장음표시 사용
601쪽
6arsere omnes, eupidissimus eum Stephano de Angelis, ti cum Luca Albitio disputavit, eum illo de motu diurno terrae, eum hoc de ae ris in sanguinem transitu, qua de re in Bellinii vita pauca tetigimus . His temporibus nihil notius in Etruria fuit Io. Andrea Monelia non ob praestantiam doctrinae . sed ob gratiam, qua is mirum in modum pollebat apud Cosmum III. quaque saepe abutebatur ad obterendas aliorum, ac praesertim litteratorum laudes . Natus is est Florentiae XI. Kal. Apriles an. I 6as. patre Ioanne Sergianensi, matre
autem Pasquina Angela Massaria. Studia medicinae tum in illa urbe, tum Pisis eoluit, si eque illi savit fortuna, ut eum explesset nondum X. aetatis annum , illo medico uteretur Io. Carolus Medieeus Carisdinalis . Curavit etiam valetudinem Victoriae Roboreae, quae fuerat Ferdinandi II. uxor, ae postremo Cosmi ipsius, postquam e vita deineesserat Franciseus Rediiis. Academiae autem nostrae addictus suis an . I 667., 8c quatuordeeim post annos honoratissimum in ea loeum obtinuit, eum praefuisset cathedrae de morbis mulierum, quae prima putabatur , quamque antea tenuerant oliva & Gornia, posteaque tenue. re Ioseph de Papa & Nieolaus Gualterius. Honori respondebat stipe dium, quod fuit M. usque centussium . Omnia illi abunde erant praeter scientiam, se voluntatem hene de Academia merendi. vix pedem
in illa ponebat, eum veniebat Pisas aulae sectator i , Si mala il-
petehh laseia se i divertimenti e attendesse pia allo aredici. An. I σ33. de eo dictum est. the da qualeh' anno era pili applicato alle eonveniente degliseolari e dello studio. ' anno I Fo. . the lli porta a con grande applica.xione e tredito . e the eaertitava Ia medicina per la eiit, con applauso . υ cum umeret ad multarichium capassiva III. Id. Ianuarii 1εga. ait. E se nuto in Pisa it Montglia eolla Serenissima . e credendo di poter rubarela pro visione . comparve in pubblico con una velata di vel tuto . e colla
602쪽
Ium ambitio sie torquebat, ut libenter de illis detraheret . de quibus praedicari audiebat. Quanto constantior idem in vitiis , tanto levior in doctrina esse putabatur, neque ad famam eolligendam illi prosuerunt mellea, quae edidit Seripta, quamvis extiterint, qui suis ilia Ium copiis adjuverint, & quas cum Ramarainio, aliisque illustrioribus Italieis medicis habuit, eontroversiae I . Nomen & quaesivit a poesi. c satis selieiter, si tempora spectes , dramata plura consecit, quae semel iterumque tribus comprehensa voluminibus edita Florentiae suerunt . Laudarunt illa Horatius Oneellarius . Alexander Segnius, Μ1rius Crescimbenius, Sc Petrus Iacobus Martellius, qui hoe etiam Poetae laudi dat, quod primus Italos suos docuerit Graecorum praecepta ad
pati Q fianeo. Vedata questa comparsa I Dottoti a Meorsero . e, ei non vepa animo di lugere. ma Monsig. Sergrifi gl' intimΛ di de e t armee di pi iis te lettere. Disse che non leueva per non aver toga ἔ in Nonai g. gli rivo e ebe in Pisa non manea vano togia, ehe perb in tuitii modi I gerae . Lesse e tratib de unicitate uteri is de notis vironitatis . si Uide Ramat inii opera , is quae ejus pilae seriptor de his controveratis nam ravit. Edidit autem Florent Iae an. I σε s. e istolam De viribus areani aurei antipodagriei. θ an. as 4. primum, mox autem ITO . cum uti creuisset materies, librum de aqaae usa medieo in febribus.
Sunt qui affirmant opus illud , quo plurimum commendatur aquae , Prae entim frigidae. usua ua multos νansnam m reos. a Luca Tereatio , quem do. mi aliquando aluit Monetia , eo ostium fuisse . Etam etiam qui exelam bant se ab eo nullo modo eutari vesse, quo curante omnes suos perdidisset.
Noti sunt enim versus illi νM ptate H ravolin, fate eommedie. Se messic te pol le Fon r gestist .
Fertur plura reliquisse laedita retina . de quibus νide Tartio sum Tona. III. p. a ε . deali Aggrandimeati ee. Θ Notitie Istoliche degli Arcadi morti Tom. III. p. an.
603쪽
hoe seriptionis genus transferre. Exagitatus antem fuit a Benedicto Mentinio . cui nil tam eordi fuisse videtur . quam Curculionis nomen, mores , 8c facta in odium vocare, Si ab Antonio Magliabechio 84Joantie Cinellio, qui petulantia eum ipso contendere potuissent. Veis rum eum hane vim haberet Monelia, ut si digitis concrepuisset, multi statim adessent ejus cupiditatum ministri M satellites, inventus est Bartolinius Bargaeus Cisteretensis Monaehus, qui sua stultitia illius vo Iuntati obsecundaret, edito seripto quodam , quo nihil injuriosius Sceontumeliosius in Magliabeehium fieri potuit . Ea propter hule negari minime potuit, quin illud earnifieis manu publice cremarer ur. Nihil tamen inde aecepit vel ineommodi, vel molestiae Monelia, qui proin Speritate perpetua usus est , ut propterea multi illum, fortunae filium appellarent. Uxorem duxit in aviam Morandiam honestissima familia Asoli ortam, ex qua Nicolaum Mariam filium, medicum Sc ipsum su- Seepit , de quo pauea supra tetigimus . Is mortem patris non vidit, eum obiisset an . I 69 I. si , hie autem novennio post, Septembri mense amplexi correptus, sepulcrumque habuit sine monumento in Aede Sanctae Trinitati saera. Iam si quaeris medicum 8t seribendi elegantia politissimum , 8t multa Sc varia doctrina exeultum , Se prudentia honitateque morum
praestantem, quae omnia ab hujus artis magistris requirere videbatur
Hippocrates . is est profecto Ioseph de Papa, qui Pagnio suecessit ,
postquam per sexennium logicam fit physicam docuerat . ae postremo partes Moneliae suseepit in tradendis iis, quae ad morbos mulierum pertinent. Is natus est Emporii an. I 648. Kal. Martias patre Μareo Ludovici F. matre Elisabetha Cancra , Pisis autem ita institutus ab
ci Praetermisimus tum commemorare Nicolaum au. Is s. opusculum emisisse.
quod nuneupavit Ferransi canonio, atque Iascripsit: Quaestio de rerum naturalium prinei piis.
604쪽
6a Alexandro Marchetto, a Laurentio Bellinio , ceterisque , qui in philosophia , medicina sc mathesi principatum tenebant, ut non liberalius potuerit. Temporibus vero illis, quihus, eluso I.yceo . mos est seriari a studiis, Florentiae exercebatur in praxi medica, Redio , ac Savona ducibus, & magistris. Qua consuetudine iactum est, ut Redius captus adolescentis humanitate 8c doctrina ei, quem non secus ae filium diligebat, omne studium, Omnemque Operam detulerit, annoque I 67I. munus publiee tradendi logicam impetrarit. Ubi de eo genere
studiorum orationem initio habuit. 8c aggressus est acroases recitare. inque circulos venire, statim cognitum est, quam singulari doctrina 8c eruditione praeditus esset. Cui cum accederet suavitas quaedam seris
monum Sc morum, mirifice ab omnibus diligebatur. Hoc tempore eum praeclarum Galileii opus, cui est titulus, it Saraiatore. legisset, ae animum advertisset ad ea, quae de exterminandis qualitatibus Peripis telieorum habet, easdem qualitates, quas principes proprietates quatuor elementorum ii philosophi esse pugnant, insequi coepit, Italice
edita Florentiae an. I 67 a. epistola de natura caloris Sc frigoris ad Franeiseum Redium . Hoc autem sensit: ex igne , 8c ex ceteris . quae ardent, eorporibus pene innumerabilia minutissima Se subtilissima corpuscula continenter erumpere. 8c quam celerrime volitare: haee obvias res , in quarum Occultos poros nisu impetuque suo pervadunt, pulsare, mOVere , agitare , texturam laxare , nonnullasque ex iis particulas auferre : quare aquam Sc fluida omnia ebullire, ligna inflammari, Iiquefieri metalla, ceram 8e hujusmodi alia; inda repetendam esse em- cientem caloris caussam, cum nihil aliud sit ealor . nisi affectio quaedam sensuum . quae ortum ex iis corpusculis habeat, ubi in poros earnium pervadunt. agitantque fibrillas 8c nervulos ; itaque calorem esse rem, seu materiam, quae praesertim in igne, sole, stellis existit, Meus
vero stigus r hoe enim nihil aliud esse, nisi variam caloris privationem, atque ex accessu εc recemu corpusculorum igneorum sensus
assici majore minoreque calore , aut frigore . quae a Borellio se didi-eisse set ibit. Hoc libro nihil tum esse potuit jucundius rerum physi-
605쪽
earum studiosis. perque eum altiorem in Academia gradum conscendit Iosephus . iactas philosophiae magister. Tunc opusculum breve quidem , sed luculentum Italice consecit de luce Sc igne . ut eximeret quibusdam hominibus injectos scrupulos ae dubitationes , veri ne e set similis sententia abs se contra Nicolaum Cabeum Iesu itam in su periore libro tradita: idem scilicet Sc unum esse ignem Sc lucem . At vigebat iis temporibus Peripateticorum contra sentientium schola ; quorum dissensio, eo vulgato an. 1673. Florentiae opusculo, majorem in modum erevit . Nam Io. Maria Bal digianius Iesu ita ea in urbe eo tra Iosephi sententiam argumenta colligere, perque domos nobilium
ae potentium virorum, apud quos propter doctrinae 8c religionis s mam plutimum valebat, in medium proferre . Huie Iosephus accurata 8c copiose respondit, Sc objecta sic diluit, ut Baldigianius vehementer Redium rogarit, ne eiusmodi responsa typis traderentur. At Redius, etsi ei morem gesserit, diseipuli tamen sui prudentiam Sc moderationem animi, quam in serihendo adhibuerat, suspiciens , collaudatoque palam magno ejus ingenio, mittere libellum Romam ad littera-
OS nescio quos amicos suos constituit, ut, qui vir Iosephus esset, intelligerent. Sed is Redii consilio obstitit ; ratus futurum , ut quae refellendi Baldigianii caussa seripserat, ad aliud, quod meditabatur , opus conseiendum sibi ex usu esse possent. Tulit hie interea uberes doctrinae fructus, cum praeceptor geometriae datus suisset Carolo Mariae Medieeo Cosmi II l. fratri, qui postea Cardinalis est factus, cuique ante alios suit carissimus , neque ita multo post Annae ipsius Cosmi filiae, quae notitiam aliquam rerum physicarum habere toneu pierat . Magis etiam aulae addictus suit, eum primum Francisci Mariae , postea Cosmi, ac postremo Io. Gasionis Archiater renuntiatus suisset. Neque vero Secunda fortuna elatus se se quieti, aut remissioni dedidit. Nam, quantum poterat, habere Pisis in Lyeeo praelectio.
nes perrexit, ae domi erudire adolescentes non philosophia solum Semedicina. sed etiam geometria & astronomia, in quorum numero no
biles inter aequales fuerunt Petrus Paullus Sangalliit , & Paschasius
606쪽
616 Iannettius . Ae astronomiae quidem discipulum habuit Iosephum A-veranium, cumque extremo sere anno 268O. insignis cometa apparuisset, illius ortum, obitum, figuram , trajectiones atque motus Omnes reliquos, nondum Pisis constituta specula, diligenter simul eum Alexandro Marchetto observavit. 8c disertissime de iis disseruit. At illud in primis esse sibi enitendum duxit, ut alteram contra qualitates Peripateticorum epistolam conscriberet. Hae Florentiae edita an .r68r. N Francisco Redio dicata , complexus est ea. quae ad hum, di 8c sieei naturam explicandam pertinent, Democritum atomorum auctorem secutus. Docet corpore nos sentire humidum, cum aquae humor allapsus extrinsecus tangit cutem , illiusque minutissimae partic Iae pervadunt m poros carnis , percelluntque nervulos t tunc novo modo assici sensus , existereque humidum. Aquam enim natura esis maxime humidam . non autem aerem. Siccum vero natura elementum
esse nullum, sed id esse siccum , quod est expers humidi. Quae s ne opinio etsi plerisque philosophis sortasse ficta atque vana videre tur , multis tamen rationibus, & experimentis sie confirmata fuit, ut miram quamdam discendi studiosis afferret delectationem. Initio autem epistolae argumenta illa suis objecta opinionibus a Io. Francisco Vannio Sc a Daniele Bartolo Jesultis graviter consutavit. Sed hujus loci non alienum videtur , qualis animus Vannii M Barioli in Iosephum fuerit, docere, quo saeilius intelligi possit, idem omnium Iesultarum in Aeademiam Pisanam suisse ingenium. Vannius philosophiae praecepta Florentinae juventuti eum exponeret, publicas atino I 678. per discipulos suos habuit disputationes, quibus tradita a Galilejo, 8c a Iosepho de natura caloris εe frigoris aeriter impugnabantur. Neque eo eontentus librum his de rebus vulgavit, in quo nil nisi Scholastieum olebat. Bariolus vero in suo de glaciatis humoribus opere, nihil aliud curavit, nisi ut salsa esse ostenderet omnia , quae de iis Iosephus ediderat. His contra se scriptis emissis. si tantum Iosephum patientem M injurias serentem dicam, minus quam debeam praedicem, cum ille potius prudentissimus 8c sapientissimus suerit. Nam cum Vanniis
607쪽
liber non modo ceteris litteratis non probaretur, sed ne ipsi quidem Esehi nardo Iequitae ut ejus oratio , quam Romae habuit in nescio qua Aeademia indieio fuit J Iosephus silentio Sc judicio doctorum virorum parere Sibi victoriam maluit, quam editis responsis molestiam adversario exhibere . 8e in periculum se se inserte perdendae tranquillitatis animi, eui summe Studebat. Itaque non solum ea responsa pluribus 8c gravissimis rationibus fulta suppressit, sed etiam Vannium laudavit c neseiens quorsum ejusmodi laus evaderet litteris ad eum Seriptis comitatis , M obsequii plenis : cumque aestate . quae secuta est, Florentiam venisset, eumdem saepius invisit, devinctumque sibi hominem ossieto Se observantia putavit . At ille post non multo in secunda disputatione adeo magnifice eas litteras explicavit, ut mutasse Iosephus Sententiam , assensisseque Peripateticis videretur. Hoc quoque sit Iosephi bonitatis exemplum , quod habere ea de re querimoniam nefas duxerit, ae sibi, amicis, veritati confirmarit se secisse Satis, e ditis iis , aliisque, quos deinceps ederet, libris, ex quibus cognoscere cuique liceret, in eadem se sententia perpetuo mansisse . Igitur neque conscripta a Se contra Bartolum responsa vulgavit . 8c ob eam potissimum caussam, quod is non rationibus, sed assertionibus , contemptu , Sc irrisu rem se eonfecisse arbitrabatur . At Peripatetiei implacabile odium in philosophos recentiores susceperant. Νamque ante
id tempus ludieio omnium sere gentium erant in philosophia princi-Pes , tum autem mechanica ratione, qua recentiores magnam paItem involutarum obseuritate naturae rerum saeile dilucideque explicabant , Delum est . ut omnes prope Academiae ad eorum societatem se applicarent, Peripateticos puderet eam scientiam nescire, Sc discere. Itaque tantum bellum adversus recentiores , Se praesertim Aeademiam
Pisanam exarsit, ut nunquam pari perieulo suerim. Illi ira incensi, eum intelligerent sibi eum viris strenuis . omnique doctrina 8c virtute ornatissimis negotium esse, inierunt consilia , non rationibus, quihus modicum valebant, sed malis dolis, potentiaque Principum toti re novam . 8c defendere suam veterem philosophiam. Itaque nullum
608쪽
non moverunt lapidem , ut Atomistas in suspieionem Principibus , Episcopis, Magistratibus ad dueerent, tanquam alia. atque Catholicorum docet Fides, sentirem. Ajebant nemini sapientum virorum dubium es.se . quin brevi tempore vera in Deum religio subverteretur, M animi & mores adolescentium eorrumperentur, si ii philosophi de novarum opinionum commentis disputare, scri here, ac juventuti tradere pergerent: necessum esse illorum coercere, M opprimere insolentiam . jaelationem, procacitatem. His quidem prospere res incoepit cedere. Namque Pisis Scotista Theologiae praeceptor cogitur, ut, ea disciplina dimissa, officium & partes scholae Peripateticorum suscipiat, Subtilique suo disserendi genere Atomistas opprimat . Ad vetera autem sustinenda Galeni placita Senis arcessitur Rustieius Medicus, qui in iis totain aetatem contriverat. Bononiae quoque . ut Marcellus Malpi ghius memoriae prodidit, in recentiorum philosophiam saevitum fuit. Postquam enim Capponus doctor contra illos vehementissime deesamasset. collegium Medicorum conscripsit promulgavitque peculiare edictum, ne quis doctoris laurea decoraretur, nisi eoneeptis juraret Verbis, nunquam se veterum auctorum, quos Academia Bononiensis usque ad eam diem secuta esset, desertorem sectae suturum. Neapoli vero Canielmus Cardinalis, ejusque urbis Archiepiqeopus duictus studio religionis, quam Peripateticorum calliditate captus in magno periculo esse existimabat, propter licentiam libertatemque disserendi ab
Αtomistis invectim , ex suggestu sic concionatus suit . ut populo per Suadere ad veritatem voluerit , eos esse homines sine ulla religione
8c fide. At Romae aliter Atomistis accidit, si quid aecidit. Nonnulli Μediei in numero eorum erant, qui novos philosophos de labe sactata religione aeeusabant . Ii sublimitate doctrinae, qua pollere die
bantur, cum magnam gloriam potissimum apud Romanos essent con-
ecuti , manibus pedibus, ut alunt, noctesque & dies id sunt eo nati, ut auctoritate Pontifieis Maximi opera Petri Gassendi. ae cetero inrum philosophorum contra Aristotelem sentientium proscriberentur. Delata caussa ad selectos judices ex Cardinalium Collegio, in medium protulerunt indieem ejusmodi librorum. Intercessit Cardinalis Etraeus,
609쪽
atque apud Collegas contendit, injurium esse improbare Gassendi opus, hominis integri animi . Galli, Catholiet , Sc licentiam permittere legendi, sin minus approbare Aristotelis idololatrae libros, quibus eo m-
plures contineri errores M salsas opiniones ex eodem Gassendo eo-gnosci plane ad veritatem poterat, atque inter celera mundum aete num esse. 8c cum corporibus simul animos interire. Hac ratione sapientissimi Patres adducti, divinaque auctoritate permoti : traditum a Seo mundum disputationibus hominum , υι hi non inveniant opus , quod operatus est Deus ab initio usque ad finem, consiliis aceusa. torum obstiterunt. Itaque decreto Innocentii XI. cautum suit, ne quisquam auderet voce scriptoque reprehendere censoria auctoritate eas sententias, de quarum falsitate pronunciatum a Sede Apostoliea non
esset judicium. At negligere nonnulli Peripatetici decretum Pontifieis Maximi maluerunt, quam tacere. Hi vero quorsum spectarent, cum Solomajor , Scarlatius, Solarius, aliique socii collegii Florentini in publicis disputationibus declaraverunt, tum maxime Niger in eonei nibus , quas in maxima Aede sacra ad populum habuit Pisis . Namque hie eum ejulans semel clamitasset, si veterem suam recuperare dignitatem, gloriam , selieitatem cives Pisani vellem, continuo non solum a libidine eeterisque omnibus eriminibus dest,terent, sed etiam suis ex finibus perniciosas illas, sanctisque Catholicorum Ecclesiae dogmatibus contrarias opiniones perpetuum exterminarent, quae in uehis Aeademia tradebantur; iterum postrema in concione in eamdem sententiam locutus est, usus testimonio Paulli Apostoli: eontristavi Vos, sed non me menitet. Interim Iosephus, postea quam vidit non dari sibi saeuitatem sectam Atomistarum profitendi, quin Cosmum Μagnum Larem , Se reliquos Medicem Principes offenderet, quod Peripatetieis faverent partibus , Se occasionem suae amplifieandae fortunae dimitteret , sic se gessit , ut studiis obsequeretur suis , fit regiorum Principum sine offensione retineret benevolentiam. Nam etsi quaedam philosophicarum disciplinarum praeeepta dictando commulavit, tamen omnia explieando dixit eadem. Haec qui-
610쪽
dem in Lyceo timide M pede:entim conatus est. domi vero non m do loqui , ae disputare libere . sed etiam impulsu Redii Gictare copiose ae desinite plerisque discipulis nonnullos tractatus in ejus seciae sententiam coepit. Atque idoneum tempus ratus conficiendae rei , ad Magnum Ducem adiit. M apud eum liberrime prolocutus este Peripateticos aucupari potius sibi famam obtrectatione philosophiae rece liorum , quam studere religioni. Gquod enim haec accipere detrimen.
tum posset ex nova ratione naturalium explicandarum rerum . quam
neque praestantes Sapientia viri , neque Pontifex Maximus reprobarit Nescios esse Peripatetims ejusmodi rationis & disciplinae , quare intelligere magnum se existimationis detrimentum, hae eonstituta, sact ros : qui si vicissent, neminem unum deinceps probabilem in univer- a Etruria futurum medicum . Hae re audita, sapiens Princeps aliquantulum placatus animo in Atomistas. Iosepho de Papa indulsit. atque delatis in eorum sectam edictis quidpiam derogavit. Hoc Pisis initium suit conservationis frugiferae philosophiae , hoc robur auctae eelebritatis nobilissimae Aeademiae. Neque minus Senensibus ad c Iendam philosophiam atque medietnam recentiorum Iosephus adjumento suit. Namque eo cum venisset an . I 68s. Franciscum Principem Mediceum Praesectum provineiae Senensium semius, & animadvertis set Pyrrhum Gabriellium studiis physicarum rerum sic esse deditum ,
ut agendorum experimentorum gratia machinam pneumaticam suo sum
ptu comparasset, illum confirmavit, Si assidue cum eo de fructuosa philosophia & medicina tradenda sermonem habuit. Petro autem Be-rinsuceio, qui, eum genere , prudentia , virtute, omnique eruditi ne claresceret . edurator dictus suit Ioannis Gasionis persuasit, ut Crescentium Vasellium magni ingenii adolescentu an Pisas sua meunia mitteret, ae aliquot annos aleret, quo iis disciplinis apprime em diretur . Quo iactum est , ut ea praeclarissima genera studiorum tum Gabriellii opera eonservata. deinde Vasellii industria ae labore confirmata , maximo ornamento, & utilitati praesertim Senis forent.
Quamdiu ibi Iosephus fuit ad Academias illorum ventitavit; quare