretium fuerit illum, qui artem aliqua assequi institu rit: id .m ibi monstratur in omnes antiqui philosephi constatiunt, quamlibet nimirum arte a finis notis, ne si iam habere constituti nem, qui ob magnitudinem in duos libros distinctus est dierum uero
suem in pti senti in manibus habemus,ubi ostendimus methodum eandem quae omnes alias artes, ip- Csam quoq; constituisse medicinam: sed nobis iam exordiendum est.
Quot uplices artes sensi tum eas ex nium ruarietate eo si tui. cap. 2.
.Vum artiu aliae in sola naturae rem eam conleplatione suum his t fine constitutu, quas sibi coim Issideradas P sum lautarithmeticaastrologia, ac o naturalis scietia: aliae edat pterea actiones nullas,ut in nullii deinde habeat 'pificiu oste&re, . postst agere dc int, aliquo tepore maneat, ut saltaria,& praeconu arsaliae uero istis e cotrario opificiu insuperesina habet olosteda usiadmo sit, opi tu insuperatiql habet qJostedat, iusiadna aetatemplativarii numero, an activa potius,uel factiva, uel acquisitiua.nec idipsu disticile aut inquisitionem aut inuentione habet. Opus quippe est reuocare in memoria, qua ob re huiuscemodi ai asse uic cupieris:& illud erat,st quu hoc negociu aggrederemur,oium primu ex te sciscitabat, mihiq; respo- ognitione aliqua reparare, qua discerni eossint illi,qui sanari possint is ijs, osbo huic semoni hoc principio,affirmaui statim ais indicari eam arte costituere assectas,ex essectivam este numero.habet.n.o fictu aliquod,quod finita actione possis ideressunt i empe & aliae pretierea aries ' plurimae essectrices,ut maria, sutoria, s costri endarii nauiu rilis, figulina, pictoria ,α tantus intumiactivarum inter mortales numerus, quantus nullius sere
disti ueste te homine in primis qui corpore sitiit praeter natura affecto si in fieri possit in naturale scisi restituere: sin minus, salte cognitione aliqua reparare, qua discerni eossint illi,qui sanari possint is ijs, qui secus. de dato a te nosta huic sermoni hoc principio,affirmaui statim ais indicari eam arte qua r c. - sit, ostE
113쪽
alterius generis inuenitur. Qino iam ope pretium fuerit ut eam methodum, quam in istius inodi ara Etibus priori commentario didicisti: ad illam in praesenti transfWas,sua constituere sessinas. posito hieouoq; eia principio quod in aliis statutum est, finis inquam notione: quae unde petenda sit, no erit
torsitan ab re impraesentiarum oratione prosequi. auum diri must, viquoi iret g me rsetur. cap. 3.
yaq; prima quae in nobis sit boritur cognitio,ium nostru ipsbra est,tum aliorsi hominu,dum bene uant.Altera ab illa, eoru de qusi morbis impliciti sunt, unde mox in nobis bene ualedi desideriu asiit,& insuper arte aliqua sanitatis ocuratrice constituessi. Vt aut bona ualetudine Moere proponi, mus : ita ex factivaru numero ea ars futura est quae a nobis est constiti da. Deinde uero quu duplices A sint, ut mostrauimus,factius artes: haec qua inuestigamus, in eis potius erit quae re facta corrigui,si quar, esto,quod prius iasi esset,conficiat. Sunt .n. artes nonullae quae res ipsis coliciunt,sicut sititoria & texto ria lit labefi as uitiarasiue resarcissit,ut illae i uestes corros S,aut dilaceratos iaceos consulit. Nos uero iam ostedimus labricatam quom aediu anc eode se habet e modo:quippe quu nihilo minus in illa duo haec reperiantur munia: Etenim aedes quae nutri prius fuerint, erigit: & uitia eam quae labefactatae sint, resticit. Ostedimus p taea , necessariu fore artifici ad haec utraq; pertaenda munera,aediuIarti, culis omnes nouisse,' substantia constetiqua figura, qua magnitudin quo numero,atq; et qua inu, Fcem compositionc habeant. Quare illi quiue qui arte circae humanum corpus uersante colliti rus est
sed eos primaqui de notius quotidie rixant reistos uelim,ut illam mihi medicina in praesenti inpellare permittat sane necessariu erit illius partes oes simplices imgillatim cognoscere, quali inqua stubstansectione consequimur. Deus natat & ipsa naturali illium ui aretes prius sal, tus es mes m
nurui earu ogkijs pro excplari lilia nos uero illii qui extrum c d intemplatur imamur. Celeiau pariter bro quae inest, elusimodi a manus,digitus, ulus, lingua, pulmones,iecur, ceteraq; oia generis istius. Q fit deinde ut dupliccs partiti Aones reperiantur . nam aliae simpliciu similarium; iunt,aliae compositaruq - α instrumctariarii:quippe quum & crus uniuersiim moueri uideamus,& sevillatinous musculos,ac et
v musculo quocunq; per traiuersum res resto, necesse sit motu alique cruris illius inde deperire. Sed qui eam copositionem, uerum & actiones cognoscere: qua sane parte ab aedificatoribus differimus: Illi .n. Blas paries una cum earu compositione norunt, quit illae omni actione uacuae sint: domus etenim mi mal non est. veru ad nos pertina ipsas et actiones inuestigare. Proin duplex quoq; hic habemus e quirendi principissi, actionis inqua ac particulae: cosnitione actioni quide, ut pote ratiocinari, membnisse,eligere: paniculae uero,ut cerebri,medullae spinae, cordis. Quamobre actionum cium, quas nouumus, particulas, & particularii esum ab ones inuestigabimus: quae inuestigatio si nec ipsa methodo rebit,de hac in posterius disquiremus. At impraesentiam id cxactius exponamus, qδ nuper a nobis Η.di etiam cst,dupli melle ut paniculatu, ita et aditionum naturai Totius quide cruris actio incestus est, qui fit dum aniculi illius uicissim nunc extenduntur, nunc inflectuntur: ut in ipse statim genu musciali priores,qui patella sitis tendinibus stipergressi ossi tibiae inseruntur: simul atq; tibia attraxerint,crus e tendunt, quod mox intactatur, quum interiores idipsum et egerint: eode pariter modo motus eduriarinilexis coxae pedisee articulis, ac deinde distensis. Itaq; quum musculu quotienscunqi cute circuros ita nudatur,aperte uideamus ad suu quasi caput & origine cotrahi adduci li, qn tame neruus ad ipnim descendus ne moueri quide sensili quopia motu uidetur: erit profecto neruus ueluti uia facultatis a cor bro prodeuntis. Cerebrum esse nemis omnibus huiuscemodi quod facultatis principiti,inde perdiscas: quod secto quocunq; nemo in supremis partibus,quae cerebro continentes sunt, actio Sint grae seruantur, quum tamξ omnes in interioribus depereant . Verum non aeque deinde manifestum est,
an sit quaepiam pars alia,quae ita illi, ut ipsum neruis uires impartiatur: an potius ipsem uti soni earum sit. etenim haec disquilitio ad animi pertinet principatum.
SEd reuertamur, unde diuertimus. Igitur incessus actio est totius cruris, cui tame ex partibus ossius equibus crus constat, muscillorum praeest genus. ossa nanque& chartilagine ita, sl dulla,
114쪽
Aartet incutis,uenae, inbranae, & ligamenta, habent a musculis motus initium . primum .n. ab ipsis osse mouentia mox crea quum haec o Dus in orbem adhaereant una et cum ipsis mouentur. Quare motio pedis, actio est ad musculum attinens. uera totius cruris actio non ita illius est: ut sit et partita omnium,& ob id diximus duplex esse actionum genus . inerum primu ac maxime propriti, utili pariter mnes simplices partes agunt altersi uero ex accideti,aut secundario, i no primo, aut quomodocunq; appel e libeat,totius est instrumenti. Ut aut hoc a nobis ita constitutu est: reliquu erit deinde inquirere, quibusinam simpliciu,quibus & instrumentariam partiu actio conficiatur, sumpto tame ab instrumξ- tam posteaqua et auris me nimiis,m,m i scimonis initio. Nempe nisi ossa tot tantaq; essent,&ea Praetaea ngura, eoq; ordine composita: nihil me hercule,musculoru motus posset perficere. siquide sit opus,ut te recipiat, alterum subingrediatur,& ut ligameta sint circu circa apposita, quae eorum
connex ne delabantur,contineant. Ea uero nec ita dura sint & intenta,ut motionibus pmpterea rei incta a uel sinteligametis
hoc nequasi feceris,nisi uniuscitius tu articulae prius, ut actione & usum, ita conta diane noueris. Minime igit nos,qui corporis morbosis iubris scientia -l; scientia c5s relui instituerimus, haec pigeat exquirere. Ed posteaq in hunc locu deducta est oratio: opus erit huiuscemodi methodi facultate memoria repetere.Nemo rerrores cuiuspia structura,utrite domus,uel nauis, uel scamni unqua an uitiosa sit, an omni prorsus inti' careat,pe edere poterit: nisi partes omnes ex quibus costat, optime scrutatus fuerit,animaduertoiri ., quo numero,si masna,qua figura sinto que situ teneant.In his .molam coag- talom colossi tum uitium,tum integritas posita est: in quibus ostensum est oes quoq; domus d- iusqi aflsus consistere, siquide & uitili in eisde & integritas in magnitudine,inqua,& forma partiti numerorassitu. at u lecti non in istis. uestimentoruaute in alijs quibus in calceametorum in ijsidem. Itaq: uitium atq; integritas affectusq; esum instrumentarioru corporum, quom essentia est ex compositione, quatuor his generibus continetur. Veruenimuero si panes unionis quoq; ex natura participes C sint, quintu hoc et genus his erit addedum corporibus: ita ut quod in his se praestatissime habuerit, statri optimas habitum actiones:quod uero deterrime eas pessimas habebit: o si unio praeterea alicude dirsoluatur,non modo ea assectio culpa no carebit,sed statim erit morbus censendus. Genus aut istud nos Emoris do inae gratia, unitatis dissolutione appellemus: ut in nulla propterea dissesentia ponamus, si quis 'tinui solutione uoluerit appellare.Sed licu: non est ri termittendi huiusce generis actinis si ei participes: quum in osse & nemo carneq; & arteria & uena continuum uitietur, Quotiescm; pinguntur, uel roduntur,uel secantur,uel lacerantii uel scinduntur. quanqua in osse quiacem is affectus fractura dicetur. in carnea uero musculorum pane i illis nimium distensis accidalisci csura appellatur: quemadmodum, quum ita distendunturfibrae, ut disrrumpantur, conuulsio. continui siolutio in came uulnus insicuti in nenio scissi nisi .hoc non a dissensione fitsed a sectione. tamesidi acuta ac tenui re insigatur uulnus, punctio uel punctura appellaturis a graui,contusio. si ex comrosione lubeat ortum, ut in osse: caries,ita ulcus in alijs dicitur, non sic aute,ut non liceat alio etiam modi viminare. Tot ergo tale'; in hoc quinto morborum genere, quum simplices paniculas occupat, differentiae erunt: instrument ijs autem ut diximus qua maxime parte corpora venere diuerse com-
nu tur& c esicunt, te accidunt. uersi omnes Miuulsiones appellandae sunt. Sed si similaris quae- instri
Dpiam pocula ua totum dissecetur, assectio illa partim illius, qtiae uestii est dicetur, partim totius infir rati quanuis 'munqua huius non nisi ex accidenti dicenda sit,ut quum ues multatus, uel aliqua alia eiusmodi particula patitur,quamlaq; tamen et primum,ut 'te quum ligamentum.Poreo ut nos in uno hoc morborum genere,qm partium continuitas uitiatur, in piastiati disserentias persecuti semus di Lumere: ita tu simili experiare ratione cetera quatuor genera. alioquin . n. me superuacanee seruirum crediderim i eorum quae exacte in libro de morborum disserentiis periractata sunt uterum in hoc commentario memitasse uoluero. et pariti restiti nuurrinaestu rudi up ratoris piem opus esse conditionibus.
Λ Τ interim non pirebit quod iam antea ostensum est iobis ii. rerum, quarum substantiae species compositione constat,qua
cap. 7. in memoria reuocare, omni u inquam: --- lia 1UM, MI IPULI mrilitione conitat,quatuor haec uniuersa genera totius si
stantiae caulas ine,& uitiatae praeterea integrae ipsarum figurae. Deinde uero necesse ine illum, qui id neus tutio est tam ad earum uirtutes cognoscendas,quam earundem uitia emendandaratum cuiusli ' simplicis particuli prius esse mitu Iam. naicut admissice,quu domus alicuius lateres uel imulae, hue modo sin9iue coctae,alio passae sunt incom hcalicte pertinet quo modo aliae illis similes miracia rua , atq; et quo illae quae uitium contraxerunt,inde sint eximendae,integrae sin priorum i
115쪽
eum restituendae: Ita necessum habet AHui artem costituturiis est, quae curam gerat humani eorporis, E erea nosse: possit ne pars qua*iam in alterius locum restitui,uel secus. Quadi uidem sit male assectam camem re ueris: facile aliam poteris reficere . secus autem si neruus uel f mentum excidat neq; enim alia res cies,qualia erant priora. quum illa ex saraguine, haec uero ex semine ortum habeant . Et os quoq; in his est,quae per primam efformationem construm stini: aliquid tamen habet tantilis cuiusdam naturae,quod in eius locum sistici possit.Sed haec equidem hoc in loco obiter & exempli potius pratia deprompsimus, quae tamen esse ab artis constitutore diligenter exquirenda,ipsi et ratio praecipit,& nos iam iniiciationis eorum principia descripsimus.quippe qui haec ad prinum animatis generationem remis Timus,ac etiam consuluerimus inuestigandum ei levius nam situm ex semine ortu habeant δε quae ab alimentis continenter gignantur. Atq; adeo longe etiam magis methodus non modo nos exhortatur,sed cogit ad inquirendum,utrum unaquaeq; parsae his inquam, quae simplices similaresq: uidentur,unum sit, an potius cx pluribus constituta, & praeterea quis sit earum copositionis modus.Nam & hae omni dubio procul eadem ratione qua & instrumentariae appellatae, pro magnitudine, figura,numero & situ eorum,ex quibus constitutae sunt, suam sententur integritatem & uitium, si simitilem quidem etiam habeant generationis modum. od si res non ita se halta, sed n s instar illius medicamenti,quod tetrapharmacum dicitur,totis illis per tota mixtis sint consectanalia tibi uia erit ad Finuentionem vategritatis,uilhq;in carum etiam morbi. Sicuti ut ego quidem arbitron sim exquisita partium iuxta se inuicem appositione potius, quam ex carundem temperatura perinde ac medicamentum illud aridum,quod cephalicum appellant,sua sit ipsis unitas, pro hac etiam ratione cum integritas& uitium uin momi inquirendi erunt,qui generationi ipsius rei sint Ggruentes.At si ex pluribus quudem, illis tamen nequaquam specie dissidentibus,sed magis uniuersis similibus estent constitutae, qu admodum si aedes quaepiam mite ex istis forent aut lapidibus, aut lateribus constructae: tunc in sola similarium partium strui,ura,integritatem uitiaq;& morbos piaeterea generationi illarum rerum peculiares inuenias. Verum,ut ratio ipsa nos docet,ex necessitate alterum ex his quae proinsita sunt in similaribus istis corporibus repeririata quodnam ex his uerius sit, diligentem exigit disquisitionem. Et nim videmus de ipses philosophos sicuti cx medicis nonnullos, qui in hanc quaestionem incideruntii ter se 1 magis esse dissidentes,quam medicos. dc inde ut mihi quidem uidetur factum est,st medicorii complures ab ea se continuerint:partim enim st inuenire se poste, quini quaererent, dissidant, partim unon modo inueniri non posse credant,verum etiam quod cita inutilem amitreturaliam omittunt. Ego uero quod ea minimc sit illi inutilis,qui artem methodo potius quam experientia uelit costituere: iam satis constare puto.sed quod praeterea assequi eam liceat, mox dister ut quum aliqua,inter nos prius Gdiscusserimus. Nempe si mihi fidem aliquam praestas, ut sine praestas, qui me nihil unquam ad hominu gloriam,sed ad ueritatem omnia sempin fecisse inspexeris: nihil est ' philosishorum,aut medicorum multitudine inter se dissidentium deterrearis. Quonianis illi ea omnia unde ueritatis cognitis paenda est probe tenuissent,nec tamen ab ipsis esset praeterea reperia, merito utiq; esset de eius inuentionesoninis desiperandum.At quum illos quidem aliquibus caruisse, ut ipsi quoq; sitentur,satis constet, reliqua an habuerint in dubio sit:nos uero st ea omnia tenere nobis ipsis sumus conscij, audacter a nobis adeunda est luec quaestio.Sed quomam ea sunt quae conuenire opus est, ut quodcunq; quis inquisierit, quodq; uerum sit,inueniat,uel si minus,saltem non omnino de inuentione xsperet nimirum sistem. Primum natura perspicax,ut edoctus,facile quancunq; rationalem disciplinam consequatur uterum, educatio exercitatioq; a teneris annis in primis disciplinis. in primis uero operat pretium fecerit, si ii xta Platonis praeceptum,se in geometria dc arithmetica exercuerit.Ad h c tertii quibusq; optimis sua
tempestate habitis praeceptoribus se auditorem praestitisse. Quartum asoris eo in patietissimum: ut diu noctuq; nihil comentetur aliud quam quae ad discipli ius spectant. Quintum,quod paucissimis d
tum est,ueritatis amore esse captum, soloq; illius studio, toto uitae curriculo teneri, ceteris omnibus neglectis,quae a quamplurimis aliorum multifieri Blent.Sextum,aliquam praeterea methodum, a veru Ha falso distematur didicisse.Neq; naid eorum inuentionem, quae inquirenda nobis proposita sitiat, satis fuerit uerit aus desiderio allici: nisi etiam uiam aliquam cani inueniendi expeditam lubeat. Septimum insuper eam methodum ita iuSi exercitio tritam haberenat non modo norit,sed uti etiam ualeat. Porros oratores qui in arte longe minori uersantur,non sibi satis esse methodum nouisse putant misi illam as. sidua exercitatione per totam coluerint aetatem:quanto minus ijs,qui magna adeo lectantur, methodii didicisse susticiet. Itaq; si uel unum horum, quae recesuimus, in illo desideretur, qui ad uiam ueritatis introducendus est, non erit admodum sperandum, illum posse sui uoti fieri compistem.Si uero omnia cumulata adsint,quid deinde uetat,quo minus ueritatem,bona etiam spe,exquiramus e
PRoposueramus ibitur & hoc ipsum mox inuesti are, si quemadmodum uniuersas corporis partes
ad eas usq; quae sensuum iudicio simplicissimae sunt,ex dis one cognouimus: ita etiam illas quae natura primae simplici sq; sint, quales utiq; sint inuenire possimus. ut tamen no omnes singillatum sed unam tantum in aliorum cxeplum oratione prosequamur. Proposita ergo came, primum quidem. hoc disquiramus, an specie unum sit id elementum ex quo ipsa procreata est: nam neq; malum fore putarimui primam simplicissimamq; in ea particulam hoc nomine appellauerim.D de uero si secus uindeatura
116쪽
A deatur, an multa: mox quot ea quaein quem habeant copositionis modum. Profecto si caro quuuel secatur,uel nimis calefit, dolet,fieri nequit,ut unum specie elementum habeat, ut Epicurus atomu putauit.Nam uel ex hoc capite maxime potest liquere, id quod unum specie est, non posse tale elementum esse:siquidem nulla atomus ipsa per se natura calida est uel frigida, atq; lue etiam minus alba uel nigra.Sed cur in his nimis immoror, sermonemq: dum minutissima quaeq; persequor,in longum protraho nulla.n penitus qualitate istae atomi ut sui quoq; autores testantiao praecitae liuit:de his loquor qiralitatibus quae per tota corpora uidentur permeare.quoniam ea quidem qualitas quae ex .a est, illis omnibus n deest,in praeterea renitentia pondusq;. Sed nihil,quantum ad nostrum quide attinet i stitutum reserre puto:ti hae uel qualitates uel alio quopiam nomine appellantur: quum illis haec omnia quae dicta simi insint,nec specie illa disserant icut & similaritates,, Mis, i .αι graraei dicunt,apud eos qui ipsas positere,uel quatuor elementa apud conim authores. Inquit ergo Hippocrates, Ego uero stati quod si unum sit homo neutiquam dolebit.& sene rectissime ait,quippe quia in alterum nequit mutari si unum est:quum nihil praeterea relinquatur in quod mutari possit. Quod si est mutationis,erit quosve alterationis expers,atq; etiam impatibi laesed quod impatibile est, nulli est dolori expositum. Porro ex pnedictis pronunciatis haec colligitur c6clusio num esse impatibile. Mox uero aliam interrogabimus B rationem in hunc modum. Si elementum esset specie umini, hil unqua in rerum uniuersitate doleret: at dolet gitur elementum no est unum. Sed quoniam de came proposueramus sermonem habere,de
ea rationem instituamus.Si camis elementum esset specie unum, nunquam illa doleret:dolet autem. itur elementum carnis non est specie unum. Poterimus tamen hanc rationem alio etia interrogare modo. Si impatibile esse elementum carnis, non doleret:sed dolet,ergo non est impatibile. Nihilo etiam nainus ratio haec i quis plura posuerit et cincta quae alterationis expertia sint, ad ea pariter adaptari poterit.Si impatibilia sint camis elementa minime dolebitiquum autem doleat, non sunt ergo impatibialia elementa carnis.Quare prior quidem ratio eorum decretum subuertit qui aut atomos,aut incompactilia ut minima quintam subi jciunt elementa Altera uero tum eorum qui similaritates ini ucunt, tum ipsius Empedoclis sententiam tollit 'qui & ipse ex quatuor clementis,quae tame mutuo inter se nequeant transimulari, corpora constituitiIam ergo si huic rationi animum adhibuisti, pars uel maxima eorum quae qua rebantur, citius etiam,quam sperares,inuenta est. & enim est monstratum carnis elementa oportere esse impatibilia . proinde non amplius illi, qui in illa impatibilium corporum compositi
ne,quae ipsi naturae rerum omnium csse elementa statuunt,dolorem exoriri posse autumant, ex ratione
institutum situm defendere poterunt:quum nec intelligentia capiat,nec ulla sensilia consentiant, P -- patibile doleat. Nimirum si duos digitos simul committas,moxsue iterum eos disiunras,nec illorurn conuentus,neq; diductio aliquem excitabit dolorem. ut enim aliquid dolet, ita &patitur: quod uero contiguum tantummodo est,non patituri siquidem pati ab his duovus prodit, ab alteratione per tota, di ex continui disset utio Ataq; quandonec couentus,nec separatio corporibus uel manifesto patibilibus ullum assuri dolorem, minus prosecto asseret impatibilibus. Sed nec incompactile illud Asclepiadis,fringendo dolebit i modo stagile sit mi pote quia sensit caret . Proinde nihil noc ex eo et patiatur, magis habet ut sentiat, quam os,chartilago,assungia,uel capilli. omnia enim haec quassis patiantur,minime tamen dolent,quia sensu uacua sint. Igitur quodcunq; in dolore futurum est,necesse habet,ut cupatiendi,tum sentiendi facultate prinlitum smnulla tamen propterea necessitas cogit, illud quod sentit, ex illis constare primis,qui ipse etiam uim habeant sentiendi,nam sitis erit si ex patibilibus sit:dum enim patientur & alterabuntur, poterit aliquam uim sentiendi assequi, quum innumerae esse possint elementorum alterationes & temperaturae: unde mox innumerae particularium corporum poterunt oriri
proprietates,ut nullum deinde uideatur abirdum, si aliqua euadant sensus expertia, alia uero illius capaciaiam; horum nonnulla id magis consequuntur,nonnulla minus. Iam ergo clemeta esse plura uno,& ea constare natura,ut alterari possint:atis lucide mostratum est:illis nimirum, qui ut nuper diximus Dea omnia in promptu habent, quae hominem idoneum ad quampiam rem scientia comprehendendam reddunt.Nam alios,qui ad id stupiditatis deuenere, ut nunquam uel ipsi inquirere si aliqua sit demonstrandi melli us,uel ab alijs addiscereo minus etiam in ea se exercere uoluerint, ne admittedos quidem ad hos sermones censeollaec enim a nobis inueniendae potius ueritatis studio instituta est disputatio,quam ut cum aliquo aut contenderemus,aut uinceremus.Quod si quis cuperet praeterea rudes istorum opiniones redarguere,librum ad haec habebit a nobis editum, ubi de elementis iuxta sententiam. Hippocratis disputauimus.
Sta rursum ad institutum nostriim reuertamur, ut illi tandem finem imponamus. Posteaqua clementum alterationis per totum capax est: mox disquirendum cst quot sint elementa,ut tamen hic quMque nostro sermoni principium a rebus euidentibus constituamus. Porro necesse in ut illa, quae rem quampiam alterant,primum illud contingant,quod ab eis alterandum est,ac ita mox illud innuem im-
nautetit Hoc sensus ipse docet.hoc ipsi rerum natura monstrat:Neq; enim animo capi potest, ab hac in hoc loco accense flamma posse ea,quet in Aegypto simi, alterari:sed si id, uod transmutat aliquid,illud tangendo alterat,ne ille etiam ladet, ut per aliquas tactiles qualitates hoc agat. At quid est deinde qua tat quia eas omnes erammenius Sanc acutum secat, id cui occurrit, nequaquam tamen ip-
117쪽
sius subflantiam alterat, quemadmodum & graue, quod & ipsum contundit, ut nullam tamen In uni. Euersam rei patientis substantiam inducat trasmutationem neque durities eam uim habet, ut possit rem uicina in aliam mutare sipeciem. Calor autem & mgus totam proximae rei siubstantia alterare possunt: simili etiam modo humiditas & siccitas, quamuis haec non at lue cito ac priores, attamen & ipis tanta sibiecta transimulant.An ne igitur & aliam quampiam praeterea qualitatem habemus,quae alteradi uim contineat an potius eanim uniuetia multitudo his ipsis comprenenditur, ita ut selatissae iam dictae &haberi mereantur,de dici activae qualitates,dc ex eis quam maxime prima oppositio.in hac uem in primis ciuor. habet enim prae ceteris omnibus qualitati s uim in agendo maximam: mox autem si s , deinde humiditas de siccitas. praeter has nulla alia reperitur Fialitas, quae res,quibus occurrit, per totumllit alterare.Nam si quid rem aliquam aut diuellat,aut tundat,aut pungat,aut secetud sane aliquid facit, tamen illa esus alteratio non ita per totam rei sabstantiam permeat, ut in aliam sebstantiae s eciem rem immutare possit icut illam potest in plura partiri unde si niuem ad minima usilue secueris,nix quiadem seruabitur:sed simul ac calefiet,statim desinet amplius nix esse,utpote quae ex aqua refrigerata, noex ea in unum coacta,ortum habuerit. hoc citam magis ad substantiar accrementum attinet, illud uero
ad generationem.Etenim diuisio contrariorum in particulas paruas, substantia est imminutio: caleUctio, alterius est substantiae generatio, priori forma mutata. Quampter quaecunque corpora has sibi Fqualitates primum uedicauerint,erunt etiam cum aliorum corporum omnium, tum carnis Elementa. Sunt autem,liari: terra,& aqua in aerac ignis. Atque omnes philosephi, quicunque demonstrationem non tergiuerantur,haec esse eorum omnium quae generent in intereant, lementa autumant mecnon& ea sese mutuo transmutarein habere quove subiectum quoddam horum omnium commune.Versi non est de his a nobis nunc institutus sermo,sed de eo potius, quod non sit opus ut quisque eorum multitudine deterreatur,qui a veritate aberrant de quod potius illi fides praestanda sit,qui demonstrationsitenet:de praeterea ut illi, qui ne nouerunt quidem demonstrationis estentiam, sicuti de sti-s nonnulli eorum, tui se philosiophos appellant, fatentur, nihil decernere audeant. quum hoc absimile non sit,ac si quis uellet addiscere qua ratione oporteat defectus selis praeuidere, anteaqua circa numeros & lineas, se exerceat.Prosecto huiuscemodi homines,perinde ac voragines,fugiendi sunt. quippe qui eos, quibus cum uersantur,aut secum rapiant, aut talem contaminent,praeterquam eos,qui in logica disciplina
quantum satis sit,exercitati sent proindeque si cuipiam alteri, huic quam maxime disciplinae nauanta
SEd quoniam haec,ut sime compertum habeo,non plurimum ad rem faciut: ideo reuertamur ad propositum nostium.Nimirum ex quatuor elementis simul contemperatis corpus unum similare gignitur, quod pro uaria temperamenti ratione, aut particeps sensius, aut illius expers evadit. & pariter in utroque illorum genere disse rentia: omnes particulatim differentiam temperamenti sequuntur. Ex ipsus itaq; proerietate hoc quidem os eiscitur, illud carpalterum arteria,alterum nemus. Sed & sngi latim uniuscuiusque proprietas,suum ex temperamenti proprietate habet esse: siccior enim & calivior est leonis caro, ouis hunudior & fiigidior, inter utramque autem hunaana media est.sed in hominibus
quoque Dionis exempli gratia calidior&humidior eli quam Philonis. Vnde corporum similarium
Gifferentiae, quae simplices quidem sint,tot sunt,quot elementa: calidiore uippe,& fiigidiores, & h midiores,le sicciores,totidem uero composita'ut quae simul stigidiores de numidioredunt,quaeque calidiores & humidiores, de praeter has alia tertia siccior& calidior: & quarto desnde loco quae siccior de fiigidior. ut tamen praeterea sit etiam illa quae temperatissima est, & harum omnium prima. Sed de his abunde in libris de temperaturis pertractauimus.Reliquum aute erit, polleaquam inuentum est, similarium integritatem & uitium ex elementorum esse tum moderatione, tum immoderatione, ut inquir
mus quo modo ab eorum uitio morbus sit disti endus. Haec uero distinctio situm a rei utriusinae no- Hlioneauxta ea quet in libro de demonstratione offensi sunt,exordium habitura est. Sed quae tandem est salubri quae etiam morbosae corporis conititutionis notio 3 Porro Subris constitutio corporis acti nes sibi ex natura debitas inoffensas habet, morbosi, ostensas:& proinde si quis imus quidem sit, est ro tamen,qui itidem prosipera fruatur ualetudine, actiones habeat imbecilliores, erit sane is illo intemperantior,nec dum tamen aegrotat. Itaque inter cilubres uniuerses habitus unus erit temperatissimus, octo uero intemperatiari inter morbos,nullum inuenias temperatum,quia omnes intemperati sentietidem tamen numerum complent quem salubris intemperaturae. Quod si aliquis accedat, qui assentiri nolit aliquos temperatos, aliquos etiam intemperatos in sanis ponendos esse , cogetur ille e duris
decretis alterum statuere,aut omnes es equaque motare, aut omnium candem este temperiem, utironis mulierum, puerorum,uigentium,lenum, pugilum, priuatorum,operariorum,otio rum, ualem
iii ambecilliu itrunque uero absurdum esLQuare tertio loco necesibium erit , furitatem eam h bere latitudinen .ut possit quamplures salubrium corporum differentias, pro pluris minotisueratione complecti . Quod non modo hic, sed in si s etiam omnibus facile reperies. Domus quippe&nauis, lectus & armin uestis atque calceus, currusque minc melius num deterius, quantum ad flauctura pertinent e habent,priusqtiam assi in init nobis tandem sit sabhciendum tres in omnibus rebus repertiari corpo n
118쪽
A H corporum status timuim,deprauatumδε im,rbosum.Optimus unicus est , Asblutissimum enim n, hil deterioris in se admittit. Reliquorum duorum multitudo nullo potest numero definiri:sed eoru disserentiae a pluri minori ve ortum habent.
bacterius de medicinatim lituti edicta sint. Cap. II.
yosteaquam autem hac nostra oratione hucus p peruentum-hic illam interpungamus, atque ea,
constituere,quae tamen noli ita se habet,ut ars aedificatori quae domum extruit,sed ut ea quae aliquam illius partem labefactata instauratiquanuis neq; in hoc etiam sint us humum; similes. Immo hoc ipsum erat quod quaerebamus inuenire , quatenus inquam possit is, qui artem sanitatis esse cem tractat, inerat quod quaere mus inuenite, quatenus inquam ponitis, qui artem sanitatis et rectricem tractat, in . I . , corrigendis corporum uiti js,elle aedificatori assimilis.Quum autem ad omnia haec sir apprime nec Uriun hillius corporis naturam praenouisse,cuius uitiis ars nitrucrisiuidet: ideo nos idipsum in quaestio uocauimus. Si ubi inuenerimus stactiones & constitutiones, suae ex natura ipsis attribuunturparib P
s qui deum artium substantia, sinplicium suae in illis sunt,simplicium uero, ex quatuor elementorum culis int illae, quibus simul ac male alsciutur, omnis debetur ratio tam custodia quaen curationis. qui α , remus desilii Hum compleatur id,'uod secundum naturam est.Sed mox reperto instrumclariorum f--ε βcompositione constat,de utroruinq; morbis disquisitionem instituemus, ut iam oratio nostra salubriu incoi mrim atq; etiam morbosoriam notitiam sere pepererit, non tamen ea uniuersam:sed magis aliqua cillius speciem ueluti exemplum quoddam Totam uero tam Subrium quam morbosem corporum scientiae substantiam assequemur,quum ipsas species ad materias adaptauerimus. Nam neq; medicos ἐ' tis in nosse unamquam; particulam gigni ex calido, frigido tumido sicco simul temperatismisi etian fisciatim quodnam sitomum temperametum, quale carnis, aut nermi, aut uenae,aut meriae, & aliorum tandem quantiacunq; pa rium simplicium fiserit perscrutatus, de pariter quoq; quaenam sit partium im amentariariam compositio,utpote, nus,auris,lecinoris horacis, pulmonii, cordis & cerebri .vhi pari passu haud sussciet morborii genera dis iantias*callere: nis norit et qua ratione singulis illa partibus accidant.Quod iacetimus:non ex specie ali sed ex ipsa uniuersa rei substantia, quam ex his utrisq; confici monstrauimiis,specie inquam & illi silacetiisceptrice materia,scientiam comparatam habebimus. Iam autem superest, ut cruomodo quis morbos curet, quo etia cinitatem tueatur, exquiramus. Verum quia haec fiant a nobis anatim in duobii libris periractata, randi nimiae methodo, & de tuenda sisit Melibro, itis erit eorum eatenus Blum meminisse,quatenus possint ipsam methodum aperire.
si ustalpraeceptis constet methodus deuratio Memmodata. cap. I 2.
Iraque medendi meth laus ex ipse cum sanorum tum aegro comorum asse suum habet primi cipium. . urmnad quod excellenter sanum est i modo illud sinit ire,uel instrii mentarium, omni ira partem deratum existat, rumueris immoderatum , siquidem morbus immoderatio quaedam est:LI se si i . aduertendun est in primis, quaenam ea sit illivsimmoderatio, quippe necessarium est alia inueniri im -- moderatione huic cruariam,quae in similarium simpliciumq; corporum habitu qualitas est: in instru b
necesse id quod praeter naturam assectum est,dum ad naturalem statum redit, illam eandem quas uian, incedere,quam priuS cons erat, prater tuam quod ordine contrario. Sed si contrario ordine per com tuaria igitur praeiciati assectui erit illi reditus Et proinde is erit omnium curandorum moriarum comu Fnisistimis generalissimusq; scopus: contrarium inquam luemadmodum&ab Hippocrate seo loco tra uia. - uditum est, latraria contrariis remedio esse,& particularibus particularia contraria. lido enim mor ditum est, latraria contrarijs remedio ac particularibus particularia contraria. lido enim morio . . . . bo, frigidum,&frigido calidum:ita etia sicco quod limamat, humido quod cxiccat,&in similaribusi praedictorum quatuor D quidem res se habet hoc modo. In instrumenta ijs autem, oportet in ut uoq; praedictoringenerum morboset immoderationi eousq; contrariam adhibere, donec ad moderationem naturalemq; istatum fuerit peruentu ut si caro praeterqua naturae ratio exposcat, ulceria reuerit, non id quod car
nem generet, aut alat, 'inae camena gignant quotiescum dul
, sed quod detrahat,imminuat erodat, numpatq; administrare expedit: sicut ea- quotiescunq; cauum ulcus parti clupiam acciderit, utroq; tamen tantisper utem F Τ,
um,ut quum primum fuerit ad moderatum deuentum latim desistamus, priusquam in contrariu transitus fiat.Nam dum stuperexcrescentem carnem detrahis,nisi simul ac mediocritatem attigeris, persti π sin altero uero genere. 'iionaturalis soritas modus exceditur,quii stia plures pro partium ratione habeat disicienti Garum uilicui ; si merit contrariumsigillatim inue hunc mniendum:quemadmodum si parsquViam masi squam sibi debeatur, curua fuerit, in contrarium im- λPellendo premendoq; reducenda erit. Qiuod si intro compressa sit, & facta ueluti sima, extrorsum, ut nasiim Blemus, reflectenda est. Item qu lenia facta sunt, quum tamen es eta esse deberent, asP. rada, Mut aspera laeviganda.Sed & illa suae corauitates,uel meatus,vel omnino foramina,aut maiora quam rasit, aut minora, ut exinanitas aequo, tileniora, aut litis cras Huccis obstructa habitaint
119쪽
si omniat haec pariter ad contraria quoad mediocritatW attigerint 'educere expedit. Quippe ea etiam Esia quae in sitii extra naturalem statum exierint, e contrario in pristinum & naturalem modum reuertetur r. L ita ut quae in anteriorem partem prominent, retrorsum,&quod in posteriorem, ad anteriora repeti . tu atq: eodem modo in reliquis duabus oppositionibus, dextrum inquam &sinistrum,si sem&deor' sui Quum autem,corrupto numero ex natura partibus debito , uniuersiim instrumentum in morbum illabitur, nouisse oportet idipsum uel excessiam in quanto importare, uel defectum, sicut nurer: gnitudinis pennutatione diximus proinde illius curatio, ut etiam in illaiaut per ablationem nt , et
d in alijs quoq; omnium generious, num nataramus tacultatem ea, quae ex
' indicatione se offerunt, perficiendi si quidem forma, morbi curationis duntaxat modum indicat, id au- tem fieri possit nec ne alioquin non indicat: quum hoc in omnibus factivis inibus non ex rei facienda notione depromatur,sed potius in potentia, uel impotentia caula essectricis, itemsi ex copia, aut indigentia materiar. Nimirum emtem rcs a nonnullis possent,ab alijs nequeunt confici, atq; etiam possitne nonnunquam nonnunquam nequeunt:etenim eorum omnium,quae corpori prosimi, in caula cu i Pti est natura,tum medicus,qua clam tamen i dicus, quaHam etiam natura ptistare nequit. Os nimia Fita perfractum,ut de suo loco paries decedant,membruma; distoris reddatur: haud potest natura comtigere &conlatiliare, sicut potest medicus:qui item Dotest luxatum reponere, quod pariter naturae negatum est. Sed natura ulcus cauum porcst carne implere, medicus uero nequaquam: quemadmodum
reddit illis quae egent colico Ahiae ea Ossin, quae moderate calefacian Verum enimuero & ipsa rtura nonnulla a se primum consecta denuo non ualet reficere,utpote uenam aeriani, ligamentume uum,& alia quae in eodem sunt ordine.
mpiadam tura, in medis uressiti t. cap. ID
Iraque primum ad medendi methodum pertinet reperire ut a nobis diebam est communem omnia
scopum, contraria contrariis este remediis, mox sua ad unumquodq; genus aptare contraria: tertio considerare, quando tum nos,tum natura,scopo,quem indicatio insinuat, possit latisfacere,item quam do aut omnino,aut aliquo tempor aut ex aliqua parte id fieri nequeat. Nec erit haec inter minimas naturalis continiationis panes recensenda,immo opus erit illum qui sibi in illis,quae facieiula fiant,quid queat,quidve nequeat inuenire proposuerit,in ea esseprobe exercitatum. Nos uero ad hanc rem expli Geandam duos dicauimus libros: est erum de animantis generatione,in qlio ut m semine de maenam fiu guines eius situm habeat ortum,dies ut musalteriam de naturalibus iacultatibus. Nempe si seminis naturam contemplatus fueris ta tamen, ut tuam contemplationem methodo demostrat hiae sebijcias: eadem tibi uidebuntur,quae a nobis demonstiata sunt,quamplures nimirumpanes in scema sematru 'ce facultate, seminis sibilantia pro materia usa, effici, quod ubi consecutus fueris: non miraberis amplius,st natura iterum hare: ipsa no ualeat mox reficere. Qua uero in libro de facultatibus naturalibus, eorum quae procreata Antaispensationem fueris intuitus:inuenias facile, quae natura uel per se possit, uel et o . medici,quae praeter ca nequeat, ea maxime parte ubi de facultate causaru quae opifices sim egimus,acetiam deeorum sebstantia quae ab illis eduntur. ibi. inquicquid possit fierit, qui te non posisit inuenies,utpote si deherdatur chartilago, posse ne rursus in locum illius alia Ai chartilago, uel potius quippiam aliud illi fere consimile,necnon do osan eam habeat facultatem, ut host primum ortum iterum,quum deverditur,restituatur, an uero aliquid suid restitue dum sit,quod sit illi assimile. Item si pars neruosa traliterii septi potest iterum coalesca aut cor ipsem, aut iecur,aut alia suaelibet pars,n que.n.mihi ad omnia connumeranda tempus stippetit,suum nec uniuersa medicina in hoc unum lissimst disponenda,nec idipsum inter initia nostri sermonis instituerimus, sed methodos explicare, mons Hreq; ex quibus & quot principijs in quibus uiis si constitutio artis peragenda. Itaqi hic finem huic sermoni faciam, si in ulum in caput unum redactum parti iam constitutaeaduidero.Perindeat.ut in illa r perta semel salubrium mor Drumq; corporum specie, mox censeba particulatim in omnibus mate, iijs illa esse spectandam:ita quoq; hoc loco, scopis a methodo mededi repertis, eos in particulares materias inducere exhonamur,ut deinde coprehendatur quaeaut omnino,aut ex parte aliqua, aut aliquo etiam tempore secundum eam fieri possint,quaeq; secus. Verum hic et illa sunt cum alijs artibus con paranda Quia si quis domum ex ciatis extriactam lateribus,moxq; ex parte aliqua labefactatam, uelit . ea parte,male assectis lateribus remotis,alijsq; integris in illorum locum restitutis, illa resarciri statim ad opificem pertinebit,lateres illis similes qui uitium contraxerant,primum conficere, cpiod si domino materia non siippetat quae huic sit negotio idonea, ille instaurationem fore impossibilem asseuer, bit. Pari etiam passu res in me proposita disceptatione se habe ex inopia materiae, nullum eorum natura amplius reficere uale quae a primordijs generationis animantis ex semine constituta sunt.
OEd quoniam abunde iam de his actum est, reliquum est ut ea huic sermoni addamus, qui dum rei media inuenire doceremus,a nobis dicta sunt. N pe nos generales quasdam quasi eorum sormas exposuimus,
120쪽
ratem figuram redurere in pinerea repleta uacuar uacua replere, obstructiones aperire, aperta com B
trahere,conniventia ac densera in eontrarium conuertere. haec quidem rarefaciendo, illa uero aperiendo Iras ne in morbis compositionis, scopus erit in id, quod est ex natura, reducere, quemadmodum .
quum dissolutum est continuum,diductas partes iungere & con lutinare.Nimirum non est exigua hu- γius artis portio remediorum his omnibus conuenientium materias reperire, exempli gratia, si articuli υ- υ . . de sua di molientur sede.Potin quum non modo in anteriora uel posteriora, in dextra aut in sinistrapro. labi contingat, uerum & in superiorem locum prae musculorum contentione reuellamur: duplextio ei erit ex usi,qui illos repositurus est, prima quidem deorsum,altera uero in pristinam sed δε ξω,1 α - . inde id Dri sine tensione in contrariam partem nunquam poterit.Iam cuilibet potesta ira esse, quam ii iusta ueniant ad eam in oppositam partem tensionem, tum ualida apprehensones, tum etiam distensi f s. Vnde factum est, ut quum nonnunquam illa manibus nostris complere neoueamus, uaria ad hoc munus peragendum fuerint instrumenta excogitata, quae puraque remnendis luκatis membris desers utunt. Non ecus autem haec instrumenta ad materia remediorum Pertinent, ac reliqua congrua auxiliaeut pote medicamenta, cibi potus δε qua cunque tandem corpori administrata, uim habent esse si raenarratos ad naturalem statum reuocandi. are s retabit ad medicum, in his quoque istorum auxiorum materijsuersari, praedictosque scopos illis ex usa accommodare: ne deinde in eum illabatur et-- , . .. rorem in quem ij, qui putant stigidam aquam in omnibus quae refrigeratione egent conuenire, dccali- . , dam in his quae calfactione:ignari ex accidente fieri sepe, ut frigida calfaciant, calida uero restigerent. Sed in libris de medicamentis plurima de omnium istorum methodo dicta sunt: addemus tame de licia 'stimoni huic,uniuersum hoc materiae remediorum genus,in offerendis, essiciendis, euacuandis, & his praeterea quae extrinsecus incidunt consistere.Quae omnia ubi artis consitutor fuerit persecutus , in perque uniuersae materiae scientiam particulatim consecutus,non ita tamen ut sola sit facultate contentus,immo de usum adhibuerit:iam causas omnes calubres, ut nihil illi praeterea ad medendi artem comstituendam desit,absoluisse putandus est,his omnibus in duo capita redactis, corporum nempe cogia,
tionem,quibus remedia sunt osserenda,atque ipsem remediorum naturam.
Dolom ureris exemplo doret, quomodo ars constituatur, pin assectimespraeter naturam dignoscantur . cap. I
C π ΥEmm enimuero hoc quoque illi qui se in hac arte uoluerit exercere, mox sepererit: ut sibi aliqua V asseruium omnium dignolcendorum facultatem comparet, imprimis uero eorum qui partes in corporis profundo sitas occupant,quippe quum hac etiam parte non cuiuscunque sit, mo sum par ticular cumstiis ciam instrumentariae tum simplicis, si in alt0 sedem habeat, affectum excogitare: sed hie etiam oportet aliquam methodum ad partem affectam una cum ipsb asseitu investigantan adhibere,
de qua pluribus alias tractauimus. At erit num etiam necessirium, sicuti aliorum methodorum capita quare ani hoc libro complexi sumus ta de his aliquem habere sermonem. Primum ex quo genere earurerum,qua praeternaturam sunt, nos sperare habeamus in horum notitiam uenire poste.Nam tria sunt satigenera rerum praeter naturam,primum affectiones quae actionibu iliciant, alterum cauta harum, tertium symptomata.Sed caussar hoc in primis nomine appellantur, cum agunt, quamuis ita nonnunquadicantur,etsi non agant, quod uim habeant a endi, exempli gratia,inter morborum caussas cruditas cestruliquum nullum adhuc morbum inuexit.Cruditatem appello non modo errorem cometionis, quae in uentriculo fit:ucrum de in iecinore,in uenis, de tandem in uniuersa corporis mole. Symptoniatu umro genus in tres dispenitum est differetias, in actionum offensam n ea quae corpori accidunt, de excrementorum immoderationem.Ceterum ipsa corporis assectio,quam uel morbum quis appellet, uel aD D sectum nihil intererit, est horum omnium caussa, quae merito quoque ex symptomatibus 'rostitur, quippe quum eorum respectu rationem causis teneat. Porro ex his nonnulla assectiones ipsas necessario concomitantur,alia non ex necessitate:sed aut lapius,aut raro, aut a 'ualiter.Sicuti rursiis inter plomata , quaedam necta, ita affectionum disserentias consequuntur, quaedam sepe, alia autem raro, aliqua uero in ancipiti sunt. Ea itaque symptoniata, quae morbos T 1 os ex necessitate lyquuntur, quod asse iam cognitionem asserant, at ce pathognomonica dicuntur,de ea ipsa pro morborum notis habemda sunt.Quae uero non neccillatio: uel morbi diuisentiam,vel illius morem, i magnitudine insinuant. Et equidem uno eod que exemplo utrorumque horum uim aperiari ut hinc exorsus,eadem in Omnibus alijs methodo te exercerepossis. Ponamus igitur membranam eostas uelantem instammatione 9 MI
qui costis incumbens ueluti pungens est.Dolet igitur homo,propterea quia phlegitione est esset o libi aiat doloris species est pungenti similis. quoniam substantia actetae partis est membranea. Cossis p terra est acti Mid enim quod assemina est, costis adlimet.Sed de ob id late permeat, Quod ea ipsa mem , costis adlimet.Sed de ob id late permeat, cpiod ea ipla mbrana late diffunditur, febrim quoque tum ex ipso arsectu,tum ex situ assedit partis qui necessariu est, a non ex decessitate sebris aderit Nam ii digitus inflammatione labor'
terra in acti Mid enim quod assectum sebrim quoququorum si uel alterian desit, iam non