Commentarij Ioannis Arborei Laudunensis, doctoris Theologi in Ecclesiasten, ... Eiusdem Commentarii in Canticum Canticorum, ..

발행: 1537년

분량: 222페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

similis ηε p araeserit. Non est priorum memoria, sed nec eorum quidem quae postea fistura sunt,erit recordatio apud eos qui futuri sint in no

Sapientis a. uissimo. Hiscoboeret quae Stentia a proditaJunt, Nomen nostru obliuione accipiet per tempus, is nemo memoriam babebit operil nos ora. ut quid igitur tanta nobis arrogamus gloria,pro rebus praeclaregestis QEd priηcipes expectant, non solum a suis

subditis vervetiam a toto terrarum orbe, profluis illuystrissimis ictoriis Nonne illorumonimenta pereuntynonne abeunt aura tenui leuiora O usiant pleruns qui illis succedunt, eorumgloriά,triumphos, fri0 niastemmata. Decidit illorum memoria,obliteratur , evanescit. , longe facilius, cum prosperissuccedunt aduersa, , obtingunt. Vna obtenebrat borula, gloria multis annis conquista rustra conatur doctissimi quique suos labores, uastadia, μὰ s conatus extollere. quandoquidem illora opera non caret aut uspicione aut inuigia, , morte extinguntur. Nolim tamen dicere,quin optimaduitissimorum bominsistula, apud donos digna sint immortali , aeterna commodatione. Potissimum intellige hunc Salomonis locum, de bis qui operatur iniquitatem. ex improbe iuunt, quoru perit memoria. 9 boc innuit Iob 4 capite sui operis, dices, Iob . myn potius idi eos qui operantur iniquitatem, , seminant dolores, , metunt eos, fante deo periisse, ,hiritu irae eius esse consumptos. Et Prouerbioru lo capite dicit

Prouellato. Salomon, Memoria iusti cum laudibus, O nomen impioru putrescet. Dicit quos Eccle-

Eecisast.1. siasticus capite io, Memoriam superboru perdidit deus, O reliquit memoriam bumilium sensu. Et quia praeterita apud nos a condit obliuio, complebitur illa sententia,

Matth.ao. Vanitas anitatu,s omnia vanitas: billa ciri li=ententia, Erat primi nouissimi,

erit omnibus manifestissima. Omnia i perstringam, b praeterita e futura peribunt silentio. Ego Ecclesiastes fui rex Israel, in Hierusale & proposui in antismo meo quaerere & inuestigare sapienter de omnibus quae fiunt sub state. Hanc occupationem pesumam dedit deus filijs hominum, ut occuparentur in dia. Ecclesia lis amentissima bominumstultitiam lango tempore expertus, in seipso deplorat qui connixus e st, non nesumma, anxia solicitudiis, , pertinacillulo,perdiscere cuncta quae subsolefunt. In istarum reru in uestigationesuam triuit operam , perdidit,eum' suae ita infeliciter tranfasiae paenituit. Idcirco no a surde aiunt Hebraei, hunc livrum Salomonis esse,paenitentiam agentis,quod in sapientia,diuitilis confisus,per mulieres offenderit deu. Dedit ergo Ecclesiastes primo omnisi Hieronym' mentem suam ad sapientia requirendam i dicitHieronymus: fr,ltra licitust extendens, voluit caulas rationeis cognoscere, quare paruuli corriperentur a daemone,cur

naufragia , iussos , impios pariter absorberent: tru bare tisimilia easu eueniret, an iudicio dei. si casu bi prouidelia dei Vi iudicio, ubi iustitia dei Hac,inquit. nosse de derans, intellexi supersuam curassolicitudinem per diuersa cruciantem, adeo bominibus datam, pire cupiant,quodsiire non licitu est. Haec ille.De sapientias Regii xu. Salomonis si mentio 3. Retu capite Iocti bi dicitur, Munyaeatus est ego rex Salomo3.Regu 31. super omnes reges terrae,diuitiis Osapientia. Et ra.caput meminit eius lapsus Ospππ- Cnillus. cissimae erga mulieres libidinis, quitas copulatus est ardetissimo amore. Leae apud Cr

22쪽

IN ECCLESIASTEN. I.

=illis libro 7 contra Iulianil,quonam pasto Salomon exciti per voluptarem,etiam in ipse senectutis ia,oetate , mente iam deflores te. Permisit deus tqui anis rerubum arum studiis , disciplinis occuparentur, ill in se omnino addicerent, caderet in passiones s ominiae:quos sane pro nubandis sceleribus tradidit in reprobum sen- Ronint

sum, t faciant ea quoe non conueniunt.Debuit Salomon ὰ pueritia contemptis etbnica sapietioe studiis, feri stultus Messet apiens. Nam dicit Paulus I.Corint. 3, Si quis idetur inter 'vossapiens esse, Pultus nat, vis apiens. Sapientia butus mundi, ultia 6ὶ apud deum. Lege eundem Paulia 1. cap. 1.Corint. , Iob s. Vidi cinaei quae fiunt sub sele,& ecce uniuersa vanitas & afflictio spiritus. Pro amitione

apud Io interpretes legitur et cloes sed autbore Hieronymo,melius sonat,olunta- Himnin tem,spmsumptionem. Viderauit Salomon o perspexit tota ingenii virtute,omnia

quae ob caelo sunt, se anitati subdita. Et potissimum anitate lae mutabilitate

in Ulis rebus terrenis perpendimus. Nec tamen addubito, suin audi aliquado fuerint, itati , peccato obnoxii naturam illorum spei tando. Nec donil dei aufert simpliciter naturam ad malum procliuem. Vult igitur innuere Ecdefastes, mundana sua' banitate,malitia Dpraesumptiones ritus assiliari.inus non verbe de uo p qumitspiritu ,ac ingenii acrimonia nemo est qui no sua extollat O praedicet. Perueris si dissicile corriguntur.& stultorum infinitus est numerus. Legit Hici onymus, Peruersum non poterit adornari, dr imminutio no poterit numerari. Et ita legit Augustinus libro a contra epistola Parmeniani,caste 16 ubi dicit,Sacramenta suod Augustitius.

quispiam accepit, non ere ei ad matum, sin fide peruersa pers ta sedpotius ad supplicium,cum tamen ipsum sacramentum per se etiam in preuerso, vem non omabat ed iudicabat,integrum permaneret. Tot tanti p mundus scatet iiijsit ad interrum sui pristinislatus splendorem redire non possit. Nec uberatum hominis arbitrium, potes suam illibatam integritate, O Utinam dignitatem recuperare. Nec possunt assueti illis,abis diuina ope, ua foeda consuetudine, inueteratis sordibus diuelli. Nec imprudenter dicebat Dibagoras,malum esse infinitum,bonum erojinitum. Pauci irtutem O diuinasapientiastudia colunt: infiniti pene,portentosam ignor tiae belluam non tam sequuntur, quam illustrant.Hi sunt inrigves mundi tituli,multorum stultitia,elatio verbia,ambitio, luxuria, T inanis oriae cupiditas. Sciue, arpo de dixit Plautus,malum tanquam berbam irriguamsuccrescere. 20d autem dicit, fultorum in nitum esse numerum, byperbolic e Ailum putes, aini diceret, Multi sunt, 1sulti, O longe plures, quam dosii cssapientes. Locutus sum in corde meo. dicens, Ecce magnus essectus sum, & praecessi omnes sapientia, qui fuerunt ante me in Hierusalem,& mens mea contemplata cst multa sapienter,&didici:dediq; cor meum, ut scirem prudentiam atque doctrinam, erroresque & stultitiam. uis unquam hominum pulcherrimas animi dotes Salomoni collatas, sequi potuit inris illi aut aquari,aut erri nquam potuit Nublussane. Refert abunde 3 caput 3 Regum donasapientiae in noSalomone in iter 3.Regum 3, reserta. Nec tamen, ricribit Hieronymus fuit apientior Abratam 9 31 se, ca-b.iiij. Diuili do by Coos le

23쪽

COMMENTARII IO. ARBOREI

teris anRis: sed bis qui fuerunt ante se, in Hierusalam. Et quia cotraria contrariis intelliguntur,non minus desudauit Salomon t cognosceret butus mundi errores, deliria. inscitiam,quam prudentiam ,sapientiam: t ab illisabborrendo ob sapientiae diui- me tandem se a diceret , deuoueret. Etenim siumma sapientia est, carere 1stultitia:nee potest quis ea carere, nis illam intellexerit. , multa noxia a ho creata sunt, ut ea euitandρ,erudiamur ain cistendam sapientiam. Et agnoui quoque quod in illis esset labor.& assiictio spiritus. eoqubd in multa sapientia multa sit indignatio:&qui addit scientiam addit & laborem. Non tam ideor audire veris,quam oracula: nec tam oracula,quam sapientia musteria b arcana. Quis enim optima d politissima excutiendoctudia, non acerbe torquetur,ac ebementer dolet e non posse sapientiam in abdito latentem eruere, x extremo labore consequi Nos in bac arena diuexant tropi,allegoriae, sententiarum pondera, difficiles crupi,ir erborum proprietates, sensu que imperuit. Et quo quisque dortior est, eo magis desudat in Ascutiendis literarum nossis achrupis, magi que reformidat ua in rublicam Iucem adere opera, e fui ingenii facere specimen. Nec tamen balbos pudet,seam balbutientissimam,iψcitiam , barbariem,in publicum efferre erius effutire. st quanto magis quis sapientiam fuerit consecutus, tanto plus indignatur, ubiacere uitiis. Nam illud

Sapien-ε. audit, Potentes potenter tormenta patientur. O cui plus creditur,plus exigitur ab eo.

I'' tamen putemus laborem esse 'vanu in sacris literis, faciasim concionibus constitutu. Sapi .3. Nam Sapietioe 3 dicitur, Bonorum laborum gloriosus est frustus.Αd hunc locum, addit scientiam,addit , laborem, dicit Augustinus, libro amo de spiritu , anima, ca sus Λ. pite 49,c Manto magis bomo sua mala intelligit,tanto amplius suspirater gemit. ARGvMENTUM SECUNDI CAPITIS.Contendit abluando Ecdefastes perquirere,ias omnis,quibus posset affluere diuitiis: cum tamen ad nauseam is illis lasciuiuit, , angantior fastus est,uum acem .uos , rerum terrrearum fortunam nimis sibi arridentem despexit, T in Unitatum ossicina reponendam esse censuit.Deflet ebementer,nimium fui amorem,quod nimis sibi placuerit, cum in geliciis,tum in aedisciis insolenter , profuse extructis. Nec potes sibi temperare a Iacbumis, quod uos labores, industriam, suaquestudia omnia in rebus anis imprudentissime collocauerit.

CAPUT SECUNDUM.

I xi ergo in corde meo.Vadam& assiuam deliciis.&ει, arbonis. Et vidi qubd hoc quoq; esset vanitas.Risum re, putaui errorem, &gaudio uixi, Quid stustra deciperis

Cogitaui in corde meo abstrahere a vino carne mea, ut

animum meu transferre ad sapietiam deuitarόmq; stubtiliam, donec viderem quid esset utile filiis hominum. quod is to opus est sub sile numero dierum vitae suae.Magnificaui opes

24쪽

IN ECCLESIASTEN. ra

ra mea,&aedificaui mihi domos,&plantavi vineas:fici hortos & pomoeria.&consevi ea cuncti: generis arboribus. Extruxi mihi piscinas aqua, rum ut irrigarem sinuam lignorum germinatium. Possedi seruos & an cillas.multamq; semiliam habui: armenta quoq; & magnos ovium gres ges vltra omnes qui fuerunt ante me in Hierulalem. Coaceritaui mihi argentum&aurum,&substatias regum&prouinciarum. Feci mihi cantores,&cantatrices &delicias filiorum hominum: scyphos,& urceos in ministerio ad vina fundenda:& supe*ressus sum opibus omnes qui anute me filerunt in H ierusHem.Sapientia quoque perseuerauit mecum. &omnia que desiderauerunt oculi mei, non negaui eis: nec prohibui cor meum quin omni voluptate Haeretur,&oblectaret se in his quae prepa,

raueram.Et hanc ratus sum partem meam si uterer labore meo.Cumq; me conuertissem ad uniuersa opera quae secerat manus meae, & ad Iaboares in quibus Histra sudaueram. vidi in omnibus vanitatem &afflictio, nem animi di nihil permanerc sub sole.Transilui ad contemplandam sapientiam erroresq; & stultitiam.Quid est inquam, homo ut sequi posisit regem sectorem suum Et vidi quod tantum praecederet sapietia stulistitiam quantum diiseri lux a tenebris. Sapientis oculi in capite eius: maltus in tenebris ambulat. Et didici quod unus utriusque esset interitus.&dixi in corde meo. Si unus Sc stulti & meus occasus erit:quid mihi proadest quod maiorem sapientiae dedi operam Locutusque cum mente mea, animaduerti quod hoc quoque esset vanitas.Non enim erit memoria sapientis similiter ut stulti in perpetuum:& futura tempora obliuione cuncta pariter operient.Moritur doctus similiter ut indoctus:& idcirco tete,duit me vitae meae, videntem mala uniuersa esse sub sole,& cuncta vani, talem & assiictione spiritus. Rursus detestatus sum omnem industriam meam.qua sub sole studiosissime laboraui, habiturus haeredem post me. quem ignoro utrum sapiens an stultus futurus sit:& dominabitur in Iaisboribus meis quibus desudau i & solicitus sui.& est quicquam tam vanu Unde cessaui renunciauitq; cor meum ultra laborare sub sile.Nam cum alius laboret in sapientia & doctrina & selicitudine, homini otioso quae, sta dimittit.& hoc quos vanitas & m num malum.Quid enim proaderit homini de uniuerso labore suo,& affictione spiritus, qua sub sile cruciatus est Cucti dies eius doloribus & aerumnis eni sunt,nec per noctem mete requiestit.Et hoc nόnne vanitas est Nonne melius est come, dere,&bibere & ostedere animae sus bona de laboribus suis & hoc de manu dei est.Quis ita vorabit&deliciis assivelut ego Homini bono incospectu suo dedit deus sapientiam,&scientiam.&laetitiam:peccatori autededit assiictionem & curam superfluam. ut addat & conSreget. & tradat

ei qui placuit deo.sed & hoc vanitas est & cassa selicitudo mentis.

25쪽

Cap. 1. COMMENTARII IO. ARBOREI Ixi ergo in corde meo,Vadam de assiuam deliciis. & stuar

nis. Et vidi quod hoc quoque esset vanitas. Eorum scholam inustre esuit,qui miris technis,ac summa diligetia norunt largissimos; ibi comi sauros, , qui nihil aliud animo excogitant quam diuitiis locupletari. Miserum tamen Ecclesiastes Exouit suarum fortunarsi exitum. Nec buic sententia diuer- sapis. i. sum est,quod Sapientia ascribitur, Vmite fruamκr bonis qua sunt, ino eciose ,

Muretis nos impleamus.Coronemus nos rojis ante quam marcescat. nullum pratum

Himum' sit,quod non pertrastat luxuria nostra .Dicit ad bunc locum explicania Hieron us. Postquam in multitudine sapientiae, , adicitione scientiet,laborem , dolore de Ohendi, si nibit aliud nisi calpum, ex sine De certamen, transtuli me ad laetitiam, tluxu fruerer, congregarem opes,diuitiis abundarem, , perituras oluptates caperem, antequa morerer. Sed in boc anitate meam perspexi dum proeterita oluptas non iauat praesente, , exhausta nonsatiat. Hac ille. Aliquado Salomon expetiuit a deo modestissima dona, nec in illa interpellatione laborabat mentis insania. Precatus est pri-Ptourib.3ο. mumit dominus anitate , erba mendacii longe abefaceret. Alterum, ne ei dominus daret mendicitatem , diuitias, ed tanta inui necessaria. Abo tempore furore correptus, , oluptata dulcedine captus, ibi persuasit, Pt suam in ciborum cupediis, ac in omnigena deliciarsi varietate vita trabivret..cum studuit ardentissimo' - 1.T-με. dio diues feri,incidit in laqueos diaboli.Dicit enim Paulus ad Timotheum, Qui o-Iunt diuite eri,incidunt in tentatione, , in laqueum diaboli. Q ρου Salomon illam Mestiui . audisset Cbristisententiam, Facilius est camelum intrare per sorameacus, quam diuis intrare in regnu calom suas prorsus opes destexisset. De possessionibus Salomonis, scriboru apparatu lege 4. cap. 3. Regum. Risum reputaui errore. & gaudio diaxi, Quid stustra deciperiss Quirisu dissoluto , cacbinnisse annant num-quens,, contenunt uaestiuadosentientes errata, b infantisma stultitia,in maxiεμαε- mumfletus praecipitatur. Et quemadmodum qui circuseruntur omni ento doririnae, sunt instabiles, T in diuersa fustuantisc qui intemperato risu cacbinnant,errore se-Lueae si culi raptantur. Pertimefiant importuni deri ores,illam Christisentetiam,Re obis sui ridetis nuc, quia tuebitis &febitis. Et frustra illos aliquadocacbinni auuimus. Nam

Pisu .y. Proverbiorum 9scriptum est, Nesi arguere deriserem, ne oderit te. Cogitaui in corde meo abstrahere a vino carnem meam, ut animum meum transiferrem ad sapientetam deuitaremque stultitia donec viderem quidem utile fili s hominu quo facto opus est subsile.numero dierum vitae G.

Nemo nescit vinum elye incendium libidinis, , orisne incestus. Idcirco ne incalesca- Ephess. mus vino,nos monet Paulus Ube. s. c. dicens, Nolite inebriari vino,in quo ψὶ luxuria. Prou .13. Prudenter dixit Salomon Prouerbiorum 13,Vinum blande ingredi, tuod tandem mordet i coluber, docui rgulusἰvenena diffundit. Et dio capite eiusdem operissentie Prouerdias. cum Paulo, dicens, Luxuriosa res pinum, stumultuosa ebrietas. quicunque bis dele-Fiatur,non erilsapies. Decreuerat Salomon a se omnes cluptates abdicare, er afluauissimis ini deliciis fam carnem dimouerem daret operam sapietur, μὴ posset Ρ-

26쪽

1N ECCLESIASTEM

ciliti,stultitia bominu deuitare ed nec toto sese ine curriculo idpotuit consequi, nees, referte intelligere,quidnam es t bomini commodissimum.Deberemus imitari Hercu em, qui ab ipsa pueritiaruoluptuarias illecebras afleprosusabdicauit, , animu ira isti addixit. Magnificam opera mea. Suam Ecclesastes agnoscit culpam, ea in re potissimum,quod elata verbia,tumido fastu, omnibus proerri olueritis uas in omni dianitatumgenere dilatauiuimbrias. In primis It eiushenemus sapientia nulli

vini cessit,nullus eo fuit sapietior, uadoquide omniu fertur esse sapientissimus. Si diuitias,laetissima opum assuetis, omnes Hierusalem reges antecelluit, ut ostendit S caput 3 Regum Si palatia quis magPiscetiora boc Ῥηo, , excellentiora extruxit nullus sane, t 6 6 caput 3 Regum inalcant. Si bortorum delicias,nullus eo plures deuorauit,nullus eo magis immersus. Omnia, i peribiliam,babuit,qua in no rege potentissimo , illustrissimo,expeteda sunt.reputauit tamen haec omnia esse plena anitate, plenasordibus,sspiritu erroris: nec potuit quod in hoc mudo existimabatκr esse bonu, reperire,eypsatiari. AEdificaui mihi domos,& plantavi vineas: seci hortos & pomoeria,& consevi ea cuncti generis arboribus. Et extruxi mihi piscinas aquarum, ut irrigarem sylvam lignorum germinantium. Posse, di seruos & ancillas multamque familiam habui:armenta quoq; &m

gnos oui u greges vltra omnes qui fuerunt ante me in Hierusalem. C aceruaui mihi argentum & aurum,& substantias regum &prouinciam.

Feci mihi cantores & cantatrices,& delicias filiorum hominu: scyphos, &vrceolos in ministerio ad vina fundenda. & supergressus sum opibus omnes qui ante me fuerunt in Id ierusalem. Sapientia quoque peHueurauit mecum.& omnia quae desiderauerunt oculi mei, no negaui eis: nec prohibui cor meu quin omni voluptate seueretur, & oblectaret se in his quae praeparaueram. Et hac ratus sum parte meam, si uterer labore meo. Cumque me couertissem ad uniuersa opera quae fecerant manus meae.

N ad labores in quibus frustra sudaueram. vi)i in omnibus vanitate dc afflictionem animi,& nihil permanere sub sele.Transiui ad conreptan, dam sapietia, erroresq;&stultitia, Quid est inqua, homo ut sequi postr em factore suum s Et vidi quia talum praecederet istentia miltitia. quantum dissere lux a tenebris. Pulcberrima industione ossendit Ecclesasles' magnis se omnia sua opera. Superbas inquitVaugustissimas domos,ac regia pastia magnificaui , extruxi ires plantaui,elegantissimos confeci bortos,bpomoeria.eάque pulcherrimo ordine consevi omni arborum tenere , Urietate. extruxi framplissimas aquarum scinas,quibus sylvae lignorum germinantium irrigantur, quor non aluntur imbre caleyli sed quibusdam aquis,quae in piscinas de rivulis colli piutur. Mercatus sum mihi seruos, ancillas, , multa familiam collΥ,,maximos oviumIrves, super omnes qui fuerunt ante me in Hierusalem. Mibi accumulaui in ignes auri argenti thesauros ,feci mihi cantores , cantatrices,, delicias fborum bominum, cyphos,crateres ex rceolos auro bimis di stinctos,in ministerio ad i fundesda,

27쪽

. COMMENTARII IO. ARBORE I

loηgo excellentiae interuallo, reges qui ante me imperarunt in Hierusalem, praecellui. Oculos meos rerum pulcberrimarum delicijs paui, nec tamen mibi defuit sapientia, frmea cami laxaui babenas i omni oluptate ac laetitia frueretur. 9summum existimaui mihi esse oblectamentum, suauissimo meorum laborum fruitu vescerer. Et cum omnia coepi contemplari opera,meis manibus,meoque artificio extrusia, in quibus plurimum de udauera,meam laxi anitatem,meάmque manifestissime agnouistultitiam. , auxia animi afflictione, , nibit sub sole perpetuo duratum.Deinde buiusmodi deliciis aliatus, dedi opera ad perquirendam sapientia,errores bulus mundi doalitia: sed frobra laboraui,meis' omne perdidi operam. Nam baec omnia mundana oluptatis deliria solus deus per estissime nouit. cuius sapientiam nullus a nquam bominu, quantuuis dos tus,attingere potuit, , exacte intellistere. Etenim nostra sapientia multis commixta es erroribus, Ofallacissimis opinionibus, quae tantum distat a sapietis

dei, quantum nox a luce, aut tenebra a lumine.Salomon luteas babuit domos, , terre- Iob 4. ηa habitacula.quae consumuntur elut a tineam Iob 4 o stenditur.De magniscentia operum Salomonis, lege s. caput a Paralipomenou. Sapientis oculi in capite eius.& stultus in tenebris ambulat. Et cognoui ego, quia euentus unus eueniet omnibus eis. untur sapientis oculi in cerebro, O perspicacissima ἀ- tis acrimonia. quibus13ncere Deum contemplatur,er circusticit quana olertia rebus humanis praeerit, , incompositos corporis affectus temperabit, γ moderabitur.Ocu-

Ii,πὸ 'ultorum, liniunt in splendidissimo eritatis lumine: exden issimis inuoluti

tenebris.immers, ni bit quod non crassum fuerit, , imperfectum, intueri possunt. Vix unus reperiri potest, qui non ascribatur1stultorum numero, , qui non ambulet is Rom.3. tenebris. Omnes enim declinauerat, omnes facti sunt inutiles non e st qui faciat Musi: non est que ad nstm.Omnes babent suum in tenebris domicilium. Et quo quisque lympidius putat= veritatem in omnibus disciplinis intueri,eo magis sua ballucinatus' ' opinione, piritus praesumptione, caligat in tenebris. Q*ds no bo capiti, scilicet

Christo,adbareremus,in eumque ubi es nos rae mentis oculos eri remus,nunquam Pana rerum terrenarum cogitatio nos inuaderet, nec improbisscAeratae vitae officiis obtenebraremur,nec tenebrarum carceres ingrederemur. Eos puto potissimum ambulare in tenebris,qui caca peccati mortalis caligine tenentur. Dicit enim Ioannes, inti

odit fratrem suum in tenebris est, b in tenebris ambulat, , nescit quo eat,quia tene bra occacauerut oculos eius. Et dixi ego in corde meo, Sicut euentus stulti. ita & mihi eueniet & ut quid sapiens factus sum ego & locutus sum in corde meo, quonia hoc quoque vanitas. Verrar ne tam mistis aduersa quaepProuerb. 17 mihi eueniant, atque stulto accidere solent,qui natus est in suam miominiam. Prouerbioru i ., pernici simus im exitus,qua a me improbegesta sunt,probet:&gaudia, deliciae, voluptates, in luRum, tristitiam, , continuum maerorem conuertantur.

id mibi profuit animum meum bumanis discruciasse disiciplinis, mentem etbnicorum studiis torsisse Ospessiliares,lr ani labores me mi Ferum satis agnosco,quod arino non illectamenta, nec iuri Iudio, diuina albae erim

28쪽

sapiestiae, θοα sola discit mimum, attat droblemt. citius amore O amplexis, Deo coniungimur, diuinit spiritibus copulamur. Sola est diuisa sapientia, quae nunquam marcescet, si facile videtur ab bis qui diligunt eam, , inuenitur ab bis qui quaerarat . eam: Sapientia: 6. Non enim erit memoria sepietis similiter ut stulti in sapientia ι. perpetuum,& futura tempora, obliuione cuncta pariter operient.Moritur doctias similiter ut indoctus. Non debet sapiens tratopere suas attollere cristas uaque superbo Di tu praedicare 1studia, ut eum imminentis mortis capiat obliuio, Ibis obliui catur,nec plures quam 1stultus, ibi potest annos polliceri. Etenim is sioluedo

itae debito,pares uni sapiens , stultus, nec tardius excedit e bita doctus, quam iu-dortus. D licet pro suis inutii monimetis,aeterea diriuuit gloria,aliquanti tamen futura te ora tumidam eius gloria extinguent, , obscurabunt. χαγὸ autem moriatur donus)imiliter i indoRus, indicat Ecclesia bisus, dices, nis carosicut famam Ecclesia.14. Vetera fiet, e cui foliu frustifcas in arbore iridi .Hoc idem testatur Esaias,omnis Ela. o. caro visurnum, ex omnis gloria eius tanqua flos faeni exaruit foenum, d fos eius decidit. Et banc recenset sententiam beatus Petrus in prima epistola canonica. Et in Sa- ,.Pesi., .pientia dicitur.QPia extini ius cinis,erit corpus no stru ,er spiritus diffundetur tan' sapientiae amollis aer, , transibit ita nos ira tanquam est tum nubis. Item Paulus,omni u mortem indicat, dicens, Manducemus , bibamus,reas enim moriemur.Causa secundaria r. rint. s. mortis,est a peccato primi parentis contraim. In eodem capite dicit Paulus, in Adam omnes moriuntur. Et ad Romanos, Per peccatum mors, , ita in omnes bomines mors Roma spertransit.Causa 'vero mortis primaria, US ab alteratione qualitatum contrariam in

ipso bomine, quibus continuo humanum corpus iastatur er afficitur. Et idcirco taeduit me vitae meae.videntem mala uniuersa esse sub sile,& cuncta vanitatem & afflictionem spiritus. ia nihil agnoui in ipso bomine quod nostmultis periculis obnoxium nec possit homo minacissima mortis iccula effugere.munia

quoque vidi multis squaltere uitiis , ininitis malis oppleri, nibi sub sole conspexi

frater ambitionem superbiam, elationem,lasciuiam , infatiabilem hominil cupiditatem idcirco me toeduit uitae meae,desideraui binc demigrare, b dissolui ab boc terreno misera iis erga Iulo. Nec abs re dicebat Paulus, banc deplorando calamitatem. In- Roma. . felix ego bomo, quis me liberabit de corpore mortis huius Et aliubi,Cupio dissolui, , Philipp. r.esse cum Cbrigb. Et hoc erransum uitae taedium, Iob exprimit, Tadet anima meam Iob Io. ritae mea. Et Πιsum,inrare δε nuiua eduxisti me qui tinam consumptus essem, ne oculus me uideret. Et aliubi, Pereat dies in qua natus sum, O nox in qua distil est,con Iob 3. septus est bomo.His Pitima unt,quae dicit Hieremias carite et O. Maledis a les,in Hierem a Da natus sum,Dies in qua peperit me mater mea,non fit benedim. Maledictus vir, qui nunclauit patri meo, ὸicens, Natus est tibi puer masculus: er quasi gaudio laeti-1icauit eum.Qsod autem niuersa in mundo malasnt,indicat Ioannes, dices,omne I Ioama. quod esSin mundo, concupiscetia tamis es , , concupiscetia oculoru, Di verbia 'vitae.

Rursus detestatus sum omnem industria meam, qua sub sole madio, sissime laboraui habiturus haeredem post me,quem ignoro vim sapi

29쪽

COMMENTARII IO. ARBOREI

an stultus futurus sit:& dominabitur in laboribus meis.quibus desudaui& solicitus fui. Et est quicqua tam vanum de cessaui, renuntiausis cor meu ultra laborare sub sese. Nam cum alius laboret in sapientia &doctrina & sollicitudine. homini otioso quaesita dimittit:& hoc quoque vanitas,&magnu malum.Smim Ecdefasles detestatur indusbia lorat, ii,

miscit se βαμ a tot insum, Fie labores, O stiperuacaneis curis afflixisse animum.

Conqueritur eum ius, quod si oretprorsus, cui tot opes,multis partas laboribus,reliquerit,eum fugit, iηam eiusfilius futurus fit probus an improbus, sapiens opultus, , boc casso labore nibit putat ese ratus. Etenim quae Iongostulo. O graui labore a nobis parta sunt , indita, piris , oscitatibus rilinquimus. Quid frustra tottania, diuulgamus olumina quae tame Vi iuuent hebetiores,ac stupidiores, otia tamen plerunque ignauiam , torpedinem generant, nusque laborant praeclara rentissimae iuuentutis ingenia.Dolio Salomonis, Roboam scilicet,quia paternis moribus 3.Retsi ra. Ioue degenerauit,st mentio 3 Regum Ia. Ille enim nimia sus inbumanitate, , immanissima crudelitate erga fluum populum, ex conflio iuuenum deceptus, decem sui regni partes perdidit.Cum enim populus deprecaretur, ne duriter suos traflaret, atque tolleret durissimum iugum,quo pater eius flios Istrael exauerat: nolens senum consilio obtemperare, dissuadentium ne fluis flevere imperaret, imprudentissimo iuuenum consito acquieuit,qui illi suaserui, t bac diceret fliis Istaei, Pater meus posuit super os iugetraue,ego σὲ addam super iugum vestru. Pater meus caecidit os flagellis. au te caedam os scorpionibus. Et bisce duri imis edis, iuratio fui populi animos aduersus Fe inflammavit, icum coasius fuisset fugere in Hierusalem, Aemunt Fuemem' Hieroboam in regem'per omnem Israel. Edisserens Hieronymus hunc Ecdem is locum, de labore , industria dicit Ecclesia leηῬerius intellexisse banc sententiam delabore spiritali quam corporeo. Sic enim scribit, Sed mibi altius contemplanti, de labore idetur dicere spirituali,quod diebus ac nostibus ir sapiens in scripturis laboret, frcomponat libros i memoriam sui posteris derelinquatis ni bilominus in manus stultorum eniant: qui frequenter fecundum perurestatem cordis fui, femina inde baer

pos capiant, balienos labores calumnientur Si enim de corporalibus diuitiis nuc Ec-

de ista 'mo est,quid necesse fuit de labore ex opibus dicere Et dominabitur in omni labore meo, in quo laboraui, ex in quo sapiens DRus sum sub sile. χια mi apietia est,terrenas diuitias cogregares Quid enim proderit homini de unis uerse labore suo.& assiichione spiritus. qui sub sole cruciatus est Cuncti

dies eius doloribus & arrunis pleni sunt,nec per nocte mente requiescit. Et hoc nonne vanitas est mne melius est comedere &bibere, Scoste

dere animae suae bona de laboribus sivis Et hoc de manu dei est. Quis ita deuorabit.& deliciis assiuet ut ego Homini bono in conspectu tuo dedit deus sapientiam,& scientia & laetitiam: peccatori autem dedit AEflictione 3c curam superfluamul addat & mgreget. & tradat ei qui plaucula deo. Sed & hoc vanitas est,& cassa selicitudo mentis.

30쪽

fel etia apertissimo, docet Ecdef. ct homine frι rast nimiis inuoluere curis. Etenim die, bonunii breuissimi, leuisunt iapietis liliis miniso doloribus. Plus nobis ac cidit doloris j olupicitis. Et bic acutissimus motus, omηes obsidet ersen sim invadit. Hoc exiguo tiporis momento obbitaris, mox pristinis laborando furiis,aὸ primos tuo-rκm dolorum carcerea reuerteris. Nu potes quieto somnolena Ire taedia se decoquern Semper illini morbi quo corriperis,permole; la tibi obrepit cogitatio. Melius nobis cor fmgeret, si suauissimis cibi potu cydeliciis,abundefrueremur. siquidem munus dei eth

res viro:iasto tari memtemisti ea quae curis P si φ quoivit,ipst 'consumat. Sicut . contrario trudet ei S, Pt feccator AEus, ac nditibus. Dpes congregeis dequaquam eis Mens, las relinquat. qui in con pina dei iusti sunt. Sive enim comedamus, sue bibamus ei donum e B, quiadradmus,debbras deo acceptum referre. Dicit enim Paulus adCorintbios, Sive ergo manducatissiae bibitis es aliud quid facitis,omnia ingloriam dei facite. Et ad Colossenties Omne qao diu facitis in erbo aut in opere omnia is nomine domini nostri Iesu Christi patias agentes deo, b patri per fium, tu optimis viris impartitur sapientiam scientia, b Iartitiam,&quae nos mentem hostiinis illi Irare rosunt. Sceleratis vero , nocentissimis,infinita tomentorugenera, continuam afflictionem, far cassam obcitudinentis haequamsentiunt anitate, , spuritas afflistione. Huic cohaeret flentetiae quod dicit Paulus ad Romanos Redde ulmis fecundum opera rius. Iis quidem qui fecundumpatientiam boni operis,glopia bianorem, b incorruptione quarunmitam ceternam:iis autem qui fiunt excolentioreἰ, qui non acquiescunt Neritati, credant autem iniquitati, ira O indignatio. χ Adsi in animam inaliuolam non introibit sapientia, nec babitabit in corporesubdito peccatis. si spiritussantius disciplina: eg etfrum, ηon absurde colligemus, in anima prudeηtem , bonam, introire sapimitiam. Et licet Deus det peccatoribus assistionem S distentione non tamen causa afliis ionis i solicitudinis est iu deo ed tu ilis qui usui, te sua,ant e peccauerit. Pulchre offendit Christus in manulio Matthaei de illo sui ta-Ientum fluum non auxit, ed defossit in terram,quod omni babenti dabitur, , abunda bit: ei autem qui non sabet, , quod idetur habere,auferetur ab eo. Et aliubi Q babet dabitur ei baiaugabit: qui autem non babet, ex quod babet auferetur ab eo. ARGUMEN TvM TERTII CAPITIS. ' ἰQ me anitati subdita sunt tameVi aliquanto temporis iηte litis floreare, sum-mque in precio habeantur uum tangens babiturasnem, dolorescent , omnino emarcescent. Nec rique agro nobis arridet fortuna, quin possit aliquando de gradu deiieci. Etenim rerum , temporum icissitudo,nobis aperti imesubindicat, quam sit anum et stolissum re ι bumanis confidere, in quibus fruit tyrannis, er Ris D- tutum offitijs bique reguant ilia. Attamen in uictissma dei optimi tu titia, quam

nemo potest effugere. neptandissima hominum scelera Vciscetur.

RonM. R. Sapien. I. Matth. s. Matth. II.

SEARCH

MENU NAVIGATION