장음표시 사용
351쪽
virtus vero Aendi. .r XVI. mpi N T E R Graeciae sapientes,Pittacum in modestiae doctrana, dixit maxime esse laudandum. Vi Hic enim nihil, in hac una virtute, potius duc bat e se silentio Quare ab AEgy ptiorum rege ro-
ratus, ut quod optimum esset, ex animante ad te mittereturnius lingua misit :dcintegrὀitem rogatus, ut pessimu quod estremitteret, lingua pariter mandauit, innuens nihil esse, neq; m Ius si modus adsit, neq; deterius si absit ratione. Omni enim diladio acutior est oratio: quae non selum armatos, sed et procul absentes laedit. Anacharsis igitur linguae procacitate,omni flagitio libidinis fecit capitaliorem: nec id verbis lolum:sed etia signis omni soli clarioribus. Nain conuiuio apud Solone, ut hoc ipstim testatu relinquerer, ita decubuit, ut laeua comprimi pudenda vjderentur: os aut eo dextra arceret, freno valentiore putaret lingua indigere. Nec enim facile tot recensueris holes, qui venereoru inteperantia, calamitate sibi cotraxerint: quot ciuitates, Principatusq; arcanorum dissoluerit enudatio.
cogitare, minimum loqui: fmma vero quaeq; operari. XVII.
IHIL, inquiebat, est princeps, nisi rei p. villiacus, a quo imperij voragines, S scopuli non verbis . sed factis sunt infringendi. Quare cum nihil sit neq; gloriosius, neq; dissicilius, quam audire, & silere, haud quicquam est Pxincipis dignitati consentaneum magis, quam silcntium, . Nam
352쪽
Nam cur aut Aquila apud Romanos, aut Crocodilus apud AEgyptios Principis Hieroglyphycum constituebaturὶ ut rem docerent esse regiam silentium, atq; agendo, non dicendo administrari imperium. Illa enim sola inter alites volat sine clangore: hic autem, ut inter aues Ciconia, lingua, &voce destituitu U. Nam quasi quaedam regula bene agendi, &intelligendi, quorum causa homo in lucem est editus, in silentio uno est posita, . Siquidem quae mala nunquam audimus: illa nec cognoscimus, nec incognita appetimus.
magis expediat tacere . XVILI. N TERROGANTI cuidam qualis esset ars,
& dicendi, & tacendi: qualis est, respondit, nais tura magistra, in Cicadarum gener . Respon-S ES certe plena ingenij, & doctrinae. Nam inter
Cicadas mares, quae apud Hesiodum dicuntur Achatae, perpetuo canunt: foeminae contra, quae Tettigonae nuncupantur, voce destitutae, perenni silentio utuntur. Hoc ipsal qui videtur similitudo, nunquam neq; sapienti esse tacedum tneq; stulto loquendum . Res enim est non solum honesta: sed etiam tutissima imprudentibus silentium . Etenim in rebus bonis, habetur pro asseveratione: in peruersis pro inficiatione: ac demum, ut vulgatum est, apud iurisperitos : expressa cepe
353쪽
sit cum Principibus minimum loqui. XIT.
TSI non tam exornationis in dicendo,quam veritatis momenta quaerenda sunt: vera i men omnia ingeruntur uberius, quae sunduntur cum orationis suauitate. Ita sapientissimus ille Antistes res saepe graues, & ace bas, lenitate dicendi compensat. Itaq; a quodam equite, qui principum consuetudinem asse taret, interrogatus quid in eorum familiaritate, potissimum esset caue dum: plurimum, respondit, loqui. aurea certe,&magno philosopho digna sententia. Nec enim Callisthenes , si non cum Alexandro, sed cum aequalibus libertate loquendi usus esset, miserandas in cavea pςnas dedisset suae licentiae.
magis, quam appetenda Regum familiaritas. XI.
V M.forte de caede in regia, patrata ageretur Car Lotharingi dixit Resum probandam magis, quam appetendam esse familiaritatem . vitam enim perdit is, qui eoru gratia amittit. Id ipsum sentiens Lacydes Cyrenaeus plurimis promissis accersitus ab Attalo Rege ut in suam amicitiam, & regni societatem ventiret : respondit Regi se ingentem gratiam habere: negauit tamen se venturum,e5 quod Philosophi, a Regibus, ut picturae, & imagines, em nus, non cominus sint videndi.
354쪽
I quae datur,in hoc vitς curriculo felicitas: non ea est, quae vulgo videtur, ut pauperi , pecunia : aegroto sanitas , ignaro doctrina: led hominis persecto, quae est iuste operari, de docte sentire. Etenim non possidere, sed non egere felicitas est. Quare locuples potest esse miser: non potest temperas, rebus etiam destitutus, non esse beatus. Perfectio enim cupiditatis est temperantia : voluntatis iustitia: prudentia men ris, fortituto partis irascibilis: atq; ut uno verbo dicam, perfectio hominis est sapientia, Vt ignorantia, sum ma eius calamitas, & miseria. Sed duplex est felicitatis ratio, una perfecta, quam qui habet, nihil est, quod amplius desideret: altera imperfecta, cuius S pellex, in externis bonis est posita, . Multum amo Cardinalis
ALDOBRANDINI klicitatem: non parum summos duos eius Buccinutores IOANNEM BAPTISTAM Sormanum, & PETRUM ANTONIUM Magn
caballum, acres iuris, & iustitiae propugnatores, qui tamen in eodem virtutis, &doctrinae genere, sic inter se differunt, ut alter Romae ius Pontificum : alter Medulani, in summo doctorum collegio, ius Caesareum magis tueatur. Nam SODmanus vir aequissimus,sui ordinis dignitatem plurimo decorat virtutis splendore. Est eniet tam acris ingenij, &syncerae integritatis, ut cum lucro haneat ipsa corporis, & fori nae detrimenta, tum vix ulla si ciuitatis gloria, ad quam, Per eius Virtutem, non plurima fiat accellio. Siquidem V s quem-
355쪽
quemadmodum olim de Catone Censorio praedicabant Romani, optima est IO. BAPTISTAE Sormani virtus, su dendi magistra: sium mus conssilendi opifex, eius doctrinae sensus : atq; maximus augendi imperij magister, iustitiae fundus, & pietatis. Quare libenter ad recunditas Cardinalis P. ALDOBRANDINI virtutes illuminandas utor tanti viri splendore. Caeterum PETR VS ANTONIVS S, pientissimi Senatoris HIERONYMI Magnocaballi filius, non statim nominis, sed etiam paternae virtutis haeres, tanta pietate, & iustitia: ad laudes eas summi Antistitis vehitur, ut veluti coelesti quodam Pegaso elatus, multa fundere vide tur, quae potius de coelo, 'uam ab homine videar capere, ut id ipsum nunc loquuntur haec Apophthegmatao./ Guod ex minutegeneris semina quaedam trabantu elisitatis.s αuod non parua sint felicitatis adminicula in educatione, x aeuod non Minima pars filicitatu hauriatur e natione , ω p
uod non Regni, sed virtutii praemium sit felicitas.s Quod serus supiens nouit bonis feliciter editi.
6 aeuod ex animo felicitas : ex corpore animus cognostatur. ood Dirtus cum aetate: fucitas trescat cum mirtute.r aeuod sticitatem maxime attingat πιr sapiens.
3 ood meluti quaedam felicitatis fabrica sit, in temperandis afficitibus. 'r o God felix sit, non qui bona postideat, sed qui bonus sit.
a r God extra sines virtutis exulent omnia mala.
356쪽
ε ophthemata de Temperantia. . 3IZ
s s Guod Principis eloquentia non macet felicitate. Is 'aeuod in Principe non solum ingenis, sedetiam Imperi=,facu tas dicendi,oleat feticitatem. νγ God iuris felicitas, in Principis eloquentia, maxime sit sum
I s Ouo ne Picteria quidem principum, ab inctructιone publica
is God publicae felicitatii opifices, sint iri eloquentes.s o God dicendi facultat, cluti quoddam, ad febritatem imp rij , sit mι biculum. as God Feliciter imperat, qui mandus potius: quam lingua AP
a a Vuod in Im' eris, felicitatis propugnaculum sit eloqηevti a.
semina quadam trahantur felicitatis. I. OLITUS est dicere, magnam partem filia
citatis esse bene nasci. Nec huic eius sente tiae, deest antiquitatis auctoritas. Nam cura Poetis Theseus Neptuni: Hercules Iovis: Achilles Thetidis: Λneas Veneris: Romulus Martis dictus est filius 3 ut certe docerent virtutem generis, posteris esse veluti quandam supellectile felicitatis. Itaq; apud Spartanos legibus cautum erat, ut nemo matri montu contrahere posset, nisi praeclaro aliquo facinore perpatrato. Volebant enim no prohibere matrimonium: Sed vetare ex timidoru matrimonio, ignavos nasci liberos. Atq; si prc pter appetitu matris,infantibus in utero inuruntur naevi: quibus vitiorum maculis,ab improbis paretibus aspergentur, infam
357쪽
infantium animi Maior certe quidem ars est generandi h minem: quam pingendi. Nam in pictura forma: in procreatione assectus etiam fingi debent.
a talis adminicula , in educationi. II.
JM.aliquando de educatione puerorum incidisset oratio: dixit pluris esse bene institui: quam bene nasci. Graue est non solum Ptolemati AEgypti Regis testimonium, qui ex Lago patre gregario Alexandri milite natus, per Virtutem, Regnum est assecutust sed etiam naturae singulare exemptu . Etenim si spinae trum cus surculo Persici inseratur, mespila inde oriuntur maxima. Nam quod in reliquis plantis arbor non sita, sed surculi fert poma: ex eo fas est intelligere,naturam arte superari. hac auiatem opinione Philippus Mazedoniae Rex permotus, nato Alexandro, scripsit ad Aristotelem, non tam gaudere se, quod tibi natus filius esset, quam quod natus esset Aristotelis te Pore, a quo erudiri posset.
citatis, hauriatur e natione, π Patria. III.
VM interdum de patria, eiusq; nomine ageretur, quod denominationem habeat a patre: articulum a matre, quia vim & naturam retinet utriusq; parentis: Dixit iccirco nihil in amore esse eliarius p tria, quod non minimam ansam mortalibus porrigat felicia talis . Nam quemadmodum alia rcgio, aliam plantam parit ita
358쪽
pophthemata de Felicitato. 3 I '
ita diuersas nationes, diuersi mores,& disparia ingenia se' quuntuπ. Quare Plato tribus de rebus, superis gratias agere solitus esse dicitur: primum quia natus est i homo, quod generi tribuitur: deinde quoniam Socratis tempore, quo Vsus est praeceptore, quod ad educationem refertur: tum deniq; quod Graecus, quod patriae est, & nationis .
si UOD NON REGNI, SED UIRTUTIS
VI A vulgo homines,ubi plusculum accessit pecuniae , esseruntur animo: eumq; in primis ta quam beatum suspiciunt, cui sunt amicitiae, liaberi , propinqui, assines, opes, honores , pote, stas, ac demum diuitiae, interrogatus aliquando,quis esset fe-ilix, non qui Regna possidet: sed qui Deo respondit,est simit, limus, hoc est qui nec laedere, nec laedi nouit iniuria . ait rum est facile: alterum tam dissicile, ut qui hoc praestat, nuulos sensus in vivo corpore, nisi virtutis videatur retiner . Nam, Ut refert Sophocles, in Iouis tantum hortis aurea felieitas colituπῆ
V M in hoc vitae curriculo,acres saepe sunt dolorum p . Rςu1ςi,nζc hebetes iniuriae morsus quibus obiecta est hominis vita: sditus est dicere felicitatem esse voluptatem , quam nec maeror sequeretur, hec turpitudo. Nam cui res est, & ingenium simul, is demum ad extremum usq; vitae nouit, frui bonis, In hanc tanti Antistitissentetiam venit Pariter
359쪽
pariter Antisthenes cum inquit nihil esse felicius', quam beatum mori. qui enim feliciter vitam obsoluit, nihil ei, quod melius agat, fit reliqui.
ex corpore animus recognoscatur. VI.CISCITANTI cuidam unde petenda essent
felicitatis monimenta: incerta dixit, non tamen contemnenda e corpor . Nam sicuti animus obses est felicitatis: ita corpus animi est simulacrum . itaq; Socrates cum Xenophontem rara indole vidisset, statim recognouit, quae in eius animo semina essent felicitatis. ab eo igitur sciscitatus est, ubi fierent nundinae, is cum apposite respondisset: interrogauit, ubi fierent boni viri, negauit se scire. tum Socrates me igitur, ait sequer . Nec enim frons tacita solum est animi oratio: sed etiam morum interpres,& nunci .
felicitas crescat cum virtute . VII.
UONIAM nescit virtus otiari, crescitq; vir tutis gloria cum aetate, dicebat eum esse felicem, cui vita fruendo contigisset, ad senectat limen peruenire. Aeta enim aetas, Ut ait Cic. honeste, ac splendide tantam affert consolationema: ,t eos, qui ita vixerint, nec tangat aegritudo,& tantia tu oblectet summa praemij
360쪽
ε ophthegmata de Felicitat . 3a
VM pauperem misericordiar diuitem sequatur inuidia: sapientem tranquillitas ab omni argu-l tudine remota , consueuit dicere eos esse felices, qui virtutum non solum habent cognitionem, sed etiam possessionem. Hoc vox ipsa etiam aperire videtur. Foelix enim dicitur quasi foetus legis: Beatus tanquam bonis omnibus auctus: diues veluti diuinus, quod rebus nullisi digeat, . Huc pertinet Paridis fabula. Nam quorsum illa: inter Palladem, Iunonem, & Venerem de elegantia sermae comarouersiae 3 tria si bene attendimus constituuntur vitae generλοῦ unum intelligendi: agendi alterum: ultimum voluptati d ditum, quod Ilij fuit exitium . qui vera intelligit doctus dicitur: qui iusta operatur, vir bonus nuncupatur: qui autem utrumq; facit, capiens nominatur, qui felix est , & beatus: Bisq; censetur vivere, quia vitam agit docti simul, & boni viri.
UONIAM.& virtus, & vitium ex affectu,noueuentu, apud iurisperitos, penditur, dicebat selicitatis fabricam in temperandis affectibus esse sitania. Hos igitur maxime spectant, ut utilip
riti, & medici. illi, quia ansam in maleficijs, habet affectus culpae, & innocentiae: hi vero quoniam in ipso affectu, saepe residet salutis vis, & medicinae. Itaq; Galenus scribit aegrotos