장음표시 사용
101쪽
occasione a postrent a thesi, quae erit numero tertia, ventilabimus gravisitaram, magnoque animorum aestua Theologis agitatam quaestionem de relaιion operum
in Deum, duee potissituum Angelico Masistro, qui plus ceteris de illa scripsit variis in locis. 3 I Primo igitur de s mali bonitare se statui mus . Ut singulares hominis actiones ab obiecto ,
fine, & circumstatu iis reliquis bonitatem hauriant, seu bonae in genere moris revera sint ac denomine tur , debet illarum honestas ex itidem capitibus profluens cognosci, dc promer se appeti ab operante , saltem confuse, & in' aliis ut aIunt exeretrior ita sei- licet , ut exempli causa orans & ieiunans spectet precum, reeirationem, & abstinentiam a vetitis .cibis, non . ut obiecta mere delectabilia, aut utilia ;sed sub aliqua ratione honestatis, puta colendi Beatum Numen, & contine di eorpus refractarium in elo. In his tamen, aliisque actibus producendis
non tenetur operans habere reflexam exactamque cogi rationem de bonitate suorum actuum, atque secum
dicere: υνιο , o persicio haec omnia, quoniam honesta in virtuosa sent. Id quippe expectari nequit ab illiteratis, idiotis, mulierculis, quibus tamen perinde, ac reliquis hominibus,, divinitus praescripta est vitae honestas,.ac beatitudo supreina proposita. 3xo. Ad comprobandam hane prirnam thesim obvia sunt Sapientum Virorum testimonia. Moralis namque Philosophus lib. L. Et bie. eap. 4. ct alibi pol ) postular, ut quisquis virtutem colere, &λο-nesta operari desiderat , agat scient, O eligeris pro- μὸν ipsa, hoc est, ipsorum honestate moveatur. α Anselmus i lib. de arbitr. eap. 3. justitiam generi cesumptam vocat νιAιtu nem honestaris propter se θν--ram. Angellcus i t. 2. quo. I9- arr. 7. Ad Melao sis voluntas bona , requiritur, ut sit bona sub -- inne boni ; id es, q-d υelit bonum, propyer: bo--m , sed quia bonum est. Duplex. quoque ratio su rite. Etenim bonitar objecti circumshintiis &. eo tionibus necessariis vestiti non videntur aestiniatione prudenti in actum humanum influere posse, eumque bonitate formaιi donare, quoties ipsa negligatur ἰωcuti. contingit, dum agens ipsam non respicit, neque directe vult, Praeterea nomine obieἱH- , a quo speciem moralem habent voluntatis adius , cunctis fateatibus , non designatux illa res , quae apri petitur , in se. praecise spectata , sed potius motivum sive ratio illain appetendi: porro in ratione Gxsolum, bonum honestum, seu verum, seu appa, Potest movere voluntatem ; unde fiais & b Him in moralibus invicem converti, seu promiscua esse dicuntur: igitur semoto honestatis in obiecto
materiali relucentis amore , repugnat actum esseΡν- malitis honum .
3 r. Secaendo, loquenda de. sormali malisia ex omposito sentimus. Ut actus humani singulares malitiam trahant ex objecto , fine, & circumstantiis , seu veremati in genere moris censeantur, minime requiritur qui agens illam directe velit & appetat; sed satis est, si
in directa aut directe interpretari velit, appetendo nimirum sponte ac libere aliquod objectum , quod malum elicet constatat, vel poterat ac debebat constare . Ita axempli eausa. ut. quia jure ineusetur simoniacae, aut
semeratiliae labis, dum mercedis loco sibi obsequentibui constri Ecclesiassica beneficia, aut pecunias suas
distrahit eontractu mutui palliari; sat es , quod sci vel scire debueriti, inhonestum ac turpe et se spiri-
tua' ia vendere temporali pretio , atque lucrum ex mutuo perci re; tametsi nujusmodi inhonestas in se praecise non appetatur, vel omnino. displiceat: nain semel ae quis, prudens &sciens, ambos actus perficit , ipsam quoque inhonestatem ipsis inhaerentem
voluisse convincitur. Secus enim rarissimi dicerentur peccare , cum plerique ita sint animo comparati, ut a morali turpitudine rupiant abstracta, quae voluptatis aut commodi causta magunt mala: hinc ubi lu-drs , commessationbus, ebrietatibus , impudicitiis , ,
blasphemiis indulsere a cacodaeinone ut dicere so- lent in seducti, palliin eos audies,talibus vitiis male d icentes. Quod si impossibile contendas , hominem .
ratione utentem vel directe vel inditecte malum ap-- petere, eum solius boni amore ducatur humana v luntas, & nemo respieiens ad malum vereor juxta . scholarum axioma : tune respondebit Angelicus r. z. quaest.. I 8. σν. 4. Quod bonκm , ad qMod aliquis respiciens operatur, non semper est verum bonum , sed quandoque verum bonaem , c, quandoque apparens: Oseeundum hoc sequitur actia mala. Unde di qui ser-ro, aquis , flammis sese enecant , nonnisi emen
num Gregorium, proruunt in ea flagitia; quatenus nempe bonum aestimant aut utile aut jucundum sic einer-gere ex mendicitare, morbis, aliisque aerumnis: hoc
sensu isam hominis vindictain sumentis melle dulei rem dixit Homerus. 322. HuIuste responsionis doctrina penitus inspecta commostrat legitimum discrimen inter thesim viam fecundam, ac primam superiorem num. 3l9. in quod nonnullis haud satis perspicuum videtur. Perpende, quaeso, sequentia principia moralia communi Doct rum sensu probata: & dissicultas omnis ab animo
protinus abscedet , videlicet I . formalem actionin . bonitatem , aut malitiam esse mensurandam secundum regulam rectae irationis , quam homo agendoeservat, aut praetergredi rur, a. malum, qua malum a voluntate appeti non posse , adeoque voluntatem .
sub sueata dumtaxat spceie boni in maiam ferril. 3. bonum, sive verum, sive putativum, esse objectum humanarum appetitionum , quodque honestum dicitur bonum, it Iud solum esse absolute bonum ac per se expetendum; horum omnium unica. serine eli ratio . . quia nimirum, si secus in homine contingeret, homo convinceretur non amare propriam selicitatem scontra hanc dictet intimus cujusque sensus . Hine porro intelligitur, cur ad formalem cujuspiam acti
nis malitiam satis sit, si homo eam velit solum indirecte, tendendo scilicet sponte ac libere in obiectum quod Cognoscitur , aut potest cognosti illicitum Minhonestum ; quia sic homo vult malum eo modo', quo potest illud velle . Clarescit seniliter, cur ad
sormalem bonis tam actionis necessarium sit, ut ho
mo perspecta honestate oblecti sibi propositi, illud
direde appetat: quia nempe juxta dictamen rectae rationis, quod ipsi est norma agendi, non solum motest , sed omnino debet honestatem per se amare , Ω eolere in suis actionibus . Ex quibus praeterea dis scimus , longe. proclivius ac frequentius esse homini bus actiones producere multiplici malitia morali in iactas, quam bonitate multiplici intomatas.
102쪽
ἐILI. Tertia I ut ad bonitatem actionum regredia mur, hoc aliud praeterea constituimus. Ut actus humani sint in genere moris firmaliter boni seu hone- sit , necessarium non est, ut agens directe appetat , praeter honestatem objectorum, etiam sinem utiimum. Nam quamvis verissimum lateamur , omnem humanum' actum esse propter aliquem ultimum finem quia , nisi sisteret tandem tu aliquo siue , in infinitum vergerent hutnani fines, sicque, ut notat Angelicus r.
a. quV. I. ara. q. Homo nihil appeteret, nee aliqua assia terminarer .r, nee etiam quiesceret lintentio agentis : Nihilo tamen minus ex eodem Doctore
art. 6.ὶ nee essitas illa , auerendi omnia propter ωtiimum finem, satis constat , si bonum , quod est humanarum appetitionum objectum , appetatur subhoe alterutro respectu, nempe vel ut bonum ref-ctum, quod est uirimus sinis , vel ne tendens να ια- num perfectum: & rationem pro parte posteriori aselignat, quia semper ineboatio alicujus ordinatur ad consummarionem ιpsius, flaue pater ram in his quae
fiunt natura, quam in his , quae sinnν ab arte et est sta σmnis inebeaι o persectionis ordinatur in persectionem consummaram, quae est propter ultimum sinem . Porro homo voluntarie ac libere agens eo ipso ,
quod honestatem objecti propter se directe amat ,
tamquam intrinsecum proximumque operis finem , jam bonum amat ut rendens in bonum perfectum, O redinarum.in perfectionem consummatam, hoc en innitimum sinem: ergo per girectum amorem obiectivae honestatis agit, quantum sat est, propter ultimum finem ; adeoque ejus actus censendi sunt for- , maliter boni in genere moris absque directo amore uitlini finis. 3α . Quisquis mente sua landitus non assequitur , quomodo vere dieatur homo propteν uI3imum sinem
agere εe eensumma iam ipsius bonitarem amare, dum solummodo honesarem o ectivam rerum, circa quas
agit, directe & seeundum fise appetit num. RI'. is ratiocinium istud advertat . Finis noster ultimus reapse alius non est nisi Deus, quod & Christiani. naodo decantant, & inter Gentiles Philosophos Platonici olim agnoverunt , teste S. Augustino stιb. 8.de civit. Dei cap. S. Hon die entes beatum esse h-minem fruentem eorpore , vel animo : sed fruentem Dea ; sietit luee aeulio. Est vero Deus sumina & infinita bonitas, persectio, honestas. Igitur eo .i O , quod opus aliquod ex parte objecti, finis, circumstantiarum , completam illam praesesere lunitatem , quam ei inesse debere recta ratio di ctat, atque aliunde homo scien Sc prudens illud producit ex motiis vo proximo talis bonitatis: prosecto hujusmodi opus suopte pondere in Deum tendit & relabitur tamquam in fontem honestatis omnis. Et quamquam operis auctor Deum non cogitet aut respiciat, ratione ta men istius tendentiae seu relationis operis in Dcum, quam Theologi promiscue appellant habitualem ι-plieitam , iaterpretativam , censetur ipse auctor habere Deum ut finem ultimum, & ob finem ultimum perari, quantum satis est ad tuendam IabsoIutam bonitatem formalem operum, S communem illam necessitatem omnia appetendi propter ultimum finein .
cvntraria ten rataoni ν siis ex deliberarione, quamvis
illam νesistentiam per intentionem actualem λ Detim explieite non referat , tamen anum facit moraliιεν ,ο- num ς quia hoe refers ad Deum habitualiter, o et iam aliquo modo actualiter implicite, in quantum hoe facit propter eastitarem , euiur observatio est Ieeundia ua
32s. Ejusmodi tamen implicita tendentia seu ha bitualis relatio operum honestorum in Deum, non est tanti laetenda, ut credatur sola ejus ope posse Christi an uni hominem explere euncta sua ossicia, ei
tra ullum actum sermalis amoris crra Deum gratia gloriaeque auctorem. Nam universe loquendo pties eitulo debet is operationes suas sermaliter ad Deum referre per amorem ebaritatis supernaturali 1. Primo quidem , quoties operandum est meritorie in ordine ad vitam aeternam; ad hoc enim necess)tia nun tantum charitas sive gratia habitualis, quae gloriae semen dieitur; sed etiam charitas amralis, quae aliarum virtutum actus imperat, & dirigit ad suum finem &objectum, nempe ad Bonum Suminum, & idcirco appellatur ab Angelico quas. unis. de Car. art. 3.3ADtrix , sinis, radix ἔ forma, mater omnium v rt 1
rum , iuxta illud Apostoli ad Timoth. eap. I. F. nia praerepti est charisar. Hi ne idem Angelieus sub
die: : Charitas earit in desinitione virtutis meritoriae ,
ον paret per desinitionem Aurust ni dieentis , quod
virtus in bona qualitas mentνι, qua recte vivitur.
Non enim recte vivitur, nisi per Me . quod vita nostraordinatur ἐn Deum; quod chisitas faeir. Attamen ad merendum necesse non est, ut iste charitatis influxussit semper actu: sussieit, si virtute perduret, sicuti explicat idem Angelicus' art. I r. ad 2. O 3. nee non Seraphicus in 1. Sent. d p. 4 . quaest. 3.9& Theologi passim .
326. Praeterea ex assectu e iusdem supernaturalis cha ritatis debet homo se ,'suasque actionest ad De uinreserre, quoties urget & obligat affirmativum praeceptum diligendi Deum super omnia Dent . eap. 6.
'MU. Io art. Io. 3 Praecepta.ιm eharitaria implere homo non potest , nisi etiam omnia referantur in Deum .
Graviter itaque allucinaretur quisquis sola fretus honestate morali , & habituali relatione operum 'in Deum, existimaret se Dosse satisfacere primo , a
maκ imo illo mandato diligendi Deum, di ideo in nullusn unquam prorumperet actum sol malis hujus amo ris . Sicut enim mandatum illud non solum importat reliquorum praeceptorum observantiam, ut quidam
putarunt Auctores distorte sumentes verba Christi Ioann. eap. I 4. eni servat mandara mea , ille esqui diligit me, sed speciale distinctumque praeceptum est, eujus observantia inducit & reliquorum observantiam, uti Christus ibidem innuere vulti ita idem mandatum, quotiescumque urget, distinctum & sormalem exigit charitatis actum erga Deum , quia chari
nimi ad fruendum Deo propter ipsum . Quare merito damnata ad Alexandro VII l. haec propositio ose din. r. Bonitas objemva eos it in eonvenientia
obiecti eum narnra rationali: formaris vero in eo dimitate actus eum regula morum et ad hoe fusmis , uralius moralis tendat in sinem tili mum ιnrerfretat ver hune homo non senetur amoe neyue in pr3ncipis , neque
103쪽
naque in deeuνμ visae suae maνalis. Virus in fine , hoc est in complexione datet.
327. Porro autem num extra Commemoratas gemi.
et ei reumsta in ulla siL Obligatio actionea nostras ad Deum reserendi ea ipsa relatione formali & expressa , uuam tum ad Promerendam Itam aeternam, tum ad inuin ex toto corde diligendum, demonstravi inus num. 3 s. O Pernecessariam praeter relationem alteram habis iam Sc implνε tam , in-nens existit Doctotum controversia, quam quidem vel dissimulare, vel φraeterire nullatenus. possumustum quia hujus loci PFopria est, tum quia mora empraxim , atque salutis negotium proxime respicit . Ut in re tanti momenti obscurito, & aequivoeatio omnis procul amoveatur , ismulque plana aperiatur,via ad decernendum subinde , quod veritati magis consentaneum videbitur , mistimo quatuor alaec a n bis praestari oportere eodem Usio , quod nune indicantur , ordine. Contro ersiae .status rite evolveniadus . a. ec scribenda Auctorum dissidentium opina-inenta . 3. animi nostri sententia de promenda &communienda . 4. diluendae praecipuae difficultates , quas oh tendere possunt quicumque abeunt in con. tratios sensus. Integram vers hance caussam ut D. Thoma piaesertim ductore pertractemus, multa sunt Quae nos movent . In primis , quia ejus gloriantur suffragio plerique illi Theologi, quos adversarios ha-hebinus: praeterea, quia nullus alter ex .veteribus Seholae Principibus argumentum hoc vel seminentius attigit, vel susius volutavit. ex quo fit, ut ejus Judicium auctoritate ac diligentia ipsus junctis, non possit non .essemaximi Ponderis. Postremo, quia dum ipse in variis suorum Librorum locis praesens thema an omnem pene laetem expendit Im occasionum v cietate, tot ac tanta solerter notavit, sapienterque edocuit, ut ea universm accepta, sin minus The logiae tyronibus . M vectis , exercitatisque saltem Viris videantur per sese sumcere ad controversiam istam funditus apprehendendam ac finiendam, quanis do etiam ipsiusmet nomen retieeretur, & auctoritas
negligeretur. 312. Primo , quod attinea ad flamm eantroversiae , tibi de ebaritar e, deque operum resatione agitur sve
in Morali, sive in Dogmatica Theologia, valde conduci; quatuor sequcures Quaestiones distinguere. I. est, An eharitas habitualis sis necessae Mi quae ab
Ieg.m Iam vero ultima haec Quaestio est ipsa con
tro vi. r ia praesens de selatione operum in Deum. Teriatiam jam expedivimus num. 3τFia ac denuo a tingemus in Scct. ult. hujusce Articuli, uta strino instituetur de conditionibus ad meritum necessariis. Secundam, & Primam omnes Orchodoxi Tractatores sensu plane unanimi resolvunt πιδώς-e adversus Novatori. ι.
ax . Nimirum est Novatoribus ratum 'sillumetis re unctas humanas actioues viriose cupeditatis .iordidum, ae noxium esse foetum, quoties non prodeuneis laudabili eharitare hominem afficiente , in eoque ineluctabiliter operante . Pei sionem hane manis
statuae ipsi in multis Propositionibus ab Apostoli ea Sede iam dam tis. Prae reliquis notentur hae dux Michaelis Baii. celebris illa Donarum distinctio, dia
.ina legis mandata bifariam impleri z altero modo . quantum ad prae rorum astor m obstantiam ea-rum : altera, quarixum ad certum quemdam modum Oideliset secundum quem valeano sper noem perdueine ad regnum aeternum, hoc est ad modism meνitarium
di erilia legis profluere debet ex fonte , ct his sns osseharitas. quanda Dei amor est νιιi.ι prine piam ias eliis, O Dei gloria eiu sin a, Mne fumo es , quod aptares exterius 3 alioquin non est nisi usacri is , ane fassa justitia . sordes 47. ὶ Sota ieharoas chrotiano modo faeis actiones ebristianas , pre relationem ad Deum , o Iesum christum . sind. νι θ Haeretieum istud systema , ex variis compactum erroribus, Articul. IIL & deinceps nos haud semel iam perstrinximus, per transentiam quidem, satis tamen pro in stituto nostro.
33o. Itaque secunda praesertim Quaestio probe secernenda est a quarta, quam nunc ventilare aggredimur; ne vitiosa ut dicitur elenchi ignoratione eum Haereticorum doctrinis confundantur Catholicorum Theologorum placita' Cum tamen ambae aliquam i tot se similitudinem & affinitatem praesestire videantur , idcirco ut clarius Pernoscatur quod inter ipsas reapse intercedat discrimeu, in eadem Quaestione seeunda paullum immoremur ἰ hinc quippe majus etiam lumen accedet iis, quae in discussionem alterius postremae erunt subinde diceata. Porro hanc ad rematia nibit videtur in medium proscrre, quae scripsit Angelicua Doctor I. 2. PU. Iov. arr. I9. ibi
enim de praeceptiε Decalogi sese disserens , istud
quoque dubium Proeonit: urrum modus tharitatis ea,
dat sub praeest. Hiaria te is e quod idem est, aequaercae: au adsit proprie dicta obligatio adimplendi universa mandata ex dilectione, seu Mectu charitatis, ut divinae legi satisfiat Primo opiniones minmorat contrarias, quae illo etiam aevo vigebant apud Magi stros. 2uidam enim dixerunt absolute modism cha ris aris esse sub pracepto .... alii vero dixerunt, quod omnano modus char ι aris non eadis sub praecepto . Postea mentem nain aperiens, subdit et in qua autem quantum ad aliquid, verum Gxerunι et quod declarat, probatque sequenti doctrina. 33I. Distinguit. I. Praeceptum charitatis, quo Deua super omnia diligendus, a serie aliorum praecepto. rum, quae divinae legis ambitu continentur. a. D
eet dili inctum illud dilecticinia praeceptum esse asstrimativum a
104쪽
matIvum, adeoque non obligans ad semper, sed pro determinato tempore . 3. Charitatis motum observat posse bifariam considerari: nempe vel quaten est actus peculiaris, qaeiri Deus a nobis inter quin exigit eo affirmativo dilectioais praeceptor vel quatenus est modus , sive sinis & tornra actuum Oinni uin per tinentium ad reliqua Divinae Legis Praecepta. 6. Rectivit, charitatis actum sub priore resp ctu esse divinitus praeceptum , quotiescumque occurrit observandum primum & maximum dilectionis manda inna; sub Posteriore vero respectu nequaquam princepitim esse, id est actus aliorum mandatorum haud nacellario eliciendos ex charitatis motu & asscctu, ut eadem mandata rite impleri censeantur . Exia de complectitur, eum hominem, qui sine ullo charitatis motu erga Deum honorat pareates , aut quaelibet alia Legis praecepta observat, nullatenus Te putandum esse transgressarem eorumdem praeceptorum , cum ipsa in se spectata modum charicatis, hoe est, observantiam ex charitate praeliandam, minime includant: et si concedat, eius inodi hominem polle transgressorem existere alterius praecepti dilectionis Dei super omnia, quo ties honoret Parentcs, aliaque servet Legis praecepta in iis temporis circumlhantiis, in quibus urget ob servantia memorati praecepti dilectionis p cum nequeat
homo Deum super omnia diligere speciali dilectionis actu, nisi seipsum, di omnes suos actus ad Deum
expreisse oris mei 332. Patescunt ea singula considenti Articulum mox citatum, quem brevitatis caussa supersedeo integrum hie transcribere, contentus sequentibus verbis , qua ad scopum nostrum pol illi .ne faciunt . Ad secundum
disendum , quod sub praee epta charitatiι eontinetaer , μνdiligatur Deus ex totσ earde , ad quod per ruet , ut amnia referanιur an Deum , Oides ρr ceptum eharita-εis implere hima non po est , nisi etiam omnia referantur in Deum. Me ergo , qui honoraν flarentes , sonetur ex ebaritate honorare , n n ex vi h ur praeerpti,
qudid est et hanora paren res: sed ex vi huius praecepti :
diliges Diminum Deum.ruum ex soro corde tuo . Et
eum ista sint duo praecepta adfirmaφiva non obligantia ad semper, possunt pro diversi3 temporibus obligare: O ira potest con ιngere , Pod aliqu/s mplens praeceptum de honorarione parensum , nsm tune transgredia
rur praevium de omissione mori charisatis: hactenus Angelicus. Totum id verbatim refert, & approbat s. Antonin. Iarr. r. Summin υς. 4 c. I. g 3.ὶ ubi assuinpta conti deratione Decalogi praemon lirat, quomodo ebar raris aἱius cadat sub praecepta. Id ipsum alibi quoque repetit star, q. ν it. 6. e. s s. g. dicens rQuamvis motus dι lectionis non eadat sub talis praee stis, quae dantur de αἰ is a libus virtutum spuia 'bae praeeepto , bonora patrem m m , n'n eadit hae , quod
ex eharitate fiat in eadix tamen a ius dilectionis sub speetali praeeepra, certis scilicet temporibus graviter obli
3r3. Similia sensit, & docuit gravisti .nus Ioannea
Bachonus Anglicus Carmelita, inter priscos Theologos & Canon istas valde conspicuus . sic enim ex Petro de s Dionilio , alisaue illius aetatis Doctoribus scribit in 3. Sont. diu. 3I. q. I. art. 2. Dicunt squεd ebar tar Iuo praecepto.obliga Orao reflectu ρνο-
hae omittens peceat mortaliter . Sed non eaΓι sub praecepto restellis Objecti eui eumque alterius mandat. rixa videbera , quod quieumque implet aliud mandatum non ex ebari are , peccae morι aliter eo facto. Iam qui doctritias hasce vectissimas lieria perpendere volueris sfacile deteget quam taliam, commentitium, & Christianae Sheologiae oppositum sit a Novatoribus nune propugnatum Theorema, quo nimirum stituitur , veri nominis peccatum esse, quidquid ab homine geritur absque esiaritatis habitu , R imperio . Ex quo fit, ut non polli it eisdeia non rcs agari penitus quotquot ex Rotnanae Communionis Theologis nunc pr pugnant , cunctas deliberatas op rationes ad Deum esse dirigendas ex benevolo aliquo erga ipsum amore. 33q. ιOpponet fortasse aliquis , non osse ca ii ol, rem Novatoribus tantopere, succensendum, cum teste
Angelico d. 3 o. in ipso Catholicorum Theologi
rum coetu jaindiu extiterint, qui dix/runt absolute modum charitatis esse sub praecepta a Respondeo, indicatos Theologos longe alio sensii putavilla Observanda divina mandata actibus .ex charitate provenienti bus, ac Novatores modo contendant. Illi eni in eatenus solum ita censebant, quia suspicabantur Deum , utpote humanat salutis maxime sollicitum, imponendo hominibus mandata, imposuilla observantiatumeritoriam aeternae beatitudinis, adeoque actus ex charitate manantes, sine qua meritum ciusmodi haberi nequit; qua an re utique a lucinabantur, risu
distinguenter id quod es de intentione prxeipientis ab eo, quoi est de obligatione praerepti ut notavit Richat dus Minor ita apud praelaudatum Bathonum , sed aliunde nihil absoni, aut falsi ad id tuendum
comministebantur adversus orthodoxam doctrinam . Verum isti ideo praesertim dictant necessarium char, talis influxum in singulas actio aes, quia eo sectulo persuasu in habent onnia in homine Coiquinari contagione concupiscentiae per D se mortifcrae r quod nexum irrctrum involvit, tum rere lato Dei verbo , tum mani sellia Ecclesiae sensibus adversantium. Itaque non eadem indulgentia utrisque impendenda :se uti Tridentina Synodus M. ι . e. 7. O can. 9.)non eodem liabuit loco tu in au liquos Scholasticos , qui ante Scotum scripsere, Sacerdotem in Sacramento Poenitentiae declarare eoram E ,lesia remissoncm peccatorum intrinsecus a Deo fictam ἔ tum N ivat res exi illinantes eumdem sacerdotem esse merum reisi ni Ilionis praeconein : quoniam illis vid tibiatur persecta contritio necessirin cuilibet plenitenti etiam ad Sacramentum accedenti istis autem Sacramen ii esseacia perqualia exosa est. CCtcrum clis tuin in conclusione , tum in .principiis Novatores eonvenirent cum Theologis ab Angelico relatis; adhue tamen dispar utrorumque caulla . Siquidem illi ante , isti post solemnes Ecclesiae desinitiones sic optunati et unde priores dicendi solum errantes, poli riores repuiliandi tainquain haeret ei pertinaees . Hoci me patio D. Augustinus cum Donatistis disputans, ipsos secrevit a SS. Cypriano Sc Firmiliano , atque a reliquis Catholicis. Episcopis rebapcizantibus, tametsi eodem prorsus errore universi detine
105쪽
eumque alia conducunt ad genuinam intelligentiam quartae Quaestionis inter solos Catholicos vigentis . Dum disputatio ingruit de operum relatione in Deum ,
in primis oportat perspectas habere tres rela Ania species , a diurno LemPore in scholis nominatas . Videlicet eam vel habiιMalem i, vel virιMalem, vel aliualem esse contingit , Pro ut Scotus in a. Sent. dist. 4I. qu i. mn c.ὶ inter alios explicae de relatione maritoria verba faciens. Potest alius referri eueha-kilata in sinem uisimum ripliciter . Vno modo actuariis ter eum cogitans actualiter de sine diligit illum , seruiat aliquid propter illum . Assio modo virιMaliter , eumee eognatione O dilection e sinis deventum es ad Ooli-jionem alienius en is ad finem: pura cum quis ex co- aisitione, o dilectione De3 actum Postenssae asp-ιt,
exequitur volendo , non tamen tune referendo in sim .m. Tertio modo habitualiser : puta si omnis actus νε- sesibili, in sinem manens cμm charita e , 'uae est prin-eipium referendi, dicatur referri habituaιiter. Angeli eus itidem Doctor tres istas relationis species non uno in loco designavit, ut constabit ex variis iplius textibus quos deinceps s partim producemus . . et r6. Postmoduin animadversione dignum est, non eodem sensu constanter usurpari a Theologis praesertim antiquioris aetatis vocabula singularum rationum
mox descriptarum, quod quidem si quis negligat aut ignoret , is meo iudicio non ita facile mentem
suam a dubiis extricabit, quae ex Testimoniorum collatione enascimtur, ncque felici successu quaestionem
hanc enodabit. Primo, cum aliquid possit vel in se , vel in alio subsistere, ac perdurare, relatio Atualιι dicta fuit non ea dumtaxat, quae per sese actionibus iungitur , ideoque explicita cii ,' sed illa etiam, quae acti ones comitatur Per aliud quidquam a se relictum; proindeque implicita est . Prior reputatur proprie actualis, posterior ceu setur potius virtualis juxta divisionem paullo ante assignatam. Hoc gemino sensu illam nominavit Angelicus ire R. Seno. do. 4o. q. I. art. s. ad 7.ὶ ubi ait, aux actualis relatis in Deum ess eonjuncta auioni nostra , non quidem ritu , sed in
virtute; aus actis lis ordinatis in Detim actu ebniuncta actioni nostrat . Si enim actualis non dicere. tur, nisi ea relatio, quae action .s ad Deum dirigie expresse ac formaliter , adeoque una cuin actionibus elicitur, quomodo concipi posset iisdein nou coujua
cta actu tune quippe esset simul actualis , & non actualis sub eodem respectu. Mehardus quoque de Mediavilla in z. Senr. dist. 6 I. artic. r. qnaes M
memorat intentionem seu ordinationem Oeetum in finem , adlualem impliciram con innatam in virtute, quam necessariam, ac sufficientem arbitratur ad me. ritum actionum. 337. S cundo , quae proprie serturiis relatio aut intentio est, frequenter legitur designata nomine habitualis, sortitan quia per modum habitus perseverare solet. Ita S. Bonav. in J. Sent. dist. . art. I.
u. 3. Ad hoc , quod aliqua asiis sis meritaria, non oportet, quod Imper quis eam referas anualiter in D.um . sed suscis relaxis habitualis. Habitualem a
sem relationem voco , non quia habeaς charisarem , per
quam sit habitualia ad referendum: sed quia in ρ-- mordio operasionis tutus, va Hieriar, ad quam iliam exuenter se habest, inren ionem baber ad Deum di.
rectam . Unde si aliquis intendis dare pro Deo emtum
mareas, ct inelpi cogitare de Deo in prima mareaact in Hiis non euitas, nihHominus omnes illa daria
nes sunt ei merisoria O frustuosae . Similiter Ioann. Bachonus in a. Sent. dist. 42. arte a. in sine mus
ad bonitatem voluntatis sequentis rationem illuminatam
per sidem, non requiritur, quod semper am explieito νMendatων beatisnus , sed sumit euod a prin ριο boni
Deles ordinent actus μοι ad salutem, O virrtis hujuι ordinationis remanet in actibur meritorii, , qui succedunt : eodem modo suffieis in bonitate marali, quod a
ineipio intendat home ea, qua dueunt ad virtutem
perfectam, quae intentio manet in dictis actibus sequen suus. Exinde porro .intelligimus , quonam sensu Seraphic in . Senr. esse. 6. par . I. art. a. q. I. & Angelicus is tart. Sum. q. 64. ara. I. dixerint , habitnalem intent onem fuseere adperfectionem , O a
338. Tettio , sunt ex recentibus Seriptoribus, qui relationem viri lem, etiam proprie sumptam, putent gemino sensu explicandam. Uno quidem , ubi quia vi praeteritae intentionis actualis, quia finem cognitum intendit, operari pergit actu non amplius de illo cogitando I uti dum Μedicus libros legit , herbas coruligit, ob praeconceptu in propositum sinitatis aegroto restituendae, de qua jam non cogitat. Altero, ubi quis aliquid molitur, quod suapte natura tendit ad aliquem finem , scut inchoatio ad consummationem aut ininus periectum ad persectionem , sive eum finem ipse cognoscat , sive non et uti dum quis grana semitiis terrae committit, ex quo postea fiuctus prodit ipsi ignotus . Porro hominem utroque modo in
scazrc moris agentem , Vere finem ultimum appet re, ad eumque acti oves suas ordinare, asseverat Amogelicus Doctor qare'. aen. de car. an. 4. 2. in I. M'. I. arr. 9 ac ricino, ut reor, negabit. EtenIms ut in eaussis es'ι ensibur Hrιαι primae eaustae manes in omnibus eausis sequentabus: ira etiam intentio pria citatis sinis virιωre manet 3n omnibus sinibus seeunda νιν r. Item semper inchoarsa alicujus ordinatur ad eo
summationem usius: sicut pater tam in his , quinsiunx a natura , quam in his , quae siunx ab am
te . Ceterum ad mera nomina quod attinet, non ita apud omnes constat, virtualem dicendam esse r lationem verum, quae utroque modo Contingit. Nam
pri ris modi relatio , presse loquendo cuin Scoto n. ras. utique virtualis eii, atque nonnisi improprie 'seu ex arbitraria hominum consuetudine snum. 337. habitualis vocatur. Quae autem posterioris est modi, ea videtur haud incougrue polle designari alterutro promiscue vocabulo M virtualis, & halitua lis mox explicandae ; uti rcipia ab Angesico designatam fuisse credere par est, quo invicem possint co ei liati plures ipsius locutiones in specie contrariae, unde ingens exoritur difficultas, hactenus vix ab urulo Interprete satis nitide , & exacte exposita, ac dissoluta ,
33st. Ut de Angelico ita sentiam, haec sunt Praeci
pue quae me movent testimonia. Ipse namque expendeas obligationem, quam praesesert decantatum inscripturis praeceptum de charitate, deque operibus cun ctia tu Dei gloriam referendis, posteaquam quis Prae
stituto tempore specialem xlicuit actum dilectionis
106쪽
Dei super omnia , ae Deo se totum explicite obtu-
ferare in Deum, eati, sub praeoptaebar aris: tum ejusmodi consequentem, relationem virtualem edisserens subdit: eum hoe nihil aliud sin, quam habere Dium sinem ultimum. Itaque eum quilinet bona opera faciens , quae suo poniere tendunt in Deum tamquam bonum consummatum perscctumque s n. 323. O 3α . in Deum habeat finem ulti inum, etsi hoc nec confideret, nec intendat c quod ad secundum pertinet ---Γs relationis modum snu. 388. in palam eli, relationem huiuscemodi ab Angelico dictam fuisse virtuatim. Nomine itidem habitus, seu habitualis, eamdem ipsam expressisse videtur aliis in locis , praeser
Non est necessarium , quod onmia in Deum referantur actu, sed habitur qui facio contra gloriam Deι, O praerepta eius , facit contra Me praeeptum. Si enim ad servandum mandatum de cunctis operibus in Dei gloriam laetendis, debent ea referri in Dium actu, vel habitur aliunde vero referre habitu hoc impor-rat , quod reliqua generatim divina prata epta non vio lentur, adeoque benefactis adimpleantur: consequens exinde est, habitualem pariter vocatam ab Angeli eo indem relationem praeuicti serandi modi , qui sola
nititur bonitate operum ii De uin, ceu ccinsuininatam persectionem, tendentium . . 3ΑΟ. Quarto , quod ex hactenus praenotatis facile eruitur, ultima relationum species , quae habitualis nuncupatur, plus ceteris' aequi vora est , utpote triplici diverso sensu usurpata . Nain I. libere traducta veteri loquendi more ad indicandam relationem virtualem proprie dictam, quae scilicet priori modo nurn. , 338.) talis est, quod quidem ad oculum jundemolistratum n. 337.ὶ puto; z. nativa, magisque communi significatione adhibita , quatenus ex Primit puram coticomitantiam habitus alicujus cum actu , absque ul- Io vel actuali, vel virtuali influxu in actum ..Ita Seoatus in tripartita divisione n. 37s. & plerique veteres Magistri eant intcllexere, determinautes modum , quo oportet actus nostros in Deum ordinare, ut evadant meritorii aeternae gloriae. Sic etiam Aug licus, quando haec scripsit c qu. un- de Car ara. r. Aliud es habitualiter referre ιn Deum , O aliud ειν-rualiter : habitualiter enim refert ιn Deum ct qui nihil agir , nee aliquid actualiter intendit , ut dorm/ens , Quia scilicet retinere potest eharit at Gn, quae habitua liter ordinat in Deum: l. a q. 88. art. I Sed virtuatiter aliquid refrre n Deum , est agentis prορter
sinem ordinantit , o Deum . Vnde habitualiter referreon Deum non eait sub praecepto hoe est , praeceptu cli lecti ovis in Scripturis celebre non eli de acquirendo aut retinendo simpliciter charitatis habitu , per quam actus possunt in Deum referri; sed potius de Producendis secquenter charitatis actibus, ae de dirigenda, eorum ope , in Drum finem ultimum tota vita serie in sed Lirinalit ἐν omnia referre in D ιιm ea dir sub praecepto charitatis , eum hoe nihil aliud sir ,
qMam habere De uno i siuem ultimum. 3 Demum eadem vox accepta , quatenus relationem indicat sic assicaen- rem actiones, quae producuntur, ut ab ipsarum morali elatitate, cum norma agendi ac fine ultimo com 'parata , haud dii linguatur , de ideo implicita & inierpretativa etiam vocetur. Sic spectando habitualem .
Angelicus potuit absque contradictione illam sub praecepto charitatis concludere , dicendo n. 339.ὶ neeese sarium esse , ur omnia in Deum referantur saltem habitu. Nos deinceps, dimissis seeunda. notione, quae unice respicit statum seu dispolitionem habitualem operantis, constanter haerebimus in tertia, qua operum naturam ct conditionem spectat; haec namque
magis quadrat praesenti controversiae. Unde relationis habitualis nomine intel igemus eam ipsam , quam alia virtualem feeundi modi n. 338.ὶ alii Implieitam seu,
3 r. Postremo est operae pretium observare, iisdem plane bonis operibus limul inesse posse, respectu diverso , dupilicem' relationem in Deum, Sc υι raualem& habartiali m, retenta et lain propria distinctaque harum vocum significatione. Quo id assequaris, hominem confidera vere Christicolam , qui primum instante maximo mandato diligendi Deum ex toto corde ex cau. in die Nativitatis Dominicae, actum charitaris elicie , & formali relatione ab eodem actu indivulsa nu. 33r.) omnia sua in Deum ordinate deinde juxta generale praeceptum declinandi a malo, O faetendi bonum , diebus insequentibus graviter insudat honestis operibus ex motivo proximo aliarum quarumcumque virtutum, quae subnata oecasione ei offeruntur excolendae: postmodum, recurrente denuo eodem mandato maximo ex. cau. in die Epiphaniae,.
Deum rursius diligit speciali actu amoris super omnia, thujusmodi enim mandatum per sese obligare nos graviter ad Deum expresse reda mandum in majoribus saltem anni Festis , in quibus praecipua Religionis nostrae mysteria solemniter ab Eoclesia proponuntur Fidelibus grata memoria recolenda, nullus modo am bigie ex Theologis eordatioribus , . doctrinas suas ad Sacrae Scripturae gnomouem exigentibus in ac dι inceps Pro more bona quaeque, operari pergit . Iairii opera nonesta , quae. a tali homine peraguntur decurrente eo temporis spatio inter ambas dies Domino, solemnes , referri censentur in Deum habitualiter , quia ex conditione sua, hoe est ratione suae obiecti vae bonitatis moralis, cedunt in Dei glotiam: reseruntur praeterea in Deum virtualia er, quoniam scri 'continuata consequuntur ad eu:n P imum actum, quo
idem homo diligendo Deum super omnia ordinavit formali et & expliciter seipsum , suaque omnia in
Deum: nnde eii, ut sint etiam meritoria vitae aeternata ratione praecedentis charitatis actualis, quae censetur in cuncta illa opera influere , ac in illis quasi, in virtute permanere juxta Seraphici n. 337. expositionein . 3 z. Iam vero, ut divisionem relationis operum hete utque discuistin s n. 33s. Oseq. in aptemus Prae senti controversiae, prudens nemo sibi in animum inducet, hominibus in hoc saeculo Hrsntibus praescriptam esse ullo mandato actualem, &.eu itam rela tionem omnium, quae deliberate geruntur in vitae de curtu et ex Angelico namque qu.im de Car. ars II. χ omnia asta referre in Deum non est pUsibilo in hae λι- ia, fur non est ρ' sibilo, quod femper de Deo cogite-tur . Unde inscrt in z. Sent. dist. ψo: art. s. 3 hoc nec prαceptum , uee eonsilium est , sed sinii praecepeti . Si Sancti in patria alitis sios in D/um referunt. Hujus modi actualis & formalis relatio cunctorum Operinia statis dumtaxat temporibus facienda ex divino in G, a dat Oa,
107쪽
dato, quot ioscumque videlicet tenemur Drum dii segete ex toto coider ut iam demonstratum i n. 3 34. atque idein Angelicus luculentius confirmat qu cit. de cap. hisce verbis: Von oportet, quod intentia astrualis Ordinans in finem Mitimum sit semper eoniun-na eatlibet amoni, quae diriga: uν 3n aliquem sinem proximum, hoc est, quae si is mcdiate ob finem eu-Jus vix alterius. virtutis a charitate diversae : sed suscit, Wisd Hiquando ritualiter omner illi siner in finem nιιimum referantur : sient sit quando aliquis egita ιριοιum at Dei dilectionem dirigere, instanee scilicet. imandato nrarii ino dilcctionis: tuno etiam quidquid adhinum ordinar, 3n Deum ord natum erit. Et , si qmeratur , quando oporreo actum referre ιu sinem xlι ram ,
praedicta relatione formali seu exprella, hoe nihil aliud
ost, quam qMaerere, quand oportet habitum eηaretatir exire in altum quia , quando emis , sit ordinatio ta-i ti, homimis in finem, ultimum: hocque tot uiri ad
amussim consonat iis, quae' num. 931. retulimus ex summa Theologica ej isdem Angelici. 3 3. Nullus pariter dubitabit, quin e converis omnis humanorum a uin scries necesIario prorsus sit ad Deum. ultimum finem ordinanda habiιtiali saltem
re i.iterpretativa relatione. Huiusce namque relati nis necessitas nihil. prasi fert aliud , quam necessitatem honeste vivendi , atque ad rectae rad onis normam cunctas dc liberatas actiones exigendi nu.. 3o3.
es' seq. ad quod quidem Praestandum cum Naturalitum Divina Lege obligavi omnem hominem vexe tem in hunc mundum, nemo vel Thcologorum vel
I hlosophorum Moralium infici aes ibit: ex ta enim Ambros lib. I. usse. c. 38. o 3 9 In his duobus il-da est an uia excellentia , ut pr3mum animus bonis exerincisatus eogitationuris, mundo corde , quod vernm Obsnestrim est, videat , atque id quod honestum est, βα- tam benum indiset , Om.10q:ae res , in guibus honestas
factum persequamr . Itaque nonnisi de intermediae r lationis specie, quae virtualis dicitur, disputatio es.se potest. Ex quonam aurem praecise amore prodire orteat.hane virtualem relationem: it man, Squaini a vigeat obligatio ejusdem eliciendae ,. remetricti uta' dispiciendum i eum hucusque cumulate jam iuit in medium producta quam umque videbantur let- tu iaccessam tuin ad statum quaestionis rite concise
metulum , dum ad ips,n qua ilioneuar solide die
34 . Secundo , quod spectu opiniones, Theologorum de argumcnto eiu Iinodi proloquentium, duae gcneraturi nunc circumferuntur, eaeque inter sese contra tae. Una contindit, hominem orinum empore, quidquid des in rate agit, taneri ex. affectu cha itatis, r cree in Deum tamquam ultimum finem . Ut autem. se disc uat, & elonget a Novatorum erroribus in, princi se
et materis pcr Apostolicam Sedem Jam danmatis n. 3 '. O sq. adeoque salvam de incolumem relinquat.
. iri stranam Fidem , plures adinvenie distinctiones. , modificationesque siseciosas,. quae utrum aliqua, saltem, et parte merae clusioncs, ac sube rius a d menda. sinti quemadmodum anonia ullis alterius s. nstis Scriptori innus observatum ) aut reapse ligitima , re satis tuta munimenta, dc tria ire incum neutiquam e ita Pro hae opinione, eeu pro aris & locis, decertant, praeter varios Theologos sic lecti os universi recentior s Allacn-
ni unius spectatissimae schoἰae , ex quibus memoria
novissima erudita aliquot evulgarunt in Occiduis oris scription suas, quae confestim etiam in Italia partim Ueronenses, partim Venetos typos suburunt rubi Patronuvi ac vindiceni prae ceteris nactae, qu, magna librorum serie omnigena litterarum spiranti uia, ditavit Christianam Rempublicain. 3 s. Haec vero sint, ex quibus propriae, opinioni, sepimentum i idem constant e ut cuilibet lycorum volumina m degenti innotescet. Sicut ia alia theologi ea controversia de iusti eatisne peccatoris eam tu cinis tur proprio systemati peracconaniodam dillinctio aeu, de duplici amore Dei super omnia , non vivi spante ,.& vivificante; ita hie monent, ebaritatem bifariam. posse usurpari ἰ nempe tum stricto, prout habitum,
superiraturalis ius a se ch iritatis, aut actum exinde manantem denotat tum late, prout importat qui .dem dilictionem Ddi propter se, sed quae nondum est super omnia; adeoque inferiorem at quam dii
ctionem bore volam, piumque assectum erga Deum . . 2. Relationen, operu: is ruiriualem duεntaxat ex 'gunt:
cum tamen virtuat s delatio sensu mag s proprio &communi suinpta, necesi trio supponat praevium explieitae dilectionis actum p idcirco, ea, voce intelligunt relationem initio actualem, ac deinceps solum υirtualem: immo indicatae noti mi et uali narentes. addunt, actualem ipsam toti cy in decursu agendι iterandam , & tam, .seraei ter si sorsari contingat ii: ter turbari , seu disperire relictam ex primo actu virtutem ut vi ipsas judicentur subsequentes operationes virtua trice pio: ire. I. Fundam ruinia relationis.
hoc modo contini,aec videntur sibi deprehendisse iri. quibusdam Apostolidiis' essetis, quae ip:orum judicio ia-gem complectuntur Chrisbanos onmcs adstringenteia Hq. I egem illam reserendi acti es deliberatas in Deum: aiunt essit mixtam; hoc est, . partim affirmativam, uri
per se lbnat, sartim negativam, quatenus praeci Pit nullo tempore interruiupcndam virtualcm relationem . s. Ex eadem luge talem obiciarionem enasei ceniciat, ut homo saltem venialis er delinqυat ,, quando . Vel ranam actionem, scu internam, si v exlcmam , ad
Deum ultimum sinem. non dirigit eo, quo prae ictuu .cii, modos 3η6. Denique G asi runt, desectum iet lationis hactenus explicatae arguere quidem hominem operantem Hatque reum, constituere precati omissim 's, quoniam
deliberate operando, cum pollit & dctaret actum suum referra ad Deum ut ei mum finem, id sacero. praetermisia , minime vero Utiare ipsum adum non relatum sex..cau. erogationem cleemos, nae sine ullo ad Itium re si ectu per. ctunt ita ut ia se malus evadat , quippe ex officio, seu. ex gencre suo, bonus semper praesumitur: linque in isso casu operanS p c-Cat, non quia operatur, sed quia non refert. Postremum hoc esti, de quo ipsi sunt maxime solliciti , quodque ab aliis probe notari volunti. Etenim satis perspiciunt . se ad Novatorum si opulos allia re, nisi
actiones ipsas a labe ina nuncs tueantur : quan loquidem. isti ceu meram hy pocrisin , taliam justii iam, verumque Peccatum traducunt & execrantur, quidquid absque Dei amore, & relatione in ejus gloriam fit , etianisi eperans intuitu aeternae mercc dis promoveatur ad ope vandum : atque ι b il fictilias reputant in Catholicis scholis, vulsa as dillinctiones observant: ae inaudatorum,
108쪽
Uod Iubgantiam, o modum', itemque operis moram Aer dAmtaxat boni , O meriιorii supernae stiriae ἰ ut
Patet ex num. 329. ex Proposit. IO. alitique sequen
tibus ab Alexand. Papa VIII. proscriptis, atque ex Trid. Syn sess. s. can. II.
rein quidem esse & laudabilem , & saluberrimam cunctas deliberatas operationes in Deum ultimum finem actu , aut virtute ordinare, sive in proprie dicta . .ritate, sive ex alia quavis dilectione inferiori: attamen intra ullius praecepti neccssitatem conclusam esse mordicus iniiciatur. Unde, loquendo universim in praesenti materia , duo solum agnoscit Cluistiani hominis officia: alterum, illudque meciale ac determinatis alligatum temporibus , diligendi Dcum ex toto corde, juxta primum, & maximum mandatum ἐquod sermalem omnium operum relationem in finem supernaturalem complectitur; alterum, quovis tempore obligans, adeoque generale, honesie operandi in quodlibet negotio, juxta variam reliquorum mandatorum seriem ; quod habitualem continet operum et clationem. Idcirco si eveniat quacumque de caulla, tit post elicitum, explicitae dilectionis actum, progres.su temporis aliae hominis actiones non censeantur amplius vi illius profluere, deficiente virtuali relatione . quae actuali successerat, ipsi hominem nullius peccati insimulane hoc solum nomine, quod eamdem non restauret virtualem actionum relationem producendo novum actu in charitatis, seu alterius amoris henevoli. Atque haec posterior opinio, si calculus rite itieatur , longe pl ures occupavit scholas, longe que majori gaudet privaturum Theologorum sustragio; quidquid eontra nonnulli sibi persuadeant, aut orbi minus oculato suadere pertententis
biliamusque quod quideiri pro huiusce operis initi tuto facimus, non quia judicium uostrum aliquid vel ponderis addere, Vel detrimenti adferre credamus alterutri litigautium Parti j nos opinionem secundo loco descriptam amplexamur, ceu talo firmio
re nixam. Euatuor autem argumentorum genera hanc
ad rem sese.offerunt, quae sin in iuus singula , saltem simul juncta, animum nostrum ita porcellunt, ut secus sentire aut docere, nonnisi iri l inante conscien- Lia, queamus, quae quidein cogitatio nos in spem aerigit certi silinum sore , ut Theologi ex oppositos antes haud gravate sine excepturi, quae hic conscribimus tali animo, ipsorum ceteroquin eruditionem, Pietatem, sapientiain maxime suspici entes. Duo priora ex doctrina veterum Magistrorum, ac sensia I id lium ; postcriora duo partim ex Sacra Scriptura, de Eeelesiasticis Patribus, partim ex ab rias deducuntur . Primum est hujusmodi. Praeceptum singulas deliberatas actiones, seu actuali seu virtuali relatione,,ugiter ad Deum dirigendi ex astectu charitatis benevolo ignorarunt, linino negarunt praecipui veteris scholae Magistri, qui certe neque in D. Pauli epistolis, aut B. Augustini libris hospites, neque in detegendis aut exponendis necessariis christianae charitatis otticiis cilcitabundi fuerunt: igitur Opiuio, quae nunc illud tam fidenter inculcat, haud vacat gravi suspicione novitatis tu rebus theologicis perquam devitandae r Sequentia eorumdenr Magistrorum testimonia Patefacient assumptionis nostrae veritat . Aniosne Theot. Moral. Tolia. L
vere meritoriis spiritualein finem vitae aeternae, corum in Deum relationem ex charitate faciendam propugna
vit vn 2. sent. II. quaest. disi. r. itum speciales charitatis actus , ex divino mandato et ileiendos di euus Dominicis, etiam sentie sin s. sentis . a. I. quaest. vn c. in juxta quam piam laudabilem opinationem Catholicos Parochos exstinaulavit s. luberrimo conlatio Benedictus Papa X3U. Irin v
Praeter haec vcro aliam quamvis obligationenian es, aritatis negotro Palam inti latus est verbis adeo lis , tu , ut Propemoduin crederes, ipsum oculis, Utio gerebat, acutum cernentibus vel tunc prae kid 4 Arersariorum nostroruin singularem sentengiam , ea muti inpetere voluisse: ait: namque in a. sent.
ιιι er ἔ qura Deras rapn obligabis nos ad 5 e . Ouid clatius a Uel unicum interim ex antiquitate oroser Scriptorem , qui ipsima talia edocentena ar utrit, quasi contrarium aut D. Augustino, quem Lemper in ore S calamo habuit s n. a9o. aut D. Paulo in cMari ep,stolas commentaria etiam edidisse fama est'
33o. Praeterea S. Mira ventura similiti r nee k a
dictam necessitatem relationis operum in Deum ea nacili agnomine; neque Seraphaeras, hoc est Trit ,
ad O aldum Monaehum a doctrinis sancti, inreti. H. suum anans , aste tum m in ris amore aecenden. N am propolito sibi Apostoli textu, Iarate, dic eum Praeciare interpretatur, id nee v I mitatuat obligationem ubi minime perso cti, Ut ctores alios diversa pronunciante: vero petiit
a luatiter: hoc est relatione actuali vel explieii ''
109쪽
quae propriae actualis est, vel implieita, quae alio no. ivine virtualis dicitur inum. 336. juxta superiorem
arr. Quidnam vero scholarum Angelus, &Ecelesiae columen D. Thomas Di versis in Ioeia hoe idem thema volutando multa ac varia protulit, quae in unam doctrinae rite cohaerentis seriem connexa nihil minus astruunt, quam quod Adversarii nostri contendunt; et si nonnulli ipsorum in uno alterove iratia tu interdum etiam detruncato, sist. ntes se hoc propugnare dictitent, quod Angelicus Doctor & eonstanter sentit, & perspicue scripsit . Rem ita esse deprehendet quisquis aequa lance ponderare voluerit partim probationes praesentes, partim responsa adobjectationes deinceps apponenda. Primo ex prolata expendens cI. R. qu t. IOP. ara. Io.) utrum chari. tatis influxus sit necessarius ad divinam legem servandam, docet charitatis actum, quo Deus diligatur ex toto corde, & Omnia in Deum reserantur, esse quidem petuliari Praecero Praescriptum pro deter minato tempore; Ceterum in aliis praeceptis non in- eludi, quod serventur ex charitate, ideoque hoc sensu verum eise, quod modus chari aris non eadat sub pra capto . Hinc duplici efformata hypothesi, quod nem. pe quis exempli causa honoret parentes sine charitatis astectu, sive dum urget praedictum praeceptum amrmativum dilectionis Dei; sive dum illud minime urget , resolvit quoad priorem hypothesiin , eiusmodi
hominem non idcirco ι rans ressorem inei hujus praevii de honorandis parent1bur , etsi sit transgressarpraeepti, quod es de asim obaritatιι , propter quam fransgresonem mereo r p nam λ quoad posteriorem vero addit, posse contingeres quod implens praeeeptum
de honoratione parentum non sun ιransgrediaοur prae
eeριωm de omissione modi charitatis. Igitur sentit Ania Aelicus, extra circumstantiam diligendi Deum speciali actu posse a nobis citra ullum eulpae aut poenae reatum divinam legem impleri ex solo motivo pro-α imo & honesto aliarum virtutum , adeoque ea nullo prorsus charitatis astectu itonesta opera in Deum referenda es ; secus, si neccssariam crederet relationem qu
rumvis operum ex aliqua Charitate , aut amore benevo-
Io seu perfecto seu impersecto, non pollat absolute generatim & indefinite concludere, hanc conditionem in reliquis praeceptis non includi, quod semensur ex ebinritate , quod moduι charitatis non eadar sub ρνaee a. Quare evidens, hanc doctrinam non soluin Novat res torquere, de quibus num. 3τ9. O seq.ὶ sed nostris etiam Advertariis obesse , quibus familiares sunt istae generales propositiones contrariae: quidquid delibeνate aritur , ex affectu chaνiratis referatur in Deum: omnL in ebaritate fiant. Quod s Angelicua ipsis reluctatur , ergo etiam s. Antoninus, Baconus ,
diique Migiistri , qui hac in re num. seq.
eamdem prorsus doctrinam Propugnarunt. Secundo, A age Deus couaerenter ad ea, quae loco praecitato edocuit juxta commvuem persuasi nem Sapientiorum illius aevi, aliis in locis paritee expendens ex Professo, quidnam praeseserat tritum illud praeceptum omnia in Dei gloriam faeicadi, constanter te lolvit, in hoc situm esse, ut x posteaquam quis, habitu charitatis in actum C xeunte, Deum op. portuno tempore eX toto corde dilexit, suaque omia
uia explesse ad ipsum ordis vita prout priiuo dc ma-
ximo legis mandato iubetur in finem charitatis praeoculis temper .habens, Deum icilicet & Proximum. nihil contra D i gloriam, nihil in Proximi off)nsio nein moliatur, seὸ potius cuncta recte faciat juxta universae legis praescriptum, sicque in tota honestatum suarum actionum serie habeat D uin ultimum finem . Ecquid porro illud eli, nisi ea operum relaiatio , quain nos habitualem & implis iam dicimux num. 3 o. alii virtualem snum, 338. vocant a ipsemet vero habitualem. simul & virmatim n. a 3ς. 3 I. nuncupavita respectu diverto Praeter Textum ex Lea. 3. in cap. 3. ad colus. num. 399. 1jam a nobis recitatum, cui similis alter occurrit r. . quaest. 88. art. 2. ad 1. attendantur hi alii. Nimirum useMI. I 8. de Perfection. Grae spiris. eap. 3. scribit et Ario modo ex solo eorde Deum dii gimus, totalitate scilicet conveniente hominibus viatoribus i Si nihil nobis desit ad divinam dilectionem , zod actu, veι habitu .nI Deum non referamus , ouψαι divina dilactionis perfectis datur homini in praeceptor primo qnidem, Μν omnia in Deum referat Aetiata sin Vm ; sicut dieis Apostoluι : sive manducaris , si bibitis Oe. quod quidem impletur, eum aliquis vitam
suam ad Dei ferustium ordinar 1 Oper cons=uem ominnia : qua ter seipsum agis , wraualiter ordinatur λDetim, n3si sint talia, quae a Deo abducant, Muti sunt peccata.. Ita pariser s. Antoninus stare. Stim. tir. 6. cap. r. f. 3. Duplici er eonisvis diluere Deum ex toto eoiae . Uno modo in actu, ut seisierasotum μr hominis semper inctualiter feratur in Detim rct ista s perfectio parriae . Alio modo , ut habitual -rre torum eor hominis in De m feratur, ira fellicet sad nihil eontra Dei dilectionem eoν hominι ι ree iar sto haee s perfectio via.
312. Rursus Lest. 7. in I. cor. eap. I Apostoli ea ea verba edisserens: sive ergo manducatis, Fova bibisis, υel aliud quid Deiris , Omnia in gloriam Dia Deiter sine offensione fore Iudais, ct Gentibus,
O Eeelesiae Dei; haec pro serta a. Monet, Apostolum ad avertenda scandala, quae ob idolothytorum esum in Ecclesiam Corinthiacam irrepserant, duo haec Fidelibus praescriberer unum respectu Dei, quia dabene quo ere eius gloriam, O omnia facere ea intentione, ωι Deus laudetur glorifieetur : alterum respecta proximi , quia debens eavere ejus ensem et 1. Utruinque ossietum ita deelarat dicendo videlicet quoad primum: Mati s s. Sic taeeat lux vestra eoram hominibus oe. colus. 3. Omne quodcumque facisis in verisbo, aut in opere, omnia in gloriam Dei facite. --
gustinus: hae si recte fiunt, . laudes Dei sunt . Homergo solum vox tua lauder Deum, sed etiam opera tua
eoneordenν Cum voce tua. cum enim Deus laudatur de
bono opere, Deum laudas: O eum blasphematur Deus de inals opere itio , Deum blasphemas. Quoad secundum vero: quasi Aiserer Apostolus, ut omnia in Dei glisiam fiant, fine inensione estore Iudaeis, qui non adorant idola, ct ideo in rati eomestione Danaal. tantur, o Gensibus, qui adorant sista, ct ideo prehujusmodi eomestionem in errore eonfirmantur. 3. De mum , adversus mox tradita dissicultatem movet, &solvit subdens: Omnia in loriam Dei Deite . contra ergo nullus actus es indifferens. Respondeo, elatio Meia stiriam Dei inielugitur vel .n aιtu, vel in artitudine referendi, et g non aes solam in bonis , Iedatiam
110쪽
ellara indifferentibus , & haec quidem relationis explicatio consonat Textibus reliquis n. 3s2.3 nominatis. Igitur Angelicus per intentionem laudandi riar eandi Deum non hoc vult , ut nem Pe ex Pra cepto teneantur Christiani singulas actiones deliberatas actuali, vel virtuali relatione continua referre ad Deum sive ex benevolo Charitatis aste tu, sive ex im mediato Religionis inolivo , cum utriuIque virtutis praeceptum sit Uirmativum, adeoque non ad semper obligans. Sed requirit dumtaxat, ut operando appe
tant & perficiant, quae recta& laoncsta sunt bonitate morali ad aequata, respiciente objectuin, finem, ci cumstantias n. 319. ct 32o.ὶ vel saltem quae ex honesto fine peragi posIunt, si ex'proprio' genere non sint bona , sed indifferentia. Sic enim talia opera gloriam Dei promovent ipsa conditione sua , & in
Deum ceu finem ultimum ordinantur , tametsi operans nullam de hoc cogitationcm aut intentionem
eliciat; sicuti ex opuosto doeet ipse Angelicus 2. a. l. 43. arr.- I. de illa.specie scandali activi , quodicitur ex eonditione operis, seu ex voluntate indirecta & interpretativa , relate ad inducendum Proximum ad peccatum .
3sq. Argumentum feeundum, quod Fidelium sensu nititur, ex primn tractenus illustrato emanat lacillime. Quotquot serme sunt Fideles , nedum ruri, sed in florent iuus quoque civitatibus vitam agentcs, sica maioribus instituti, ac mente sua astem videntur, ut plane ignorent adsertam jugis relationis operum necessitatem: neque vel leviter suspicentur, se in legem aliquam peccato omissionis delinquere, si poll- quam iuxta celebre D. August. monitum 1 side, spe ,
arit at e Deum e oluerunt, ac bona subinde operarrpergunt ex honesto inolivo reliquarum virtutum moralium, sollieite non restaurent interruptam casu ali quo suorum operum in Deum relationem, quae vi praeteritae dilectionis, ac relationis tormalis aliquanis
diu perduraverat. Quodque pluris faciendum, nec Pastores Ecclesiastici, sacri ve Poenitentiae Administri ullam iisdem hac de re religionem ingerunt; aut serio eos commonefaciunt , ut culpabiles omissiones , pridem vincibili ignorantia neglectas, tandem agnoscant,& confiteantur in generalibus aut annualibus saltem exo- mologesibus, quae ad perfectam animarum purgationem laudabisi multorum cousilio nunc nequentantur . Postremum hoc utrum vere affirmari possit de Adversariis quoque nostris, ubi absoluto lacrorum studiorum currieulo, vel rclictis Theologicis exediis
tribunali Consessionis sic mancipant, i piorum Poenitentibus, ne temere quidpiam Proloquar, dijudicanis dum relinquo. Interim adverso hoc unum, quod ex dictis consectarium videtur, scilicet mirum non esse ,
si ignorent illi, sileant isti: quandoquidem cx Scotos n. 349. Deur non obligavit nos ad boe. 33s. Terarum Argumentum, quod ex Saera Seriis
plura , & Patribus Ecclesiastieis depromi polla initio
monuimus, hoc pacto intelligendum, atque urgendum. Quandoquidem iri agitandis controversiis , ex
Paulo Iuriscon ulto , ei qui asserit, non ei qui negat , neumbii probatio quod& Dialectici inter Artis suae
canones recipiunt nos, qui ad tortam a Theologis adversantibus necessitatem referendi humanas actiones in Deum inficiamur, ad tutandam causiain nostram minime tenemur expressa splendidaque Monaeata proin
serre ex Divinis Litteris, ac Patrum tradatione; sed officio nostro satis perfungimur, si auctoritates la- cras, quibus iidem propriam confirmant sententiam , ipsis eripiamus utpote longe aliud, quam quod ipsi
volunt, praeluserentes : quamquam non desunt apud noli rates , qui curam etiam assumant argumentationes
plausibiles ducendi ex memoratis Theologiae sontibus. In id ergo unum cogitatio nostra intendit , dum actScripturas, & Patres provocamus , idque nunc sic bleviter conficimus. Indubitatum utique est, dilectionis Dei, & relationi, operum in Druin, frequenti lsinram, & aperti simiam mentionem seu in Scripturis, seu in Patribus oecurrere. Sed quid tum ξ unl- versa namque testimonia generalibus, simulque alcommunes Ecclesiae, ae Theologiae sanioris doctrinax exactis, utendo responsiouibus in postunt,& apte , dccommode exponi variis in sensibus , quorum nullus causis Adversariorum suffragatur; modo authenticae interpretandi regulae ipsorummet Patrum verbis in Codice Canonico n. i. in consignatae non respuantur, sed magis proprio ingenio , uti par est , ante
3y6. Nimirum haec sunt universim, quae per scripturas, & Patres in praesenti materia enuntiati arbitramur. I. Omnia honeste pet agenda pervigili cura ἰprout decet , nedum Fideles omnes in societaten jelu Chri lii vocatos, sed etiam rationalcm quemque hominem: ut sie bene lactis nostris Deus jugiter glorificetur, qui omnis honestatis justitiaeque normaia sons est. 1. Nihil sive in verbo, sive in opere
sive in conversatione attentandum contra chiritatis r
gulas , ac finem , ita, ut nec Dei honor ulla in re laedatur, nec salus Proximi in discrimen adducatur ..3- Deum crebris & iteratis sincerae charitatis actibus, diligendum ex toto corde, ex tota mente, & ex tota anima, atque illorum vi omnia. nostra ad ipsuin ceu finem ultimum ordinanda . . Ex eius dein charit eis affectu vivido eliciendas operationes lingulas, quibus coronam gloriae promereri avemus Quisquis Praeter haec quatuor suprema officia, quae nomini
Christiano, quantum praesens ejus conditio patiturrite formando, & cumulate beando videntur suis cere, aliud praeterea offitii genus Apollolico Divino PTecepto necessis una, jugem scilicet relationem se
malem cujuscuinqtie actus deliberati, conatur extun
de re ex textibus illis: Omnia vesra tu ebo irare fiant romnia in gloriam Dei Deite Oe. nae is , praeterquam quod severum & communi hominum naturae minus' compatientelia se prodit, rem exigit, cujus propriam speciem sive formam im iisdem textibus expressam adinvenire non est . Ecquis enim aut in D. Paulo, aut in Eeclesiasti eis Patribus speciale relationis praeceptum deteget illis' circumvolutum fimbriis, quas,
Adversarii nostri n. 3 s. O 3 6 3 apponunt videli
cet ut relatio fiat non ex charitate proprie acceptas. sed ex inseriori amore benevolo, ut praescripta Cen 'seatur sub veniali delicto p ut desectus hujusce relationis sic arguat soluin hominem non reserentem, ut minime inficiatur actus non relatus. Si gi aves illae Lntentiae charitatem absol uteae simpliciter commendantes Praeceptum continent a memoratis officiis distinctum, vereor, ne quid amplius exinde hauriatur Plana nitidaque consecutionis lege, quod Catholici Theologis hac aetate propugnare nullatenus licet.