장음표시 사용
61쪽
De Absblutione Iuramenti. Lib. I. si
speciatim sentit probari hane opini
nem ex text. d. cap. ad nostram, in quo satis se contorquent omnes, Idem sentiunt Hostien. & Gosed. in summa de pignor. specul. in tita de usuris, versitatin autem Archidiaci I q. quae L q. cap. plerique,Imolan cap. ad nostram, & in cap. illo vos Ioan. de Castellio. quem pro hac parte citat veron. Alexand. ia additi ad Bart. in l. Iulianus S. idem Papianus T de actio. empti. Cassan. co
sueti Burgun. rubr. . S. I. num. 22. An in rubr.de laud. dato. in vicem lese commis num. I o . quae opinio noa tantam in scholis,sed a multis quoque co silentibus probata fuit, ut per Alexind. as a6. circa praesentis consilii lib. 3. M iosque innumeros relatos 1 Paulo Parisio, qui illos sequitur conL 6 nu.
r. ct cons. seq. num. 16. lib. I. mini mo, & a iudicantibus saepius a mei exa, sicuti de praetorio Rotae teliatur Caisa- do. qui eiusdem D.t sententiae in docis. i. tit. de usuris. & in nostro Neapolitan, cons. Aid: et decis.*o. 9 .dc3ῖψ. i& G ama. decis 29. de refert vetoa. in veri quinto vero casu colum. 3. quod itae
conso uit Signorol. & quod illi consilio subicriplei imi Benedictri de Plumbi. sil gus &alij quo viso ita per Sein natura Mediolanentem fulse iudic
Sed contrariam opinionem non sus-δο ficere illa duo nili lolitus smerandi
concurrat pleri ae tenuerunt, quorum par quidem cum numerus eli, tum aut titas, horum priores sunt Iacobus de Are. Cyn. & Salyc. in d. Ieg. emptione constanter asseuerantes contrariam opinionem , nec in d. cap. ad noliram,
nec in cap. illo vos quoquomodo probari, quinimo subdunt, neque hoc verum esse, quod haec tria susciant, detexti illos in aliena specie loqui, h κquoque tenet Bald. ibi,& in d. cap. r. de studo da. inuicem leg. commisso. Dan. Andr. sibi eontrarius in L cap. illo vos Anchar. & Card. in d. cap. ad nostram, idem Cares in cap. illo vos,
dein clem. r. s. t. quae L It. de usuris. Pol in La. num. i 3. C.de pac. interempto. Castren. cons 336. in ca u. ma ta lib. i. Alexand. qui coinu. dicit cons. Io7. viso processu, de cons ri8. in proposita quaestione lib. . eol. fin. & cons. 28. in causa, & cons ror. viso processa col. fin. lib. s. quo in loco multa addit pro intellecta cap. ad nostram Corneus cons. & a 6 lib. I. Soccin. conc et 8. numquid ex duobus,de conc is s. praestantissime lib. a. Decius cons. t 67. de
lib. z.Cepol.in dicto tractatu simulatio. Ver. quinto casu. Lauren. Rodulf. super cap. consuluit de usuris quaest. εα Ti-raquel. lib. a. retraru in praentita num. . Coras lib. 3. miscet. cap. 9. 3e noui iasimh Franciscus, Marcus decisio. deuphinal pari. i. quaest. ψ8 . qui latissime articulum examinat,& hanc posteri rem opinionem sequitur. Huic vero certamini ansam praebue t runt ambigua verba d. eam ad nostram de emp. de vend. in quo nullum quidem vettam expressum de Blito senerandi, implicite tamen usurarium in illo casia suisse conrrahentem praesupponitur , lnon colligitur ex verbis a Cepolla mi deratis restituere, & debitor, sunt enim
nimis peneralia, sed ab alijs, qui nos
magis huic opinioni accomodari existisinamus, haec sunt ibi in fraudem can nis promulgati contra usurarios, de imserius per poenam in Lateranen. concialio contra usurarios promulgatam restituere, compellas, dum ergo coge
dum esse his poenis emptorem statutiatur, qui cum pacto reuendendi, & mitinimo pretio emerat, iam praesupponutur usurarium fuisse, hinc factum esuvi texta illum, ac etiam alium in capillo vos de pignori qui similiter se oscurus visus fuit, unusquisque pro sua opinione deducat, cum tamen neEri non possit quin texti dict. capit. illo vos. magis priori, quam huic secum
.opinioni atrideat , dum in fine G a dicitur
62쪽
dicinir praesertim si usuras exercere c sueuit, licet aliqui dixerint procedere it, dud,ex alijs coniecturis, quaς in illo recensentur, verum sepaulo illorum iu- . rium intelleistu, nulli dubium urgenti ribus rationibus, & argumentis hic poti steriorem partem fulς tria Quandoquidem praeter argumenta a veronense in
hanc partem cumulata, hoc procul dubio constat, pactum retrouendendi de per se solum nullum simulationis inditium reddere, quia uti superius diximus utroque iure licitum, nullum item par, uitas pret ij, quoniam, si ea modica suerit,iam probauima. licitum esse contrahentes inuiccm se desipere, sin auteminavinia substinet*r ipso iure cotractus, proditumque est proprium remedium t
a. C de reicia. vend.de quo nos supra a .multa diximus, ac rursus suppleti in hoc contractu ex sacultate redimendi, quae pars pretii celatur l. standi partem, ubi Alberi, Bal de Saly. ff. de contra em-rt. socc.cos I I. Misis piςsetis col. fi.li. I. ubi dicit, tres, quae valet centum, Gne hoc pacto septuaginta rantum valetis pactum redim di adijciatur, cum erisco ista duo sola, & seposita licita sint, ymul cuncta operari non debent, quod singula de se non poterant, ut in illo Broccardo, singula quae non possunt, nee simul iuncta iuuant. At si teneran ali solitum addas,quis dubitet, ex hoc solo induci usurae praesumptionem, nihil ergδ mirum si duobus alijs additis tanto sertior praesumptio reddatur, qvqnii tametsi illa,m se alioquin licita fuissent
inciuntur statim ex qualitate personae non secus, ac quado insectas stomachus pretiosiores quoque cibos, ct pharma- ea inficit, & corrumpit iuxta illud H ratii , sincerum nisi vas, quodcumquei a insundis acescit N ideoq; non est in hac
varietate respuenda conciliatio Didaci Couarruvias,qui in lib. varia. resol. 3. 2 in fine tutius existimat relinquendum
esse hanc disceptationem boni Iudicis arbitrio, qui ex qualitate personarum, oleiit quandoque priorem opinio M3mplecti, ac interdum pro secunda iudicare: vers tamen adhuc opinamur expectare lectorem nostrum in haς rς iudisium, cum nec omnino tutum sit, quod citatus Doctor statuit,iudicantis ar-itrio quaestionem adeo contrauersam
dimittere, ut erg6 quid semiamus aςci, piast, dicimus non Doctoribus ςommisceri in hac controuersia simula-xionis, de usurariae priuitatis praesu prionem; si enim de hac piauitate quaeri
virum in usurariam fraudem, aut senoratilius et latractus praesumariir,quis nescit tractari hoc casu de praesumedo delicto,quam praesumptionem lex non habet l. merito is pro lotio, sin vem quae-r tur .vitum simulat Io aliqua inducatur ex illis duobus absque lolito fenerau, di, consen tendum est utique praesemison trahentes non cogitatis duraturum contractum, verum ea est simulationi
species, quae nulla ipis iure n6 est,ide que, & iuramento firmari, & generali conluetudine contractus illos admitti, praesumitur enim sontrastus qualis subiacie demota stratur, α hoc est 2 t Cyn
& Salyc. voluerunt, nec etiam illa tria iussiceie, quod nos nequaquam probamus, si enim qualitas senerandi accedat
perperii omnia in contrariam contralitaris praesumptionem, quia semel malus semper in eodem genere malus f ipitur, ut ad nostram veniimus absol0ti
nem si de relaxando his casibus iuramento tractetur, si tria illa concurrant, ςoncedenda est relaxatio, ut eo ipse ρο- pitus rescindatur contractus, sin autem xenipm deficiat, cautus si absolutionis, Iudex, ut nequaquam absoluat in totu, vel si tutiorem viam sequi malit; poterit ad finem agendi Mntum habiἰitare i rantem, ut pleniori probatione instructa detegatur,ex alijs qualitatibus us
rarius contractus, quas ad plenum Veron, in eodem suo tractatu cumulauit. Ultimum vero caput simulationis in quo apparenter contrahitur ex mente tamen partium agitur,ut nihil fiat, satis;
de super seipsim declarat, di de hoc I
63쪽
De Abselutione Iuramenti. Lib. I.
quitur tex. in I. mrda fide reg. iur. & int, imaginatio C. de distract. pigno.&in . simulatae si de ritu nupt.cum enim manifestius , quam in caeteri, in hoc capite
liqueat de consensus desedit, nihil estia quo de querenda iuramenti validita
te diutius immoremur, eatenus namque iuramento cotrahentea obligatur, qu tenus se extendit consensis, & no ultra ivt scribit Aymo cons et r. tium. 3. per os. singui. quam inibi Ang.& caeteri sequuntur in saepius allegat l. emptimnem Abb & Card. in d. cap. ad nostram Alex.& Ias id l. nemo potest ε. col. isdeliga. 3. soritus voluit Bal. in l. rogasti g,
mentum apparatqm i' contractu simulato, non indiget rescissione. & in l. per diuersas C. mandati, quod simulatu esti ipso iure nullum, proindeque nihil operari iuramentum, quod Bal. dictum in hac ultima simulationis specie locum si, bi vendiςat praecipue, quia haec perpetuam habet simulationis causa, P idem Bal. explicat in l. si non singuli C. si cer
Iaeta unde, secu. Bal. teneas qui absoluxionem luperuacaneam censuit, seu tutiorem opinionem, quod saltim ad cautelam petatur absolutio, erit hoc satis constitutum nullam in speciebus, quae consensu carent superesse iurameti suta stantiam, ideoque propriam esse,quae ad
relaxationis siue plenariae absolutioniis
Postremo, ne quid a nobis amittatur, 9 quod sit ab lutionis proprium, existimant aliqui duobus casibus, ijs quae diximus locum non esse, Ni indeque care' re iuratem absolutionis beneficio, quorum primus, si praeter iuramentum seseuandi contractum, aliud quoque additum fuerit omniat & sngula in instrumento contenta vera esse, nec eis in aliuquo contrapenire, sicut quotidie not
rij scribunt,non posse hoc casu de simulatione dici, consentiunt Bair, in c.cum contingat in 8. casu, ct ibi Imul. in 7 membro, Idem Imo. in cap. ad nostram
Ede teg. 3. & cons. 36. viso themate, &concia a. viso instrumento si a. & consa 6. ct conssi 33.lib.3. Ateli conss m. lac in d. l. nemo potest num. 6.ubi cael ri repetentes rationem passim assignantes,quod tutans qui omnia vera esse iurauit, si ex capite simulationis ab lutionem petat,per suam mei. assertionen periurum se detegeret,ideo ad propriam turpitudinem allegandum non admitti, rex. no. in i cum profitearis C, de reuoc. donatio.& in l.si ςreditoribus C. de seruo pignori dato. Nanumisso. cap. inter dilecto eum concord. de fide instrum Item,& aliam,qu pnia per hoc iuramentum omnia, & singula vera esse, tollitur praesumptio simulationis Bal. in D. de non num .pecu. Cel Vgo, in tractata clausul. in verbo iurans omnia,& singula vera esse,Je Ioan. Mar. Rimina t. cons. III. lib. I num. . sentiit tamen ImoLquem Ias restit, ab hoc quoque iuramento posse iurantes habilitari, e habilitatione obtenta, simulationem probare, quod tametsi las I alij plerique non admittant, probabilius nobis viderur hac potissimum ratione, quid principali
contractu nullo existente, satis esset in conueniens ex alio iuramento, quod ad-lius, & ipsum simulatum pra sumitur ligari iurantes ad obseruantiam simulati contractus, id quod multis alijs adductis probat Crotus in d. l. nemo potest num. 7 & multa Milis in suo repert in
veta iuramentum.num. a Nec rationet
superius allegatae satis obstant, na quod dicitur no posse propriam turpitudinen
contrahentes allegarς minime procedit
quando simulatio simpliciter llegatur,
ut voluit Io, Andr. in addit. specul.titide donat.g. I. versitem ypne,B Lin i, filios C.de reuoc. his, quη in si aud. credito. in l. ipsi urandum, quod eη conuentione g.procurator col. fin. Ede iureiur. di in L post contractum col. 3.vers.& ex hoc imfertur Ude dona. ct cons. 63 pet nicolae
sati. . um alijs deductis a Delio in co
64쪽
I . inci p. virum valeat aditio, & iterum cons. 87. coram magnificis col. fi. si ve-io simulatio simul allegetur, & fraus, ut quia proponatur in fraudem suisse simu lationem adhibitam, & tunc distingue satis reserre si ab eo allegetur, qui Daudem non adhibuit, quoniam hoc casu nihil in contrarium obest, quin possit, ex his, quae in proximo capite dolosi conistratias adduximus,at si ab emptore, quiro staudem simulationi dedit i quamuis agendo propriam turpitudinem allegare possit,ut in iuribus supra citatis, id cime exercendo, potest, ut dicit Bal. in l. post mortem in fin. ff. de adoptio. & in l. i. C. de condi. ob turpem cau. Imo, & replicando quoque siue alias quomodolibet suam intentionem adiuuando, & Tir quello visum fuit in suo retrabu cosan
lissimam habes lim:tationem ibidemnum. 7 a. procedere haec, quae diximus, si aduersias eiusdem staudis, aut turpi cudinis participem turpitudo propria alletur, quemadmodum Dec. scribit in d. cons. 3 87. & ante eos Fede ic. de Senis
concaqo. salua reuer. dicens,2 quando tarpitudo versatur eκ utraque parre potest quis excipere,& allegare suam turpitudinem, Alexan. in d l. de tutela col. 2.C.dein inte. restit. Aret. cons6 .col. fin.& Socc. concr6 .visis in instrumento col. D lib. a. ubi P quatuor, aut quinq; lum: latissime examinat quando, &quomodo possit quis propriam turpitudinem allegare, ad quod vide Panorm. in cap. cum super de concess. praeb. si cunda Item ratio qua diximus per hoc iuramentum tolli simulationis praesumptionem, satis reijcitur ex his, quae statim super alia limitatione dicentur. Aliam limitationem traddunt, sir nsiciatum fuerit simulationis excepti ni , qua in re communis est Bart. distinctio. in L l. nemo potest, ut si in uno, e demq; instrumento, aut actu fiat renuntiatio, quoniam principalis contractus
simulatus suit, nihil esse, quominus, ct ipsa quoque renuiuiatio eodem simula-mulationis morbo assecta tEseatur,quό-niam satis constat annullato contra eiu clausulas omnes in eo adiectas irritari glo. ncti in I. patronus S patronum in ver. Aviana E si quid in se auae patro. Bald. in I. si diuersa C. de transact.& in
I. I. col. I.C.de suffa.& cons 267. super I. puncto circa medium lib. s. Roman. cons. 27 r. & a 6. Alexan.cons. 22. viso instrum. lib. I. decis. 86. in no. cum aliis
vit. non obstat,& per Ias. cons Iro. quia praedicti col. q. lib. 2.5e per Felyn. in cap. si cautio num. 8 o. extra de Rinstrum.' si renuntiatio ista non in ipso actu, sed ex interuallo post celebratum contractum accedat, substineri renuntiationes communiori calculo consentiunt, sicutilath prosequunt ut Crotus, & Iza. Hai
nib. in rep.d.l. nemo potest, cum tamen
tion deficiant, qui contra senserint, quibus nos,si de habilitando iurante solum ad finem agendi tractetur, libentius subscribimus, ut nulla prorsus praecludatur via, quominus contrahentium iura salua remaneant, ac alterius partis, quaestaudem adhibuit, iniquitas detegatur, quemadmodum innumeris,ac urgenti Dsimis argumentis firmat Io. Bap. de Castell. a quo plura in huius eapitis materia habebis in alleg. sua, quae est ultima,eκ quatuor impressis post singuluia Ludou. Roman. & Mathesiliani in via lumine paru
De contractu usurario, de quomodo illius iuramentum relaxetur. Cap. XV.sVM MARIUM.
a Uura funt Deo fructuum. 3 Vsura natura legi contraria, ideo omni iure prohibita. 4 Aertur crimen usurae, quam furtum
65쪽
De Absolutione Iuramenti. Lib. I. sy
prohibita mε Sed id creditoris odio, no fauore debitoris. 7 Promittens Murar cum iuramento, contrauenire non pote Obsque ab- absolutione. a Soluere usuras ex se peccatum non
vinculo iuramenti. to Nechabet Deum regula,qu ad vitia D princip- si,vitiatur accessorium,
ra Potes in eodem facto unus peccare
ε 3 Ad redimendam litem benesis , aupossis aliquid dari. I Lluens scienter usuras indebitΘ, an
Et quid de iure civili. 16 Monte no facis,qui cogi potes etiam Is non cetatur.37 auum do iures ata debitorem an se cognis Debitor an Sarm tempus inaei, potes coge s creditorem ad remise
a 3 ε ex interuallo promisit non
creditoremis 'acti, istinendi absolutionem in cant a Uarario.
duo sunt gene ra, alterum ea sum, quae extrinsecus rei ac edui, ut quod p alluvionem accrescit, ut v-
sustuctus, qui cu finitur proprietati adiungitur;aliud vero illorum, quae ex ipsiare nascatur, in quo genere sunt f uctus, ancillae partus, & vsviae, quod enim in caeteris rebus fructus est, id in pecunia a usura intelligitur i, quae Ductu vice obtinet l. usurae E eo. tit. Sed ex his omnibus , ut aliae natu talem habent quadam additamenti causam, atque abinde Omni iure licitam, sic usurae, quae supra se tem pro ipsius sortis usu accedunt, naturali, ae diuino iure prohibentur, ut .n. pecunia aliam pecuniam pariat, nihil ab eo distat ac si res natura sterilis,& inst-3 eunda fructum saceret '; Ideoque iniuriosum in primis,& naturae Is gi, quac6stitutum est ex nihilo nihil ggni cotrarium,Barbat. cons. 66. r. col. & lib. ubi allegat Aristotidicentem cotra naturam esse, ut artificialia germinent, prout est pecunia,quae ex artificio procedit l. r. Ede contrahend.emp. ideo non immerito utriusque testamenti tabulis detestatum crimen, P & gentilium instituta ' acrius' quam ipsa furta puniebant: quatruplinamque seneratores olim condemnari Cato scribit lib. I. de re rustica. cumque charitati,quae inter diuina prςcepta prς-cipuum locu obtinet ex diametro usus ra aduerseturf,Christi lege adeo prohibetur, ut si quis assirmare praesumpserit peccatum non esse usuras exercere, haeretici poena damnatur clemen. I. infin. de usur.est namque exactio iniquissima, de qua non secus, ac de rapina antiqui canones iudicarat q. q. q. siquis usuram, verum quocunque te vertas, omnis illa prohibitio creditorum personam respicit,inquit enim dominus, pecunia tuam ω dabis sceneti,Item no foenerabis fratri tua
66쪽
tri tuo pecuniam, nec fiugem,nec qua- Iibet aliam rem, quod iterum eadem lex Molaica repetit usuram et carum no accipies, ue omnium rerum, & alibi, si pecuniam dederis populo meo pauperi, non urgebis eum , nec usuris opprimes, ct in Pialinis Qui pecuniam suam lion dedit ad usuras, de in noua lege, mutuudate, nihil inde sperantes, & in canone qui est Ambrosii iq.quaeli. . si quis usuram accipit,rapinam facit, vita non vivit ac demum si omnes alias canonicas saetiones excurres,multae quide sunt co 6 tra usurarios poenae,&praeceptatu ullum tamen locum inuenies quem nos reperissemus in quo debitoris fauore usurae interdicantur, ideo si in amentum accedat, attentis conclusionibus a nobis supra in cap. de legis prohibitione expi citis dii utienda sunt aliqua ad huius iuram ei iti telaxationem pertinentia, neq; ita simpliciter admittenda opin. Andr. Batb. in tepet. l. cum acutissimi C.de fidei commiis. dicentis, q iod si quis iurat soluere vluras, illico inficiat co ractum, nec alia dilperi satione opus esse.
ν t Primum igitur hac procul dubio sta
tuimus, ligari debitores iusiurandi religione, ut usuras soluant quas cum iura . mento promiserant, nec alias posse absq; absolutione iuramentum contenere,ies. optimus in cap.debitores de iureiurand. iglos. ibi, Ie iterum in clemen. vni.in veta iurameto de viamsi quae rationem adiecit, cum seruari p .isit hoc iuramentum sne animae periculo, nec in alterius praeiuditium tensit, alia ratio trad litur 18 glos. d. cap. deb. tures t nempe quod ex Ise peccatum non sit usuras soluere, quod latius explicat Archidiae. I 2. quaeli. i. cap. mouet, sed haec in idem recedit,li et est, quia sine animς periculo seruari pos. sit, idem tenet Federi de sen. cons. 3oo. factum tale est,& Alexand. cons. 2 9. nu. II. lib. 7. qui& alio argumento h c probat, scilicet, quia creditoris tantum odio uti iam nos diximus, usurae proh bentur, ideo quamuis per iuramentum nequaqua conualidctur contractus,non tamen posse,ut is inquit, sine absolutῖone iuramentum contendi ', quia iizatus eii debitor peri Unali vinculo iuramenti, per quod irata est quo ad Deum obliga tio,idei: i se . ieri,ut secunaum Imo. in d. cap. debitores num. 6. minime hoc casty locum h ibeat regula t vitiato principali accessorium corruere, quia no eadem
sed diuersa est ratio vitiandi principale, accessorium cum in principali contractu usurario de obligatione querenda parti tractetur, iuramentum vero, quod in eo interponitur, principaliter Deum respi-t o cir l. Ideo nec Bald. distinctio in hac triactatione nullitatis accessorii, & princilis locum obtinet, dum inquit in I. paci , quae contra C. de pactis, quod quando principale pactum est contra legem, vel rescinditur a lege, tunc vitiato principali access brium quoque vitiari,quoniam , ut iam diximus iurameli,quod animam coram Deo ligat diuersam habet olis ligandi clusam a principali pro nil si meumrat iam, & quamuis in usurario con tractu allisex contrahet ibas peccatum
committat, ille, scilicet qui usuras reci-1jt considerandum est, quod alias in ea. pite illiciti eunti actus diximus nou hoc Dium sufficete, quod illicitus sit actus, super quo tutamentum interpon tui, segillud esse distinguendum, ex cuius Pa tei illicitum con eurtat s liquidem potest
interdum contingere, ut in eo. 'em ficta unus peceet, alter non, sicuti in duoruui commixtione, unus tantum adu terium
quandoque committit ca. preposito 32. quaest. I. glossin d. cap. debito es in ver. a iuramentum t,& in possessore bella fici j, qui ad redimedam vexationem aliquid aduersario soluit quoniam, licet pro traiia sum sit aliquando dare, accipiens tamen semper peccat Hostien. in cap. dilectuς desymo.lo. prim. Rebia Ean priri Ninentit.de simonia in re signitione in m. 2 ῖ.ncii re te in hoc moueat sequens conclasio posse debitorem usuras solutas tepere,atque ideo durum videli, ne illa exceptione utatur, dolo facis petere, quod es resistiturus ,siquidem caeceptio illa,ut elegan-
67쪽
De Absblutione Iuramenti. Lib. I. sy
elegater declarat Butr. in d.c. debitores
debitor cogitur,qui restituere debet,sed in hac usura tu solutionensia creditore cogitur, quia ad usuras agere n6 potest sed a Deo, iuramenti obseruantiam. Altera huius tractationis conclusio, ε soluens scienter usuras indebitas iure canonico potest illas repetere, ut scribunt Hostien. in summa de usur. f. quae pinna col. 3. vers. sed quomodo potest 1 Bal in l.constitutionibus in fin.& ibi Sa-Iy.C.devsur.Idem Bald. in authe.ei qui iurat col. fi.de bonis auctori.iud. possid.
Bertran. cons. aqq. viso prore finem Iib. 3. quae conclusio rectὸ fundatur ex rito. d.c.debitores,in quo statuitur compellendos esse creditores per censuras Ecclesiasticas ad illas restituendum, co- probatur etiam, ex his quae notantur inrese peccatum de reg. tuta lib. 6.' ideo autem diximus iure canonico repetiti
nem dari, quoniam in hoc ciuiles leges satis disserunt, siquidem iure illo solui C. se non videtur, qui sic soluit, ut postm dum repetat L qui sic, de l.qui hominem si de selut. Item si scienter indebitum
soluatur nulla est repetitio, quia donatio praesumitur l.cuius per errorem Edereg.tur. At iure canonico, quonia pro
sus illicita est usurarum exactio, sola iuramenti religione debitor est obstrictus ideo cum soluit, utiq; compulsus soluit repetit ergo id quod per compulsionem iuramenti dederat i sponte namq; fecisse
non videtur,qui cogi poterat, quavis aliter n5 cogatur lex optimus in l. nouissi-S. i .R.falso tuto. ibi quid.n.si comi pulsus, aut metu, ne compelleretur suam a aut horitatem accomodauerit; Ideo Bal
inibi paria existimat aliquid fieri coacte
aut metu coactionis, alius tex. eque norandus in I. si unum ex familia Ede leg. a. ubi quid enim de suo reliquisse vid eur,quia latius expendunt Fely.de Dec.
in c. cum. m. Fetrariensis de constitutio. ille colum. r I. vers. an autem liceat, hic
col. I 2. vers. i. Dec. cons. 60O. num. Io.
et 7 i sed dicet: si poterat debitor ad solutio
nξ usurara cogi, quomodo indebite, etsi indebite, ad quid cogitur ξ obiectio nem
hac glosa sentit in d. c. debitores in veta cogendi,quae respodet duobus tantu casibus debitore cogi, primo, si absolutionc non petat, quia tunc cogitur adimplere,2 praestitit iurametu,s ndo, si iatempus in solutione adiectum praeteriisset, atq; ob id periurus remasisset, Amittere. n. periurum absolutionis beneficiulatius nos suo capite declarabimus i , e
go si periurus non sit, potest antequ1m
soluat si vult contra creditorem agere, ut eum liberet iuramento c. r. de iureiura.& c. tuas de usuris, quod item,& licet
s per absolutione iuram Eti petierit l, sin
veto soluerit, & repetere incedat coram Iudice saeculati duplici actione experitur . Nemre conditione ob turpe causa, ut no. Bal. in l. improbandu C.de insimcirca medium,&Inno.in c. cu tu in ver. promulgatsi de usuris. Adde, et de tertist remediu, ex intentione Butri j in c. debitores in fin.ut repetantur usurae, t quam res rapta,oc ablata,& sic ex delicto,quoniam iam dictum est usuram si canones. furtum esse,sed hoc remediu satis sub illa repetitione includitur, conditionis obturpe causam, quae generalis est,& ideo omne datsi,ex quo maleficiu sequitur coplectitur, nec in aliquo iuramentu,2 fecerat de soluendo obstat in repetudo, qu
nia uti notanter Butr. firmat in c.debito-ies de iureiur.nu. 3. & 6.iurametum hoc de soluendo impletur solutione momen tanea,& reuocabili arg.c.commissum despon. nec extendi iurametum de solue do ad solutum non repetendum.
Tertio si debitor G tantu usuras sol uere, sed & solutas n5 repetere iurauerit, adhuc no obstante et . iurameto de n6 r pet edo poterit ad restitutionε creditorεωpellere, glanot. in c.ad nostra io 2.ii gl i. de iureiur. Hosti en ind.ssima,&tit.
de usuris *.quq pqna ver. quid si debitor, Cardi. qui hanc glos. singillarem dicit incon C tr o. Alexa. cons. 8o.circa primum col.fin. vers. praeterea dicit libr. 3. quan
opinionem communiter Din. sequii H tut
68쪽
ii tui t quamuis Bal. in d. cap. I. de iureiurati a. nua . II. aliter sentire videatur
inquiens, quod si iuratum sit non repetere, impediri debitorem iuramento, ut
possit directe petere posse tamen illum ii ac per in directum denuntiando Ecclesiae, quod nobis numquam probari potuit, limatam si directo non posset, utique latis in periurium incideret, qui per indirectum peteret, quemadmodum
in materia laesionis, & l. a. de rescindi. vend. iuperius in a. huius lib. capite prope finem oliendimus, ut ex aliis multis, quae in pro η imo praecedenti capite cu-imulauimus, dicentes omnia alia iuramenta, ct clausillas principalis contractus cui accedunt, naturam consequi,
quinimo, quod nulla sit in absoluendo dii licuitas, si illicitum solum ex parte illius adsit,qui iuramentum re cepit, simiuliter satis abunde supra in cap. illiciti contractus declarauimus, quicquid igitur Bald. sentiat,& Alexan. quoque sibi in hoc contrarius in t si non sortem s. t. , , is de cond. indeb. t indubitanter teneas
absoluendum esse iurantem, qui usuras soluere, desolutas non repetere, cum iu- aqramento promiserat, dum tamen in impetranda absolutione omnia haec iuramenta exponantur secundum formam a nobis sus loco in secundo libro tras ditam, erit insuper in qualibet hae relaxatione creditor vocandus, nisi per denuntiationem ageretur , uti firmat Ro-dul. de usur. quaest. I a 3. cum duabus sequenta ubi dicit haec quae diximus procedere etiamsi debitor iurasset non denuntiare, quoniam etiam quod vellet debitor tale iuramentum seruare adhuc indebite exacta pecunia penes creditorem usurarium remanere non debet, ca.
cum tu.& ibi Hostien. Io. And.& caeteri eod.tici de usur. quia superior ex oscio usuras recuperare potest, ct in pira causas distribuere. Sed haec quae dicuntur iuramento,
aut pacto usurarum repetitionem minimE remitti posse, restringas primo, si a pactum illud ,& iuramentum inter initia contractus interponantur,& antequadcberi incipiant, caeter um si ex interualio post obligationem liberaliter paciscatur non repetere, agere debitorem non
posse concludunt Bald. in l. penult. Edecondi. ob turpem causam Alexan. in Isinon sortem S. i. is de condi. indeb. R dul. in tract. de vi u r. quaest. 8. rationcm r aignans, quia incipiant esse in obligatione poli debitum saltim naturalites, ου tametsi iure ciuili procedat, iure can nico nos non admittimus, quia quantum vis modica usura, adeo hoc iure, ac etiam noui: simis legibus Caesareis prohibetur , ut nec etiam naturalis obligatio oriatur . praeter illud, iuramenti vinculum, de quo antea diximus,placet e go in hoc Alex. opin. in d .l. si n6 sorteius. I . tenentis, ita demum haec procedet ia, si tepore solutionis, vel P miisionis vli1- rarum restituta erat sors principalis, tu cenim per spotaneam solutionem vitium
purgatus, lecus si solutio, vel promissio sal,quando sorte debitor soluit, vel sos uere promittit,& hoc quoq; titit de me- te Castren. in L pen. pet illum tex. E. de condi causa datat. secundo putant similiter rei itingi,quando remissio, vel liberatio a debitore sit facta, ut per Hosti ea. in summa quoq; supra citauimus ver. quid si foenerator, decide temtas. I 79& Lau. Rodul. quo sup.q. p.2 nos ad bacita intelligedu putamus, si postsblutam
sortem cotingat usuratu soluti O,ante. n.
maior praesuptio cadit,ideo solutas fuit se, ne in principali sorte debitor vexetur ac subinde necessitate illa coactu, ut repetitione remittere, cautus sit ergo his casibus absollationis iudex,qui liberationes illas,& remissiones diligeter examinei,siit.n.coniecturae innumeroquς in illa materia cadiit, quas Hostie. icribit ind.ver. quid si foenerator, quibus examinatis, poterit no obstantibus pactodi ratione, aut aliis huius generis iurametis absolutione concedere, praetermi ita enim debitoris comodo, curare,debet ne praua illa exactio usaru apud credito Icm remaneat, facit ad hoc nctabile telum
69쪽
De Absolutione Iuramenti. Lib. I.
dictum Antonii de Butr. in cap. ad n stram num. .de iureiur. quod ubi cunici, tangitur periculum animς,potest iudex excificio procedere, maxime quando pars exclusa est a remedio agendi, &arquitas subest, ut agi debeat arg. l. plane,& l.fin. Ede petit. haer. Quarto, dcvltimo, quoties de imp tranda absolutione iuramξti super usurario contractu tractatur,potest dupliciter obtineri, quoniam si debitor,qui iurauit intedit coram ludice laico adue sus usurarium contractum agete, vel excipere simplici tantu habilitatione opus erit, aditusque Ecclesiasticum Iudicem facile illa ad finem agendi, & excipiendi creditore, etiam non vocato obtinebit , remissique ad saecularem Iudicem principali negotio omnia ex integro examinari debEt, quae ad contractus rescis. sionem pertinent; Est enim de iur.comuni c6munis viri j: iudici usurariae prauitatis cognitio' in his, quae ad repeti
ne pertinent, uti late Alex. & alij explicant in I. titia Esel. matri. quod & Bald. senti in l. eos g. r. C. de usit r.& idem Alex. in l. si non sortem E de condi. imdeb. ubi alios citat, quorum opinio usu hodierno praeualuit,quicquid inibi Castren. asserat, dicens non nisi in Curia Episcopi usuras repeti, hoe tamε casu si praeuia habilitatione tractanda sit causa
usurarum coram Iudice laico, no procedetur in eas si marie, & de plano,& iuriformam clementinae dispendiosam, nec alia seruabuntur, quae lex canonica in procedendo contra usurarios seruat, sed ordinatio iuditio opus erit, iuxt. stilum,& obseruantiam illius curiae in qua est procedendum, quemadmodum notant Abdi in ca t.in cap. EcclesSanctae Mariae
de constit.idii; speciatim firmat Card. in Jclem.dispendiosam de iudi. quae est a. illius titi in q. a . di haec prima, ac simplex usuraris iuramenti absolutio; Quod si intendat debitor uno, eodemii: iudiacio, coram Ecclesiastico Iudice contractum rescindere,& iuramentum, alio αodo absolutio procedet, quoniam in-
structo ordinarie processu coram Eccle siastico cogitaq; usuraria prauitate per plenariam abs tutionem creditore vocato, iuramenti simul relaxationem,& cει tractus rescissionem obtinebit,ut notanter,concludit Egid. Bellame.in c. I. col. I. & a. de iureiur. nam 4; hoc casu nulli dubium est subiici laicos ratione usurarum Ecclesiastico iudicio, possunt .n. per Episcopum excommunicari,& cogi, ut ab illicita exactione desistant, di cemale exactis satisfaciant iure communi attento,ut diximus vii 4bb. scribit in c. praeterea de usur. dicens non recte agere nostri temporis Episcopos, qui in vita usuratios ad hoc cogunt,sed mortis tempus expectant, peccant nanuiue
satis, & ipsi dum alios peccare pati liturqq.dist. ca. Ephesis; An vero,& quomodo possit Ecclesiasticus Iudex hac usi raria cognitione coram ipse pendente seculari Iudici in hibere, specialita nos infra r. lib. in propio capite Deo duce
De iuramento contra bonos mores. Cap. XVI.sVIUM ARIVM.
et aa contra bonos mores stant, non est reeindum nos Posse facere. et autem sint hi boni mores, fatis
3 Et fecundum quosdam in funico.
ira bonos mores, quae e e turpia
is lege probibentur. 6 An vero legis rivilis, an tam canonicae prohibitio At attendenda laudistuliIuris Prohibita a lege ciuili, an iuramento mentur. ε Opim Couar uias, O Fortunis, etialetis ciuilis, O naturalis probo
tionem attendi contra communem.
et Author tamen contra sentit. 8 In materia stirituali omnis lex prae . ter canonicam subcumbit ex defectu potesatis. 9 Subiciuntur casus aliqu=t in qui urit a diuersa-
70쪽
diuersum in Me fatuitur a lege ciuili, O canonica, ac de usuris. io Secuuis de nuptjs Orumfam. ii Tergio de renuntiation uturas cessionis. ia auario de probibito matrimonio viduae, insta annum luctus. et 3 de matrimonio inter tutorem, pupillum. rq Sexto de concubinato. 13 Septimo de donatione inter virum,
I Nono de pacto usu succesionis.18 concluditur aliter iudicari bonos mores a lege ciuili,quam a lege ca
duae sunt positiones, quarum prima recepti LsimasEper apud omnes fuit, in altera vero ingerit se dissicultas
quaedam n5 leuis, nam quod generaliter statutum est, non esse obligatorium,quod contra b nos mores fit, nullum omnino dubium habet siquidem praeter Boni Acij regulam in lib. 6.de reg.iuta quae statuit non esse obligatorium contra bonos mores praestitum iuramentum, ciuilia quoque in hoc instituta conueniunt, quae enim inquit Vlpian. in l. filius isde condit. insti.facta laedunt pietatem,existimati nem, verecundiam nostram, & ut generalius dixerim contra bonos mores fisit, nec facere nos posse credendum est, &in I. ex eo C. de inutil. stipulatio. hoc quoque speciatim statuitur, nullius esse
momenti, quae contra bonos mores, vel
in pactum, vel instipulationem deducsitur, idque in alijs legibus multis , quas
Accursius citat in d. l. eae m. super vendi omnia. Caeterum qui sint i isti boni in res satis a nostris est controuersum, varie in hoc sentitibus canonum , digum professoribus, ita ut praetermissa
priori parte, auq regulis innixa alia probatione non eget, ad hau secudam expendendam aliquantulum immorabb
Erit ergo ante omnia in hoc capite sciendii, statuisse aliquos ex nostris haca conclusionems, illa conἰra bonos mo- .' res esse, quae lege aliqua non ad certara personarum fauore, sed propter sui turpitudinem prohibentur, haec naq; qua uis alias possint sine interitu salutis o seruari ex hoc tamen no obligare, quia ex se turpia sies, ita sentit glos .in d.cap. no est obligatorium, quam inibi sequuti sunt Ioan.Andr.Dyn.& Phil. Fran. sed nullam differentiam addiderunt debeatne actus a lege canonica, vel ciuili propter sui turpitudinem prohiberi, in hoc enim huius quaestionis dissicultas vertitur, quam non satis nostri explicuerunt, Ideo Io. Andr. in cap. quemadmodum iasios super vers. vel nasum de iureiuran. spetiatim hoc declarauit dicens, quadad hoc, ut iuramentum nullum reddaturq quia contra bonos mores fuerit, i ius-ncit,ut a lege ciuili prohibeatur, sed necesse esse per canones improbari, quod, & ibidem Baldo visum fuit, qui tamen sibi suo more contrarius aliter alibi te nuit, sed opinionem hanc probant Abb.& Imol. in cap. cum contingat de iureiuran. ille nu. i. hienum. 33. Idem Abb. in cap. si vero eo tit. & in cap. donatio,
num. 9.de donat. inter vir. & uxor. & in cap. significauit num. i .de eo qui dux. in matri. eam qua poli. per adult. Corn. in authen.sicramenta pub. num. 2 8.B il.& Paul. in l. pacta, quae contra ade pa-ct.alij item multi, quorum numerus ta
munem hanc sententiam secit, suitque ratio secundum Decium in cons. 2or. ut praesens col. ij. quoniam si cotra bonos mores illa dicerentur,quq a lege ciuili prohibentur frequetissime eueniret t aclus a lege ciuili prohibitos secudum
dispositionem canonu firmari iuramento, quod nos in cap. I r .de legis prohibit