Johannis de Joanne sanctae panormitanae ecclesiae canonici De divinis siculorum officiis tractatus

131쪽

mo D E DIVINI s

ta esse, planδ confirmant Drie Regis GHIDLani, quae conser avit antiquitas in M. S. Coclice. Ecclesiae Panormitanae, cui hunc recentior manus

titulum inscripsit Cantus diversi ad Uum S. Panormitanae Gelasiae. Quid autem hic sibi velit Regis Guillelmi nomen , nihil quidem certi, ut fatear, mihi in promptu est et nihilominus si remetam priscam , ct obscuram conjectura assequi mihi liceret, dicerem , Guillelmi nomen praefatis Drua is xum , nihil aliud praeseferre, quam iterum in Ecclesiis Siculis decantari coepisse , Guillelmo Rege Pr movente, non quidem Primo hujus nominis Siciliae Rege, quem Matam appellant ό sed Secundo , qui naturam ab illo , non vitia accipiens, ad Christianam pietatem promovendam ita totus incubuit, ut Bonι cognomen promeruerat . quandoquidem in sepius laudato Missali Gallo Siculo

Ecclesiae Panormitanae, quod Nori mannorum tempore recentius haud esse monstravimus sa , nullum omni h vestigium Drie apparet: ista fiortassis ratione, qui,d pii Guillelmi aetatem, Codicis aetas praecesserit. X. Hujusmodi Drie, additis postea ad invocationes sngulas quibusdam ineptis , ct ah tac Iesiastica gravitate alienis , clausulis , alteravit Majorum simplicitas. Quatuor ita interpolata reperimus Karier primum quidem in antedicto Codice Panormitano ad usum Chori non incomptδconcinnato , ct in antiquis Messanensis Ecclesiae Missalibus Libris, in quibus recitandum esse ordinatur in risit ducet ur danctorum ; ipsum idem serie exhibetur in Missali Romano, Ponti fice

132쪽

ice Paulo III. Lugduni edito , in Elucidario Ecclesiastico Iodoci Clictovaei, & in Missali M. S. Bibliothecae Vaticanae Palatinae, Cocl. Fo .quae tamen illud decantari praestribunt in Fesivitatibus CBristi Domini nostri a . Alterum repraesentant iidem Missales Libri Messanenses, ex quibus Praecinendum erat in Natali Domini , G in risiis usque ud Epiphaniam , S in Festir Beatae Pirginis.

Rubrica haec Ecclesiae Messanensi propria , aliis , quae usum ejusdem Drie adhibebant, communis non fuit: quandoquidem sacrα Antiquitatis Monumenta , modti memorata , ipsum Karie tantum attribuunt Fesis Beata Miaria Virginit. Reliqua, quae supersunt, nullis praemunita Rubricis in uno solo Codice Panormitano , nuperius a nobis Iaudato , reperimus. Eadem Xyrie in medium aneis

. Tamus.

Primum Drie. is Cuncti. potens genitor Deus, omnium Crea-,ν tor , eleison .is Salvificet pietas tua nos , bone Rector, eleisdu .is Fons, & origo boni, Pie, Luxque perennis, is eleison.

o Christe Dei splendor, virtus , Patrisque So- is phia, elei mn .se Plasmatis humani lapsis Factor Reparator,

is Ne tua damnetur, Iesu , Factura , heoisne,

133쪽

di ita DE DIVINI s

ia Purgator culpae, veniae largitor optime, ono sensas dele , Sacro nos munere reple, is Spiritus Alme, Deus Trine , di une, esei-

AIterum Krris Κyrie Virginitatis amator , Inclyte Pater

is di Creator Mariae, eleiQn . ,, Xyrie , qui nasci volens de Sacra Virgine , is Corpus elegisti Mariae, eleista . ., Κyrie, Septissimi repletum Pneumate, pectus se coincrasti Mariae, eleisen. ., Christe, unice de Maria genite , quem deis virgine nastiturum Stirpis Davidicae prae- ,, dixerunt Prometae, eleisen .. Christe , usiae Gigas sertis gemine, pro h ,, mine homo , sine virili semine prodistiis de ventre Mariae, eleiiun. ., Christe, coelitus Matris adsis laudibus , quasis pro viribus, corde, voce, Retuque psalliis mus , proles Pie Iesia Mariae, eleisen . ,, Κyrie, Spiritus alme, amborum nexus, amorinis que, Coelestis gratiae rorem insudisti Maia is Tlae, eletan . ,, Xyrie, qui, incarnato de Mariae Carne Chriis sto sub nostra specie , ut Columba ap- ,, Paruisti, elei sen. - Κyrie, simplex, ct trine, Chrismate iano nos, , reple , ut digno Carmine decantemus is laudes Mariae, eleista. Tertiam Karte M Κyrie, per quem subsistit omnis Creatura, o Pater Sumnae, eleison .

134쪽

,, Tyrie . Rex inessiabilis naturae . nunquam ,, alterande, semper idem , eleilan . ,, Xyrie , origo pacis , ac salutis , Pax inde is ficiens . salus mundi, eleison . ,, Christe , Genite Genitoris aeterni , regnansis pariter, iure pasi, virtute simili, Iux eq

,, Christe, Flos radicis Iesse , vitis vera , Rex,, Pie, lapses qui potes releUare ope --s, nus tuae, nobis clemens, eleisba . ,, Christe, lumen cle Iumine coaeternum , coaeque sis mortis perditor , vitam nobis tuo dansis funere jam delapsis, eleison. Tyrie, Spiritus Alme, nexus, ct amor utriusim que, tuo nos lumine illustrando , elei n. Κyrie , reple Septi rinis nos munere , qu D nos repletos tibi junge, nostris pectoriis bus illabendo, elei n . Xyrie , Trine Rex , & une, preces nostrasis pius admicte , ut gaudere tecum tua. Sede, mereamur, eleisen .

Summe Pater , a quo cuncta sumunt esse, si eleisen. . ,, Qui universa tuta sermans momentaneo, eleison . qui per verbum mire creata digneris, , , eleison. Christe, Patri maiestate compar , ad te cla is mantibus dignare, eleison.

,, Sacra satus Virgine, inclyte Jesu , te depo'. , scimus dev0te, elei ii . ,, Sceptrum tenens regni jure Paterno, Sacro

135쪽

ri4 DE DIVINI s

, cum Pneumate , Rex clemens . elelson ,, Divisor gratiarum Paraclite , Oramux te,

D Salutarium infusor unctionum, Sancte Spiri-

se Trinitas individua , Unitax Trina . semperis veneranda , Κyrie, maculas nostrorum M terge steterum, 1 morte cunctos rediis mens , eleuon , una nunc conclamantes,

,, Deus , eleison, eleison. Ηmmu Are. XI. Venimus jam nunc ad Hymnum G selicus. ria in exeHDir, quo nullus nobilior, excellenotior, aut sublimior reperitur in Ecclesia , utpo-tε qui non humano primum , sta Angelico eo centu decantatus esset. Huic Hymno quasdam clausulas , quae , ut veritatem candidὰ fatear, ecclesiasticam gravitatem non redolent, inseruit Naiorum devotio ς cujus generix in antiquis Ecclesiae Sicular Coclicibus tres occurrunt , ou rum unus in ossicio primae Missse Natalix D mini adhibebatur, alter In qualibet Missa Beatae Mariae Virginig , tertius autem in solemnisesta Conceptionis eiusdem : primus, ac postremus quod aptius tempori suo locum invenient , hic haut in lucem emisimus , ad a1terius editionem tantummodo incumbentes, tum ex M. Ss. Codicibux ad usum Chori Panormitanae , ac Catanensx Ecclesiae , tum ex Missalibux Libri Messane bus Venetiis publicatis

'mnus ingemur. ,, Glaria in excelsis Deo. Et in terra pax,, hominibus bonae voluntatis. Laudamus te. is Benedicimus te. Adoramus te. Glorificam ux

136쪽

' te Gratias agimus tibi propter magnam glo- is riam tuam . Domine Deus , Rex Coelestis, si Deus Pater omnipotens . Domine Fili uniis genite, Iesu Christe . Spiritur, G Ame Omis planorum Paraclite. Domine Deus, Agnus se Dei, Filius Patris. Primogenitur Mariae Viris se nnis Matris . Qui tollis peccata Mundi, mi- is serere nobis. Qui tollis peccata Mundi, s M stipe deprecationem nostram . Ad Mariagi is risur. QSi sedes ad dexteram Patris , misere. is re nobis, quoniam tu solus saninis . --- riam Sanctifcor. Tu solus Dominus. --,, riam gubernans . Tu solus Altissimus. --,, riam coronam , Jesu Christe . Cum Sancto Spi- ,, ritu in gloria Dei Patris. Amen . XII. Sacerdos, s mul ac Ministri , dum in

Choro cantabatur Gloria , quibusdam orationibus , vel ex integro , Vel ex parte recitatis , Occupabantur . ordo Missae ex antiquo Codice meminhranaceo in quarto Panormitanae Ecclesiae duplicem orationem exhibet, ideste Deus, qui non mortem ,sed paenites iam desiderar pereatorum .

Et Deus stropitiar Ula mihi pereatori ; Missa levero Ecclesiae Messanensis cura, di studio Francisci de Stephano Atarint Siculi Anno is 34.

Venetiis excussim, unicam representat prolixi Gsmam: Summe Sacerdor, ει vere Pontifex. XIII. Hymnum Angelicum sequitur Collecta, sive brevis illa Oratio , quam , Fidelium

coetu in unum congregato, alta voce praecinit

Sacerdos, de qua illud singulare in Sicilia occurrit . quod ex decreto Synodico Ecclesiae

orationes interim cum cantatur Gloria, recitata

Collect .

137쪽

iis DE DIU L Nas

Montis-Regalis omnibus diebus Dominicis precandum in solemni Missa erat pro Civitate, ac Populo non modo , verum & pro Papa Rege ,& Episcopo , eorum post ultimam Collectam ,

etiam in Pollaommunione additis nominibus. In Panormitana nostra Ecclesia piam hanc conis

suetudinem precandi pro Rege , habita intra Missarum solemnia particulari Collecta, intromitti , sanxit Synodus Iacobi de Palasex , c jus Constitutionem hodie tantum 1ervat Colle giata X. Petri Sacri, & Regli Palatii. Aeelamati, XIV. Ritum hic illum de Laudibus , ut vo-nes post Col eant, post Collectam recitatis silentio praeterire ςςx m nequeo. Absoluta enim oratione, fieri consueverant solemnes Laudes, seu Acclamationes publicae, in Romana quidem Ecclesia Summo Pontifici , in reliquis vero Principi seculari propriae, quibus Populus Deum precabatur, ut et , qui in sublimitate erat , indulgens esset , atque Propitius : quandoquidem ritus iste non solum obtinuit in aliis Christiani orbis Provinciis , ut videre est apud Iohannem Cardinalem Bona ω . qui argumentum susius prosequutus est , atque apud Virum aequδ eruditum , I hannem Mabillonium cc , qui hasce Laudes, Litaniarum instar , principatu Caroli Magni scriptas , typis demandavit ; sed etiam in Sic lis nostris Ecclesiis , & potissimum in harum principe, Panormitana Metropoli viguit renim

138쪽

enim verti Laudes istas sub Rege Friderico scriptas reperire mihi contigit in membranaceo ejusdem Ecclesiae Codice in folio , ad Chori

usum , notis musicis ornato . Regis nomen Scripturae aetatem reapsε demonstraret, nisi tres ocincurrerent Siciliae Reges Friderici nomine, unus Sue viae Dux , ac occidentis Imperator , alter Petri Aragonum , di Siciliae Regis tertiogenitus postremus Regis Ludovici germanus Frater, cognomento SimpIex; nihilominus tertius, prae aliis, in his Acclamationibus nominari mihi videtur rnam ante eas Codex quandam exhibet Beatae Virginis Sequentlam compositam k Fratre Τhoma Bonioanne ordinis Praedicatorum, qui haud

quidem sub duobus primis Fridericis , sed sub tertio vixit . Sed jam tempus est , ut Laudes ipsas, in vetustatis obsequium, iuris publici fa

ciamus a

eumationes Regis Trideries. , Christus vincit. se Christus regnat sis Christus imperat, Rectondente Goro Exaudi Christe ris Domino nostro Regi Friderico, Magnifico , de se Triumphatori , ac

Invictissimo vita Peris Petua, Exaudi Christe.,, Salvator Mundi, Τu illum adjuva .ri Redemptor Mundi, Υu illumis Sancta Trinitas, Tu illumis Sancta Maria, Τu illumis Sanete Michael, Tu illumis Sancte Gabriel. Υu illum I. Rar

139쪽

Epistola.

Dt DE DIVINI s

S. Raphael, Tu illum Sancte Ioannes Baptista . Tu illum

,, Regi nostro Friderico , glorioso , & Trium- rhatori ροπ sempiterna, Exaudi S. Petre, Tu illum ,, S. Paule, Tu illum ,, S. Stephane, ' Tu illum S. Laurenti, Tu illum ,, Pacifico Rectori, & piissimo gubernatori Re- ,, gi nostro Friderico lux indeficiens , &Exaudi Tu illum Tu illum To illum Tu illum regnat , Christus Exaudi virtus , & victo-

si S. Sylvester, ,, S. Maria Magdalena , ,, S. Christina , S. Agatha, se Christus vincit , Christus

, imperat,

,, Ipsi soli honor, & gloria

,, ria, per infinita secula seculorum . Amen .

XU. Sequitur inde Lectio , quae quω ex Epistolis Pauli, ut plurimum accipiatur, di Epi- sola, & Apstous in antiquis Codicibus inscribitur. Vetus Missale Gallo-Siculum membranaceum in quarto, hic Panormi in Ecclesiae nostrae Thesauro asservatum , neque Epistolas, ne que Evangelia exhibet , non quod ab eorum legendorum communi usu ipsa una Ecclesia Si cula olim abhorreret: equidem illis haud caret Panormitanus alter paris antiquitatis Codex Li- turgicus in folio membraneo ἰ sed ea praecipue ratione , quod Evangelia , & Epistolae inseparatis , ac distinctis Codicibus quandoque scripta erant, cujus generis in eadem Panormi

140쪽

tana Ecclesia, di passim in aliis , plures extant Codiem M. SS Illud hoc in loco non oportet omittere, quod in Codicibus istis Epistolae, diebus potissimum QIemnioribus , Lectio aliqua ex Prophetis semper praemittitur.

XVI. Ut perlecta Epistola, Responsorium. seu Graduale eum in Iurio in Ecclesia Sicula

caneretur, mox est antiquissimus : nam S. Gr

goriux Magnus asserit in Epistola saepius citata ad Iohannem Syracusarum Episcopum , quosdam propterea in Sicilia murmuravisse, quid fecerat Aueuis diei ad Missat extra Pent eo ter tempora ; quae verba nobix aperte testantur , Aueuia ex Gregoriano clecreto extrae tempora Pentecostes in Ecclesia Sicula stequentatum, satis ante ipsum S. Gregorium, Pasthali saltem tempore ibi decantatum suisse e &ipse idem S. Pontifex in eodem loco auctorem praecinendi Au Iris se suisse negat, inquiens τ

Gerasa ex B. Hierovisi tradisione, temporσbeatae inemoriae Damas Papae traditur tractam. XVII. De Prosis , seu Itythmicis modula tionibus , quae olim Iubilat oner , nunc Seque tia nominantur , agamus. Harum usum in Ecclesia antiquissimum esse , exploratum est omnibuRex Particulari Sequentiarum Volumine, quin Lituvardo Vercellarum Antistiti, Iahente Seculo nono , ve, decimo ineunte , Notgerux S. Galli Monachus praesentavit , prout resert qui de rebus Per ipsum Notgerum gestis historiam scripsit, Eccherardus M. Non desunt qui Sequenti-