Historiæ Academiæ Pisanæ volumen 1. 3. auctore Angelo Fabronio ejusdem Academiae curatore 3

371쪽

eurandum. Inde rediens an . I 64 I. Iogleam M philosophiam in patria

docuit, Sc salutarem artem exercuit ad annum usque I 6 7., qao ad nos venit ordinarius philosophiae magister cum CC L. centussium stipendio. Quadriennio post ad theoricae medicinae cathedram ascendit , deinde prasileam docuit . Sc per totos octo annos utilissimam operam eumdem Academiae navasse hujus monumenta testantur. Diuintius fortasse navas et, nisi Pontificatum Maximum gerente Alexandro Vii. Romam a Fabio Chisio vocatus suisset . Pontifex suum quidem medicum dixerat Ioannem Iacobum Baldinium, sed cum hic ex cuMSSet aegram valetudinem , atque decrepitam aetatem , ejus in locum substituit Naidium , quem ab adolescentia noverat , cujuSque ruditissimis sermonibus plurimum delectabatur. Nec minus nota erat

universae Vibi illius doctrina ob ea, quae in vulgus sparserat . Volab an. I 623. Senis emiserat Sapientis vitale filum sie opus inscribitur ) quod sex in libros hexametris versibus haud prorsus inelegantibus conscriptos, seu ut ipsi nominare libuit , glomos divisit. Primus est Sapientis pueritia , seu de logicis . secundus Sapientis adolescentia , seu de mathematicis . tertius Sapientis juventus, seu de physicis, quartus Sapientis virilitas, seu de metaphysicis, quintus Sapientis senectat, seu de moralibus , sextus demum Sapientis δε- crepitas, seu de medicis. Tot rerum conglomatio satis ostendit, quam multiplex Sc varia esset, si tempora spectes, Naidii doctrina . qui etiam in Latinis pangendis carminibus facilis Sc copiosus suisse videtur . Verum quidquid soluta oratione scribebat, tanta infuseabat illuvie , ut in sordibus . tanquam in visco adhaerescere videretur. Haec tamen serebat aetas illa, quae in magnis medicis M philosophis ha-huit Naidium, postquam anno I 647. emisit Senis librum eum hoc titulo: Παμφιλια mundi universi amicitia, cui dissidentes philosophorum opiniones conciliantur, O parantur ex remedica amicitiae , O praesertim conjugiis conducentia formositas O foecunditas . De peste etiam . quando hoc malo amictabatur Etruria, quaedam exaravit,

vulgavitque an. I 63 I. Bononiae, atque laniae calamit tis avertendae

372쪽

392 gratia ab urbe Roma, Iibellum edidit an i636. eum hae inseriptio. ne : Remis per la cura dei contagio. Alia plura ipsum elucubrasse

estis est Prosper blandosius, atque inter cetera opus magnum de universa pene re mediea 8c philosophiea o. quod dum typis eommi-Ferat, vitae eunum explevisse ait. Serius quidem vixit, neque hominum luce carebat an. I 683. , ut ex illius testamento, quod Romae fecit . intelligi potest . Multis argumentis ducor ad suspicandum eo. dem illo anno naturae ipsum eoncessisse, Si aegre quidem , cum gloriam 8e divitias plus aequo concupivisset . Addidit Mandosius e nituisse quoque Naidii doctrinam in Athenaeo Romano, dumque grato sungebatur munere explicandi Aphorismos Hippoeratis, de iis libellum an. I 6 7. vulgavit. Noli tamen putare . ut Coum illum, simplicem adamasse medicinam , quae minus illis temporibus apta suisset ad parandas opes M amicitias. 8c ad speciosa promenda mirae la . Quare explanans Sc esseretis Hippocratis effata de se dieere poterat , probo meliora, deteriora sequor. Paullo Ste hinio veneto , homini ad disputandum aeerrimo , Mad ea cognoscenda atque tradenda , quae sunt in Peripateticorum philosophia idoneo . ccc. eentusses assignati suerunt , cum primum ad nos an . t 63'. venit ordinariam theoricae medicinae eathedram recturus. Anno post in locum Seghierii suffecto additum oneri docenti Sie inseribebatur: Rei medieae Prodromus. praecipuotum physiologiae Problematum Tractatus . quibus Peripateticae doctrinae nova traditur etymolo. gia. δc Quaesticines de primo cognito. de raeli eorruptibilitate, de animae humanae essentia. de eontinui divisione &e. enodantur.& ostenditur Aristotelem Peripatetieorum Plineipem eaetetis philosophia ethnicis Chri tianae Religioni propiora sapatrae. miraque ingenii sublimitate animorum non inlum immortalitatem Geuisse, sed etiam caelorum creationi . Ac eois rumdem animorum reditui protulisse non repugn alia.. Romae is x. in fol. Vid. Mando tum de Archiatiis Pontificita .

373쪽

- 393d a e philosophiae stipendium CL. centussium suit, quod crevit usque ad D. , cum idem ad medicinae cathedram an. Io 6. revocatus suisset. Quia quotidianis, & εcholasticis rebus satisfacere se non posse intelligebat Mediceis Principibus , eum in conspectum illorum veniebat , veterem illam excellentemque prudentiam Graecorum ad mulis . tarum rerum usum tranSserre, Seque Hippocraticae medicinae studio. issimum ostendere curabat. Is e vita cessit Pisis mense Novembrian. I 648. instituto herede Marco Antonio Castanea, & id unum homo integer, diligens ti religiosus doluisse visus est, quod, instauratis jam studiis, quae coeperat osticia tribuere discipulis, explere minime potuisset . Cum omnes humanitatem te iacilitatem agnoscerent Flaneisci Armat ei nobili genere Senis nati iiI. id Sextilis an . I 6i6. & admirarentur scientiam & copiam ejusdem in disputando de rebus Peripateticis . illius schola plurimum frequentata fuit ab iis, qui haec discendo sapientiae laude .n consequi se posse arbitrabantur. Vixit i l.

te ad annum usque I 66 a. posIquam per λιιι. annos operam Academiae navasset cum stipendio CCC. centuSSium , quo sic provisum ejus merito putarunt Gymnasiarchae , ut nequa justa querela esse potuisset . Doctus M in divinis . 8c in civilibus legibus suisse dicitur , quod sane miraberis , quia luminibus ab ipso serme ortu care-hat . Sed diuturno labore , Sc memoria singulari vicit naturae iniquitatem . nee expleverat adhue XXV. aetatis annum, cum coepit in pa- uia Aeademia publice logicam profiteri. Studiet , ingenio atque doctrina omnibus. quos nominavi, magistris , praestitisse videtur Carolas Renald inius: nihil enim temporibus illis sciri diseive potuit . quod ille sedulo non lavestigaverit. Gloriansajebat Academiae Curator. mane philosophiam docenti hus Mai filio NReualdinio , vespere autem Masse'. 8c Luca Terentio, qui in laeum Armalei successit . illumque ad brevissimum tempus tenuit. sic consultum fuisse philosophiae studiosis, ut hae in re nu la Italiea Academia cum Pisana contendere potui,set . Renaviniorum Liuilia , per-

374쪽

antiqua illa quidem ti generosa, origine erat Senensis, sedem vero bellorum fortasse eivilium caussa collocaverat Anconae, qua in urbe Carolus ortum habuit III. Kal. Ianuar. 161 . patre Scipione , matre autem Angela Fanellia. Studiorum caussa tamdiu Bononiae fuit . quoad illum, quantum proseeerit, minime poenituerit , Sc philosophicis, mathematicisque disciplinis operam praesertim dedisse videtur. Atque eo tempore, quo Urbanus VIII. P. N. hellum Florentinis indixit, eum undique militares machinatores quaererentur, Carolus Thaddaeo Ba berinio pontificiarum copiarum mei operam suam obtulit , 8c ab eo adhibitus est. Cum vero Thaddaeus ipse plane novisset ingenium Scdoctrinam Renaidinii , hute liberos suos in diseiplinam tradidit, in quo exequendo mandato haud immeritam laudem gratiamque retulit apud Barberinios omnes. Neque diligenter minus officium suum praestitit Innocentio X. in muniendis, extruendisque arcibus quihusdam Ferrariensis provinciae. 9 in deseriptione totius Coma liensis agri , quod harum regionum eaussa bellum a Mutinensium Duce Pontifex ipse timebat . Nihilo tamen minus nee fructum laborum, nec pra mia periculorum Renaidinius obtinuit , quare quaesivit a Ferdinando II. ubi honorate viveret. 8 unde praesidio esse posset familiae suae . Addictus itaque an. I 649. Academiae Pisanae , nihil sane praetermi sit in exercenso ordinarii philosophiae doctoris munere , ut he nev los beneque de se existimantes faceret, qui plurimum apud Medioeos Principes auctoritatis habere videbantur. Quanquam legi ei parendum

esset , quae Velabat Aristotelia castra deserere, interdum tamen monebat discipulos suos, ut ab temere assentiendo, praejudicatisque opinionibus abstinerent . Porro nisi libertatem quamdam is amasSet in

philosophando , minime illi aditus fuisset in illud sacratium philosophiae , quod in ipsis Mediceis aedibus apertum est. Coeperat enim

Magnus Dux per experimenta rerum multarum naturam investigare ,

ad quod magno illi ad jumento fuit Renaidinii opera , atque in . his

exercitationibus primum ortum videmus omnium nobilissimae Ae ad miae, quae ab experiendo dicta est des cimento, quamque an. Io I.

375쪽

in; tituit Leopiad s Medieeus ipsius Magni Dueis frater. Tenuit quoque iii hac locum Renaidinius . cui commissum statim fuit, ut scripto exponeret quae essent praecipua Aristotelis aliorumque veterum philosophorum de rebus physicis errata, quaeque per experimenta corrigi interesset . Non huic modo mandato eruditissime satisfecit, sed plura attulit de suo ad res oceultas. 8c ab ipsa natui a involutas patefaciendas . Minime tamen celandum est , non sic praestitisse Renale inium inter Leopol dinos Academicos , ut gloriam aequaverit Bo-

rellii, Vivia nil Olivae, aliorumque paucorum , qui ad res physicas nova luce illustrandas facti esse videbantur. Facile tamen ex ejusdem ad Leopoldum Principem litteris, quas nos edidimus ci judicaveris, neque acumen , neque diligentiam illi defuisse , & optime de Aeademia, de illius Patrono muniscentissimo , Sc de naturae scientia eumdem metitum fuisse. Porro si valuissent consilia Qua rate ii Curato. ris , quemadmodum alibi narravimus , per Renald imum dimanassem quoque ad Academiam Pisanam recta physices studia 2ὶ, sed , ne

iὶ Vol. I. Lettere inedite. Vide etiam M. Targionii opus, quos ivseripitur :Aggrandimenti delle sciente fisiche aceaduti in Toscana quo in opere plura de Renoldinio narrantur. 1ὶ mee ille. Per aeetescere Dello splendore e quella sima, et 'ebbe semprel' Universita di Pisa, ed aneo la gloria di V. A et edo eh' ella debba complaeetsi di volere che si Iegghino sormata mente te opinioni di Gali. leo tanto desiderate almeno da molti, e da tuiti quelli e he seguitano lesue pedate. BL n e vero the per sortir I'intento possono essere neeessarie pia condihioni. Primo the si legghino non eon livore eontro Aristotele , ma per rato , che si sappia dove si sta et rato , si ritrovi la verita, e siti conosca the anco la Toseana ha it suo Platone e ii suo Aristotele, M- condo the questa lettura sta messa in mano d'buomini non solo di valore. ma che anche sieno acete ditati per I' Italia . in maniera che manis cando questi nello Studio di V. A. compla it proeularii altrove . Μa chi

376쪽

ab ea diseipuli abalienarentur , veterem instit uendi morem libuit retia neri . Quoniam vero Renald inius erat in ea urbe, in qua haee, vel plura Sc ornatiora parietes ipsi loqui posse videbantur, minime o dubitare poterat, quin sua studia Magno Duci, quocum sibi erant quotidiani congressus Sc sermones , acceptissima essent, nec sane medio

elis illa fuit voluntatis significatio , quod ad instituendum tum in physicis , tum in mathematicis disciplinis Cosmum ipsius Ferdinandi silium natu majorem vocatus fuerit. Totos o sto annos hvie muneri praefuit diligentia tanta . ut non ab adolescente solum, sed etiam ab universa Etruria se iniisse gratiam arbitraretur. Nec parum sibi tribuebat in erudito mathematicorum pulvere tractando , usque eo , ut artem Se tenere gloriaretur, qua nullo serme negotio dissicillimis quaestionibus satisfacere posset. Ajebat enim novas. si Superis placet, Se

invenisse lineas. quas Mediceas illi appellare libuit. novamque methodum. qua maxime iuvabatur , commendabaturque geometria . de qua re tota opus Vulgavit, quod inscribitur, Geometra promotus. Ac equidem quid illi analyseos tractatio , in qua universa illa ars versabatur , profuerit non intelligo. Nihil enim patefecit quod medioetiter doctis esset occultum; praeter quam quod eum levibus nonnulla sparsit absurda suis in analyticis scriptis, quae cum in manus sumpsisset Vineensus Vivianius. quasi artis, non hominis essent errores oecasionem inde arripuit magis magisque se abalienandi ab analysi , quam prae sua synthesi. in qua neminem parem habebat , levissimam esse artem dicebat. Plura alia edidit Reuald inius , quae non parum

dubita che questa possa esset patie det Sig. Doti Rinaidini 7 in eam lematematiehe, la filosofia non meno dei Galileo, ehe di Atistotele, lacognitione det suo valore in tuiti gli Stud j d' Italia . e in esso douria esisse te la premuta di ob dire V. A. in quel che mestri d' a.er gusto ἀI

377쪽

absunt a res Omne magnorum cperum o, quanquam ex iis facile judiearo possis in re hiis divinis humanisque addiscendis, exponendis que satis mindo Latino sermone plurimum illi suisse Sc labori, letemporis. Ipsa opinio, quam omnes, & vel absentes, de illius do-

losophiae ordinarii in rei pretis opus mathematicum . in quo utraque alge-bra. vetus se ilicet & nova a se in opere hae de te pridem edito per tractata nomisque demonstrationibus illusitatur: methodus quoque reso. lutionis Ec eompositionis mathematicae lon e Se eopiosius. quam ibidem. ad abstrusiota theoremata de problemata enc danda dictata tui. Bononiae Ios s. in . Pars Prior numerosam algebram complectens . Resiit alea ad eamdem rem RenaMmitis. Θ Frarentiae edidit an. ios s. in fol.

Pa item Lattis anal, ikae mail ematu in In tres partes distributae, quarum ptima veterum analystarum . ει cunda recentiorum doctrinim locupletatam complectitur , tertia demum in ni joie in altis illustrationem theoremata aeptoblemata resoluta exhiΝet. Pars II. huius atris edita est Patarii an . Ioερ. eum anno ante ea dim in urbe vulgasset Mucior libros duos de reso. lutione, & compositione mathematica . Pata vero ui . ia qua secretiora cum arithmeticae. tum geometriae m 'steria deteguntur, eademque ataptorsus absolvitur, essita est Pataυii an. a os . o Coimo III. dieatur. Geometra promotus: Patavii is o. in sit. Philosophia rationalia, naturalis atque motalia. Tom. I. rationalem philo. aophiam distributam in dialecticam. rhetoricam atque poetieam compleo aenai Patavit aes r. in sol. Tom. II. physicaa de metaphra eas disser. tationes & eutrum mathematieum complectena: Patavii 1εga. in sol. Ostiata e tritur Lud ira XIV. Gallorum Regi. Coin meteium epistolicum eum viris eruditione doctrinaque praestantibus h bitum , nune autem evulgatum in gratiam eorum . qui ad veritatis the cautum inveniendum Apollinia iussum libentet audiunt: Pata. il Iclla. in lal. me Ipso anno, eadem in uiae edidie

378쪽

ctrina habebant. multum ad ejusdem amplificandam fortunam valuit. Nam an. I 667. rellicta Etruria, qui annus sane calamitosissimus fuit Academiae Pisanae ob discessum quoque Borellii Sc Olivae, qui omnes caussati sunt Pisani eae li insalubritatem . primam in Lyceo Patavino sedem occupavit eum stipendio MCC. florenorum. Neque hie constitit Veneti Senatus liberalitas, eum illud auxisset usque ad MDCCC. quia rumor erat, Sedente ad Etruriae gubernacula Cosmo III. magnis 8c amplis praemiis donatum iri Renaidinium pro pietate, quam is erga suum praeceptorem Semper retinuerat. Ipsae ad Leopoldum Cardinalem Renaidinii litterae s I in hane suspicionem confirmabant, eaque propter Venetus Senatus nullo non praemio alliciendum hominem putavit ad retinendum munus , quod per septennium 8c amplius magna eum nominis sui fama obiverat . Perstitit in eo ad annum usque I 638. , quo rude donatus secessit in patriam, ubi non multos post

menses extinctus est. Cum aetatis annum complesset LXXX HI.

Renaidinio amisso. quantum detrimenti Academia acceperit, neminem sane praeteriit. Ipsius in philosophiam merita plures exacue

Ad artem , quam Ipse eonseripsit mathe matum analyticam Pa ralipomena . Papadvolas inter Renavinii opera recenset commentaria in Aristotelis opera una eum quaestionibus. Di sertationes Theologieas . opuscula varia . σMarius Crescimberius in VoL IV. Commentariorum Poesis mentionem fa- εχ earminum Renavinii, in quibus magis apparere ait doctrinam, quam ingenium poeticum .

t Letiere inedite Vol. I. reis arae litteras . quas ad Antonium Magitabe. chium dedit . quasque retulit M. Targiorius in Voluminis II. Partem II. p. xso. Θ aeq. degi i Aggrandimenti delle selenae fisiehe aeead uti in To-scana . Ex his quoque litteris lettelliges , quantis ρ eneretur oneribus Patavii docens, quantus ad eum feret eonorius discentium . is quantis agi.ceretur honoribus a Triumuiris litterariis . eeterisque Veretis senatoribus.

phum declaravit. non se s ae fecerat cosmus III.

379쪽

nt, ut vigilanter nervoseque advelsus Peripateticos starent. Ex his in primis eommemorandi mihi videntur lo. Andreas Albirtinius Fl rentinus , qui in instituendis discipulis suis ne latum quidem unguem

ab iis, quae proposuerat Galil ejus, sibi discedendum putahat i , MAlexander Marchettus . de quo plura eo in eapite, in quo de mathematieis disserendum erit, exponemus . IIoturn exemplum minime secutus est Io. Massejus civis & Canonicus Pitanus, qui vel ab eo tempore, quo logicam docere coepit. se Peripateticorum studiosissimum o tendit sa) , quod studium aetas Meo confirmavit, ut magno ematu sibi obviam eundum putaverit Petro Gassendo, quod aut ill serit, aut increpaverit Aristoteli Pomnes . Librum itaque edidit L cae an. I 673. eum hoe titulo : Responsiones Ioannis Mosset cimit

Phani. Sacrae Theologoae Doctoris, Prtinata alis Ecclesiae Pisanae Cononici, O in Pιsano Lyceo Publici physiologiae Interpretis oriadinarii, ad accusationes Petri Gussendi . . . . adversus Aristotelem , O Aristoteleos. Magno labore tentare patientiam eorum fortasse voluit, qui dei philosophicis rebGs poterant judicare. si tamen tanti putatunt hujusmodi opus, ut an ejui lectione tempus consumerent. Cun illis quidem prohavit Masse jus diligentiam suam tu exequendis iis re inhus , quae sui muneris erant, idque ipsius Gymnasiarchae testimo

nio . fama scientiaque omnium; Sc.hanc navitatem. 8c animum in Aeademiam Sc patriam singularem ceteris ejus laudibus anteponendum puto. Naturae cessit an. I 678., Sc quem vivum in Ore Sc amore

r) mie rei atrumento esse possunt: Philosophiea asserta ex Lue ubrationibus praestantissimi viti Galilei deprompta, publiee discutienda proponit Io. Cosmus Villisianzhi Volaterranus, patrocinante Excellentis. Domino Io. Andrea Albi itini Florentino in Pisana Aeademia Extraordinariam philosophiam publice profitente , Serenissimo Ferdinando II. M E D. dieata Pisis i σελ. a Id conjicie, ex ejus Ptolusioae, Pisis edita au. t ις.

380쪽

emper illius cives hahnere, insignis Peripatetici nomine ipsum appellantes . mortuum lacrymis decorarunt. -

Quantum in acie philosophica committendum esset Thomae For-hesio Scoto , qui per annum tantummodo philosophiam docuit . cum ejus opera utilior iasicata suisset ad tradendam medicinam, Laurenti Tortio Emporiensi Carmelitae. 8c Iacobo Darionae Cretensi. satis no. verant Gymnasiarchae, qui de iis sic retulerunt ad Principem. quasi per eos plurimum Ornamenti acceptura est Academia . De Fothesio alibi dicemus, Sc ex iis, quae de eo M Finicio protulit Io. Tarseonius. conjiei potest , illos , quamvis multa viderint in Leopoldina Academia . quae Peripateticorum errores de aere dc igne convincebant, non fiesaciles in his rejiciendis praebuisse ci . Praestabat quidem ingenio To aliis , nee ' mediocriter pro secera i in mathematicis disciplinis, ut hoc nomine eatissimus esset Borellio 8c Olivae. Quo tutius 8c liberius in his studiis versari posset, magna impensa I.eopoldus mediceus veniam illi impetravit deserendae Carmelitarum familiae . praecepitque et , ut hono animo magnoque esset, seque ei nulla in re defuturum eonfideret . Quod N praestitit, quia summa ab eo expectabantur. Verum cum mollire ne riret invidorum animos. M liberius, quam par erat, de iis loqueretur, quorum studia a suis abhorrebant, incidit in nonnullorum odium, quod fatale eidem fuisse memoriae tradidit Antonius Frau-tiscus Marinius. Ait enim invitatum illum fuisse ad convivium, ex quo aeger adeo discessit, ut mentem primum , mox vitam amise-tit a . Si verum id est, dolebis profecto temporum iniquitatem, se m. II. P. I. p. 333. degi i Aggrandimenti de Ile Seiente Fisiche in To