장음표시 사용
61쪽
lectatio Se digna sapiente. Sed haee ingenii εc otii plurimum indigem. Magnum Sane Pisanis aecessit decus per hunc , de quo dixi--is , librum. factumque opera Norisii, ut plura antiquitatis mon
menta apud eos extantia. quae antea in sordibus atque oblivione jacebant, tanquam ornamenta civitatis apparuerint . Eodem , quo
haec vul Iavit. anno , Batavis typis imprimenda curavit Somnia quim uaginta F. Macedi in itinerario S. Augustini post baptismum M Holano Romam ad Ioannem Mabillonium , cui libro nomen inscripsit P. Fulgentii Fosset. Res indigna atque intoleranda visa est illi, Macedum in quadam sua Appendice itinerarii Augustiniani,
quam cum libro de Incarnatione edidit , multa adeo aut ficta aper. te , aut inutita temere inseruisse de innel:ssimo Doctore atque MDgistro, ut consutandam ejus audaciam putaverit . Praeter multa, quae eximiam viri eruditionem praeserunt, illa m xime celebrantur, quae tempus definiunt, quo lustralibus aquis illatus eSt Augustinus , qua de re inter peritissimos antea disputabatur. Quanquam aperte Norisius minime fassus sit se hujus libelli auctorem esse , tot sunt tamen argumenta atque indicia , ut id tanquam exploratum nune inter omnas constare videam. Quaenam Vero causSa suerit, cur alienam induerit μα nam, ignoro. Fortasse eum genus Studiorum elegisset, quod maxime tenebat eos, qui ejus scripta legebant. 8t quod non solum d lectabat. sed etiam sine satietate delectabat, Verebatur reprehensionem multorum, qui suadebant haud terendum tempus cum iis, quos nihil intelligebat posse docere homines . nisi ut auderent atque ment rentur . Erat in horum numero Maglia chius , homo eruditione aememoria prope ineredibili. Sc quo nemo unquam aptior extitit ad indicandas vias operis conficiendi, quanquam nullius ipse consector fuerit, ea credo de caussa , ut summam, quae tota Europa de illius doctrina surrexerat, simam saeilius tueretur. Ilute cupienti Sc instanti negare non potuit Norisius, ut de Dochis Syromacedonum scribere institueret ; 8c illo suo singulari ingenii acumine, Sc thesauro numi sinatum a Mediceis Principibus collecto , quo nullum fraestantius ia-
62쪽
venies. adiutus opus huiusmodi conficere potuit, ut Norbianorum m. xi muni illud audeas praedicare. Iam vero quanti muneris ac laboris elatvel minima quaeque in nummis Sc scriptis extantia expiscari, ut eo rum ope pars chronoloἐiae , cajus neque perfectam scientiam , neque explanationem habebamus, optimo in lumine collocaretur i Iosephus quidem Scaliger omnium primus vibium Syriae epochas In earum nummis notaverat; sed digitum tantum, ut dicitur, ad sontes intenderatinam cum de Sidoniorum Aera loqui deberet, addidit cvut illorum annorum minime deprehendi posse. Quae ait: em hac ipsa de re tradidit Ezechiel Spanhemius excitasse magis quam explevi, e eruditorum desiderium vidantur. Gloriose magis quam vere in eo se jactavit Hamduinius; Aeras Dariarum gentium proprias, quae chron Ologicae artis Magistros fuerunt, ab se designa as fuisse; quae cum ita essent, ad pene desertum atque incultum campum excolendum Se evocatum fuisse Norisius putavit. Neque ex hoe suo labore modioerem fructum &perabat, eum per eum non sacram modo bc ecclesiasticam,
verum etiam profanam historiam plurimum illustratum iri liqueret. Ex epochis enim hujusmodi bene constitutis ope numismatum , quaa ad Principes Sc urbes illarum gentium pertinent. tempus imperii plurium
Caesarum demonstratur, eertus annorum in Fastis Consularibus ordo
eolligitur , donatae plerisque velutissimis Syriae urbibus libertatis ex
ordia noscuntur, Ze notae etiam quorumdam numerorum, quae in usu erant apud Graecos sive Syromacedones explicantur, quorum nu quam vestigium occuIrit . Ut satietas varietate vitetur paucos enim
delectant , quaa ad notationem temporum specta ut urbium multa rum Syriae, nee non Phoeniciae 8c Palaestinae origines, variamque illarum fortunam, Numina , quorum in tutela erant , symbola, ritus ceteraque hujusmodi diligentissime Norisius persequitur, quorum in ipsis nummis signa atque indicia cernere eidem licuit . Haec sunt quidem omnia doctrinae maximae ἔ nec solum auxisse, sed pene creasse
Norisium hane eruditionis partem prudentissimi viri judiearunt . Ille antiquitatis callidus investigator Ioannes V illantius , qui historiam Re-
63쪽
gum Syriae conscripserat, minime satiari posse videbatur Norisii opus legendo ae laudibus celebrando, quare multos, ic ipsas quoque Latinas Musas ad gratulationem devocavit. Quoniam vero nihil est simul inventum persectum, tiam ab ipso Vallianito, tum ab aliis Gallorum doctissimis viris Noris ius alios Syromacedonum nummos accepit,
quibus postea non pauca addere operi, quaedam corrigere, εα multo plura novis argumentis monumentisque confirmare potuit. Istud operis eorollarium in lucem exiit an . MDCLXXX xl. biennio scilicet postea quam opus ipsum typis impressum fuerat. Huic quoque addidit Fastos Consulares omnium optimos, quos e Caesarea bibliotheca per Magliabechium a Conrado Ianningo S. I. descriptos habuit . Horum fragmentum ediderat Bucherius; at Tot nardo ac Pagio postulantibus, eos Norisius edidit integros . Vel antea cum Pagio hae de re pluribus litteris egerat, nec satis mirari poterat hominem ceteroquin eruditissimum atque sagacem eo errore ductum. ut arbitraretur esse Dio. nis Consulum indicem. quem Leunclavius e Panvitato exscripserat, ut illo suam Dionis editionem exornaret. Ex iis litteris una extat cum
hae inscriptione: Epistola Consularis, in qua collegia LXX. Consulum ab anno christianae epochae XXIX. Imperii Dberii Augusti decimo quinto usque ad annum CCXXIX. Imperii Alexandri Seu ri octivum in vulgatis Fastis hactenus perperam descripta , corriguntur , supplentur, O illustrantur . Invenit postea haud pauca ,
quae huic adderet epistolae editae Bononiae an. MDCLX xx il. eodem que tempore magnum opus habebat in manibus, quo universos Fastos emendaro atque illustrare sibi proposuerat. Incredibiliter illumeommovebant ad istud opus absolvendum rei militas, multorum ac
praesertim Nicolai Tot nardi Aurelianensis colinitationes, & studium in Panvinium, in quem injustum suis e ad imabat Baronium , quod ab illius Fasiis omnino discedendum putaverit . Quid vero caussae fuit, cur hane dimiserit curam, ignoro . Neque illud minus miraberis ex magna collectarum rerum silva nihil ad nos pervenisse, neque id modo , si tamen extat, occuliari, sed alia qu qae hujusmodi scripta,
64쪽
quae ab ipso condita suisse scimus O . Ingressus jam erat dicere in praesitione ad Epochas Syromaeedonum de insigni quodam Nerodis
Antipae nummo, quo definire se posse tempus putavit, quo Herodes magnus chae enim de re inter peritissimos maxime ambigehatur moriem obiit. At paullo post admonitus a Ninardo male expressam suisse ejusdem numismatis epigrai hen non enim per se illud ipsum videre potuerat ) hae de re accuratius egit in Epistola ad Antovium Pagium . Sed sibi jam defesso animi Sc corporis laboribus in investigandis Syromacedonum epochis haec excidisse dicebat , haud de
sperans fore, ut aliquando certiora ex aliis monumentis eliceret. Postquam vero audiit Tot nardum ipsum in universa Herodiadum geneal gia explicanda vehementer elaborare. omnia summa expectins ab homine prudentissimo atque diligentissimo on. nem hae de re cogitationem abjecit . Multa simul animo agitabat Norisius, cum tam lautam supellectilem haberet in manibus ad illustrandam antiquitatem . Magnam collegerat numismatum copiam Ferdinandus I. cererique Medt-cei , qui ante eum fuerant, heroes; majorem etiam comparaverat Leo-roldus: neque eorum dii gentiae quicquam isus est concessisse Cosmus III. cum tredecim usque numismatum millia , parvi sane coempta, ab Hispania ad se deserenda cui ave: it. Separatim eum haec omnia servarentur , suasit Notis iis, ut ex tribus garis una seret; quare probara . ipse quadraginta 8c amplius millia numismatum distribuere atque in ordinem redigere debuit. Neque ista terrebant hominem flagrantissimo studio. 8c qui ali industria videbatur; quin immo summi beneficii loco se habere dixit, quod Magnus Dux sibi eo piam .urpeditaverit inulta nova cognoscendi. Vigilabat vero de nodis , ut
ij Inter Λ tristi scripta. quotum jacturiim dolemus, enum notae Ge g aphicae in notitiam Episcopatuum Catoli a S. D ulo. quos . sicuti ad P./ium scribie . illustrabat ex nummis praecipue Medieris . ia ex nuper edito vo' inive P. Hardu: nii.
65쪽
6 aquis conquitoribus responderet, re multum prudentiae suae impertire potuit vel iis, qui in hujusmodi studiis principes habebantur . Quare si quid ab iis aecipiebat . ita reddebat . ut impendiis etiam posset augere largitatem muneris . Ex Italis praesertim coluit Iosephum Magna- vaccam , Raphaelem fabret tum. Io. Clampinium , Sc Franciscum Μudiobarbum. cui miriscus adjutor fuit in inconis libro illustrando augendoque i ex Gallis Claudium Nicasium , Antonium Pagium . Tot nardum. M va illantii im quanquam hune postremum alienae laudis invidum esse suspicabatur ) ; ex Germanis Ezechielem Spanhemium. ex Belgis Gisbertum Cupetum; ex Anglis Guillelmum Loydium, quo
neminem in historia veterum. se eruditiorem novisse te tabatur. Admirabatur etiam singulare Joannis Harduinii ingenium, M aliquando judicavit nihil potuisse fieri melius illius opere, quo post Iloistentum
urbium tum Latinarum . tum etiam longe plurium Graecarum numismata explicanda susceperat. Sed propius re inspecta. ut ad in irati vis , sic reprehensionis multum illud habere sensit. Quoniam aurem explicanti epochas Syromacedonum haud in postremis esse debebat cr- rores notare vel illustriorum scriptorum . minime Harduinio pepercit Norisius , quando ratio 8c opportii nitas id postulare visa est. Quare quidem factum , ut Harduinius post Norisii mortem suimet cime-ctor fuerit. cum Batavis typis secundo edidisset librum de nummis
antiqvis populorum o urbium ; sed pertinaciter insensus Norisio, ut
erant Iesultae omnes, continere non potuit iracundiam 'suam, quin
multa iaceret in Norisianum opus, vix illud in lucem emissum est. Quod ab eo objectum fuit, lepore mag s elevandum , quam contentiona frangendum principio Norisius putavit. Itaque saepe quidem Meoram M per litteras collocutus cum amicis est de Harduinii somniis. sed eum eo rem publice habere noluit. quod intelligeret , plurimum id valiturum ad ejus acuendam petulantiam. Quid omnino sentiendum esset de Aduentoria pro Eumento Pacato. de epistola. quae inscribitur ad Valentem triplex numinus. de Prolusione chronologica . de nummis Herodiadum, aliisque scriptis Harduinii, in quibus su-
66쪽
defensionem cum Norisii aliorumque aecusatione eonjunctam esse voluit , doeuit Vaillantius, qui etiam in medium protulit Neronis num mum , in quo . hujus Imperatoris nomen clare legebatur, quemque I arduinius contra Norisii sententiam Domitiano tribuendum esse con- endebat . Sic agam tecum, a jebat Notisius , eum ad Harduinium ipsum exercitationis ergo Paraenesin scriberet, quao in lucem Amst
lodami quinquennio post ejus moriem prodiit, ut quoniam me loqui voluisti, aliquid de tuis vitiis nussias. Quid tibi plaudis, aut eurte magnifice ostentas, ea in lucem proferentem , quae cum lumen adhibere rebus debeant, obscuritatem O tenebras asserunt ρ Quibus
verbis Norisius carpere praesertim volehat IIarduinii te moritatem, qui ut commenti cujusdam sui probabilem rationem redderet . Iosephi Nebraei auctoritatem contemnere ac rejicere omnino videbatur. Id adeo visum est indiguum ipsis Iesultis, ut ad retractanda , quae hac de re exaraverat, ipsum adegerint . Narratur majus etiam opus scripsisse Nori tu in contra Harduinium, in eoque correxisse & restituisse ab ipso depravata multa, sed quoad vixit, illud occultasse, eam voluntatem retinens. quam Semper habuit, minime dimicandi cum homine, qui non minus doctrina, quam temeritate atque audacia omni abundabat. Atque his studiis cum mirifice deditus esset Norisius , multi mirahantur potuisse eum in tantis occupationibus scholae s nam annot 677. additum muneri docendae Ecclesiasticae historiae onus quoque suit interpretandi divinos libros J adeo multa perdiscere, & adeo varia Sc longe petita ad usum suum transferre. Porro si quae ratur qui excelluerim apud nos ex omnibus antiquitatis investigatoribuq , non dubitabis quidem Norisio 8c Bona tio palmam dare ; 8cdum miraberis in utroque eruditionis ubertatem, varietatem, copiam,
N. illud acerrimum ingenium , quo dum transilire videntur vulgaria ψει ante pedes poSita , nihil tamen, quod ad rem pertineat, praete mittunt , 8c vel illa, quae crassis putabantur oceultata , circumfusa tenebris. in lucem felicissime proserunt, vix eredas utrumque litteris Graecis vel mediocriter insinu lum suisse. Sed nihil nota oblineis
67쪽
raiit acumine, industria, alque diligentia. Quoniam in explicandis ve-t ibas monumentis e se divinus putabatur Norisius, multi se Ioannes p. aesertim C a nrinius ab eo emagitarunt, ut postquam de Paschali veterum Latinoram cyclo peculiari diSSertatione, quae adjecta est li-hio de Epochis Gromacedon m disputaverat . explanare etiam Vellet alium hujusmodi cyclum in marmore scalptum, qui Ravennae extabat . Exhibebat hic cyclus Dionysianam periodum . quae illi priori apud Latinos successit ; εc quanquam homines in doctrina temporum plurimum versati hae de re se satis eisse eruditorum desiderio gloriarentur , aliter tamen visum est NOrisio quaedam adhuc esse aflirmanti, de quibus nihil constituo posset, quod non incurreret in magnam ain liquam dissicultatem . Ut internosci posset quid ipse ex hoc aliisque monumentis eliceret, Scaligeri ac Putavit saepe sententias examinat, 8c interdum etiam emendat; 8c ne jejuna atque nuda, sed ad,persa atque distincta multarum rerum jucunda quadam varietate esset haec DiMertatio , morem ac ritum plurium Ecclesiarum in celebrando Pascitate explicat; & illa ipsa pars, in qua marmoris explicatio posita est, videtur omnem doctrinam, quae ad Dionysianum cyclum pertinet , eontinere. ln his conficiendis scriptis magno illi erat adjumento bibliotheca Maglia chii , cujus d i scillimos mores obsequio ac patientia mitigabat . Sed accidit res . quae hominem adulationis, blauditia-Him , assentationis percupidum a se per aliquot menses alienavit, ex quo maguam animo cepit molestiam. Cum in Odium acerbissimum is venisset Moneliae, quo medico Cosmus III. utebatur, omni injuria ab eo laceratus est; malique hominis artes esse cerunt, ut de ejus mori, has indigna ipse Cosmus suspicaretur . Ad repellenda maledicti in se aspere de serociter Sc libere non modo dicta, sed etiam scripta , id
ueas esse putavit clarorum virorum, ac eorum praesertim, qui se sacris devoverant, laudes 8c praeconia, non quae veritatem, Sed quae turpem assentationem imitarentur . Centum usque collegit autographa
obsignataque publico signo, quae sancte testabantur nihil persectius extitiise Magi istechis, hunc e caelo uou hominem, sed Angelum, M
68쪽
o quasi alterum ΜαSiam delapsum quamdain particulam esse Divinae sapientiae , 8c virum non integrum modo, innocentem Sc religiosum . sed etiam satastissimum atque divinum ne nomen quidem peccati nosse. Haec, aliaque hujusmodi stomachans Norisius longissime abfuit a vilissimorum asseulatorum exemplo imitando, quod vehementer Mattiabeehio displicuit. Postea vero quam sedati paullulum Sc restinclisuerunt malevolorum sermones, Maglia Lechius restituisse visus est N risio veterem illam suam benevolentiam, si tamen in animo ambiti so ac vano, Sc ad fingendum Sinrulandumque nato ullus unquam amoris sensus potuit existere. Gratus quidem semper judicari voluit Norisius erga eum, quem omnis fortunae fc gloriae suae auctorem praedicabat, eum quidquid esset, quidquid sciret consiliis Magii ab chii Se eommorationi suae in Etruria tribuendum esse diceret. Itaque minime est mirandum si invitissime ab ea .se abstrahi sivit, eo praesertim tempore, quo utilem navabat operam Io. Gasioni Mediceo, quem Cosmus III. Pater ut in multis aliis disciplinis , sic in rerum divinarum seientia instituendum duxerat I . Sedebat tum ad Eeel siae Romanae elavum Innocentius hujus nominis XII. qui qumvis omnis doctrinae expers esset atque omnino ignarus, litteras tamen litteratosque viros amabat, tuebatur atque Quebat. Hoc enim Pri Epe dignum, hoc ad publicam uillitatem maxime eonducere arbitrabatur. Quare cum ad ejus aures sama pervenisset Norisii, audivissetque a Christina Suecorum Regina, quantum ex tanti viri opera sperare potuisset Se ornamenti Se commodi, nihil praetermisit quod ad se se illum alliciendum pertineret. Hujusmodi invitamenta non multum apud eum potae, cum Saepe alias , tum maxime imperante I
69쪽
nocentio XI. P. M. cognitum fuit. Nam cum praemiis nou modo cose serebatur enim illi, quod multi optabant, honorificentissimum in hiis bliotheca Vaticana munus sed minis etiam ad deserendam Etruriam incitaretur, ipse parere distulit , quoad Misgni Dncis opera , quam multis Sc supplicibus verbis imploravit, essectum est, ut ei remanere liceret . Sed quo magis opinio de Noristi doctrina vel apud exteras
nationes multorum Sermone percrebuit, eo majus exortum est desiderium illum Romae habendi ; neque Magnus Dux Pontificis voluntati diutius resistendum putavit. Videns Norisius non amplius sole sibi potestatem sua Romae excolendi studia, sine quibus nullam sere vitam esse ducebat, nullamque vel commodi, vel honorum, qui proponebantur, rationem habens invitissime vere an. I 6o a. ab Etruria discessit . Quanta machinatione studuerint les uitae contorquere Pontis-em ad odium in Norisium , non solum veteres accusationes restica
tes , sed nova etiam confingentes c imina, ex ipso Νorisio intelliges, qui rem totam Bassetto Canonico cerat hic Cosmo Daci ab epistolis narravit. Minime quidem Pontifex se expugnati est passus, quamvis extremo tempore adhibita etiam Seguerit eloquentia suerit. Itaque Norisius in locum Suiscitur Emmanuelis Schelestratii, qui primatii Custodis Vaticanae bibliothecae munus gesserat. Male narratur. a nonnullis praesectum ipsum quoque suisse Sacrario Apostolico, quod quidem munus antea sibi oblatum recusaverat, neque multos poSt dies, quam Romam advenerat. delatum fuit Lod ruo homini Belgae, qui in rerum divinarum scientia excellere putabatur. Plura alia Pontifex indicia dedit benevolentissimi animi sui iii Nori,iuna , quibus nomnihil fracta est licentia adversariorum illius. Coepit etiam ejus opera in multis magnisque rebus adhiberi. Sed est incredibile quam illum hujusmodi occupationum taederet, recogitantem se omnino privatum G lio, quod studiis suis jucundissimis remotus ab oculis populi Sc aulae antea suppeditare consueverat. Tum maxime agitabatur de r
conciliandis Pontifici iis Episeopis , qui in comitiis Cleri Gallicani ,
quae habita sunt antio MDcLXXXII. carita quaedam, seu ut vocant
70쪽
νropositiones. tanquam libertatis vindices assensu suo comprobarunt. Quoniam his laesa plurimum Romani Pontificis auctoritas putabatur. declaraverat Alex. VIII. eadem habenda pro irritis infectisque, ει haeeipsa declaratio exigebatur ab iis , qui ad Ecclesiarum gubernaculumaecedere debebant. Res intoleranda visa est Ludovico Regi, ει in acerrima ac diuturna disputatione viginti usque Dioeceses suis carebant rectoribus. Huic malo consulere satagebat Innocentius, ut pote qui pacis erat amantissimus; itaque illud oneris imposuit Norisio , ut quid faciendum esset scripto mandaret . Non solum ei disputandum erat eum ipsis Gallis, sed eum quibusdam Cardinalibus, ac praesertim Franciseo Albanio , qui Segnerii aliorumque Iesultarum impulsu Severitatem judicii nulla humanitate mitigandam suadebant. Veritus N risius ne Pontifex a pristina sua volantate discederet, narravit ei Hadriani II. exemplum, qui eum Nicolao I. successisset, qui aspere Aeserociter Galliae Episcopos tractaverat, jubens eorum concilia esse i rita . spolians dignitate binos Archiepiscopos , Sc vel ipsum Lotarium Regem diris devovens, tantum abfuit ab imitando huiusmodi exemplo , ut clementia , mansuetudine . atque aequitate illorum omnium pervicaciam vicerit. Augustini vero aliorumque SS. Patrum testimoniis
exposuit quid sentiendum de iisdem illis capitibus , de quibus nimis
iracunde Si valde intemperanter multi Romae loquebantur. Probavit etiam Pontifici contra Semerii sententiam. verbis, non re dissideri in praescribenda formula quadam . qua Episcopi aliquantulum remittere ex eo videbantur, quod in illo conventu statuerant. Quid λ Norisii prudentia dexteritateque omnino sactum est, ut acerrima controversia
dirimeretur , qua in re non tam Pontifici, qtiam ipsi Galliarum Regi qui declaravit quantum illi tribueret cumulatissime satisfecit. Quod Magnus Dux pro Gallis intereesserat , Norisii judicium metus. aut studium visum est illius obtrectatoribus , . quasi ipse pluris unquam
potentium gratiam , quam officium libertatemque sententiae aestimas.
Set. Sed Pontifex, qui jam expertus erat ejus integritatem , fidem atque modestiam nihil enim iaciebat nisi jussus, nec nisi vocalus