장음표시 사용
471쪽
Ad ea Ciceronis verba. Acad. I , Iib. II, 3 18: Visum impressum es tumque ex eo unde raset, quale esse non posset ex eo unde non raset.
Clim. Garvius, vir sapientissimus, in dissert. α de ratione scribendi historiam philosophiae ., Lips. 1768, in-4, sic hanc a Zenone allatam misi comprehensi definitionem illustrat:. Ex Stoicorum loquendi usu apparet, visum esse idem, quod apud Gallos sensation; cujus Vocabuli Vis alia est,
quam VOCum SenS, et Sentiment; nam Significat rei externae imaginem, sensuum impulsione ac motu in animo excitatam.
Haec itaque sententia quum subsit illi Vocabulo, videamus jam, quantum operae Sit a Stoicis positum in eo, ut, quod omnes pronuntiando vel audiendo illo vocabulo intelligerent, id verbis declararent, et definitione Concluderent. Primus Zeno I) visum definivit esse τυπι-v lv formam quasi aliquam impressam animo. Animus, est apud hunc auctorem Stoicae disciplinae, i. q. apud SeCtatores aerεμοvinov. Zeno itaque volens id explicare, quod in suo quisque animo fieri sentit, quo tempore oblata ei res externa sensus ipsius movet, neque habens quomodo illum Sensum proprie significaret, confugit ad similitudinem, et ejus rei, cujus quisque sensum haberet, dixit in ejus animo picturam quasi quamdam, aut Signum Vel Simulacrum eiungi scf. Zwanzigeri not. p. I 28 et I 45, ubi Contra Stoicos Academiam no
Historiam illius definitionis ulterius persequitur Garve, et mox pergit: Nunc, quid sit misi comprehensi proprium. videamus. Visum, ait Cicero dixisse Zenonem, eae eo --
472쪽
pressum et eblatvin, unde esset. Subtilius Sext. Empiricus
et planius. Duae sunt apud eum notiones, quae apud Ciceronem est una : I' ἡ Leto tin xοψαις. Videlicet qui motus insensu est excitatus, atque ad mentem propagatus, is ortus esse
hoc est, quod Cicero expressum, et effictum appellat. Indicatur similitudo absolutissima imaginis, cum re ex qua orta est. Expressum enim opponitur etiam adumbrato. Et primo quidem videntur adumbratam imaginem dixisse, ' lineis in plano depictam; e ressam autem, in solido eminentem. Ita
enim nonnumquam conjunguntur haec tria verba, solidum,
eminens, evr sum, ut idem significam videantur svid. MN. D. I, 75 . Deinde utriusque vocabuli significatio latius
coepit patere. Quoniam enim adumbratio in pictura erat rei prima circumscriptio, et umbra ac luce sacra qualiscumquodistinctio, etiam in eminentibus simulacris adumbratam dictum est id, quod inchoatum, rudi terque effictum esset; ita tamen, ut cujus rei esset imago, appareroti Similitere ressio, quamquam erat proprie signi exstantis elaboratio, tamen ad picturam quoque translata, et de imaginis abs lutione ac persectione usurpata est. Ita Cicero pro Coelio , 4 virtutum non expressa signa, sed adumbrata dixit, intelligens virtutis qualemcumque speciem, non periectam, et solidam. Quod itaque issum comprehensum Stoici eae resstim esse debere dicunt, id non est rei sensas qualisoumque imago, rudis illa et imperfecta, sed plane rem totam referens, atque alte in animum. penetrans. Debet igitur Distimet imago in animo excitata, rem unde orta est ita referre, ut non depicta, sed quasi res altera esse videatur. Porro addit Cicero, qualis esse non Ponet ex eo unde non esset. Hic est fons dissidii atque contentionis inter Stoicos et Aea emicos. Nempe Stoici docebant, non solum verorum Nisorum esse notas aliquas internas, propriumque sentiendi modum, quo discernerentur a salsis, Verum etiam rerum quarumdam imagines ita in suo genere rinlis, et singulares
473쪽
esse, ut a nulla re alia, nisi ab ea ipsa quae sensibus objecta esset, in animo possent effingi. Quod igitur misum esset eiusmodi, ut ei perfecte simile aliud, ab alia re nulla, praeterquam ab ea quae praeSenS, et senSibus subjecta esset, in animo posset excitari, id comprehensum esse dicebant. Ut, Uisum turris comprehensum tunc est, quum ex nulla alia turri potest in animo oriri perceptio, quae illi prorsus omni ex parte respondeat. Atqui negabant Academici talia Nisa
esse : nec enim ullam esse perceptionem, e re sensa Ο tam , quae non posset aliunde quam simillima oriri; quemadmodum turris quadratae species Videtur eminus Spectanti eadem, quae Cominus intuenti rotundae. α Tota ergo ContrOVersia eo redibat, ut quaereretur, primum, essetne cujusque rei natura singularis et pruria, ut animus eam perspectam a ceteris omnibus posset internoscere ; deinde, an ulla res imaginem suam ita in animo sentientis exprimeret, ut, quae rei essent proprietates et discrimina, in imagine conser arentur, eSSentque rerum simulacra, seu misa eodem quo res ipsae modo, inter sesedistincta. Quorum de altero Academici dubitabant, alterum negabant omnino. NIdem Garvius, in Dissert. α de nonnullis quae pertinent ad logicam probabilium ., Halae, I 568, 25 pag. in-4,.suse disputarit de itaαταληψια, quae Cum hac materia arctissimo est conjuncta. Cujus Dissertat. praecipua loca Hulsem. inseruit suo commentario, pag. 462 Seqq.
474쪽
Ad ea Ciceronis verha , Acad. I, lib. II, 3 s : Nunc de assensione et a robatione, quam Grinci συ καταθεσιου
Nimirum animo Nisis, quae a sensibus imprimuntur, commoto, oritur aSSensio, SiVe approbatio, inurκαταθεσις, quavisa noscuntur, et dijudicantur; estque in hominis potestate, ut Visa arbitraria non sunt, sed Vi quadam sua sese hominibus ingerunt. Hoc vero inter insipientem et sapientem interest, ut is Nisa omnia, qualia animi sui pulsu visa sunt, talia putet et approbet; hic nonYStatim Commotus assensum
commodet; id quod exemplo soni alicujus formidabilis luculenter explicat Gellius i. IX, I, et ex eo Augustin. de Civ. Dei, l. IX, 4. Locus Gellii est: κ visa animi, quaS ραvτασiας philosophi appellant, quibus mens hominis prima stati in spe accidentis ad animum rei pellitur, non voluntatis sunt, neque arbitraria, sed vi quadam sua inferunt sese homini
Cant , quibus eadem visa noscuntur, ac dijudi antur, moluntariae sum, fiuntque hominum arbitratu. Propterea quum sonus aliquis formidabilis, aut e caeso, aut ex ruina, aut repentinus nescius periculi nuntius, vel quid aliud est ejusmodi factum, sapientis quoque animum Paullisper moveri, et Contrahi, et pallescere necesse est, non opinione alicujus mali percepta, sed quibusdam motibus rapidis, et inconsultis ossicium mentis atque rationis praevertentibus v. Tusc. Qu. IV, 6). Sapiens autem quum breviter et strictim
Colore atque Vultu motus est, ου συrκατατιθεται, non Simul
apponit vel approbat, sed statum Vigoremque sententiae suae retinet, quam de hujuscemodi visis semper habuit, ut
475쪽
de minimo metuendis, sed fronte falsa, et formidine inani territantibus. . Vid. Brucher. Hist. crit. Philos. tom. I, p. 9ἔ7 seq. Tiedem. Srat. der Mosech. Philos. Th. I, p. IOI; Zwanetiger. ad hunc loc. p. I 44. HU .
Ad ea verba Ciceronis, Acad. I. Iib. II. g 8a :Quid potest esse sole majus ρ quem mathematici amplius duod Miginti partibus con mant majorem esse quam terram.
Plurima de solis magnitudine dissidia suerunt inter mathematicos veteres. Quum tamen plerique in eo consentiant, Solem esse visses Octies terra majorem, nonnulli editores de vera hujus loci lectione dubitaverunt quo eum duodeviginti partibus terra majorem esse dicitur; hanc vero Sin- Ceram eSSe Scripturam , testimonio est vetus interpres Arati
les enim, Vetus mathematicus, in Arati Phaenom. ait esse qμi dicant undeviginti partibus esse majorem; illa autem quam posuit Ptolemaeus immanis est magnitudo. FAB. Cic. de Fin. I, 6 : α Sol Democrito magnus videtur hui Epicuro) bipedalis fortasse : tantum enim ESSE CenSet, quantus videtur, Vel paulo aut majorem, aut minorem v.
Cf. quae hoc ipso lib. Acad. dicit, S I 23, 126; et Laert. X, 9 Iz
Senec. N. Q. Ι, 3 :η Solem acies nOStra siC contraxit, ut
476쪽
sapientes viri pedalem esse contenderint. α Vid. Achiil. Tat. isag. in Arati Phaenom. c. uo. Ita et Heraclitus. DAV.
Sunt quoque nonnulla Lucretii poetae loca de sole afferri haud indigna. Lucret. IV, 396, Seq.
SoIque pari ratione manere, et Iana, videtur In statione; ea , quae ferri res indicat ipsa.
Hore' animi demum ratio discernere debet, Nec Possunt oculi naturam noscere rerum. sProinde animi vitium hooc' oculis assingere noli.
e nimio solis major rota, nee minor ardorriae potest, nostris quam sensibus esse videtur. Nam quibus e spatiis quomque ignes lumina Possuut .
AIlicere, et ealidum membris amare vaporem. Nil missus intervallis de eorpore Iibrant Flammarum , nihil ad speciem est contractior ignis. Proinde , eQor quoniam soIia lumenque profusum Perveesunt nostros ad sensus, et loca fulgent; Forma quoque hinc solis debet, silumque, videri, Nil adeo ut possis plus, aut minus, adde era.
Nunc Vero apud astronomias peritos constat solis diam tron 3 I9,ooo gallic. leuc. longum esse; totius illius globi volumen I,4OO,OOO Vicibus terra majorem esse, et a terra non minus quam 34,5oo,ooo leucis distare.
Ad ea vecta Cieeronis , Acad. I, lib. II. I a4s i
mc q. Zeno gestu consciebam. Memorabilis est Zenonis mimica perceptionis demonstratio, satis ex Cic. verbis clara. Conserant, quaeso, lectores
477쪽
Tiedemanni Syst. d. Stoi. Philos. via. I, pag. 98, Seq. ubi ex Zenoniana allegoria haec elicit: primum, cogitationes per
se continere neque VProbationem, neque reProbationem.
Nam ea facultas animi, qua percipimus aliquid, in approbando nil dirimit. Deinde, necesse est igitur ut accedat effectus, a facultate percipiendi diversissimus, siquidem 'Probatio S. reprobatio locum habere debet. Parum est, quod Veteres de Stoicorum ratione naturam assensus aperiendi quibusdam locis memoriae prodiderunt. Tullius ipse breviter, et non multis locis rem attingit, reliquis historias philosophiae veteris scriptoribus tacentibus. De definitione eorum diligenti assensus, et demonStratione
ejus, nil ad liquidum perduci poterit; vid. Cic. de Fato, c. I 8, ed. Bremi, ubi alia est allegoria; coli. Gellio, Nocti Att. 19, I; Sext. Emp. adv. Logic. seci. 397; ibi I. A. Fabricium , literatissimum interpretem. Non piget addere, talem allegoricam sensus et a m-bationis rei με dunae demonstrationem, etiamnum in Hispania meridionali obtinere morem, dum SaCerdotes V. C. ad exsistentiam dei probandam pugnum Clausum oculis Spectantium auditorum ostendunt; CHUS contrarium est, manus digitis in longitudinem extensis, quae rem non MSenSudignam innuit. Hoc edoctus sum ab Hispano ipso, adulto, qui mea institutione in teutonico sermotie intelligendo et scribendo utebatur, et in domo mea per annum Vivebat.
Librum FraF Luis de Granada, et alios, pro isto more laudabat. Haec quidem ad theoriam comprehensionis Stoicam pertinent, ob similitudinem. Hutis.
478쪽
480쪽
Is hac Paradoxorum editione illam praecipue editionem sequuti sumus quam Aug. Gotth. Ger hard ,
gymnasii Fribergensis rector, Lipsi se dedit sapud
Gerhard. Fleischer. jun. I 8 I9), Una cum Μ. Τ. Ciceronis libro de Senectute. Ipse monet in sua praelatione se Iac. Facciolati scholia integra servasse, additis de suo eis quae tum loci cujusque ratio apud eos requireret, qui, non Plane rudes et imperiti, suo judicio usuri in his literis essent; tum interpretationis veritas artisque Criticae usus ad lectionis constituendae probabilitatem pro subsidiorum paratorum ipsiusque ingenii modulo flagitaret. Ceterum ipsius verba exscribam ex praefatione qua simul de Senectute et de Paradoxis disserit; ea, quantum fieri poterit, praetermittens quae ad solum librum de Senectute pertinent. u Uterque Ciceronis liber, ipse inquit, visus mihi
est non curtam lectionum variarum notationem
e Spectare , quum post Graevianam editionem Jac. Facciolatus satis habuisset ei lectioni, quae ipsi probaretur, hic, illic unam duntaxat vel alteram reli
quarum lectionum aut correctionUm apponere. Ne
que Io. Aug. Ernesti ad hos libros emendandos attulerat, quantum poterat, si suis copiis uti placuisset. Denique Io. Chr. Frid. Wetzel suae editionis usu ad historicam criticae artis partem tirones maluit, quam ad grammaticam deducere. Erant autem Missi Manutii P. F. Α. N. non tam explicationeS, quae