장음표시 사용
121쪽
Lectiones in j. Physic. Aristo t.
eandem partem materiae . quomodo ergo potentia perditur in aduetusortas i secundo,si polentia nihil est,quo modo corrumpitur tum etiam esto, quod forma ignis adu niet huic materis, cum inducitur forma ignis, tollitur potentia genera da, cum sit alia portione materiae ad formam genera clam, ergo possunt recipere illam: & sic corruptum idem numero reuertetur,quia erit poletia ad illam sorma. quarto, quia terminus non deliruit propriam relationem,
sed petiuit, ut filiatio non destruit paternitatem,sed persi Cit. quomodo ergo petetia perditur aduentu Drmae, cum se a sit proprius terminus eius de primo dico,quod e dem portio infinities potest tecipi, se forma hominis,ergo
non corrumpitur potentia,verum est,& hoc et , quia somma hominis est aeterna. si autem esset corruptibilis eadem portio materiae non poterit recipere instities sermas h minis, nec anima hominis posici infinities eandem po
tionem materiae informare: ideo cum Acerro es di ii,
in aduentu sermae corrupitur potentia, loquitur de forma corruptibili. cur hoc est ρ quia potentia corrumpitur ad i Iam scirmam, cur quia semel corruptum non porcst amplius reuerit, S ideo qui dicunt, quod corruptum non potest reucrii, quia polentia corrumpitur, luem lite soluunt: quia quaero ego, cur illa potentia non reuertitur una numeto: ideo dico, quod corruptu non potest reuerti,quia corruptum dices, tu idem homo infinities poterit fieri, quia
eadem materia poterit in sermare eandem partem materiae. Dico, quod in homine non destruitur anima, quae potest reuerti,s ilicet sensitiua, & complexio propria:
Ideo homo unus numero non potest reuerti. diccs in il-
Ia potentia nilaal est, quomodo corrumpitur ' dico, quod corrumpitur, quo ad secundum fgnificatum, quia respicit formam generandam, S cum forma iam genita ess, corrumpitur illa potentia: non quod corrumpatur, aliquid reale illius, scd corrumpitur ipsa denominatio, quia
non corrumpitur potentia, quia non est accidens inhaerens materiae'. sed denominans.de tertio, quia in alijs par tibus materiae remanebit potentia ad illam formam. dico, cum corrumpitur , potentia ex illa parte inateriae, cui aduenit, corrumpitur in aliis partibus, quia cum aduenit illi parii materis, quae est eiusdem rationis cum alijs Partibus: ideo cum corrumpitur polentia in illa parte, ita in alijs, cum lim omnis partes materiae eiusdem rationis cum abjs panibus: ideo cum corrumpitur potentia in illa parte, ita in alijs, cum sint omnes partes materiae eiusdem rationi . De quarto dic quod polentia non est ordor spiciens formam qualitercunque; sed respicit formam producit, lem, cum vero iam producta est, non respicit illam: ideo forma producta non est terminus ille : ideo corrumpitur in aduentu sermae potentia. de secundo diaco , quod non est verum, quod naturalis potentia agendi sic qualitas. Hcu. Aristoteles posuit in predicamento qualitatis. dico , quod famose loquitur, sicut septimo Metaphylices appellauit omnes disterentias substantiales qualitates, ut habcnt modum praedicandi; ita hic posuit in pisdicamento qualitatis naturalem polentiam, non quod reuera esset qualitas; sed ut habet modum predicandi in quali ideo dixit, est qualitas de prima specie qualitatis: reuera tamen naturalis polentia, ct impotentia sunt Iu stantis, argumento maxime Alexandri septimo Physic arum , quia volens probare Aristoteles tertia specie qualitatis sit tantum alteratio, dixit non in prima, nec in quarta : ergo tantum in tertia non facit mentionem de secun
da: quia ipsa non erat qualitas, ut Alexander, α Aue
RAT dubitatio, ni quid potentiae essent
eodem cum prima materia remansit vitima difficultas,quia si essent eaedem primae materie,sequeretur argumentum Aristotelis tertio Physicorum. Dico,quod illae potentiae lubiectiLe id est subiecto sunt idem, re distingu tur formaliter, tamen in quaru respiciunt diuersos actus: ita poteria ad sanitatem,& aegritudinem est eadem subi cto: differt tame ratione: ideo non sequitur sanitas,& fgritudo lim idem. de ita Aristotellas,eum dixit, si potentia est eadem, actus erunt idem .sequitur de potentia, quae est eadem te,& formali tenest alia dubitatio, an materia prima
sit una numero omnium corruptibilium . primo videtur,
quod no: quia Auerroes in de substantiaoibis dicit, quod unius materiae eli una sorma; sed plures sunt formae numero: UO mattria non est una numero . etiam quia diuersae portiones materiae sunt in elementis, & in mixtis; ergo noest una numero. unitas numeralis non potest communicari pluribus. materia prima est communis pluribus , ergo
etiam vilitas numeralis. septimo Metaph3sces sum uur1 tma,cum materia sit expers omni Ima. quomodo ergo erit una numero 'oppositum tamen hic Aueiroes intextu septimo di in a a. I q. Metaphylices dixit, ili materiaeli una numero comunis omnibus generabilibus,& corruptibilibus .dico ad dubitationem, quod potest considerari materia dupliciter secundum rem, & si cundum inteIltetum .secundum intellectum, id est secundum suidcli nitionem, ut est ens in potentia, sic est una numero priua- uatiue, ea sic calet omni distinctione, quia distinctio est ab adiu: quia si cns est potentia, caret multitudine .rmae:& sic priuata est omni serma: & sic secudum intellectum
est una numero priuatiue in omnibus. alio modo consideratur materia secundum rem, & sic non est una numero et quia distincta est a materia unius elemeli materia alteri u elemcni i; sed qualibet tamen portio est una numero poliatiue potetia scilicet,& non eli una numero actu,nisi per accidens scilicet a sorina: idco expono dictum in primo degeneratione,ν eadem eli portio materiae in vivo S mortuo. verum erat politive, sed in potentia erat una num ro positiue: I sic secundum intelle in m eli una numero priuative. secundum rem non est una numero, sed diuersii numeri: quia quaelibet portio materiae est una num cro: Ichoc dupliciter vel per se, di sic est una numero potetia posti lucr vel est una numero per accidens: & sic est a serina ex his autem colligit tria:primum, quae sit disterentia contrariorum contraria,ut dixi, sunt habitus,& priuatio:quia serma est id, quod fit. priuatio ex quo fit. tum forma est pars rei.priuatio non patet.secundo, quomodo principia se habent ad inuicem: quia duo matei ia scilicet, ta forma. sunt per se principia , Spars rei genitae. priualio vero est principiu per accidens,& no pars gc niti. tertio, patet quid sit subiectum' quia dixit, quod iubiecta natura proporri ne scibilis est ad res aruticiales: quia sicut in artificialibus. est subiectum, quod transfertur de priuatione ad formam N est expers omni serma artificiali, ita & in naturalibus est subiectum, quod trassertur de priuatione ad habitum,& omni serma caret.posset quis dubitare,quae nam magis sit substantia, an materia,an seima ,an compositum cum substantia, in haec tria diuidatur dicit Aristoteles,v pr sens quaestio non est praetentis loculam est nobi QOstendimus, quae sunt princ ipia qualia, & quisnam modus eorti, quia dixit,quod cium d bo contiam δε vera illa, v mucisa I .ud.Bucca sint in si . Atili. Q. su
122쪽
substantia natura, & quod duo eram principia per se materia, forma unum per accidens,id est priuatio,quia no est principium rei genitae: ideo Plato no posuit priuationem in nu me ro principioru , et si eam cognouerit, ut dicit Simplicius: sed dices quid de ea quaellione, quae nam sit magis substantia:dicit Simplicius, quod debet octauo Metaphysices, quia si consideratur subitantia ratione subsilentiae, compositu elt magis substantia,quia magis substat,qLam partes: si consideratur substantia ratione subiecti, sic materia eli magis subitantia: quia magis subiectum. potest cosiderari subitantia ratione nobilitatis,& actualitatis: & sic serma est magis subflatia: quia nobilior,ut dat esse actua-l e.dicit Simplicius, cur in praedicamentis facit aliam diuisionem, quia diuisit in primam , id est iu indiuidua, & in secundam, id est in speciem,de genera.Simplicius non solvit. Dicatis quod ibi diuisit substantiam compositam, nosimplicem: ideo tantum in indiuidua, & species, & genera diuisit substantia,& non in materiam,& tarmam, de compositum: quia haec diuisio,quam hic iacit est simplicis substantiar. de dicit Aristoteles, quod antiqui de primi phil
Dphi ex inscitia priuationis erraru t: quia a medio sub stulcrunt generationem, se per primos philosophos intelli git nedu tempore, sed doctrina,& dignitate: & dixit,su stulti ut generationem, quia aliqui posuerunt principium esse ens unum, & immutabile' iiseo isti substulerunt generationem. Alij dixerunt principia esse plura sed dicebant generationem seri disgregatione, de congregatione': alij
vero dicebant generationem esse mixtionem atomorum, ex hac ratione negarunt generationem et in ideo ratio e rum erat haec, aut generatio erit ex ente, aut ex non ente,
illud ex , dicit circunstantiam subiecti: quia dixerunt,aut generatio est ex ente: sic ergo prius esset res, qu im esset, si ex non ente, hoc est salsum, quia ex nihilo nihil sit: Se se ex inscitia priuationis substulerunt generatione.vult Aristoteles seluere dubitationem, de dupliciter soluit.primo,
ex priuatione inuenta, cum dicit, si generatur ens, aut ex te,aut ex non enle.dicit Aristoteles ex netitio, sed partim ex eme, & partim ex non ente generatur . ex ente per accidens, id est generatur ex materia, ut accidit ei priuatio, quia non generantur ex materia, ut ens, sed ut subiecta
priuationi . generatur ex non ente non simpliciter, sed ex non ente, id est ex priuatione , non quatenus priuatio est priuatio,de non ens sed quatenus priuatio accidit materis ideo illud ex,no dicit terminum a quo,quia sic a priuatione peneraretur , sed illud ens, eae, dicit circunstantiam subiecti,ampliat solutionem,quia cum dicimus, ens generatur ex non ente, id est dictu, quod ens fit ens, aut non enssit ens,qua supra dixit, y priuationi attribuitur utrunque,
di quod hoc fit hoc, & ex hoc fit hoc medicu iacere, aut
pati .haec verba habent duplicem sensum .pi imo, quia medicus,qua medicus per se aliquid facit, quia lanat,qua medicus vel quod medicus per accidens aliquid iacit, ut cum medicus aedificat, quia per accidens aedificat, ut aedificatorii ta haec verba habent duplicem sensum, P ens generatur ex enle per se, & no ex ente per se, vel quod generatur
ex ente per accidens,vel ex non ente per aecidens. Se se dicimus,quod ens generatur ex non ente per accidens, quia ex priuatione:de tamen accidit materiae, fit ex ente per accidens,quia ex materia,ut priuationi subiecta: S sic dicimus ,'ens sit ex non ente per accidens in ente per accidens: de declarat magis solutionem, de dicit, quod ens non generatur ex ente simpliciter, sed ex ente per accidens nogeneratur ex ente per se,quia sic esset ens,antequam esset. zencratur exente Per accidens, ut generatur ex materia,
quae est ens per accidens, tamen ut materia priuationi se bi jcitur, ita dicimus,quod ens non potest generari ex nonente simpliciter: quia sic priuatio esset subiectum generationis. generatur tamen ex non ente per accidens scilicet ex priuatione,ut accidit materiae. dicit etia quod ens, quaens uniuersale, no generatur ex ente, nec ex non enle,quia
primo Metapsysices, quia generatio est lingularium. uniuersalia autem non generantur: ideo primum ens non generatur x ent nec ex non ente. exemplo ostendit, Π, dixit, qui dixit, quod ens non generatur ex ente simpliciter, sed ex ente per accidens. dixit quod primum ens,qua ens non generatur nec ex ent nec ex non ente, & dicit,quod animal,qua animal, non generatur ex animalibus,quia singularium tantum est generatior si tamen dicamus, quod quoddam animal ex quoddam animali, dicemus, ut per accidens generatur,ut hic canis ex hoc equo generaturaeicit Simplicius,quod debet sumi hoc, ut exemplum, quod
canis generetur ex equo: sed melius poterat dicere, sp apes generantur ex boue,& tunc generantur per accidens exia :quia per se generantur ex illa materia corrupta.
IssOLVEBAT Atissoteles dubit talionem, qua victi antiqui lubstuleruntl veram generationem,sed dicebant gene- .
rationem esse alterationem, vel exitum
rei , quae prius existebat. haec autem erat
dubitatio. vel ens generatur ex ente vel ens generatur non
ente. Aristoteles soluit dupliciter, de dixit quod ens um-
ueri aliter non generatur,sed singularia tantum,& dicit addubitationem, quod ens generatur ex ente, & non ex nonente; led per accidens, non per se,generatur.ex ente peraccidens,in quantum generatur ex materia, ut materiae accidit. priuatio generatur ex non ente per accidense quia ex priuatione,quae est per se non ens ,eli;tamen per accidens
A MPLIV S aute esse omne.Piste terminus est o scurus, est remotio dubitationis, quae dupliciter formari potest, secundum quod sunt duae primς dignitates. prima est. de quolibet vera est asst matio, vel negatio. secuda dubitatio nullo ambo simul.dicit Aristoteles, si aliquid generatur, debet generari ex ente vel ex non ente: quia non potest generari ex parte ente&ex parte no enter quia sic cotraria essent in eode. potest formari dubitatio lupra sec dam dignitatem, quod de nullo ambo simul stergo ambo contraria non veriscantur de nullo, ergono potest dici, quod ex ente partim fiat generatio, partim ex non e te. respondet Aristoteles ad hoc . quia cum dicimus nonens,non tollimus esse ens: & ita cum dicimus ens,non tollimus esse non enti quid ad dubitationem quia de quolibet debet esse affirmatio,vel negatio: idco res debent generari vel ex ente, vel ex no ente. Dico, quod aliqua sunt contraria absolute, aliqua vero non absolute,sed cum co-trarietate & ista pollunt veri scari de eodem. exemplum, album & non album sunt contraria.si dicamus tamen Socrates albus est per se, non est contraria illi: Socrates per se non est albus, S: ita hic generari aliquid ex non ente pet
accidens,de ex ente per accidens non sunt contraria,licetens di non ens absolute sint contraria. si accipiatur tamen cum hac coditione per accidens non sunt contradiciorIa.
de dicit Aristoteles iste est unus modus soluendi scilicet
per se,dc per accidens.est alius modus ex potetia, Ad actu, tum Ptis. Itaque cum res, quae generatur,sit actu, quod generatu
123쪽
neratur , exente generatur, scilicet in polentia generatur ex non ente adi u, de ut dic it Alexander primo quast. naturalium cap. aq.differt prima solutio a secunda, quia prima sum iit' rex parte priuationis, sic cunda, quae est ex porc tu,& actu sumitur. a materia fluit potentia, a forma actus ita dicim cs,quod generatur ex ente pcr se scilicet in poteria. de quia haec dili inctio requirebat maiorem declarationem, ideo rem . ait se ad alium locum Metaphylices,& dicit Aristoteles quod ex hac duplici distinctione dii lotuemus dubitationes aliquorum, quibus victi nc garunt quaedam prsdictorum,scilicet principiorum,quia auserebant priuationes, di materiam in non ponebant illam in numero principiorum, quia ii posuissent naturam priuationis, de materiae, de generatione potuit ent. alio modo pollunt Intelligi haec vel ba,quod negarunt quaedam praeuictoru,
quia negarunt formae naturam,& generationcm, de cDDuptionem, quia quae Incrantur, pilus cxiltcbamrideo sornatura tollebant,& sic generationem, de corrupti Cne.
HAEC enim visa natura. Phaec verba dupliciter exponuntur. Alexander dicit haec vita iura, scilicet priuationis, soluit omnem dubitationem, di dicit de priuatione propter Platone, quia ignorauit eam, ut dicetur inita alio modo. cxp nit Simplicius haec enim vili natura, icilicet duplic iter, priuali as,di materiae, quia ex duplici dili in Oione tua illa dubitatio una soluebatur ex parte priuai ionis stilicet prima, quae erat per se , de per acciden . alia reparie matellae, qui eli in potentia, de actu. dus liciter exponuntur ista v ba. Alexander exponit tantum de priuatione,quia ex quo Plato ignorauit priuationem aptus et hin errorem. Simplicius vero exponit, de de priuat ne dede materia, sicut illa superiora, de dicit, quod impeii cie Plato tetigit naturam materiae, quia Plato diccbal, cpenserat vi ,3 diccbat, quicquid generatur ex non ente limpliciter generatur: idco no pGnc est naturam priuationi, δ,ed ponebat negationem , qus est non em lina plicit cr. pi natio autem non ensi implicuei; sed ponit lubiectum:diacit ergo Arist. in quantum consenta: Parmenidi, qui ponebat ens esse unum, εἰ alia non erit entia lain pluer. adeo discebat, quae sunt ex ncne me, fiunt simpliciteta de sic tollebat naturam priuationis. ted Alexandro obij cu Simplicius quia dicit quomodo Plato non cognouit pellecte naturam primae matellae, de priuationis,cum in I milia exacti Isime persecutus elinaturam primae malenae dicens', quod natura cit informis, o susceptiua omnium formariam .& Eudemus dicit, quod Plato ponit has tertias dili inctiones, quod ens aliud est per se, aliud per accidens, quae
distinct io lumitur a priuatione. potuit aliam, quae eli exactu,de potentia, qua dili incito lumitur ex materia,P dicit,quod erat parum cns, parum non ens. quomodo ergo Plato in gnorauit naturam pi imae materiae s dicit Simplicius , respondcns quod et ii Plato persecutus lunaturam Primae materiae in I imaeo, in quantum tamen contentit Parmenidi,quod ens sit unum: debet tollere e medio prisuationem,de per consequens ignorare naturam pruns mamateriae.obijcit adhuc Simplicius, quia Plato in Sophi ita
do ergo Ai illoteles dicit, quod Plato consentit Palmenis di dicit Simplicius, quou Plato in Paemenide contentit Parmenidi δε dicit, quod sementia Parmenidis habet prosiindum lens una,& na ex hoc Ar illoteles contradicit PL-mni . fecundo tedrehendit Platonem & dupliciter ea pC
Simplicius vero dicit,u haec verba intelliguntur de priuatione, & prima matei ia, quia meminit de utraque disi inctiCne, quae sumuntur, una ex materiam, alia ex priuati
ne. ad id, quod dicit Alexander u, ex verbis sequemibus contempsit priuationem, dicit,u, non contempsit simpliciter, sed quo ad hoc,quia non seiungebat materiam a priuatione,& non ponebat priuationem in numero principi rum. li exponamus secudum Alexandium,dicit, P reprehendendus est Plato, quia posuit unam numero naturam.& unam potentia. dicit Alexander, potentiae materiae tunc
multiplicabiles, aliter secundum Simplicium,quod in hoc reprehedendus est Plato, quia dicit, ty materia est una numero cum priuatione, de ratione eadem: sed dicit Si inplicius, Plato non dicit hoc, sed benedicit priuationem non esse principium, si ilicet rei genitae, sicut nos etiam dici mus esse pi incipium, tamen sc ne rationis: quia eli terminus , quo ilicet non lit cns per se. Aristoteles modo ultimo
vult Oli edere,quod materia sciungatur a priuatione rati ne dupliciteritum quia materia eii per icens,priuatio non
eli per se en mater ia eli proprie substantia,quia pars s ubstantiae: priuario non cit proprie substantia. differt in alio a Platone, scilicet in nomine materia: quia Plato appella
uit materiam nomine magni, dc parui. nos autem appellamus materiam tum ens, ut eli capax omnis formae, licet Plato uniuersaliter intelligat nomine magni materia, vel nomine parui, et ex utroque circumstribit materiam. ertio dii se it a Platone, quia Plato ponebat tria principia, sed
duo ex parie materiae,stilicet magnum, & paruum paruuvnum ex parte formae. Ar illoteles autem oppolitum dicebat,quia dicebat ex parte formae sunt duo principia, se ilicet forma, de priuatio, ex parte materiae unum principi piusti licet materiam.de hucusque prscesserunt antiqui pone tes unum habitum .dixi,cur Plato appellauit primam materiam magnum, de paruu, quia ex quo male ita est inordinata: ideo aliquando dc terminatur ad paruum, aliquando ad magnu :quia semper materia est in continuo motu: ideo, ut cu unscribunt, habet determinationem. appellauit
ERMANENS enim cusorma. PAGsignauit Arilloteles dupl:cem disteremia
inter materiam de priuationem, in hoc re
prehedens Platonem. hic vult tertiam dif
ferentiam assignare inter materiam, de priuationem. Ecdicit, materia per se est caula essendi, & immanet rei genitae: at priuatio non eli caula essendi, quia corrumpitur in aduentu formae. quod autem priuatio nost eausa essendi .dicit Aralloteles, patet, ii inspiciamus intellectum priuationi lividebimus ipsam esse quod ea maleficium. de dicit Ioannes. dixit priualionem maleficium, quia priuatio est causa corruptionis . priuatio enim, quia ducit ad non esse, vocatur malcficium,quia quod eli rationem boni participiat,cum ergo priuatio ducat ad non erula, habet rationem male seij. dubitat hic Simplicius, quia videtur alaribere omnem malitiam priuationi, quia dicit est causa corruptionis . oppositu dixit Alistotelis pii mo Metaphysices,quia dicit, materia sui potetia eli cabia corruptionis, de omnis malitis: ideo dicit, qus iunt liberata a
124쪽
est terminus a quor quomodo erso est causa corrupti nisn omnis malitiae , cum sit cauli generationis de primo dicit Simplicius. ii octauo Metaphysices dixit, quod materia in potentia erat causa omnis malitiae, dicit Simplicius, materia est in potentia ratione priuationis r ideo ei causa omnis malitis ratione priuationis:& sic priuatio per se est causa malitiae. de secundo dico, o priuatio per accidens est causa generationis, quia omni corruptioni annectitur generatio: ideo ex corruptione sequitur generatio; sed priuatio est per accidens causa generationis, qui terminus mutationis non dissertab ipsa mutatione: unde nihil aliud est generatio quam sorma generata: dc corruptio, jpriuatio formae, ideo per se priuatio est causa corrupti nis .dubitatur hic,quia dicit Aristoteles, sicut mater cum patre est causa prolis, ita materia cum forma est causa omnium, quae sui .dubitatur, quomodo materia cum formast causa omnium accidentium tam communium, qu mparticularium: de ratio dubitationis, quia polentia merepassiua est ad contradietionem, si ergo compositum elset in genere causae materialis proprij accidentis: posset ergo subiectum sine propria passione esse. si vero sit causa accidentium in genere causae efficientis, & cum subiectum compolitum recipiat illa, simul concurret causa materi liscum causa effectiva.oppolitum dixit Aristoteles secu-do Phylicorum: quomodo ergo verum eis, 23 mater Ia cusorma est causa omnium Dico, a, quaestio aliena est a propolito, quia Aristoteles per omnia, quet fi ut, intelligit omnia corpora naturalia:& non loquitur de accidentibus; addubitationem tamen dico,q, subiectum se habet ad acci, dentia communia passive, ita ad propriam pastionem:&habet esse passive, quia ab eodem generatur homo deri sibilis, quia causa materialis, de efficiens non coincidunt, secunὸo Physicorum. ν autem dicit omnis potentia in re passiua eltiad contradictionem: lubiectum ergo erit sine propria passione. Dico, sensus Aristotelis est iste,q, potentia mei e passiua, quae non determinet aliquem actui ibi a natura, est ad contradictionem in proposto,compositum no est potentia me te passiua, in respectu proprie passionis,quia determinat sibi accidens propi ium .exempli gratia, homo determinat risibilem: ideo et si sit causa potiis ima, propter hoc non sequitur, cy homo possit este sine risibilitate, quia ab eisdem principijs effective dependet homo, do sua passio. Averroes commento 9.digreditur hic, dc determinat,quia etiam ui habeat materiam primam,vel tanquam partem, vel tanquam causam eius. illud est generabile,& corruptibile,& ideo est, quia cu materia prima sit in formis, habet priuationem:& cum priuatio sit causa corruptionis, cum includat potentiam ad alia formam, illa potentia debet aliquando exire in actu,quia si non es et ociosvideo debet corrumpi forma:quia, si nocorrumpatur illa sorma, potentia esset frustra. non potest induci alia ibrma, nisi illa corrumpatur: de inseri correllarium,ex quo sequitur,2, cstum caret materia prima,quia caret generatione, de corruptione, quia caret cotrario: ut patet de accidentibus eius, quae no habent contraria, quia
motui circulari nihil est contrarium,primo coeli Arili teles ed in cius dictis sunt dubitationes .primo, ubi dicit quod habet materiam tanquam partem, vel causam, est corruptibile,quod de uniuerso cum habeat partes, quae liabent naturam: ideo erit corrnptibile.dicatis, quod uniuersum est corruptibile ratione partium, quae lubent male riam: est tamen aeternum respectu corporum calcilium.
Vnde uniuersum ratione ignis, qui est ignis corruptibilis, quia non est ide numero agnis, qui erat ante, nec post erit idem ignis numer qui nunc est. semper enim corrumpi tur et de ita ratione istarum partium cori uptibilium dicitur corruptibile ratione coelestium aeternum. secundo dubitatur, quia dicit, ip in coelo non est materia, videtur, Ῥin coelo sit materia, quia quod mouetur, habet materiam. quia quod mouetur habet duplicem naturam, scilicet materiam, de formam T. Physicorum, cum ergo calum m ueatur, habet ergo materiam.etiam est quatus, quanti ἰas enim pr stupponit materiam. etiam coelum. lecundo coeli
est animal, ii sic, ergo habet materiam, de forma.quid ergo dicit Averroes t Dico,u, reuera in coelo est materia. sed non materia prima, quae est causa corruptionis, qui permixta est cum priuatione; sied dicetis,qualis est maleria,quq est in coeloi triplex est modus dicendi Avicennae.& Scoti quarto sententiarum, & Egidij. Ac dicunt, quod materia coeli est eiusdem species cum matella corruptibilium , iuxta illud. in principio creauit Deus coelum, Scterram, id est materia ex qua secta sunt corpora catellia, de corruptibilia .s dicatis contra, quia, si materia sit in cintla, ergo corruptibilis, quia erit in potentia ad aliam sese, mam .est duplex modus respondendi. Egidius dicit,u, illi materis non est coniuncta priuatior ideo non est in pol ita ad aliam formam, di hoc est propter nobilitatem eius formae: ideo non sequitur, θ coelum sit generabile: in n bis autem quia sorma est imperfecta: ideo potentia cit ad alias formas.sed ille modus patitur difficultatem, quia illa materia est in potentia ad illas formas sor maliter habedas:ideo non contentatur,si illas tantum habeat virtualiater; sed appetitus est ad illas sol maliter habendas: accipio
materiam lung,cum eius forma non contineat is maliter
formam saturni, cum serra saturni sit nobilior forma luns:materia tunserit in potentia ad sermam saturni,S: sic, ne potentia stultetur debet reduci aliquando in actu; sed non potest exire in actum,nisi deponat formam luna; ergo lunae elum erit corruptibile.ideo aliter Scotus, quod coelum est generabile, de corruptibile, sed sit perpetuu ad omnia voluntateita contra hoc sum rationes Aristotelis primo coeli,quia omnis lubilantia generabilis,& corruptibilis non potest perpetuari ab aliquo,quia stultraretur potentia. Deus autem secundum philosophos non potest sacere,ad violentum est: ideo aliter diuus I homas,2 materia coeli, de istorum inferiorum sunt eiusdem generis: de accipit dictum Aristotelis, secundo de generatione si quia dicit principia corporum cαlestium, oc corruptum bilium sum duo numero, te eiusdem generis: de sic dicit, v illae materiae sunt eiusdem generis ; sed huic obitat di ictum Aristotelis I o. rq. Metaphylices, quia sternum dei corruptibile differunt genere univoce: neceste ergo est, Picorpora corruptibilia, Ssterna disteram genere univom: . ergo de sua principia debet differre genere uni uoco . ideo aliter dixit Averroes, cp illa materia coeli non est eiusdem, generis univoci,nec speciei: ideo Λ uerroes appellat materiam inferiorum potentia, quia est in potetia ad forniam: illa coeli dicitur materia in actu, non P sit in actu reuera ,
quia illa non includit formam; sed dicitur in actu negati ue, id est non in potentia ideo Themistius primo I)hysimcorum dicit,u, rectius materia, coeli debet appellari lubie.ctum,dc non materia, quia materia dicit potentia ad alias. rmas. subiectum vero dicit tantum retpectu formae habita: ideo dico cum Aristotele S. Metaphyses, ut illae materiae non sum eisdem rationis; led dicetis actus,erusdem speciei requii unt potentiam eiusdem: rationis: sed quantitates cocti, de illorum insertornm sunt eiusdem rationis l. ergo habent potentiam eande, do sic materiam tandem.
125쪽
Lectiones in j. Physic. Aristo t.
Duo, q, actus eiusdE speciei requirunt ecd em potentiam, verum est; sed quantitas coeli,& illoru i nferiorum eli eadem. Dico, quantilas dupliciter considerari potest mathematice, di sic eadem est,secundum definitionem. mathematicus enim abstrahit a materia. potest conliderari ill a quantitas naturaliter,& sic non eli eiusde speciei,quia quantitas coeli desinitur per corpus coeleste:quantitas insertoi um per sua corpora, ct sic negatur, v illae quantitates sint eiusdem speciei. an autem materiae coelestium corporum sint eiusdem rationis, ex una parte videtur, G, sic,
quia accidentia in omnibus corporibus coelestibus sunt eiusdem rationis,quia eade figura caeleliis eli in omnibus coelestibus, & ita motus corporis,' lux. Dico, v sunt diuersae rationis. de ratio; quia si sunt eiusdem speciei, corpora coelestia essent corruptibilia,quia si materis essent eiusdem rationis, haberent ergo easdem potentias,quia sicut in istis inserioribus materia aquae, de ignis, ex quo sicut eius de rationis, habent easdem potentias: si ergo materia luna', de saturni essent eiusdem rationis, materia lunae haberet eandem potentia, quia habet materia saturni, & cu illa saturni sit ad formam suam, ergo & potentia lunae habebit potentia ad sormam Saturni, & cum nulla potentia possit frustari, necesse erit, P coelum corrumpatur aliqua EO, sic non erit idem motus circularis specie,qui est in
Luna, N Saturno,do Ioue: ita nec eadem figura,nec eadetias mlux,unaeo talia accidentia sunt differentia specie sicut homo ab alino de sic includitur,u, materia corporu coelestiunon eli eade specie uni ca,immo diuisit specie; est tamedius de speciei analogice, ut dixit Λ ueri oes secundo coeli.
XISTENT enim quoda diu no. hie
textus varias recipit ex positiones.Themistius dicit ιν vult soluere,cur materia co-tinuo transmutatur de forma in formam, cum materia in sui natura sit informis, Scita inquit , quod ita perpetuo trasmutatur de sol ma in sorin quia forma est persectio mater is .aliter exponit A vermes, q, Aristoteles vult de monil rare,'priuatio debet enumerari inter principia rerum naturalium, quia Plato non enumerauit :de probat, q= priuatio iit principiu, quia dicit materia non est principium, nisi per priuatione, ergo priuatio est magis principium, quia propter quod unu
quodque tale, scilicet in materia non sit principium, nisi ratione priuationis,probat, quia materia non esset princi- pium, nisi transmuta ietur de ser ma in sorma, non sic tras mutatur, nisi ut acquirat esse aptum, de persectu, propter quod Omnia agunt: non acquirit oppositu, nisi habeat arpetitum ad formam, de eam acquirere: dc cum appetitus sit rei absentis,sequitur aptatio ad ultimum,u, materia noesset principium,nili priuatio esset.Ioanes Grammaticus, ct Simplicius aliter,de melius dicunt, quia Aristoteles po
tes:adhuc viri ex naturali temperamento sent calidiores, de maxime quoad temperatura cordis, ideo dixit Gale-nu S, P n. tura se. it vasa, se organa generati cnis in viro ad extra, in muliere intra, quia, ex quo sunt frigidiores, non possunt recte concoquere: ideo generatur multa superfluitas languinihqus intus suscipitur,deinde expurgatur: vnde distinctio maris est ex membro principali. lecundario ex organo generationis: de ita turpe appetit esie pulchru ,
de dicit Aristoteles, ut femina non appetit est e marem perse,sed per acidens, quia nihil appetit destructione sumi ei: ideo semina non appetit marem,quia appeteret sui destructionem; sed per accidens appetit,ut est persectior eius .de sensus huius,quod semina appetat marem,est,u, subiectu quod subi jcitur formae, appetit sub ijci mari, sormae non ratione,qua subi jcitur semins, sed ratione subiecti sui, ut priuatus forma maris, de sic turpe appetit esse pulchrum,
id est subiectum, cui accidit,turpitudo appetit subi jci pulchritudini: dixit Aristoteles, ut materia appetit formam,
ceu quoddam diuinum, quia i Deo est tanquam ab actu puro,quia forma principaliter est ab actu primo, licet etsi ab agente particulari:appellatur bonii, quia ipse est causa essendi, & generationis rei, & dixit appetibili, quia e x ratione boni requiritur ipsam appetibilem esse, qui a b
num est, quod omnia appetunt,quia hqc verba videbantur conuenire primae substantiae, de primo bono, ut dixit Io. Ethicorum, ideo dixit, aliud autem est contrarium, ut illa vel ba intelligamur de forma materiali,de non de primo bono. quibusdam accidit contrarium, retorquet se monem contra Platonem,quia si priuatio non distinguatur a materiar sicut ergo materia per se appetit formam, ita priuatio appetit,de sic contra itum appetit contrariu,
de sic sui destructionem, quod est absurdum: ideo priuatio sequitur a materia aduertit Aristoteles ex hac ratione
quod nedum distingnitur materia priuatione, etiam
materia a forma,quia dicit, materia per se appetit forma:
forma autem no appetit seipsam, quia appetitus est rei absentis, mor praesentis udeo nihil se appetit quia seipso noindiget:ideo forma non se appeti uideo distinguitur a materia . Averroes in commento exponens verba A r illote
lis,quia dixit P materia per se appetit formam, ita semina
mate. Averrori declarat, quomodo materia appetat is
mam,de dicit, si, duplex est appetitus naturalis, de animalis , naturalis est sine cognitione, de est rei naturalis quaedam inclinatio ad aliquid consequendum,le talis inclinatio non est nisi res ipsa, unde naturalis inclinatio non dis inguitur ab eo, cuius est naturalis appetitus,ut deor id mtendere est naturalis appetitu grauitatis, Sc est ipsa grauitas. Averroes dicit, quidem est appetitus naturalis, quida cum sensu, sed quid de appetitu rationali l quia non est naturalis,nec sensitivus. etiam quid de appetitu lubilantiarum abstractarum,quia in ipsis est appetitus, quia cognitio: ideo Auerroes non comprehedit omnem appilitum. Dico, ut Averroes comprehedit appetitum hominis subhrimini non intellioli sine lentur
126쪽
in illis non est voluntas,nee error: & ita dixit At illoteles in libello de libero arbitrio,quia dicit, in cuiu s potetia est
bene agere,est etiam male agere: ideo cum in diuinis non tussit elle malum,nec erit recite agere. unde laus competit omini, non diuinis quia laus debetur recte agent i, cum autem diuina uon recte agant: ideo eis non debetur laus.
recte enim agere non sumitur ex ipsa re, sed ex facultate ipsa.quia illud dicitur recte fictum quod pendet ex liberint a te, I libertas non est in diuinis, quia in eis no est discursus. ideo secundu Ar illo.solus homo habet libertatem:&ratio est, quia intellectus hominis est in dii terens ad hoc faciendum, S: non faciendu: ideo cum potentia substantis supreme lint sine actu intelle dius non potentia,ut noster unico actu intelligunt sine discursu,& sunt determinatae rideo libertas non est in illis; sed his est iii plex dubitatio.
primo. quia dicit,ut materia per se appetit formam: deinde dicit,u, materia appetit formam per accidens, quia ratione priuationis,priuatio antem accidit materia:quia dicit,materia appetit causa indigentiae: indigentia non est nisi causa priuationis. Dico si consideratur, ut priuati O,accidit materiae, sic per accidens materia appetit sorma.appetit vero per se forma,quia priuatio sequitur materiam, tanquam secundum praedicatu secundi, quia ex sui natura est expers omni formae ideo per se appetit serma ratione priuationis. in secundo modo dicendi, non in primo est alia dubitatio, diuus I homas ex Avicena, quia Aristoteles
dicit, ut materia appetit formam,& inquit,videtur,l non sit appetitus,quia non naturalis,quia omnis naturalis inclinatio est a forma: ergo materia non appetit Hrma naturali appetatu: nec autem potest esse sensitivus , quia materia caret sensu: etia appetit sorma, vel quia forma, qua hahet,sastidit; vel quia appetit duas sermas simul. non enim potest appetere forma , quia aliam fastidiat, quia fastidiu est
cum cognitione . nulla autem cognitio est in materia: nec potes appetere duas, quia impossibile est,u, duae formae sint in eodem subiector appetitus autem naturalis non est ad impossibile, immo rectus est secundu Aristotelem.tertio, quia Ar illotelesutitur metaphora quia dicit,sic uis mina appetit mare.no licet autem philosopho naturali uti metaphora. De primo,cum dicis, Omnis naturalis inclinatio sequitur formam,salsum est, quia est inclinatio naturalis,quae sequitur materiam. De secundo dico, neutro modo appetit formam, sed appetit formam absentem tanquam sui persectionem, quia ex quo est in potentia ad tarmam, ideo appetit forma tanquam sui persectionem, nonu, habeat fallidio formam,quam habet. Cum dicis,no licet uti metaphora.dico, cum res, quae tractatur disiicilis est, licet aliquando gratia maioris intellectus.sicut facit etiam Aristoteles de intellectu potetia assimilans eum tabulae pictori, in qua nihil est pictu. Tertia dubitatio,quia
dicit, u, priuatio est causa materiae, cur appetat formam. contra, quia nullum contrarium appetit sui contrarium , quomodo potest esse ratio alteri, i appetat formam, quae est sui contraria secundo,quia haec portio materiae priuatur;forma ergo appetit ipsam,& ita iste appetitus naturalis erit ad impossibile: apri tit seraeam corruptam, quae non potest reuerti,cum dicis, sicut contrarium non appetit sui contrarium, verum est ergo non potest esse ratio alteri,u, contrarium sui appetat. Dico, ut verum est hoc de contra xijs positi uis,non autem deiciuatiuis. & ita priuatio potest este causa materiae, 0, ipsa appetat tarmam. vel dicatis, sec undo, P priuatio est causa per accidens,ui materia appetat formam, quia priuatio accidit materiae. de secundo
uicini priualis non est causa totalis appctitus,quia si esset totalis, causa appeterct sermam corrupta, quod est impol sibile: sed totalis causa est ipsa priuatio cum potetia ad tarmam:& quia corrumpitur, talis potentia non potest reuerti :ideo non rema net appetitus; eis remaneat eadem priuatio materiae. vli ima dubitatio, quia dicit semina appetit esse marem, sed hoc est impossibile,*femina, sit mas. Dico, ut A ristoteles,u, semina, qua semina per accidens,arpetit esse mare, quatenus est homo. & caret sexu masculi no,appetit esse mare:& hoc non est impossibile, ν semina qua homo et sciatur mas,licet,qua semina sit impossibile. vel dicatis, q, semina per accidens appetat esse marem, inquantum appetit persectionem.
ORRUMPITUR aute&cetera. Fassignauit Aristoteles multas differentias Inter priuationem,& habitum:his subdit
quintam disseratiam inter priuationem, di materiam, cito longo sermone persequerent ur Platonem:& ponens dissereni iam dicit, priuatio per se corrumpitur,materia no per se corrumpitur, nec per se generatur: sed corrumpitur per accidens ratione priuationis, ut priuatio accidit et,quae per se corrumpitur, i cui corrumpitur amphora,vini per accidens, quia corr pitur vinum: ideo materia seiungitur a priuatione. min rem probat,quod materia non corrumpitur, nec gener
tur:& ad hoc accipit scilicet suppositionem,quae ad tertias pollunt reduci. prima est, omne quod generatur per se, ex aliquo primo subiecto generatur: & omne quod corrumpitur, in illud pri mum subiectu corrumpitur. lecunda su positio est,omne,quod generatur per se, dum generatur, non est ratione,quod corrumpitur, dum corrumpitur, noest: do haec suppositio partim vera partim nisa est. verra est si accipiatur generatio, quod alteratione praecedenti: sic Omne, quod generatur, dii generatur pro alteratione P cedenti non est, si accipiatur generatio pro subita mutatione,iic quod generatur,dum generatur, est, ut dixit Arctoteles quinto Physicoru. tertia suppositio eli definitio pri-ms realerie,& dixit,materia prima est subiectu primum, cuiuslibet formae, ex quo sit aliquid cu inlit, dixit subi ctu primit, quia duplex est materia prima cu qualitatibus dispositis. Averroes dicit, u, materia secunda sunt elementa,retracta tamen, sed dixi, si opinio Averrois no erat vera, dixit, cuiuslibet formae scilicet generabilis, di corruptibilis, quia formae aeternae non iundantur in materia,&dixit,ex quo si aliquid cum insudixit Al xander, ponitur ad excludendam priuationem,& accidentia comm nia,quia ex priuatione fit res,sed per accidens. ex accidentibus communibus non sunt res,& s rebus in sinitideo dixit ex quo fit aliquid, cum insit, non secundum accidens.& dicit Simplicius, quod hae tres suppositiones habent veritatem. ex illa suppositione nihil generatur ex non ente simpliciter,nihil corrumpitur in no ens simpliciter e x his
dignitatibus os landit,u, materia sit aeterna,quia si ipsa se neratur ex prima suppositione, ex aliquo primo subiecto generatur,led ipse est primum subiectum;ergo ipsa est antequam sit, si generatur, quia quod generatur no est ea duratione:demonstratur,ut materia prima per se non corrupitur, quia quod cor iupitur in aliquo primo subiecto corrumpitur , sed ipsa est ipsum primum subiectum,& co rumpitur: ergo erit prius corrupta, quam corrupatur: sed hoc est impol Sibile, relinquitur ergo ut materia per se sit incorruptibilis, & ingenerabilis. sed hic sunt multae dtibi
127쪽
Lectiones in j. Physic Aristo t.
taliones r prima est in maiori propositione, quia dicit, pri- ciens hanc generationem dixit, P materia corrumpitur uatio per se corrumpitur. contra, no ens non corrupis ur, per accidens ratione priuationis, ex non dixit ratione pse priuat io est no ens: quomodo corrupitur, quia cori uptio tentiae, quia ritentia non ingreditur generatione, quia noeli t talitus de e sie ad non esse tecunda dicit, Φ matelia ge est terminus a quo,nec terminus ad que. ex quo autem prineratur ratione priuationis, cum piluatio non possit gene uatio est terminus a quo ipsius gnerationus: ideo dixit Arixari,cu lit non ens:ideo milius dixisset, quod materia cor stoteles corrupitur materia ratione priuationis respiciens rumpitur ratione formae corruptae, di generatur ratione generationem, di non dixit polentiae. de alio dicit Simplisbrmae aduenientis. tertia, cur non magis dicit cor sumpi cius, ct, haec portio materiae, ut una non est generabilis,letur ratione potentiae, quam ratione priuationis, quia sicut corruptibilis,quia,inquit, non est una numero, nili per ac Pituatio corrupitur, aduentantes Orma,ltapo ntia etiam cidentia lingulariae quia accdientia corrumputur: ideo corrumpitur, de tamen polentia est ens, priuatio non ens, materia una numero corrumpitur: ideo non sequitur,cP
quarta dubitatio, quia hic portio materiae genitae de corruptae est aeterna seeundum numeru,vel speciem, vel genus. si secundia specie, de genus est aeterna, iic priuatio est sterna secundum specie: ii sit aeterna una numero, ergo periectior erit, si forma, quia sorma una numero eli corrupti-b lis: ii materia est incorruptibili, una numero,& incoriumateria sit nobilior forma. sed quod dicit Simplicius uon est verum, quia A t istoteles primo de generat ione d ixit, Peadem est portio materiae geniti,& corrupti, de non tamesemper sunt eadem accidetia geniti,& corrupti.ut si aqua transeat in ignem , corrumpuntur accidentia aquae,& ta
men remanet eadem portio materiae, de non eadem acci-
ptibile est nobilius corruptibili; ergo materia erit nobilior dentia etiam accidentia omnia sum singularia,de requirutforma. oppolitum dixit Aristoteles septimo Metaphyli- subiectum particulate. antequam ergo accidentia singula
via I. . . rari olimm di ridi s rit est materia mat ei ia debet este limrularis de una
ces, & duo essent prima principia in natura. Oppolitum dixit Aristoteles 1 1. Metaphy lices , ν entia nolunt male disponi: ideo unus princeps, quod ellent duo prima principia.deducitur, quia si materia prima iit aetei na, ita di prima sema: erunt ergo duo prima aeterna: de sic du' prima
Principia contra lotam ratione.tertia dubitati quia Aristoteles non est vivis ratione Platonis,quia ille probat ma teriam esse aeterna, quia dicit in omni genere sent tria, generatur, de est forma, in quo recipitur generatio, & est materia, de examplar idea ipsa. cu ergo materia iit in quo suscipitur generatio: li generaretur, esset antequam esici: dc Aristotelcs non probat , quod sit ingenerabilis simpliciter sed tatum probat, a, sit ingenerabilis secundu motum: non autem probat,ν non sectit creata,quia Deus creauit illam ex nihilo. ratio autem Aristotelis probat tantum,Psit ingenita secuduum mutatione: non autem ιν sit ingeria sint , est materia, mat ei ia debet esse lingularis & una numero, ergo etiam stat ratio, quia si portio materiae est aeterna secundum specie,ita est de priuatione,'quae est sterna secundum speciem, de nulla esset differentia inter mainteriam,& priuationem: ideo dico,q, duplex est unitas naturalis una acto,alia potetia. materia est una actu a sua forma,quia habet ei se actu a forma .est unitas naturalis pote-tia,& sic materia est una numero, polentia ex sua natura,&hc non omnis unitas naturalis est asorma; sed etiam a materia,quia sicut res est,ita v na est, quia ens & unum couertuntur quinio Mctaphy sces, de sic eadem pol tio materiae remanet in gentio , decori upto. unde materia ignis sit materia aquae,& est eadem potentia, de aeterna:& quq libet portio matei lae cli aeterna,quia eadeeli ratio de una parte,& de alia: ideo semper suerunt e dem portiones materis,& crunt .ideo dico, ν materia est aeterna, di secundu
rita simpliciter.de primo dico, ut priuatio reuera proprie numerum,& secundum speciem. ad krgumentum,cum dinon corrupitur,sed improprie, sciliceo quo ad denomina- cis, tequeretur,mportio materiae esset periectior serma,tionem,quia modo denominat materia,modo non: Sc iic quia est aeterna,Mima vero corruptibilis. Dico,t ii colis priuatio per se corrumpitur quantum ad denominatione. deretur materia,ut aeterna, rma vi corruptibilis,lic ma- de secundo dico, in Aristoteles non dixi materiam gene teria eli nobilior simpliciter tame rma eu nobilior marari ratione priuationis, sed ratione sermae, de corrumpi teria,quia serina dicit actus,omnis perfectio lumitur ab ratione priuationis potius si ratione Potentiae dicit Simpli actu,quia persectiones penes suum gradum, de non penescius,li materia debet dici,corrumpi, de generari per accis recessiim a gradu,ut fingunt Calculillae, &cum tuum ens dens,debet dici per aliquid quod corrumpatur, di accidat sit purus actus, ens ergo quanto magis participabit actu, ei,& siccum priuatio accidit ei, dicitur corrumpi ratione talo erit persectius,& lie tarma simpliciter erit pei lectior priuationis,non autem ratione sei mae,quia serma non ac materia. exemplum ignis, ut agit in hominem, eis perse-cidit materiae,quia de natura subitantis non est esse in su- ctior homine ; simpliciter tamen homo est periectior: de
biecto.& ii dicatis, quod sorma iniit subiecto improprie sic musca est perfeci ior coelo, ut dicit Augustinus seelusa
intelligitur,quia in est subiecto tanquam perficiens iplum intellectiva,quia musta eli animata:coelum inanimatum. ideo dixit, materia per accidens corrumpitur ratione pria animatu autem est nobilius inani malo, tamen musca estuationis,quia priuatio est accidens ipsi materiae.de quar- corruptibilis:coelu: incorruptibile. lesio, quia si duo erutis dicit Averroes ,u, Aristoteles non daxit ratione pote- principia prima dicit Simplicius,ello, ambo sint aetertiae,quia potentia non corrumpitur reuera,sed dices ita pri na, tame no sequitur P duo sint prima principia,quia mari in ora rumnitur Dei se ii dicas corrupitur secun- teria dependet a primo opifice in genere causae linis: ideo
128쪽
nionis, v multa essent improducta, ut omnis substantiae abstratis, anima in t lleci tua, de materia prima. si dicas ex ouo ergo sunt aeterna. Dic x sui natura, Se propria non sequitur, quod sint plura principia, sed tantum est unum, a quo alia dependent in genere cause finalis efficientis, non e meientis proprie, sed efficientis, id est consetuantis:& sic etsi plura sunt aeterna; tamen non sunt plura principia, De tertio dico, quod non accipit rationem Hatonis quia Aristoteles non expressit illam demonstrationem, eo D non posuit causam exemplarem: ideo primo Poller. dicit, valeant idear Platonis ; lad dicam secundo huius annotiones sint in mente diuina secundum Aristotelem. Ad aliud, quod Aristoteles non probat simpliciter, ty male ria sit in generabilis,quia non probat,quae fiunt creata. Dico,quod Aristoteles non posuit aliam generatione, quam
Illam permutationem. negauit enim priuatione, quia non subi jcitur sensui. principia autem naturalia fundamur in sensu, unde,in coelum fuerit creatum,nullus sensus dem strat. & si daretur talis creatio, diminutus esset Aristoteles quinto Physicorum, cum meminerit de generatione, re non de cieatione: ideo dico,u, Aristoteles probauit materiam esse generabile limpliciter, quia nullu alium mo-
du generationis posuit quam ille qui est per mutatione.
ciem. Demonstrauit hucusque Aristot les tria esse principia natui alium corruptiabilium Ie quia de priuatione exacte locu tus est dicetis, quod est non ens, & quod distinguitur a materia . ct etiam exacte de materia prima dicens, quod est subiectum commune ex quo sit aliquid, cum insit, Ac quod sint ingenita, de una numero per c sequens debebat tractare de alio principio, quod est semma: de quia forma duplex, una abstracta,alia corruptibilis de abstracta tractare non est sermo naturalis philosoplai,
sed metaphysici quaerere, an sit una, an Plures, an aeterna, vel non: Se declarauit Ia. Metaphysicesu, ex aeternitate motus motor est abstractus,qui dixit, tempus est aeternu,
ergo motus eternus:ergo Se motor si aeternu ,ergo intelligit, seipsum unico actu sine compositione, de diuisione. deinde quaerit an sit vera talis forma abstracta, vel plures.& dicit, cy sunt plures, secundum quod multiplicata sunt
corporaccelestia: numerus corporum coelestium sumitura motur Ne hoc sumit philosophus a metaphysico, de tum vna substantia abstracta simpliciter,quia cntia nolunt male disponi,ergo. De isto ergo principio formali non est naturalis philosophi disserere. est alia de est formaco iuncta,
materie,de qua dicit philosophus .dicemus secudo hutns, de tripliciter dicet de ea. primo,cum desinit naturam,quae est principium motus. per naturam intelligit etiam forma secundo, tactat de tali serma,cum dixit, serma coniuncta mater tr.etli re non se aretur , materia,ratione tamen separatur. tertio, habet sermonem de forma, cum distinguit genera causarum in quatuor, cum declarat formalem cauiam: deinde facit epilogum . dicens, dictum est quae sint principia, i, non sint: deinde continuat hunc primum librum,an secundum, dicens, rursus alio sumpto primo dicamus. sed lite est dubitatio ex Simplicio, ut illa verba de principio secundia speciem, nedu intelligenda de forma abstracta P materia, sed etiam de coniuncta materis,dc sic cum forma coniuncta materiae sint primum principium, ea declarare ςrii metaphysici,quia metaphyllam declarat principia omnium scientiarii,3c hic forma coniuncta materiae,ut principium est metaphysici. vi vero obnoxia corruptioni est philosophi naturalisco sideratio.secundo,dubitat Simplicius, quia quaelit an illud primit principium
metaphysici sit causa esseiens ceterorum, vel no. S illud primum secundu speciem intellexit totum genus substantiarum abstractaru,non tamen illud primum principium simpliciter . tertio. dubitatio Simplicii, quia Aristotcles dixit,declarauimus quot sint principia, hoc est salsum,qui ea supposuit esse . quomodo ergo demonstrauit ea ' hoc enim est munus metaphysici: ideo dixit Simplicius quod
principia materiam est e declarare est munus metaphvs-ci.de primo dicit simplicius. Q possunt illa verba exponi reuera de utraque forma, ut dixi inus; sed quod dicit Simplicius non eli verum, quia forma coniuncta materiae, ut principita rerum corruptibiliu, pertinet ad philosophum naturalem,quia non est alia via ad probandu principia es se tria,nili per generationem, sed generatio eli considerationis philosophi naturalis: ergo declarare formam coniunctam materis esse principium primu est philosophi naturalis.q, autem generatio si via ad probandum tria principia, declaratur, quia fiat aer ex aqua. hic cum generatur aer, de nouo acquirit formam: ideo sorma est principium rei naturalis .de quia corruptio eli a contrariotidco priua iis in subiecto. le quia contrarium non agit nisi in subi cium:ideo oportet, I sit principium,insit subiectu principiorum contrariorum, scilicet formae, de priuationis, de sic forma coniuncta materiae, ut principium est naturalis philolophi. ad secundum, an tale principium effici cns,ut caula caeterorum. Simplicius dicit, u, sic ,de dicit, quod ex Alexadro, sed, ut dixi heri, sic daretur creatio, quia ex alia quo no post uni sieri, quia ante materia esset materia: ideo dico,u, multa sunt improducta apud Aristotelem, ut intelligentiae . materia prima, de anima intellectiva, & non sequitur,quod principium non sit unum,quia est v nuptincipium δε quo alia dependent in genere causae finalis de eia
scientis,conseruamis: non autetia essicientis simpliciter,ut
dicit Simplicius. de tertio dicit S:mplicius c5cedendo,u, Aristoteles supposuit, ut principia lint contraria: quomo do ergo dicit hic quod demonii rauit:etiam quia nulla est alia via ad declarandum tria principia esie, quὶm gene tio: ergo hoc non est munus metaphysici, sed philosophi naturalis .idco dico. 9, eadem demonstratione,qua demostrauit quot snt principia, eade demonstrat principia naturalia esse, quia non est alia via, quam generatio ad probandum principia esse ut dixi. Averroes hie facit digreiasionem, de dicit, consideratio formae separatae potest esse
duplex vel quoad quid est, vel quoad si est, de inquit considerandosormam abstractam,quoad quid est,eli meta physici .quoad si est, est naturalis philolophi. de ex hoe inquit Auermes, quod Avicenna errauit, quia dicebat ille,st haec quaestio an sit forma abstractae. etsi soluatur a philosopho potest tame solui a metaphysico. de Avicenna adducit rationem, do Auerroes inquit, scientia pra lupponude subiecto, quia est quid est,quia est,id est exis et terquia
cxilientium est tantum scientia, non existentium autetn,
nisi habetur latentia, nisi ex suppositione quicquid dieant alij,quia dicunt, ut de subiecto praesupponitur,quia est, id est existentia; seu existentia abessentia non dilieri re, sed subitatia abliracta est subiectum metaphysic t de ea enim I a. Metaphysices habetur longus sermo, ergo substantia abi tracta non poteli probari elle a metaphysica: de dicitui rationes,quas adducit Avicenna, non transeunt ordinε
probabilem: de eas hic non adduxit,quia alibi adducit, sed
129쪽
Lectiones in .j. Physic. Aristo t.
Vbi aliqui dicunt, quod in de substantia orbis & 8.Physicorum; ed hoc non est verum, quia de hoe ibi non habetur ver bum ideo alibi, scilicet in destructionibus destructionum disputatione quinta, dubio quarto contra Alga-zelem, de appellatur destructio destructionum, quia Algizeles destruxit principia naturalia, di ipse destruxit opinionem Algazelis. Dicit secundo. 9, adhuc magis errauit Avicenna,quia dicit, o metaphysicus probat materia priniam esse,&compositum naturale ex materia, & formarsed hoc est salsum,quia nulla est alia via, a motus ad probandam materiam,& compositum: ideo via motus dem5strauit duplicem naturam in coelis, quia coelum mouetur: ideo ab aliquo mouetur . nisi enim seipsum mouet, ut d
monstrauit septimo & octauo Phy sicorum : ideo errauit quod materia potest probari esse a metaphysico,& ita co- positum naturale:& dicit contra Avicennam,quia inquit, si a philosopho naturali non probatur substantias ablir etas esse,sed a metaphy sico tantia, duae essent scientis;sex-
transfert dictum Aristotelis ad omne sebiectum, cu ta ium de subiecto particularis demonstrationis loquitur, etiam i quia potissimum mediu ad demonstrandam rem esse est desinitio rei, secundo posterioru; sed definitio si hiecti est eiusde artificis,cuius est subiectum,ergo artifex poterit probare suum subiectu esse ex definitioe subiecti.
R Α T dubitatio simplicij, an aliqua sis
cultas posset probare suum subiectu esse. hoc diximus propter Averroem,qui dic est,.substantiae abstractae non poterant probati a metaphy lico, qui erant eius suto tame Metaphy lices in principio dixit, i, sunt tres:quia ψ- - in si metaphy Isicca probaretur substatias abii ractas esse, cu
non sit alia viarqua via motus includeret, ergo motu me
taphylices, & sic naturalis phylolophia e siet frustra, quia
tantu considerat ea,quae mouentur. sed hic est triplex dubitio, quia dicit,tantum philosophus naturalis probat materiam esse, non autem metaphysicus loquitur hic de materia prima, hoc no videtur veru, quia omnis demonstra . tioeli ex natura prioribus primo poster. sed prima materia nihil est prius in genere causae materialis,ergo nece iase est, st demonstratio huius sit altioris scientiae. etiam in secundo Metaphysices probat, Ii in omni genere causae datur status, si in genere causae materialis datur status,erpo est materia prima,quia datur status: etiam ita se habet
scientia naturalis circa materiam, sicut arti sex circa male
riam artificialem: sed nulla ars est circa omnia artificialia, ergo nulla scientia est circa omnem materiam: ergo sicut nulla ars probat materiam omnium artificialium,ita scientia animalis non poterit probare materiam esse. De primo dico, γ demonstrat primam materiam esse demonii ration qui Mid est per esiectus, quia ex transmutatione. De secundo dico, metaphysicus probat materiam prima esse in secundo Metaphysices. verum est, sed probat demon-Bratione naturali,quia probat generatione,quae est via.na turalis. De tertio dico negado argumentum, ut non datur una ars communis: ideo nulla ars pote st probare materia esse simpliciter.scientia vero naturalis,quia communis est particularibus libris,qui considerant res particulares:ideo
philosophus naturalis potest probare materiam esse. Securi dubitatio, quia dicit, si de subiecto praesupponi t ur,cia est,& quid est: deo manisellum est in scientia. Cotrariura ex si tores contendunt de subiecto philosophiae naturalis,quid natura sit.alius enim dicit, quod est corpus mobila:alius ens mobile, quomodo ergo est manifestum: immo unusquique probat suum subiectum esse ex definitiobiectum.& dicebamus, ut expositores in principio contedebant, quid nam esset tubiectum: ergo subiectum no est per se manifestum,quia de per se manis esto non est dubita tio. Dico, licet sit altercatio, quid natura sit subiectum; tamen apud Omnes prssupponitur subiectum esse, siue i lud sit corpus mobile, siue ens mobile: re sic aliud est pro bare corpus naturale esse subiectum;aliud probare tale subiectum e .erat alia disticultas, quia in hoc libro probatur principia,& accidentia communia,quae sunt subiectu huius libri. Dico,', reuera omnis scientia praesupponit subiectum suum esse: non inconuenit tamen, θ probet aliquid ipsius subiecti esse, sicut in philosophia natu tali subiectum est corpus naturale, & tamen probatur aliquod corpus naturale esse,ut quarto coeli probat ignem.ita in libro de anima.anima est subiectum; tamen piobat intellectum agentem esse, & sensum communem, quae sunt par tes amarae .ita hic liber non demonstrat principia, & acci. dentia communia esse,sed bene demonstrat aliqua prima principia ege,scilicet materia, forma. sed non demonstrat
priuationem esse,nec accidentia communia. ita ergo non
probat ille liber suum subiectu,sed aliquam partem. De tertio dico cum Aristoteles dicit, de subiecto praesupponitur,quid est,& quia est, loquitur reuera de demoni tratione particulari,non aute de scientia totali: tamen in e
dem primo inferius dicit,de subiecto omnis scientis praesupponitur esse:ideo ampliauit illud ad omnes scientias &particulares,& totales. QSarta dubitalio quia potissimumediu ad demonstrandam re esse est desinitio secudo posteriorum. verum est, quando esse rei fuerit ignotum,si tamen erit notu definitio non demonstrabit esse .quia prae
supponebamus illud esse, sed demonstrat causam per qua res est,ideo dicit Aristoteles secudo posterioru m, scimus re esse per accidentalia:deinde quaerimus,quid est res:deinde propter quid est,unde in demonstratione,qua demostratur rilibilitas de homine, non quaeritur, an homo sit ;sed praesupponitur esse . quaeritur aure propter quid est homo. Eli tertia dubitatio Ioannis Grammatici, quia dicit, P materia prima est ingenita,& innitebatur huic dignitati, ex nihilo nihil sit . di alteri dignitati, quae est de linitio
130쪽
teria cum qualitatibus est causa formae clementit ideo illa dignitas est salsa, nedum secundum leges, sed etiam secundum At illotelem. Secundo quia dixit, non posse nos comprehendere materiam nisi per analogiam ad subiectu rerum artificialium:hic tamen definitur materia,ergo intelligitur per sui naturam, S proprie. De primo Ioannes co-
cedit, ν illa propolitio est falsa, nedum secudum leges, sed etiam secundum principia Aristotelis,quia inquit, omnis forma exit insecus venit a summo opifice. sed quid dicit Aristoteles,quod ex nihilo n ihil iit, 2 Linconiensis secundo Poster lorum,& Scotus in prologo tertium sententiarum D ad hoc sunt multae dubitationes. primo, quia sicut
Dicntia praesupponit suum subiectum elle,ita prs lupponitvrincipia sui subiecti esse, quia sno praesupponcret,probaret et go illam sic probat et per alia priora, quod implicat, quia illa sunt prima. demoliratio enim eli ex priori, & si
probarent, trantirent metas suas, sed corpus naturale,cum
sit subiectum philosophiae naturalis principiti eius eii subsantia abit racia,quia ab ipsa dependet, ergo philosophus non potest probare substantias ab liractas esse, quia ipsae
sunt principi u corporis naturalis . secunda ratio, in quam
saciunt maximam vim illi Scottilaei & est ratio Auicennae in primo, di octauo suae Mettaphysices, di est ex diuisione entis, quia ens aliud est dependens, aliud independens, S aliud causatu a materia, aliud in causatum: ita ensali ud necessarium aliud contingens. est enim triplex diuisio entis. assumunt aliam dignitatem Aristotelis secundo coeli,textu I 8.duorum oppositoru, si vilius est in natura α persectius erit :& ita probauit dari leuissimum corpus, quia datur grauissimum: ex illis ergo argumentis daturens dependens,ergo independens ex illa dignitate, si unucontrarioru imperiectius est in natura, si ergo dependens datur in rerum natura,& est pesectius independente,&hit ergo ens omnino independens, & tale erit abstractum di sic haec ratio non includit motum. etiam ita potest argumentari,datur est causatum a materia, ergo & incausa- u, ergo erit ens abstractum; Se tamen non includatur motus in liac ratione. ita etiam de tertia diuisione potest dici. datur ens simpliciter cotingens. ergo S simpliciter necessarium,& tale est abstractum. Scotitiae isti adiuuant rationes, qu ia motus non colint i substantias abstractas, nec secundum esse, nec secundum caliditate, quia motus cst impellectior subitantia abistracta, ergo nec secundum cognitionem dependet substantia abi tracta a motu ex Arili
tele tecundo Metaphysices : quia eade principia sunt eis
cognitionis. temo,quia separat a materia: separatu,& non
separatum sunt primae disterentiae entis, quia conue tun tur cum ente: si ergo sunt primae differentiae entis pertinet
ad metaphysticum,quia subiectu ,& differentiae sunt ei uiadem sciemiae, ergo metaphysice potest probare substantias abstractas est e. de etiam naturales subalternarent ii
hi metaphysicum, quia probarent principia entis, quVsunt lubilantiae abstractae.etiam.& est argumentum Lin- contentis, omnis quaestio quaerens esse rei est metaphysici, quia esse rei,& ens sunt idem:disserunt solum grammaticaliter, ut dicebat Averroes libro deliructionum, qui dicebat, ' eadem est propositio.Socrates est ens, S Socrates exsistit,& erat,in primo modo dicendi per se. si ergo esse, do ens, sunt idem, S ens tartinet ad metaphysicum,ergo quaestio quaerens esse substantia tu abstractarin erit metaphysici. quinto, quia, ut dixi potissimu medium ad demonii randam rem elle est definitio, secundo Poster. sed
subitantiae separatae desinitio est metaphysici, ergo demostrare sublutiam separatam esse. est me: aphysici sed ii
heo unicum argumentum aduersus opinionem,quia Aristoteles. 3 2. Metaphysices volens probare substantia a stractae sie, reassumpsit demonstratione, quam secit octauo Physicoru, si ergo es et alia via, ille eam I 2. Metaphysices tetigisset: ideo est duplex modus dicendi diui Thomae,ui metaphysicus potest probare substatias abstractas. esse; sed tamen praesupponit demonstrationem naturalem sed politio non est intelligibilis, quia ego quaei an sit alia via,quam aeternitas, motus,s sic, ergo no prae lupponit de
monitrarionem naturalem volens probare, subflatias abstractas, si non, ergo solus naturalis poterit probare illas esse, quia aeternitas motus est talum naturalis philosophi: ideo est triplex modus Averrois, I solus philosophus probare potest lubstantias abstractas esse,& probabat Auer-roes duplici ratione, quia nulla scientia probat suum s biectum esse; sed lubstantia abstracta est subiectum m taphy sici, ergo non potest probari ab illo. Secunda ratio, Quia sola aeter nitas motus demonstrat iubilantiam abstractam esse, Ad illa eli philosophi naturalis tantum. I ertio, do primo dicto est difficultas, quia verum est,ta, nulla scietia probat suum subiectum adaequatu; probat tamen paΘtem illius, quia naturalis,ut dixi probat ignem,& intellectum agentem esse:sed substantia abstracta non est subiectum adaequat si metaphysici;sed ens, ut ens Metaphysice ut dicit Arist. sed est pars subiecti; ideo potest probari subitantia abstracta esse a metaphysico, & in.1.suo dicit, est dii scu ltas, quia dicit, 2 sola aeter nitas motuS de monstrat substantias abstractas esse Contra, quia Arist teles tertio de anima, textu quinto demonstrat intellectit
esse, separatu a materia, quia omnia intelligit,quia,inquit, esse recipiens debet este denudatum a materia recepti: vade tactus non sentit suam humiditatem, nec visus calores
sed intellectus noster intestigit omnia materialia; ergo est
se paratus a materialibus, ergo abstractus: tamen haec ratio non includit motum.& quia alia ratione probat intelia
lectum esse separatum,quia dicit,cuius opinio est separata,& ipsum eli separatum, quia mobilius is subiectum 1 quo stuit opinio,qua ipsa opinio: sed opinio intellectus nostri,quae eli intelligere est separata a materia, quia no educta de potentia materiae, & intestigit in alia, ergo intellectus eli materialis i& abit tactus,& ratio non includit motum .septimo, quia valet intellectus noster, est separatus, ergo di cosum est Ieparatum a materia,quia intelligentia coeli est nobilior nostro intellectu sed noster intellectus est immaterialis,ergo di intelligentia,' coeli,quiali non esset immaterialis, di abstracta, no ergo esset perfectior intes lectu nostro, quia,ut dicit Augustinus, i na materiale est nobilius materiali,& intelligens natura intelligetia,& vi-
Deris, no vivente: deinde probatur, quod aeternitas motus
non sit sufficies ad probanda subliantiam abstracta este ,
quia no valet.imesiectiva mouet esu tempore inntillo,
ergo abstracta est a materia,quia lux solis tempore perpetuo parte sibi circunt ante disponit ad luce;& illi attamenno valeturgo lux est abstracta, aeterna, quia lux est corruptibilis. habet enim conditionem materiae, extendit ut
ad extensionem subiecti,& diuiditur ad diuisione eius.
ERAT dubitatio, num philosophus naturalis solus
possit probare substantias abstractas este, dixi, ν solus philosophus potissimum hac ratione, quia I a. Metaphylices usus est tantum Aristotes is ratione iacta in octauo physicorum, quae est ex elei nitate motu . & pr