장음표시 사용
81쪽
si illius sententia valeret. Operae quid m plurimum studiique consumpsit Notisius in hujusmodi disputationibus , scd cum obstarent Iesu i-iarum machinationes, tracta adeo res fuit , ut citius mortem , quam illius exitum ipse 'idere potuerit . Set laus est homini ex dedisse consilia, quae si non ex eventu, ex prudentia quidem cuique doliis- si ino suete probatissima. II is aliis ille de causis sorias e dolebat Nori. sius ea esiluxisse tempora, quibus omnia voluntate 8c arbivio Princi pis , nihil vero studiis certorum hominum schant .. Quod cum prae dicaret de Innotentio XIl. non perinde accipi volebat . quasi is Sarientum consilia recusaret; qui in immo tama euin suisse mod stia dicebat, ut cum experiendo didicisset quam arduum . qu m re i ulosum regendi cuia cla onus, plures in partem curarii in voca eiit, baud
dubitans plures facilius munia Reip iblicae sociatis laboribuς cari uturos . Porio sapientissimus Pontifex quid Notisio ipsi non commisit λQuid non cum illo communicavit Z Quibus eumdem rebu- non Dinatissimum voluit amplissime st Ex his quidem utilia jucurdior e deniaecidit Praefectura Vaticanae bibliothecae, qui locus ob moriem Ca-
sanatae Cardinalis vacaverat. Cum itaque omnes intelliperent cum vel ingenio, vel gratia, vel fortuna cuivis summorum suae aetatis hominum esse parem, mirum videri minime debet si multorum oculi in eum conjecti fuerint , cum de creando Summo Pontifice, qui ipsi Innocentio Xll. succederet, γgeretur. Gallor in v to nobilissimi, qui hoc tempore Romam Venete, ita loquebantur de Nori,io sicuti de homine celebritate simae notissimo, quem omnes de sic te noscere jamdiu coucupierant. Tota haed res valde timebatur a Iesuliis; neque credibile est spectatores se praebuisse otiosi s comitiorum, quibus Clemens XI. Pontifex Maximus creatus est. Huic non minus Norisius
omnia Sua studia , Omnem operam . curam . in dias tiam . cogi Iationem, mentem denique omnem consecrav t: Sc mirabamur omnes tanta illum esse diligentia Sc industria. ut eum perquam raro in commentatione caussarum adjutrice alterius o sera uteretur , Sc quo id e ser-
me ad Vaticanam bibliothecam accederet, ac nullis deesset ossiciis ,
82쪽
quae sunt propria dignitatis, temporis tamen aliquid reperiret , quod in studiis, veteribus deliciis suis, consumeret. Sed in eam consuetudinem, seu potius naturam homo somni Sc cibi parcissimus Venerat , ut per maenam noctis partem lucubrationibus vaearet . Erat enim ei ii equens dictum : hominem , qtii ncquiret stud. um meditationeinque ad octi saltem horos pio cete, hiaud mustum posse inter Ltit ratos excellere. Sed tot vigiliae ae labores continui sensim bonam integramque valetudinem imminuebant. Nequc cum ad mortem se rapi sentiret, divelli a studio potuit. Nam rogatus a Pontifice sententiam de re gravissima minime sibi temperavit, quominus de eadem re Dissertationem scriberet. Morbi velo genus, quo diu & graviter extremo tempore tentatus est, fuit hydrops, cui a signa eum apparuissent , hunc se removere po3se putavit cibis mulio sale condi iis, siccis, vel ealidis liberius indvit gens, Sc modica potione utens. Hoc V tae genu peum teneret, ophthalia, a primo laborare ecerit, qua depulsa an. MDCC.
improbo ventris dolore circa uixi, licum is t eorreptus, qui in dies excrescens in manifestum ejusdem umbilici tumorem desiit . Istum vir natura patiens Sc seditis initio flocci fecit , neque a medicis eonsilia exquisivit. Nulla itaque adhibe is medicamenta, nihil laborum inter mittens vivendi genus pristinam sequebatur, quod ni seel; et hydrope se certo interi: urum affirmabat . Sed hac via celerius in morbum incidit, quem timebat, Sc quem declinare conabatur: incidit enim in hydropem non humidum , sed siccum . quem tympanii idem medici aspellant . qui siccorum calidorumque ciborum usu gignitur, humidis autem impeditur aut extruditur. Tum adhiberi coepia iemedia consilio petitissimorum medicorum, ac Iraescit m G coilii Baslivii, a quo tota haec res narratur, sed nihil in tu levatus est morbus a quin imniineum magis m gisque recrudesceret, subito tanta vis ejus in ventrem erupit, ut, confirmata prorsus tympanitide, desierit ii, ascitem. Tumor pedum tandem apparuit vicinae mortis nuntius. Tali modo cum duos ic septuaginta trinos, Sc sex citc ter menses coinplesset, post edita stragulatis sori tudiuis, patientiae A pietatis ia Deum siῖna ani-
83쪽
ma in ena .it Noli ius Vll. Kal. Martias an . MDcc.V. Exequiae et eum rompa celebratae fuerunt in Aede S. Augustini, ibique cadaver sepultum cum hac inscriptione.
Homini, qui maxime floruerat existimatione innocentiae . ingenii bc doctrinae , 8c ornamentis amplissimarum dignita tim. haud deesse poterant honores. Sed in his decernendis Veronenses eminere voluerunt . qui non solum justa fiunerum civi optimo maxima omnium ordinum frequentia, mλῖ uiliceat Simoque apparatu solveruiat, sed e ita in
84쪽
tiam ei statuam iii R. Fuphemiae Coenobio, aliaque monumenta in amplimimis urbis locis posuerunt. Nec minus de vivo optime iidem meriti suetant, ut issa jure gloriaretur eam sibi obtigisse patriam, quae humanitate 8c doctrina eum nobilioribus Italiae civitatibus eontendere posset. Nihilo tamen minus, quamdiu vixit, ne quod sibi publicum monumentum 'poneretur restitit: & ipsa familiae decora nam quo tempore Cardinalis ereatus est, illa inter patricias honorificenti simo decreto relata fuit suis magis, quam sibi concessa arbitrabatur. Adde, quod si ejus familiae originem , 8c majorum praeclara geSta spectes , hoe digna beneficio videbatur . Floruerat enim antiquissimis temporibus in Anglia , ae praesertim in Hibernia , unde cum Cyprum concessisset, multa ibi pro patria adversus Turcas sortiter gessit, quoad, insula capta . sedem domiciliumque suum Veronae collocavit. Hujusmodi migrationes Norisius ipse hoc disticho complexus est.
Anglia nos genuit: C prias possedimus arces ;at Veneto sedit littore nostra ratis. Fuit Norisius, si corporis formam cupis cognoscere, statura procera, lata fronte , facie longa, vividis oculis, colore subfusco, cute arida& sicea . Natura erat facilis Sc comis; verum quemadmodum, si daxeriis rebus loquebatur, severitatem adhibere solebat, si de joeotis leporem, sic in vita , quoties res , dignitas, Oiscium , locus 8c tempus postulabat, ejus facilitas eum gravitate, comitas cum se eritate jungebatur, ut difficile esset intellectu , utrum eum sui magis vererentur, an amarent . Quod non liberalis , sed levis arbitrabatur polliceri quod praestare non posset , eavebat ne quid temere promitteret , promissumque Sic persolvebat , ut non mandatam , Sed suam rem videretur agere . Nunquam vero suscepti negotii eum perinlaesum est; qua in re suam existimationem agi putabat, qua nihil
habebat ea ius . Usus est familia , Si utilitate judicandum est, optima , si forma vix mediocri. Supellex modica; de quamvis non parol. III. L
85쪽
rum fiberaliter saepe domum Veronenses suos invitaret, multis ae pra sertim egentibus libentissime subveniret. homines dochina praestant ad prandium vocaret, scimus tamen non amplius quam sex milliaeentussium in singulos anno2 ex ephemeride eum expensum sumptui' ferre solitum . Qui cum eo quotidie erant, sicile. amrmabant neminem se novisse , cujus animi aciem minus perstrinxerit splendor nominis, minusque mentis quasi luminibus, ut plerumque accidit, osse-cerit altitudo fortunae Sc gloriae: quare de se, suisque Scriptis raro loquebatur, neque coram se haec laudari patiebatur . In serendis inji riis hoc semper cogitavit, se haud posse veritatem retinere , quin multorum insidiis objiceretur. 8c ad omne periculum invidiamque opponeretur . Ceterum nemo illo non tam natura , quam Christianae philosophiae praeceptis magis propensus suit ad obliviscenda maled ela , omnemque doloris deponendam memoriam . Setd hujusmodi m res virtutesque miui me essecerunt, ut ejus inimici in ipsum vel modi tuum essent mansuetiores. Nam dum eorum potestas viguit , nihil intentatum reliquerunt, ut fidem religiosissimi hominis in suspicionem vocarent. Ut ex multis indignissimis saetis pauca commemorem, editus ab iisdem libellus fuit eum hoc titulo: Theses Norisianae, in quibus damnata Iansenti O Not utorum di mala magno adscribu tur Augustino. Relatum a Decolonia ejus nomen in Bajanismi Sc ansenismi reos ; Sc nihil non actum a Ita vago, qui erat Ui3 paniarum Regi a consessionibus, ut per eum, qui in universo Hispaniarum regno rebus Fidei praeerat, Norisii nonnulla opera , ac praesertim hiastoria Pelagiana, O dissertatis de F. S. nodo in menica in libro
rum damnatorum numero reponerentur. Be delata ad Summum Pom.
Benedictum XIV. vir sapientissimus Sc justissimus excanduit ira , MIesultas eaussam disseminandi discordias in illo regno quaerere et
mitavit. Ipse defensor esse voluit Norisianae eaussae, di una atque altera epistola missa ad Generalem, ut vocant, Inquisitorem , lemere atque injuriose illum decrevisse de doctis, m viro ejusque scriptis, pluribus gravissimisque vel bis ostenc:t . Regi etiam aperuit,
86쪽
quae clam inirentur eonsilla a Iesultis contra innoeemissimorem sa-mam , Sc Decretum pro Norisio secit, quod nisi Servaretur, magnam perturbationem rerum suturam esse praedixit. Extitere etiam , qui eo juratorum insidiis 8c maledictis multorum illustrium hominum Sc A- eademiarum testimonia opponerent, per quae omnis erroris suspicio ab operibus Norisii propulsabatur, Sc iniquus calumniator a sapienti judite discerni poterat. Omnino honorum omnium consensus suit, taIem
fuisse Dirum Norisium ut Livii verbis utamur. omnium saeculorum memoria dignissimum, cuius gloriae neque profuit quisquam laudando , nec vituperando quisquam nocuit , cum utrumque summis praediti fecerint ingeniis . Eo, quo coepit tempore ab Academia abesse Nori sitis ob commissum illi onus instituendi in divinis litteris IO. Gasionem Mediceum,deelaratus suit Ecclesiasticae historiae Sc theologiae dogmaticae Μ g sier homo Gallus e Minorum , ut appellant, observantium familia, antelatuxque suit Benedicto Bacchinio , qui hoc munus vehementer potierat, quique eo dignissimus videbatur, quod esset omni doctrina &virtute ornatissimus . Additum honori praemium amplissimum suit.
cum Magnus Dux an. I 69r. Francisco Nestierio sic enim vocabatur annuum stipendium assignasset D. usque centussium. Istarum disciplinarum , de quibus loquor, non parum sibi assumpserat Parisiis degens, qua in urbe natus creditur, Sc Sorboni eorum Doctorum colinlegium frequentans, in quod ipse quoquo cooptatus suit. Sane hoe plurimum valuit ad opinionem , quam omnes de illius doctrina hab hant, augendam, Vixque pedem posuit in Etruria, eum magnam a Cosmo III. iniit gratiam , qui nihil tam sacere videbatur quam divinarum disciplinarum cultores . Nemo erat tam firmo ingenio. 8c tanta considentia , qui non exalbesceret, cum ab ipso ad disputandum provocabatur . Erat enim disertus, Sc persecte eruditus, ει in primis aeutus. Noverat Sc Cartesianam philosophiam , de qua cum disser
ret , enantes Opiniones eorum, qui ad omnia abutebantur atomorum
licentia , aucupari se velle alebat. Nihilo tamen minus sapientia il-
87쪽
lum anteivisse Baechinium minime dixeris, qui , scriptis editis doctis
sane Se laboriosis, nomen suum immortalitati consecravit . Dum pro sua parte Mestierius gloriae Academiae consulcbat , an . I 698. libuitiis, qui huic praesidebant, eo mitem eidem dare in exponenda Ecclesiae historia Iulium Lomium Pistoriensem. qui cum paucos menSesante ad explicandas Pontificias Institutiones vocatus suisset , honoratiori loco dignus habitus est. Quatenus ipse progressus fuerit in divinis disciplinis ignoro . Nulla enim extant monumenta, ex quibus de illius ingenio Si doctrina judicari possit. Is quidem, postquam locum in Academia obtinuit , summum illud suum studium remisit, quo a puero suerat incensus, alque in omnium rerum abundantia voluit beatius, uι ipse putabat, remissius certe vivere. Integer & sor-Iunatus homo vitam ad annum usque II I. produxit, viginti scilicet 8c quinque post annos, quam illam Pisis amiserat ejus collega Sccompetitor Mestierius . Nimium diu desideravit Aeademia divinorum librorum interpretem , quanquam hujus muneri aliqua ex parte satisfacere videretur Me silerius ipse dogmaticam theologiam exponens. Anno demum IIII. declaratus est Sacrae Scripturae Magister Virginius Valeschius Iosephi Brixiensis filius, qui tum tricesimum aetatis annum agebat. Bonis artibus 8c disciplinis institutus suit in pueritia , a qua vix excesSerat, eum nomen Florentiae dedit Casinensium Monachorum , ut appellant, familiae . Tantos ibi processus secit in humanarum divinatumque rerum scientiis, ut evolare, non excurrere Videretur. Itaque eo tempore , quo ceteris Vix per aetatem datur nobiliorum disciplinarum cursum ingredi, ipse illarum Magister declaratus est. Docuit autem suos in ipsa urbe Florentia philosophiam primum . deinde theologiam , aedemum Pontificium jus, Sc quod ad sapientiam concipiendam plurimum Valebat, erat ipse industriae, innocentiae. pietat s, omnisque Chii-xtianae virtutis discipulis suis exemplum . Fuit igitur caussa cur multi illum audire concupierint, nec do a est ira solum , sed etiam externaeollegisse praeconia videtur, cum , suis agatoribus, δέ auctoribus Ba-
88쪽
nedicto Baechinio , Io. Iosepho Ursio, Apostolo Zeno, 8: Io. Domiti nido Theupolo locum in Patavina Academia sibi dari petiisset. Tuin
enim deerat, qui sacros libros interpretaretur. Sed antelatus eidem fuit Hyacinius de Tomis ex Augiis linilana familia, non quo hic majorem opinionem doctrinae haberet, verum quia praesidia sibi comparaverat ab iis . in quibus magna residebat auctoritas, atque poten ita . Aequior in Valsechium Cosmus III. facile illius desiderio satisfeeit , di omnino omnia se iacturum recepit, quae ad illius dignitatem tuendam pertinerent. Aditum fortasse ad Cosmi gratiam Valeschio patefecit libellus . quem per illos dies emiserat , ipsique nuncupaVerat de M. Aurelii Antonini Hagabali Tribunitia Potestate V. Porrores erat inquisitione digna, non solum quia in definiendis annis imp 1ii Elagabali magnam ebSe dissicultatem discrepantes illustrium scriptorum de iis sententiae satis ostendebant, sed etiam quia, illa non , ne cognita, alias res ad Christianam saeculi IlI. historiam pertiue tes ignorari necesse erat. Duce praesertim , auctore Dione Cassio ejusdem aetatis, qua erat Liugabalus, assirmare se posse putavit, perditissimum hune Ioeperatorem annos tres, menses novem, Sc dies quatuor regnasse . hujus imperii initio duicto a pugna, qua circiter diem VII. Id. Iun. an. Urbis conditae Dcccc LXXV. Christi CCXXII. Macrianum devicit. Quamvis hanc Dionis sententiam mirisce confirmare videantur , quae sunt inscripta in cathedra marmolea S. Hippolyti Episscopi Portu ensis, quod praeclarissimum antiquitatis monumentum Ornat Vaticanam hi bliothecam. mul:a lamen alia, eaque gravissima adversabantur , quae sic perpendit, sic diluit Valsechius, ut dum lueet mirum illius ac uncia, l. ce t etiam res ipsa, plurimis remotis, quae obseu riiarem tenebras afferebant. Octodecim sere post menses, quo
haee vulgata sunt, prodiit in lucem Joannis Vignolii Dissertatio de anno privio D.perii S veri Alexandri Aug. quem praefert cathedra marmorea S. II pod ii Giscopi; nec mulio post Philippus a Turre librum emisit de anilis Imper ιi M. Aurelii Antonini Magabati. O de inrtio imperii, ae duobus eoin,u iacibus Iusticli Duilaris; qui
89쪽
bus in libris multa sane erant . quae prolata a Vat echio oppugnabant. Non destitit Benedictus Bacchinitis omnium consiliorum vals chii sapientissimus moderator hunc hortari, ut responderet ad ea, quae objecta suerant, quod fecit Dissertatione de initio Imperii S ieri Alexandri Augusti edita Florentiae an. MDCCXV. qua non modo contraria, mode*te tamene resutavit, sed sua ina is magisque eon
simavit. Habet quidem haec dissertatio multa praeclara, quae nunc
etiam gravissimi ic severissimi judices ic probant & efferunt si . sed
illa praesertim declarat Aii loris in Latine scribendo elegantiam, exquisitam eruditionem . ejusdemque acre judicium in expendendis antiquitatis monumentis , in separandis salsis a veris , his explicandis, inter se comparandis, trahendisque ad suam sententiam . Ille liber eum lc Bacchinio, ceterisque, quos posse judieare arbitrabatur Vals chius, suisset perquam acceptus, majora suscipere meditabatur, quae Romanam antiquitatem illustrarent; sed suere homines magnae auctoritatis , qui ipsum ad alias litteras vocarunt, genus hoc scriptionis, quamvis sit elegans, jucundum, Sc utile, personae tamen & ossicii haud esse assirmantes . Qitanquam M ossicio suo sic satisfaciebat Val-sechius, ut qui illum audierunt Vel divinos libros, vel Eeclesiae hiastoriam exponentem, saepe milii testati sint, id non potuisse neque aecuratius, neque eruditius fieri. Quoniam vero quod semel admissum coerceri reprimique vix potest, facile libenterque respondebat Vals ehius iis , a quibus de antiquitate consulebatur a suntque in manibus, quae de legibus, quibus olim paruere I'isani, ad Guidonem Grandium scripsit. Nec studioSe minus antiqua sacra tamen θ persequi voluisse videtur, eum librum de Indulgentiis consecisset. Melius enim moratos fore homiues non dubitavit, cum didicissent quae majorum ituti
I. P. 16O. Pisanae . quam cor curavimus, editionis .
90쪽
tuta suerunt in puniendis percatis , D quae , SerVata illa , quae de caelo delapsa est, caritatis regula , ad quam omnia actionum judicia diligi debent, illos agere , si quid sorte peccaverunt, oporteat. Alia extant Valsechii opera I , sed haec maxime illustria, quorum
eum summas tantummodo attiῖerim, vereor ne satis appareat quantus
vir ille fuerit. Sed pro se lo dignus est, cujus memoriam excipiant omnes anni con Sequentes, non tam pr pter excellentem illius docti nam, quam propter eximias animi dotes, quas, ut jucundiores esse ut,
in En omnium index . De M. Aurelii Antonini Tagabali vibura illa potestate V. Dissertatio h Istolica ebro nologica Austate D. viiin o vat,oebi a Bitae a Monacho Beliud. .Fino Congregationis Casinensis. F olentiae irat. trpis Regi ad Celsita apud Ia.cobum de Cui duee s ae sanctem Ficincti In η. De mitio Impelii Seueri Alexandri Augusti Disseitatio. Florentiae a 'rs. typis Heg. Celsit. in . Gio vanni Celsen Abare deli Ordine di s. Benedetto soste nuto autore de' librideli imitatione di C. C. eootro it ae timento deli' Alitore de Ita Di Mertar ione premessa alia nuo a Ita iana Tradu rione d medes imi libit subblieata in Luceat l ' anno II, 3. D sset taxione. In Pirenae i 1 . nella Stainpetia dis A. R. in s. D. ViigInii Valsechii Casinensis in Aea d. Pisana sae. Liter. & Histor. Eecl. Ptolossoris Epistola de ueteribus Pisanae ei vitatis Constitutis . . . ad D. Guidonem Grandi &e. Florentiae ira . t 'pis Reg. Celsit. in ..compendio delia vita delia Beata Ca et ilia de Ricei &e. estra to da' procesεἰ falli pel la sua Beatificariona. In Pirenie a733. neua stam pella di Betna Ndo Paperini. in A. Delle indulgenae . e delle dIs postrioni per eon segn ile alia nobile e s a eiit di timor no . In Fuenete is η. nesia stam petia di Bet nardo Papeti ni in s. Di, ,e id ioce dei Tempti di Zaecati a Prosera o di Ester . e delia Proser Ia a-lCap. v III. veta. a 3. det medes imo et acclieri a Part. I. e II. Se ala pus hvit ne a stertationis, qu.rm rogaru Patili Myd ei conseribendam suscepit GL