Historiæ Academiæ Pisanæ volumen 1. 3. auctore Angelo Fabronio ejusdem Academiae curatore 3

501쪽

sa Ielaratum tempus, quo valere M vlgere eoepit in Italia Iustinianeum jus, addidit plures suas; existimavitque posse eadem de se praedicinre , quae de Augusth effert Macrobius. Soleo , inquit ille, in au gusto magis mirari quos pertulit, iocos , quam ipse quos protulit ;quia major est patientiae, quam facundiae laus ; maaime cum aequanimiter, aliaque etiam iocis mordaciora pertulerit . Sane indignissima mihi fuisse videntur odia Pisanorum in Grandium, qui siquis unquam alius de illorum urbe atque Aeademia bene metitus sue rat. Narravimus supra praeclaris eonsiliis suis Pisani agri salubritati utilitatique illum prospexisse. Quidquid corrogabat pecuniae, Pisani eoenobii eommodis destinabat. quod per viginti omnino annos rexit, euique bibliothecam satis copiosam , Sc pecuniam ad eam quotannis

augendam legavit . Egit eum Muratorio , ut plura antiquitatis monumenta ab se collecta, quaeque Pisarum laudes mire illustrahant, ederentur . Illo consiliatio Sc auctore, astronomica specula Pisis aedificata est; illo doctore , tanquam ad mercaturam geometricarum artium quamplurimi ad Academiam veniebant; adeoqite celebrabatur illius nomen . ut decus ac lumen ipsius Academiae esse videretur. Hujus optimorumque studiorum caussam egit adversus calumniantes Iesultas , a quibus doctores ii, qui a minutis inquisisque Seholasticorum disputationibus ad naturam eontemplandam ad Ilescentes traducebant, Cath eae religionis hostes vocabantur. Hortari illi non cessabant prosei- seentes ad Aeademiam, ut si quando ineiderent in Anatomicos . Chemicos, Sc Physicos praesertim, a quibus in experimentis habendis opera consumeretur, a Nerent oculos , ne viderent vanilatem . Multa etiam stulte M arroganter conscripserat ex illorum numero quidam e

enomine Briga , ad rapiendos in invidiam Pisanos melotes , cum Fl rentiae Philosophiam no-- antiquam cste enim inseribitur poema

quoddam Thomae Cevae emisisset. Mentes enim angustae, humiles, Peripateticorum oppletae tenebris & sordibus nomina ipsa magnorum hominum. splendorem illorum gloriae nec intueri nee sustinere poterant . Facile autem fuit semidoctos quosdam trahere in eum partes .

502쪽

s 2 qui audaciam virtutis, surolem sortitudinis, temeritatem consilii nomine appellabant . In tanta rei indignitate millime silendum Grandius Putavit, atque Diacrisi Latinis versibus con cripta, Praefationis ScPoeaea iis auctores levitatis convicit. Ex quo intelligi potest pluri, illi suisse Academiae . quam amici jamdiu enim amicitia conjunctus erat cum Ceva in dignitatem. Cum natura impelleretur Grandius, ut prodesse vellet quamplurimis , in primisque docendo . rationibusque

prudentiae tradendis, non est credibile quantos labores tru us rei caussa pertulerit. Extremo autem teinpore volens etiam post mortem eonsulere mathematicarum diseiplinarum studiosis, illarum elementa

perscienda, Sc vulganda suscepit. Itaque in librum . quem de sectio nibus coni edidisse diximus, plura utilissima addidit; neque ita multo post typis mechanicam commisit , in qua pauca desideres , quae ad sex antiquorum machi uas, ad pendulorum motum , viresque per- ssionis 8c gravitatis pertinent. Nam opticam Sc alge a m multo antea Lie tractaverat, ut nihil absolutius Se elegantius iis temporibus seri potuisse videatur. Elementa item Euesidea in Italicum convertit; postea Institutiones arithmeticas ει geometricas ex se genuit; in quibhus postremis laudabis praesertim ea, quae spectant ad proportiones inter

1egmenta rectarum duarum a punctis extremis laterum cujusvis anguli ductarum in latera opposita, atque inter eorumdem oppositorum se gmenta laterum. Hae in rct adeo processit Grandius. ut Ptolemaeum, Theonem, Reinalium , ceterosque longe post se reliquerit. Iis vero , quibus elementorum tractatio minus digna illius sumina doctrina vide. hatur , respondere Solehat s non Seῖetibus solum M vineis res rusticas laetas esse . se pomariis etiam 8c hortis, tum pecudum pastu atq eapum examinibus, tum florum omnium varietate. Esserebatur vero Iaetitia , eum contemplaretur uberes suorum laborum & vigiliarcna stuctus in optimae spei, quos instituebat , adolescentibus ; tantumque v-borat ab invidentiae sensu , ut, si quis eorum longius proceSsisset, ipse esse vellet ejusdem doctrinae ingeniique praedicator Sc testis .

Nonne exultabat animus illius , eum de Thomae Perellii . dc Iosephi

503쪽

Vemaeeinii ing re mira prorsus praedicaret ρ Quid non egit, ut ab

omni lapsu contineret collegam suum Claudium Fromondium, eum videret ipsum novitate rerum nimium deleelari Z Quam saepe sua laudo cohonestavit Thomam Νarduccium Patricium Lucensem, M litteris excitavit ad mathematica tractanda 8 Setipsit ad eum aliquando de viribus , ut alunt, vivis aestimandis, quas augeri eadem proportione cum massa Sc velocitate saei te Cartesianis concedebat: sed adeo infirmavit praecipuum , satisque notum Hermanui, qui cum sibi res erat, argumentum, ut hunc, si minus de pristina sententia deduxit, ejus tamen argumenti levitatem fateri coegerit ; ad id dogmata Camusii de viribus elasticas laminas eomprimentibus aliqua ex parte emendavit; ae demum salsum esse probavit argumentum, quod pro Carte3ianis excogitaverat villus, quodque Fontenellius in Parisiensis Academiae an. IIa 8. commentaria retulerat . Dives Grandius opibus doctrinae . hane facile communicabat eum omnibus, ae praesertim cum iis, eum quibus amo. ris vinculis conjungebatur. Non est vero credibile quantiam curaverit ut optima studia florerem apud Camaldulenses suos, quorum coen hia dum invisit. Visitatoris, ut appellant, decoratus munere, iVulta emendavit, multa instituit . quibus nune etiam stat Cama lutensium dignitas. Dum erat Romae an. 3734. hujus inuinetis cau6sa, Pontificis jussu cognoscere debuit de GaIὶi cujusdam Episcopi litteris, quibus eonteud bat, adversus Cae,a iensis Concilii decreta seri . si eo anno Pascha VH. Kal. Majas celebi aretur, Se Xiv. lunam paschalem eadere in XV. Kal. ejusdem mensis. Scripto probavit Glaudius mi uiuae novas esse hujusmodi expostulationes ι sed Ecclesiam tenuisset semper atque servasse Nicaenorum Patrum praescripta . Quod vero ad XIV. lunam spectabat, hanc unice desensionem habuit, non videri illam incidere in xv. Kal. Majas, qui tum dies erat Saturni, sed in sequentem,qucid circa mediam noctem contingeret. Ceterum hae in re Grandius

Cassinii aliorumque Summorum astronomorum sententiam secutus saceri minime dubitavit a persectione abesse, quae Gregorius XIII. sciverat ad corrigendum Calendarium, & quoties in.hunc sermonem dela-rol. III. S s s

504쪽

uberetur , solitus erat dicere, maximas laudes deberi Aloysio Lilio. medioeres Christophoro Clario. 8c nullum esse e Felum, qui omni vi

tio careret. Dum agit eum Pontifice Grandius, oblata est ei occasio declarandi maximas utilitates, quae sperari potuissent, si ad exitum pervenissent consulta a se es derivanda ex Pado quadam portione a quae, cujus ope Rhenus facile ad mare usque fluere posset. Sententiam Grandii una voce Se consensu approbarunt Bononienses I sed Romani judices. cum quadriennio disputatum esset, repudiarunt. Don habuit Grandius a Pontifice , singularesque honores ab omnibus iis , qui haud erant ignari, quid valeat sapientia. Cum satis eisset Vis ιaloris muneri . Sc repulsam a suis summae dignitatis accepisset, Pisas remeavit, ubi si vitam otiosam sine labore Sc contentione stiquietem profecto defatigatus illius animus postulabat traduxisset, minime fortasse in tanta, quanta perferre debuit. mala incidisset. Exeunte an. 2737. coepit vacillare memoria , idque malum brevi adeo ere

it . ut aegre nomina eorum, quibuscum versabatur, meminisset. Ν hilo tamen minus a schola, a studiis, M a seriptione noluit ceSSare, quae cum praestλre sine summa dissieultate non pomet, non erant Si

ne dolore miseratione spectantium . Hujus infirmitatis signa dedit in epistolis, praesationibus M seholiis . quae tum addidit suis geometricis Sc mechanteis Institutionibus . ceterisque in rebus. quae script ris , non geometrae prudentiam c nam res ipsae adhue in memoria ha rebant requirerent, quanquam intelligentium judicio pauea quaedam sunt etiam in iisdem mechanicis Institutionibus . in quibus Grandius

errasse videtur. Cunctantem Sc prolatantem adhibere remedix ingena vis morbi adorta est, summaque debilitas consecuta exeunte an. IStupor etiam paullo post ipsum oppressit , sic tamen ut intelligeret in miserrimum esse, M illam , quam tum vivebat, minime esse vi tm . Hoc in statu eum sexdecim , amplius menses suisset , mortem obivit IV. Non. Quint. an. 274 a. Quoal sivere tenues reliquiae Virium rem sacram sacere. 8e publieis preeationibus adesse voluit. quod re

Igiosus homo pio Dei eultu unice se recreari diceret. Collegae illiu h

505쪽

non solum luctu , xed etIam pompa exequiarum, laudatione , 8c mo

MONASTER lUM AEDIFlcris BisLIOTHECA REDITIBUSQUE ElDEM ATTRlBUTIs LOCUPLETARIT D. AUGUSTINUS FORTUNIUS FOREONIU ACcoLTIUA MONAc RUI EIDEM BIBLIOTHECAE PRAEFECTUS va RO DE UNIVERSO ORDINE DE LiTTERARIA REPUBLICA DE SE OPTi ME MERITO PERENNE GR TI ANIMI MONUMENTUM. OBIIT IV. NONAS IULII cII 1 c Li I. AETATIs SUAE ANNO LXXII.

Cum tanti viri imaginem exprimere voluissem, plus quidem negotii suscepi, qum meae vires paterentust, neque dubito quia multa praelem S s s a

506쪽

saorierim , quae ad ejas singularia In rem lit terariam merita hono in lumine collocanda valuissent. Neque sane erat homo, qui de se praedi- eari noluisset , cum Sc laudes quaereret vel ab iis rebus, in quibus excellere minime putabatur. Vere quidem ajebat eam vim ingenii, qua quis in sublimiori geometria valet , non multum a poetica facultate discrepare, eaque propter Latina praesertim carmina pangens, inter amabiles υalum ponere se choros minime dubitavit. Quam v re tu videris, quamvis sicilis & expeditus esset ad versus iaciendos . quos N ex tempore sudiSse narratur . Sane quod spiret adhuc , quoi placuerit, quod expetitus fuerit a summo Pontifice Clemente XI. a Sardiniae Rege, a Veneto Senatu, quod ejus nomen vel ad remoti simas regiones pervenerit, id totum fuit mathesis, in qua arte quam sit dissicile excellere, ii viderint, qui ejus arrogantia ita subnixi am-hulant , ut Omnes Prae se contemnant. Atque hoe loeo minime praetereundum putamus , de Borellio, Μarehelio Sc Grandio plura etiam nos alibi narrasse, quae non ita coarrunda esse putavimus, ut minus

lucide appareret qui quantique fuerint viri.

507쪽

J oanne; ξ Petruq Rusellii stat res . de quibus superiori in volumine

diximus , sic obierunt munia, quae sunt anatomicorum propria , ut per eos quoque steterit hujus cathedrae dignitas . Petrus naturae cum cessisset an. ι6as. locum secit valet in Nervio Pisano, in eo quod pertinet at Chirurgiae cathedram. Ut con Suleretur vero anatomes tudiosis . anno post Pisas venit Danus quidam , qui Florentiae suam in hac saeuitate perii iam probaverat. Expleto anno. Patavium conces sit . ex qua urbe in patriam , unde bellorum caussa discesserat, rediit. Itaque an . t 627. commissum fuit Ioanni Bellavitae . de quo etiam alibi diximus, ut una cum med irina anatomen quoque doceret: sed ex eo nisi medioeres tulerunt fructus discipuli. Uberiores , ic prae. Stantiores eapere potuerunt ex Io. Baptista Ruschio Ioannis filio, qui postquam logicam, & per aliquot annos practicam medicinam docuerat, an. I 6 4. extraordinarius. Sc postmodum ordinarias anatomes Magister declaratus est. Is bene posuerat initia adolescensae, eum diligentissime operam dedisset Graecis Se Latinis litteris, quae maxime studia in prima aetate, anquam in herbis, significant, quantae fruges industriae sint suturae. Tantum evigilabat in studio, ut eum ageret XXVI. aetatis annum, edito Pisis an. I 63 r. libro de visus organo. in gloriam eorum, qui inventores Se magistri dicuntur rerum anatomicarum , Venire se posse speraverit. Postquam satis diligenter in eo ex.

posuit , quid de hoc organo ceteri ante eum anatomici tradiderant ,

508쪽

communem se eum patre habere laudem ait, quod omnium primi vitream membranam detexissent ). Quam vere tu vidoris. Morga-

guius quidem ca) M llillerius hujus inventi gloriam dant Fallop

pio, qui vel ab anno Is 6 l. hac de re satis multa vulgaverat. Ante-eessisse quoque videntur Ruschium Sylvius, Collerus Sc Fabricius ab Aqua pendente in notando Galeni, aliorumque errore, qui putarunt ab araenoidea indui tantummodo anteriorem , minime vero posterioremerystallinae leniis partem . Sunt 8c alia quaedam in eo lem libro, quae minus vere a Ruschio prolata sui SSe videntur , quaeque minime consentanea sunt recentiorum anatomicorum observationibus. Nihilo tamen minus magna de Rusellii doctrina fama percrebuit, ut multi ejus audiendi caussa ex remotissimis regionibus Pisas advenerint . Hujus rei testem habemus summum virum Thomam Bartholinium minim que assentationis erimen verisus est Claudius Berigardus, eum de eo talia memoriae mandasset r singulari quoque vir ingenio L. Bapt. Ruschius, qui hane adeo gloriam in Pisano Lyceo sibi comparaiavit , ut solus rem medica in O anatomicam, si forte aboleretur , suscitare possit. Praetermittimus aliorum virorum de eo testimonia honorificentissima, Sc nunquam sane euram & diligentiam in instituendis

adolescentihus ab eo desiderarunt Aeademiae Praefecti co , quamvis

i Pater meus site ipse γ haloideam agnovit, sed araneae eoniunxit . araneum dieens. non erystallinum modo, sed te vitreum humorem invenite . ,ὶ Epist. Anatoni. XVII. n. 12. ιὶ Physiol. Toin. V. p. st 2 co Pas. ro. Dissertationis de Peregrinatione mediea. 19 Cire. Pis. Pare III. in Praefat. Sc Cira. X. p. 3 37. οὐ cum de eo referret ad Principem au. I σ36 Cherursus Sararintus ait . Gio. Balista Rurelii eomineth a legrere logica oti anni sono eolla solita pro vi. sione di s. seudi. Nel 16 ix. ebbe amenta fino a ro. Madi. Nel a 33.

509쪽

infirma, δe saepe etiam aegra valetudine esset . Cum deerant laqueo

uspensorum cadavera, animalia secabat. 8c auctor est Fianciscus Bonamicius ci) quaedam ab eo se didicisse de hestiarum foetu & hujus minitione . Quo in genere studiorum eo major erat Rusellii contentio , majorque laus , quod solus in tam praeclaro stadio decurreret

in fin ora. Parimenti ne i 3 a. sic e la notomia a pro a. de ebbe per tega- . lo M. co. nel a 3. non vi su eo modita di corpo per lagitate . ne i s . sua riuolato per anatomista eon do. etsi die hiarare la sua prou visione in al. tro tempo, ma in queli' anno non eserciali perchh su malato. Al ptinci. pio dei presente studio su die hiatato Anatomi.ta ordinaris. eon pio in ea sadi die hiaratilli la pio V visione in Pisa . . . . It Dot. Gio. Ruselii Padi edet Supplicante comine id a legetete Chirurgia nel Is 76. eon pro η visione di s. Scudi. e in due volte et he au mento fino a se. Scudi. arenda durato di legetere sino at a 386. net g . su ait lato Anatomista eon prov- visione di iso. Scudi, e lasso at mi. Pietro suo statello latetista di Chi. rurgia. Ebbe pili a umenti . e net aso . A dichiarato Anatomista ordinario eon pro uvisione fina a 1 o. se. e net medes imo anno ebbe ancora uri

ag utita di nnova lettura .ii medie in a prati ea . Final mente net Ist 6. eb. M aumento fino a S. 33 o. e poco dupo moi . Il Dot. Pietto e sere illa e liancora diapo la morte dei statello i Analom a. ma per esset di mitior valore fra lettura δ' an atomia e e hirurgia non ebine piti di Sc. aso. in tutisto. Aggiungo che nh il Dot. Gio. nh il Dot. Pierio hanno mal letta Ana. tomia in altro tempo, ehe ne i gi ini det taetiio . i quάli sono in tali o ai s. quando ei h un eorpo solo. e in orno a 3 o. quanda ee ne sono due . leuendosi sem pre due terioni it gio no . Tiouo che ii Dct. Bella vita iodue anni. ebe lagi id un eurpo per anno. ebbe di regalo ν o. M. i' anno ima perelth non di ede sod dissatione non is pio adoperato. e pero viventelui su ammesso alla pro Wa ii supplie ante. Innanai it Bella vita lagii, ilDano uu eorpo solo. ed ebbe per regalo Iso. seudi, ed et a stimato va. lotoso. It supplie ante h tenuio di molis inaegno, e di grande studio. Hamolli seolari, per i quali si assilica con sua Iode, de d csservante e piu malis, lino nel leggere .ciὶ De alimento lib. V. Cap. I. p. 62

510쪽

xea e ullum haberet aut itineris dueem. aut adjutorem laboris. Neque e continuisse videtur in medicis & anatomicis exere itationibus. Etenim an. i 6 a. petiit a Magno Dare, ut sibi potestas seret diebus sestis seritiisque tradendi, quae ad physionon iam pertinent, qua in re ejus te discipulorum votis Satissaelum est. Quod saepe oculi, quemadmodum an mo assecti simus, inquantur, & ita speciem oris natura formasse videatur, ut in ea penitus reconditos mores emngeret , Se vocis etiam moderatio , dc orationis vis , 8c incessus motusque omnis

corporis indicet mores . de his rebus omnibus sic disputari potest a philosopho , ut ab eo boni aliquid , tanquam salutare ad vivendum eum hominibus, adscisci possit. Ad insignem illam latissimeque patentem doctrinam . quam sibi in omni sere eruditionis genere comparaverat Ruschius, multa a natura habuit adjumenta, acre ingenium, excellens judicium , memoriam plane singularem: plura etiam adjunxit ipse ab industria: diligentiam enim adhibebat ad omnia incredibilem, eodemisque studio sibi Sc auditoribus consulebat. Itaque ex illius immatura morte I), quae accidit a n. i6;9. magnum Academia accepit detri

' Huic maen cum monumentum potitum fuit in Aede S. 'ladiani eum hac inseristione . quae saeculi inferissimi imaginem e primit. D. V. M. Ioannis Bap. de Rus. his Cio. Pii. Phil. Med. , Anatomiae in Patria Acad. ultima laude Pu lici Professoris praeeipiti oreas. mo eruta difficiti judicio diluto longa arte ae peticuloso experimento stipetatis quum ingenii magnitud. etiam de ireri. νit. contenderet solicita mors ne diem vitaret ine. tabilem festino letto soporavit agentem annum XLIIII. Antonius Chirtam rus a neulus is haeres Inetoe. X. P. M subpraese. Ius domi , quod ae. mulat. vel otio de mortal. erepti fuerat reddidit immortalitati hoc monuismento amoris ac pietatis ergo. A. M. DC. LIII.