장음표시 사용
31쪽
D Siue Universalitas praedicandi fundatur in unioerraa ἐitate essendi, de quo jam dictum. Quia enim natura humana eX. gr. ante mentiS cogitationem est in omnibus hominibus, ideb etiam apta est praedicari de Singulis. Ea propter non in hominis arbitrio situm est, quid de re aliqua praedicare velit. Si autem id fecerit, refraganis te natura rei, fallit di fallitur.
II. Modus praedicandi sequitur modum essendi.
: Nimitiam r. Si modus ESSENDI est V tatus, vel Drustatus, etiam ΜODUS PRAEDICANDI est usitatus, vel inusitatus. a. Si quid est de conceptu rei essentiali,etiam praedicatur Synonymice. in quid,vel quale quid: Si verbest extra conceptum essentialem praedicatur etiam pars-nymice, in quale, de extra essentialiter. , ' Hate regula in Theologia usum habet ingentem: Ibi enim fiunt praedicationes, non ex nat a, sed revelatione notκ , adeoque rationi imperviae. Cons. Μatth. xvi. 17. Quid enim rationi, qua tali, cum a steriκ, quid Aristoteli cum Cisim ΤΕapropter de praedicationibus ad personam Θεοι,θρωπου DΕΙ- minis ejusque o iam tigommanseationem Idiomatum pertinentibus magno ju. dieio in Philosophia agendum est.. 1 ι CAput IlI.
i IN SPECIE. 3. Θid est Genis tGenus est praedicabile in quid de pluri bus Specie differentibus. Ut, Animal de Ho mine es Bruto, Hirtus de Iustitia o Forti .
32쪽
Puae dicκηtur Specie Disserentia Z ι Quae disserentia aliqua specifica sub eodem genere disserunt. Sic homo & brasum sub animalidisserunt r rationale, Sc irrationale. Quotuplex es Graist Genus aliud est Summum, quod nunquam Species esse potest. Ut, Substantia, Accidens.&c. Aliud Intermedium,quod respectus eriuris Species, respectu inferioris genus est. Ut, Animal est genus respectu hominis & bruti; Deo rerespectu conceptus latioris, v. g. Substantis, quae animal & plantam sub se tanquam Species complectitur. DIVIDITUR etiam Genus ratic e Speciei T.
In Remotum & Propinquum. Remotum est, inter quod & Speciem aliud genus interjaeet. Se inter Substantiam & hominem interjacent Corpm, V vum , Animal, quae habent se ut genera magis vel minus remota. Propinqstum, inter quod & Speciem nullum aliud genus intenacet. Ut, Animal respecta hominis. Σ. In Uniuscum & Anal ηm. Uni cum vocant, quod a Speeiebus aeqηe prirno participatur: non obstante eo, quod Una Species altera sit dignior. ex. gr. Animal est genus Univocum respectu hominis S bruti. Quamvis enim homo sit nobilior bruto, tamen brutum ab homine non dependet , h. e. brutum non est animaI hominis beneficio. . .,
Analogum vero genus dicitur, quod a speciebus participatur per rius es posterius, sive ita, Ut una
33쪽
21 De Praedicabilibus. species ab altera conspecie dependeat, in efendo, existendo &c, Sic Ens dicitur Analogum respectu Substantiae es Accidentis, DEI S Creaturae: quia Aceldens pendet is Substantia, subjestive; Creatu-Ia, a Creatore, efflective.
Analogia, vox Graeca, non tam dependen. tiam Sc dignitatem minorςm heic significat, putidum enim foret haec talia in doctrianam cie terminis includere, cum Logici non sit judicare de rerum dignitatibus &sed participationem termini rem exprimentis, inequalem Unde vox Entis inaequaliter participatur a DEO A Creatura, non tantumquhd haec effective pendeat a DEO, sed quod minus fit Ens ac DEUS r Creatura enim est: - ens ab alio, ac fnitum vero nihils suo commix- ., tum ; DEUS Ens, si venia verbo, entitati s fmum. Sum, inquit, qui sum. Sic aecidens minimus est essendi modus , longe que issim ιor, quis substantia.
a. Quid est Species species est praedicabile de pluribus nu
mero differentibus. Ut, Homo de Petro, uia
lo &c. Fortitudo , de fortitudine Samsonis& Alexandri M
Individua, & Singularia. Ut, hic homo,
Muigardia, Roma, Bucephalus , Melampus. In lividuum gr. ατομω dicit r , non quod nullo modo possit dividi, nam & ἄτομν corpus est, quod extensionem habet ex sententia Mathematicorum divisibilem in infinitum, etsi par
tium non perceptibilium sed suod non possit
34쪽
clividi Lui ist est , non est aptam praedicari depIuribus Mi te, divistin, nec est Universale, sed Singulare. Et sic opponitur Praedicabili, & Universali. Suntque Individua & singularia omnes res existentes. Eopse enim, quod existunt,universalia non sunt, &Dum habent essendi modum, qui de alio predicari nequit. Ita Petrus non potest praedicari de Paulo: quanouam & τὸ Mimale, rationale, seu mente praeditum essse, & humanitas conceptu abnrada praedicari queat. Et quia simgularia ejus dem Speciei essentialiter conveniunt, & saltem existentia disserunt, eaque numerum faciunt, ideo numero isserentia vocantur. Et exprimuntur T. Proprie, id est, nomine proprio. Ut, Daniel,
a. Exochice, sive κατ έλῆν & per excellentiam. Ut, Biblia pro Scriptura S. Semen Abrahe, pro Christo, Apostolus pro Paulo, Philosophus pro Aristotele. o H . 3. Parapbrastice, ut, hostis humani generis, pro Satana. η. Demonstrative. Ut, hic homo, illa homo. s. Monadice, id est, voce significante tale quid, quod simile in rerum natura non habet. Ut, Sol, Luna, Coelum, Infernus &c. 6. Dpothetice, ex hypothesi vel suppositione. Ut, Filius Marte, pro Christo is quia Maria praetor Christum alium filium non habuit Filias Philippi Macedoniae Regis, pro Alexandro. 7. Rage. Ut, aliquis, noa nemo, FHam. Est Individuum saltem ex Intentione dicentis, quae
35쪽
De PraedicabilibUs. fusium habent in omni genere disciplinaram, & in Abetoricis magnam partem dilucidantur. . 3. , - quotuplex est Species λ
Specierum alia dicitur Subalterna, Maeinfra se habet aliam Speciem. Ut, Animatresfleoru hominis: Alia Infima, quae proxime sub se habet Individua. Ut, Homo resteoru
g. Quid est in mentiao Differentia est praedicabile de pluribus. Specie vel numero Disserentibus in quale
quid. Ut, Rationale , respectu hominis. Hoc est : Disserentiam vocamus formale illud, quo res aliqua ab altera intrinsece dissert: Ut Ψὸ rationale vel mente praeditum esse hominem abomiti alio animali proxime distinguit. Talis vero disserentia praedicari potest & enunciari de Specie quae homo UΤ SIC, S Paulo, qui individuum est, ut aliquid ad Essentiampertinens, sed per modum QUALITATIS pronunciandum. Hic est sensus donitionis. i
Dissert autem res are r. remote per accidentia. Sic homo doctus Issert ab indocto. AEthiops ab albo. 2. Propinqηe, per propria: Sic leo &afinus disserunt per rugibilitatem & rudibilitatem. 3. Proxime, per formam essentialem; quae facit, ut res non tantum sit altera, sed etiam alia, di certa Eni tis species. Haec est hujus loci. QMot
36쪽
Quoeuplex es Diorentia φDifferentia alia est generi , Sive latior Specie. Ut, Sensitivum , respectu hominis ἔalia Specifica, sive aequalis Speciei. Ut, ra-
tionale, respectu hominis. Disserentia generis non reciprocatur eum Spe. cie. Sic possum dicere: Omnis homo est sensitivus; sed non reciproce: Omnesensitivum est homo. Sed Disserentia Speciei reciprocatur cum Specie. Sic licet dicere: Omnis homo est rationalis. Et, . Omne rationale est homo.
. Quid est Proprium' Proprium est praedicabile de Subjeno in Quale necessarici Si reciproce. Ut, Ri
bile de Homine. Hinnibile de Equo ; Divisibile, de Quanto; Par Se
Subjectum proprii dicitur . οῦτον δεκτ-, sive primum receptivum. Sic Calor est in Ignetanquam in πρωτιν λάταν Estque proprium aliud initum, quod solitarie reciprocatur cum subjecto. Ut, omnis homo est risbuis. Et e ne risbile es bomin. Aliud Disjunctum, quod sub disjunctione oppositi cum Subiecto reciprocatur. Ut, Omis Gmerus est par vel impar. Et, omne par vel impar es πω
Quot modis dicitur aliquid Proprium ' . atuor modis. Accidit enim aliquid
37쪽
26 i De Praedicabilibus. I. Soli Speciei) non omni Individuo.)2. Omni, non Soli. 3. Soli, M omni, sed non Semper. 4. Soli, M omni, K Semper. Ut, Homo. Est I. Medicus. 2. Bipes. 3. Ridens. q. Risi-hilis, idem.
Includuntur his versiculis: Soli, non omni: Non soli, sed tamen Omnisi . Soli, omni, Mad Semper a Soli, omni, bc Semper inhaerem: . Sed sola Propria Quarti Modi simpliciter propria dicuntur. . Quoniam in illis est r. universalitas individuorum, a. Speciei & perpetuitaS temporis. Ad propria verli Secundi modi pertinet, quando in materia de Persona Christi dicimus, nasci, pati, mori, edere, bibere Me. ella propria humanae naturae, in coά- tradistinctione ad propria Divinae Naturae.
Accidens es praedicabile de Subjectis suis in Quale contingenter. Ut, Album re pectu parietis. Quotvsex est Aecidens Es Accidens aliud est Commune, quod nUllo certo subjecto determinatUm est , ac affirmari vel negari potest de subjecto sine contradictione in adjecto. Ut homo spe cator. FUit enim aliquando homo sine peccato, M erit sine illo Beatus. Albedo rupecta Sacchari, Ovi , Chareae icc. aliud Proprium, quod certo Subjecto definitum est. Ut . Eidere, Loqui, in homine.
38쪽
I. Praedicatum Praedicati est etiam Praedicatum Subjecti.
Canon est maximi Usus. v. g. Petrus est ΗΟ-MO : hie subit vicem praedicati: at de homine iterum predicatur , quod sit animal & substantia. Ergo vi hujus Canonis etiam de Petro praedicari debet, quod sit animalo substantia. Verum intellige de praedicatis effientialibus & necessariis, non de iis, quae ACCIDUNT.
Logicer adeoque non tempore, sed ordine conceptus. Genus enim & Differentia constituunt Speciem. Constituens a. prius est Comstituto.
III. Plus est in Specie, quam in Genere, M vicissim,
Intellige diverso respe v. Nam plus est in Specie, quoniam haec differentiam addit generi. Plus iterum est in genere , quam in specie, quoniam virtualiter Species suas includit.
IV. Eadem Differentia est Divisiva V
Constitutiva. Divisiva respectu Generis, quod dividit; Constitutiva respectu Speciei, quam cum Genere constituit.
V. Propria intelliguntur de Potentia. non de Actu.
39쪽
De praedicabilibus. Sic potentia ridendi es propriam hominis; risus vero est accidens proprium.
Excipe talas potentias, quae nunquam non sunt in astu. Ut potentia motus in Corde Sc Spiritibus anima Iibus, qui nunquam cessat durante hominis vita.
VI. Propria possunt commUnicari. Non per egressonem e subjecto suo proprio psed per Unionem cum alio Sussiecto. Sic calor ugato Aristotelicorum Exemplo) inest igni primo S per naturam, ferro autem ignito inest per innionem cum Igne. Usum praestat egregium hic Canon apud Theologos, quorum est E Sacris paginis asserere Carni Christi, suppo
sta unione personali,communicatiorem divinorum Idio intum, quae facta est non meris titulis a persona dignitate deis vivatis, sed vera participatione, nec citra injuriam n
VII. Accidens potest adesse vel abesse , absque Sub j ecti Defructione.
Adesse, abesse, Destrui, hic intelligenda sunt, otiphasce, sed lagice: ita, utadesse idem sit, quod af mari ; abe spe,idem quod negari. Estque sensus hic : Aceldeηs sive de Subjecto Nrmetur, sive negetur, id nihil derogat essentita rei, vel conceptat ejus quidditatio. Unde dicitur: Subjectum Accidentis flat sub οπψto. Sic Ovum est ovum, sive concipias ut ab
hum, sive ut non album, vel etiam nigrum. Adeoque licet AEthiopi nigredo phyfice demi nequeat, citra destructionem, nihilominus accidentium in classe erit. Quod peccatum non adsit 'e Stilietat detrixento, itidem essentiae hominis minime nocet, quae salτa est, utut peccato, morbo sive morali sive Dy fico , vene-vivie-burio, pereant individua. Id vult canonis e Plieaim.
40쪽
VIII. Modi praedieandi Inusitati cum
Usitatis non sunt confundendi.
Profanus est atque impius, qui cothurnum praedicationis Logicae at res sacras adcommodare ausit: Et quidem x. IN MYsΤΕRIO TRINlTATIS. ubi vel Substantim tres, vel totidem Individua nominare piaculo sit, non praeeunte Sacra scriptura neque SS Patribus ab Ecclesia probatis. Persona sunt adpellandae, tres κnius Essentia. Reliqua captum superant, nec patiuntur fideles animae perinduci sei ad isteriles nugas & παραδιατριβὰς μένων I. Timoth. VI. q. s. idem a. dixerim de MYsTERIO UNIONIS PER AONALI s. Sileat ratio & obstupescat, cum audit enunciationes plane insolentes et Verbum caro Dinctum est; Dominus gloria est crucisxus. &c. in Tantum id nota, quod . In sentia Divina datur Alim S alius a ai) non aliud es aliud un. καὶ ona ) id est: danturciistinctae personae, non distinctae essentiae; sed una eL sentia in tribus personis subsistens. . '. a. In persona Christi datur aliud F aliud, non alius Salius. Id est: dantur Distinctae Naturae, non distinctae Personae; sed Duae naturae in una persona subsistentes.