장음표시 사용
111쪽
Lectiones in .j. Physic. Aristo t.
introducitur dispositio pro anima rationali in illa parte. si
vero ducitur pro anima rationali ergo eu anima rationalis,
quod probatur,quia non stat ultima dispositio alicuius sormae sine illa forma. si dicatur, Q sit luccessio ex parte is mae generandae; tamen llant argumenta prius factaudeo no idemquomodo Auerroes pol sit defendi:
i cum duplex erat tras mutatio, tum in sub j ii antia, tum in accidentibus, manifestum
erat, quod in omni transmutatione accide tium requirebatur subiectum: quia ex quo accidens eli in subiecto, ideo generatur cum lubiecto. dubium erat de generatione subitantiali,quia substantia non est in subiecto, ideo videtur generari sine subiecto; tamen probauit, quod in generatione substantiali sit subiectum inductione, lai licet quia in planta, de animali est subiectu: subiungit autem modo, sunt autem, quae sunt, simpliciter . exponit Alexander, ta, omnia, quae fiunt naturaliter,
sui cum subiecto, de ita dicit, D Aristoteles uniuersalitarvuli probare,in omni generatione, u1 requiratur subiectu, di inquit,ubquae generantur, quinq; modis fiunt, vel tral- figuratione,vel additione, vel diminutione, vel compostatione partium, vel alteratione, per transformationem,dicit Alexander,intelligit accidens artificiale: per alterationem, intelligit generationem subitantiae, non facit autem mentionem de generatione accidentis naturalis: quia in hoc erat manifestum,quo subiectum: ideo dicit A lex aderuniuersaliter vult probare in omni generatione tam su stantiali,quam accide tali, ut requirat subiectum,cula,quae sunt transfiguratione,egent lubiecto, in quo transmutantur, vi s s rei pectu statue: in additione requiritur subiectu,
cui addat: in diminutione requiritur subiectum, a quo diminuatur: per compositionem partium etiam requiritur subiectum, scilicet partestin alteratione autem est etiam subiectum, quia alteratio eli alicuius mutatio: de vocavit generationem subitantiae alterationem,quia generationi an
nectitur alteratio sed haec expolitio non placet Simplicio, quia dicit, quae sunt transfiguratione, substantialiter itur, quia ex aere si statua substantialiter, quia sor ma statuae est forma substantialis, quia serma substantialis est, quae sicit aliud. ccidens facit alteru: forma autem statuae facit aliud, quia facit statuam diuersam ab aere: ideo forma statue non est accidens, sed forma substantialis, ergo per transfigur tionem non potest intelligere generationem accidentis, artificialis .&quia Alexander dicit, ut per alterationem intelligit generationem substantialem,quomodo hoc est veTum, quia in alteratione manet subiectum substantialiter: in generatione substantiali non remanet subiectu substantialiter, quomodo ergo per alterationem non intelliusit generationem subitantialem Tertio quia supra proba- ait de generatione accidentali, requiritur subiectu,quia accides habet elle in subiector ideo generatur in subiecto. Quarto addo,quia ratio Arist.esset imperfecta, quia cum
vellet ostendere,u, in omni generatione requiratur subiectum,inductione hic vult probareadem necessitate diuisionis: quia inquit duplex est generatio, simplex, cum res
simple x fit composita,cum generatur res composita, ut cuhomo musicus generatur, & inquit, quod generatio simplex,est bisariam,vel sit secundum superficiem,vel secum dum profunditatem:quae fiunt secundum superfici transpositione dicunt fieri, ut ex aere fit statua, transpositione
quadam, aut secundum permutationem subiecti, quo ad prosunditatem: Sc haec bifariam, vel secundum totum prosundum,ut cum animal, S: planta generatur ex semine vel secundum partes prosunditatis: & hec bi sitiam vel appositione,vel lubtractione.quid de alteratione dicit Simplicius, concedit cu primo,stilicet transsgural tone,licet dinseiat, quia alteratio est magis,quia alteratio dicit mutationem si mpliciter rei transfiguratae, dicit transmutationem
rei,& ordinis partium. Sed expolitio Simplici j est valde
puerilis.primo longe errat, cum dicit,transfiguratio eligeneratio lubilantialis, & θ forma statuae sit forma substantialis, hoc non est verum, quia figura est quantitas secu dum rei veritatem: secundum modum praedicadi est qua hias: quomodo ergo est forma substantialis,&ita quom do transfiguratio erit generatio substantialis etiam forma statuae non sacit, quia per manet idem subiectum lcilicet aes, quomodo ergo est transmutatio substantialis' quia intrant mutatione substatiali, lubiectu corrumpitur, in traiahgu ratione permanet: ergo,secundo ex Ar illotelis verbis probatur, loquatur de generatione accidentali,quia inquit,cum ex ere fit statua, talis generatio non est substantialis, quia fit ab arte. ars enim non potest sacere generationem subitantialem. etiam q, dicit, quod duplex generatio substantialis, vel secundum superficiem, est trant mutatio substantialis secudum profunditatem: hoc est salsum,quia in omni generatione substantiali fit transmutatio secundu profunditatem, quia nulla forma naturalis introducitur in materia, nisi illa sit trinae quantitatis. de si dicatur, uicolor sit in superficie,illud dictum intelligit apparenter,quia apparent in superficie; secundum rei tame veritatem sunt in profunditate, etiam ratio Aristotelis esset imperfecta,quia cum vult concludere, ut in omni generatione requiritur subiectum: si tantum hic loquatur de generatione substantiali,imperfecta erit ratio sua,quia dubitatur de generatione artificiali δε de generatione accidentium. Dico ergo Plonge rectior est expositio Alexadri ad obiectionem. De. primo cum dicit,*generatio transfiguratione est generatio substantialis, hoc est falsum, quia figura est quantitas: ideo non est talis generatio substantialis. De secundo dico, quod per alterationem intelligit generationem,quia in generatione semper annectitur alteratio, ideo nomine alterationis intelligit generationem substanrialem. De tertio dico, q, supra particulariter locutus est de generatione accidentis: hic vero vult aliter loqui de omni generatione, ideo assumit generationem artisci alium, de substatiae. De quarto Aristoteles iam dixit, P in relatione non est relati nec in via,nec in quando, quinto Physicorum, in relatione non potest esse generatio, quia relatio non dicit aliquid additum sundamento, ideo in ea non fit generati O. de ita quando dicit respectum, ita, ubi dicit respect um continentiis aut comenti, aut contenti,dc continentis. ideo in
ipso non est generatio.Sed dicetis nonne ubi terminet motum,quia in ubi est motus simpliciter. Dico,il, ubi terminat subiectum ratione subiecti scilicet, ratione loci, aut itina dimensio, ut dicit,tamen respectum in ipso non est generatio. Averroes facit longam digressionem, quae autem habetur in de substantia orbis, capite primo, se accepit opinionem a Simplicio infra, & Ioane Grammatico. dicit autem, ut generatio substantialis de accidentalis in hoc ueniunt, ambae sunt permutatio eiusdem rei, id est subiect i,ex una qualitate in aliam id est, ex una dispositione in aliam .disserunt bifariam, primo ex nomine,quia una dicitur lubstantialis, de altera accidentalis .subitantialis ap-
Pellatur , quia in sua permutatione perditur servi sub van
112쪽
tialis, .& desin dio rei. in permutatione accidentali subi cium remanet idem secundum sormam,& secundum des nitionem.Exemplum.quia cum ex semine fit planta, illa est generatio substantialis, quia perditur forma seminis,&definii io eius: cum vero corpus transfiguratur de albo in nigrum, remanet idem subiectu corpus secundu formam substantialem,do secundum des nitionem disserunt. secundo,ex parte subiecti, quia subicctum transmutationis substantialis no est idem subiectum nussiero positive; sed priuatiue: subiectum transmutationis accidentalis, est unum subiectum numero positive.& declarat A vermes,quia in transmutatione non perditur forma, nec definitio rei: sed remanet subiectum cum forma substantiali forma accipitur unitas polit tua. ideo in transmutatione accidentaliit manet idem subiectum numero positive. cum vero in subitantiali transmutatione perdatur forma: subiectum vero remanet unum numero priuatiue, & non postive. se dicit Auer es,quomodo accipiatur hoc corpus,demonstratu est.quidna Averroes intelligat per corpus,apud Auermem in triplici disserentia est corpus, aliquando accipit illud pro indiuiduo substantiae, aliquando pro materia cum trina dimention aliquado pro ipsa trina dimensione. Dico,quod intelligit indiuiduu substantiae:dicit ergo Auer-roes , quod materia cum trina dimensione est subiectum generationis substantialis, quia non potest introduci sorma substantialis,nisi materia habeat trinam dimesionem, quae terna dimensio non est substantialis. & hoe est contra Avicennam, ut dicam , quia si esset sema omnes aliae selmae essent accidentia, quia aduenirent enti in actur &quae adueniunt enti in actu, sunt accidentia.& dixit,quod talis trina dimensio est una numero priuatiua, quia acciadens est unum unitate subiecti,sed subiectum eius est : materia prima est una numero priuatiue, quia una numero
positiue , sorma est. & dicit, quod illa trina dimensio est
inseparabilis materia.& in hoc est contra omnes latinos.& dicit Averroes quod est in separabilis a materia, qui snon sequeretur, quod forma non possit introduci in subiecto, quia omnes aliae formae praesupponunt quantitatem in numero:si ergo qualitas sit separabilis,quomodo intro.
ducerentur aliae forma in subiecto' & sic remanebit materia sine formis,& contra dixit Aristotcli:
sito praecedit omne serma in materiatam subitantialem,quam accidentale.Secundo
dixit, quod illa dimensio erat forma accidentalis,non substantialis. Tertio dixit, erat una numero pr tu aliua .Quarto dixit,u, erat insepara bilis , prima materia.ideo omnis quantitas, quae est in mainteria prima, semper suit, & semper erit: & nulla quantitas currumpitur in materia,sed est sterna,& hse opinio est verior. ex hoc intulit contra Avicerinam, quia errabat Au cenna dicens corporeitatem esse formam substantiale praecedentem omnes formas speciscas. nam Aviccenna posuit hunc ordinem,primo materiam primam:deinde formam corporeitatis, quae erat substantialis: terito quantitatem interminatam: quario formas specificas:quinto qualitates terminatas. ideo dicit, Avicenna erravit,qui posuit formam corporei talis esse substat iam . ideo dicit Averroes
quod in omni generatione requiritur subiectum, quia duplex est generatro substantialis, & accidentalis: de in una,
quia requiritur subiectum, quia omitas productio requirit subiectum; nis generatio est productio, ergo omnis Nneratio requirit subiectum. non secit differentiam Aue roes inter generationem, & productionem. ideo dicit, lin omni generatione est subiectum. & duplex generatio substantialis simpliciter,& non simpliciter : generatio simpliciter est,cu fit res pr supposita prima materia tanquam subiectum generatio no simpliciter substantialis est, cum
res generatur, sicut antiqui ponebat, vel per alteralionem, vel per congregationem, & segregationem: quia alteratio praesupponit subiectum actu, ita congregatio. ideo in omni generatione substantiali simpliciter est subiectum , dein generatione substantiali secundu antiquos:ergo in omni generatione perquiritur subiectum. ideo inuehitur c tra tres leges, quia ipsae ponunt creat ionem, Si secundum
ipsum non potest poni, quia omnis productio requirit si biectum. ideo aliquod individuum subiecti non potest
acquirere totum suum esse,quoad materiam,& quoad sormam, ut ipsae leges ponunt. reprehendit in alio Avicenna, quia ponebat materiam coeli esse eiusdem rationis, quia dicit, hoc non est verum quia materia prima terminatur pertransmutatione substantialem; sed materia,quae est in coelo, non transmutatur ad formam substantialem: ergo non est materia prima. Ideo Aristo.octauo Metaphylices dixit, quod materia coeli, Ze inferiorum non eli eiusdem --tionis.dicit adhuc,errat Avicenna,qui posuit in coelo se sitivam deducta ex potentia mat et ix:hoc est falsum, quia forma deducta ex potentia materiae praesupponit materia primam; sed in coelo non est materia prima; ideo nec forisma deducta ex potentia materiae, scilicet tot ma substa tialis,quia formae accidentales,ut quantitas,quae de potentia materiae deducuntur .ideo sol ma coeli debet esse denua
data a materia: sed quia quis posset dubitare, c um dixit,
materia coeli caret potentia: sed coelum habet potentiam mouendi ad diuersa ad ubi: ergo non caret polentia. respodet Averroes, quod materia coeli no caret omni potentia; sed tantum potentia transmutandi substantialiter caret.
habet enim potentia ad ubi .est postea disserentia, quia dicebat , D in transmutatione substantiali perditur nomen rct definitio in accidentali non perditur nec nomen,nec definitio.secunda disseretia fuit ex parte subiecti .corpus d monstratum est subiectum utriusque, vi subiectum transmutationis substantialis est unum potentia, ut subiectum accidentalis est unum numero positive quia remanet se ma, per quam est unum numero positive in potentia. pr ma dissetentia ex parte vocis est difficilis, quia ista proposito est per se. pater mihi Socrates est homo: ergo neces saria, ergo Socrate mortuo adhue, Socrates erit homo, sta proposito erat necessaria, quia si non est verum, ergo illa propositio erat contingens. si ergo Socrate mortuo, S crates sit homo,in corruptione ergo illius no perditur nomen substantiale, nec definitio.etiam praedicata primi modi,& secundi abstrahunt ab existentia,quia exilientia co- petit rebus singularibus. si ergo abstrahunt ab existentia,
ista propositio erit vera.Socrates est homo, Socrate mortuo,etiam deformis elementorum, quae intenduntur,& remittuntur secundum Averroem.cum intenduntur, n
ramur: cum remittuntur, corrumpuntur: lamen remanet
semper suum nomen,& sua definitio. Exemplum, quia casorma ignis i emissa intenditur, nonne generatur ignis, de prius erat ignis:ergo non perditur nec nomen nec dc sinitatio.de secunda disterentia ex parte subiecti, quia dicit,s hiectum in substantiali transmutatione est unum numero priuative. Contra Auia eadcm portio materiae remanet ganerato, di corrupto,& est ens per se, essio unum: quia una' to
113쪽
Lectiones in j. Physic. Arish ot.
tas est pasilo entis: Sc materia est uno numero in omnibus generabit: bu ,S corruptibilibu ,etiam .quia dicit, hoc corpus demonstratum est subiectum trant mutationis substa tialis,dc accidentalis: an Auertoes intelligit per corpus demonii ratum indiuiduum substantiae, vel materiam cum
trina dimensione, si intelligit individuum substantiae, hoe
non esi subiectum trans nutationis subitantialis, quia materia prima est primum subiectum transmutationis su stantialis .li intelligit materiam cum trina dimentione, illa non est subiectum transmutationis accidetium, sed suum subiectum est ens actu compositum de uno opposito ad
aliud oppositum. De primo dico, quod illa propositio est
Per se, ergo necessaria .concedo ergo per tuae veritatis, nego consequentiam, P declarat Averroes primo posteri rum, quod Priedicata pii mi modi sunt necessaria vel simplicitet ; & sic sunt perpetuae veritatis, vel sunt necessaria suppositione; Si sic non sunt perpetuae veritatis. Dicamus
ergo quod illa propositio eli necessaria necessitate suppositionis,no simpliciter. De secundo dico,quod salsum est, quod pDedicata primi modi abstrahant ab existentia, quia
in libro destructionii declarauit Averroes, quod exilientia una in intellectu, alia in re. ideo praedicata primi modi non abstrahunt ab existentia: nec scientiae possunt abstrahi ab existentia. ideo expono illud dictum primi Posteriorum, de subiecto praesupponitur, quia est, & quid est: quia
est. id est quia existit , quia de rebus non existentibns non est scisntia, nisi ex suppositione, ut dicebat Aristoteles de tonitruo,& pluuia, o de ipsis habebatur scientia ex suppositione primo Posterioi um. scientia tamen simpliciter est
eorum, quae existunt: de sic scientia realis non abstrahit ab existentia. De secundo,quia intentio,& remissio in clemetis sunt transmutationes substantiales; tamen remanet idesubiectum secundum nomen, & definitionem. dixi alias opinio Averrois erat purum figmentum, quia in substa tia non est motus, de Averroes hic faciens disserentiam inter generationem substantialem . & accidentalem dixit in subliantiali generatione, subiectum est ens in potentia, deperditur nomen, di definitio . in accidentali non perditur nomen substantiale, nec definitio. si ergo generatur ignis, cum intenditur eius forma, prius erat ignis, lic subiectum in actu;Je sic non perditur nomen,nec definitio. secundo, quia ponit generationem elementorum successivam; hoc
est leue: quia quinto Physicorum in hoc differt motus 1
mutati ne,quia motus est successivus: mutatio in inlianti erat alia disserentia quae habebat obscura verba.& dico, quod iste est sensus verboru Auerto is, qui duplex est unitas naturalis potentia,scillari aci id,& potentia,sicut res est; quia si est actu est una numero actu. ideo compositum est unum numero actu.ita forma est una numero actu aliqua est res potentia, Ne sic est una numero potentia, Se ita cum materia sit ens in potentia. ideo est una numero potentia positive, 6: sic est eadem portio positive in vivo, de mortuo.si dixit, quod materia est una numero priuatiue,intelligit, quod sit una numero priuatiue actu,quia unitas materialis actu est a serma. De secundo dico,quod Averroes
intelligit individuum substantiae, quod sensui subi jcitur,
m dicis,non potest esse subiectum transmutationis substantialis;verum est, quod non est subiectum primum;sed secundarium. sed per illud circumscribit primum subiectum quod est materia prima, quae est subiectu transmutationis substant talis piimum. Secunda est dubitatio,quia dicit,quod quantitas praecedit omnes formas tam substatiales, quam accidentales in materia: ideo Simplicius dixit, at post substantiam ponitur quatitas, quia est primum
accidens, quod sundatur in substant 7a: sed eontra hane opinionem sunt multae dubitationes r quia actus subitantialis
est natura prior actu accidentali: ergo prius debet praec dere forma substantialis in mater ia, quam quantitas. S cundo, ens per se praecedit ens per accidens, de compositioentis per se praecedit compositionem enti, per accidens: sed compol itio materiae cum forma est ens per se, te compositio materiae cum qualitate est ens per accidcns: ergo forma substantialis praecedit quantitatem. etiam ex Auerroe: quia accidens landatur in ente, actus ens actu est per formam: cum ergo quantitas sit accidens debet fundari in ente, in actu, de sic forma debet praecedere eam quant talem. Dico,quod opinio Averrois est verior.& imagin tus est Averroes, quod quantitas sit aeterna primae materiae.ideo quantitas,quae suit semper, erit,de non potest corrumpi, nec augeri. imaginatus est etiam, quod duplex est quantitas,terminata, de interminata: interminata piscedit formam imaginationi , est etiam quod terminata quantitas,de interminata sit eadem Misserens latum ratione:quia dicit interminata, ut praecedit sormam generandam: dicitur terminata, ut sequitur formam substantialem,de latum est una quantitas,quia impossibile est, η, duplex quantitas reperiatur in subiect sed tantum variatur quantitas lac dum extensionem, de intensionem,est tamen eadem. Ad argumenta ergo cum dicis omne accidens fundatur in subiecto actu, verum est: ergo quantitas fundatur in subiecto actu, verum est. ergo sorma substat talis praecedit eam, verum est,quod praecedit terminatam. quid de indeterminata idico, quod eadem est. ideo landatur in subiecto, in non potest inueniri materia absq; sorma. ideo semper quatitas interminata est in subiecto actu. si dicimus suppontiatur, quod materia sit sine forma,dico, θ hoc est imaginationum,de ita etiam imaginari poterimus, quod illa qua titas erit in materia sine forma. De secundo dico, I, compositio entis per se praecedit compositionem entis per accidens simpliciter, sicut actus praecedit potentiam. simplici ter tamen compositio per accidens praecedit compositi nem per se respectu indiuidui termini, quod generari debet,sicut potentiam praecedit aliquando actum .nono Metaphy lices etiam Averroes dicit, u, quantitas est costerna materis primae.contra, quia serma, quae deducitur ex potetia materiae est generabilis, de corruptibilis; sed quod est corruptibile,aliquando debet corrumpi, primo coeli:qu modo ergo est sterna Secundo, cuius principium est generabile,de corruptibile, de ipsum est genera Sile, de corruptibile sed principium linea, quod est punctum, est corruptibile: principiu superficiei est linea, di corruptibilis, principium corporis super scies,quae est corruptibilis,quia 'natur aqua in vase, de diuidatur illa aqua per medium v sis,corrumpitur superficies continuans illas partes,de generantur duae superficies alis: ergo dc quantitas erit corrupti, bilis,ergo non coaeterna pi imae materiae. Dico, quantitas est coaeterna primae materiς.dicis deducta est ex pol tia materi Aquomodo, qui si non esset deducta, esset intelia lectu rgo generabilis di corruptibilis. Dico, quod gene ratur, de corrumpitur non per se; sed ratione terminorum, quia variatur secundum maiorem, de minorem extensi nem. ideo generatur quantitas, de corrumpitur secundum
quid. De secundo dico, quod punctum no est principium lmeae, nec linea superficiei. At dixit Aristoteles. Dico,u,
loquitur imaginari de mathematice, quia imaginatur, ex fluxu puncti causatur linea: de ex fluxu lineae supersi-eies; sed hoc non est verum secundum rei veritatem. cum
ergo dicis cuius principiu est generabile, de corruptibile, Lud. Bu a Lin Pliri. Arist. P de ip -
114쪽
di ipsum est generabile, & eoruptibile, verum est;sed principia quatitatis sunt generabilia, fallum est, di Aristoteles,
A TIS diximus de trina dimensione dicebat Averroes,quod illa prscedit omnes sormas. ex hoc in seri correllariu contra AvicennI, qui dicebat, quod ima cor reitatis pra cedebat trinam dimensionem, &talis forma erat coaeterna materiae, dicit Averroes. Errat Avicenna, quia terna dimensio praecedit omnes formas.
est ergo dubitatio, nunquid in materia prima generabiliust ponenda corporeitatis substantialis, quae praecedit na. turam quantitatis, te videtur,quod sit ponenda, quia prima materia non existit, nisi actu subtantiali . debet ergo
praecedere ipsam omnem formam accidentalem. & cum quantitas sit coaeterna primae materiae: ergo & illa forma corporeitatis debet esse aeterna primae materi .sunt etiam
triplicia argumenta quae feci, quia actus substantialis prς- cedit actum accidentalem: & accidens fundatur in ente in actu.jdeo praesupponit sormam substantialem. quantitas ipsa etiam compositio per se prscedit compositionem per accidens, & ignis, qua ignis differt ab aqua,& conuenit cuaqua:corpus ergo Hrma, per quam ignis est corpus, debeteste alia a forma,per quam ignis est: quia per eandem se mam non conueniunt res, & differunt;sed per diuersas.Sedicebat Averroes, quod serma corporeitatis non est poncnda : quia formae suprauenientes illi essent accidentia, quia formae aduenientes enti. in actu sunt accidentia. si esset forma corporeitatis & esset substantia, tunc materia esset in actu:& si formae aduenientes ei elIent acci dentia: sed
hoc dictum habet dissicultatem, quia in duplici differentia sunt corpora simplicia.& sunt quatuor elementa,& c posita generatur ex materia prima denudata ab omni sor-ma .composita autem generatur ex materia secunda, quae materia secunda est materia prima cum formis elementorum remissis. Est dubitatio quomodo forma adueniens mixto erit substantialis. Cum ad neniat formis elementorum,qus sunt in actu etiam de homine, quia lunt duae ani mae,icilicet sensitiva; de intellectiva aduenit sensitius: ergo
ipsa erit accidens. Soluat Averroes argumenta. Avicenna
habuit in hac quaestione multos sautores, ita ut de hac re sint tres modi dicendi. primus est Lincon.& Alberti Al mani,quod datur forma corporei latis re distincta a sorma
specifica .nam prior trina dimensione,& perquam res hisbet esse corpus. si arguas argumento A verrois, quod sommae aduenientes materiae cum forma corporeitatis, erunt
accidentia. dic uni ipsi,quod non sequitur, quia duplex estens actu perseci um, Ac impellcctum sei ma adueniens enti in actu perfecto est accidens ; sed Erma adueniens enti in actu imperfecto non sunt accidens, & ita cum serma copositi adueniat materiae formam corporeitatis habenti,no dicitur accidens, quia non habet esse imperfectum a tali serma, scilicet corporeitatis. sed contra hanc opinionem
sunt multi modi dicendi, quia dicit, quod haec forma est
coaeterna materiae prima: ergo deducta ex potentia mat
ita. si sic ergo corruptibilis, quia serma causata a materia est diuisibilis diuisione eius. ideo corruptibilis. forma a tem aeterna non est causata a m teria. ideo incorruptibilissi ergo corruptibilis aliquado corrupitur, quia imposiibileu forma substantialis corruptibilis fiat aeterna, etia omnis sorma substantialis est natura . natura est principium motus, & quietis. sed illa set non ma est principium alicuius
motus: quia non magis sursum, quam deorsum: ergo non datur talis forma. tertio, quia omnis forma causata a m teria requirit dispositionem eius,tum ex parte quanti latiutum ex parte qualitatis. ex partequantitatis, quia gener tio est terminus alterationis, ideo Omnem generationem
praecedit alteratio. ad hoc ut introducatur in ipsa ; sed informa corporeitatis nulla est dispositio ex parte qualitatis, quia sat sub contrarijs dispolitionibus, qui in genere stat sub sua caliditate,& siceitate,in aqua sub sua frigidit te,& humiditate: non dabitur ergo talis forma corporei tatis. quarto, quia genus non praedicabitur essentialiter de specie, quia ex quo est forma generis distincta re a forma specifica,& forma generis eli pars formae specificae,& pars
non praedicatur de toto essentialiter:ergo senus non prodica Situr in specie,cum sit pars eius.oppositum dixit Ar stoteles. Declaro quomodo genus sit pars speciei, quia a cipio animal corpus est pars, quia animal habet esse corpus per formam corporeitatis. venit sensitiva,& constituit animale totius ergo animalis una pars erit materia prima cum forma corporis . secunda pars erit propinqua serma ;ideo aliter Scotus dicit, quod illa serma corporis non distinguitur a forma specifica, nec est per se una,nec coste
na primae materiae, nec communis omnibus corporibus .
oppositum dicebat, alia opinio dicit ergo quod tarma corporeitatis est comunis in omnibus tantum viventibus, no inest simplicibus,nec alijs corporibus:& per talem sermacorporis iit organi ratio in membris. in primo generati nis, semota anima, remanet forma, per quam cadauer, Scest, & dicitur cadauer, quia tendit in resolutione eleme torum. si dicatis, talis serae a corporis in principio generationis erat ultima dispositio pro anima rationali; quom do ergo remanet incadauere i semota anima, dicit, ui illa serma solum non erat ultima dispositio pro anima rati nati ; sed ipsa cum tali complexione:& quia in corrupti
ne corrumpitur talis complexior ideo corrumpitur animal de remanet illa . a. si dicas an sit una forma, vel plures sermae, dicit. & si dubius videatur, quod non est una simpliciter serma; sed est una forma composita ex pluribus sermis partium,quia in partibus sunt formae ipiae diastinctae:&ita ista eli tua opinio' sed patitur disti cultatem hac: quia ex quo serma, per qua est os δε serma per quam
est caro, sunt specie distinctae, & remanent etia in osse corrupto , & in carne corrupta: ideo uni uoce erit caro vivi, demortui: quia eadem serma in utraque : ergo uni uoce sunt ex desinitione uni uoci. oppositum dixit Aristoteles, quod caro vivi, & mortui est equi voce. etiam sequitur, F pr num dicisum ab arbore, & cadauer, & lignum non erunt
in praedicamento subitantiae directae: quia, quae ponuntur in praedicamento substantiae directae, sunt ipsa composita,& non partes. cum aute cadauer, lignum, pomum sint corpora , erunt Partes: quia materia cum serma cadaueris est pars compositi: ideo non ponetur in praedicamento su uanitae r & visus est fateri lioe argumentum Scotus, m tus est ipse propter communem maxime I heologiam, P ex auctoritate sanctorum erat idem corpus Chiilii viuu, di mortuum;non potest autem esse idem ex parte animae,
quia non era i eadem anima: ergo ex parte formae corp-ris etiam talis forma est terminus primus transubstanti nis panis in corpore Chiisti per illa verba:per eandem tamen formam animal est animal, di corpus: quia per sor mam corporis non est corpus de praedicamento subitartiae secundum ipsum: ideo est tertia opinio Averrois ,quid cit, quodno datur forta a corporis diuincta a forma spe
115쪽
Lectiones in .j. Physic. Aristot. II s
i mellectiva non erit accidens, quia non adueniet corpori,
ut illud inseimat, sed tantu,ut ei asiillat, tertio de anima. Esca ; sed per eandem formam animal, de per eandem est
corpus.non enim sunt plures formae in composito. Ad argumenta dico, quod duplex dimensio, una terminata,alia intret minata. Simplicius dicit, materialis, & formalis: de nulla eli interminata dimensio in materia; ed quae est terminata,etiam interminata est:qui i respectu formae sutur sest interminata,respectu sorniae praesentis eii terminata:&quia terminata sequitur formam substantiale ordine naturae,ideo interminata est in subiecto actu;praecedit tamevia originis formas ipsas,quia prius materia disponit quatitatem , antequam introducatur serma subliani talia: ideo
non datur dimensio interminata, quae praecedat simpliciter omnes set mas liab statiales,quia sic daretur una quantitas inret minata simpliciter,quod est salsum: quia sicut nodatur materia absque sorma, ita etiam qualitas absque termino aliquo. cum ditis, ex quo est accid ens, aduenit, enti in actu, verum eli:non ergo praecedit formam substantia-lam. Dico, quod non praecedit simpliciter; sed respectu formae generands: ita compositio per accides potest esse prius
copositione per se in indiuiduo generando:ideo argumen tum peccabat, quia imaginatur, quod prius esset materia, deinde quantitas interminata. tertio, forma substantialis, hoc non est verum ,quia ex quo interminata est terminata,& terminata sequitur aliquam sermam,ideo & interminata; ed interminata dicitur praecedere sermam genera dam. de alio, quia no per eandem sermam ignis dissert ab aqua,le conuenit diuersimode,ta me considerat atquia aut consideratur sub ratione quadam ty ignis disieri ab aqua, si sub ratione, qua dat esse esse corpori, couenit cum aqua, quia & illa aliter considerata dat esse corpori rideo est eadem forma,per qua ignis est isnis, & est corpus, de est substantia.dicunt, quod ideo potuit sermas esse remissas,ideo imperfectas: de sic sermae ei aduenientes non sent accide-tia, led substantiae, quia adueniunt enti imperfecto. contra
quia ibi eli ignis, de est sua forma, per quam ignis specificum, quia si non esset isnis; non ergo elementa remaneret serinaliter inmixto. etiam quia Auerroes imaginatus est, quod forma ignis sebat secundum unam patiem minima: deinde intendebatui; sed prius erat ignis. cum ergo forma adueniens elamentis erit accidens, quia adueniet enti in actu. ei iam, quia tarma ignis remissa est persectiorum, Brrva corporis cum sit magis specificat cum ergo rmae aduenientes Armae corpore itatis essent accidentia; ergo de aduenientes iarmi, elementorum a sertiori: ideo dico, ut elementa tantum virtualiter remanent in mixto, ideo sermae mixti;tamen aduenit materiae, de se non est accidens. de homine dicebat praeceptor meus, quod sermae alterius generis possunt inesse in eode subiecto quia sensitiva prς cedit intellectivam ordiue origi. iis: quia simul tempore adueniunt. cum omnis serma adueniens enti in actu est
accidens,verum est, si serma sit eiusdem generis, sed anima intellectiva est diuersi generis, ideo non eli accidens, sed expolitio se ivola, quia serma adueniens enti in actu, est accidens; sed cum ibi ma intellectiva aduenaitenti in
actu, ideo accidens. haec quaestio melius declarabitur tertio de anima: secundum tamen Alexandrum, de Themistium, anima intellectiva non in Brmat corpus, sed tam tum assistit: ideo At istoteles quaerebat, an anima intellectiva esset actus corporis, an sicut nauta nauis: de dixit,cysi animus habet proprias oppositiones, est separabilis, deest sicut nauta nauis: sed anima intellectiva habet proprias operationes: ideo tantum assistit homini, quia forma lensitiva esl,qus inBrmat corpus humanum .intellectiva v rotantum assistit,de est principium suorum Uerum .ideo
MARE manifestum ex dictis, dec.quia vero dixit, quod tria erant principia: duo
contraria,de unum subiectum. de quod priuatio est quoquo modo eade numero materiae primaerideo secundum rem sunt duo principia distincta secundum rationem: tria his inseti dictis, quia posuit dissereni iam inter priuationem,& si biectum: Sc erat ex parte vocis,& ex parte rei, de his inseri,*in omni generatione sebstantiali, dc accidentali,arii ficiali,quod generatur compositum est: quia in generatione artificiali cum ex immusico fit musicus Iunc quod generatur est homo, qui sit musicus, de appellat, quod fit larma, quod vero sit homo, appellat subiectum: quod duplex est ratione, id est habet duas rationes, quia supra dixit, quod priuatio erat eadem materia, de ita subiectum habet duas rationes,qua subiectum, de qua priuatio. mani stilum igitur inseti secundum , quod sequitur, quia ex quo in gen
ratione amittitur priuatio, subiectum permanet.sequitur. quod principia prima rerum naturalium sint, de materia,N serma,quia quod generatur,constat ex materia, & somma: quod generatur, ex suis primis principijs generatur:ergo prima principia sunt materia, de serma. quod aute co- positum componatur ex materia, te serma,declarat,do discit quodam modo,qui componentia sunt proprie corpora seoi sum ex illentia, quia materia, de forma non potiunt seorsum existere ideo dixit,quodam modo subiectu componitur ex materia,de forma. quod autem subiectum e Ponatur ex materia, fle forma, probat, quia ratio subiecti resoluitur in rationes utriusque materis,scilicet it formς, de non dixit, quod subiectum resoluatur in maleriam, desermam, quia materia, de serma non possunt per se sub stere . dixit prima principia sum ex quibus per se. de primo constant quae generantur,de dixit primo,de per se,quia si accipiamus subiectum, S accidentia ex illis, constabitres: tamen non erant prima principia: ideo dicit primo, de per se, postquam dedit duos modos, quibus possumus diis cete, quod prima principia sunt duo, de sunt tria: primus
modus,li tantum numeremus contraria, si cum illis subi ctum, erunt tria. secundus modus. quod secundum rem duo erut principia. hic vult ponere tertium modum, quo possimus fateri principia,tum duo tum tria:de ad hoc ponit disserentia inter priuationem, de materiam: quia mat ria eli per se ens in potentia hoc aliquid existens numerabilis .priuatio vero non est per se,ens, quia est per accidens. ens in quatum accidit materiae, etiam non est hoc aliquid, quia non est individuum demonstratum, nec est numerabilis per se. dicit ergo, quod materia, Se priuatio d isserunt secundum essentiam, etiam disierunt secudum materiam.
dicit, ex hoc dicemus,quod iunc duo erum principia, tumitia duo, si numeremus principia per se tria. si principia per accidens, quia dixit priuatio est ens per accidens de dixit,quod ratione distet a materia: ideo hic vult ponere disseret iam inter materiam, te formam, quia materia est una numero plurificata, tame ratione. serma autem est una numero de unius rationis. priuatio vero non est ens per se,
nec una numero: sed est ens per accidens ratione subiecti, est hic dubitatio ex Simplicio, de Ioanne. Prim quia dicit, ii materia est hoc aliquid, priuatio vero noni do quod materia per se est ens, priuatio est em per accidens. Est du
116쪽
bitatio: quia solo indiuiduo substantiae competit hoc aliquid.quomodo ergo appellauit materiam hoc aliquid se- cudo dixit, quod materia est per se ens; sed eo modo, quores est ita intelligibilis. cum sit ens per te ergo intelligibilis per se. oppositum dicemus infra, quia ipsa non est intclligibilis 1 nobis, sed intelligitur proportione,ut dicit, Aristotele Mettio,quia dicit, priuatio est principium per accidens. Contra,quia priuatio est eodem modo principium, quatenus est terminus , quia alio modo priuatio non est principium, sed priuatio est primus terminus corrupti nis , quae est tran s mutatio de esse ad non esse . primi enim termini generationis, de corruptionis sunt habitus,& priuatio: si primo, ergo per se, quia primum praesupponit per se. quomodo ergo priuatio est principium per accidensi
quarto, quia Aristotcles supra materiam unam numero cum priuatione, ut priuatio accidit materiae. de Aristot les consueuit appellare eadem numero, cum sit in eodem subiectoaeum ergo forma insit materiae, ergo erit una numero, cum materia ergo tantum unum principium: oppositum tamen dixit Armoteles. dixit enim,quod per se duo erant principia, scilicet materia, & forma. de primo dico, quod reuera solum individuum substatiae dicitur hoc aliquid: ideo nec materia;nec forma possiunt dici hoc aliquid. nec Aristoteles appellauit materiam hoe aliquid simpliciter; sed dixit , quod materia est magis hoc aliquid , quam priuatio: quia si comparamus haec duo ad inuicem; materia magis dicitur hoc aliquid , quam priuatio: quia magis accedit ad individuum ipsa materia , quὶm priuatio: quia materia Se ens per se, & individuum substantiae: priuatio est ens per accidens: sed dicetis, an magis materia debeat appellari hoc aliquid, quam forma. ex una parte videtur, quod materia:quia quod magis substat,est magis hoc aliquid:quia individuum dicitur hoc aliquid, quia subsistit. ex alia parte videtur, ui forma sit magis hoc aliquidi quia sicut individuum est actu ens,ita forma est actus: materia vero est potentia. Dicit Ioannes Grammaticus; quod si consideretur hoc aliquid ex per se subs stendo, magis materia erit hoc aliquid: quia est subiectum,ut subi jcitur. rma si consideretur respectu actus existentis, sic forma est magis hoc aliquid, quia est actu ens scut individuum .materia autem est in potentia, quid autem simpliciter i dico, quod forma simpliciter est magis hoc aliquid. de secundo dicam instra. ad secundum argumentum principale dicit Simplicius, quod materia est ens per se, non tamen absolute eis per se ense ideo non valet, ergo per se est intelligibilis .sed responso non tollit difficultatem: quia materia estens per se, quia non per aliud, ergo intelligibilis per se. dicemus insta de tertio. Dico, quod si priuatio componatur formae generatae, appellatur principium per accidens, ut quia non immanent rei generatq, ita appellatur principiuper accides, ut accidit materiae: quae est principiu per se. si
coparemus ad generatione,& corruptione,tuc priuatio est
principiu per se, de principi u rei naturalis ideo simpliciter non est per se principium rei genitae, quia non immanet: sed est per se principium respectu generationis, & corruptionis. De quarto dixi supra,quia forma est eadem numero, sicut priuat .cum dicis tantum erit unum principium secundum rem, dico secundum rei veritatem. si volumus ita considerare principia, unum erit re: di tria secundum rationem. verum Ar illoteles non ita numerauit sed numerauit, ut immanet subiecto. de quia forma, di materia per se immanet: ideo duo sunt principia secundum rem: quia forma est ens per se. quia autem priuatio erat ens per accidens,& non immanebat rei genit deo dixit,quod sic dum rem tantum sunt duo princ7pia. Insert Aristoteles Dedictis, quod duo sunt principia, si contraria tantum numeremus. tria vero si cum cotraiijs: de reddit rationem,quia quod uis non agit in quod uis, sed contrarium in contrarium es deo principia debent esse contraria. necesse est et in quod sit se ectum , quod deserat ipsa contraria,& inser quod principia non sunt plura, quam contraria. non ne diximus, quod principia erant trulexponatis,quod principia no sunt plura, quam contraria: quia sicut principia pettensum contraria,ita principia erunt duo contraria:erit tamen subiectum cum eis,& sic tria erunt. insert Ai illoteles quod iam numerauimus principia rerum naturalium, Ac
dixit principia rerum naturalium, quia quae sunt ab intellectu, ut compositio, & uniuersale eorum, principia non sunt materia,& forma, licet sint aliqua secundum similitudinem; quia in syllogismo praemissae sunt,ut materia,co clusio, ut sorma: ideo conclusio non est de essentia syllogismi, sed syllogismus est tantum duae praemissae, quia ex illis possunt inserre plures conclusiones. & dixit, principia re
rum naturalium esse generationem, ut excluderet corpora aeterna.&iste est locus quem adduxi contra Simplici ut quia dicebat Simplicius, quod Aristoteles volens inuenire principia reru naturalium, tantum posuit principia substantiae: tamen dixit , quod Aristoteles non vult inuenire principia rerum naturalium absolute : sed principia su stantiae generabilis,lc corruptibilis.hic addit quartai m dum , quo possimus appellare principia tria: & dico, quia crunt duo si priuatio reducetur ad formam, quia sicut solma sui praesentia est generatio, ita sui absentia facit corruptionem. erunt numero tria si seiungamus priuationem
ab ipsit & ita Aristoteles quatuor modos posuit, quibus principia tum duo,tum tria appellare possum .rinam dubitationes quaedam.
S lT dubitatio super verbis Atistotelis ἰ& hucusque exposuimus,quot lint princi-cipia rerum naturalium . prima dubitatio,
quia 1 principio intentio Aristotelis erat declarare principia communia, & accidentia communia omnium rerum naturalium .principia communia sunt quatuor causae,accidentia communia secundarei veritatem sunt quatuor. quomodo ergo Aristoteles r stringit sermone suumiquod talum vult inueti igare principia corporum citra generationem. praeuertit ordinem ,
quia dicebat,quod duo per se erant principia materia sci licet & forma. priuatio est principium per accidens,ut accidit materiae. cur quantitas, polentia, de aptitudo non ponuntur inter principia per accidens, cum insint materiae ltertio, quia dixit, quod duo erant principia, si reducamus priuationem in formam,quia sorma sui praesentia est ea ia generationis, absentia corruptionis. pari passu forma debet reduci ad priuatione: quia absentia priuationis est causa generationis, sui praesentia est causa corruptionis: etiam Plato in Timaeo enumerans principia rerum naturalium
reliquit priuationem: quia priuatio non est pars rei genit sede primo dicit Simplicius, quod reuera tradit hic Arist
teles principia communia omnibus corporibus naturalibus generabilibus, & corruptibilibus . haec principia sunt
tria, materia,& forma,& priualio: diuersimodeta me,quia corpora generabilia ex illis principijs constituuntur, quoad es quia corpora sterna habent non quo ad esse secundum substantiam; sed quo ad motum localem, non tamen
117쪽
Lectiones in j. Physic. Aristo t.
simpliciteri quia mouetur semper: sed eli in potetia ad motum futurum :& se ista principia sunt communia omniabus corporibus, diuersimode tamen: sed limplicio obstat veritas: quia si ista principia sint communia omnibus corporibus catellibus corruptibilibus, cur restrinxit sermonem suum i quia dixit hucusque inuenimus principia corporum secundum generationem. secundo, quia in elo noeli materia, ut hic loquitur de materia,quae est ad transmutationem. illa autem non est in coelo,sed diuersa,v t Aristoteles dixit octauo Metaphysices: ideo dico,quod intentio Aristotelis est inuenire principia communia cum generabilibus, & corruptibilibus, & aeternis: sed hic tantum in primo libro inuenit principia communia generabilium,&corruptibilium . in octauo vero huius inueniet materiam elirquia sicut ex transmutatione, id est generatione su stantiali inuenit materiam, & alia principia:quia si Socrates generatur, oportet, ut ei subi jciatur aliquod subiectur& forma introducatur in materia: & priuatio corrumpatur: ideo triplicia sunt principia in coelestibus: non quia ipsa sunt expertia generationis. inuenit sua principia ex motu, quia quod mouetur,ab alio mouetur, liue illud moueatur motu spirituali, siue refutantum difficultas est de voluntate:in secundo huius cum ergo quod mouetur, ab alio mouetur : ideo oportet ut sit materia,& sorma. priuatio vero non inuenitur in coelo: quia coelum est expers corruptionis:ideo dico,quod Aristoteles non praeuertit ordinem, pin primo inuenit principia corporum generabi hu: in octauo vero principia coelestium . de secundo dico, quod non
est si initis ratio: quia & si priuatio non sit principium per
se rei genim: est tamen principium generationis: quia est terminus generationis a quo,corrupti onis ad quem. pote-tia autem, & quantitas reducuntur ad materiam: quia illa non habent diuersum modum principiandi a materia, ut priuatio: ideo illa non ponetur in numero principiorum.
de tertio dicit Simplicius, quod priuatio non habet absentiam, quia absentiae non est absentia: ideo ibrma non potest reduci ad priuationem, sicut priuatio ad formam. de quarto dicit Simplicius, quod Plato non ignorauit priuationem esse principium, ted tantum ponebat principium
rei genitar, quae erant duo, scilicet materia, Ac forma. A ti-stoteles autem ponebat principium rei genitae, quae erant duo,scilicet materia, de lorma. ponebat autem priuatione principium per se respectu corruptionis, de generalionis.
sed dicis,li priuatio est principium per se; ergo per se causa. in quo ergo genere causarum est priuatio, quia in nulla videtur dicatis quod no est verum, quod omne, quod est principium, sit causa, quia punctus eii principium lineae, non tame causa, etsi Aristoteles aliquado dixit quod principium sit causa erant idem, hoc tamen non ciat verum absolute,etiam concesso, quod principium iit caus Dicinu, priuatio erit causa in generatione causae formalis: sed causa formalis est duplo . per sciens materiam, dc quae inso mat corpus, ut sensitiva, de vegetativa. de sic priuatio non est causa sol malis generationis rerum naturalium: alia est forma declarans materiam rei. de hae sunt partes definitionis, ut secundo huius declarat Aristoteles, ita priuatio est causa formalis generationis: quia in ipsa ingreditur priuati prosequitur Aristoteles, quia exponendo Primam materiam posuit ens actu: quia dixit, semen erat materia: semen autem est ens actu: ideo se excutit ab exemplis.dicit,
quod materia prima non est intelligibilis, nisi proporti ne ad res artificiales,de accepit haec verba a Platone in Tiarum, ubi dixit,quod materia non cognoscitur nisi cognitione adulterina, hanc expritat Aristoteles. intelligimus
materia principia similitudine ad res artificiales: quia res
artificiales cum transmutantur ad unam formam, eli expers illa; ita materia cum transmutatur ad omnes sormas: ideo erit expers omnibus: ideo quasi excusans se ab exemplis dixit, quod materia cognosci tui limili tuni ne ad res artificiales, & recapitular:quia possumus dicere, 0, duo sunt principia si tantum contraria numeremus. tria si subiectu unum erat principita materia scilicet, quae non est existens actu, nec hoc aliquid, id est individuum .secundum principium erat ratio,id est forma. tertium, priuatio. Dicebat Simplicius, quia Aristoteles sibi aduertatum quia dicit, materia non est hoc aliquid,supra dixit,quod erat hoc aliquid ad disserentiam priuationis, secundo, quia cognitio materiae est valde imperfecta: quia sola negatione na tur quia dicimus, materia est expers omnis formae, sicut de substant ijs abstractis non habemus cognitionem, nisi
negatione.huius enim scientiae non erit declarare persecte naturam primae materiae, sed metaphysice.tertio, quia dicit, quod materia caret omni sorma.Contra, dicit Simpli cius, quia quantitas est inseparabilis I materia; ergo non caret omni forma. quod autem quantitas sit inseparabilis a materia, declarat Simplicius, quia trasmutatio prima est inter qualitates. qualitates autem praesupponunt subiectu
quantum,quia in indivisibili non fit passio quia quod agit praesens,conlangit. contactus autem non fit in indivisibili : ideo quantitas est inseparabilis a materia. etiam quia siquantitas esset separabilis,daretur materia incorporea scilicet materia existens: cuius oppositum dicunt omnes. de
primo iam diximus supra, quod appellauit materiam hoc aliquid improprie respectu priuationis. hic autem proprie loquitur. de secundo dicit,quod Metaphysica erit declarare persecte naturam materiae, sicut declarat sormam, ut dicit Aristoteles instar quae enim sit sorma & ergo Metais physici est,sed hoc non caret dubitatione: quia nono Me taphysicae unumquodq; intelligitur,ut est actus:quia producit imaginem in intellectu, ut est actus.cum autem materia prima sit ens in potentia: ideo non erit intelligibilis, dicam statim insta.de tertio dicit,si intelligas,quod quantitas sit inseparabilis a materia, ita quod non possit inueniri materia in re line quantitate; tamen salsum est, quod materia ex sui natura sit inseparabilis 1 materia:quia est separabilis cuius signum est,quia materia declaratur negatione . quantitas affirmatione. & materia est expers omnisorma: ideo septimo Metaphysicae dixit,quod mate i ta n5
erat nec quanta, nec qualis .etiam quantitas est finita, vel ins nitaemateria autem caret omni termino: ideo materia
natura sui est separabilis a forma, & dicit verum, quod duplex quantitas materialis, & intermedia formatis,intermedia formalis corrumpitur, quoad terminos, quia variantur termini materiales, tamen est aeterna: iὸeo cum dicis
prima transmutatio est secundum qualitates, di praesupponit subiectum quatum verum est; sed illud subiectum est
quantum quantitate interminata .si dicas an vera si eadem quantitas materialis, & sormalis: & videi ur, quod omnis quantitas sit terminata. Dico, quod eadem est quantitas materialis & Mimalis re, disiert tamen ratione;quia vocatur materialis respectu formae generandς ; sor malis respectu formae,quam habet: & dico,ui omnis quantitas est terminata:dicitur in interminata respectu Hrms generands.
DICEBAT nobis Aristoteles in lectione hester
na, quod subi ecta materia est scibilis proportione ad res attificialesuduertit Aueri oesyrim quia di
118쪽
cit, is subiecta materia est scibilis naturat testringit Auer roes, quia materia subiecta non est intellisti bilis, nisi per accidens, id est ex proportione ad res artificiales. secudo, quia Aristoteles dicit, ' tria sunt principia,& dicit unum
quoddam est materia. aduenit, quomodo dicit unu: quia materia non est unam actu, sed potentia; non una politi-ue,sed una priuatiue,id est una potentia, de non actu: ideo non habet ibrmam determinatam, in commento. 7 .dicit, quod potentia adueniens materiae est accidens ipsius materiae: non autem p rs dicatum essentiale ingrediens definis ionem: Se probat dupliciter,quia, si potentia ingred
retur definitionem materipssequeretur, quod materia corrumperetur in aduentu formae, quia corrumpitur potentia eo, quod cor ruplum non potest reuerti unum num ro: ergo de matelia: θ: sic ipsa materia non remaneret; sed corrumperetur in aduentu formae. oppositum dixit Aristoteles, quod sobiectum in aduentu permanet, priuatio vero corrumpitur . de materia non esset in praedicamento
substantiae, sed in praedicamento relationis, quia potentia resertur ad actum,ergo relat io .ct: sic si potentia esset de essentia materiae, ergo Δ materia esset relatio: quia eiusdem generis est praedicatum essentiale: L: id cuius praedicatumeli essentiale: sed potentia est praedicatum essentiale: Se cust in praedicamento relationis, ergo de ipsa materia. sunt dubitati υnes, an materia sit per se intelligibilis, quia Aristoteles, dicit hic, quod est intelligibilis per accidens .dicit Simplicius, quod materia est per se intelligibilis a m taphysico, quia eius persecta cognitio declara iura met Physico: a naturali philosopho non est intelligibilis per se,
sed per accidens, ut sub jcitur transmutationi, de in eandesententiam venit Scotus. I a.distin .secundi quaest. prima,
qui dicit, quod materia pro statu isto non est intelligibilis.per se vero in alio statu est intelligibilis .in statu autem illo non est per se intelligibilis, quia intellectus apprehe.dit tantum ea, quae apprehendit sensus. sensus autem ap-
prchendit sensibilia communia, de propria, de materia noest illorum; ergo in statu isto non intclligibilis per te; tamen est intelligibilis: quia est ens per se: ergo intelligibili s per se: quia intelligibilitas est passio entis secundo Metaphysices,quia res ita se habent ad esse, ut ad cognosci. secundo, compositum dependet ex cognitione partium, quε sunt priores natura: sed compositum est per se intelligibi-k;ergo de materia, quae est eius pars. si dicetis, quod materia est intelligibilis per accides intelligibile: ergo per accidens erit prius intelligibile per se: quia materia, quae est per accidens intelligibilis est prior composito, quod est per se intelligibile. oppositum dixit Aristoteles septimo Metaphysices,etiam materia est pars quidditatis. quidditas enim exprimitur definitione: si est pars quidditatis; ergo per se intelligibilis: quia partes desinitionis sunt per se tutelligibiles. etiam quia quod per se significatur, per se intelligitur: quia modus inteli igendi sumitur I modo signi scandi; sed materia per se signiscat; ergo per se intelligitur .etiam materia per se scibilis:ergo de intelligibilis:quia scientia est intellectus. si ergo per se scibilis ergo per se potest ad intellectu apprehendi, Se intelligi ad Auertoe, qui dicit, quod non intelligitur materia, nisi per accidens. dicunt,quod verum est, ut materia est trant mutabilis per se, etiam intelligibilis. exemplum, homo ut mobilis ad locuper accidens intelligitur: quia respectu loci; per se tamen est intelligibilis: ita est de materia: quia ut transmutationi sub ijcitur per accidens, inteli gitur per se tamen, quia estens, per se iniciligitur. sed est dubitatio cotra opinionem
illam, quia nono Metaphysices unumquodque cli intelia ligibile, vi est in actu, sed materia est pura potentia; ergo non intelli bilis. c quia si esset per se intelligibilis, producere nergo simulachrum in intellectu:sed materia non potest producere simulachrum in intellcctu, quia sic ageret, quod est salsum: quia formae es agere, materiae vero ρο- ti:quomodo ergo per se intelligibilis est i materia non est sensibilis,nec ergo intelligibilis. si dicatis,non in hoc statu esse intelligibile, sed in alio. Dico, quod At illo teles non
posuit alium statum, quia hoc nec ratio, nec sensus olfe de bati ideo est opinio commum, quod materia intelligi bilis per accidens. quomodo per accidens aliqui dicunt . Punica cognitione intelligitur per varias notiones formae: qui adicula quod omnis forma tam substantialis, quam accidentalis producit tres notiones in intellectu: primo notionem sui secundo compositir tertio materia: Se ita intestigitur per accidens, inquantum notio materiae producitur 1 sorma. sed hoc non est secundum Artilotelem: quia dicit, quod materia est scibilis proportione ad res arti liciales:non autem dixit, quod per formam cognoscatur materia prima etiam ex omnibus praedicatis, quae ut formae apprehenduntur. intelligatur materia, cum omnis forma notiones materiae perducat, licet remote. quomodo ergo
materia erit difficilis cognitionis, ut dicit Aristotele, si si Plato dicebat , quod de materia habebatur cognitio adulta terina: quia proportione ut suprased nc n erit difficilis cognitionis , cum ab omnibus praedicat. s cognoscetur. idcoaliter praeceptor meus, quod materia cognoscebatur per accidens respectu termini: quia ille terminus materia Ic- praesentat notionem materiae in intellectu.contra, quia terminus rei non producit nos in cognitionem, nili prius habita notione rei. ab ipsa enim re sumitur terminus. qu
modo ergo dicitur cognosci per accidens respectu tet mi nil est tertius modus,quod discursi , suodam intelligatur materia hoc pacto.quia sicut in arte, ita in natura: quia sicut est subiectu, quod de una forma transmutatur in alia, de caret omni forma artificiatuita in materia,& hoc videtur protendere verba Aristotelis: sed habet difficultatem, quia discursus non terminatur ad notitiam simplicem, ut est notitiae primae materiae, quae est simplex: seu ad notitia compositam, id est ad notitiam verbalem, ut ad ista composita, scilicet homo est animal, Socrates est homo: quo modo ergo materia,cum sit simplex, cognoscitur discum sce ideo dico,quod materia intelligitur per accidens circu- locutione quadam conceptus aggregati. exemplaribus c5ceptibus, ita fingimus hunc conceptum, quod sit ens e pers omni forma susceptiuu omnium, sicut fingimus res , quas nunquam videmus,qnia fingimus conceptum circu- locutione quadam,ut de Antichristo: ideo qilia fingimus conceptum apud diuersos, diuerse fingitur: Ge ii a quia intellectus dum conceptu quodam ficcio: ideo 1 diuertis diuersimode imaginatur.ua dico, quod materia circumlocutione conceptus intelligitur, qui quidem conceptus sumptus est a re artificiali, licut in re artificiali subiectum expers est omni forma artificiali; ita etiam de materia nat tali: de ita a nobis intelligitur intellectus nolier: quia per accidens intellectus, cum dixit Aristoteles tertio de anima per conceptum quendam fingendo, quod sit tabula rasa, quae posset suscipere omnes species: ideo antiqui appellabant materiam Chaos: quia omnia adinvicem milcebantur. de ita dicebat Anaxagoras,quod erat Chaos,ta Omnes sormae erant ibi scilicet potentia. ita sacrae stripturae ii
gunt, i n principio creauit Deus coelum, de terram: terra autem erat inanis, Ne vacua, id est materia erat priuata omniabus formissed sunt dubitationes: prima non debet phil soplius
119쪽
Lectiones in .j. Physic. Aristo t. II s
rum, quia est imitatio naturae. quomodo hic utitur meta
phora, quia dicit, scibilis est proportione ad res artificiscit
dicatis,ut Averr.3.de anima, quod al: quando non inconuenit in scient ijs uti metaphora,in rebus dissicilibus,ut sacit ei iam de intellectu, quia usus est metaphora, quia dixit est vi tabula rasar ita quia materia dissicilis cognitionis erat, usus eli meta phora: sicut etiam cum dixit materia a petit forma, ut semina masculum. lecunda dubitatio, quia correlativa debent este simul nota.quomodo ergo materia cognoscitur per sormam dico, ut correlativa non cognoucitur per formam,sed absolute cossiderando formam, quia est prior materia. cognoscitur materia per ipsam formam. ertia dubitatio ex Alexandro. a.libro quaellionum nat Tatium cap. 7. quia ex negatione non cognoscitur natura
rei, dicit, quod illae duae negationes, scilicet quod materia sui na tura non est qualis, nec non habet, quod sit qualis Pisorma, no qualis a priuatione. circumscribunt subiectum, scilicet materiam primam rideo declarant materiam primam, qui circumscribui subiectu m in potentia.quarta dubitatio,quia non potest dici, quod materia ex non sit qua Iis, nec non qualis:quod tamen dixit Aristoteles, quia orpositum praedicati non potest competere res,sicut irrati natis no 'competit homini, quia est oppositum rationalis: respondet Alexander,quod ex Aristotele primo Prio tum longe dii Ieiunt istae propositiones. Socrates ex se est non albus,& Socrates ex se est albus: utraq: enim est salsa. ideo dicendum, Socrates non ex se est albus, & Socrates no ex se est non albus r&sic de materia debemus dicere, quod non ex se est qualis, di quod non ex se. ad argumenta in oppositu m. De primo dico negando argumentum, quia
intelligibilitas per se, non sequitur ens, sed tantum per se ens actu, dico per se, quia intelligibile communiter sumptum sequitur ens absolutum, quia illud appellatnr per se intelligibile, quod est aptum producere simulacrum in imtellectu. illud autem est ens adtu, scilicet sorma: ideo in ateria cu sit potentia non est per se intelligibilis.de secundo dico, quod compositum, ut dependet a materia, sic per se non est intelligibilis,licet absolute sit intelligibile: ideo nosequitur, quod sit per accides tale principio per se tali,quiarc spectu materiae compositum non est per se intelligibile,
sicut materia no est per se intelligibilis: ideo argumentum nullum .de tertio dico alia est qliaestio, an materia est pars quid ditat is: contendunt de lana caprina, quia dicant mihi quid signis i at haec vox ignis,& tunc dicam, si materia sit pars quidditatis, si vox ignis significat tertium compositu ex materia & forma,ut dicit Scotus,te diuus Thomas, materia erit pars quid ditatis, quia definitio,& definitum sunt idem, re disserunt tamen, sicut expansum, & inuolutum: ideo si definitum signiscat matella, di desinitio; nomin tes dixerunt, quod homo significat significantia. primo , quae quidem materiam signiscant, si sic,ergo materia erit pat s quidditatis . alius est dicendi modus Aristotelis secuis eo de anima,& Auerto is, quod haec vox homo primo significat formam rideo album, primo qualitatem significatrita homo, primo significat humanitatem,quae linmanitas intellectiva, ita quidditas erit forma tantum . secundo tamen conotabit materiam, quia homo primo significat formam,secundario materiam: ideo forma erit quidditas per se.ad argumetum. Dico, quod materia non est pars quid-ditatis, sed subiectum quidditatis; licui paries, est subiectum albedinis, non pars. sed dicetis, sicut lapis constat ex
materia,& forma:ita etiam & homo. verum est,ergo materia est pars quid ditatis.Dico,quod no sequitur, quia homo primo significat formam,con notat subiectum secun adatio, ideo forma est quidditas communis.inateria autem est ut subiectum deferens sormam hominis, & quid ditalem. De quarto,quia materia per se significat, ergo per se intelligitur. dico, quod consequentia est salsa, quia distinctius aliquid potest significari , quam intelligi, sicut apud
multos tenetur, quod subiectum non intelligatur, tamen
habet significatum.licet ergo in modo lignificandi sumat esse intelligibilis, no sequitur tamen, per te significat;ergo
per se intelligitur: quia aliquid distinctius potest significari, quam intelligi. De ultimodico, quod non sequitur,est per se scibilis,ergo per se intelligibilis: quia ad hoc, quod sit aliquid scibile, susscit, ut sint predicata competentia ei
essentialiter . sic enim causatur scientia, di ita materia ha bet talia praedicata,& sunt, quod sint una numero, omniubus priuatiue ens in potentia, expers omni forma,& susceptiuum omnis formae. ad hoc autem quod aliquid sit intellectuale, requiritur, quod producat simulachrum suum in intellectu: ex quo autem materiae est pati, & non agere, quomodo poterit producere simulachrum in intellectulsi non poterit,non erit intelligibilis.de non valet,est scibilis,
ergo intelligibilis per propriam speciem.
IXIT Auerroes, quod materia erat ensnon actu, sed potentia,& erat una numero, priuatiue, & potetia, non positive.de dixit, quod potentia est accidens primς materis, non autem de essentia eius.& probabat dupliciter, quia si esset de essentia potentia, corrumperetur
materia in aductu sermae, quia potentia corrumpitur. etiapotentia est in praedicamento relationis, materia in praedicamento iubilant iae , propter hoc est dubitatio apud listinos,an materia sit sua potentia. ex utraque parte est di iasicilis . primo videtur, suod non quia in aduentu formae
corrumpitur potentia,non autem corrumpitur materia,ergo non sunt idem:etiam quia materia est una numer po tentiae sunt multiplicabiles, ergo non sunt idem. tum quia
potentiae contrariatur actus, materiae autem nihil conti riatur,ergo etiam potent ia sequitur materiana, materia autem non sequitur se ipsam,ergo. etiam quia naturalis pol c-tia,ergo qualitas est polentia materiae, cum sit potentia patiendi, si sit qualitas, & materia substantiar ergo non sunt idem re.etiam argumento A ristotelis tertio Physicorum, quia si potentia est eadem ob sanitatem, & aegritudinem , sanitas, de aegritudo esset idem . ita si potentiae essent, esde; primae materiae S actus essent idem ad inuicem,& ita omnes serrus eaedem:quia cuius potentia est eadem, actus est idem,ergo.tamen oppositum scilicet quod ille tot me dii seram, ergo & potentiae, ergo no sunt eaedem potentis .materiae etiam potentia refertur ad actus, materia est subitantia, & non refertur, ergo potentia materiae dissert ab ipsa materia. ex alia parte,quia, ut pgere est agentis, de pati pistientis .sed agere est actus agentis, quia agere primi age tis, est ipsum mei, quia nullum accidens est in illis,ergo dipotentia est esse patientis. cum ei go materia sit purum patiens,potentia erit eadem cum materia, ut de primo aget te propter hoc sunt multiplices modi d:cendi,unus Ioanis quia pro landcmento est eadem cum materia; ideo di xit Aristoteles quinto Metaphysices potetia est, qua traia mutatur res in altera septimo eiusdem dixit,quod materia non est qualis,nec quanta:& sic potentia iundamentaliter eadem est cum materia. alio modo sumitur potetia Pro
120쪽
pto naturali potentia eius, quae est de secunda sipecie qualitatis,& haec et t. accidens, materia disserunt per hanc potentia, quia est propria passio eius:& ita loquitur in de subsantia orbis Averroes , cum dixit, materia sobilentatur
per sui posse, id est materia definitur per suam passionem,
quae est potentia. alio Modo sumitur potentia pro relatione, & sic distinguitura materia, & ita loquitur hic A uer-roes,quod in ad centu sermς perditur potentia. sic ergo potentia secundo, & tertio modo sumpta dissert a materia, quia sunt accidentia. primo modo autem est eadem cum materia, sed habet plures dissicultates haec responsio. primo, quia dicit, quod naturales potentiae distinguuntur rea subiecto. contra hoc in illo,quia naturalis potentia,& naturalis impotentia, sicut dixit Averroes ex intentione Alexandri septimo Physicorum, non disserunt realiter a subiecto, cuius sunt: ideo Aristoteles argumentatus, quod latum in tertia specie qualitatis sit alteratio, dixit, quod non est in prima nec in quarta, ergo in tertia. dixit Ael xander,
nonne est secuda specie qualitatis dici idem ad hoc quod secunda species qualitatis non est qualitas i quia dicit tres
agunt pcr suas sermas, di patiuntur per materias. si secumda specie qualitatis esset qualitas, Aristoteles esset diminuistus secundo sic potentia esset actus, quia omne accidens seiunctum subiecto est actus: si potentia esset huiusmodi; esset actus etiam, materia sibi determinaret unam forma determinatam, quia si potentia est accidens, & determinat illam passionem,quae est forma. quarto si potentia naturalis sit qualitas, de propria passio, sequitur,quod materia ante omnem actum lubstantialem suscipiat formam accidetatem, quod eli salsum: quia accidens inest Iobiecto per ipsam formam, tamen quia compositio substantiae praec
dit compositionem accidentalem: si dicas, quantitas inierminata pracedit omnes formas, non est ergo hoc inconueniens, qi od forma accidentalis interminata pia cedat omnes formas substantiales. Dixi,quod quantitas interminata est eadem cum terminata, consequitur semper forma substantialem. quod autem sequatur, quod prius susciperet formam accidentalem ante omnes formas substantiales,declaratur: quia praedicatum secundi modi natura praecedit materia praedicata accidentia: sed materia recipit sormas substantiales per accidens. potentia autem est in materi ut propria passi O,ergo naturalis potentia, quae est accidens, praecedit omnes sormas substantiales. positum dis xit ex Aristotele; ideo aliter Scotus dicit, quod duplex est potentia materiae, una fundamentalis,& sic talis est eadem cum ipsa materia: alia est potentia sor malis,qus est relatiore distincta a materia:& talis potentia est duplex, terminata, de interminata. terminata est respectussirmae ligna is: interminata, quia non est respectu formae signatae, ted r spe stu omnis tormae producendae: utraque tamen est relatio. differunt tamen istae potentiae,quia illa interminata est inseparabilis a materia, & non perditur in aduentu sorms, quia te icti totum genus producendum: & de hac loquitur Averroes in de substantia ol bis.terminata vero perditur in aduentu sermgt sed contra hanc sunt dubitationes, quia illa potentia si sit accidens,erit actus:quia accides adueniens emi,est serma, Ic stactus. etiam quia materia determinabit formam sibi propriam, quia determinabit passionem sibi propriam: etiam forma accidentalis praecederet omnes formas substantiales. quid deducendum est ut supral oppolitum tamen dixit Aristoteles septimo Meta- physices etiam Averroes in libro delinitionum dispositione tertia dubio I dicit , quod relatio non seiungitur re 1
subiecto,& probat dupliciter, quia si relatio re seiungatur sequitur, quod album limite erit compositius,qu m albu,
quod erit compositu ex albedine, di similitudine illa . etiaquia in aliquid esset prima mutatio,cuius oppositum dixit Aristoteles quinto Physicorum, i autem sequatur, quod in aliquid sit prima mutatio, declaro, quia cum producatur albedo similis alteri, fit mutatio,quae recipi debet in rela tone,cum sit realis realiter distincta a subicino. cuicunque enim rei debetur prima per se mutatio .li lit distincta
ab alijstum quod erit aliquod perpetuum, a parte ante, di non a parte post.oppositum dixit Ar illoteles primo coeli.
quod autem sequatur, deducitur, cuia potentia,quae est relatio, semper initiat matariae: in aduentu autem formae se rumpitur tali, potentia, ergo perpetuum a parte ante corrumpetur et ideo semper mihi placuit opinio, quod relatio non distinguatur a se amento; sed tantum ratione,ut dicam infra potitsi me illo argumentor quia ad aliquid esset prima mutatio. oppositum dixit Aristotcles: ideo eli te i ius modus Guillelmi Oechae, de Alberti, quod potentia duplex,sundamentalis,di est eadem cum materia. potentia alia est potentia, quae est relatio, & non distinguitur re ab
ipsa materia,quae relatio non est res:quia relatio non est nisi comparatio iacta ab intellectu rei comparatae ad rem, cui comparatur,sed habet disi ultatem:quia, secluso Omni actu intellectus, adhuc materia habet potentiam; non erso pol eua solum habet esse ex intellectu etiam metaphysice considerata praedicta, ut partes tei, εἰ relationes considerat, ergo sunt res, a logico conliderantur pia dicata, ut dicunt diuersum modum praedicandi, ut lubitantia dicitur prsdicari in quid: quantitas ut per modum quanti: qualitas ut per modum qualis: & sic etiam, secluso omni actu intellectu uniuersum eli unum unitate ordinis .quia Sterna sunt uniuersa, se coiruptibilia instra . no enim est unum proprie, sed unum ordinis: quia ordo eli relatio,ergo i latio eli tes realis. etiam Theologi habent dubitationem de relationibus in diuinis,quae dii tinguuntur, & sunt res, etiam umo humanitatis cum vel eli realis; tamen est relatio, quae relatio cst realis res: ideo aliter dicit I homas,&midius,quod duplex potentia materiae considerat , sundamentalis, de lic non distinguitur a materia.potest conluderari modo formaliter,& sic est relatio, & non distinguitur a materia,quia relatio non distinguitur a fundamento
sed tantum disterunt ratione connotato. quomodo con-
notato i quia primo significat suam albedinem. secundatio connotat aliam tibi limilem: ideo destructa illa mat ria albedint con notata, non perditur res illa, quae est albedo; sed perditur relatio, ratione termini signiticati. secv dario ita de materia est:quia materia sormalis est reali sineno distinguitur a materia; sed ideo significat aptitudinem ad formam, quae est corruptibilis,& idco dicit, opinio, ppotentia formalis est duplex una interminata, quae respicit genus formarum, & l cics formarum: & ista non corrumpitur in aduentu sormae, quia semper respicit formas: alia est terminata,quae respicii formam generanda, & haec corrumpitur aduentu fbrma:S de hac loquitur Averrois quomodo vero haec corrumpatur,statim dicamiad argumenta,de primo dic quod mate ria non distinguitur re a
potentia, licet polentia corrumpatur,de non materia alvi
non sequitur,quod materia diuinguatur a potentia, quia illa potentia debet coriumpi ratione aptitudinis,quae habet
ad sermam generandam:coirumpitur vero cum Iam genua est tali, forma in materia non coi rumpitur aule sim
placiter potentia: ideo argumentum nullum, sed est dubii alio : quia eadem portio materiae infinities recipit animam intellectivas u sit una numero, & infinities informabit eandem