장음표시 사용
791쪽
68 Cap. VIII De Pace O Pactione pacis.
competentis . Is r. pari. r. Jur. nat. , serendus, denegatione imperfecte debiti justa belli causa non existente f. 4o9. pari. I. Jur. nat. ).
. 964. Quotvlici Quoniam quilibet Rector civitatis Gentibus aliis modo id sati hoc naturaliter debet, ut pacem omni modo conservare stua. deat cl. 963. , ad quam inter se colendam Gentes omnes
obligantur g. 96i.); non modo ipse bellum vitare debet, quan . tum potest, verum etiam operam dare, ut dissuadeat aliis, ne temere bellam suscipiant. Murbator quietis publica quinam Iit. Abstinentia a bello duplicem habet inspectionem. Rector
nimirum civitatis non modo ab eo ipse abstinere debet, verum etiam operam dare, ut abstineant alii. Priori respectu se probat amantem felicitatis subditorum; posteriori autem Gemtium aliarum. Atque hoc pacto satisfacit non minus ossieto erga Gentes alias f. I 62. , quam erga Gentem suam Io Io. Pal. δ. Jur. nat. . Quodsi ea Observarentur, quae de modo componendi controversias inter Gentes & de jure belli demonstrata fuerunt, & ea prudentia uterentur Rectores civiolatum, qua regenda est Resp. iuxta ea, quae in Politica d, moi stranda ; rara foret belli occasio, atque Gentes perpetua
. 96 . Turbator quietis pablicae dicitur, qui bellis temerariis atque injustis lacessit Gentes alias. Idiomate patrio diciture in Quoniam mala, quae ex bello
oriuntur, non modo premunt Gentes belligerantes, verum etiam ad Gentes vicinas, immo etiam dissitas obscure ser punt; turbator quietis publica non modo iis, cum quibus in besium est, verum etiam Gentibus vicinis, immo dustris nocet.
792쪽
. Cap. VIII. De Pace ct Pactisve pacis. 769
Variant nocumenta pro diverstate circumstantiarum. Exem. vli loco unius saltem mentionem facere lubet. Ponamus Gentes pacatas inter se commercia exercere, vel etiam cum
iis, quas inter bellum est, eaque bello dissicilia fieri; cum jam
subditi Gentium pacatarum merces carius emere cogantur,
haud levem pecuniae jacturam helli causa Heiunt, ita ut per inde si ac si ad belli sumtus contribuere teneantur. Atque ita damnum haud leve datur a belligerantibus Gentibus etiam Pacaris s3. 488 pari. a. Pur. non , utique culpa turbatoria quietis publicae, qui bellum evitare vel poterat, vel debebat.
g. 966. . . Quoniam turbatores quietis publice bellis temerariis ati De iisdemque injustis lacesIunt Gentes alias & non modo his, verum compescem etiam pacatis aliis nocent g. 963. J, cum tamen Omni mo-δLdo studere debeant, ut pax inter Gentes conservetur 9 6 3. 964. ; obligationi suae, qua ad commune bonum promovendum Miinvicem tenentur Gentes tanquam membra civitatis maximae β. t a. P.
minime satisfaciunt, consequenter Gentibus quibusvis competit justurbatores quietis publicae cogendi, ne turbent f. ra. AJus naturae saluti communi Gentium non minus prospicit, quam singulorum, atque ideo Permittere nequit, ut unus quidam quietem publicam licentiosa libidine turbet. Et quamis vis studium conservandae pacis per se sit imperfecte debitum I. 963. i Mi tamen tale non manet in turbatore quietis pu- .hlicae. Hic enim aut vi aperte injusta agit, aut imprudenter. In casu priore non dolo g. pos . pari. r. m. pra Tuniv. , in posteriori non culpa vacat III. para. r. Plit. pract. univ. . Cumque Gentes lacessat bellis sola utilitate sua, vel vana gloria ductus, consequenter avaritiae, vel ambitioni suae eum dispendio salutis Gentium communis litet; hostilem animum in omnes prodit, ut non anus si, sed justus injuriarum faciendarum metus. Periculum itaque Genin
793쪽
7 o Cap. VIII. De Pace ct Pactione pacis.
atratam tibus promiscue imminens absque injuria a quibusvis coniumctis vitibus depellitur.
g. 967. Quoniam Gentibus quibusvis competit jus turbat res quietis publicae cogendi, ne turbent g. 966. , conse quenter vis in eosdem licita, sine qua cogi nequeunt, ne turbent I Qui a turbatoritvs quietis publicae amis lace santur, iis jure se adversus eosdem a sibciant Gentes quaecunqae, ut scilicet Potentiacorum imminuatur, ne turbare amplius possint.
Interest Gentium omnium, praesertim vieinarum, ne fineourbatores quietis publicae, qui potentia sua confisi jure belli manifesto abutuntur. Quamvis iraque injuria directe ipsis nora facta, quae sola justa filii causa est I. 6I7. , nec talis fit metua ex vicina potentia g. 6 o. ; s vel maxime deficiat justa causa, ut ipse bellum inferas, ratio tamen suasoria nota deest, cur iis, qui armis lacessuntur, auxilium feras, & subsidia mittaa, Rut eos quocunque modo alio in bello adjuves: id quod in se licitum est I. 636. . Accedit, quod levissima injuria det jus vi armata potentiam erestentem labefactandi, fi quis manifesta eo lia agitat de aliis Gentibus sibi subjiciendis oso. & promiscue Gentibus quibusvis jus sit potentiam ejus diminuendi, qui eadem connius injustis armis securitatem Communem Gentium turbare non veretur g. 6sa. . Vide, Suae supra annotavimus not. I. 6so. Useqq. P.
g. 968. De Dedem es Gentes a turbatore quietis publice fissi metuaηtρ tempestiυe tu belli eoa foectra ptagere debent. Etenim Gentes jure sese associant tra turbato adversus turbatorem quietis publicae illi, qui armis ab eo-
rem quietis dem lacessitum l. 967. . Quamobrem cum foedera belli publiea ineantur de auxiliis di subsidiis mittendis, aliisque quibus-
794쪽
Cap. VIII. De Prae ct m e paris. I
cunque, quae respectum ad bellum habent g. 6ss. , per 2 autem pateat, foedera belli pangi posse, quocunque tempore vitum fuerit, etiam quando nondum de bello inserendo cogitatur, & vis unita deterrere potest eum, qui alias p tentia sua confisus in arma rueret, ut ab iis abstineat, media autem leniora durioribus semper sint praeserenda & certiora dubiis; si Gentes a turbatore quietis publicae sibi metuunt, foedera belli tempestive pangere debent.
Nimirum foedera in praesenti easu duplicem habent esse. ctum. Aut enim turbator quietis publicae a bellandi proposito deterretur, aut, si in arma prorumpit, vi ejus statim: fortiter resi. sti potest, ne vires ejus, qui lacessitur, ante alterantur ac diriminuantur, quam ips succuratur et quod quantum in bello momentum habeat experientia satis loquitur, nee dissiculter a priori probatur. Licita vero esse foedera, de quibus hic ser. rno est, patet ex ante demonstratis I. 967. .
f. 969. Bellum justum tamdiu continuare licet, donee jus tuum fue- ea diaris consecutus, nec alter sese vi justa amplius opponit. Etenim bel- bellam μ-lum geritur juris consequendi causa f. I io a. pan. r. Jur. stum coni nat. 9, adeoque id agitur in bello, ut idem consequaris. nuare liceat.
Quamobrem cum lastidiu jus tuum persequaris, donec id fueris consecutus, quod per se patet; bellum quoque justum tamdiu continuare licet, donec jus tuum fueris conseqcutus. Quod erat aram.
Enimvero quamvis nulla amplius justa causa tibi esse videatur belli continuandi, quam primum consecutus fueris id, cujus causa bellum susceptum; non tamen a voluntate tua dependet finire bellum, nisi quoque hostis consentiat Eee ee a &
795쪽
772 Cap. VIII. De mee ct Pisitae patre.
& arma deponat. Quod si igitur animo recuperandi eff, quae ipsi jure eripuisti, bellum continuat, & vi justae sese adhuc opponit is bellum quoque adversus vim injustam continuare licet, donec hostis justae se non amplius opponit.
Quod erat alterum. Constar ex antecedentibus in bello non modo nos persequi id, quod ante idem debebatur, sed & in ipso bello subnas. Cens, quale sunt sumtus, & quale oritur ex damnis ab hoste durante bello datis atque ex injuriis novis factis. Iustas au. rem pertinaciae dat poenas, si ab armis desistere nolit, etiamsi causa belli jam cesset. Bellum ut inchoetur, ab unius depen. det voluntate, nisi sit defensuum, quod evitare in potestate nostra positum non est: ast idem finiri nequit nisi utriusque belligerantium partis consensu. Quod si ergo in finem belli consentire nolit, qui debebat, is sibi imputandum habet, si majus sentiat damnum, quam passus fuerat, ubi statim alteri jussiuiam tribuisset. Ceterum me vel tacente pater, hic tantum agi de jure bellum continuandi; non vero quaestionem esse de eo, num conducat bellum tamdiu continuare, donec ius tuum ex asse fueris consecutus. Fortuna non semper favet causae justae, ut ideo haud raro de iure suo remittere tenearis, ne majoribus periculis te mosque exponas. Ae ideo haud raro eveωnit, ut bellum justum sit gerenti damnosum, & Iucrum ejus, cujus injusta erant arma.
in causa δε- bis. In eausa dubia bellam tamdiu continuare licet, donec anter vel transactionem osserat, vel oblatam acceptat. In causa enim
dubia bellum liciae geris, ut alterum ad transactionem, inquam consentire non vult, vi armorum adigas β. 633. b. Quodsi ergo durante bello eidem denuo offers transactiO
nem & is eandem acceptat, vel si ipse tibi eandem offert
796쪽
Cap. VIII. De nee o Pactione pacis. 773
M Ita amplius ratio est, cur bellum geratur. Quare cum cessante ratione, quae bellum lieitum facit, bellum quoque diutius continuare non lice . In causa igitur dubia bellum tamdiu continuare licet, donec alter vel transactionem offerat, vel oblatam acceptet.
Quando dicitur, transactio offerri, non susscit, ut offerens declaret, se ad transigendum esse paratum, sed exprimendar . sunt pacis conditiones, aut colloquium interea, dum bellum continuatur, instituendum, in quo de modo transigendi tractetur. Alias enim dubitatur, transactionem perfectum iri. qua nonnisi perfecta bellum finitur. Cumque in bello non modo dolus sit licitus g. 85M, verum etiam non insolens si ejus usus; si transactio non expressis conditionibus offera- tur, doli suspicio non abest, inprimis si aliae circumstantias
β. 97 1ωBellum adversus turbatorem quietis pxblice tamdiu conti- Quamdiu .nstare licet, donec securitati futura susscienter fuerit prospectam. Et- bellum con- enim cum Gentibus promiscue omnibus competat jus co- tinuare h-gendi turbatorem quietis publicae, ne turbet g. 966. ; si citum adver- quae ei se associant, quae armis ejus lacessitur I. 967. , bel- sus turbatο-lum geritur securitatis communis causa. Quamobrem bel- rem quietis Ium adversus eum tamdiu continuare licet, donec securitati publicae. futurae lassicienter suerit prospectum.
Iudicium de eo, quod sussicit, ut securitati Gentium cominmuni posthac si prospectum, a circumstantiis panicularibus pendet. Etenim aut id agitur, ut turbator quietis publicae animum turbandi mutet; aut ut adimantur vires. Major fiducia est in modo posteriori, quam in priori, non modo quia muratio animi dissiculter praesumitur, verum etiam quia facile redeunt veteres mores. Pertinet dijudicatio ad prudentiam, . Lee e s quae
797쪽
4 Cap. VIII. De nee o Pactisve pacis.
quae Omnem regit juris usum, iure naturae non dissentiente. quippe quo etiam ad prudentiam obligamur f. a 38. part uJur. nat. . Quamobrem quae passim de iis, quae prudentiae
sunt. annotare visum fuit; non alio fine a nobis commemorantur, quam ut appareat, ad recte agendum requiri, ut cum
jure naturae prudentia civilis, quae in Politica tradenda, constanter coriungatur. Urget hanc conjunctionem ipsa lex naua turae non solum, quatenus nos ad prudentiam =.cit.), verum etiam quatenus ad recte agendum obligat f. I 89. Part. LPHI. pracI. uniν. .
g. 972. cstando bel- Qvoli belligerator mus ad offerendum, vel acceptandum
tam conti- aqvas pacis conditiones permoveri nequit; bellum tamdiu continuare
nuare liceat, licet, donec is victus fuerit totaliter, ne scilicet re1istere distitis pi donee alter Etenim bellum justum tamdiu continuare licet, donec jus fuerit victus. tuum fueris consecutus, nec alter vi justae sese amplius opponit g. 969. , & in causia dubia, donec alter transactionem vel offerat, vel oblatam acceptet g. 9TO. , cons quenter donec alter aequas pacis conditiones acceptet, vel offerat. Quod si ergo neutrum ab eo obtineri nequit, nec a voluntate tua dependet, ut a bello desistatur. Quamobrem id tamdiu continuandum, donec deficientibus viribus vi tuae amplius resistere non possit, sed a bello de fistere coogatur, coniequenter si totaliter victus fuerit 3. rc 89 pari sJ.n. . Aliud est vinci in praelio, aliud vinci in bello. In praelici
victus idem continuare nequit, aut suga saltem declarat, seu recedendo cum exercitu, se id continuare nolle ; ast in bello is demum victus dici potest, qui bellum continuare nequit, aut saltem verbis declarat, se id continuare nolle s=. Io 89. Part. r.
yur. nat. & yacem petit. Victoria in praeliis anceps est, nee semper victoriam habet idem. Quamobrem etiam contingit,
798쪽
tingit, ut victoriam unus alieri cedat, ne vires confirmantur. in meliorem eventum conservandae. consequenter belli comtinuandi causa. Enimvero s cujus vires ita prostratae sunt, ueresistere amplius non possit, aut saltem ita diminutae, ut se adversus alterum viribus superiorem nihil essecturum praevideat, consequenter in casu priori ad incitas redactus a bello desisterseogatur, in posteriori sibi metuens, ne ad incitas prorsus redi- .gatur, a bello desistere velit, tum demum in bello victus dici potest & iarimes haec dicitur in bello victoria, qua tandem hel.
Ium finitur & pax restituitur. Enimvero cum vis armorum non sint medium aptum ad decidendas controversias Gentium not. g. 63 a. ; ficuti victoria ultima, si eam consequatur is, cujus arma injusta junli causam manifesto justam non efficit injustam, - , ita quoque declarare nequit in causa controversa justitiam helli sume penes eum, qui eandem reportavit, consequenter victo.
ria ultima victori nullum dare potest jus, quod aliunde non habet. Et, fi ponamus quarundam Gentium hunc esse erril.
rem , tantum abest, ut is pro iure naturae haberi possit, ut nequidem pro voluntario Gentium jure habendum 3. 99 a. Pari. g. nu. aa. h. , sed pro consuetudinario ini. quo I. a . b.V3. a 39. Part. L Phil. pra I. unis. , quod pefferrorem pro jure habetur, cum non si, & quo stare non te. nentur rectius sentientes, nec illaesa conscientia adversua alte. rum uti possunt erroris sibi conscii. .
g. 973. Qui injustum gerit bellam, ei jas nustam est ad bellum con- De bessi mintlastandum. Qui enim injustum gerit bellum; et jus nullum justi conise in bello competit s. 777. . Quamobrem nec jus ullum naatis . ad belIum continuandum esse potest.
Injustum bellum gerens praedo, invasor ae Iatro est f. 778.
Ecquis ergo quaerere potest, num liceat rapinas, invasiones ac latrocinia continuare l
799쪽
π6 o . VIII De Pace O Pactione pacis.
. I. 974. Quando bel- Si is, cujus bellum justam erat, ab eo discedere nolit , etiam ilioerator ju- codsecutus fuerit jus suum; ex j di belligeratore injustus st. Idem sitis jit inju- obtinet, si 'in causa dubia aquas pacis conditiones acceptare noliti
flui. Etenim cum belligeratori justo tamdiu bellum continuare liceat, donec jus suum fuerit consecutus, nec alter diutius vi ejus sese opponere velit g. 969. ; si consecutus jus suum a bello discedere nolit, nullum ipsi jus est ad hellum continuandum. Quod si ergo idem continuet. nullo jure agit, consequenter ex justo belligeratore fit injustus. Quod erat
Similiter quia in causa dubia bellum tamdiu conti
nuare licet, donec alter transactionem offerat 9 o. ;
' eodem modo patet, ex justo belligeratore fieri injustum, si
transactionem oblatam acceptare nolit. Quod erat alteram. Injusta omnino arma sunt, quae nullum jus tuetur, & quam primum eausa belli justa cessat, jus quoque ad bellum cessat. Qui bellum sine causa justa continuat, ei belli continuandi rationes aliae esse nequeunt, quam suasoriae s9.6 a I. . Bellum autem, quod non alias habet rationes, quam suasorias, injustum est f. 6aa. . A vero nimis aberrant, qui bellum tam. diu licite continuari posse putant, donec ultima victoria finem imponat, vel eadem .in causa dubia jus controversum decidatur, praesertim si iuris naturae esse sumatur, ut quaelibet belli ingerantium pars stet judicio suo de causae justitia. Sicuti no . torium est, in defensione ex defensore fieri aggressorem . si modum excedit sq. I o 3. para. . r. nat. θ; ita non minus exploratum est, in hypothesi propositionis praesentis ex belligeratore justo fieri injustum, cum in bellando modum exceα dat , utpote excedens modum defendendi jus suum, quod ab altero sibi denegatur.
800쪽
Cap. VIII. De Pace ct Pactione pacis. 77
s. 97 3. Pace facta, bellum fuitur. Cum in pace bellum sit quando ML nullum h. 9 3 9.); si de pace convenitur, in id consentitur, ut iam Miatur. bellum non sit. Quamobrein cum pactione de pace persecta, belligerantes statim obligentur ad tervandum, quod utrinque promissum est 9. 739. pari. 3. Jur. aat. J I pace facta, bellum finitur.
Bellum & pax sibi mutuo repugnant, ut smul esse nequeant f. 959. . Quamdiu igitur bellum durat, pax esse nequit, &quamprimum pax est, bellum durare nequit. Quando igitur de pace convenitur, eo ipso quoque convenitur, quod bellum finitum esse debeat.
g. 9T6. Quoniam pace facta, bellum finitur . 97s. , ho- ectus pa-stes vero sunt, quibus inter se bellum est β. Iaa. , di ho- eis sata. stilitates sunt operationes hcllicae, quibus hosti vel rebus ejus vis actu insertur . 78s. , pace facta qui fuerant hostes,
hostes se depatini ac omnes hostilitates atrix ue cesant. Tempore induciarum cum pax non si I. 96o. , qui hostes fuerant ante inducias, manent quoque hostes in induciis. Quod vero tuti fini ab hostiIitatibus, non inde venit, quod hostes non snt, nec eorum res sint hostiles, sed quod host, litates suspendantur quoad actum, donec tempus inducia. rum fuerit elapsum, reservato iure ad easdem 3. 9I3. 9I4. . Aliud est jus non habere, aliud non exercere. Ius igitur habere cum possit, qui non exercet; ad non exercendum per cerrum tempus se alteri obligare potest, qui idem retinet. Pace autem facta extinguitur ipsum jus ad hostilitates, ut nullus fit iisdem locus Ob defectum juris, non vero ob ademtum eXero