장음표시 사용
341쪽
cipiunt. ex his CCXXV, qui omnium c onsensu destinabantur,& infandae colonorum csdis & de sectionis auctores vinctos Romam deducunt.ce teram multitudinem incolumem praesidio imposito Sorae relinquunt. Omes qui Romam dedit dii erat,virgis in foro caesi ac securi percussi. Tertium extat apud Ciceronem Verrin. 3.ubi cum de C. Verris flagitio, comemorasset, Lampsacenam ciuitatem domum verris circunsedisse, sarmenta circundedisse, lictorem ipsius Cornesium in turba interfecisse :ita concludit: Tu si te legatum ita Lampsaci tractatum esse Senatum docuisses, ut tui comites vulnerarentur,lictor occideretur,ipse circissessus pene intercedere, eius autem rei duces & auctores & principes fuisse , quos scribis Themistagora & Thessalum, quis non comoueretur λ Et paulo supra: Non eos homines qui populum concitarant, Consulum literis euocan dos curari oportuit λ Quartum proferemus ex Liuij libro 38. Per eosdem dies, inquit,consi lium de iis Carthagine erat. loquitur ae seditione militum ad Sucronem exorta:) certabaturque sententiis , utrum in auctores tantum seditionis/ erant autem hi numero haud plus quam quin que & triginta) animaduerteretur, an pluriu supplicio vindicanda tam scedi excpli desectio, magis, quam seditio esset: vicit sententia leuior , ut unde culpa orta esset, ibi poena consisteret.ad multitudinem castigationem satis esse. ubi verborum
castigationem sine dubio intelligit. Similis at ter locus de Rhodiorum supplicio lib. 3: C. Decimi, inquit, moderatior oratio sitit: qui culpam
342쪽
non penes populum, sed penes Paucos concitores vulgi es. dixit. Cum magno assensu auditus esset, non magis eo, quod multitudinis noxam cicua bat, quam quod culpam in auctores verterat: de cretii igitur extemplo, ut qui pro Perseo aduersus Romanos dixisse quid aut fecisse conuince
rentur,capitis condenarentur.Atquc haec quidem de secundo instituto: cuius non minor aequitas vidctur.praesertim ex his iuris regulis:Peccata suos teneant auctores, nec ulterius progrediatur inctus,quam reperiatur delictum. l. sancimus, ar, C.
de poen.Vnusquisque ex suo admisso poenae subii
ciatur, nec alieni criminis successor teneatur. I. crimen,26, D.eod. Vnius factum alteri qu nihil fecit non nocet.l.de pupillo, . ait plurium, D. lenou.op.nunt.Ne alieni admissi poenam luat quos nulla contingit culpa. l. vlt. D. debon. damnat. Heredis unius innocentis delictum innocenti ai teri fraudi esse non .lcbet.l.vlt.D.de Senat.Sillanis
Nullum patris delictum innocenti filio poenae
est. l.2,g. 2,D.de Decurion. Et hanc aequitatem
secutus D. Ambrosus grauiter & acerbe Theodosium Imp. increpuit, quod cum in urbe Theta salonica populus seditione concitata praesectum cius & alios quosdam primarios viros intersi inset,& sceleratum quendam a magistratibus com
prehensum cripere conatus csset, armatas aliquot cohortes in ciuitatem immisi, tantamque ciuium
caedem fieri iussit, ut septem rhominum millia ea carnificina interiisse dicantur. Sed hoc facinus Imperator ab Episcopo suo reprehensus modeste
agnouit, eiusque veniam postulauit. Rcstat te tium
343쪽
tium institutum, ut e multis sortitione ducantur, qui ceteris pari terrore ac danatione affectis solitamen poenas luerent. plerunque autem moris
suit, ut decimus quisque sorte ductus supplicio
assiceretum cuius rei apud Romanos testis est Polyb.lib.histor. 6.Tacit.lib.3.& Iq,& I7. Plutarch. in Crasso, Appian. Ciuil. r. Dio lib. 8. interdum mitior erat sortitio. nam Iul. Capitol. in Opilio Macrino scribit eum interdum milites decimasse, interdum etiam cetcsimasse: idque vcrbum familiare illi fuisse. Eius autem consilij aequitatem M. Tullius in Cluentiana luculenter his demon strat verbis: Statuerunt ita maiorcs nostri, ut si a multis csset sagitium rei militaris admissum, sortitione in quosdam animaduerteretur, Ut metus videlicet ad omnes, poena ad paucos perueni-rct.nam miles,qui locum non tenuit,qui hostium impetum vimquc pertimuit, potest idem postea& ciuis csse melior, & vir bonus, & ciuis utilis. quare ne in bello propter hostium metum delin queret,amplior ei mortis & supplicij mctus est a
maioribus constitutus. ne autem nimium multi
poeiaam capitis stibirent, iccirco illa sortitio com parata est. Morem igitur illum etiam quaedam aliae fortasse gentos imitatae sunt. Liuius lib. 2. App. Claudius Consul, inquit, aduocata concione in-ucetus haud falso in proditorem exercitum, mili taris disciplinae, desertorum signorum, ubi signa, ubi arma essent, singulos cogita's, inermes mili tes, signo amisso signiferos, ad hoc centuriones duplicari Aque qui reliquerant ordines,Virgis caesos securi pcrcussit. ceterae multitudo decimus
344쪽
316 FRANC. Ho T. quisque ad supplicium ieeti. His ita constitutis
nunc quaestio exoritur, Ecquodnam ex his tribus animauuersonis generibus tenere Oporteat. In
qua explicanda primum illud ponendum est, quemadmodum multum inter Universitatem&multitudinem interest, ita multum inter se illa rum delicta,itcnique illarum poenas discrepare.ac valde ropudianda est vulgi opinio, qui putat uniuersitatem nihil aliud esse quam singulos eius homines unum in locum coactos. sicuti uniuersitas rogi , armenti, equitij dicitur ex singulis pecuum capitibus. l. quid ergo, 7o. D. de usustuct. nam in uniuersitate,veluti ciuitate, ordine, colle sto, ius versat .in singulis capitibus, factum. qua de caussa uniuersitas magis intellectu constat, quam corporibus & sensu.l.mortuo, 22, D. dc fideiuss. i municipium,decuria, societas personae vice fungi dicuntur: sed personae setae & imagi
naria'. l.I, D. deliberi. uniuers quia municipium corpus est incertum:ut ait Vlp.tit.regul.22.qua de caussa nec consentire posse municipes dicuntur.d. l.I,D.de liberi.vntu .nec possid ero, l.I,in sin.D.deacq.poss. nec iusiuradum praestare.l .municipibus, 97. D. de cond.& demonst. l. nec igitur heres in stitui, nec hereditatem adire: ut eodem loco Vlpia.scribit,& Plinius apertius lib. epist. s. epist. 7. directo iure scilicet. nam postea utilitatis caussa Senatusconsulto prouisum est,ut id liceret, ac per suos Syndicos adirent.l.2,l.cum senatus,eto, D. de reb. lub.l.I,D.de lib. uniuersi. hereditatis, Ir, C. de hered .inst.ac proinde etiam iurarent. l. l. municipibus. Municipsi ergo & ciuitatis corpus in
345쪽
tertum dicitur, quoniam intellectu collatiac sin guli ciues & municipes Certi appellantur, quia sensibus percipiuntur. l. clim senatus, ro, D. de reb. dub. l. ciuitas, 17. D. si cert petat. eiusque rei vel unum illud argumentum sussciet: quod si ius omnium in unum reciderct, tamen uniuersitatis nomen staret. l. 7, M. vlt: D.quod cuius'.viuuersdenique Universitas a singulis separatur apertin
senatus, 2O.D.de reb.dub.sed praesertim in d. l. 7,=.i, Quod cuiusq. ubi quod ab uniuersis debetur, deberi a singulis negatur. item in l.6, eod. l. sed si, Io, M. I, D. de in ius voc.ubi & seruus & libertus uniuersitatis negatur esse seruus & libertus singulorum. itaque ex Decurionum delicto uniuersitas non teneri dicitur: sed ipsi Decurio Des.l.sed & ex dolo,Is,D.de dol.mal. ac pari modo ex deliino magistratus non tenetur ordo Decurionum , quanuis ab eo datus sit.l.I, M. I, D. de magistr.conuen. Nam ut aliquis ex alterius deli elo teneatur, nccesse est ut vel mandarit , vel silo nomine commissum ratum habuerit. l. I, M. quo ties, D. de vi & vi arm. Nunc igitur distinctione tripartita utendum est .nam aut temeritate multitudinis sua sponte & sine magistratuum auctoritate peccatum cst, aut a solo magistratu & ordine senatorio, aut coniunetim ab utrisque. Primo casu, rursus distinguendum est: nam aut non multi delinquentes fuerunt,ac tum regulae superiori locus est,qua diximus, quod a pluribus pro indiuiso commissu1n est, singulos in solidum obligare.l. semper, I ,σ.a,D.quod vi aut clain. l. vlt. D. de fi-
346쪽
car.l. item Mela,Π, .2,D.adleg.Aquil.aut ingens fuit delinquentiu numerus, quo casu putarem to cum esse illi alteri iuris regulae, ut poenae interpretatione potius molliantur, quam exasperentur. l. pen. D. de poeta .atqIle iccirco, ut c*rnificina vite tur,sortitioncm adhibendam esse arbitrarer, hoc est decimationem, aut vicesimationem. Quod si solius magistratus aut etiam summi ordinis impe irio peccatum est tum cas regulas esse seruandas, quibus iubemur poenas intra carum personarum numerum coercere,qtice solae deliquerunt: ne vi delicet innocentes pro nocentibus poenas luant: ne culpam temeritatis alienae alij simneant. l. GC. unde vi l. neque in interdicto, I98. D. de resetur.l vlt.D.de Sena.Silan .l.vlt.D. de bon. damnat.& in hanc sententiam extat Vlpiani auctoritra in
l.I,D.de magistr.conueniend. eiusque rei aequitas inanifesta est,quoniam eo mandato quo Rcip.ad ministratio eis committitur, nihil quod contra bonos mores sit, continetur.l. 6, rei turpis, i. si mandauero,22, .qui aedem, D. mandat. Neque vero in hoc odiosarum causarum genere locum
esse iis sententiis quibws dicitur, referri ad uniue fas quod publice factum est per maiorem partem.
l. aliud, 16o.D. de reg.tur. vi maiorem partem in terpretemur, duas de tribus: veluti octo ex duo decim.l.3,D.de decret.ab ord. fac. l.3, & l. , D. quod cuius .vniu.l.nominationum, q6.C.de De curion. nam illae sententiis ad ea quae ciuiliter gesta sunt sine dubio pertinent. l. l. I, ρ. sed si ordo,
quod malos pars curiae effecit, pro eo habetur, ac
347쪽
si omnes egissent. l. quod maior, I9. D. ad mimici. quod pro voto omnium primoribus indulgetur, univcrsis tribui videtur.l. 6,C.de aduoc. liueis tu dic. Pertinet autem ad huc lo cum Deditionis in
stitutum, te quo Varro in lib. de vita populi R.sic scribit: Si cuius legati violati essent, qui id fecissent, quanuis nobiles csent, ut dederentur ciuitati statuerunt. Mempe, ne ciuitas paucorum delicti poenas luerct.cuius rei exempla sunt apud Liuiu,& alios innumerabilia. Sin autem publico consi lio & communi totius uniuersitatis consensu periculum est,tum vero negari non potest, quin ipsa univcrsitas plectenda stased non eo modo quem vulgus putaret, ut de singulis ordine poena repetatur. quid ergo est Z Poena de uniuersitate sumidicitur, cum ipsa uniuersitas punitur: quare cum Vnivcrsitas iure constet, ut superius diximus, ad
hiberi ea poena poterit,quq ius illud adimat.vclutis suis legibus,si magistratibus, si publico costio,si immunitatibus & aliis priuilegiis priuetur: si moenibus oppidum nudetur. quinctia interdum ciui tas uniuersa delebatur, quo casu dicebatur mori,& aratro proscindebatur. l. si usus fruetiis, at, D. quib. mod. vlasse. amitt. Cicero Agrar. I. Tum ipsam veterem Carthaginem,vendunt, quam P. Africanus nudatam tectis ac moenibus, siue adnotandam Carthaginensium calamitatem, siue ad testificandam nostram vietoriam,sue ad oblatam
aliquam religionem, ad aeternam hominum memoriam conlecrauit. Item in cad.Maiores nostri Capua magistratus, senatum, consilium commune, omnia denique insignia Reip ustulerunt, ne
348쪽
que aliud quidquam , nisi inane nomen Capuae reliquerunt.Et hoc idem supplicij genus in urbe
Uliu fideicommisso grauatus detrahere duas quartaι possit.
ET us quaestio est,de qua quid dici in v
tramque partem possit,considerandum est. Primum ergo illud scire oportet: extare decretum in c. Ramutius, & c. Raynaldus, de testament. ubi hoc iuris statuitur, vi filius de restituendo grauatus praeter suam legitimam detrahere Pegasianum quadrantem polsit: decretumque istud ubique gentium ita comprobatu est, ut Baldus in consit. Cix:Pepus Nicoluiij,num.ῖ, tom. 2, tinetur, id toto terrarum orbe &in scholi, &in iudiciis obseruari.quod idcira scribli Guid.Pap. quςst L 1.licet doctores. numer. I. ubi multorum testimonia enumerat: & pr er illos Angel.ini. coheredi, citin filia , D. de vulg.& pupill.Phil.
ne, M.quod vulgo,D. ad leg.Falcid. Philipp. Corn.& Fulgosin l.quanquam,C.ad legem Falcid.Huius autem sententiae argumentum squod nondum a quoquam prolatum esse animaduerti sumi potest exl.2,insin. & l. 3, g. item Pomponius, D. ad Trebell.ubi duarum quartarum detractio perspi-
349쪽
cue concedituricum enim heres ex quadringentis quibus testatoris patrimonium constabat,trecenta legatariis dare iussus esset, hereditatem vero a licui restituere: scribitur eum de legatis, septuagintaquinque, quae illorum quarta esst, detra mirum: de fideicommisso vero,vigintiquinque.vt f cile appareat, duplicem detractionem, duasque quartas permitti. Secundum argumentum sumi solet ex eo, quod iM duae quartae vario ac dis- siniti ex iure promanant.legitima nempe, ex iure naturae: Trebellianica,ex S.C. eamque ob causam alteram alteri obesse non oportere. quemadmodum videmus praelegata non imputari in Falci diam: sed heredem & ea ex testatoris beneficio,& Falcidiam ex legis auctoritate obtinere. l. in quartam, D.ad leg.Falcid.Tertium ex co ducitur, quod legitima detrahitur laquam a filio: Trcbel lianica vero tanquam ab herede scripto. nihil autem absurdi esse , si unus atque idem duplicem
personam sustineat , & ex duplici persona ge
minum emolumentum consequatur. l. tutorem,
a. D. de his quae ut indig. l. I, in s. D. sapa rent. Quartum suppeditati. quoties, 68, D.ad leg. Falcid .vbi duplex de luetio ex duplici deducendi caussa conceditur. cum enim alicui plus esset lega tum, quam quantum capere liceret:prius deduce da Falcidia dicitur,tu deinde lex Iulia. Quintum inducitur ex l.quanqliam, Io, C. ad les.Falcid. ubi cum filius de lideicommisso mortis sitae tempore restituendo grauatus esset, respondetur, heredem eius Trebellianicam detracturum. nam si filius suam iam ante legitimam detraxerat,ut ei ordina-
350쪽
xio iure licuit: apparet duas quartas una ex here ditate deductas ruisse.Sextum omni u acerrimum
sippeditat l .Papinian.8, M. meministe, D.de inori test.ubi Papinianus scribit, filium fideicommisso grauatum, si inossiciosi egerit,& non obtinuerit: id solum perdere, quod Falcidiae iure. habiturus
erat. ubi Falcidiae nomen pro legitima usurpari constat: quemadmodum in A. Vnde siquis, ead. nimirum ut extremit paragraphi cum initio con ueniat: Filium in ossiciosi damnatu perdere quod ei testamento relictuni erat: hoc est,partem legi
timar.na ex contrario videmus ita recte argume
tari licere: Si qui questus est, nec obtinuit, legitimam amitit:sequitur ut is qui questus non est, sed contentus testamento quieuit, eam habeat. quod si or Thebellianicam & legitiman habeat, duas
quartas eodem testameto retineri. Sed videamusne & plura & certiora multo afferri contraria ex parte possint. Nam primum omnium Pontifica li auctoritati opponitur natura rerum & sensus communis. Assis enim ratio & natura haec est, ut eius una aliqua parte nominata, altera necessario intelligaturiquippe clim ex eoru numero sit qtiae dialectici τα προς τι nomii at Itaque quoties qua drantis detractio nominatur,toties dodrantis re
liquatio intelligitur: neque quisquam aetrahere quadrarem dicitur, nisi ei soli cui superstes ex as se dodrans relinquitur. quod cum ita sit, quaero si filius qui iam legitimarium quadrantem detraxit, insuper velit alterum Pegasiani nomine detrahe re,quemadmodum dodrans fideicommissario re linqui possit Z Nam Falcidia lex relinqui omnino