장음표시 사용
321쪽
stieci contra ignaui sunt in praelio, in lectulis vero suis constanter aegrotantia.
Uirtus omnis ruat. I L. VI A perseuerantia est, in ratione bene con siderata, stabilis & perpetua permantio, solitus est perseuerantiam, baculum virtutum omnium esse dicere, sine quo statim coguntur omnes ruere. Est autem virtus haec magni & constantis animi. Nam celeritas, &magnitudo, rarae est felicitatis: multo vero rarioris diuturnitas , & constantia . Hac una duce, non solum virtutes, sed etiam fruges omnes censentur ad maturitatem peruenire. na. tura enim in omni rerum genere, no nisi gradatim,solet progredi: nec ante perficere opus, quam ad Vltimum vsh gr dum peruenerita. Nihil est igitur in moribus perseuerantia, nisi animi excelsi, atq; inuicti magnitudo,ac robur. Testes sunt AEgyptiorum Sacerdotes. Nam cur apud cos, Hieroglyphicum per Gruis pennas constituitur perseuerantiae ξ ut docerent Virum constantem nunquam cedere temporum iniuriae. Nam Gruis pennae nulla selent, Vt caeterarum alitum, mutari, per aetatem, coloris vicissitudine: sed eodem semper persistunt colore: quin eorum alae si gestantur, aiunt gestantibus laboris; sensus, ad res omnes, . hebeseere,. ita
322쪽
ε ophthei de Perseueri e con tantia. 2IIύUOD INCONSTAS NESCIAT' IN su cepto consilio persi tere , sed ruat simperta ri
IHIL est magis in oratione, aut vita dum, quam quod aurium habet satietatem, aut appetendum, quam quod earum sitim auget, cum doctrina & iucundit te. id hoc exempli patet testimonio. Inquiebat enim fortem virum non tam felicem esse, & bea- . tum: quam hominem & inconstantem, alijs exosum; & sibi miserum. Alterum,quoniam aequa qui grauate patitur, iniqua Vt plurimum,cogitur pati: alterum, quoniam nulli conuenit, i qui sibi est renitens,&controuersius. semper enim inconstad s. abit in deterius . inde Veriis prouerbium. ἐπὶ σι ιν αγμα. hoc est Res Mandraboli more succedit . quadrat in inconstantem virum, & instabilem: qui hoc laborat vitio, ut nunquam mutet c6silium, nisi in deterius . veritatis est in pro . . berbio, testimonium. Nam Mandrabolus thesaurum cum re. perisset, primum auream ouem posuit Iunoni Samiae: pro H-mo anno Argenteam: tertio AEneam : eo res pertinet, i: D ix Vt quo saepius mutetur in constans, semper i qz rei melius quod est, postponat fl-v
323쪽
S T temperantia virtus Principis.Nam, ut inquit Socrates, virtutum omnium est saluberrima, tamq; publicae, quam priuatae humanς societatis c ciliatrix. Itaq; vetat ille, ex Magorum sententia,
ante curari corpus, quam curetur anumus. Nec obscure in eos inuehitur, qui minima curantes, flamma curare
negligunt. Quid enim ijs ridiculum magis videri potest, qui& equis, & canibus aegrotantibus remedia quaeritant: in sui vero & corporis, & animi morbis, medicos minime consu- Iant λ animum ferunt intemperantem : Citharam minime ferunt no temperata, quotidieci; curiole aliena tractant,propria deserunt, . Nam, si bene attendimus,omnia sunt aliena, praeter animum, qui minime curari potest, sine temperantiae praesidio. Plato igitur, in Charmenidis vult sapientiam quoque, in ipso latere temperatiae nomine. Nec falso id quidem. Nam primi perturbationum sensus, vel ad sortitudinem, per iram: vel ad prudentiam , per timorem: vel ad iustitiam, per amorem: vel ad patientiam, per dolorem, iter ostendunt. Soli vero Temperantiae, Omnis impetus opponitur perturbationis. Nam temperantia qui habet, omnia decenter agit, cum summa animi tranquillitat . Temperatis autem hominibus, ut ait Plato, lex est ipse deus: intcmperantibus Voluptas. Qua quam tamen ne voluptatis quidem expers est temperantia . Nam ut satietas Omnia ex iucundis reddit iniucanda: ita temperantia voluptatem rariore usu maiorcm facit. In hac una virtute
324쪽
εδ phthemata de T. erantia. a s
virtute, optimum ingenij, incolumitatis, ac modestiae, per avniuersum vitae curriculum, positum est viaticusvita. Haec autem virtus sapientis est potius, quam diuitis. alterum quia res est dissicilis, aut diuitem temperantia, aut temperantem
oblectari diuitijs: alterum quoniam nihil Est Deo gratius
tro temperant . Nam modeste vivere, diuinum ossicium est: eoq, tanquam optimo rerum omni u concentu maxime colitur Deus. Hac virtute cum maxime obicctetur: tu in ea,
omnibus rebus nouit M A R Tl N V S Verastigius Senatot AEquissimus, nisi laboribus temperaro. Nam publicae utilia talis,& communis commodi gratia, tot selicitudinum stimulis, & curarum aculeis confoditur, ut semper finis unius negoti j, principium sit futuri, nec ei quicquam aliud sit labori finem imponere, quam laboris primordia caper .
Haec enim eius est natura, hoc tam acre, ta in ardens studium, ut solum videatur mensura carere . Nam ut publicae quieti consulat, nullam partem capit quietis, omnesq; suas curas tam intento animo, atq; incredibili labore, in publica villitate tuenda fixit, ut qui Verastigium bene norit, verum conglobatae virtutis, & doctrinae exemplar norit. Quare eius,
ad Cardinalis ALDOBRANDINI Apophthegmata, gestio hoc loco, uti auctoritate, & testimonio. 1 God malus sit mirtutis magister: qui turpitudinis sit mini Her.
a Muod nusta sit tam insidiosa, quam quae maxime placet moluptas. 3 uod Princeps alios iustitia Fiesum magis perficiat Ten perBιa.. αuod rei sit dissiciPima mirtutem simul, ιδ pecuniam amare. X αuod Doluntaria paupertate nihil sit beatius.c aeuod Papulus menter A Principis, cui debet morigerari. ν αuod intelerantia, rationis, iniudici, sit inimica.
325쪽
o αuod non minus glorissasit, aduersus moluptatem, quum eo tra boctes mictoria. ν quod Prim stis frugalitas, eluti quandam avsamporrigat ps
1 o God parera virtuti, Regi sit gloriosius, quam hominibus im
r God Princeps, nee in armis odio; nee in otio amore debeo severari. 's a Uuod Temperantia maxime expediat ciuib societati. e a God qua in temperantia Nuro concipiantur laudes 'virtutum
a 4 ood Temperantia Semita , non flum ad mirtutes, sed etiam ad scientias aperiatur aditus. ιν Quod in Temperantia penu reposita sit aciei ingenij, ω robur
εις uod abstinentia patulum sit ingenij ,σ integritatis.
a r God Abgnentia sales omnes habeat, γ' amImr, γ' corporis. ιι God in fame non adeo cibus, quam in cibo at nentia sit requirenda . ι ν God εχ bstinentia animi simul in corporis sit medicina.s o Vuod cum eAbstinentia, ires corporis crisant, ' decrescant eaq; mirtute maxime res gaudeat mihiaris.s r God mictus laus commendatur alntinentia, non epular m es gantia, ct copia .s a Guod in cibis nihil sit imo appetitu conditius. is auod A bHinentia flagitiorum sit medicina. a God ob tinentiam squantur duc m sim ma quaeq; Iona. a s duod et i sobrietas non sit , ibi nec rationis, nec imperi, evitarsii risus. as Vuod Principis cotinentia popularem gratiam maxime conciliet .
326쪽
ε ophthemata de T mperantia. aJγύUO D'MALUS SIT UIRTUTIS MAEgister: qui turpitudinis sit mininer. I.
I bE Constituitur virtus Pi incipis, non scholastica dape: sed rerum Omnium usu, & experientia est depastenda. Hac qui est praeditus, ad ardua tendens, st machatur cupiditatum omnia Lenociania. Interrogatus itaq;,quis summus esset Imperator: qui ventri, dixit, qui voluptati , quiq; suis sic imperat sensibus, ut nullis vitiorum irretiatur illecebris. ita quippe laudatur sa- .perior ille Cato, qui pellibus haedinis, pro stragulis, domi, militiaeq; utebatur: quiq; Hispaniam gubernans, trium se
uorum comitatu contentus, eodem & cibo, & potu, quo illi utebantur, vitam trahebat eam, quae exemplo erat amicis a terrori inimicis.
quam qua maxime placet voluptas. I L.
IN IS bene imperandi, non est artis cognitio: sed eius rei, quam ars adhuc nulla fere intellexit, inuestigatio. Non enim artis est, sed virtutis honelle vivere. cum autem multarum deliaciatum comes sit Principis dignitas, sciscitanti forte cuidam, quid in delici js potissimum esset cauendum: quod maxime placet dixit. Hoc ipsum non verbis: sed re ipsa aliquando c probauit Scipio Aphricanus. Nam puellam sibi in Hispania eximiae formae oblatam, non modo renuit: sed etiam aurum, pro ea redimenda, doti adiecit, eamq; accersitis parentibus,m.egram, & incorruptam viro restitui iussita.
327쪽
seipsum magis perficiat temperantia. III.
VI non potest quae acerba sunt, At dissicilia serre: non est credibile, ut ijs cedendo, possit ad res grandes aspirare . Nam quae res grand is est,& gloriosa, ea omnis plurimis rerum asperitatibus est interclusa. Interrogatus igitur quid maxime probaret, in principe, eam dixit virtutem, qua Cic. in primis, commendat Deiotarum Regem. Erat quippe in eo, ut ait, singularis, & admiranda frugalitas. Et si inquit, hoc verbo scio laudari reges non selere: nec frugi hominem, multum laudis habet in rege: sed fortem: iustum: seuerum: grauem: magnanimum : largum : beneficum : liberalem: ego tamen frugalitatem, id est modestiam, & temperantiam, virtutem maximam esse iudico. Nam Princeps alios illis virtutibus: hae autem virtute se magis perficit .
virtutem simul, oe pecuniam amare . IV.
O N consistit ingenij laus, in rebus nouis inuenien .dis, sed utilibus: nec iudicij gloria est de rebus r cunditis, sed veris: In utroq; aute quantum praestet sapientissimus hic Antistes, non dissicile est od rari. Nam cuidam interroganti, quid homini maxime esset oper sum,&dissicile. Supienter, dixit, Vivere, & opes amare . In hac sententia cum esset Anaxagoras Clazomenius, omne patrimonium necessarijs suis ultro largitus est . qui enim in coelo fixit omne bonum, nihil est in terris, quod quicquam putet retinere boni. Quare ille per Varias regiones peragrans, com- . pellantibus
328쪽
ὐ phthemata de Temperantia. IJ ρ
pellantibus quibusdam quo tenderet iter: coelum intuens , in patriam dixit. illa enim vera est patria, i n qua quis non est inquilinus : sed habitandi dominus: & ex qua non selum sine crimine, sed etiam sine criminis suspicione,originem traxi .
VLLΑ virtus, tam angustis terminis,& finibus sui nominis est definita: cuius quas doctrin a, non videatur, eo nomine teneri inclusi. cum igitur Temperantia, ab uberrimo eius fructu, de animi, & corporis, rerum P omnium,frugά- litas a latinis sit nominata: interrogatus aliquando,cuius in terris diuitias maxime probaret: non Craesi, dixit, sed Diog nis Cynici. Gravisjnsumma breuitate responsio. Non enim est diues, qui multum possidet: sed qui minimum appetit. Id autem Diogenes Alexandro ita interdum comprobauit, ut ipse Alexander visus sit Diogenis selicitati sub inuidere, cuperetq; quasi commutato Alexandri nomine, esse Diogenes. Diogeni enim nihil deerat: plurima deerant Alexandro. Nam cum tantum culo; desit, quantum appetit: qui conte tus est, nihil etiam ha Dens, omnia posside .
Trincipis, cui debet morigerari. VI. V O NIA M neq; turpe quod est, opinione toti
litur honesti: neq; quod est erratum, nomine artis, imminuitur, & doctrinae: falso rebus turpibus, ut fit, honesta imponuntur nomina. I terrogatus igitur, quem non auarum : sed fugi duceret esse Principem: non qui uni ventri, respondit, imperat:.sed qui T tanquam
329쪽
tanquam Briareus multos plurimis brachijs alit ventres. Hoe aperte magis, quam PoetV, Plato dArchytam Tarentinum.
VM in v no, nec regi, nec vehi potest rationis clauo, imperium: inquiebat principem, in vino non solum mentem:sed etiam principatus amitatere auctoritates . Non vulgare est priscae vetuit s exemplum. Nam cum Philippus Macedonum Rex oscitanter inter Scyphos, peregrinam quandam mulierem , indicta causa, damnasset: tum illa grauibus verbis iudicium, ac iudicem mordens, exclamauit, se prouocare ad alium iudicem: ad quem Philippus Rex respondit:tum illa ad I'hilippum sobrium. tunc rex ad se rediens, atq; re bene cognita, mulierem,ut postulabat ius absoluit, liberamq; dimilita.
sit aduersius voluptatem: quam contra Ilo Iles victoria. VIII. V L L Α est in suasionis, & dissuasionis stuctubus, firmior anchora, ad versus omnes fallaciarum tempestates, quam viri sapientis In r tione fundata auctoritas. Solitus autem est dicere, g sosius esse Imperatori Hostem temperantia, quam armis superare: nec minus esse honestum, temperate aduersus voluptatem, quam sortiter contra pericula pagnar . Nam ferro, hostium robur: virtute animus magis
330쪽
trophaeis, quantum ex victis voluptatibus reportauit. Hic enim illas ita continenter frenavit, ut sempera captiuis mulieribus abstinuerit, nec ullam unquam in conspectum suum venire voluerit, ut non solum mentem, sed etiam senium oculorum continentem habereta. Cum autem virgo qua dam captiua ad eum duceretur formae elegantia admirabili, illam honeste integreq; custodiri iussit, atq; I uceio Principi Celtiberorum Sponto integram, intactamq; restitui. quae res Celtiberis causam tantae beneuolentiae praebuit, ut illi ultro in potestatem Romanorum venerint. Quod igitur armis Scipio assequi nequiuerat: con tinentiae praesidio statim assecutus est.
veluti ansam quandam porrigat pobulo admirationis. I x. UPE suunt a tanto sapientiet Antistite Apophthedimata, eo sale sunt aspersia , ut in ijs nullus satietatis: plurimus etiam sit iucunditatis sensius. Cum de populari gratia, erga principem sorte ageretur: cuidam sciscitanti, quo in primis adiumento Princeps gratus redderetur populo,& admirabilis: vitae reipGndit integritat . Hanc enim virtutem non solum ciues, sed etiam hostes, in imperatore amant, & admirantur. Quare ad Scipi bilem Aphricanum, qui Linterni exulabat, visendum, & saluta dum Praedones longa nauigatione accesscrunt, Ut eum aliquando cernerent, quem pro fama temperantiae, & rerum gestarum gloria, summo semper amore