장음표시 사용
51쪽
Quod vero hoc modo nequeamus plura simul sentire, his verbis deinde ostendit,sa plura semiremus sic, ut alia atque alia animi parte plura comprehenderemus quando plura simul quς sunt eiusdem speciei perciperemus plures partes essent sentietes similes inter se specie essent. Cum enim res sensu percipiendae similes specie sint,partes quoque similes specie erunt quq sentiunt. Si enim plures suerint qui simul conspiciant, ct altero atque altero aliud,& aliud, plures erunt aspectus partes, id est plures sensus & aspectus plures similes inter se specie quia res subiectae illis sunt similes genere inter se. O muta enim aspectabilia sunt. Ide. n. eit sensus eoru, quae sunt in eodem genere. Cu ergo probauis et per ea quae eodem percipiuntur sensu reliquum absurdum si quis assereret nos diuersis partibus animae
plura simul sentire, S: deinde iii sistit quaestioni dicens, si quis plura videret, Se diuersa plures essent aspectus species similes, subiungit deinceps. Quod sit quispia nihil prohibere dixerit,quin ita in anima duae sint
facultates, ut duo sunt oculi in corpore idest si quis contenderet ut per plura instrumenta cernedi aspectus plura similia specie videt, quandoquidem per duos O los conamus,ita animum multis facultatibus specie similibus uti quibus sentimus ea, quae sunt similia specie. Haec interiecit tanquam ea,quae ad quaestionem tollenda dici possent,sed haec consutat dicendo no ense similem comparationem cum dicit. Quoniam ex his fortasse aliquod unust,idest exaspeetibus, de una
erit actio amborum. Vnius enim numero erit amborum comprehensio de simul. Adiecit illud somtasse quoniam nihil de hoc hactenus certum est. Ibi au em si νn m ex ambobiu fit, illud erit βαι es.Si vero seorsim, non similiter se habebit. Ostendit non esse itidem dicedum de geminis oculis, de de pluribus facultatibus animae. Nam de si duo
conditi sunt oculi, attamen quoddam unum fit, ex eis, quia unus est sensus, de una actio, quae per oculos agitur,quocirca Ina erit animi facultas, scd si unum suerit, quod pluribus facultatibus agat, de circa unum erit utriusque actio do vna illud erit lentiens quod oper tur una actione amborum, Sc ita nullum est absurdum Vnius enim una est facultas quae per plura sentit,ut de oculis diximus. Quod si hoc negatur, quaestio erit quomodo plura una vis sentiat, quod si diceretur singulos sensus aliqua sentire,non erit similis comparatio Nam oculoru qui plures sint una est actio unusq; sensus, sed si flures sunt iacultates animi, plures sunt earusensus. Etenim cuiq; sacultati dabitur proprius. o scura est oratio Aristotelis propterea quod copulanda
sunt lige illi, verbis que dicebant, videlicet non similis est comparatio qua illi si sunt. Praeterea ijde ensu plures erunt perinde ac qirilia scientias differentes dueret. Neq; enim actis sine fui acultate erit, sine φιa nequesensi subjur. initas bacsentiunturiniso, indiuiduo tempore compertum euetiam a a sentiri posse. Nam bis simul plura citias sintiri queunt, quam ea qua sunt genere Ger a.
Cum interposuisset no posse plura ita sentiri simul, ut pluribus de sicultatibus de initrumentis sentiendi
comprehendantur quemadmodum de oculis dicebatur,redit iterum ad quesitionem, Ac absurdum ostendit sequi quod iam indicauit. Si enim pluribus iacultati bus simul animus plura sentiret, quae sun r genere e dem, plures profecto haberemus sensi s , de ficultates comprehendendi, ut plurcs aspectus , idq; perinde ac diceret aliquis nos plures habere scientias eiusdem rei: Nam eiusdem unaeti scientia, itas sensus unus, scdem haberemus sensus, subiungit. Neq; enim actio sine sua facultate erit neq; sine hae aliquis sensus erit, si
enim plura conspiceremus, patet nos etiam agere plures actiones. Sensus enim nequit agere sine propria, sacultate, quare quando plura cernimus, plures acii nes simul agemus, si plures exercebimus actiones, it
que plures sensus pharem: si cultates habebimus a quibus prodeunt di ueris actiones, de diui', itaq; plures
facultates cernendi habebimus: itidem deest eris sensibus dicendum est Caeterum animaduerte non idem dici nunc his verbis. Priter ea ijdem sensus plures erunt. ut prius dixit,primum itaq; num possimus &c. Cum ergo dixit primum nune addit secundum. Pr terea dices iidem sensus plures unius erunt, ut qui per primum demonstrauit si plura simul cernerentur, animam plures habere partes si plures di facultates oportere, persecundum ostendit actiones esse plures. si .mplures simul res cernendas percipiemus plures simulerunt actiones, si enim plures lacultates comprehendendi aspectabilia suerit propria actione obiectu sensibus comprehendent. Sine enim actione non sit sensus, quare simul unius plures erunt actiones quibus comprehenditur aspectabile, sed plures simul sese mutuo destruunt. Primum ergo assumpsit absurdum in quod incidit opinio, idest plures partes esse animi, pluressi; sicultates sensuum specie easdem, eodem modo plures esse videndi S audiendi facultates,nunc autem annectit etiam demostrationem quomodo sint j res & ostendit nos habere plures sensus qui eadem sentiant simul, praeter absurdum addidit exemplum scientiarum. Nequeunt enim plures esse scientis eiusdem secundum idem, ut secundum idem agere dicamur, sunt enim multae cotesationes millim; genera actionum,sed rerum diuersarum,quoniam eis trianguli cognoscimus tres aequales esse augulos, idq; non minus congruere triangulo ςqualium laterum quam scaleno attamen aliter triantulo conuenire, & aliter speciebus
eius scimus. Caeterum cum dicit. Quod si haec se tiuntur in uno Ze indiuiduo tempore haec dicere vult, enim animus uno de indiuiduo tempore plura simul varia obiecta sensuum disserentibus animi turtibus, dc sicultatibus com prehendit,perspicuum est, ut etiaplura simul specie similia sentiat. Est enim consent neu mapis, ut plura similia specie simul percipiemus emadmodum supra dictum est nobis quam ea,que sunt genere dissimilia. Qui ergo hoc absurdum admittunt, labuntur in aliud id est coguntur sateri nos habere plures easdem facultates. Sic enim scribitur. Quod si haec in uno & indiuiduo tempore sentiuntur.& haec series verborum clarior est,sed de his obiectis it,quae diuersis animae sicultatibus v sensibus comprehenduntur . Primum ergo ostendens fieri non posse, ut plura smul sentiamus tollit argumento a maior nunc autem a minore conuertenco demonstra-
insic enim qus multo minus datu est nobis plura sentire simul percipimus. Hoc namq; erat positum sus nos simul posse pluribus sensibus agere,& timui utibus ficultatibus sentire itaque quae magis simul plura sentire possumus sentiemus. Quid sequatur ab I S,ex hoc ostendit,quia plures sensus, ct plures tacultates sentiendi habebimus,quod fieri nequit. Plura enim similia 'ecie simul sentire nobis datum non est.
Sed notior es et hoc modo contextus. Si enim illa in uno & indit iduo sentiuntur. patet etiam, ut haec sentiantur,vel hoc modo, si haec in uno de indiuiduo sentiuntur, id est si hoc ita se habet, de virtus sentiendi in uno & indiuiduo tempore obiectorum . quae diiuersa sint genere diuersis partibus,& sacultatibus capax erit Cum enim interpositisset res dissimiles genere sensupercipiendas, redit ad id quod proponebatur, patet ut sentiamus multo maris, ea simul quae sunt tintilia specie . confiteamur ut facilius quae sunt similia specie,
52쪽
simul plina nos posse percipere,quam ea quς sunt diuersa genere, sed illud absurdum quod sequitur sub ii- lentio praeterit. Praedixit enim quod si plura simul percipimus plures habebimus tensus, &plures aspectus quando plura a pectabilia comprehendemus. ite
plures auditus,ae reliquos sensus similiter, item quoterunt sensus,tot erunt & sacultates,&actiones. Veruilla scriptura mendosa videbatur, quae interrostationis modo scribebatur: sed censeo sic legendum est e.Siquispiam in uno di indiuiduo tempore non senserit, perspicuu est,ut neque alia sentiantur, de oratio haec aperta erit,& consentanea congruensque his quae supra tractata sunt.
i ex his unum quoddam erit, aut mn νnam si tamen iurese est ut virum M. Pars erum cui datum esssentire νυ en.
Com. 9. Posuit varijs ani mum partibus sentire ea quae genere discrepant, annectit nunc eroinde dicens. Si vero alia sui parte, & alia, dce. sese itaq; conuertit ad diluen das dubitationes & ostendit vim unam esse quae .
vix sit omnium obiectorum,& i quonam modo una facultas queat plura simul & differentia obiecta Gm- prehendere volumus scire, nos remittit ad librum de anima, ubi de hoc diligenter disputatum est. Cum erigo alia parte,& alio instrumento animus sentit dulce, ει alia album sed non diuersa obiecta eadem parte coprehendit, perspicuum est ut singula obiecta sensibus capiantur disserentibus partibus. Quaerit porto ununequidpiam ex hix facultatibus fieri & teperari queat
aut unaqusq; sacultas harum partium suum comer
' hed x obiectum diseri minimὰ unum possit ex illis.
Quod enim ex illis fit vel unum est, vel minimὰ, quibus verbis significat aut unusit siti biectum &compositum ex diuersis facultatibus sensuum,aut non Unum sed plura quibus adiungit aliud diuilioliis membrum, videlicet necesse est Ut unum sit, quia pars cui tributu
eii munus sentiendi una est,&nori plures& duduini ipse demonstrati it in commentarijs de anima quod si
non esset una sentie di facultas qua omnia sensibus sub iecta comprehendimu , neq; possemus cognoscere discrimen eorum & diiseretiam, quae mutuo dissident, sed sic sentiremus obiecta perinde ac alter hoc senti rei obiectum,& alter aliud. Quemadmodum enim qui diuersa sentiunt consensum non habent, ita nos si
plura quibusdam diuersis partibus sentiremus no pota semus offerre iudicium de hi, quae inter se disienti uta: Itaq; qilaedam subsistat una secultas oportet cui datu sit ea discernere cui etiam concessum lit plura simul
percipere quando eadem velut diuersa sentit.Cum e go accepisset unius animae unam esse partem, quae coprehendat pluta simul quaerit. Gle. So. Cuius repo ista unius erit Kihil enim ex his via Oritur ecube igitur eIn unum ahquid ecte ipsus anima
quo quaeque singulacri dudum dii imus sientiat. Sed sen
ιιat νnum genus per aliud. Vtrum ergo ut en aliquid
individuum actu, ita sit aliqua una sicultas sientiendi dulce album, sed cum actu diuisum fuerit alterum sit quaerendum eum. 8o. Cuprobauit unam esse vim sentiendi.dubitat cuius erit unius illa vis&sacultas sentiendi de comprehendendi. Nam ex his,quae sentimus diuersis animi partiabus ut dulce, album & odorem ac singula caetera obiecta dissimilia genere non potest fieri unum, quoniam mutuo temperari misceriq; nequeunt facultates sentiendi, neq; obiecta quae sentimus, quod si possent facultates in unum redigi, e sensuum obiecta similiter sub unam caderet naturam velut aspectabilia sub una
natura sentiendi, similiter & quae audiri possunt & a obiecta,cum ergo hetc vocasset in dubium subiungit. iNecesse igitur eli unum aliquid esse ipsius animς,quo
omnia percipit,ob id hoc dixit quia necesse est ut una sit pars qua omnia Oiecta percipiamus, sed aliud genus per suum inibu naenium. Caeterum addit quomodo est alicuius unius vis sentiendi S unum subiectum
S cuius corporis capax.Sunt enim varia sentiendi instrumenta,quibus fit comprehensio, ex quibus unum seri nequit,quae ubi dixit non refert ea verba, Cuius ergo unius erit i ad instrumenta, sed ad facultates, quia est qitaeda unxpars animae qua omnia sentimus. Quomodo dicat individuum supra explicatum est, aut nos remittit ad ea quae disputata sunt de anima, ibi enim demonstrauit unum esse id, quod omnium obtecto. rum est capax,quocirca etiam differentiam de dissidia eorum iudicat. siem demonstrauit quale sit de esse unuasseruit tanquam terminum,& signum punctum, aeterminum plurium linearum. Vt enim is terminus unus est,atq; non unus, ita illud est unum, ut indiuia duum quo sentimus,sed quatenus plura diuersa simul percipit,non unum est, plurium enim simul est ternalianus. aut ergo nos remittit ad haec,aut ad proleta, quoniam oportet, ut situm in nobis sit unum quod sentiat s enim alius & alius sensus aliud de aliud sentit,sequentur absurda quaedam. itaq; unum numero sentiens sit
necesse est, quod diuersi, & panibus de instrumentis iudicet diuersa,vtitur porto his quae in commentarijs de anima demonstrauit dicendo. Utrum ergo ut ei haliquid individuum actu ita sit una ficultas sentiendi dulce de album. His enim verbis ostendit quomodo cum unus sit sentiens quaeat plura diuersa simul sentire. Qua enim accipit de iudicat, de unus est individuus terminus omnium sentitat instrumentorum actu &suapte natura unum aliquid est de individuum de est capax omnium obiectorum,qus a quinque sensibus percipiuntur, sed quando dividuus erit, aciu est, de quando exercebit actiones caeterorum sensuum diuidetur, de plura erit,quatenus ergo erit unum subiectum,et itidem omnium obiectorum capax de iudex, qua veto iungitur iunctionibus cuiusq; sensus plures erit sensus, de quomodo factus plura de diuersa inhiat simul& de hae opinione disputauit in libris de anima acce- p. i. cpit autem illud, ut diuiduum, quis ut plurium acciritur.Nam omnium instrumqntorum sentiendi simillia ter existens terminus quando actu agit per plura instrumenta semiendi tanquam duilla de plura accipit,
sed qua fit simul plurium terminus idem, de in infir
mentis per plura agit, hac ratione de unum simul se tiet plura,de genere dissimilia. Nam idem est unum de plura,vt in Orbe centrum, quuo unum est habiecto sed plura tum maxime quando velut terminus sumitur linearum,quae ad rotundam lineam ducuntur.Ibi erm primam solutionem dubitationis attulit, quam etiam libro de anima adduxit deinde secundum adhibet,quam etiam in libro antedicto posuit.
53쪽
Cote. 8 I. Com. 8 I. Cote. 82. Com. 62.
Plato in Theaete M. quemadmodum de rebus ita de an ma dicendum sit. Sententia est ut de corporibus & subiectis sensuum
dicitur quia unum de idem corpus numero plures affectiones fert. Na pomu unu numero simul dulce flauua ut album & Odoriserum est quanquam hae assectiones mutuo dissideant,& diuersis sensibus capiamur an ita de anima dici queat que cum una sit capax sit plurium de diuersorum simul ac iudex,quia lures secultates habet. Cum ergo ostendat unum esse subiectum quod habet plures affectiones simul inquit. Album ct dulce numero unum atq; idem sunt er alia plura se militer Si enim lectiones mutuo si rari nequsit
hcet cutu'; ratio ab alteritu ratione differat, itaque de anima itidem dicendum est, quasteadem numero om
nium sit capax,licet aliter oe aliter capiat cratia sit ratio eorum quae petieri differunt,er qusspecie. Quamobrexno eodem sentitissed ratione eadem mani p. cate rum omnem quod cadit in sensium habere magnitudinemo indiuiduam mn posse sentiri perspicuum en . Unde m viderι non poten O infinitum ιnteruallum est , sed unde videtur finitum . Similater odor fontis, O quacunque nos tangendosentimis. Est porrὸ interualli quoddam extremum unde non cernitur is primum unde consticitur, o hoc indiu duum esse ni cesse en ultra quod non ensentiresed illud quod ei adhaeret sentiri festat ergo aliquod individuum sentiri potest quando in extremo situm
fuerat νnde postremum non sentietur primum sentiri poterit illud a urdum siquetur ut idem Uderi,ac non videri queat,quod Aera n n potestataq; de histrumentissensuum,ac de his qua in sensium cadunt Ponam se habeant modo communiteresigillatim dictum est nobis. vlι
quum est νt de memoria, O recordatione disseramus.
His dicit.&ostendit affectiones unius de eiusdem numero non sic se habere ut quia nulla solitaria separataq; ab altera esse potest,iccirco sunt eaedem inter se Etenim di si separatae non sunt, at haec tamen habent rationes diuersas,& quoru ratio est diuersa, natura quoque eli diversa,& hoc modo allectiones & earum subiecta differunt. liidem d cendum esse de anima inquit sensi trice, quaecum sit eadem atq; una subiecto& numero quia unius est actus, erit omnium quae sunt subiecta sentibus capax, licet secundu rationem & potestatem, S naturam disserat, ut sunt diuersae sicultates in
ea, ct aliquq genere disi prant,& aliquς specie, quemadmodum etiam sentiendi instrumenta disserunt sentie di. Colores enim discrepant specie, colores autem&ioni genere quare anima erit una subiecto senties omniam, et pii si me plura simul sulcipiens, id est iudi .cans, scd ratione & natura non eadem , quia alia est ratio facultatisqus capit colorem,& alia eius que percipit sqnum, vel saporem. itaq; is sensita compte hendit
plura,& differentia secundum diuersu rationes& sircultates, quod quidem non eo dicit ut idem sensus reseratur ad diuersi,modo ad sonum, modo ad colorem, ut Stoici qui dicebant partem principem hominis, modo conuerti ad hoc, modo ad illud.Si enim hoc
modo se haberet sensus minimὰ posset plura simul sentire ed hoc vult, quia is sensus cu m iit unus subiecto habet plures deditirentes inter se facultates, quibus pol, it plura exercere simul. Quin etiam hoc magis si
unus numero posset plura esse ratione & sacultatibus. sed quomodo simul contraria sentit. Nam licet unus
subiecto simul plures enectus possit percipere, haud
tamen contraria poterit. Non enim quia pomum simul dulce & album eli, iccirco simul erit albu, de atruvel dulce, di amarum, ita dicendum est de sensu. quare neq; illud verum eli,qu antea diximus, sensum videlicet magis poste percipere ea qui sunt eiusdem generis, tuam quae sunt diuersi Seneris . Nam aliquid minus eii capax contrariorum simul quam eorum quae nullum habent com utune, sed si non simul contraria percipimus, neq; cottaria iudicabit is sensus. siue qua aliquid percipere non potest, neq; eorum differentiam csisternere valet. enim memoriae munus & no sensus separatim aliqua retinere ut libro de anima expressimus.nisii tensus etsi videtur ei sci quando afficitur, ipsum tamen iudicium est eius. Quocirca contra ria in affectione conii sientia disserunt ab his contrari js,que versantur in iudicio. Nam in affectione eo uaria sunt album,& nigrum, sed in iudicio nec albi iudicium aduersatur nigri iudicio quando aliquid iudicatur album vel nigrum . Nam haec iudicia sunt simul vera,& non possunt contraria iudicia simul esse vera.
Contrarium itaq; iudicium albi non est illud nigri i dicium, ted illud quo iudicaretur albu esse nigru, ideo haec simul esse nequeunt in iudice sensu sed illa iudicia albi,& nigri limul manet in eadem sede, quoniam nosunt contraria. Cum tamen corpus afficitur non potest contrarijs assci, neque inlitum emum sentiendi in quo est anima nisi secundum aliud de aliud instrumentum ut sit in oculis S in speculis quibus se
cundum aliam & aliam partem contraria percipimus .
Haec secunda solutio quae ilionis a prima differt, quia
in illa accipiebatur anima sentiendi non una numero
solum,sed etiam facultate,sed in hac sumitur una numero, sed minimὰ ratione una. Sed quemadmodum corpora subiecta se Labent,& res, ita & anima. Esse .n. pollunt illa in uno quoda numero subiecto plura quaedam ratione & differentia. Cum ergo offendisset quomodo possimus plura sentire, deinde ostendit nihil quod ientitur individuum esse, immo quodcunq; sentitur habere magnitudinem de diuidi posse, qua sententiaco dudum loco usus cit tanquam veni& concessa ubi dixit de diuisione affectionum,qus in sensum c debant, & de magnitudine solis. Inquit porro quodientitur omne habere mas nitudinem. & patet quod sensu capitur,non esse individuum. Est autem argumeium quo utitur huiusmodi. Accipit euidens dip se notum, hoc videlicet ni fum qii sensis,capitur per medium a quouis interuallo, qua ditiantia cunq; percipi sed est e certum interuallum quo quicquid cernitur cerni pol,& u audi tur audiri sit,& quod odoratur Odoratum mouere queat. Ii enim sensus per medium ςssiciuntur. Gustatus autem dc tactus non per mediutiunt extrinsecum, neq; per tantum interualli sentiunt sua obiecta, scd tangendo percipiunt ea. Vnde ergo non percipimus interuallum quoddam sensu comprehensibile immensum est,& pen E infinitum. Si enim
Vnde cspimus non sentire augeamus interuallum semper nos remotiores facti, de continue quod percipitur sensu remouetur, adhuc magis idem non semiemus.
Iunitiun hoc loco dixit quod immensum eludo non
54쪽
desinit v.quonis ergo euidens est & cocinum aliquod
esse interirallu quo possumus sentire aliquid & aliquod quo nequimus .ntire Pspicuu quoq; est ut sit aliquod
ultim u eius interii alii quo cernitur id ui sub aspectu cadit. Ronε ergo adducit de his quae cerni possunt,qu nia ubi fuerit coclusum aliquid aequἡ de exteris ostensum erit qua per medita coprehedetur.Est ite primum unde incipientes reliquit no percipimus obiectu,s, si
negaueris hoc primu , unde no videtur aspectabile it que per uniuersum interuallia cernetur obiectu . Sed
euides eii Dei tatu interii alii aliquid cerni posse, & cerni non posse ui primum est a quo cernitur. itaq; aliquidu, no videtur necesse eis, ut si indiuiduu ν etia i pie aecepit tanqua cuides quia quae no ita se habet ui est te taminus,&extremu ,est huius principi u ev primu . Osteditur hoc modo. s. n.diuiduu esset, non esset primi , ne
seri nequit Ipse etiam contra usus est interuallis. Vltimum dixit interualli unde incipit aspectabile&no videtur postea.sed videtur no posse ultimum si nil eius quo videtur, ideo dixit & ipse in eodem, est.n. undeno videretur infinitu interuallu, illud a quo vidci primit esse propinquua spectui, ultimii, post ui ab ipso mteruallo no videtur.Sed aliter alijs videi Arist. lemos irasse quia probabiliter putat demostratu. Non. n. DE
aspectabile ab squali distatia cerni pol, sed propinquuvidetur, & remotu minim ὀ& renioisi ut astra culta se habeat haec quo aliquis definiret ultimu interualli a quo no videntur aspectabilia, vel primu a quo videntur vel sic maxime quaeda videntur per logii in tertia lum, quaeda per breue, sed erit cuiusq; terminus diuiduus post quensi psit cerni.Sed quaereret quispia qiuo ondit ex his aliqua parte cotinui indiuiduaee. Nasue ultimur ecte acceptu. Na diuisio intermedij,&ad illud Vest mediii in te vltimu aspectibile & primi
ditio paritumus utq; i&primo &vltimo indicio est indiuiduli erit. Nisi oporteat cesere ipsum no simpli ut neutru recte sumatur & primu & extremu.Si enim diuidamus inter mediu de addamus utrique nihilominus ide habebimus ut prius sisivi u ex eodε interuallo novisum tum non videri nequeat quando viii mucrat a quo videbamus ante additione sumptus es; prirnua quo no videbamus.Vltimii enim aspectabile il- Iud est,quod per maius interuallum no videtur, & primu aspectabile ui per minus interuallu no est a speet tale.Cu haec ita te habeant si medium erit diuidusi inter id a quo primo non videtur,&id ultimu a quo vi- QSo enim q*od propositu ex diuisione ultrapart εο, adhuc videri poterit,& si ide interuallu nose Dabis ob ultimo erit aspectabile visum. Etenim ex maiore interuallo erit visum, , si addito illo quod videri Nequid addas partes eius, adhuc seruabis illud ut cerni nequit,& iterum sublato interuallo primu videri non poterit. Etenim a quodam spatio ante idem non vide tuti similiter si altero eoru uniuersum addai & se Metur, ide simile no erit ante additione recte accepisi.
Vel vj timu dicas a quo videmus, vel primu a quo nsi
videmus. Quia.n.ei u, no vide addit maius interuallusaciet eius ut extiremu aspectabile est & eius primiaecepti P cerni nequit minus interuallu faciet,itaq; indiuiduu necesse est ut sit interuallum inter ultimu a quo Cernimus,& primum a quo no cernimus. Et post heccemostratione utens ostendit nullum sensu comprehensibile esse individuum. S: utitur coclusione probata. Si enim potesse individuum, esto aliquid huibsmodi. Hoc porro poneretur in ipso indiuiduo interualli inter ultimu aspectabile,& primum non aspectabile,
S ita adaequabitur illi,& adaequatum illi videbitur, &n O videbitur. Nam quia est in termino & vltimo aspectabilis videbitur, quia deinde est in principio no aseectabilis non videbitur.Si. n. aliquis cerneret per quoadam interuallum per quod visum esset primu aspectabile indiuiduu simul idem videret,&no videret,quonia ponitur in ultimo interualli obiecta in quo viderino poterat tu cerni no pol, de quia est in primo interualli ut videri pol videbitur neq; videbitur cum Hira principi si interualli ponereia quo erat videre no visu, sed quae ponunt ultra tale 'rincipi si no possunt cerui. Na indiuiduu no psit cerni itaq; quia ponitur ultra tale principiu interualli aspectabilis no videbiLNeq;. n.esset visum ultra tale principiti, sed quia ponitur in ultimo & sne interitalli visi cernetur. Si ergo nihil pol ee aspectabile, & no aspectabile simul se dum ide,itaq;rio poterit atqgindiuiduu aspectabile esse. Quod si diuiduli erit at ud eius cerni poterit,Superficies iano vitimi videri psit,neq; adaequat indiuiduu diuiduo & alter u e no aspectabile, .n .vltra aspectabile est cerni noOpt. Hoc n. erat id ui erat i primo no aspectabili & vltitimo aspectabili in ultimo aspectabili post acer nuturqus vltra hoc siqnt, no cernuntur di sun indiuidua,ui
citer aliquod indiuiduli ostendere, sed indiuiduli quoad sensum,& ostendit nullum tale sensiim posse senti re quod nulla magnitudo sit indiuidua alias demolirauit pluribus argumentis. Itaq; intellite lueti oena magnitudine, quae percipi sensibus put diuidua esse, S: ninii sensu coprelie sibi se est indiuiduu, ut diximus. aute sensus sentiat indiuiditu ostudii, quia interuallum est indiuiditu quo ad sensum . quia si esset diuiduit, vel videret aspectus illud vel no videret,& sic tolleretur prima interualli quo aliquid videtur, vel extremum a quo non videtur aspectabile, vel non necesse est interuallum inter id a quo videtur, & id a quo non videtur. Nil sic se hiatium necesse est, ut unius sit principi u & alterius ultimu.6.n.interuallu est cotinuit in quo extremu est interualli eius a quo videtur visit & 3 ouo incipit no videri patet ut alique terminu habeat coemqui vinciat ultimii aspectabile, & primu no aspectabile, immo ideam erunt Paulus sane terminus, ct hu-.ius principi ucii sit medius terminus individuus, limotest terminus quo cotinua continuatur, ut est luteruallu . perui visa vi rentur, di no videtur, erit ergo in amba-.bus partibus interualli aspectabilis,& primi aspectabilis aliquid terminus huius, di principi u alterius in quo positu fuerit indiuiduli sensu coplebesbile adaequabitur eidem,& erit He in ambobus, quatenus erit terminus rei aspectabilis videbitur, qua vero initiu noalpectabilis nu videbitur,& ita simul videtur & non videtur,quia non est in termino aspectabilis non videtur. sunt. n. visa haec, ct quia non vltra milium ultra quod non videmur visa non est videbitur. Est.n.aspectabile
qua in ultimo est,non aspectabile quia ultra eli. Caeterii haec contra Diodinum vel aliquem alium tractauit qui de indiuiduis sermone secerit, & utebatur interroratione male,sed qui secuti sunt eos no utebantur recie argumento,quamuis inuentor usus sit recte. Demostrauit Aristo. per haec quo ad sensum nihil indiuiduu esse,sed non dem sistrauit non esse in rerum natura perinde ac ostenderit nullum comprehensibile sensu ii diuiduum esse, quia interuallum inter ultimu &primum sensiu comprehensibile, non est individuum, quia eccotinuum termino continuatum. Nulla item corporis pars nequit esse indiuidua, siue eorpus sensu, vel non comprehensii bile sit , de quo utebatur parat gismo & cauillosa ratione, si quidem corporis pars est corpus, ideo in illisiam; poteli esse maximu non comprenens bile sensu,vel minimum conmrehesibile suapte natura,quia oportet individuum esse tale, sed omne inuiduum est, ubi ergo haec demostrauit breuiter, qu ς tractauit in hoc Libro colligit & commemorat, deinde mentionem sicit de his qus illico hunc librum sequuntur,idest de memoria di somno.
55쪽
de Iuventute ct Senectute,Vita ct morte.
CONRARDO GENES RO TIGURINO MEDICO INTERPRETE. a ichael Ephes. 9 quo ordine hoc libro contineantur.
lia a non animalibus secernat, 'Vionem igitur ο rus sit
omnino unam ac eadem hanc esse parricidam,ellentia υνὰ ratione, plura es' diuersa esse mhi ι obitat. enim idem ill animal e le,ac Uuere. Dictionem fortassis philosephica & cauta ratione apposuit.Necessarium autem est de respiratione verba sacere,cum nonnulla animalium respirationis merito vitam agant: & nisi respirentheandem amittant . Qirare cognoscenda est respiratio,quinam si,& quonam modo vitae causa.Porro quod animae sedes sit in corde,cuius principalis est facultas prae alijs partibus est enim cor principium aliarum partium, quod& ipsemet hic innuit ita scribens: eaq; nobili quapia & primaria ad reliquas demonstratum est in opere De animalium generatione:veruntame etiam hic paulo pqst dicetur ac demonstrabitur .Quod aut & nutritiua vis, per quam vivimus, de sensitiua, per quam animalia sumus,unum ac idem subiecto sint, etsi ratione diue sis , etia ipse Aristoteles in orationis progressu clarum faciet:Sed di nobis nonnihil adseredum vi, ex eis quae alibi super hac re disputata sunt. I Primum itaq; nutriendi facultatem in corderi patet,Etenim si vitae materies est calor di humi tas,uti praediximus, talis autem est locus circa cor,ibi nimiium fuerit nutriendi vis. Suppeditari vero animantibus a corde alimes col O s τ Librum de longitudine,
& breuitate vitae, hunc de sene- inure, ac iuuenta Aristoteles ordine proximum fecit. Loiisa usi enim comitatur senecta,ut iuuentus id quod fugacis aeui est. Hic - igitur tractat idipsum quod pollicetur de senio inqu*m,S iuus . De es respiratione,
cuius iunctio plurimis ani altu ad vita est necessaria. I Primum autem Ossendit,insuum esse cordi animalis principium,atq; facultate. Vnde sentimus, alimur,
t 'g inde quod tam plantae,quam animalia refiig
rio opus habent. et Quod nam satis sit plantis. 4 Refrigerationem animalibus,aut ab aqua, aut ab
'it 2 Deinde contradicit Anaxagorq&Diogeni, derea timie Mn spiratione loquutis: item Democrito, & Platona, den . Empedocli. . 6 Refrigerandi causa respirationem heri.
Exanguibus ipsum continentem ad restigerium 8 Aquatilium aliqua refrigerandi se gratia humorem recipere,alia non ideo, ut delphinus,polypus, s pia,S: alia quaedam: sed necessario, quia in humido nu
0 Plurima attracto aere refrigescere. Io Restiperationis causa pulmonem habere ea quae quidem habentiat Postea resutat Empedoclem, qui calidos esse pisces dixerat.1, Deinde docet quid sit generatio,quid vita, quadmors,& quare animalibus ista contingant.13 Iiem quid iuuentus,quid senectus. I Quamobrem quidam in aqua, quaedam in aere sui sorantur. is Quot & quae sint cordis motiones, Se quare satia 6 Postremo, quonam pacto respirantia hauriant aerem,& aquatilia aquam, selicissimὰ declarat. --V NC disserendum est nobis ci iuueniste senectute,wtae r morte: paritere vero ii etiam de ris irati e causas opiis Artasse ut fuerit exprimere, prasertim cum a mau tium quadam huiM munere vita fruanturoecusarritientur. Caterum quomiam de anim ibi definitum est o qua tuis connat essentiam eius ni uo modo se corpoream, nihilominus tamen in aliqua corpraris perte inam risidere certu en eaq; nobili o primaria, abas quidem animae me partes siue facultates,utcunq; appellandae sunt,inprssimia non attingemus.Eam viro tE,
a qua isi nomen sun a fila animalia capiunt,in illis quanactasunt xtruq; cido,o H animal sint, ut vivat
una os eici se oportet qua tu vivunt, ii animaliu n mine insigni utur. Oadoquide animal quatenus est quia audit haud fieri potis' quo minus νιnat. Qua Nero rivit, ea ratione animal esse tonsit necessariu si quidem lanta vi umit Pirimat s sus eas crua: cum sensus arum piam,ex eo euidens fit, quod venae quae sanguinis de nutrimenti vehicula lunt,per reliquas quidem cororis partes transeunt solum,e corde autern exeunt. 3 Quinetiam cum inter caetera cor primu distincta appareat in conceptionis abortu,aut dissectione, signuhabetur,quod maxime & primum nutriatur, & nutritiuam in se potentiam contineat. 4 Praeterea in corde facultatem unde alimur exist re argumentum est,ultima cordis in obitu restigeratio tanquam resoluente se ac recurrente ad principium
1 Ad haec in medio situm cor, ad utraq; panem, di
quoquoversus ex aquo se habere, & viris'; alimonia suppeditare potest, alijseminus, alias cominus.Qu re hac iterum ratione utendum, quod in corde sit ali
6 Rursus semiendi siccitatem non posse sine nutri-ua consistere,liis rationibus affirmatur. Tactu corrupto vivere nequit amplius animal At si nutritiua se sim extaret;licet amilla sentiendi vi superniueret animal. vegetativa potentia contentum, a qua necessariuvitae alimentum accipitur.
Item si sensibilis potentia a nutriente seiuncta etis et, animalia quae utranq; possident,non unam his rent animamsed duas. Etenim negativa cum seo
smin plantis existat, animam ipsis conciliat, efficiiq; animata. igitur in animali quoq; animatum suetit id mebrum, ii vegetativa vim separatim habet. Quod ii ita est, non minus id membrum quod sentiendi vim continet seorsim,rursus animatum per se tuerit. Atq; ita possent istae iacultates adinvicem abiungi,& in animali aliqua pars nutriri soluoc inde vita si ui:aliqua vero semire laluinoa etiam nutriri. in cum dici a nimium
56쪽
mitii : ratione quaeat, omnino relinquetur ceu manii ellum, cui parti iacultas inest quae nos alit, eidesentiendi quoque i unctionem primam competere. cum uir Arsensium instrumenta propria, tum qisoddam sibi c.mune babeant senserium instrumentum, ad
quod res qui sunt actumsus necesse est peruenire. Hoc
aut videtur e mediu inter umorEo posteriorE parte. Aviuuar appellamus id versus quod sensus tradit poIucu, quod E revo ne eι opponatur. Porrὸ cum oιum πι- uentiam corpus in summum oe ima diuidatur Auas quidem situs digerenti et ubiq; reperire ni ru et planta in istoria medio nutritiuum habebunt principi se. uva. enim ingreditur alimonia, ite superiονε vocamus habito ad ipsam respictu, non ad continentem πmuersum. I
seriore aut ubi primu excrementu emittitur. Caterum
diuersevi est mo s inpiatis animatib.Siquide homini propter rectitudi me in primis inter animalia utera data est, o superiore sui pari Ead ipsius πniuersi sumitate erigat. liqua intermeatosummι ac imi ho m vertice habentralantis olem nullo motu concessa , ad alimen ta ex ipsa tellure attrahendu perpetuo hanc partem ιusta manere necestas est. Enirpisi radices anima lium Os tapetentia habent: cum illa radicibus bauriat ἐterra nus rimentia aec ore sibi victa sua 'onte carpant. Wrrὸ cum tres partes existant, in quas at alia quaec a perfecta sunt disiernantur,una, qua nutrimet. accipiatraltera qua excrementum pellitur:tertia intermedia, qua in maiorib. appellari pectus mos est, ι alijs inuenitur quod ei proportione competit Esl n es stragi restis minuad
Itincta. 24 a veia incedere valent, ad ea Iunctione destinata me rasunt nacta ruit. Ῥnmersam molem vehas: crura inquam oe pedes, s qua ad eunde ne pertinet. Rationem reddit horu verboru: nimirum et plante nutritiuu principiu habebunt in istoru medio, hoc est inter supremum & insimum Anteriore. n.& polleriore parte non innoscunt planis. Quo aut pacto etiastirpes in medio sui principau quo aluntur, habeant, deinceps aperiet. Primu vero excrementnm, quod vitimum est, appellat. Reliqua satis clara sunt.
caeterum anims Vegetantis mitium in medio harum
trium partia consisere videtvrsue sensus siue roni fidε
habeamus. Multa arinnimalia, licet utrinq; austratur tacaput, Isi pars aliment ι copax. adtac tamen riuulea parre, qua cum fuerat ipsum media. Patet hoc in genere instctorum, ut Hys apibus. Quinetiam multa no infestapon dissectionem seuper uiuunt ob vim animae vegetantis: cuius pars trimario compos actu quidem una habetur tentia vero plures, videlicet haud secus affecta qra plats. Etenim Ilipes diuisae si orsim riuunt , iuntq; arbores ab iso principio multa. ad 4 61ὸ obcam alia non queat
pin diuisionem in vita constare, aliam int avulsa Ueri inter plantas, alio loco commemorabitur. Caeterum in hoc insiectorum genus, O planta contiorum. ecesse H Mes tum nutritia facultatem actu quidem unam se uhis qui eius opera siruuntur, potentia autem plures, tu similiter sentieni principi u. Apparentat insecta pesi discissionem adhuc retinerem m. Ueruntamen, ut natara coseruetur biis rebusta sunt plata: insim non issi, eo quod
non habeant inritamenta conseruanda natura Idonea.
Primu quae a sensu habetur euidentia pro testimonio adducit, in medio sita esse nutrice potentia. Deinceps argumenta profert a rone. Inquit igitur, multa animalia partib. utrinq; ablatis nempe capite de eo qd infra cor est,nimiru ventre alimenti receptaculo ad hue videri vivere ea parte,qua mediu continetur, hoc
est, reliqua parte in qua cor est,aut, aliud eade vi donais: haec.n. medi j vocabulo comprehendit.Igitur si ceterae quide partes non vivunt: vicit aute ea quae mediu
inchidit siue cor, siue aliud e Iusdem proportionis, vicuendi ca nimirum in corde,aut eo quod cordi respondet,obtinebit suam sedem. Caeterum quae hmoi in Ghi si videlicet nutritiuum habent, haec actu quide lintvnu, potentia vero plura. Diuisione. h. facta, in multa
quod nutritiuuinctii tribuitur. Ita vis alendi in corde similive parte primu subsiliit, inde in reliquu corpus detiuatur, quemadmodu sensus in organa ei destinata. Porro quamobrem, est,aliae plantaru auulsae & insitae vivant,aliae no multis.n. id negatum est alibi ratio reseretur.s in opere De piatis. Qua de ca igitur alia non queant a diuisione in vita cosistere , alia vero possint avulsa inseri in plantarum genere, alibi explicandu est. Quod scribit, auulsa impuniant usiidem est, quod via uere queunt. Videtur autem obscura de ambigua orati ut. n.ita accipi Psit. Qua ob ca alia . s. animesia diseuulsa non postini vivere, alia vero reuulla inserantur. videlicet plantae, & in vita durare valeant, non huius est instituti exponere. Aut aliter. uid vero sit causae, quod aliquae stirpium vegetae maneant ab auulsu, aliquae vigere non sint sufficientes, alias, elucidanda silerit. De uoc igitur sensu satis dictum sit.
Caeterum sicut anima quae nutricis obit munus,
ctu una & simplex est,potentia multiplex,ita etiam illa quae sensuum oriso nabetur. Dissectis enim insures tomos in sectis, inguli sensum obtinent, cu liquido sicundesierint coincta persentiscanti Proinde tum plures sunt actu sensus. Olim ego puer lusiado temere magnos loculi e pedes euellebam, qui in terra lax aut ubicunque politi immobiles erantat ubi aliquem ex ipsis attigissem exultabat, de hac illac agebatur, utpote lenia prςditias. At animalium partes superuia uere non valent, licet adhuc sensus copotes, quoniam ore carent: de quo pluribus actum est circa finem se cundi i ibri de anima. Plantae vero vivere possunt, ob causas illic enumeratas. Et quod indigearat vel eo quod cibumsumant, vel quoco ea quadaσalijs,o hora viros. Sunt aut si initia gi animalia pluribus imose concretis. am qua optimi corili tuta hunt, haud itas habentummo natura sunt in νη- qnam coniunctissime. ab are pinquam exigua sensum quaedam eorum particulas uncta flandul,quia
assecta nonnullum animalem retinent. Separatu enim risceribus motum edunt,ut etiam abraso corde testudines.
Quibus ablatum sierit ea hea indiget & spoliara sint parte qua sumendu erat alimetu: Quibus aut vε ter adeptus est, qua corintilii Potio in sinotu paries
vlusi qm insecta ut i libro quoq; de alalisi gressu dictu est reser sit alalia ex multis alatibus coposita.Fingamus. naabula duos holes iuxta spina Gereuisie, dei daa sese inuice abi lictos superi tuere. Tale quippia de insectis est cogit adu,quom unaquaeq; pars velut ais ali- existit qua de re pluribus egr in Annotationibus in libril De aialtu gressu itaq; vivere possunt,u, singula videatur ex pluribus aialibus esse costituta. N aquae absolutiore hiit sui collitutione,ut lio, equus,et limoi. iss no usu venit, ut vel discissa vivat. Quid ita Vin hominis una est natura, no multae.Sic de alia psiniora, unu alal eorum singula exist sit, no multis cocreta. Et propterea quod unumquodque ipsoru animal unum est, exiguum sensum aliqua seiuncta reliquum hiit: Hoc est,parum & obscure sentiunt: insectorum vero partes admodum euidenter etiam minima sensu ag quutur,vi pote quorum per se pars quaelibet tanquam alat existat. Ita quidem insectorum partes exquisito
sensu praedita sunt,qm singulis a toto diuulsi aia sensibilis actu inest: holam aure et equoru & hmoi no euideter sensum lint, qnqui de no amplius alam lensibit Esed eius affectu quem solum retinent. ntum aut Eiffectiones a suis subiis disterunt, iatude uniuscuiusq;Λlex Aphro. de sen. H perse
57쪽
Platia nostra Fraeca. Quod quis inteex Miamete heso. set
sim rabioliis. m. nam priuatispersecte le
persectoria in animantium sensus, a sensia partib.ini ciorum insito distat,& inferior est. Interes laute permultum inter ipsam animam,& assectiones ab ea proseris. Igitiir & hie sensus qui ab anima lxime sit, de
illeq ui remotius ab eius affectu aliquo idit, plurimuinter se di lcrimen accipiunt. Mouetur a item etiam temido exempto corde,eo quod animalis affectus non nihil habeat residuum. Praeterea tam in plaruis quam in animalibus, eo μ- euum en . In plantis quidem in pecta seminis generatione item insitione, detramq; ramuli tra 'lautatione. Accipit & hoc argumentum a sensu fidem. Manifestum esse dicit, in medio nutriciam ficultatem vigere& in putis quide indicio esse seminis generatione n-sitionem,auulsiq; surculi supplantationem .Est aut insitio, inoculatio a qua differt transplantatio in terram abstracti arbore surculi. Primam Gr ci vocant: secundam, ra; δειαν &Siquidem protructio seminis incmnabus ex medio fit. q. am cura omnias Ilantiam habeant biforem, qua e haerent bide ineu,in medio Hriusq; partis. Hinc enime .causis enascitur, O radix stirpiam. RIediu Hνδ ipsis si di incipium.Item in auulpone ac insitione idem contincirca nodos. Est enim niaua rami quoddams nila, quod supradit,inspecta seminum generatione clitum seri, bicdeclaratione adiungit ita icit,n .sidui dε prodiictio seminis Oibus ex medio cotingit. o sinu idem e fructu iterii fit fructus, ut prunu e pruno faba ex faba,
termen eiusq; radices enasci de medio, nimiru in me dio nutritiua vi, est. In quo. n. primu aliquod alitur, in eo alimentaria sacultas est: alitur aut Primo ac nascitur in medio,& radix,& germen, a quibaleinde semeeeneratur. Itaq; in i plo medio talis eii animae parsa.ve
elativa Hic quide sensus est, verba aut sic sonant. Cubn.bi ualuia sint cuncta,qua cohaerent, extat, Hoc est, cum semin si essentia sit bisoris, habetur & eximinutriendi potetia, qua parte lares iunguntur, quod fit mmedio. Igitur in medio est illa vis qua nummur. Et est media pariis utriusq; sive valvae utriusq; hie, id est,eo
loco ouo valvae coniunctae sunt. Et causis enasciturdi radix stirpium.Non integra est inatio, ideoq; obscura eii desit adverbiummo S c5kinctio enim Quod si ita legeretur, bene haberet hoc inqua pacto, Hinc.
enim &caulis enascitur, & radix stirpium. itaci si caulis atq; radix E medio prosiliunt, seme aut sve fructus ex radice de caule nascitur, nimiru & ipsum semen ex
medio fuerit. Haec dictio, Mediu vero ipsis est prin cipium,idem sibi vultoc si dixisset, Itaq; principium ςorum ipsum est medium. Haec vox ipsis vel eoru fili de radice & raule, tum de seminibus nullo discrimine accipi potest. Item in auulsione ac insitione idem contingit,maxime circa nodos.Per vqcabulu ille nutrientem sicultate intelligit in medio sitam.Sumptum est autem hoc argumentum quoq; manifestis sensui.' xxempli gratia n gamus lineam A,B, C, arboris esse caulem seu stipite, ramu B, D,nodum B E, Hoc tantu docendi causa, n5 exquisita ratione. Quamobreta Quia crassa metum habet arbor, Linea vero absq; omni latitudine consideratur xst igitur nodus initium rami,pariterq; medium.Quonia occupat inter caulem, siue truncum, & ramum,medium interuallum. Itaq; aut ipsum auferunt aut in ipsium inserunt,etsiue ramus siue radices inde nascantur, tanqua principium
habeatur a medio caulis oe radicis spacis. Quinetia am-
imbu sanguine imbatorum cor primum gignitu id coth. stat exsertu PE in primo sui rudimito videre licuerit.
Quamobrὰ et in sanguine vacuisinecesse G Aquid eius-d Atinatis cum corde, primi se noti. Quod aut Ecor venarum origo sit, ni ea quoq; dictum einvbi de partibus animalium agimus,ltem sanguinem eo praeditis ν simum alimentum esse aequo reliqua partes enascantur. En Cr Me manifeInum, alimentum o reprimum condici, secundo ventre,vltimo idq; potissimum in corde. 'roii in necessario oe sientiendi nutriendi compotis anims m rem cordiascribemuin anguineis animalibus : siquidcomnis aliarum partium occupatio circa nucrimentum, functionis in corde versantis gratia exercetur. Itaq; ut ramum cum ipso nodo resecant ad trasplatandu,& acutam eius partem defodi ut, utpote media, ct vi nutricadi pditam, reliquam vero eminere sinuti Aut surculum in locum alterius execti, in ipsum nodum immittunt Inserentes. Idq; iaciunt ut vel ramus arboris insitione enascaturi. Prodit. n.nouus surculus. ut vicε adempti expleat. Aut ut radices e surculo irasse
platato, & terrae mandato exoriantur. Ceteru ut interram si,& stipite& radice existit. Haud s enim se radix ad stipite principium sue mediu extat, ita et inter stipite,& radice existit. Haud secus enim se radix
ad stipite habet, quam nodus ad ramum. Quod autem cor inter caetera primum tu oriatur, tu alatur, dictum est si uenter. Sςd hoc et argumeto animal tuum es
se principi u , alaeq; domicilia ipsum cor astruet, quod initium venarum sit. Ite quod sons sanguinis, qui nutrimen tu est ultim si, quod ubi fuerit,ib: dem vis nutritiua erit,a qua sensibisset auelli non poterit. ut demostratum est. Adde, oris elaboratione circa alimentum ventris causa fieri,& eam quae in ventre peragitur gratia cordis, cor aut sine imponere. id enim sanguificat,
itaq; nobilissimum est,& principium. Itaq; A in i ploutpote principio nutricia dc sensifica facultates immorantur. In his verbis. Siquidem omnis aliarum partiuoccupatio circa nutrimentum,&c. per alias partes O ,
vel rem, & iecur significat. Rinctiones enim illarum partium illius gratia,quae in corde fit, exercetur. Debetur etenim vis primaria ei,cuius gratia reliqua sunt nulli vero illorum,qus alterius ea Dexitium , viser, Iedicus adsumtasE habet. secusi itas principatus ommmb. Iurneis cor incolit.Ommma . necessaria est in ipso μι b. ales siensium organis ccmmune fensoriam esse. Primariam vim appellat animam sentibi em di alimentariam. H aec autem est mens vel rum. Quandoquidem cordis statia caeterorum membrorum
ctiones fiunt, merito oportet principatu ad ipsum spectare ut ipsi inesse, non aut cuipiam alteri parti cooperis, quae gratia cordis est ut ei subseruiat, uti medi. cus ad sanitatem. quatenus enim medicus est, sanitatis est gratia, de modo hepar gratia cordis existit.
Duos aut manifesto ad cor videmus tendere , sussum inquam, tactum. Iguur etiam inalgridem fera necise Deil. In hoc. n. reliquastinoria motum ciere contingit, nusquam autemsursum asipdere. Praetereasi vita fruuatur bac parte cuncta animalia eiusdem bene Liοsentiendi principium darι omni sequitur. Vam quo quid essam mal eo νι uere dicimus quatenus autem νtuur sensu,
animal appellamus. Porro quamobrem alis sensito mans fesso ad cor contendant ass m capite Iocentur νnde et igaliqvib.animatia cercbra Uu sentire videntar atibι cannseorsim attidimus. Itaq; exsi sui manifestis argumenta iam deprompta conuincent hoc in loco, . in medio tria interuadoru corporis, inesse principium aera, quas sum,
augmentum, nutrimentum mantes Uurpant.
Oratio melius qOdraret,si pro coniunctione aut legeret enim hoc mo, Duos. n. manifesto &c. Na Odixerit principatu sensuu in corde esse, ubi necessario
coe sensorium est,& ibi de comunis sensus, hic probatio in ad Acit, Duos, inquies, tensus ad cor pertinge-
58쪽
M conspicusi est ut in disiectioni bapparet, gustus atq; tactus sentaria ad cor pertinent, unde latet. quod aliorum quoq; auditu ,visus,odorariis, e EP-λiscantur. No eninicouenit alio loco consistere gustum ci tacti alio auditu,& reliquos duos. diu cit. In hocaia eliqua sensoria motu, &c. Ita explan mus. Quicuo; motus a sensilibus obiectis in sensorij, instris fiunx illos contingit ad cor ciera,eo quod instrumentorii meatus eode abeant, nullus vero ad cerebrutendit, siue sursum, ut ipse ait. Quia nullus omninoad
ipsum sertur. Sed de hoc saepe dictu est, quo pacto ad
cor perueniatu sensorium meatus icet in capite siti. Praeter autem iam enumerata, si vita in corde & ab ipso existit ut dictum est,nimirum etiam commune sensorium in eodem erit .Q ira enim animal ell,eatenus ipsum vivere dicimus. Quatenus autem sentu praeditu, ea & animal. Erit igitur talis ratiocinatio. Quo corpus sentit, eo est animal Quo animal est,eo vicit. Quo igitur sentit,eodem etiam vivit. Hoc si ita habet nequHua in alia parte corporis erit sensus principium, in alia nutricationis, quae causa est vitae Quamobrem vero,dicium est supra. Porro cur in capite sensuum instrumenta locum obtineant, ex . positu est in libris De partibus an in alium , & de animalium, generatione. Caeterum ubi scribit, In medio trium interuallorum, tres dimensiones intelligi vult, si pia & in ira, dextrum & sinistrum, ante ac retro.
-δ idem con incitur,quomammonam rena
si me meatus a gustu & tactu ad cor serri, tum aliunde multa hiatur hactenus explicata, quib.adducitur sensus ut cordi vegetabile de sensista aram contribuat dein ceps id ipsum rationibapir.Etenim,inlli, natura qua-eu seri psit,ubiq; optimuessicit.Optimum aut fuerit, mediu locu dictas alae facultates occupare. Hae i iturrsine in medio erunt. Cofirmat aut optimu esse sociomedi hisce verbis. Si vero utriu sq; principia essentia in medio sit, maxime partes utrinque sita iunctiones
suas obibui .Horu sensus est.Quatenus locus medius, inter organa medius est,tu ea quibali metu assumimus tu ea per quae excremeta eius exoneramus, horu etiaratione locii illu occupare det aia. Quippe sita in medio pol ex aequo & ab Ore alimetum attrahere,& eius excremeta iteru expellere P alu vero loco non distant nutritiua de sensitiva ala, vide meatu est lucnutritiua in medio haberi coprobamus huic. nais argumentu est propriu ibide quoq; sensitiva esse concedendu. Haec, ut opinor, philosophi mens est, nunc ad verba. Si aut,inquit, utriusq; alae siue principij egentia in medio existat,&c.Eigentiae vox ide quod natura ianuit.Cuiqvn.essentia sua, natura est.Si igitur in medio sensitiuae & vegetatiuae alae sit emenita, ipsamet sensitiua & vegetatiua ala ibi suerit. Caeterii haec argumentio magis conuenit alae nutritiuae. Per parte aut q po
stremu alimentia conficit, tu, id in crassu intellinu, intelligendu eli in i lxim v. Concoquit.tuti ipsum, dereliqua intestina alimctu quod susceperint, vi s spe dictu est,psertim in opere in partita aialium, ubi indicauimus, intestina non illico detrusa in se a ventriculo excremeta propcllere foras Q coficere prius & cocoquere aliqua eoru parte. Aluu igitur,seu venire inseriore nominat, Ptem q cibu colicit,videlicet ipsu intestinueratam. Vltim si vero aliment si vorat hoc loco, superioris vetris superfluitate. Nutritin. ipsa quoq; duis intestinis elaboratur & conscitur. Ventre superiq- re parte appellat,q capit alimentu. Porro obscura
oratio Aristo.huc in modu e fierri poterit.Cua .in medio fuerit ala inter os, & pariter excremeta coquente
di suscipiente parie,licebit viriq; cocoquenti insuam re accipienti,optime suo munere fungi, o cordis vi
cinitate. Accipiendu igitur membrum capiens, ac elaborans pro una putrios aut pro altera: ita ut inter utraque cor mediu sit. In testinum aut cocoquentis nomine dignatur,no quod solum id ficiat, multo. mante superior venter alimen tu elaborarat,sed quia pleriq; n stiunt,an & intestinum cocoquat, adi jcere id voluit. ΗΞc verba, Ita.n aut utrunq: collocatu fuerit cor, signifieant situm cordis in m o com u fututu utrim id est,tu cocosuenti, tu capieti nutrimenta parti .Ad hic pro loci ratione,qui cu in medio tutissimus de munitissimus sit principiti, habetur ibi de collocari de ita
se vi. Vbim etenim natura opera sua ad incolumitatε salute i; destinat. Potest aut aia salua de incolumis se uari in medio potissia: um, V locus tutus de munitussi. Est vero medium illud, pectus & finitima cordi. Praeterea discrime intersit opus ess,inter id quod να- tu r altero e id quod sui ν praestat.Discrimen inqua,
ut excellenti ic O nio. m. admota digerunt tiniae, o quod movet tibias men manus Itaq: si animal definitur ex eo, quod principium habeat sensitiuum, insanguineis inesse eo res hoc principium oportet: in exanguibus
verbalia in parte proportionis eiusdem caterum omnes particulae,ac uniuersum ramus animalia, innatum quEpiam sibὶ naturalem calorem continent, cuius merito, ἄπiuunt,calidasentiuntur:defuncta a te est vita beneficio priuat contrarium. Huius a calaris fontem famguine imbutur cordescaturire necessum est. anguine euis in alio quod cordi res deat: Alimensu enim cuncta natural calore conficiunt eoquunt, inter catera tamen mariis primas obtinet cor,aut quod ei respodet.
Itas licet aliis partibus resisteratis,uitam adtac sustinet: sivo autem calore extincto, una, perit νniuersum.m- mirum quonia ab hac origine pendet vis mini, caloris ex anos,in quocunq; amantium genere. I aquam igna uanims fomes inrci insit insanusne imbutis, in reliquis alicui parti consimili. incessarium igitur en una iungio vitam est Osiris inius construationem eoq; corrupto
dis corruptio cotinor, ι tabe et marcore, aut extinctioneam quae sentes t. bE appellamus, hanc a contrarisssacta, extinctionem iursis illa senectutia ane violetia. Id quod utitur altero,vocat medium, id est thora
cem, & locum circa cor, ut dictum est.Quae sui usiimpraestat, sunt paries instrumentales. ut pedes,& huiusmodi , Quandoquidem. n. thorax maximὰ neces pars animalis est, citra qua animal consistere nequitii ipsa vero sine alijs existere mi et enim animalia mul ta neq; caput habet, ut cancri, neq; pedes, ut usu pedupriuata,neq; manus alia nimisum thoracis gratia sani& a lacultate ipsi insita dependenti inrod si ceu ma nifestum admittitur, medium id erit in reliquis utitur reliqua vero quae v sumantur& utenti se praestant.
Modus vero utentis in praestatior quatenus id quod
utitur agit,& mouet, ac imperat reliqua vero pariune& mouetur&o disit. Cuius aut potior est modus,
eius de excelletia quoq; potior est, & ipsumet piniussitantiusq;. Si vero in pstantiori alam esse necessariast in medio san E fuerit. Caeterii meminit hic manustanu utentis tibiaru vero, ut eors qui diviti .masit manus tabius excellentiora iuret mediu excelletius
aliis:& innati caloris principiu sueti Quinci seu aut indi Nex Aphroales . H a nau
59쪽
nati caloris est anima nutritiuae principi si igitur lim sit
in corde ponendii. Idq; mani sellariu est ex eo, quod ultim si refrigescat cor,tanqua resoluente se natura, &ab extremis vitaq; facile expiraturis ad principiure currete. Maxime aut in ossicio coctionis primat tu esse cor dicit,& paulo post: Quali ignitus aiae semes hi- hepticulis insit.Trailatione a prunis duxit,quibunis tu includitur Eode.n .paeto ala cordis, aut consimilis partis est incola. Caeter u inquit tabe esse seniu ,
extinctione vero violentum, siue vim & violentiam. Porro Uu venit , utraq; genus corruptionis propter idem Deficiente. n alimento si non habeati calor de nistriatur, interit κε ignis euenit. Ite contrarium obsitiens coctι es, quo minus alantur corpora,in culpa en. Aliqua do tales contingit calore rimio collecto, in impedita resti ratione,iravi nullum refrigeria sentiatur. Na hoc pacto multus accumulatus calor,illico nutrimentum absumit idq; prius qua intus vapor aeris consinat. a. uapropter nomo minor ignis marcessit, appositus maiori d et
ipsa tersebcbnipuma maiori imposita lamae coburitur
ra quo fama minor stultur id maior absumit,antequa it ii mus accedat. Ignis aut perpetuo nascitur atq; seu iu-nar fluminis εοῦ quamuis ob celeritate lateat. Iam igitur indubitatum ensiquidem coseruandus sit calor cidaute' du vitam necessarιum synouere aliqua caliditatis iumus exortu refrigerationem feri. Vtrunq; genus,inquit, hoc elitum tabem, tu extinctione. Sesus est, utranq; corruptione propter una de eandem causam fieri.s.1limenti inopia. Na & quod marcescit, propter indigentia nutrimeti, quo truatur, marcescit imminutu donec pereat: uti flama in lucerna,cu oleo distituitur. Quo aut mo nimius ille calor sat, insitumq; cordi humo te depalcatur, unde marco Gai la, a ca/ res tequuntur, pulchre Galenus explicat in libro De
febrium different ijs, eadem quae hic depromens, sed μή utilet oratione instructiori. Et qa extinguitur,similiter perit.Vbi. n.nimis eli contrari j nutrimenti primu enim nutrimentum cotrariu est,ut in libris Degeneratione corruptioneq; & illi De ala &alijs multis dictu est tu obruitur quod matrienduerat, & prae abundantia perit. Sic obrutum igitur & extinctu interit alimenti penuria.Cum.n .vincere ipsum nequeat,ob contrarietate necesse eli non ali. Marcescit vero calor nobis innatus, si non respirauerimus. Aer etenim qui per inspirationem hauritur cum frigidus sit quippe circuntu-N su, terrae frigidus est retundit caloris vehementiam,& ad mediocritatem reducit. His verbis: Priusqua cosis lat vapor: qui per inspirationem ingreditur aer accipiendus es LCaeterv non modo minor ignis maiori appositus extinguitur, ideo quod illius alimentit hie istatim ex t: sed multo citius peribit maiori igni tangvasi cuipia impositus cum oleo lychnus:cobureturAE.
Oleu,& extinguetur. St. n.tantum admotus exuritur,
multo magi, iniectus, ut vinu m amphore, sic igni lychnus cum oleo,exuretur. Cum igitur alimentu,quo
calor innatus nutrit, simile sit oleo cu lucerna in igne coniecto, o us co retur,nisi calor, qui nutritur ab ipso, aliunde res igescat. Ipsam per se lucernae flammdicit, hoc est ipsa cu lucerna cui lamma ilia. Itaq; minor a maiori flamma restinguitur, eo quod inaniae Essentia non alia sit,nisi quatenus continue gignitur, sicut aqua ex nivibus in continua earu lique iactione costilitaubi vero materia de alimentu, unde nascat liaud suppetit,necessiario extinguis, ut aqua no stuit amplius seriq; desinit, ubi non sunt nives, ex qui b. an fiebat. Argumentosuerint suffocari carbones. msi instrumento quod Graci fiyis vocant, quasi dicas si beat ri 9 continuo obtecti sint, mox retiιnguentur. Si quis inuem alternis operculum frequenter assimas repo
natimusto tempore construabit ignitas.
Suilocat in carbones appellat,qui operculo quopia testaceo, aut alio denso atq; solido integuntur. qui statim extingui solent. Cito. naeeuriturae reii inguitur mate- ria,cu aer Obitante operculo. non ingreditur, vis Em ς' caliditate re si igeret, di ad mediocritate Piliacat.Si quis
vero alternis & vicissim imponat openculum, S rursus auferat, diu candentes permanent. Crebra enim remotione ingressus aer calore refrigerio temperat,neq; citius materiam,vnde nutriuntur, ablumere sinit.
Occultatio vero tuitur ignem. lam perlirare nἄprabibetur,ia cinciis raritatem. Occultatione vocat, cinere sit. Multi. n. initio noctis cinerib.carbones obruunt, qui tota nocte durant
igniti. Soluit aui his verbis obiectione.quae fieri posset hoc mo.Si pruna sustocatur propterea quod aeris aditus,quo refrigeretur, ei sit interclusus: qui si, quod cinerit obruti seruantur ' Diluit hane instantiam, quasi
ita diceret: Operculati ude carbones extinguutur, P pter operculi densitate: occultati aut sub cinere no ea tinguiatur,ob eius raritate, quae nullo impedimeto est quo minus caloris exuberantia exeat & dissipetur. Et aduersus aere ambi Et E mimimeto est, ne copia caloris insiti ipsum extinguat. Sedsuper hac ca, cur contrarium accidat occultato offocato igni , citi. n. diutiuspra durat, hic marcesiit etiam in Problematis dictu est.
Quoniam autem omne vita praeditu habor ammam, neq;
sine naturae existit calore, vi viximus stipibra quier ab alimen:o cin aere ambrente fatis es praesidii ad naturalis
caloris incolumitate. Et erum alimento ιntroiens refrigerat: ut et homines, liquam primum ingessere cibum. Aere esse calidu, u carbones cinere opertos ambit,
euidPs est. Hoc vero iquistione dian si quona in si carbonii quide calore raritas cineris exire no prohibeat: euaut quo pestus aer est,piohibeat ingredit An cu vehemens it prunae seruosiaeris calore,ut qui minor est ingressurum retrudit,& arcet ab introitu Quod aut aeris si ingressa coniungeretur prunariu cessitati, ipsas
extingueret,non obscurucit. Ita. n. auci ior ipse calor
multo citius pruns materia cobus silet. Eande ob cam expositi ad sole carbones celerius reli ringunt.Sed haec in Pro malis dicta siunt, quae qui voluerit legat His verbis, Neq; sine naturae existit calore, hoc innuit, ipsu sal no sit se naturali subsistit caltilitate, Caeterv PIatis, utpote pauco mi is calore, satis ad rcirigerationEese scribit alime tu,qeaquo, ii,ac terrenu, e ; nomine uigidu attrahunt, ta ambicus aeris frigiditate siquivi telluri circunsus aer frigidus eli ut saepe dixi mim.
Ietania His calore Omm excitant. senippe aer amotu vacas perpetuo, Molade atimento tigrediete, tu restigescit. donec absoluerit concoctionZ.A th velambises aer propter anni ips νalde si idus sit risemetiri Ietu exorto, arescat: νιι aenate min faraestos adeo νι quid terra exugitur humor residerare Birpes nequeat, marcscens calor interiri quo tempore arbores tabitudine, sideratione carbunculatione a ci dicuntur. titia i Egenera quaedam lapida subtus radices mittunt, . a quarn visu νι plantarum radices refrigeretur. Pοι ro an alium quoniam aha sunt aquatilia alia in acre degunt, ex his o per haec res Cerium sibi comparans, quada aqua, quaedam aere. Quo autem O qualι modo ni at,pis hac ex Distatuto disserendum in.
Quod si alimentu res rigerat,haud dubie calefacit te
hiniu. Aetan.vetri inclusu, , tu nullo motu oci,calescat ingrediente vero nutrimento,refrigescit. CSteru arbo ei xii sis: res tu a frigore,iu ab aestu arescunt. Ab illo quide, qm τMaxo in natu camie extinguit, ab hoc aut, quia exurit alim tum, quo ibuentur. R eliqua nihil indigent aliena luchii quis vcl minimum aut duertere voluerit. . .
60쪽
AC BREVITATE v ITAE ARISTOTELIS,
nes proponendo. m c instat, Hi uersa eadem inter an malaa curim. atq; plantas causasit euim merita 'Humuoratas,HIdint istie ineniat. 2 cru ter platas a praerimum, aliqua nax serium mendi terminum bis . litatur etiam ium ram prae natura e stant eadem Mnsu O natura de Iam lana,an νeia discrimen intersit. Heodem modo inter brevis aetatis vini in m corpus. An peral P asanritudines morbida inpura , cum vita brestate cohaereant.per alias nihil impediatur longa vita, licet valetu
dinaria . Desomno quidem vigilia loquisti iam sumus
antea, de Nita autem cir morte deinceps agendum fuerit: item de morbo cysanitate, quantum ad eius naturalem philosephiam attinet. Caterum mutuo disserunt non tan- ,rum riuuersa genera siti collata si etiam eiu uboam steriem rediguntur, accipist discrime. verbi gratia,inge. nere differentia dico, qualis est bomnis O equi. Illoru.π- genvis Pisatius apvis Hi In νυφαιανι - nolon γωπ ill Hoc enim accidit, idque presertim pro locorum Urietate. si quidem nationes in caudis region bus protimo rem, frigidis breviorem agunt vitam.Nec minus in eadem plaga simile dis intiniauenιas.
sibi scopum Aristoteles in hoc li
bello de longitudine ac breuitate vitae proposuerit, satis est euidens. Quaerit
enim,qua de causa, quoue modo animalium haec multum aetatis, illa parum duren Primo autem loco meminit, seia de somno suam sententiam protulisse, deinceps de sa. nitate morboque,iuuentute ac vita dicturum, utpote ordinis poliremi naturalis speculationis.Primum igitur lite inquirit,quidna facile sit obnoxium corruptio
ni: hoc enim intellecto, etiam eius contrarium elu
steti nempe quid aegre corrupatur. Deinde quid sit logaeuum,&quamobrem:tum de longaeuis per generis S locoru differentias agit. l Ollea cur platς vivaciores animali, sint,& in plantaru genere aliae alijs,indagat, eadem exactius in libro De planiis ex professo is actaturum,se promittens.Series orationis hoc pacto coliq,, ret. Exordiendum est addubitando diuersa ne ut eadeomni b. insit animat tu,& plantis ca ob qua alia alijstardius citi ve corrupatur. Non. n. satis est euidens. Praeterea constantiumne natura eadem ipsa longam N incolumem aetatem exigant.Aristoteles hie adiecit natura constantium non quod naturalia no sint que caret anima ut lapides,& cetera. constanta . haec quoque natura.Sed magis di maxime naturalia sunt quae vita fruuntur,ac in primis naturam in se continent. Nil igitur
eadem suiu vivacia atq; unal l lie subaudiendii est, α vitabreuis se morbosa. Tum illud sub ingetur: Aue
seorsu vitae breuis conditio,seorsim valetudinaria existit Eritque sensus. Aut sunt aliqua breue tempus vivεtia,non mόrbosa, sed potiussana morbosa vocat, non quae perpetuo morbis tentatur, ted quae leui quacunq; e causa morbos incidere idonea sunt.An per aliquas , . aegritudines languida corpora, amnem naturam habet eum illis 'ut breuem vitam sortistur.Hic μαψάrra kerbum graecum, naturi tam similis esse significat, ut unum prostero queat accipirita ut eadem sit valetudinaria & Dpax visa. Cferum pollicetur disserturum deinceps de sanitate ac morbo, quantum eius ad nat
ratem philo biam spectat .pertinet autem ad ipsam, & couenit dispicere unde & quo pacto illa possint cosistere Medici vero est,quomodo in corpore fiant,cosiderate. Porro hane vitae extensae re contractae dist rentiam inquit habere tum tota genera totis comparata, tu eidem speciei subiectora unu ad alterum. Tota quidem genera, ut homo, &esuus.ille enim superat equii viuedo.Sub una vero specie unu alteri collatu,ut homo homini. Nestor etenim amplius Achille vixit.
Porro intelliundamen Fid inter ea cua natura conmunt uile inro uinem,quid est radis ulter sentiat. Siquide ignis est aqua,O alia huius uneris,suultatibus. interfecistantia ortus e reoremptionis mutua sibι cause sunt. Troinde etiam alia singula, φιs ex ipsissumo GHant eorum naturaparticipare consentaneum est quaeraque non per compositionem multorum e Ilitutasint, is domus Aed de caeteris asa ratio initur. Iriata re suo modo intereunt,νtscientiasanitas edi morbus. Vbamq; corrupuntur haec, Et si non pereant ini p. ib.concepta --rat edintegra maneat. Sic ignoratia interitus eu,recor
nit tamen, t ceterorum corruptiones naturalium interitus coiretuis./lia etenim si obierint,et scientia sanitas, qvs inerant ipsi pariter intereunt. Quamobrem de anima quoq; butumori rationibus Hereturaliquis auo niam in corpores fuerit anima, non natura ed eo pacto, quomina animascientia en, possiet utique etiam abs
modoperore nonsolam nacvm corpore. Itaque eum talis ese non appareat, aliter eius societatem corporarunctim haberi oportet.
Omnino conuenit super his distinguere.Nam cum institutum sit nostrum de longitudine vitae & breui
tale disputare, diu autem vivant quae non sicile corruptionem incurrunt, sicut breuiter quae facile corrumpuniunde his ipsis disseredum suerit, ut his intellectis, minori negotio propositum assequamur. Caeterum haec verba igni senim di aqua, ct alia ipsis cognata, noeadem vi praedita tanquam seorsim dea nouo principio scripta iunc sum habent.Ignis, aqua e terra, is corrumpunt inuicem: Quod si ita eli etiam in ania malium corporibusidem agent taut unum perdat alterum. Vno aut 'cuque tande perdito, necessario
quoque id quod in ipsis coliabinieribit.Na quod Diciti, cosentaneu tae illoru Participare natura,nia aliud