De Morum in Virgilii Aeneide habitu scripsit Laurentius Lersch

21쪽

- i5 dico hoc, si quidem secutus esset, Studium,so in eam sentiendi et agendi rationem p uitus mutandi, quae priscae illius aetatis erat propria et insignis. Quod is quidem solus negabit, qui Virgilium unum ex omnihus tali suisse ingenio praedicet, ut illam uaturae vitaeque publicae οι privatae vim superaverit, et primus Romana omnia linquensi eum illa Troiana aestate ita singenda Aeneide quasi in uuum ipse coaluerit. Verumtamera hoc. nemo serio Proseret, qui ea noverit, quae de Viωlio

narrantur, accuratiusque ut cetera eius cadimina ita Aeneidem inspexerit et Comparaveri t. Poetam porro nostrum, nemo erit, quin et, non intimo animi affectu ac divino, quem dicunt, furore incitatum atque inflammatum Carmen suum Cecinisse, sed eo consilio et sine composuisse, ut et Augusti VO-luntati optatoque obediret, et Romanas literas epico Carmius augeret atque ornaret. Quibus autem modis Virgilius hoc poterat asmui Quod Κlopstoctius noster, quum illud animo concumrat consilium, ut Germanos epico donaret carmine, initio maximum fore ratus, scilicet ut gentis nostrae magnitudinem in mine revera patrio celebraret: idem Virgilium

22쪽

- 16 de populo Romano sensisse notum ad unum omnibus. Hunc enim laudibus ester Qtigii ria dignissimum et maximum, sibi carmiis esse argumentum probe cognovit. - Quirin veri, Homerum tanquam maximum, in carmin epico exemplar sibi. proposuisset iure inertibaque, ac simul Iliadem Odysseamque vellet complecti, Romanis autem x deesset copia illariabu larum a maioribus traditarum, qua Graecorum excelluit, uatio dillud hoc instituit modo ut e Graecis quidem peteret Troiae excidium et Aeneae. personam, quae cum historia Italorum sabulari ita conglutinavit, in maius auxit atque exornavit, ut ex eius satis Romanae gentis

deduceret originem. Quod non ipse finxit

ultro, sed e trita ac vulgari Romanorum t nuit opinione. Quem Aeneam quum permultos, errores in Italiam duceret, perque bella gravia Romanae gentis auctorem Conderet, cura singulari miraque diligentia Romanam gentem non solum locis plurimis maximam praedicat, non solum aperte libris VI. et VIII. rerum ab ipsa gestarum et memoriae veteris ordinem persequitur, verum etiam iis quae narrat, singula subiicit sacta, prodigia ipsa Romae nuntiata non oblitus, genti Romanae unicuique probatissimae, viro cuique

23쪽

17 laudatissimo, iis vero praesertim, qui cum

ipso vitam degerunt, Augusto ante omnOS, locum et laudem in suo concedit carmino non perituro. Deinde Romanorum et domestica et militaria, civilia et religiosa instituta carmini suo intexit, et saepissime una quadam voce morem Romanorum Vel sanctum vel profanum in memoriam legentium revosat.

Quod ita instituit, ut . Vocibus quam maxime propriis et solemnibus utatur. Quae de historia diximus Romana. quam Virgilius in Aeneide tractaverit, sulciuntur et sirmantur iis, quae Servius habet ad Aen. IV, 752. Postquam enim monuit, Virgilium omnem Romanam historiam confuso ordine ab Aeneae adventu ad sua usque tempora celebrasse, haec addit verba notatu dignissima: n Unde etiam in amtiquis invenimus, opus hoc appellatum esse non Aeneidem, sed gesta Populi RomaraeuQuod nomen ipse quidem propterea mul tum dicit, v quia nomen noti a serte . sed a toto debet dari. Sed haec e sua lautum opinione dicta vim illius nominis 'hon minuunt. Immo vestigium aliud, Aeaesdem a Romanis tanquam suam ipsorum historiam

mato Sulpicii illius Carthaginiensis. quod

24쪽

in Virgilii vita, Donati nomine inscripta,

extat: Iusserat haee rapidis Moleri carmina μυλ unis. Virgilius , Phrygium quae cecinere ducem. Tucca Metat, Variusquct simul; tu, maxime Gesar, . Non sinis, et Latias consulis historia o. Infelix gemina cecidit Prus Pergamos igni, Et paene est alio Troia cremata rogo.

Si enim Romanae historiae conserva ionem maximum habuit emolumentum Aeneidis co servatRE, necessario sequitur, eum in illa describenda Aeneidis summam positam existimasse. Manilius quoque, Virgilii aequalis. ut facile ex eius Astro omicis demonstrari potes0 Astron. HL ab. sq. , ubi manifesto Virgilium spectat, Romanos carmine a Se cel brari, his recusat verbis:

- - - Romanae gentis origo,

Totque duces urbis, tot bella atque otia, et omnia In populi unius leges ut cesserit orbis, Dissertur; faciis est Mentis dare Mela secundis.

Ipsum autem Virgilium id in animo habuisse et ex carminis exordio Aen. I. s. et 35. et olibro XII, 166., ubi Aeneam Romanae StirPis

25쪽

originem, Ascanium magnae vem Romae est ram appellat, novimus. Dixerit aliquis non sine quadam Verisimilitudine, iniuria a me Aeneidem ha- heri rerum a Romanis gestarum laudationem, quippe quum omnia sere illa dicta notitiisi ad Romae originem spectent. Contra quae haec moneo. Romae quidem origo sola non habuit apud ipsos Romanos taniam gloriam tantumque honorem, ut haec una tot carminis apparatus necessarios redde-Tet. Quid, quaeso, fuissent initia illa urbis

aeternae maximo etiam verborum ornatu d

scripta , nisi adderentur magna illa praeci raque geSta, quae Romam ad illud laudis et gloriae fastigium sunt evecta, et eius Origini tantam comparaverunt auctoritatem Τ Gavisi sane essent Romani haec primordia a clientes , sed si haec soIa accepissent, illam famae celebritatem, quam postea tribuerunt, Aeneidi sine dubio nequaquam addidissent. Attamen vereor, ne haec etiam origo ipsa carmini nostro desit. Romulus enim Remu que nonnisi sexies Per Maticinium momorantur. Non secus autem etiam Ceteri illi viri magni et alti laudantur. At iis laudibus certe non

solum ipsi, qui laudantur, sed etiam populi

26쪽

Romani nomen ornatur. Quibus ex mussisessicitur, et primordia et gesta populi Romani eodem pondere esse examinata, neque haec illis esse inferiora. Unde nomen illud gessia populi Romani non solum non incongruens, sed aptum et accommodatum Aeneidi est quam

maxime, si hanc non e nostro, sed e Romanorum sensu Consideramus. Ciceronem, qui

Archiam poetam omne ingenium ad populi Romani gloriam laudemque celebrandam Cou- tulisse dicit pro Arch. c. s. , - at Archias nonnisi Cimbricas res adolescens attigit, deinde vero Μithridaticum modo hellum totum e Pressit, - Ciceronem, qui uno cive Romano laudato honorem populi Romani rebus adiungi

putat ibid. : quid, quaeso, de Virgilio eum

dicturum suisse existimamus, si huius legisset Aeneidem Τ Num aliud fortasse nomen, quam illud a Servio traditum eum huic carmini daturum fuisse arbitremur Z Unde nomen illud cum vera Aeneidis ratione cumque Omui

Romanorum animo coasentire ac , ConSpirare

videmus luce clarius. Nec vero is sum, qui Virgilium Historicum fuisse putem, verum ipsum ut poetam Contra unumquemque vindicabo, qui de vero poetico ingenio et studio Maronis sorte dubitet.

27쪽

Quamvis enim rationem, qua commotus Aeneidem est aggressus , historicam non possim, quin Dominem: attamen probe scio, poetam sere unumquemque, qui in maiore aliquo opere elaborare coeperit, Musa raptum deserri ad alia quoque, quae ab initio nequaquam versabantur in ipsius animo, et haec eadem saepenumero in maius augeri, quam illa, de quibus exordium duxeriti Ita Aeneas non solum ut Romanae gentis conditor in Italiam a Marone deducitur, verum etiam multis satis rebusque. gestis delineacidus ipsi est visus in quam summum herois exemplar, in quo et Corporis et animi excelsi invictique magnitudo ac robur essent coniuncta cum Pietate erga Deos et homines maxima. Cf Aen. I, 544. sq.:

Rox erat Aeneas nobis , quo iustior alter me pietate fuit, nec bello maior et armis.

Troianos autem quum auctores describeret Romanae gentis, iisdem ut tribueret Romanos ruores, maxime iam hoc consanguicieitatis vinculo oportebat commoveri, quippe quum 'hi ambo populi revera unum tantum eundemque essicerent ', Inde factum est, ut

28쪽

instituta Romana poeta a Troianis Latinisve reddiderit oriunda. Exempla pauca haec assero: III. έo8. praeceptum Heleni de capite in sacrificiis velando:

Hunc socii morem sacrorum, hunc ipso tenet ο; Hac casti maneant in religione nepotes.

, 596-6OS. ludum Troiam:

Hunc morem, hos cursus atquc haec certamina Primus

VII, 6oi. sqq. Iani templum:

Mos erat Hesperio in Latio ceti

Talia quidem, fieri potuisset, ut illis iam

temporibus extarent; attamen omnis deest verisimilitudo, rem ita se habere. Aliae vero insunt in Aeneide eaeque permultae et notiones et res, quae procul dubio posterioris tantum aetatis Romanique solummodo populi sunt

Vergilium Colon. Aui. Vind. i599, aeribit in prodi-d gmat. P. 7: Ergo uno omnium eonsensu Maro populum Romanum gentium vietorem ae doin tuum a nobilissima et vetustissima origine, moribus, rebus gestiaeelebrare propositum habuit. Romani namque sunt Aeneadae. εDiqitiam by Corale

29쪽

23 propriae; de his singulis postea disputabo.

Hoc vero loco non nisi in universum ratioci nor et dissero.

Quid autem amplius erit dubitandum de eo, quod Virgilius Romanis moribus carmen suum ornet integrum, quum i me nobis poeta indicet unoqusque sere libro 3 Nemo, quantum equidem scio, auimum adhuc advertit ad formulas quasdam centies occurrentes, has dico: more parentum VI, a 23. . more Patrum

Tria autem solummodo his indicari possunt vocabulis, ita ut, si horum unum est, quod significetur, alteirum esse nequeat. Virgi Ilus enim aut morem Troianorum indicat, qui abhorret a Romanorum religione vitibusque, aut Graecorum, aut vero ipsorum Romano-Tum. Nemo autem erat et eorum, qui literistion ita culti erant et politi, quin sciret, liquo aetatem a memoria et scietitia accurata nimis esse remotam. Prius igitur si Maro fecisset,

atque aliena et . salsa in partem carminis sui

30쪽

vocasset: dulcem illam fraudem, qua Poeta ea, quae ipse singil, tanquam revera facta legentibus profert, crudeliter extinxisset. Ne irae ad

Graecorum Instituta possunt IIIa reIerri. tyuae enim si Romae erant recepta, Poeta non Externa ἰsta, sed, quae ante oculos habuit, 'patria res piciebat. Sin aliter, aut non noverant Romani, aut digna non habuerant, quae re- Cinerent. Uuum autem uuIs ex more aliqui llieri clICit . . Opus est . ut hic mos notus sit

legenti unicuique. Alias enim oratio caret illa claritate ac Iuce, qua epici inprimis poetae Carmen necessaria sit ornatum oportet.

Quae autem Romani non receperant, Virgilio quoque indigniora erant, quam quae carmini intexeret. Tertium igitur illud solummodo restat, Iegentibus in memoriam revocarἱ i stituta patria.

In quae quum ut Innumeris Ita n IS Pramc;pue incurrerent locis, legentes non amplius anxie veritatem temporis perscrutabantur, sed

eorum statim aut mi voluptate illa amiciebantur, qua quisque' delinitur, qui Patrios invenit mores narrationi vel carmini 'intextos, qua nos 'suavissime asscimur, quum Vossit Ludovicam vel Goethii Horrmatinum et Dorollieam Iegimus. Sic Romani, qui non solum