장음표시 사용
51쪽
a De AbQlutione iuramenti. Lib. I. 41
petitione col.& Iibo .id quod latius Couarruvias in repet.cap.quamuis s. r. l. 87. ex eius ditiis in sexta conclusione,
licet ipse diuersa capita fecerit, si velis
hanc priorem conclusionem tenere, po
teris illam declarare, quod tametsi lex in contrahentium personas verba direxerit , adhuc sit 'aduertendum cuius fauore, vel odio id fecerit, quoniam si debitoris, dum taxat fauor inspiciatur, exsuperiori conclusione dicendum est,indistincte posse fauori suo renuntiare; si vero in creditoris odium, ut in eo, qui
usuras stipulatur, aut etiam alterius ter- iij, in cuius utilitatem actus tendat,hoc casu nihil penitus ex iuramento contrami accedere nulla adhibita distincti ne si creditoris, vel debitoris persona nominetur, sed obligari personaliter tantum debitores pro obseruantia iura menti, quod nos inserius in proprio capite usurarii contractus latius expendemus , Item si lex praeter prohibitionis verba aliud addat annullando scilicethrramentum praestandum, vel si dicat, quod ex his contractibus praesumatur
iuramentum dolo extortum, aut contra
bonos mores uti superius in pluribus locis diximus, hoc casu Aret .in d. cons. is q. &alij concordant sine dubio in soro iuditiali non ligari contrahentes de quo dicto multa in primo capite secum di libri dicemus. , Quarta conclusio, quoties lex e presse non resistit actui, nec etiam adsistit, quod plerumque contingere solet veluti quando alteri stipulamur l. stipu
etiam in pacto nudo secundum iura ciuilia l. Iuri entium g. sed cum nulla s. de pact.& I. legem, cum ibi not. C.eod. tit. his cabbus firmat, Barti quem caeteri sequuntur in d. l. si quis pro eo, quod iuramentum validet stipulationem, &pactum, proindeque obligari iurantem, ut peti relaxatio non possit; siquidem, nec ex parte iurantis, vel illius cui fit, ullam habet turpitudinem, ut colligitur ex glo. I.q.7.cap. quoties, di quod non Mynal. in summa de iuramento, & periurio, Butrius in sexto casu Imol. in 8.
membro d.cap. cum contingat, ex quorum dictis latissime probatur , longe
disserte, si lex, vel statutum resistat, an vero non adsistat, cum in priori casu, nulla prorsus obligatio oriatur,in secum do autem sic, ut de naturali obligatione
omnes unanimiter sentiunt per texti in
I.sed & si serui. cum ibi nota. E. de fideiusso.ideoque,& fideiussorem accedere,& iuramento conualidari,quoniam se, est aliquod fundamentum in quo G iussio, & iusiurandum tamquam actus accetari j fundentur, ut in d. f. alteri, de per Imorin loco paulo ante adducto,ex quo latius habes post Bar.in d. l. cum Iex de fideiusso. quando lex dicatur actui resistere,vel non assistere,aut itidem, an perpetuo verum sit quod diximus ex
pacto nudo,aut ex illa oblligatione, quaesteti stipulamur de iure canonico ctionem oriri; virum vero praeter nullia ratein, quae resultat ex his actibus, qui contra legis prohibitionem aguntur,p niantur contrahentes, & in quibus cambus late scribunt Areti de alij in L nemo martyres C. de Sacros Eccles. 4 Postremo an ea, quae hactenus dicta' sunt de contractu contra legis prohibitionem, obtineant etiam si quid instaudem legis, non tamen directo contra illius verba statuenda est conclusio, quod cum satis fiat contra legem, quoties sententia illius circumuenitur, mque aduersus legem peccat, qui in I is haudem agit, quod manisestE pr
atur ex verbis in d. l. non dubium in rinc. dum dicitur, quod non est du-ium in legem committere, qui verba legis amplexus, contra legis nititur voluntatem exemplum habes Senatusc&sulti Macedoniani, per quod statuitur ne filio familias pecunia mutpetur,suitque sensus , & mens legis pecuniam numeratam in primis prohibere , atque omnem postea contrahendi facultatem Mijs famissi praecludere, si quis ergo fiumentum crediderit,
52쪽
vel aliam rem quamlibet, ad hoe ut eis distractis pecunia frueretur, non minus erit denatusconsul. locum cum in illius intentionem peccasse satis constat, eum qui alias res ita credidit , ut verba legis circumueniret, ut scribit late Fortunius Gatrias in s. Iuris gentium S. praetor ait num. aa. & seq. fi depac.&ini. r. de ibi alia glo. in vers. fraudi. ff.de his qui no. inla. in cap. caeteri extra de rescrip. sed adhuc , ne in hoc articulo te moueat Placentini ,& Ioannis conflictus rei tus ab Accursio in d. l. non dubium, vis deas omnin5 Dynum in regula certum est de reg. iuris lib. 6. qui melius, quam alius hanc materiam tractat, quatuor capit , constituens, quomodo possit instaudem legis fieri, hoe est de re ad rem de persona ad perlanam, de contractu ad contractum, & de contractu ad eunde contractum, sed non eodem modo, primum caput de re ad rem, exemplum
in se eontinet piuth ante a nobis addi eum quando filio familias non pecunia ; sed numentum, vinum, oleum, vel alias res huiusmodi mutuantur, quod aequξ prohibitum esse diximus I. sed Iulianus g. mutui is ad Senatumconsul. Macedo.lacundum caput de persona ad personam generaliter sibi locum vendiis cat ubicunque persona prohibita alterius ministerio id tacit,quod in ipso prohibebatur, veluti si maritus, qui uxori donare non potest, alteri donet, ut sic ituitus ministerio uxori quaeratur, quod si dum donare n5 potest venditionis contractum celebrauerit,aliud habes exemplum, quia staus fit legi de contractu ad contractum. vltimum vero quando de contractu ad eundem contractum: sed non eodem modo ; Exemplum addie Dyn. si mulier, quae propter Vellei num intercedere pro alio non potest
principaliter se obliget, sed hase ultima
species non video in quo a proximo exemplo distet, quid autem E conrra, si struetur sententia, & substantia legis, nsiceat offendere verba, innus quo se pra ponit quaestione di examinat cum aliquibus distinctionibus, vide illum.
quoniam uti saepius diximus, non suit in proposito aliena transplantare.
De contractu doloso, de an tur mento firmetur.
I Dolum habet omnia, quae untdeat nere probibitorum scienter flant a Dolus duplex videlicet.
3 Dolus indus iasisseu negotiatin o
Alitre etiam dicimur doli7 praesumptum, O manifesum. Solas incidens,non annullat i se im
ε Domodo bis dolus inetan Drgetur 7 Firmatu his contractus iuramno, er necessaria est assolutio er quares Licer se decipere contrahentes, o
S lus praesumptus ex Bari Io v γtus malasinu deceptiuus Iaia ex
II Rude exemplum Aeta j, ct Baldi
hae in re arguitur. Ir Pulibrum exemplum ex Cicerone de eo,quod Syracusis contingit.
x 3 Desia malit Cicero ex Aquilio δε irx malus dolui dieatur. II Dolus dans causam contractes 'stare annullatio ibi de opis.vire
Is Ratio huius conclusionis,quaesit. I 6 Omnis dolus contra ius diuinum. a 8 ntitis tamen es, etiam in his absolutionem petere quamuis de iure non sit necessaria. I9 Declaratur eones o, quad dolus exprom re ipso iure annullas, ambo contraria essententiae. ao Alia tamen limitatis ira itin in
st Alia limitatio ad idem in ingressu
religionis. xi Alia limitatio ad Mem in cancra m fricti iuris.
53쪽
De Absblutione Iuramenti. Lib. I.
plenariae relaxationis exemplum contractus dolo initus, quod nos conuenieti loco
post legis prohi--bitione colloc uimus, quoniam a lapius est exploratum t in esse regulariter dolum omnibus, qui contra legem aguntur contractibns, aut quiduis degenere prohibitoru contineant, si scienter fiant, atque itidem, tollere ipso iure amam,qui alias substineri poterat, & MIta propὸ innumera; Idcirco erunt in hoc
capite nonnulla particularius adnota da, ac primum non immemores eorum,
quae superius in prima spetie simplicis habilitationis tractauimus, duplice d lum statuimus t. Alterum, qui re ipsa in contractu c6tingit, alterum qui ex proposito adhibetur; magistralis est Vlpiani diuisio in I. si quis cum aliteris deverb.oblig. qui per dolum inquit obligatus csi.competit ei exceptio, Idem dicendum est si dolus nullus intercesserit stipulantis, sed ipsa res in se dolum habet i Priorem dolum industrialem alij,
plerique negotialem vocant, secundum vero deceptiuum nostri dicunt, Prisca autem iureconsultorum stas dolum malum appellauit, cum eo tempore veteres
bonum quoque dolum habuissent, de quo in l. r. is de dolo, id quod aliter Bata explicat in I. quod nerua is depositi nu. I 3.t dolum scilicet praesumptum,& manifestum,& rursus Cladius Aquensis, alias scysellus in trach. sevd.tit. a.& ante ea Petrus Iacobus in suis libellis in m-br.de actio.de dolo,esse inquiunt dolarui incidit in contractu, & qui causamat contra tiri, quem ex proposito dixtimus,& hoc ex duabus glosis, ut reperimus,quarum altera in l. si dolo C.eo titi
de dolo dante causam cotractui, alia in I. dolus de incidenti meminerui f. Priors illa doli species, quem incidentem, aut praesumptum dicimus, eontractum ipso iure non annullat; proindeq; non ad totalis relaxationis, sed ad simplicis habilitationis materiam pertinet unanimiternamq; Doctores in hoc conueniunt,valere,semper huiusmodi contractum,siveis bonae fidei suerit, seu stricti iuris, atq;s item si bonae fidei fiterit t. purgari dolu,& emendari per actionem ex eode contractu descendentem,ex qua agitur contra dolosum ad resectionem damni pro pie olu passi, iuxt.terminos l. lulianus S.si venditoris. de actio. empti. & I. eaquς is de contrahen .emptio.in Κ& glo. nota b. in l. et .si ea quq in ver. si dolo C. de fideiusso. minorum, si vero stricti iuris, actione, & exceptione doli rescindi d. I. si quis cum aliter fide verb. oblig.l.dolor C.de inutil. stipulatio'. ideoq; iurameto interim firmatur,& necessaria esse abs lutionem duplici ratione contendimus; Prima quoniam in hoc dolo incidenti utrumque contrahentem praesupponiamus initio contractus in bona fide fili si se, neutrumque decipiendi animum habuisse, sed rem ipsam ex post facto,enor missima forth Iaesione sequuta, vel da no, dolum aliquem praesumere, quod 'pulchre Coras .notat in I. si quis cum aliter,& nos diximus in secundo capite, ins quo de laesione tractauimus', secunda ratio quoniam licEt interdum hac doli specie contrahentes inuicem se decipere I. in causae S. Idem Pompon. E. de minor. l. a. f. fin. ff. Ioca. Ias in l. si quis in conscribendo C. de pactis, idque in tantum procedit, quod si venditor sagax fuerit, potest tunc emptor salua conscientia retinere rem minus iusto pretio emptam , atque Idem in venditore iudicantur enim ad paria, si-
sicuti alias diximus si enim emptor prudens alioquin fuerit, ac plus iusto pretio emerit posse , eum illud plus
retinere, quemadmodum utrumque te-
stantur Butri & Panormit. in cap. quia
54쪽
consa I. col. a.& seq. lib. q.& latius cos. 7.eo. lib.Boer.decis. I 62.num.q. quod tamen ciuiliter intelligas, & citra enor-men , ac grauem laesionem,ut ex d. l. a. C. de rescines vend. de quod bono viro conueniat, ut consuluit Berita cons. num. 6.lib. 3. ac etiam si deceptio in protio tantum,de sine dolo ex proposito cω sistat,non etiam si in mensura,aut quam
litate rei, alijsuE qualitatibus, ut scribit glos, in cap. per tuas in vers. inuenerunt de donatio.& alia glo.magistra in I.item si pretio s.fin. ff. loca. & Ioan. de Anan. cons. 08. col. fin.& ideo regulariterhinperimus contingere hune dolum in c6- tractibus, quoties contrahentium disparitas cocurrit, id quod alijs verbis Comneus explicat cons et 83. litera H. lib. q. quoties collata est disproportio inter contrahentes,atque ita non deceptione, aut sallacia, sed re ipsa, hoc est inter c&trahendum solertia, & industria contrahentis laesio alia causetur, praestat enim ingenio, alius alium, ae tum maximE si maior cum minore, vel muliere, aut sagax quispiam cum riistico, & imperito homine negotietur, tametsi alias pquasi uulgare non esse malitiam super malitiam rusticorum, & mulierum genusue omnium auarissim sit, Adde quod Barisclibit esse rursus dolum praerumptum, si id quod fieri debebat sine iusta causa
fuerit omissum I. dolus. & l. si procurator S. dolo g. manda. Bari Ang. & C stren. in l.ubi in princ. f de eden. Bari ind. l quod nerua Quaest. & Bald.i' l.quq sortuitus col. 2. C. de pigno actio.P cipuum vero huius exemplum in prima absolutione dedimus, de eontractu minoris enormiter Iaesi, vel si absq; decreto,aut alia sollemnitate alienavit, qu niam si iuramentum accesserit, firmari quidem, nec posse propria auctoritate transgredi, aut interim relaxari abunde
Ergo ad alia doli speciem transeun-xo test malum, siue deceptiuum dolum ex nostris i Iureconsultis declaremus is est quando studiosὰ quispiam cona tur alium decipere, Dolus malus inqui x Vlpian. in s. luris gentium S. dolosside paci. fit calliditate,& sallacia, ut Paedius ait, dolo malo pactum fit, quoties circu- scribendi alterius causa aliud agitur, a liud agi simulatur. & in l. i. E de dolo.
Dolum malum seruius definit machinationem quandam alterius decipiendi causa,cum aliud agitur,aliud simulatur, labeo autem dolum,malum esse omnem calliditatem, fallacia, machinationem,
it ad sallendum aliquem adhibitam i, Ru- de quidem exemplum, ut ferme in caeteris omnibus scribit Accutsius in l. dola C. de dolo, de eo qui miscuit vinu albucum nigro,ut contrahentem, qui aquam credebat ebriu redderet, atque ita sicl-
ρ circumduceret, Aliudq; non absimileva I. in L si quis E eod. titi de fideiussor. de eo qui accessit benὰ vestitus ad Curiam, ut ita in fidesubedo maior ei fides
adhiberetur, & creditorem circumueni niret, praetermissis alijs clarioribus, ac pene innumeris illius doli exemplis,quq per oes sere li. eo. titis & C.tradduntur, quibus & a nobis quoque consulto interim pr termissis,Ciceronem solum audiamus,quid in hac tractatione de hortulis Pythii Syracusani explicauerint dignum quidem ut non latum ibi, sed ubiri que legaturi C. Canius inquit) Eques Romanus homo, nec infacetus,& satis literatus,ca se Syracusas otiandi, n6 negati adi causa ut ipse dicere solebat contulisset dictit sat se hortulos aliquos velle emere, quo invitare amicos, & ubi se oblectare sine interpellatoribus posset,st cum percrebuisset; Pythius ei quidam qui argentariam faceret, dixit venales se hortos non habere, sed licere uti Caniosi vellet,ut suis,& simul ad coenam inutia tali it in posterum diem,cum ille promiasisset, m Pythius, ut argentarius, qui esset apud omnes ordines gratiosus, piscatores ad se conuocauit, & ab eis petiuit, ut ante suos hortulos postera die piscarentur, dixitque quid eos sicere vellet ad coenam tempore venit Canius
55쪽
De Absellitione Iuramenti. Lib. I.
Opipare paratum erat couiuium . cymbarum ante oculos multitudo pro se
quisq; quod caeperat asserebat, ante pe- Pythij, pisces adiiciebitur, tum Caianius; quae B inquit quod est o Pythi,
tantum ne pistium, tantum ne cymbariam;& ille quid mirum inquit hoc soco est, Syracusis quicquid est piscium. - hic aquatio, hac villa isti carere non is i Rationem assignant Corneus,&For
Fortunius de fine utriusq; iurἰς illationea o. nu. I 7.& illa in quacunq; dispositi ne quantumuis generali dolum semper exceptu intelligi, quippe ' nec spetiatim hoc agi potest, ne dolus praestetur l. contractus de rese & iuri indistincte .n. praetor ait dolo malo pactu se n6sem turum, l. iuri lentiu in V. dolo ff. de pact. possitnt; incensus cupiditate Canius c6- tendita Pythio, ut venderet, grauate illi prima quid multa, impetrat, emit limmo cupidus, & locuples tanti quati Pythius voluit, & emit instructos, nomina fici negocium conficit, inuitat Canius postero die familiares suos, venit ipse mature, se Ialmum nullum videt, querit ex proximo vicino num seriar pista totii essent, quod eos nullos videret, nullae
quod sciam inquit ille, sed hic piscari
nulli solent, itaque mirabar heri quid accidisset, stomachari, tum Canius. sti. quid faceret, nondum enim Aquiliuitunius . quia dolus austri contrahentis consensim ab ea dispositione ad quam
dolo induς itur, ergo cu contractus qui consensium non habet, anima, & spiritu catere dicatur, ut inquit Bal. in l. et C. de operi liberi,& Iasin S. fuerat col- 2I. instit. de actio. succedit particularis nostrae absolutionis conclusio, quod iuramentum nusquam obligabit, cum desie obligandi consensus, vulgil. fin. C. de
ptione C. plus valere quod agitur. A que inde concludendu, quia nulla fumdatur obligatio, st insuper quia secun- collega,& familiaris meus protulerat de dum Bal. inca. r. col. I. de arbitria toe dolo malo formulas, in quibus ipsis nis dolus est contra ius diuinum, nullar 3 ea eo quererem t quid esset dolus m Ius respondebat,cum esset aliud actum, aliud simulatum, hucusque Cicero; ex
quo plane id quoq; colligimus quid sit quod sepissime dicimus huc dolum dare causam contractui, quia scilicet selsis persuasionibus inducimus illum ad comtrahendum, qui no erat alias contracturus. t Atq; ita quemadmodum alium dolum ideo incidentem diximus, quia i ter initia contractus non intersuisset,c6- requiri iuramenti absolutionε, quod super huiusmodi contractibus interpon, tur, ut in specie firmat Abdi in cap. cum contingat de iureiuran. quem inibi Alciat. sequitur in 3.nota asserens hanc esse communem opinionem secundum glo. fiat in l. r. quam adhoc ibi notat Bald.ta si aduer. venditio. Idem Bal in cap. I .F. item sacramenta quarta quaest. de pac iurisem.& copiosius Abdi in consa r . quatuor sunt in causa in dub.li a.&trarium in hoc dolo statui oportet, atq; Is lasconLI77.col. fin. lib. a. t Tutiust ideo malum dici, & ex proposito qumnis inter initia contractus,& antea quoque adhiberi soleat,ut scribitAng. institide exceptio.g. sequitur num. 7.hoc ergosiit in causa potissimum,ut generalis, ut vulgata illa regula statueretur t dolum, qui causam dat contractui ipso iure c&tractum nullum reddere. I. eleganter Emen esse ad cautelam etiam in contractibus dolosis absolutionem petere,stria
quod nos itidem asseueramus ob animerericulum uti latius in cilliciti iuramtati supra dictum est,
Sed quae hactenus diximus, dolum,
aut sallaciam ex proposito contractum de dolo, ubi lo. magistra, quam com rq ipso iure nullum reddere, atque ideo, muniter nostri seouuutur, quamuis v, nec iuramento firmari,putant aliqui, ita
trat tani contra senserint,& late Corn. intelligi, si dolus a principio adfuerit, in auth. sacramenta pubrium col sim de non eum si postea superuenerit, hoc
56쪽
enim casu non retractari, quae antea logitime gesta suerant , tenuit Cognat. in repet. l.ex facto nu. 9. Ede vulga. de pupilla. arg. tex. in l. quid ergo in princ. E. de his qui notan .iniam. ibi praetor enim ad initium nuptiarum se retulit, sed quo pacto isthaee limitatio considerari possit
nos non videmus,siquide ex his, quae superius explicauimus, non potest dolus malus, siue ex proposito considerari, nisi a principio, vel ante accedat, quod si inter contrahendum, vel post appareat, non ex proposito, sed incidens iudica- tur,quae species contractum nullum non sicit, de iuramento confirmatur, itaque quod legitiine a principio partes processerint, postea vero dolus superueniat simul ista duo stare non possunt, quo circa reiecta hac priori limitatione, ad aliastillentias transeamus, in quibus dolus iuramento firmetur. Prima igitur limitatio est, in contractu matrimonij, qui tametsi dolo initus fuerit, & sallacia adhuc tenet f, neque actione, aut exceptione doli rescinditur, ideo nec relaxatio concedetur, glo. est notabilis, quam singularem Panormi exclamat in cap. pen.ubi Imol. de eo, me causa, de iterum singularem dicit, in cap. ex parte de restit. in inte. ubi inquit Innoci quod si mulier dolo persuasit se habere amplas facultates ostentans sortasse pecunias ab alijs mutuatas, ut ita iuuenem circumueniret,&ei nuberet, postea nihil reperitur, dolus ille matrimonio nihil obest, quin firmum intellia gatur, aliud exemplum Bald.addit. in I. archimedoram C. ut in possest. legata in patre habente unicam filiam, quam ditissimo iuueni iugere queritabat,multa pollicendo, & inter caetera, quod haeres ei futurus esset instituta filia cum t men postea testameto condito alios instituisset haeredes,nihil filiae relinquens, non ex hoc matrimonium vitiari, Quad& Ia sequitur in l.pacta nouissima, & in I.pactum, quod dotali C.de paci & Ber tran.conca 9. nu. 6.lib. I. & facit gla i nLa diuo pio si de ritu nuptiarum, idque
sauore matrimonii obtinuisse, Casseanus
ait in constet. Burg. rubr. in princi nu.
33. sub tita de droix. quod tamen sublimitat Panormi. in cap. cum dilectus de eo quodmet causa, nisi tantus dolus interuenisset, qui omninbcosensum rem ueret,& illum saceret abesse alleg. Ioan. Andr.in nouell. in cap. r. de deposit. &facit ratio, quae in quinta limitatione
Secundo limita, extendendo, quae di ximus de matrimonio carnali ad spiri- tuale, quoniam si quis dolo inducatur ad ingrediendum religionem, tenet ingressus, cum fuerit inductus ad bonum ex his, quae notantur in cap. cum dilectus de eo quod me.cau. & Abb. in cap. cum dilecti 3.col. de empl. & vendi facit tex. in cap.constituit 2 o. q. 3. ubi ponitur casus singularis , quod si religiosi aviditate patrimoni j alicuius inducunt istum ad religionem, tenet ingressus, sed priuantur bonis illius Abb. in cap. nostra col. 3. in glo. in veta nisi dolo de sepultur. & iterum in cap. cum in praesentia col. 3.de probat. Tertia limitatio, quod attenta dispositione iuris ciuilis,communis est distin-δ ctio, ita demum contractum cui dolus causam dedit ipso iure nullsi esse, si bonae fidei fuerit, caeterum si stricti iuris non nisi per exceptionem, aut alio praetoris beneficio rescindi, glo. est, & ibi Mol.& caeteri in G. cum dilecti de e ptio.& venditio. Bar. in praecit.l. eleganter isde dolo,& in l. sub praetextu la prima C de transactio.Iasin S. suerat num. 2 8. instit. de actio.&ubique ita nostri concludunt unanimiter,& ideo dicit gl. in l.cum postea quam, ubi Bar. Iac& caeteri, quod dolus dans causam pacto liberatorio super actione iudicati,nsi annullat ipso iure contractum, quia fit super iudicato, & sic stricti iuris, liberatio autem naturam sequitur eius rei, super qua interponitur, sed Vltramontani contra sentiunt,inter quos Ioan. Igneus late amticulum prosequitur in l. contractus in.
de reg. iur. & aliquas speties traddit, in quibus
57쪽
De Absblutione Iurimenti. Lib. I. 47
ibus dolus iplo iure eontractum nullum reddit, regulas in contrariu iaciendo. Aliter quoque Corasius censuit in l. si quis cum aliter inde vetb.oblig. ubi dixit hanc disserentiam de cotractu structi iuris, de bonae fidei communem esse, sed sibi periculosam videri, concluditq; etiam contractum bonae fidei, cui dolus
causam dedit,maero iure tenere,& leges quae dicunt nullam esse conuentionem
dolo initam interpretandas esse in eius effectu,sidola passus opposuerit, quod&Stephanus Forcatulus sequitur in eo libro cui Necyomantia iuris inscribitur
cap. penul. dicens nullum reddi contractum, exitu non a principio, verum has altercationes, iura canonica non admit
tunt, quoniam iure illo quo ad rei effectum contractus obseruantiam, nihil refert, sit ne stricti iuris, aut bonae fidei
contractus, omnes enim bonae fidei ce
lantur, nec iuris ciuilis subtilitiates ata tenduntur , quod nam; ad rei naturam. pertinet, nihil differunt,cum patin i. ter dolus ab utroq; contractam consensim auferat, ut Petrus a Bella pertica sentijt, non rectξ a Couarruvias reprae hensus nullati; discriminis subest ratio, quominus, & stricti iuris contractus viisti tur, ideoqi concludendum nulla adhuc rescissione praemissa posse dolum passum ex contractu stricti iuris non secus,ac bonae fidei experiri, vide Couarr. in tract. de contract. in semma totius peris, quaest. 7. distinct. quarta Iasin Ll cum postea quam num. 3. licet demum lab dubio resideat,& aliqua per Couar.
in c. quamuis paria. S. 6.nu. Lin fin.
Quarto, ex illa vulgari doctotu conis clusione scienti, Se volenti dolum non inserti aliam huic rcgulae limitationem 3 damus, non posse contrahentem de d loquaeri, aut agere,si dolum sciuerit, vein l. vendita C. de rescind. vend. & in heum donationis C.de transactio.& Ln mo videretur haudare Ede reg. iuntur. ex qua limitatione infertur, quod quamuis alias in enormissima laesione dolus
pretanatur, si tamen venditor scienterminori pretio, vendidisset, cessiat reme dium l. a.C. se rescind. vend. de qua nos in z.capite multa diximus,lta concludit
Alexand. in cons. I 33. col. Tlib. q.& in tantum vera est haec limitatio,quod etsi . ignoratum fuerit dolum committi, dum committebatur, in traddinione autem rei veditae, ves in recipiendo pretio sci tur adhuc non posse venditorem de do
sam, & rursus in l. in die T de aqua su . arcen.Felyn. in cap. praesentia col. s. de probat. Alex.cons. I a I .visis, & conta
Quinto si placuerit ei, qui dola pas
sus fuit, adhuc stare contractui, poterit de dolo non agere, tametsi nullus ipso
iure contractus censeatur: nam cum in
alicuius gratiam,venditoris puta, vel auterius actus nullus statuitur, ita demum intelligi oporiet, si ei placeat I. a. ff. de lege commisso. l. filio Ede iniust.testam neq; . n. hoc casu qui dolum adhibuit poterit nullitatis beneficio iuuari, ut G tractum rescindat, tex. elegans in Loem profitearis C. de reuoc. donatio. & in L
si creditoribus Q de seruo pignori dato
manumisso, quorum iurium, alterum de donatione alterum vero de libertate in fraudem donata statuunt; nunquam .m dolus doloso patrocinatur, nec ei causam praestat tescindendi contractum , ut Bald. inquit in l.transactione num. a.de transactio. iniqum praetor putauit, in I cro morari eum, qui sentit Iucrum exstaude l. ait praetor g. penul. C quae instau,credi. sed haec alia respiciunt su limitationem non procedere si actui, in quo dolus interuenit lex resistat, tune enim dolum passus non posset sicere, ut actus valeat, nec iuri suo renuntiare glo. not,in l. a diuo pio. E. de ritu nuptia. ficit glo. in cap dispendia in ver. proces sus, di in cap. statutum in princi in vers. committatur de rescrip. lib. 6. Ias post
alios in I. si quis in conscribendo, di in .Lpacta qui contra C. de pactis.
In hisigitur casibus alijsque qui pro
58쪽
limitationibus deseruiunt, iuramenti relaxatio non cadit, quoniam confirmati fuerunt iuramento; quod vero ad doli actionem generalius pertinet quando,& quibus competat, & quomodo,&contra quos sit concedenda, ut relaxatio peti possit, multa hic addi possent, quae tamen missa secimus, hac generali cognitione conteti, ut hoc in uniuersum sciamus, quia subsidiaria est haec actio, nusquam nisi aliis omnibus deficientibus proponi, ideoque si extra contra dium fuerit d ulus ad bibitus, maximξ referre Doctores concludunt, tunc enim si in aliquod proprium maleficij nomen dolus cadat, erit ex illo crimine agedum sin an autem spetiale nomen delicti non adsit de dolo actionem competere, vepulchrὸ explicat multa alia ad ma teriam deducens. Aeto. in sinum huiustitiubi caeti scrib.
De contrae tu simulato, & eius iuramento relaxando.
et Stimulatio dolo proxima. α Mimne raus, non ensimulatio.
3 Simul iis quid, o quid simulatus
6 Simulatus contractus tripliciter Im
Exempla prioris Ipeciei tradduntur. ε Ab utis quid in hae operetur. Exemplasecundasmulationis. u Pactum de retrouendendo, O modiaritas pretν faciunt eontractum si
Et an hae: duo sui iant. Io an vero, ct folitus faenerandi
si aut furit causa butus ambiguit
iis. x a Verior opinio apud amborem , quod tria concurrere debeam.
I 6 Authoris super boe articulo opinio, eum diuinctione. Is Ressuitur opinio illorum, qui assere- . bant,nec tria illas cere. I 6 Abstulis, O relaxatio quomodo his casibus concedenda. et 7 Graia species simulationis exami
1 7 Iuramentum in contractu I murato non indiget rescissione ex Bal.
i; QUAE ade et clausula omnia, eriingula esse vera. a o auomodo possit quis propriam turpia iudinem allegare. x et Alia limitatis ,β renunciatu uerissimulationis exceptioni.
eli dolo simulatio, quonia,&ipsa sine haude procul dubio comitti no potest,quod ex eo maximξ d claratur, quia iure consulti noluerunt dolum absque simulatione definire dicentes, ut iam ex Cicerone quoque audiuimus,dolum euse,cum aliud agitur,aliud agi simulatur,& alibi Doctores nostri saepissime, quod tot modis dicitur simulatus contralius, quot modis ipsa staus committitur, &praecipue Bar. in I. 3. in fin. Q de postu, larui quod ubi non est fraus,ibi proprie non est simulatio,& Bes.sn l.ei qui C.de 3 distraction.pimor. ' quod simulatio est imago, quae habet superficiem veri, id
quod latius deduxit Socc. con 67. lib. t. simulatum cotractium vera essentiam seu substantiam contractus non habere sed figuratum dici,& depictum,quia extrinsecus apparet, intrinsecus vero nihil habet, mentitam namque praesesert speciem, & verum corpus a depicto differt, aut animatum a cadauere, sta vetus distat a simulato contractu. Scimus vetosuisse hac de re a Iustianiano
59쪽
De Absblutione iuramenti. Lib. I.
niano proprium titulum conscriptum C. plus valete quod agitur, quam quod in illa id concipitur . ex cimus tituli sola in c. iptione si int enim interdum in ii, biis codicis ita scriptae rubricae: ut materiam ipsam decidant) atque ex his, quae generalius iam expotuimus, posset am i-cus lector per quam facile coniectare, quid sit in eiusmodi contractibus, quod P Isit in uniuersum iuramento firmari, verumtame, quia plures sunt simulati nis,species, diuersaque itidem in eis se uant,vel non seruandi iuramenti,ratio erit huius capitis tractatio altius repete-da,ut simul sigillatim appareat, quid ia aquaq; simulationis specie iuramenti virtus operet ut bis enim cognitis facillime absolutionis iudex statuet quomodo , & quando sit iurameatum relaxandum,quod super simulato contracta intei situm fuit. 6 t Simulatum contractum D in resnoiici altero ex tribus modis inuelli-guat , pruno cum in vetitate agitur, qu id vii is contractus celebretur, alius tamen celedrari si nullatur. Secunda si contractas vetE celebritur, modico tamen duraturus; Tertio cum appare ter contrahitur, ex mente vero partium sagittar, ut in veritate nihil fiat, Ba d. deSalyc. ia L i. C. plus valere quod agi-ιu ,Πuorum vetba ad magistralem hane disti octionein deduxerunt, Ang. Ateta in ii itu. de exceptio. numeri 2 8. Iac pleni ii ne consit. ι o. quia praedicti col. s. libr. a. Asdict. in tit. de seu d. da. inui. l . coram is cap. primo numer. I 3. de ancellios Rota in nouis decis. i. alias gi. sub tit. de donati secundum nota in impressionem,& Bellameri decis. 13. tita de d mat. Prior ergo simulario, qaa alvis contractus agitur, alius vero celebrari simulatur, hoc in uniue
sum hibet, quod si de iure ex causa, quae .erE age atur iusta sui res obligatio , nsa impediri per simulationem a quisitio, ex illa causi, laae in veritate
des C. de contrahen. emptio. ubi exem
plum habes, de eo qui donare inten dens, vendere se simulauit habita id ede pretio, quia hoc casu reiecta pretii petitione persectam esse donationem Imperator statuit. Aliud quoque ekemplumini. si ex pretio Q si ceci pet. de
contractu mutui celebrato,cum ex causa usurarum deberetur, si enim licitae fuissent usurae, vel alias quod mslibet, vera, ac iusta primaeva obligatio, nouatione potest debitum in aliam obligationem transferri; non enim deficit obligationis substantia, ut ibi not. Batainsetens, ex hoc ad statutum per quod statuitur, quod possit opponi e . ceptio simulationis contra instrumentum guarentigiae, sicuti in multis locis Italiae, concluditque non videri simulationem, si proinissio fiat ex causa alioquin iusta, & vera; obligantur ergo his casibus aequE ut in alijs licitis edatractibus contrahentes, nec quicquam habent, quod ex causa simularisii is sero uari non debeat iuramentum; uihil ergo in his de relaxatione tractandum,' sed bene si petatur habilitatio, quia simulatus in genere assuatur contractus, concedenda eis ad finem agendi i verum si haec prima si nutatio, ei nihil auliud in procella ordinario probetur, remanet iurans in peri urio, nec aliter
est absoluendus, quod si id , quod in
veritate inter partes agebatur, minime licuisset nullam nancisci ob simulationem contrahentes acquisitionem.
dirutoque principali contractu, quod ipso iure diluitur, irritum quo ue fieri iuramentum satis est exploratum ti Exemplum si cum uxori donare vellem scriptum sit a notario me vendidisse pretij fide habita nulla est huius contractus venditio, quia simulata, nulla item donatio, si quidem inter virum , dc uxorem prohibita, ergo nihil in eius substantia remanet, ex quo contractus, aut iuramentum fundari pc sit, L i. de 3. g. de donatio. G inter
60쪽
inter virum, & uxorem capitul. d natio. ubi glos magistratis extra eod. titi quod procedit retenta opinione, quod donatio ista iuramento non firmetur , cum tamen plerisque contraria opinio communior visa fuerit, ut voluit Batti in I. si qu is pro eo. & ibi Cuma. &Paul.ff. de fideiusso. Alexand. in l. Seius& Augerius E ad s.falci & cons. 8. col.&lib. a. Dec. cons. 2or. alij iue innum ri , quos cumulat Rotandus a Valle cons. 77. num. a. similiter cum debitor pecuniam sub usiris accepturus esset, venditione celebrata in usurarum fraudem prouidere voluit senerator, ne fructus in sortem compensarentur, si forte pignoris contractus apparuisset, nubia est , enditio, quia simulata,nulla rursus usurarum pactio, quia illicita capita ad nostram de emptio. & venditi cum sinit. Ergo cum vera causa contractus
fuisset ii sta, nihil iuramentum supplet, & in hac spetie simulationis totus fet E pertinet Veronensis tractatus de simulatione , ex quo habes lati Eme, quae sint praesumptiones, ex quibus hu, iusinodi contractus pignoratiiij, de in usurarum fraudem deprehendantur, , cante illum pulchre 3ald. scribit in l. phcta nouissima num. 6. de sequen. C. de
paca' Secunda simulationis speties, cum
contractus vere perficitur, modico tamen duraturus, amplam secum fert materiam pacti redemptiui, quod vulgo dicimus retrouendendi, quod pactum, quoniam utroquὸ iure licitum dijudicatur, ut per Albericum Rosa. in L et . ubi caeteri C. de pactis, de ample Andri Tiraquei lib. a. de utroque retracta in princ. ubi ex innumeris argumentis firmat hoc etiam procedere in animae iuditio, nihil est quo dubitemus firmari hane simulationis speciem iuramento,
neque alias corruere, nisi caetera in ea simulatione concurrant, quae contra
ctum ipsum penitus simulatum, aut libitidum in vutrarum haudem praesciuisicianti, quae sunt regesarIter, ut cum pacto, de tempore retrouendendi interueniant simul preti j modicitas, Sc foenerandi solitus in contrahente, glos Panorm. de cael. in cap. conquestus de usuris Castrem in l. rogasti S. si tibi issi cer. pet. de ample Fabian. in tract. de empta dc venes semptima quaestione principali quaest. 6. quam opinionem communem esse Canonistis, de Civilistis teli tur Cepol. de simul. contra.in 6. casu principali col. fin. verum si solitus ille foenerandi deficiat, de sola pretii modi citas interfuerit, di pactum retrouendendi, an haec duo sufficiant ad iudica
dum contractum simulatum, aut foen ratilium, adeo enixe a nostris conti
uertitur, ut discillimum fuerit, quae communior sit opinio dignoscere, dc eo magis quoniam si praxis attendatur aua, ut inquit Bald. in cap. I. de sold. ne culpa non amic. vera interpretatio sumitur, varie in hac quaestione obseruatam vidimus, quemadmodum exinsta citandis decisionibus bonus lector aduertet; siquidem necessitium fuit omnes cumalare , ut appareat quid in hae quaestione de iuramenti relaxatione siestatuendum, ideo ad conssictum venia
y t Ac primum 2 pretii modicitas, de
pactum de retrouendendo lassiciant, ut contractus simulatus, oc in usurarum fraudem praesumatur, tenuit glos huius opinionis antesignan. in cap. conquestus in ver. de seudo prope ta, extra de usuris, ibi si alias si modicum esset pretium praesumitur contractus in fraudem usurarum, de praecipue si emptor usura exercere consueuit, hanc gloc sequuntur Iano. an. Io. AM. Anto. de Butri
Abb.d: Bub. in d. cap.ad nostram, de ibi Butrius utitur simili verbo quo via suit glosa dicens, quod ista duo disiuncta nequaquam lasciunt , sed bene simul iuncta, maxime si emptor scenerati comsueuisset, sequitur Albertc. in i .emptim ne C. plus vale , quod agitur, qui