장음표시 사용
111쪽
317. Atque ut hinc ad uua tum progredamur Aristamentum , quod ab abf1rcis r. Petitur, latentibua Adversariis innm. 346. in omnia. absonum, atque ab orthodoxa Fide alienum est suspicari, actum ex genere tuo morali bonum degenerare ita malum. , praecise quia ex pio charitatis ast alta ab agente non oris dinatur ad Deum, sed ad isti necessitate relations ab ipsis inculcatae, revera illud e Iet consectarium , quantumvis totis lacertis adiutantur refundere labem eiuldem omissi ius in solam agentem. Igitur is rum sententia deserenda, utpote abs dis obnoxia sic porro ostendere pronum est, quam sit calius huiusmodi conatus . Moralitas seu bona seu mala c
ius libet actus individui , uti ii, hae IV. Sectione satis ostensum , non a solo pendet objecto, sed etiam
ex circamstantiis, ac fine praesertim extrinseco agentis, ita quidem ut ex Scorta, num. 26 .) bonitas
aἱtur misalis omnιno sit ex aggregaιione omnsum convenientiam aes ut secundum retram rationem; malum
etero ex D. Bona ν. num. 3. attendatur ex eujus-ctamque priυatione , ct idcires inarum sis amnifarie ,ώonum aurem uno modo, sic uti ex eodem Scoto iudicare soleinus de polebritudine, O tArpitudina in corpore. Unde quamvix circumstantiae sint quodam- mado tura actum , eo ipso tamen quod secundum ructam rationem actui conveni uat , adcoque misatis circumstantiae sunt, haud paru n xl l l Iius moralita
in conserunt, ut Patet ex gemino carumde ii cfle
locus cI. z. q. 18. arr. I. . q. stabilitis hisce thesibus, quod actis humana sis bona, υel mala ex iam eis tantia , o ex sine., dimcultatem istam, quae praecipue videtur obsta N: bonitas astus es aliquid in ipse existent, fim, es e.iosa exorinseca , non ergs. θ-
standum finem die istar actio boma , vel mala , ita remo.
veta quamvis simis sis eaissa extrinseca , tamen d-bisar portio ad si em , o relatio im ipsam . inhaeret actioni, in genere scilicci moris spectate . Atque haec
quidem omnia, unanimi Moralium sensu explorata Illa a , non Pollum non sateri ipsi.net Adversiarii nostri, ubi de Mealitaι e pertractant et Em regulas, ev uibus dignosci posse actionem humanam excireumflana is.suam , mi malam , ostendit eorum, unus in sua Theologia Marali contracta Trach. de Actibur Idum. e. 3.
novillimae editionis Venerae ann.. I 7 7 Prima , ut aStio φ bona, necesse est D uo non eareat ulla circumiasiantia sibi debita. Secunda , Μι auia dese tuosa fit extaretima tia, debet esse in praeept. o, O dabita in esse . Jam vero relatio operum in Deum,. de qua nunc controversia, suxta Adversarios est moratim circumstantia cui utris individualis operis. dcbberati , atquem praecepto est, & dcbita in cili; ergo ea deficiente non modo delinquit agent, set ipsum. etiam Opus detectuosum fit, atque in senere moris malum : l
cet non ab. omni eo, quod in ano epere est, maiat,am
habeat, ut Angelicus i n. 24s ιγ loquitur de alio opera habente circumstantiam pravi si is, sive ex Scoto praelaudato nou si: perfecte malum. . 338. ' celit, quod Advertarii in. alia controversa , elim nando artionis in indiciidus indisserenios ,
side/atμm bonum esse, vel malum . Quemadmodum ergo, praetermi ita relatione actis deliberati in finein his estum, actus non relavus, iudicio Adeersariorum rmae ua evadit, & nequaquam indissi. ren s diei potest ;ita prosccto, des iente relatione actus deliberati in finem supemaanratem, hoc est, m Deum propter sedile tum , actus non Irelatust, velint nolint, malus ob huiusmodi desectum existat necesse est. Nam si ute qae sinis ex di/ino praecepto respiciendus est a quovis
hontino consul.o agente, omissio relationis operum. m alterutrum finem ne taeque repugnat rationi dictanωti , ejus finis gratia agendum esse: semel ac autenrrecta νalisei repugnas actu P citra intuitum alterutrius Si s productus , inde habet Orsonem mcii; quand
quidem ex Seraphico & subini in 3s . in malitia actus moralis individui est Omu seria ex quolsciat d*ssu eniusvis eircumstantiae pertinentis ad aggrigatis-nem omnium eon υenies tuis astui fecundum rectam να-tionem . Hinc porro intelligitur , quam insolici suecemis conentur Adversarii nodum hunc plane Gordia num lolvere dicendo, deiectuin relationis in finem honestum ei e detectuin regulae proximae actuum humanorum , quae est debita af A1ia delibcratae, eamqueam it: detectum autem relatronis in finem stiρernaturalem , seu in Deum promer se dilectum ., elle defectu. regulae remar , α finis ultimi , qui astidit salum agentem . N anne, inqua n ego , finis uterque αhmestus, S supernaturalis , Adversariorum contellione .n te eoeero est, O debitus in esse actioni cuilibet
indiuiuuae in genoe moris spectatae ergo utriusqueficiis desectis occurrens in productione talix actionis, ex hoe ipso repugnat rationi dictanti , nihil omitiendo eorum quae. fiunt ad, completam bonitatem acti ocii prorsus necessaria: ergo uterque pariter est desectus regulae proximae agendi, quam Morales ona tus in recta rationis dictamhie coistituunt et ergo uterque defecLis i ide habet rationem mali , astitie in ipsias actiones non relatas ad geminum illum finem . Alducta igitur exceptione nodus magis constringitur, ut'ote quia ca potiti non. cii inducendax
3s9. Quae cum ira sint , inconcussum maned, qua cunque lioin is actiones sine actuali, aut virtuali in Deum redatione peractas, non solumirindo informex dicendas esse, uti Adversariis loqui moris est, sed omnino defectu ar Ec maIas, quamquam abstracte reextra individualis cireumstantias, in quibus contii sunt, conlideratae sint ex suo genere, sive ex ossicio Doliae atque honestae, squid citi, ut jam audivimus
n. Is I. ex communi regula, quam illorum unus proponit ad dignoscendam actionem humanam ex circrim
sant ii i bonam, veti malam, quoties circv mstantia quae ab agente omittitur . es in praee io, o debita in U- se , tunc actito defectuosa sit ex eis mstantiar atque ut Angelicus notat num. actus a deliber Giva πιιione proeedeur, si non est ad debitum sinem orin4νιεν, e v bE ipso repugnat actioni, O habet Ut onem
mali. QMd u. ita est, jam in Adi exsariorum sy-
112쪽
int larum habebit, quos seripsit Guillelmus Est ius A 3. sent. disi. 2 s. g. 4s. in rest. ad & ipse
propugnator prae lictae relationis , n mirum iamiars' pisieati nulla est. opera tan νιm morali,er bonar sed quid laudabiliter ae bene maralιrer sis , rorum id actu aut virtute tendere in sine ιν superAE Guratim, juxta raeceptum Apostoιι r omnia in gloriam Dei farate: eo colvo cris vero siquos idem, A actor ibidem reticet quidquid acta aut Hrtute notu tendit ire finem supernat aletri , esse moraliter loquendo defect iosui, &malum , sicut iuuetusque satis a nobis probatum . Porro
autem, at missis huiusmodi corollariis, quonam succei Iu possint Adversirii notat, cum reliquis Catholi eis Theologi iuncti, refellere & insuetari Bajum, totaingue Novatorum col ortem, emuod υelusi commen titiam explodant observantiam Divina Legis, quantumri praeceptorum operum substantiam tantum , ac siini liter rejiciant opsra dumtaxat moraliter bona nil.
3 6. penes aequos rerum aestim Hores judicisn eles. 36O. Quarto tandem', quod attinet ad Di multatos,quax solent Adversarii obtendere, ear in is perioribus tribus membris hujus continversiae, ta melli aliud agentes iam insinuavimus inagiri ex parte, ac serim diluimus, quare ut datam snu. 327.ὶ fidem ex Alvamus , brevibus ex diemus postremum istud neinbrum , quo lalioquin ceterim prolixius esse deb. ret. In. primis ad ores D. Pauli sententias omnium me tri eas confugi unt , quibus nihil videtur evide .uius, nil, ii validius ad firmandum praeceptum dejagr, ac universali os sum relatione. Sive mandueat is , sive MNrii , sive
aliud quid Deiris , omnia in storiam Dei farii e t r.
Car. c. POωὶ Omnia vestra in ebari re fiant ib. e. rct. Omne quodcumque faeitis in verbo , aut in opere, on nia in nomine Domini Iesu Christi , ζratiar agenter
Deo , ct Patri ρεμ ipsum i ad colet f e. 3. Respondeo ieaute, quaeso, utantuτ senetentiis is his, neque in ibio haereant verborum cortice, secus enim cum Paulus in secunda praeseresin esiariιatem abiblute,&iri definite nominet, adeoque proprie dictam charitatem videatus
nitelligere, sicuti alibi passim sectarii meliorix sors in
argumentationis genere amplius quid exinde elicient.
quod iam ab Ecclesia proscriptunx n. 2 9 scilicet
solam ebarit Mem inrisitan o modo facere altiones chripianas per reΔιίpnem ad Deum, o Iese m Christum Oe. Itaque si. certum est, est ita ilia Paulma non tam si curidum cxtimam : eie ii sumenda, quaim sensu aliquo intelligenda penitiore atque aliis tum lx Pauli, tum ceterorum Scriptovana Canonicorinn doctrinis attemperatoe, prae oculis habeantur quatuor illa supreina
officia, quae ibidem ab Apostolo, alio & alio seni a , hristianis ineulcata credi polle s num. 336. monuimus. Consulatur itidem aureus D. Bonavent.. textus n. 3so. in quo veluti in tabula graphice ex prelsos cernere eri sensus omnes, quos ab eodem Apostola designatos concipere licet. 36s. Sane mirandum summopere, quod qui inter Paulinos Interpretes ommum judicio maxime emtra xunt, Chysostomus videlicet , & Aquinas , ire illis locis in expretandis peculiare ri operum relationem , ab actio iis proprie dictae charitatis , ne non amorum honestate prorius di stinctam, si eam D. Patalus Fidelibus revera praecepisset, nuspiam agnoverint, memorarim , in apricum protulerint. Numquid charit 1 ma. interpretandi ejusmodi sententias solis reserva
tur Theologi , quibuscum nos amice nune disputamus uinatis exposiciones ad utriusque Epistolae textus, quae sunt de habituat. 8e implieita operuis relatione, iam num. 3 π.ὶ recitavimus ex ipsiue
Leri. 7. ad c. I . r. corinth. Neque discordine quae
Le L 3. in s. s. ad cotiss. in addit , hic emur praemiselo utroque textu Apostolicor siete manduearis Oe. Omne quodeumque facitis Oe. sic pergit. quidam dieanr quod Me est consiliare; sed hae non es Derum t sed die endum est, qυ d non est ureessariunt, quσ ἰ omu a imraeum refer an r- acis , sed habitu ; qui enire Deo eontra glor/am Dei , in praeeepta Hur, Deir eontra Manaeceptum : venialiter aurem peccans non fatis eantrae hoe pvae tum simplissere: quia, licet non afluat/reν , tamen Labisualitere resert omnia in Drum p nempe Scquatenus abstinendo a mortalibus censetur r et inere . ritatem, quae hibi aliter ordinat in Dirum I & qua tenus praecepta Dei graviter no:ν violando, simpliciter honestate quoque morum Pollere prar: umitur, ob quam sexus acti omina' eiu et resertur in D u ri habitis t-liter de implicite s live , ut aliqui alant ,. virtualiter stdemptis venialibus noxis, sine quibus praesens v ta esse non potet , ordinarie loquendo. Atque hoc loco obiter notari volo eaptiosam argumentandi formam a genere as speciem, quam videntur astecture quidam ex Adversariis, dum prima dumtaxat imus textus verba producunt, ut probent non meri consilii , sed praedepti elis singularem illam relationem Op ruri , pr, qua ipsi decertaim . Utique, Angelico interprete, verba Apostoli exponenda de praecepto obligante: at extententum ne hoc praeeeptun ' ad quanti-bet promiscue relationis speciei ii , Qt ad quodlibe tempus mimine gentium t illa solummodo relatin-nem duplicem afficit ex Angelico, quae actes , vethabitis μιν nimirum aΠualem expGitam, quando urget' mandatum maximum divinae dilecti , nis, & babia tualem ἡmplicitam cxtra eiusdem, mandaci circumstantias . 363. Expositionest itidem Chrysostomi eosiderare lix verba Apostoli extra cert i illa tempora, quae speciales exigunt actus dilectionis erga Deum, non sun nisi de habituasi operum relatione; eaeque non osci tanter, aue arbitrarie prolatae, sed potius sag ci .peritia , summaque sipientia ex scopo, Sc contextu Ap stolico expresse. Lege lingulas tres S. Doctoris ii
itemqne I x. ἰn e. 3 ad Couis 3 8e palam deprehens des , ipsum ex Paulinis sententiis de cunctis operibus in chiris axe , & ad moriam Dei laeto idio, haec unice inferre, ZE Fidelibus insinuare , ve stilicet avitii pravis consuetudinibus, scit alis caute abstineant, de bonis actibus, quibus praTertim primit v juvatair in te dulci incumbant . Quod si eum legendi laborem d
itectas, aures saltem accommoda verbis , quae nε s ex iisdem locis nune nroserimus. P an audit x Pamltim diem tem: qnidquid Dei aris , sive eomedaris , s
ve b batis , με al, quid faetatis ,. νmnia ad Horiam Dei faeire vos autem ad maledirent am, O 'n--iniam hom. II. ad col. ob velletas fi ilicet scurrilitaris, lascivias, ebrietates, quas ibidem aeri et insectat . Rursus chom. 44. ad coianth.ὶ Omnia υ-pra in ebaritare fiant. Paulus hoo die ens illas tan
113쪽
imperat , sive parer imperis, βυν distat , si a docer ι
omnia eum charitate . Nam ct eun ia , uua uitia sunt , conruerant, quadeharitas neste fa fui der ; nam si ea non fuisset neglecta, non fui benν inflari, non ιιι xisserar : ego suin Pauli , ego vero Apollo et non foris iudicia. contendissent: Ale uxorem paιris non accep/sset: non fratres infirmos contempsissens r haereses non habui se seni: proprax charismata inanem glariam noνι concepιρsent: Proptereae dieis, omnia eum charitate fiant. Quare Chrysostomo interprete, P.iulus non aliud praecipere videtur, quam quod dixerat paullo ante i M. ι , v. a. o o. iis verbis: sectamini charitarem: omnia honeste , ch seeundum ordinem fiant : quod quidem idem est ac dicere ι semper servetur inviolate hon sum O deeorum omnium d Aorum , ct operum ., ιμ de cear quod agatis , cr eonυeniat, O quiares sibi ordo vitae vestras uti D. A labrosius' loquitur lib. I. de Osse. c. I9. 6s. O se'. ra:e honestum ac decorum pulcnre describens atque chrillianae charitatis regulae Doti Isime custodiantur, ita ut vita velira ab ii i ulla iure discrepet: quippe ipsa est vinculum persectionis, ct radix onsave bonorum , ut ex. eodem Apostolo ait ibidem Chrysostomus. 363. A Divo Paulo promeant Adversarii ad Ecclesiasticos Patres, ceu ra probati stimos Divinarum Litterarum interpretos, sanaeque doctrinae moralis Magi. Eros, praesertim ad mlabrosium, Balilium, Auguuinum , Bernardum , aliosque , qui generale pia reptum ex charitate jugiter operandi, quantum humana sini dconditio, totumque vitae ordinem ad Deum supema turalem finem dirigendi , agnoscunt divinitus nobis incimatum per os Pauli , in quo Christus loquebatur. Praeeipit Apostolus, dieense omnia vestra in charisme sianx, inquit, s lib. de eorrept. O grat. e. 3. Augustinus . Respondeo. Bene est. Sed nihil exinde contra nos: si quidem credere par est, Sanctos Patres nihil enuntiare voluisse praeter id quod ab M stolo, cujus verbis suas construxerunt sententias, fuit constitutum : Apostolum autem placitis nostris nulla tenus repugnare in . 36o. Oseq. jam consectum est. Itaque Muti. Adversarii locutiones Patrum interdum valde amplas, & iuxta apparentem vocum signifisationem ultra quam ipsi cupiunt, tendenres, coguntur exponere ita sensumitiori; exigendo scilicet loco charitatis proprie dictae inferiorem quemdam inectum amoris henevoli, praecepsi obligationem ad veniale peceatum restringendo, ac labem praetermissae relatio. nis in solum hominem refundendo, ne litterae, ut ait Paulus, occidenti inhaerentes destiituamur spiritu vivificante , & approbare videantur quod ex praed Ictis locutionibus directe inserunt Novatores in Christian. e fidei perniciem δε ita prorsus & nos easdem sensu accommodo dc exploratis apud universam Ecclesiam doctrinis probe respondere , accipiendas arbitramur juxta generalia principia snum. I s6. jam prodacta; quoniam propolitum ab Adversariis systema in animum nostrum pervadere non. potest, utpote quod videtur nobis & periculis plenum in. 33 7. Oseq.93galienum a mente praecipuorum Magistrorum veteris
scholae n. 3 9. O ser. quos Ecclesae divinitus datos suscipimus ,. veluti locum tenentes Sanctotum Patrum , quibus successerunt. Ceterum , ut de solo Augustino speciatim quidpiam addamus, satis declarat , Apostoli jus impleri posse sola habis uali operum. re-
latione extra eas temporum circumstantIas, quae num
urgent ad Deum diligendum explieitis chalitatis adtibus . Nam niaon. 2. in Ps 3 . haec stribit: SN-
gero remedium , unde tota die latides Deum, si visa: ure idquid egeris , bene age , O laudasti Deum e manda cantas hymnum; laudas Deum: lingua - quid aris, nisi laudar conpetentia ma p. Et quos M 3M cessasta ab hymno caritando , Lscedas ut reflaris , noli ebriari , Ovlaudasti Deum ἰ disteris, ut dormias k noli surgere ad male facientum , O laudasti Deum et negotia agis , noli fraudem Iacere , o laudasti Deum 4 Agrum.colis , noli
te igitur Augustinum Chrysostomo, pari modo Aho Oium explicanti; & persuade tibi, nec reliquos Pa
tres a Lum naribus istis 'discrepare . .
364. Nihil porro est, de quo magis sibi plaudanet
Raversarii poli allatas Seripturarum , Patrumque auctoritates, quam de Angelici Doctoris patrocinio r si quide in constat, ipsum ex prosesis p:urimis in loci x Paulinas sententias de operum in. Deum relatione seminutatim examinasse, ae subinde . perspicuis loquendi soranulis ea docuisse, quae ad eorum caussam mirum in modum sacere videntur: ejus generis Praeserti:usunt sequentia ista, I. . scribit I. a. qu. IOZ. art. Gad 7. caelestis intentia omnibus operi s nostras deberadjungi , L. 2. 2. q. 89. art. q. ad 3. Omnia , 'Maeocimus , , debemus in Dei remerentiam facere. . 2.2.. 83. arx. 4. ineo . Desiderium ebaritatis sn nobis eber esie continuum vel actu vel virtute , manet enim, v/rius hujωι desideria in omnibtis , quae ex charitate focimus: omnia anιem debemus in gloriam Dei facerent dieitur P. cor. Ioo Et seeundum hoe desiderium orario deber esse eonata a. 4. Posteaquam inconcussi principii loco statuit verba Apostoli, non merum consilium, sed praeceptuui proprie dictum continere, ade que ex praecepto nos teneri omnia A gloriam Dei fuere
lea. 3. in et 3. ad colossi modum huic praecepto satisfaciendi in hoc sit in esse ex mente Apostoli determinat οῦ videlicet ut quis primo amatiter Per ex 'plicitum dilectionis actum se, suaque innia in Deum. reserat, dein.ea, quae peragit deinceps, ad ipsum Deum virtualiter ordinet, & ita quidem ut haec vim malis ordinatio consequens prudenti iudicio censeatur fieri vi antecedentis relationis actuatit extras ,. atque idcircolatia relatio operum, quae ditis Ll habitualis minime suffieiat . Haec plane Angelicus, nec uno in loco . aut veluti per transennam; s d consulto, exerte, & constanter tribus in locis qu. Mn. ear. art. 2. O in 2: Sent. dist. ΑΟ. q. I. ara. s. ad
O 6. O op e. I 8. de Pers vir. spiris. e. s. quem admodum apparet cx ejus Textibus, quae ipli nos n. MO. 342. 3s .in recitavimus. 361. Uerum enimvero, quamquam ex ista doctri-narum serie acrius certamen nobis nascatur, ea ta men . nos satigare aliquatenus potest , expugnare Peni tus non potest ; quoniam si & alia plura ab Angeli eo Doctore exarata , quae hic Adversarii praetereunt, s rio perpcndantur , riteque disponantur, tantum virium hinc nobis. accedit, ut propriis munimentis possinus constanter nos tenere. Q in ad hunc scopuni neces sario sunt animadvertenda, mox praemittamus. inde talibus instructi praenot onibus calamum vertamus ad oppin
114쪽
ηπestos Textus singulatim explicandes ita quidem 3 367. Singulas i stas quadruplicis generis obstruatio
ut nullum eorum caussae nostrae reipsa no ere quili nes modo Praeinillas, non vcritati tantum, sed &bet Lector partium studio solutus possit cognoscere . inenti Doctoris Angelici elle perquam accommodata Primo , Angelicus agnoicie quidem in Apostolicis ostendunt ipsius scripta, ex quibus nos hane eamdem verbis, Omnia ad gloriam Dei fati:e, praeceptum rem ad rem decerpsimus potiora testi inonia, sparsim inser serendi in Deum cunctas actiones; at non ad quam ta praesenti coatroversiae . Pro tertia Observatione libet prorsus relationis speciem , quae concipi potest , quoad prisrem Partem de relatione actuali , neeestiria extendie tale praeceptum: nam duas ipse aperte nom ex Praecepto Apostolico respiciente Divinum mandi-
. ininat: quarum alteram meri consilii, alteram nec rum charitati , valet textus l. 2. q. lo . tr. io. in
praecepti, nee conlilii esse docet. Hoe posito fieri 33:.ὶ O in . Sent. dist. qa. ar. n 3 quoad potest, ut ne querelationem aliam ab Adversariis no- ps Horem partem de habituali relatione, suis eienteshris propugnaram comprehenderit sub illo Praecepto: iuxta praeceptum Apostoli spectantis Divina mandata
te ipse autem non comprehendisse hine nos deduci' reliquarum virculuin , textus lect. 7. in 1. Chorina
mus, quia isti omissonem relationis actualis aut vir- 33 3.) O 2 v. q. 69. art. r. Paullo infra a nobi e .lualis in Deum propter se dilectum ajunt in quovis citandus in rei pontione ad obiection in ultimam casu esse dumtaxat venialem: Angelicus vero omis Quoad utramque simul partem de praedicta geminare sonem relationis , quam praecepto subjicie, monet lati e , disi inctive habenda juxta diversis temporum aut mortalem, aut , venialem esse posse. Quare, ut circumstantias, te tus lect. I. de colus n. 33 ὶ ο num. 36i.ὶ adnotavimus, ex hoc Praeci se, quod V c. de Pers Vi . sser. n. 33 2. in Pro qua ria obsee-
Angelicut relationem operum in Deum Generaliter Vatione inserviunt teXtus '. um de Cari art. nti.
eommendans dicat, eam esse, non meri consilii, sed 3 o .ὶ & prata itati opusc. de Pers vis. θίν. Obserka praecepti , minime consequitur, S. Doctorem eadem sionem Vero primam, ae secundam confirmat unleua plane cum Adversariis nostris sentire , nisi hi demon- ille textus in Sevφ. cf. - . ar . I. g I. ad 7. ubis rene aliunde, illam ab eo deinceps declaratam suis. S. Doctor haec scribit. quod dicitur, omnia in eloia se eodem prorsus modo , quod ab ipsis nune pro- riam Dei facite, potes incelligi duplieiter; υel asse ponitur r quod ex mox dictis sal suin esse perspi- mari Ue, υιι negat 3ve: Si negative, sile est sensus: nihil
citur . conςra Deum faciat σοῦ ct hoc modo piaeceptum est 366. Secundo, Angelieus observat illud ipsum re- sic pr ceptum hoc prκteritur vel per peccatum mortale. lationis praeceptum habere duplicem quasi formam ita quod contra Deum si , Net per peccatum veniale , quod scilicet, ut negativum simul & affirmativum reputan- praeter praeceptum, O praeser Deum sit. Si auιem -- dum sit, non eo quidem sensu, quo Adversarii no- rellisatur inrmatiυe , hας potes esse duplieiter : auastri solent simi li ter ipsum denominare, ac describe- ita, quod actualis relatio in Deum sit eonjuncta actio. re; n. 3 ss.ὶ sed hoc alio longe diverso, quatenus ni noli, ae in virtute, secundum quod virtus piamaeo, ianempe vetat quidpiam facere contra Dei gloriam , si- nationis manet in omniaur Utianibarsequentibui, sie mulque jubet ad Deum aliqua ratione ordinare ope- O virtur sinis ultim manet in omnibus sinibus ad ipsum ra, quae sunt: atque utroque quidem isto sensu in ordinariι et O sie adhuc prαcUςum est , ω eoni,ntia tellexit ipse tale praeceptum, produxitque variis in omisonem ejus esse venialem , vel moretalem, μαι dia
locis juxta varietatem thematum, de quibus disseren- Iium est: aut ita, 'uod ordinario aliualis in Deum si di occasionem habebat. Tertio, idem praeterea Apo- actu eonjuncta cuilibet actiqui nostrae ; ' pors .is soli praeceptura , consideratum qua affirmativum , relliri dupriciter, vel distributive, vel collet titio . sἱ mente sua contulit cum Divinis prae .cptis diversae diseriburive, sic es sensuit, quamcumque actiosem faei- . classis , videlicet nune cum speciali mandato ad so- ris, melius est, si eam actu in Deum ordine:A; sielam charitatem, qua Deus super omnia diligendus, es e.nsirium. Si autem sumaςur collective, M os seisia
spectante; tu inque relationem operum actualem ex- sui I omnia opera vestra Da faciatis, quod nullum eο- .plicitam illud praestierre dixit: nunc vero cum ge- rum sit, quin actu in Deum ordinetιι; O hoe noe'nerali serie variorum mandatorum reliquas virtutes praeceprum, nec eonsilium es: sed sinis praecepti, ad pertinentium: tumque relationem operum trabitualem quod ter mpletionim praeceptorum pervenituri sie enim& implicitam designare docuit. Ex quo sequitur , Sancti in patria actus fusti in Deum referunt. Iam Angelico ratum fuisse, Apostoli praeceptum quaqua- vero omnibus hisce praesidiis instructi daprona pias con
versus aeceptum non ella nisi confirmativum Divinoia tra nos ex variis Angelici Textibus n. 36 . in dissi rum mandatorum ita quidem , ut idem Apostolus een- cultates penitus eliquare aggrediamur.
sendus sit nihil plus, aut minus Fidelibus inculeaste , 368. Respondeo igitur ad primum Textum Angeli quam quod in nova lege ab ipsomet Christo Domi- ei Magistri. Cum caeleston intentionem omnibui opej xio conititutum reperitur . Quarto denique , sensit bus nostris adiungendam dicit, non designat explieitam Angeli 'us Doctor, in iisdem plane operibus honestis, illam in Deum propter se dilectum relationem, actua- quae ab homine Chrilliano in iustitia Dbinino suo fi- lem aut virtualem, quae adversariis nostris eordi est: d. t ter deser viente peraguntur, geminam relationis sed dumtaxat propugnat uni versim necessitatein Mness speciem limul concurrentem notari posse , lacti di- finis extrinseci, quem quilibet nostrum deliberate agens versa consid ratione; nempe relationem tum habitu, debet in. 3oo. in actionibus suis praefigere vel ai,pe-lem propite dictam n. 3 o in cum virtualein presse tendo ipsam objectivam bonitatem rerum nu 3iς. sumpxam, hoc est num. 336. actualem implieitam circa quas agit , si eae sint ex proprio genere bo- contii 'latain: quoi quidem factu possibile fore ne- nae : vel spectando aliam adventitiam bonitatem , simo negabit, nosque exemplo manifesto num. 3 i. sint secundum speciem indisterentes, ut liquet exem .am declaravimus. plo num. 3os. adducto . Starim ac eni in morali
115쪽
honestate ad agendum quis permovetur, is vere dici- Hine loco citato solide elidit hane dissieuItatem eo
.etur intenvionem habere sensu aliquo caelesem, quate- tra juramenti dignitatem propositam: finis religionisnus nempe honestas humanarum actionum inchoata est reυerentiam Deo exbibere; hie non sinat jώνa--dit per sese , eodem Angeli eo teste n. 313. in menta, sed postus Hiq-d verbum confirmarer ergo iu-eonsummatam perfectionem, hoc est, in Deum omnia rare non es actus religionιιt dicendo et omnsa, quae honestatis sontem; facitque, uς etiamsi is, qui agitis fae m. 3, debemus 3n Dei reverenNam faeexe; ω ideo
forte de Deo non cogitet , alii cernentes ejusmodi nihil prohiber , si in ipso quod intendimus hominem
onera glorificent, aut certe glorificare possint Patrem eertis eare, Deo reveren iam exhibea se quasi die nostrum, qui in caelis est, quemadmodum Angelicus rei, ubi de .exercendis religionis actibus fit sermo . ipse n.3s3U Augustino praeeunte explicavit Aposto- palam est illos ad Dei honorem esse peculiariter di-lum, praecipientem nos quaerere Dei gloriam, om- rigendos: nihil porco impedit , quo minus ad hujusenia faeete ea inrentisne, us Deus laudetur, O glori- modi finem dirigatur iuramentum ; etiam dum per Leetur. Itaque S. Doctor nominando eaelestem illam illud cupimus certos reddere alios homines de veti- intentionem, quam loco citato notat suisse a Deo tale nostrarum assertionum , adeoque jurandi actum insinuatam Hebraeis per vacinrhinas vittas, qua ese religiosum efficiamus t Nihil igitur haec Angeliei do..um pallii inserebantur ditano mandato , quemcuinque ctrina ad scopam Adversariorum iacit, nisi forsan ve- .dit ortum, aut pravum oper/ndi finem 4 in quem car- lint evincere , modum religionis cadere sub praecepto natus Iudaei facile propendebant n. 287. in solummo- universae Divinae Legis , ricuti olim de charitate phido exclusit, minime vero honestum ali uin finem re- losophabantur nonnulli Theologi s n. 33I. O seq. liquarum virtutum n charitate diversarum : quippe , sa- ab ipso Angelico refutati. tente ipso Angelico cum priscis melioris notat Magi- 3 o. Ad tertium Textum apta similiter responso instris m. 332. ρq. hujus vitae decursu eae tem- promptu est, tametsi extimc lpecie videatur plane
poris circumstantiae saepe incidunt, in quibus modus decretorius ad firmandam contrariam caussam. Deside-eharii aris univcrsim ac indefinite consideratae , non ea- -- eharitatis, ex quo trocedere debet oratio , se s dis sub praecepto , adeoque prorsus inculpata est obis eundum eH- contin Mar/onem dic3xur quiscontinue or
servantia aliorum mandatorum ex fine proximo cete- re., iuxta Angelicum loco citato, aliud non est uia rarum virtutum. Sane si quis christiana spe eonsori unus etiam ex nostris Adversariis exponit, scilicet xus indieato tempore inclinarct cor suum ad facien- Franciscus Syl ius comment. ad aeum Artre.) quam das justificationes propter retrib iovem caelestem nul- desiderium salutis rerumque salutarium , seu beatitudita proiius charitate, seu benevolo amore ejus actiones nis & mediorum ad illam conducentium ἰ. tale enim impcrante, aut coacomitante numquid ille foret desiderium vim orationis complectitur, Psalmista te- censendus expers cessis intentionis ab Angelico reis stante Ps. 9. Desiderium pauperum exaudivit Domi quisitae, aut peccati Arguendus ob omissam ulteriorem nus. Hoc posito, sequeatium verborum Angelici d actionum in Deum relationem a minime; uti collis siderium ebaiararas in nobis debet esse continuum vute est ex Tridentino Concilio sus. 6. ean. 34. atis anu , vel virtute a manet enιm virsus h us desideri. que ex damnatione proPositionis sord. 21. facta ab .n omnibus, oua ex charitate facimus: omnsa autem Alexandro Papa VIIIZ debemus in gloriam Dei facere, ut dieiιur I. ad cori 36ν Ex praedictis valde prona erit responsio ad FH io. O secundum hoc oratio debet esse eontinua et unde eundum Textum. Sicuti intentio indeliberate agentibus Augusi,nus dicit ad Probam : in , a side, θε , O reputatur susscienter calesiis, s sit implicita seu ha- eharitate eontinuaro desiderιo sempιν oramus iste est aitualis, iundata nimirum tu honestare operum condi- genuinus sensus: hoe desiderium salutis debet in notione sua in Deum tendentium.ὲ &tunc saluin debet bis iugiter durare : Idque spectata etiam praesenti con- esse explieita, de ordinata ulterius ad finent superna ditione nollra, Deo opitulante facile continget , si ruralem, quando oporxet specialibus charitatis actibus ipsam salutem seu beatitudicem ardenter optaverimus Deum diligerer ita inrenzio operandi in Dei r mentiam saepe saepius , S aliunde, quae producimus opera debet esse explicita & formalis, vel actu vel virtute, juxta proprium vitae institutum, ex astectu charita quotica opus cst aliquem religionis actum Hicere, v. g. iis ordinaverimus in eumdem finem: huiusmodi ve- ieeitare cificium, sacrificium diraret sacram synaxim ro operibus oportere nos constanter vacare , quis suinere, jurare, adjurare Sc. ubi vero nulla adest optatae salutis negotium seliciter perficiatur, liquernecessitas operandi ea, quae religionis sunt, tune ex Apostolo adhortante , ut omnia ad Dei glo- sufficit implicita intentio Deum honorandi honestate riam faciamus . Haec , aut similia Angelicus , cui actionum ex moxivo cujuisis Promiscue virtutis pro utique juxta talem scopum idem prorsus sunt, omniad uictarum; prout jam declaratum ab Angelico num. ad Dei gloriam facere, O operari omnia ex charitare: δῖ3. & Augustiuo ι . 36v Ratio utriusque partis exinde tamen nihil eruitur , quod vel nos seriae , est , quia tum Charitatis, tum Religionis praeceptum vel Adversarios juvet . Nam textu Apostoli non uti est .assirmativum λ adeoque non ad semper obligans . tur, ut probet nos peccare, si quovis tempore OPer Porro dum idem Angelicus ait, omnia in Dei reve- nostra non reseramus in Deum ex astectu charitatis , rentia ii iacienda , si de explicita r latione operum sie enim modus chari tatis caderet indefinite sub piae accipiatur, censendus est illam exigere in lo. oepto Divinae Legis, quod ipse alibi negat : ac prinia livpothesi , quae nos adigix aliquem religionis terea opera essent reserenda ex charitate theologica actuo. elicere ἰ quia nimirum s cum finis proximus hu- proprieque dicta , de qua ibidem loquitur, atque jusce virtutis inter morates omnes Praestantissimae se sub gravi obligitione, quam eadem charitas, ubi ipsius Deo honorem dc ferre , actus ad ipsam minime spe- usus praecipit lar, ex suo scdere importat: quGrumctabit, uisi agens talem fiaςm aliquo imodo respiciat. neutrum Adversarii audent allarere. 1cd cum ςς xuu statu
116쪽
snsu quasi a reorum alitio assumit dumtaxat at ei alibus actibus: quam quidem dilectionem in nobist
ostendendum necessarium influxum theologicae chari- praecessiise lignum certum & evidens est, quotiesseratis in omnia opera vere m ritoria consummatae eumque subsequentia opera nostra possint vere diei lalutis , hoc est aeternae gloriar: quod nos quoque in Deum ordinata relatione , non tantum h1bituali.
-3as. O 3so. serio propugnavimus duce ipso di implicita ob ipsorum operum honestatem , sed
Angelico . ' etiam virtuali, quae juxta nominis ethymon vim 37 et. Ad quartum Textum , sive ad postremam ob- praevii actus, scilicet relationis explicitae, praesesertiectionem ex pluribuν Textibus idem sonantibus con- tamquam lut caussam . Quare hoc totum & unicum structam, sic respondendum arbitramur iuxta ea , est, quod aliis verbis breviter perstringie qu. unis quae hunc in finem n. 33 s. in tribursep) praenota- de Car. art. Pl. in resp. ad I. in quod omnia virtute vimus. Tota vis argumenti nobis oppositi in Iroesi- referantur ad Deum , hoe pertineι ad persei iιonem rha ra est, quod Angelicus constunter edicat, praeceptum ritatis, ad quam omnes reuentu et & in resp. ad 2. Apostolicum litteraliter presse e sumptum duo haee ubi praeceptum Apostoli considerat , Proud eam per- involvere rutum V ut statuto tempore homo actuali- sectionem charitatis omnibuτ necessariam, inculcato ter per explieitum dilectionis actum, se, suaque om- eum alι is seipsum ordinat in Deum, siaut in finem ,. Ria i a Deum referat : alterum , ut opera universa , actu sciliced sor malis dilectionis, in omnibur, quae quae deiticeps lacte, ordincntur in Deum virtualiter , praeter seipsum faeir , manet virιute incentio ultim. hoc eis vi praecedentis actualis relationis, & non me- sin/r , qui Deus est V unde in omnibur mereri potest , re habitualiter, quae quidem sunt ea ipsa, quorum siehisiratem habear: hoc Hirur moti postoli is prae necessitatem tuentur nostri Aduersarii. Respondeo ad- pit, quod omnia in Dei gloriam referantur. Itaque hibita dillinctione. Angelicus pro tempore posteriorx Angelicus V si aliis verbis paraphra lice expinaatur , ad actum formalis dilectionis requirit, tamquam ec haec videtur dicerer laudo quidem habitualcmi inpli- Apostolico praecep o necessariam vil non peeeandum, citamque relationem operum ad Deum in iis, qui lationem operuin virtuatim, praecise ratione sui , virtuti . insudant, qui sepe esus, potus, re alia, ubi quatenus virtualis est, α habituali seu implicitae op- recte sunt, laudes Dei sunt, etiamsi vox illeat: ni- .. Posita, negor ea ulam requirit solummodo ratione hilominus volentibus Divina, & Apostoli ea praece- mandari maximi de dilactione , pro p/iori tempore pia cumulate adimplere est praeterea necessiria. rela- identidem Obligantis, concedo. Ergo extra tempus ,. rio virtualis et hoc est, ea relatio habitualis fundatae in quo urget aifirmativum hoc ma rum, satis nos in honestate operum debet, Tuoad peccatum vitan-
est , si homo , qui illud rite talis implevit , rescrae dum & persectionem cunctis Christianis necessariati,
pera sua in De uim dumtaxat halisnaliter ω rursus dis habendam, prodire interdum ex aliquoi meo ali acta stinguo': si sumatur relatio Labii Hii in sensu fami- eharitatis, explieit m erga Deirim: quia, si eiusnodr-liari priscis scholae Theologi didifferentibus de merito, actus aue semper, aut diu a Christianis intermittere-
bonorum operum , scilicet pro patrae concomitantia tur, ipse convincerentur praetergredi primum, de im- habitus charitatis eum actibus qui ab ho:rii ne habente vinium mandatum EvangeIicunm de diit rido Deo ex. Gum dein habitum fiunt, aut fieri pol Ie roncipiuntur into corde, nec nimi praeceptum Apostolicuini, eiu n. 3 o. coincedor si accip*atur ita sensu nunc apud dem mandati' conli. mativum, de omnibus operib uxMorales Theologos frequentato pro relatii: ne indivul- ad Dei gloriam faciendis. Haec platae Angelicus sa ab operibus honestis, seu completam ni genere Quocirca, dum subinde in res . ad y- . negat ha-inoris bonitatem complictentibus , nego eonicque, Mitialem relationem opcrum cadaro sus illa praecepto iam . Ne videamur talia confingcre more Sophi sta- Apostolico Divino, eam vocem disurpat noi, in sendium ad difficultatem mere eludendam, praestabit An- su nolim; sed ita alio tunc usitato i)1. 3 o 3 prouc elici nuntem magis aperire, ac Sibilirer quem in nempe lignat meram concomitantiam habitus charit finena velim unice observes , Griualem inter, & ha- eis cum ambus ab lio ni ne julio productist in quovis. Ait ualent relat mi in ictus vers ri dissertinen : quod honestatis genere :. quasi di eat: praceptum inax linum: habitualis , utpote pendens a sola honestite optrum, charitatis seu dilectionis Dat super omnia, neutiqua attribuitur liomini operanti οῦ et lainsi anteccdenter impletur solae pol scili ne habitus charitatis, qui po- nullum elicuerit somralis dilectionis actuin ad se , test manere etiam ire dormiente, sed potius frequen-lbaque omnia in rem, 'ordinanda a virtualis vero , tr exereitio actuum huiusce dilectio iis, qui vim ha ut nomen hoc suum tueat ut , necessario cum sein bene ordinandi ad Deum sumi tem quoque vitae no- actu p cessille supponit . Unde ninnis relatio ope- urar serum, tametsi Deum expresse non cogitemus τxum in Deum virtualis est etiam liabitualis se non dummodo non interimnamur a nebis Peccata , quae
vice versa . a Deo abducunt δε avertunt.
372. In primis Angeli tu , ubi eam postulat relu- 3 3. Porro si talia sentie Angelicus, integro eius
elonem , qua posteriora opera hominis bonum ope- contextu sensiculate examinato, in proclivi erit de- raptis censeantur morali , iudicio re krrr in Deum ducere isthaec tria r. Summam omniet docti inae no virtual ter , seu vi prioris actus quo 'idem homo strae, in praetenti tota controverita expositae, confir Deum super omnia dilexit, totamque vitam suam at mari mirum in modum iisdem ipsis Angelici texti- Deum ordinavit , reapse exigit relationem, operum. bux, qui primo adspecta vi debantur vel maxime no
habitualem , quae ita virtuali mox descrip a in ludm bis adversari : quod jam non indiget alia probationa. r, quatenus non nisi honesta opera possunt ad Deum 2 Hine magis inagisque labefactari jamdiu ab Apostolica ordinari: sed h::nc relationem vult si in ut essὰ debere Sede profligatam opinationem Moralium illorum scri virtualem sensu explicato , solum ut innuat, neces- ptoruin, qui de necessitate actuali charitatis miserrimc sitatem Mobia impolitam crebro Deum diligendi spe- senserunt. Si enim laxiores ii sproprioque genio mini u indul-
117쪽
iudulgentea Casu istae , Angelicum Magi lirum aut
Hugent, aut docentem sequi voluissent , prout saetatis proprii instituti legibus forsan tenebantur ;nunquam profecto edidissem in Christianae dileipli perniciem male sonantes hasce propositiones, ab I noeentio XI. ab Alexandro UIL & VIII. postm
dum proscriptas. Suscit, ut actus moralia tend is imfinem ultimum intreprelative: hunc homo non tenetur
amare ne .ue in principio neque in deeursis vitae suae moralis. Dicito clarius: in decursu totius qua late Patet humanae vitae: numquid enim, moralem vitam excipiendo, Dei amatorem faciens , quando naturali tum vivens vita aut ineptit insantulus, aut decrepitus jam delirat Immo nullo unquam vitae sua tempore tenetur elicere actum fidei, spei , O ebaritaria exta prae rorum Divinorum: explica, cur forsitan quia mandatum diligendi non. computatur inter praecepta Divina., eo quod primum & maximum in Lege sit . Si sineres, intelligeres utique, quo spectent me uliares. illae loquendi formulae Moysi divinitus imspiratae, ubi primitus mandatum illud inaur. e. 6.
evulgavit, Daliges Dominum Deum ynum ex solo tarde tua , o ex tota anima tua, e, ex tot ortitudine sua: eruntque verba haec, quae ego praeipio sibi bo-die , in eorda risor in narrabis ea sitais tuis, O -- di taberi, in eis sedens in domo tua , ambulans Aisinere , dormiens, arque eo urgens οῦ- ω ligabis ea , quasi signum in manu tua, eruntque, O msve niurisncer oculos tuos , Icribosque ea in ιimine , O . ii domisa tuae. Nunc nega, si potes, gravissimum pra,ceptum Divinum , quod peri se unumquemque hominem obligat, etiam extra perieulium mortis, ad eli-elendos saepivi me in vita, ae saeptuν insta annum ,
Meiales actus dilectionis , ideoque spei & fidei tam ut, ac propterea ad poenitentiam miartim remis
Da non disterendam , si lapsus- in lethale peccatum
contigerit . An peeces mortaliter, qui actum dilecti nis Dei semel tanι- in vita eliceret , eondemnare non
aisdemus: heus tandem desine, ostuetia istis Moyses minime flectitur. Necesse non est , ne tu condemnes seum Tuba Gentium iamdiu intonuerte s I. ad cox. cap. 26. S, quia non amas Dominum nostrum Iesum ch νψum , quando scilicet, &.Quo modo par est eum a nobis amari, fit anathema, maranatha. Hisce, inquam, aliisque similibus commentis refellendis pera commoda Angelici doctrina. 374. Sequitur 3. eamdem doctrinam ne hilum pro- defle systimati nostrorum Ad versariorum, sed magis obesse multiplici nomine . Nam si Angelicus in Texintibus praecitatis relationem operum continuatam sentiret praeceptam esse, non qua habitualis vere. ea , sed praecise qua vir malis, atque etiam ratione sui,stia uadependenter a praeviis dilectionis actibus , quibus homo saepius tenetur se totum explicite Deo devovere tunc hujuεmodi relatio virtualis prodire debere , non ex imperfecto aenore benevolo , sed omnino ex proprie dicta charitate. inandoquidem ut
palam eruitur tum ex c s. op e. 18. num. 3s I. tum ex integro arr. II. P. unie. de ear. num. 27 ὶ Sanctus Doctor charitatem nomiuat absoluta, eamque Considerat , pr Dus censetur omnibus necessii ix ad satissaeiendum Evangelico praeeepto dilectionis, ab M stolo Fidelibus sollicite commendato. Unde subdit,
meritoria evadere Posse omnia opera, quae ab homi
ne habitualiter justo deinceps fiunt virtute superstit illius praevii actus, quo D um ex tali charitate dii
xit, atque ad inuin omnia sua ordinavit. Certum sautem ell, charitatem Vere theologicam in Evangelio ,
praecipi, qua Deus &, Propter se, S super omnia, diligendus , atque hujusce charitatis influxum requiri
ad opera meritoria caelestis gloriae . . Praeterea , quod ex mox d i ctis consectarium, sub mortali prorsiis peccato eadem virtualis relatio foret necessaria; cum graviter obliget preceptum illius charitatis, a cujus . virtute illam relationem Sanctus Doctor derivat, iasingulis locis antea memoratis. 47 . Tandem , admissa necessitate jugis relationis
explieitae seu formalis, quae sei licet vel actu vel virtute opera ad Deuin ordinat, sola relatio habitualis implicita, fundata in morali bonitat operum, im par plane foret implendo Apostolico praecepto de cunctis actionibus ad Dei gloriam faciendis , . extra, determinata illa tempora , in quibus i portet diligere Deum super omnia. Atqui Sanctus Doctor id peris
idem praeceptum cumulate a nobis servari testatur, si . vel actu , veι habitu omnia ad Deum referamus , si Deum.
Hi imum sinem habeamus , si recte euncta faetendo Deum lakdemus, si uihil eontνa Dei gloriam, o praeestra ejus De amus. Quare stipposita suis cientia eiustein relationis habitualis talibus modis explicatae , ho
ratiocinio demonstrat, absque peccato mortali non posse accusatum veritatem negare, ubi secundum i iis formam a legitimo judice interrogatur 2. q. 6'. aro. . I) Omne, quod est eontνartam divinae gloriae , ess
pecearum mortale , qu/a ex praeeepto tenemur omnia im
guriam Dei Deere: I. ad cor. Io. Sed quod redis idoquod contra se est , eonfitearnr , pertinet ad gloriam,
Dai , ur parer per illud, quod Iosue dixit ad Arham a fi mi , da gloriam Deo Israeι, O confitere , atquerindiea mihi , quid feeris LIV. r. ergo men iri ad ea e fandum peeeatum est pecearum mortale. Satis igitur in aperto est genuina mens Angelici Magistri, cuium
variae doctrinae pro varietate argumentorum , quin ipsi discutienda ostErebantur, exaratae , neC rite unquam intelligentur, nec inter se apte coaeherentet.
detegentur,. nisi ratum sit, ipsum retulisse Paulinum Iraeceptum nunc ad speciale Divinum mandatum diectionis , nunc ad reliqua Divinae legis mandata, quibus jubemur in quovis rerum genere declinare a malo, N. sacere bonum, seque Deum iugiter glorifieare. Nec in lens , aut impropria haec interpretan
di ratio , ut unus idemque Textus diversis sentibus litteraliter exponat ut . Etenim apud sacros interpretes in consessis est, unico Textui persaepe subesse posese , juxta primariam Spiritus Sancti intentionem, plures sensus , nedum accommodat itios sed etiam litterales ut patet ex. causi de ea Moysis sententii Gνnes e. I. in priae pio ereaist Deus ea tum , xerram , quae D. Augustino interprete haec duo dogmata simul indicat ; nempe nullam materiam ante mundum extitisse , & ipsum mundum temporariam habuisse originem. Ouae quidem animadversio ipsum Angelicum minime latuit , cum scribat spart. I. Summ. qu. I. ariis. I..ὶ Θ a sensus Ut re Γι s ,
quem aietor intendis ἰ auctor autem Sacra Scriptura
118쪽
Deaendum Nitrealem sensum ἐκ una ιιιι erat Seripitara
troversiae vela contrahamus ι & quae ad istum Articuitum U. a i huc pertinent scitu dignae, Persequamur, non amplius subtiliter disputando, re quali cum hostibus digladiando quod nic. lasere vel iuvitos nos compulit nece sitas j iad magis pro more nostro blande euarrando. At numquid nos negantes hactenus nee essitatem iugis relationis operum in Deum, a tot praeliantibus, & pro Domino delautibus Theologis propugnatam, Evangelicam Legem dostruximus , quae ex D. Bonaventura cin Φ. Sen ς. dist. AO. Mi. a. quaest. I. 'Principaliter habes oeniam mi amorem, in ex amore potissimum observa re Absit, sed legem statuimus. Quare i quia quod germanae benignitatis , aseoque cordati etiam Theologi proprium esse .indicat
constuist .m es secundum Divinam ιegem, aedocuimus, nee addenda ad Dei verbum , nec auferendo . Ceterum , quoniam opinionem eorumdem Theologorum non hoetiuo nomine , ut nonnulli faciunt, repudiavimus,
quod praeceptum imponat nimis inolestum, & obser vatu impossioile; quippe ex laudato Seraphico
gravare, qua faciωnt ad charitaris profectam , emus. nos sursium levare ad modum pennae: idcirco Christianos omnes, eosque praesertim, auibus cura est salutem suam operandiu δc sedulitas coram Deo semperambulandi, etiam atque etiam hortamur, ut quantum possunt, ici dies etiam singulos , crebris charitam asisse tibus cunctas actiones suas ad Deum dirigant . Nam ex eodem Doctore in I. Sent. dist. 3I. ara. r.
det,seνativum, quod a nobis Far, Quos quidem non Fusimus facere proprer Deum, O s: hoe ' facerem- , melius faeeramus , 'Nam 'Hania non refer/mus. Tum quia aeternae retributionis Praemium s num. 3as. 3non rependitur nisi operationibus, quas amor chari- eatis informat; unde charitatis summa lpraestantia , 'atque utilitas clucra.
qui dumtaxat hominis voeantur , palam est num. 9t. 3. Posteriores namque sunt per se omnis morali tat νε expertes . Exploratum quoque nom. 98. humanos actus uni ferse acceptos, aut interiorea es se, aut exteriores. Nomine snteriorum eos intellissenius, qui solius sunt voluntatis , quoniam ab ipsa immedine proaucti. Quare exteriores dicuntur universi alii, qui offum trahunt a qualibet potentia a voluntate distinctar adeoque etiam intellectuales; etsi enim hi extra animuin non sint, neque inter sensibiles
Computenturi externi tamen voluntati sunt eo ipsio, quod a volu itate Proxime non producuntur. Actua humani exteriores, cum ad nutum voIuntatis fiant, letnPN CO.: junguntur cum aliquo voluntaria actu ,
.neinpe Cum illias saltem imperio. Ηine biseriam considerari, ac denominari solent, puta sub ratione j. D , α ait*3. inatenus voluntas eos appetit, Rimperat, dicuntur ejus objecta; quatenus a propriisntentiis producuntur iuxta Voluntatis imperium, labent ut astus illarum; et si voluntati pariter attribui seleant, ct affectus voluntatis appellari, quoniam suerunt impera: i a voluntate , quae principatum obi, nee in reSno anima: Sie ex. cau. sicra peregrinatio est Objactum voluntatis, quia a voluntate praescripta, ac simul a r Virtutis exterioris motricis, quia per hanc perscitur.
se tum interioribus voluntatis actibus , tu in exteri ribus reliquarum facultatum a quae voluntati parene Ratio est manifestar nam hi Omuel pendent a voluntate, cujus praecipuae sunt Partes in moralitatis negotio iuxta doctrinam Articuli I s. atque ideo eos vel bonoa , vel malos ei se oportet, Prouc vol untas in ip sis elisiendis, & imperandis rectae rationis regulam sequitur, aut deserit. Appoiae Scot- νn 2. S.ni. ris. εα. quaesit. SecΜΠd-m Anses m volontai essmosor in toto regno anι α, in omnia obediunt sibi siext ergo υoluntas renetur habere in actis suo recti a dinem , se tenetur habexebiliam in aliis altibus exto- Eriorians , ad qωοι coveratu's Vt moto et sicut QD--ουendo secte potentνas inferiore , a tur earum sume νὸιti νestis .dine par=icipara eriam per opposirtim, movendo non recte, funν ast ν ea Tum non recti . E
qua quidem doctrina idem subtilis Magister eruit duo haec principia TheoloSica: Primum, peceatum non posse esse formati er, nisi lin voluntate, vel in
actis Utis materialiter ὐ secundum sellam astum possis esse malum etiam mare liter, nisi qui potes a se ei abbactn vastiusmis formal er malo. Ailatae rati ni Meedit auctoritas inconcussa . Divisio namque pe eati , sive modi peccandi σων τονυι one, aut sermone, .ana opere, quam ibidem se rus propugnat, passim a Sanctis Patribus traditur ἰ habetque fundamen tum in Divisa Scriptura, ma ime ubi praecepta Deia calogi reeenset. Nam octo Priora parti in ad actiones partim ad locutiones reseruntur i duo vero posterio.
ta, eum latentem in corde muCupiscentiain aliena iarum rerum daInnent, solas moderantur animi coinitationes . o
Iudaeorum olim detinebantur. Cum euini dicente lege , non concupisceν , Persuadere sibi debuissent . concupiscentiam cordis ad illicita tendenteni ella pee-eatumr nihilominus sensum legis corrumpentes nocireputabant se peccare, nisi Per Pyrra externa , unde ipsis, quantumvis sub lege const utis, minime quadrabat, quod Paulus ad E. m. cv. y. protulit in persona idonei auditoris legis δ percatum non eunοῶ, nisi per legem; nam mn, pisceu iam nesiebam, nisi lex diceret, non cone ustistes. Eodem exitiali praejudicio illigari videntur haud pauci christiani nominis homines, qui ubi Conisistri uin adeunt, eumque -- ιεν deeem in eodem parochia Ied n res simpliciarem, ut notavit seraphicus t Serm. 3. de diebus Rogat. exo neraturi merces plurium incnsium, aut etiam ann rum , solent plerumque sermone suo diseυrrere peristas operum inhone liorum cathegorias, nihil solliciti de delibetatis cogitationibus, morosis delectationibus, repetitis desideri: s, ceterisque perversis ast -ctibus eordis, quasi dc ipsi nunquam audissent Cnti sum in nova lege clamantem mi h. cap. I s.
119쪽
fernicationes , furta , falsa testimonia blaspbemia ,
eoinquinanι hominem. Frustra vera nac in re robtenditur praxis Fori humani, in quo Praetor nec .1uἡicat de internis, nec de minimis curat. Nam ex
si differentia snter legem Divinam, E mundanam , nusa lex mundana tuaca fassita O dicta ς Divina a rem non haec xantum, sea ersam aeogitata; O rasia1Huj, quia ilia est per 'homines, indisaut ea, apparent ex νιμι ἰ sed Uia est a Deo, eat rius inreta que eonspicae. 38o. Cum ex diciis constet, tum interiores, tum exteriores voluntatis actus csse posse bonos, aut malos, etsi non semper singuli eorum sint reapse tales,.ob desectum scilicet alicujus conditionis ad morali
.larem necessariae, uti oernere est in motibus. qui- .prim primi Moeantur, tria nunc remanent explorau- dat nimirum ἀ. ordo, -dmsque, quo utriusque generis actus moralitatem solent partiei pare . a. diversiissas moralitatis, quae iisdem inesse potest, ubi inter se invicem conseruntur. s. inerementum moralitatis, quod possumit suscipere interiores actus ratione ex teis
aiorum. Quod suit primo loco propositum, Deile expedietur , mod prae oculis habeatur tum divisio b nitatis, ac malitiae objecti , aut firmatis, num. 3 ρ. tum duplex adspectus obiecti, fle actus num.
3 7. sub quo concipere licet operationex exterio. res facultatum subjectarum voluntatis arbitrio. Si fingamus actum externum specie sua indUferentem ex. cau. ambulatiouem, fieri nequit, quin bonitas mel malitia ,sit plius in interno, quam in externis actu, puta in proposito ambulandi, quam lin deambulatio. ne, nam actus natura indifferens sortitur .moralem speciem a fine extrinseco operantis num. 3o I. adeoque deambulatio iudieanda erit bona vel mala, prout voluntas eam deorevit ex honesto vel 4nhonesto fine. Sin autem externum actum ponamus iam ex propria specie bonum, aut malum, uti laue x. ea raratio, & blasphemia; tunc externua, qua obje minterni, prius habet ian statem aut malitiam, quae
in hoc casu dicitur obiectiva seu fundamentalis; hare.namque eoavenit actui secundum eius convenientiam aut repugnantiam cum regula rectae rationis, ade
Aue in ipso apprehenditur, antequam voluntas illum appetat. Qua actus vero sive effectus interni dum spectatur, sic ipsi interno ppius inest bonitas aut in litia , quae in eo easu forma5s seu actualis vocaturrista enim derivatur proxime a Foluntate, Cui actus evadat formaliter bonus, aut malus, quatenus --
38t. Stabilico tali ordine, quo bonitatem. aut m litiam interioribua, exterioribusque actibua adveni-ie nuoc diximul, ex templo innotescit modus, quo iidem hane ipsam specificam moralitatem induunt . com nuuis est utrisque tum obvctio, tum formesis bonitas, ac malitia; at cum hoc discrimi ue. Obj ctiva convenit trimario, ac pre se actui externia , cx. gr.it recita Ioni orali precam, matumeliosae locutioni adversus Deum; cum spectata recta rati ne, unde objectiva moralitas suinenda, illa hominem a Deo conditum maxime deceat, ista vero sumin Pere dedeceat, ante quamlibet voluntatis determina-itione . Formalit a Lem Primari', ac per se competit
iatretoia actui texempli eausa deliberato proposito sumdendi preces , evomendi contumelias p cum a sola voluntate pendeat, ut actus voluntarie ac libere ex stat, quod formalis moralitas solet respicere. Itaque
objectiva, & formalis seu bonitas seu malitia tutet se quidem distinguuntur et sed sunt sibi invicemeausissae, sive mutuam praeseserunt dependentiam ratione actuum, quos ambae per sese efficiunt: intemus actua imperans participat bonitatem ac malitiam externi , in quein tend t tamquam in suum objectuma exteris nus actua imperatus mutuatur bonitatem ac malitiam
interni, cujus est essectus. Ex his lacile constabit , quo sensu dieant Theologi Catholici eum Sancto Augustino lib. de vera Reli . cap. I . O .lib. I. Reerati. eap. 9. Pueatum usque adeo esse voluntarium malum, ny ntillo modo sit pocarum s nisi sir voluntarium ζ voluntatem esse qua peccatur, O recte υλέων
e. Ista enim intelligenda dumtaxat de malitia δεν- mali, quae secum fert imputabilitatem ad poenam de reprehensionem: di hoc pacto de bonitate ac malistia actuum Scotus num. 378. ratiocinatur. Cet rum malitiam obiectivam non excludunt, sed praesum ponunt; cum ea sit fundamentum & radix, cur ον- maliter malus evadat actus ipsius voluntatis imperirantis exteriorem actum, iuxta illud Osee cap. 9. Facti sunt abominabiles mus ea qua dilexerunt ἰ dc
Sancti Augustini Epsol. ra. ad Maeedonium Ex ea , quod quisque diligit , mores hominum dijudieari falen . 381. Seeundo loco suboritur dubitatio, num int riori1, atque exterioris actus bouitas, aut malitia se una & eadem, vel potius diversa ἰ adeoque, si eo tingat inhonestum esse actum utrumque, num sit re-Putandum unicum peccatum, aut potius multiplex, illudque in saeramentaIi Coti lassione distincte aperiendum Seraphicus Doctor hane expendens qua stionem in 1. Sens. disi. 42. ἀνν. I. Mors. I. ad amo endam omnem aequi vocationem advertit, dupliciter polIe invicem comparari malitiam seu peccatum operis exterioris , atque interioris voluntatis . Uno modo , trout Uia duo eonsenssa -nt 4 ct ordinamta , ita quod unum es ex altero. Oaxero modo, prout sent separata, ita quνd unus pecees voluntate tan-νum, postea voluntare, in opere. Tum resolvit, non
esse dubium, quod diversia peeearis pereet quia, si renaviae santum velis malum , alia υiee velit O perfiat pquia nempe actus voluntatis, in quo convit prima
rario deordinandi, est elius o alitas, hoc est multiplex numero. Priori autem considerato modo. dacee, voluntatem intariorem eum inis exterisia non facere diversa peecata, sed unum formaliser peccatum . Tati nem dati quia perearum disiadeordinarionem a sine, O A. est una ratio deordinandi, O una deordina rior volutatas enim est, quae inordinate aυertiιur ab ineommutabili bono eonvertitur ad eam mutabile
bonum , nstra solum quantum ad actum prurium : staatiam quaurum ad auum inferioris potem/AE , qui ei subjieirur , unde isntia est ui astus voluntatis, nacaliter est aeulpabil a , ni fi propter abum , quod paros quia si praeeriret ab alio priae pio , quam A volunt te , iam non essereωlpabilis . Ex quo coecludit. quod eum aliquid proprae loquendo non numeresur , nisi
quia cum numeratione ex parte pianeseia materν alia
soncurrist numeratis xx parte tris eiria seminis, sicus
120쪽
'elo numeratur in duobur hominibiti albis in in eo casi peeeatum unum sit formaliter , Iieet plura sint materialiter, hoc est plura deordinara O eulpabilia opse a , quae subsunt uni rationi deordinandι. 383. Hoc unum formaliter peccatum,' ex eodem Seraphim Doctore est, unum estnυenientia ordinis, qui potest esse in pluribus adinvicem relatis, O ον-dmatas, gustrum Mn- est ab altero. Angelicus quoque cI. . q. VI. arr. q. interiorem , exterioremque actum censet unum esse sermulter ejusmodi unitate:
nihil prohibes aliqua esse feeundum quid multa , o fe-
eundum quid unum . . . Astus inferioris potentia mae Vialiter se habet ad aestum super orir, in quantum .nferior potentia abs ta virtute superioris moventis ipsum de paret, qκod imperium , O actus imper tua sunt 3mus actus humanus, siaut Poddam totum estinum , sed est secundum partes multar'. Hi ne porro sc-quitur , utrumque.actum ob ejusmodi unitatem haberi pro unico peccato etiam in Sacramentali iudieio ita quidem , ut censeatur integre confiteri quisquis enuntiat exteriorem actum inhonestum, non indicando deordinatam voluntatem tamquam illius principium . Non perinde tamen integra seret Consesso, si quis ad fornicationes, vel odia proximi piopensus eumdem interiorem actuin concupiscendi mulierem , appetendi vindictam, diversa tempore iterasset, nullo Oxteriori actu producto ; .ae postea in Consessi ne reum se diceret unius interni actus oppositi remperantiae, vel charitati. Nam duae voluntates interio rea, quantumvis simillimae sicut ovum ovo, sunt duo diversa peccata numero & materialiter, & δε- maliter, quia interruptae supponuntur morali aestimatione ἔ adeoque , ut concludit idem Seraphicus, sunt duae priae pales deordinationes, o per hae. a
38 . Tertio loco, iamdiu disputari solet, utrum actus exterior superaddat interiori ullam bonitatem, aut malitiam 3 Quisquis de re ista vult scire pronuntiare, mente sua prius teneat necesse est, quae nunc sumus observaturi. Dum praesens disquisitio suscipitur, r. interior exteriorque actus supponuntur simia ivnfii, ac etiam eonvenientes circa objectum, finem, S circumstantiast secus enim utriusque malitia, seu honitas, foret vel numero discreta, vel specie quoque diversa I proindeque actus exterior citra dubium augeret bonitatem, aut malitiam ioterioris tum .in
Irimo, tum in altero casu. 2. Non hic attendituronitas vel malitia obiectiva; nam cum hanc actus interior partieipet ratione exterioris snum. 384. fieri nequit, quin exterior actus sic quidpiam addat interiori r quare de sola firmati sermo 'st, quae propria est interioris, ab eoque in exteriorem redum dat. . 3. Siqaidem duplex ιecerni potest voluntas operis exterioris faciendi, videlicet essea x , & iness-cax , quaestio movetur de sola esseaeir quod sibi velit distinctio ista, explicat Seraphicus in a. sens. dis.
dat aliquιd ad malariam voluntatis, hoc duplicitor po x si intelligi. Uno modo respectis voluntaria quae potest in opus procedere , sed ramen non procedis a quia
non omnνno plene Uuιt, ct respectu talia voluntatA- absque dubio matitiam operis addiar eum enim pecca tum eonsumma/ur in opere, tune est plenior eonsensus,
ia Uur non procedit, non quia non velis , seu qui non potest et o tune movetur ista quaesiis: eum utrobique sis plena voluntar, Dirum gravias peccer, qui vulso non potest , aut qui vulr.O' Deir, esto quod iner
que maυeatur ex aequali amore .
38s. Denique 4. in disceptationem nune cadit it Iud solum ausimentum bonitatis, aut malitiae ; quod actus exterior interiori addere concipitur per sese, 6cuon easualiter seu oecamnaliter tantummodo . Etenim tale augmentu in in sensu posteriori facile quisquis admittet, ubi haec antino advertet, quae Angelicus Din. scribit i I. z. quaest. Io. art. q. triplicem assignans modum, quo illud evenire potest . voluntatem secun dum se .fieri meliorem .n bonis vel pejarem in masis, videtur posse contingere triplieiter. Vno modo secun-drem numerum s pura tum aliquis, vulι aliquid face ra bono sine vel mala , O tune quidem non Deit , pos- modum . aurem vuls , O Deit: duplieatur actus voluntatis , sie siι duplex boarum , vel duplex malum. Asio modo quantum ad extensi eme puta eum aliqM. vult facere aliquid bono sine vel malo, Olropter ali quod impedimentum desis ι.: alitis aistem conι nua motDm volunratir, quous=ue opus perficiari man se stum es, quod huiusmodι voluntas es diuturnior ira, bono vel malo, O seeundum hoe est pejor, vel me lior. Tertio secundum άnsensionemr fiant enim quidam astus exteriorer, qui in quantum sunt delectabiler, vel parnasi, nati sunt voluntatem intendere, vel re mirrere : eonstat aurem, quod quanto voluntas inren sius rendit 1n bonum ., via malum , tanto es meliora vel pejor . 387. His omnibus accurate observatis, proposit*quaestionis status hue devolvitur: an voluntas, quan do perfecta est, ita ut nullam ab actu externo patia tur mutationem in agendo, vel quoad intensionem svel quoad durationem ἰ quando item adeo enicax est , ut idcirco dumtaxat non Prorumpat in opus externum, 'quia ejusdem faciendi, vel facultate, vel occasione inret: au, inquam , talis voluntas proprie ac per se loquendo sit aeque bona, via mala sine actu exteriori ἔ ac esset eodemi actu productoi deoque actus exterior ex. cau. jejunandi, vel furandi , nullam addat ipso voluntati formalem bonitatem, vel malitiam, si produceretur oblata opportunitate, semotisque impedimentis 3 Plures Theologi sentiunt, parem omnino esse bonita tein, vel malitiam voluutatis si ve conjunctae cum actu exteriori , sye ab illo sejunctae, hac potissimu.n de caulla; quia actus humanus Ron est formaliter bonus, vel malus, nisi quatenus procedit a libera voluntate , proinde non videtur posse voluntati quidpiam ejus addere, quod totum ab ipsa obtinet quasi pretario Ex adverso decertat cum suis asseclis Scotus, qui eiusmodi quaestionem sic presse sumptam accuratius forsan pertractavit in z. feni. disi qz. quo. 4. atque in suodlib. qMas. 18.) prae liquis vetustioribus
Magistris. Argumenta, quae Partiiri ab c auctoritate spartim a ratione Promit , ac nervose pro more suo urget , Placet e vestigio producere , ut quis quis iisdem sentiet se convinci, haud dedignetur da re victas manus, quamvis Auctor ipse undequaque non placeret . 387. Primum argumentum repetitur eg D. Aug.