Commentarij Ioannis Arborei Laudunensis, doctoris Theologi in Ecclesiasten, ... Eiusdem Commentarii in Canticum Canticorum, ..

발행: 1537년

분량: 222페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

51쪽

Philosophus Esuae IL

COMMENTARII IO. ARBOREI

iam aliubi declarata sinit. Laborat auarus morbo incurabili autbore Psilosopho r. ω- te 4. etbicorum. Et auaritia magis est in ita bominibus,quam prodigalitas. pleriqΡαnais magis sunt cupidi pecuniarum quam ad dandum prodives. Et bis cotierent quae dicit Esaias capite 16,Omxes in iamsuam declinauerunt, Hi qui φ ad auaritiam suam, asmmo sis adnoaissimum. Sed suis eo miserior inueniri potesΙ, qui conqui-ydis abunde diuitiis satiari noη potest,nec unquam suis obtestatur bonis inus non illum censeret prorsus ab humanitate alienum,qui non1ibi opes comparat, edarentrico-iis O lupis Pec ios olim avtbore Cicerone non vituperabantur: qui id nominis Issi asciscebrat quod plura babuisseηt peculia, id estpecora, sed paulatim nomen per abu-houem ad aliud deuolutum 6Ι. Hac sola ducitur gloria auarus , diues, quod oculos suisvibus pascMt,nec quicquam putat esse beatius,*iuentem suarum diuitiarum cumulam intueri sed quanti magis augentur eius fortor,tanto pluribus indiget mini-Jbis, qui partas deuoram diuitias. Dulcis est simnus operanti siue parum. sue multu comedatisaturitas autem diuitis non sinit eum dormire. Est dialia infirmitas pessima quam vidi sub siler diuitiae conseruatae in mulam domini sui. pereunt enim in assiictione pessima. Generauit filium qui in summa egestate erit.sicut egressus est nudus de utero matris suae. sic reucreetur, & nihil auferet secum de labore suo. Miserabilis prorsus infirmitas: quomodo venit, sic reuertetur. Quid ergo prodest ei quod laborauit in ventum Cunctis diebus vitae suae comedit in tenebris & in

curis multis & in aerumna atque tristitia. Facile obrepit somnus ei qui diurnum tolerauit flum, , corpus aut animam moderato labore exercuit. At ediversio, qui ex

indefessis curis si ii iis ni bit fractuVibi conciliat, sed semper incu&t operiistauidius accumulet ores,non potest somno suos fouere labores, nec intermittere. Sive enim comedat, siue bibat,anim babet anxietati s olicitudini immersum. Illis maledishonem imprecatur dominus, dicens, obis diuitibus,quia recepi bis consolationem vestrum./diud Rritudinis , languoris genus etiam pelim,expertus οἱ Ecclesiastis,sopes cum iastura domini , periculo lum,partae sunt,quas mortem oppetendo:non potest secum deferre. Torquetur ebementius diues,quod summo cum merore genuerit silium quem ivorat an futurus si sapiens, vel sIulius,an conseruabit opes sibi acqui Lias,an potius cosumet Odeuorabit, O in maxima tandem incidet paupertatem:quamobrem praeclare dixit Ecclesa sticus, capite ii. Ante mortem ne laudes hominem quenquam, quoniam in I bis suis agnoscitur 'vir. Minus debuit ille desudare, quod ab Meromaterno nudus egressus est,nec quicquam in bunc mundum attulit, , nudus in puluerem reuertetur.Q d expressit, Iob I .capite, dicens, Nudus egressus sum demero matris meae,e, nudus reuertar illuc. χι id illi Ἱρnquam profuit in ventum laborasse, b uum panem amaritudine conditum,etiam in de Vissimis buius mul tenebris comedisse QEd calamitoyius,qua loridam artatem casso labore, b multis doloribus traψLgei AQEddenique mi erius,quam diuitum opes in multis etiam laboribus imminui et decrescere Marcidorum ero , pauperil facultatulas minimo labore eriti Audi qua-

52쪽

' IN ECCLESIASTEN. as

Et visis Mus capte n. Est bo .iabotans, e di as, , dolens impigs, Ecclesiast. 1 ter tantio maris non abutat. ηἱ bonis marcidus egens recuperatione,plus dejiciens is abundans pamate, ex oculus dei reserit ilia in bono, ex erexit eam ab bu- . militate inius, freMutauit caput eius, , mirati sunt in illo multi, b bonorauerunt deum. Borammati, ita , mors,paupertas , bonestis a deo sunt. Hoc itaque

viseni est mihi bonum ut comecat quis & bibat.& fruatur laetitia ex bore suo quo laborauit ipse sub sele numero dierum vitie suae, quos deadit ei deus.& haec est pars illius. Et omni hominiaevi dedit deus diuitias

atque substantiam potestatisique ei tribuit, ut comedat ex eis ut tur parte sua,& hetetur de labore suo. hoc est donum dei. Non enim se, tis recordabitur dierum vitae suae, eo φ deus occupet deliciss cor eius. Si calamito sejit illius ita,aui in carcere huius mundia escitur pane multis commix-.to Juspiriti, doloribus , molestiis. .melius erit perfrui opibus no bis indulbia partis, Una cum boηesti Amare , laetitia, , agnoscere optima dei beneficia nobis collata. Et licet nosbo labore olertia,nos, que Laiis multas nobis comparemus diuitias,nibil tamen absque diuino aefidio conati sumus. Dic superbe, unde tibi indu iris,metis acrimonia, O ingenis perspicacitast nisi a deo optimo a quo nosciscitur omne da ruditatum optimum, ex omne donum perfestum. Nec tuis tribus potes pedem um mollere, aut attollere faciem in altu,ni ideas Auerit.Q dsi cibus corporalissis donum dei, fortiori argumento cibus spritalis. Nec possumas causeri,omnia nobis' ideri messis-m,nes nobis adeo cocessum esse t Iartam agamus,itam, Orarias Hiamus curas, in nos acerbe torqueat recordatio nos, ta breuissim2. Vam deus facit nostro corde

deliciis occupato, ne nobis eniat in metem permolesta illa seculi breuissimi costatio. ARCUMENTUM SEXΤI CAPITI s. Vidit , Ecclefastes reiciosum ac nouum=dfrequentissisum bam glasanis

morbum,per minium mera repentem, bi 'grassantem. Ea scilicet auarum tib rarestultitia, ut nulla suaru opum oluptate perfruatur,tametyi diuino munerer daras rerum terrenam fortunas obtinuerit ea peregrinis,barbaris , ignotis bominiabus uas facultates relinquit insumendas, s deuoradas. feliciorem illo exi19mat an tiuum, qui multis dilutus , bonis , liberis, abis Ita suarum diuitiarum oluptate decessit in epνltus, cuius nomen facili obliuione obscurabitur, nec raurerem antecelletis reddenda ita ratione.

CAPUT SEXTUM.

Si dc aliud malum quod vidi iub sese.&quide frequens apud hornines.vir cui dedit deus diuitias & substantia& honorem. & nihil deest animae suae ex omnibus quae desiderat:nec tribuit ei potestatem deus ut comedat ex eo. sed homo extraneus vorabit illud. Hoc vanitas, dc

miseria magna est. Si genuerit quispiam cetum liberos:

53쪽

N vixerit multos annos, Ec plures dies aetatis habuerit,& anima illius noutatur bonis substantiae suae sepulturaque careat: de hoc ego pronutio. quod melior illo sit abortivus. stra enim venit & pergit ad tenebras.&obliuione delebitur nomen eius.non vidit sese neq; cognouit distanstiam boni & mali etiam si duobus millibus annis vixerit. & non fiterie persevitus bonis. Nonne ad unum locum properant omnia omnisi bor hominis in ore eius: sed anima eius no implebitur.Quid habet amistilius sapiens a stulto & quid pauper nisi ut pergat illuc. ubi est vita Meis

ius est videre quod cupias u desiderare quod nescias. sed & hoc vanitas est.& praesumptio spiritus. Oui futurus est, iam vocatu est nome eius: Scscitur si homo sit.& non posui contra fortiorem se in iudicio contendelare.Veiua sunt plurima, multa inque in disputando habentia vanitatem.

ρος St 3t illud malum quod vidi sub sole. & quidem freques apud

1 homines, Vir cui dedit Deus diuitias & substantiam & hono re.& nihil deest animae suae ex omnibus quae desiderat, nec triaebuit ei potestatem deus ut comedat ex eo sed homo extraneus vorabit illud. Hoc vanitas & magna miseria. Demirari n3 satis possum vecordiam bo-miηum framentissimam; Sultitiam,tum in ambiredis bonoribus, tum in aucupandis summa diligentia pecuniis, i cum a deosummos bonores , cumulatissimus luitias obtinuerint,quibus posset anima iucundi imperfrui, gestire 9 obgeruri, densis auaritia tenebris occacati inant extraneos, O bostes bi inimicissimos,siuis Auptuari. Iasciuire , deliciari diuitiis.Quis non aliquando boc laborauit morbo Quis denupnon sivo parcit 'o minotati assatora , militum e tres omnium oracissimos famciat, rad nausiam seu attei Abstinet agricola ab esu delicatissimi caponis experdicis, aliquando inuitus suorum bonorum gregariis militibus praedam faciat. Sinitdeus Pt aliquando auarussui itis miseriam agnoscat,=deploret uambitam perditissimam. inrid miserius,quam nostra culpa in extremam redigi inopia 'di stultissima parcitate famelicam agere itam Nec in Deum oblatres,si auaritia colatificas, , si deus non tibi tribuat potestatem Ῥtendi tuis bonis, tametyi a deo prosita fuerint. Nam inexplebilis tuae auaritiae cupiditas meruit i deus tibi adimeret facultate friadi tuis bonis. Nec te destrit,nis prius eum destrueris. Potest , hoc spiritalem sistando intelligentiam de Israel intelligi,qubd dederit ei deus legem, proputas, testametum ex repromissiones,a quo tamen prorter ipsius superbiam, calumnias ingratituline, ab stulit regnum,er 1xitFceleratissimis ,ri baeredis interfeRoribus,Auferetur ὰ-bis regnum dei, O dabitur genti facienti frutius eius. Et qui ceciderit super lapidem

istum, confrivetur: uper quem πὸ ceciderit,conteret eum. Et bona Iudaeorum tranflata sunt adientiales, s peregrinum populum t ideant illi infdicissimi bona sua snon fruantur.a m dicere squidem tuto, auaru, ese arborem sculnea,in qua Cbrictus non reperit stultum sed folia tantum,cui mali xit dicendo, Nunquam ex te fruitus nascatur in sempiternu, X arefasta est continuosculaea. Si genuerit qui si

54쪽

IN ECCLESIA SPEM 16

piam centum liberos, dc vixerit multos annos,& plures dies aetatis hau uerit &anima illius non utatur bonis substantiae suae sepulturaque caureat. de hoc ego pronuntio, quod melior illo sit abortivus. fiustra enim venit & pergit ad tenebras Nobliuione delebitur nomen eius. Non vi die solem, neque cognouit distantiam boni & inali, etiamsi duobus miis libus annis vixerit,& non fuerit persevitus bonis. perbolice dicit, Si quispiam genuerit centum liberos, ac si diceret, sis multogenuerit liberos,sicut prius dixit, Infinitus stultoru numerus, b in itus numerus populi,perinde ac dixisset,multi uni stulti. Praefert Ecclesiastes boc in loco abortivu auaro, cui praetulit illum qui nondum

est natus, , iurati , mortuo. Nam abortivus nec mala Udit nec bona,is e verbia bona possederit, emper tri stitia b a ana cogitatione excruciatus est,mulque requiem babet abortivus quam auarusreui nequidi nus laetitiae dies contigit,sied maerore cό- filius, , bonorum congerendoru incendio adustus,siemper languit,ambo tame aequali fue rapiutur,dum bic , illesimili morte flustrasutur. Sed praeferendus est auarus abortivo, i suo re ista vitio. Nam uisceleris enitetia dunus,hinc ad coelum δε- migrabit, non autem abortivus. -ὸ autem dicit auarum caruisse sepultura, potes intelligi quὸd diues ille non cogitas de morte futura,sissolum depossesonibus acquirendis, cu ad exitum ita peruenit,de extruendo; i sepulcbro costatjiue quod proptersuas diuitias, inciderit in manus praedonum, uoru i diis callide circuuentus, fili diabiectus est insepultus. Sive melius quὸd contestus in carceres bulus mundi, nihil υnquam praeclare egittat apud posteros sui memoriam relinqueret. , licet multos Ῥixerit annos,non tamen satis exane potuit perpendere discrimen inter bonu&m-

Ium, sui enim suis bonis nusuam fruitur, nec latam agit itam, quianam sit bonestia, , bonum prorsus ignorat, o sua dignus e P auaritiarat in oratrinam pecudil proj-ciatur,trsat pretia, esca coruisVcanibus ,ille ea laboraui ab soles ultitia, eatras buius peculi tenebras inressus nunquam uiderit Aem,nechplendidam lucem, nec latitiam, O surtates, quibus perfrueretur. Nec nquam solem iustitiae idebit, si isdem l consueuit olutetur fordibus,quem consipicient lisereses in omnes bene iacentia propensissimi. Nόnne ad unum locu properant omnia omnis i bor hominis in ore eius, sed anima eius non implebitur bonis.Si spestemus facinus bominis, O prati scelus ra primo bomine,diuinae benescentia ingratis mo admissum,no absurde dicemus omnia prognedi ad num tenebraria carcere, , adbAsperiare locum,quod iam dixerat Ecdem les incis nouit spiritu vorsi Adamus dat sursum, spiritus iumentoia defendat deorsum Omnia etiam corruptibilia, de quibus conVuentius disserit contendunt in num locum cilicet in terram,a qua desumpta sunt, Thaec Masint capite a. buius operis. Jostra melius, O antiquos patres , in Ide risti ac fonte baptismi renatos, operare ad unum , idem dei iudicium,in quo dracinus non praeferetur bis,quos adio,minis, tyrannide oppressit.

Nec rex suis subditisnec sapiens fultis,nec 2iues pauperi. Etenim indicetur omnibus sui laboris iu)icium. Nec ilius bominis quantumlibet diuitis, aut sapietis accipietur

55쪽

COMMENTARII Io. ARBOR p I

persona ea aequa lance librabuntur omnium opera: Dreddet ni pydius bominis

secundum opera eius. Nec hypocritae Itrices dei manus effugient,nugenimina j rarum fugient a iudiciogehennae.Tun candalidbuntur multi, b inuicem tradent, erodio habebunt inuicem. Sicut autem in diebus Noe ita erit , aduentus ilh bovinnis icut enim erant in diebus ante diluuium comedentes , bibentes, nubentes Onuptui tradentes s ad eum diem, quo intrauit Noe in arcam, , non cognouerunt, δε- nec enit diluuiu, es tulit omnes, ita erit, aduentus dii bominis. Nonne igitur frustra, tuo ore tumido,tuos extollis labores Nonne perperam de tuis siliis,erumnis b

astistionibus conquereris Multu desudaψSi ateor, ci es isti ed quid tibi prodest cor

pus reddidisse emacia tum , tuo laborum pistrino iuisitos dolores,ac corporis , animi morbos peperisse Noηne miser,melius tibi fuisset animam tuam bon6lissima tuo-

rum bonorum oluptate satiasse Intellige omnium operam , laborem ore conjumi, frattritum dentibus,ὰ entre ab orberi. a deuoras borula,quod anxie multis diebus a te conquisitum est.Quid tuos maino , ore oracissimo voracius Nec tamen tuo furto corpore, satiatur anima. Prius pascis more porcorum, corpus quam animam, quam ut puto, exij imas muIperire cum carne. Nonne tuam retris ingluuiem sanctissima Pauli monitione aliquadoca ligabis Esca retri, fruenter scae, em buc O banc deus destruet. Aystin quod dicit Cbri lus, Primu quaerite regnum dei, b omnia adiicietur,obis. Nes enim Ji maducauerimus,abundabimus: nessi non maducauerimus,defci mus.Non intelli is,quia omne quod in os intrat,in ventrem adit, Di ecessum emit

titur. Quid nabet amplius sapiens a stulto & quid pauper, nisi ut perogat illuc ubi est vitas Melius est videre quod cupias, quam desiderare

quod nescias. Sed&hoc vanitas est,& praesumptio spiritus. Preat sapios tumidum arrogantia supercilium uaque omnia despiciat, laternam aliquando i- tam indipiscatur. Nec ex eo pauprem , indonum contemnere debet,quod sui ingenii acrimonia longe plura nouerit quam stultus.grauius enim subibit tormentum, si dono sapientiae insolescat: nec diuturniore ibi potestpollicertantam,*pauper drpan-

ηηus, qui sola bache obtestari debet, quὸd paupertate sui spiritus,sflumma mi

litate, ad caelestem beatoru itam properabit, ad quam nulli concessum e pati a blatissima ia contendere, ed duntaxat arfla , angusta. Sequuntur ciristum qui est,era , tutissima Pita,rerum bumanarum contemptores, O qui reli Stis suis parentibus,ac abies is muηo animo possessionibus ad exillumΦcrucem domini anhelado, solum in sivis insemitatibus gloriantur, , se existimant beatos fore,s rebus optatis aliquando fruantur, , diuinam intueantur essentiam,cuius cospestu satiamur. quod dicebat David,Satiabor domine cum Milerogloriam tuam, b Ioue beatius est idem quod cμpimus,quam defderare quod nescimus. Nam in illo mens est quieta,stin illo Inis constitutus: in hoc eis,anxius labor, , ad capessendam disciplinam conatus. Et is melior est qui cunila prouidet,quam ille cui nibit placet, nis quod ipsi sexerit,quo nibit est deterius, er omni reto inanius.Ηoc morbo laborant dortismi quique,sma

xime disciplinaru omnium belluones edacismiM nullis usua literis hilari possint,

56쪽

- IN ECCLESIASTEN. a

torquetur rei e nesicire quo ummopere desistat.Sed quid bossumo inanius Qui

futurus est, iam vocatum est nomen eius,& scitur quod homo sit,& non possit contra sertiorem se in iudicio contendere. Stulti simum censio curiose 1ciscitari quo nomine appellari debeat Socrates aut Plato,aut quiuis alius hominu Nadiuina rerum prascientia, banc anxiam , perplexam cogitationem praeuenit. Novit Enix s. enim deus ab oeterno quo nomine creatura ocari debeat.Dicit enim Esaias, Qui educit in numero militiam eorum, er omnes ex nomine ocat. Sunt , in deo ideae brationes,quare numquodquesicfactum sis,nec eius procientia tollit libem arbitrium, nec prohibet quo minus rebus designentur nomina. Etenim deus optimum primo bomini contulit beneficium M cuni ta animalia siuis nominibus pocaret. Nec aliunde quam Gene. . diuinitus nouit fili Ubeth, u od eius ilius quem peperit in senesitate, vocaretur Ioannes nec etiam pater eius Zacharias,qui postulans pugillare, multis reclamantibus scri-oli,dicens, Ioannes est nomen eius. Nec addubitant doni, quin fili Ubeth, ut propbe- Dieae i. tissa, indicauerit illud nomen ,aut quod Ioannes diuino afflatus numine, ibi indisserit nomen, matrk' uor communicauerit donum propheticum. Appo dissime cohaerebunt L . . Chriglo,quae sic dicuntur de impositione nominum,anteluam quis in materno Ῥtero concipiatur, cuius nomen in circuncisione, consummatis ab eius natiuitate of lo diebus, vocatum est Iesus, quod vocatum est ab angelo, tu quam in Vtero conciperetur. Huic nomini θηceraside , charitate adbaretes saluatur. Non enim aliud nomensub coelo U. . datum di bominibus, in quo oporteat nos salvos feri. Et quatenus bomo es , minor est Ioamr4. patre,cui omnia sua subiecit, eius' voluntatem adimpleuit, nec Ῥηquam1 Puduit inani sudiosecretissima dei iudicia perquirere,licet quatenus deus,nouerit omnia, Domni

potentiam obtinuerit. Q d autem dicit Ecdefastes stolidum esse contra fortiore se in iudicio rixari , contendere, non dissimile est his, quae dicιt Chri Ullas in Evangelio Matui s.

Matthai,hlo consentiens aduersario tuo cito, .um es in via cum eo,neforte aduersarius tradat te iudici, O iudex tradat te minig ro, O in carcerem mittaris: Amen Acotibi non exibis inde donec reddas nouissἰmum quadrantem. His consentanea fiunt,quae dicit Eccle asticus, Non litiges in bomine potete, neforte incidas in manus illius, Non Ecclesia. s. contendas cum viro locuplete,ne forte econtra constituat litem tibi,multos enim perdidit aurum , argentum, , vis ad cor regum extenditqconuertit. Pleruns accidit Hyinant pauperes, ua omnia perire bona, quod non audeant in fallacissimo tr corruptissimo boininu iudici ), constrere manus cum diuitibus, qui iudicum ingenia , oculosyammis muneribus occaecant. Dic pauper, cur taces cur non tibi patet aditus ad domum iudicis Inopia,dices,me a conflaui excludit, furca pector, 'velim de diuite. imb raptore meorum bonorum,apud iudicem conqueri. pecuniae , numeros imi diuitum nummi,meam causam etiam iustissima obtenebrant, aut ad diem extremi iudicij,

in quo meor querimoniae rationem sum babiturus, protelant , disserunt.dicunt alisui Ecclesia1sten, innuere bominem frui bra in extremo iudicio cum deo cotendere,suem scit seipso esse longe iustiorem c ortiorem, , temere conqueri de eius tu litia, quὸd bune ad arternam mercedem cat, illum ero ad inferos detrudit. in anu disputas bab

57쪽

Cap. 7

COMMENTARII Io. ARBOREI

tercaris,quod enim meruisti, tibi rependit. Verba stat plurima.multisvp indi utando habentia vanitatem. Si cobaereant ubsequentia pracedentibus, nec anitate intercipi.nisi elisbaec,in niuersum interpretariae ineptissimis quarudam a putationum deliriis, emissantissimis concertationibus, in quibus incunt clamoqismi, , qui Stentorea voce auditorum aures obtundunt. Hoec, mera putat Ecclessi fles

quem non facilius verabunt, quam veritatem.nec referas quasorii audias ab optimo contionatore,tua corrigi serierarde ne altercari, sine ire, futilissimus , inanes quaestiunculas,tanquam Syreneo copulos deuita, , da operam, i ni fana doririnae studio,te aliquando addicas, sin suris literis consenescas. Possumus er bunc Io- cum edisserere de illis, qui in multiloquio offendunt, or quo pluribus altercantur υπ-bis, is magis fuam produnt infantiam. ARGvMENTUM SEPTIMI CAPITIS. Nibi istolidius, nibit disque amentiusquam imbecillitate nostri ingenii stelli su

Iimia rerum occultissimarum arcana penetrare, O ad athussim comprebendere,cum vix

possimus crassa e stupida no strae mentis bebetudine,quid nobis conducat,intdligere. Expendamus pria entius semmas nostrae vita oerumnas,labores, , in inita nostra anima discrimina,ηόis magis occupet iustus quam ris/s.Qsmaximas agamus gratias illis,quom monitis D cobortatione a 'vitiis resipuimus. Nobis temperemus ab ira, nec obmurmurenifaetidissima scelerum nota fordidati,s diuinagratia destituantur. Amplexemur aduersus tuinulentas mundi procellas, nicum sapienti aestudium, quo captiosas bominum argutiolas eludere possimus.

CAPUT SEPTIMUM.

Vid necesse est homini maiora se quaerere. cum ignos rat quid conducat sibi in vita sua numero dierum pol regrinationis suae & tempore quod velut umbra praes terit Aut quis ei poterit indicare. quid post eum latii rum sub Ale sit Melius est nomen bonum, quam Vna guenta pretiosa: & dies mortis.die natiuitatis. Melius est ire ad domum luctus quam ad domu conuiuis. in illa enim finis cunctorum admonetur hominum.& viuta cogitatquid futurum sit. Melior est ira risu: quia per tristitiam vultus,corrigitur animus delinquentis. Cor sapientium ubi tristitia est.& cor stultorum ubi laetitia. Melius est a sapiente corripi.quam stultoru adulatione decipi:quia sicut senitus spisnam ardentiu sub olla, sic risus stulti. sed & hoc vanitas.Calumniam

58쪽

1N ECCLESIASTEN.

turbat sapiente.& perdet robur cordis illius. Melior est finis orationis. uam principium.melior est patiens arrogate. Ne sis velox ad irascen um: quia ira in sinu stulti requiescit. Ne dicas Quid putas cause est φpriora tempora meliora fuere quam nunc sunt stulta enim est huiusce modi interrogatio. Vtilior est sapientia cum diuitiis, & magis prodest videntibus sole. Sicut enim protegit sapientia.sic protegit pecunia. Hoc autem plus habet eruditio & sapientia, quod vitam tribuunt possestari suo.Considera opera dei, qu bd nemo possit corrigere quem ille despexerit. In die bona seuere bonis &malam diem praecaue: hcut enim hanc.

sic&illam secit deus. ut non inueniat homo cotra eum iustas querimos

nias. Haec quoque vidi in diebus vanitatis meae. Iustus perit in iustitia sua.& impius multo vivit tempore in malitia sua. Noli esse iustus mutitum, neque plus f ias, quam necesse est, ne obstupescas. Ne impie agas

multum:& noli esse stultus, ne moriaris in tempore non tuo. Bonum est

te sustentare iustum, sed & ab illo ne siubtrahas manum tuam: quia qui timet deum nihil negligit. Sapientia consortauit sapietem super decem

principes ciuitatis. Non est enim homo iustus in terra qui faciat bonu.&non peccet. Sed & cunctis sermonibus qui dicuntur.ne accommodescor tuumme serte audias seruum tuu maledicentem tibi .stit enim conscietia tua, quia & tu crebro maledixisti aliis. Cuncta tentaui in sipienistia. Dixi sapiens iniciar:& ipsa longius recessit a me multo magis quis. erat:& alta profunditas quis inueniet eas Lustraui uniuersa animo meo, ut se irem & considerarem.&quaererem sapietiam 3c rationem,&vi coagnosterem impietatem stulti & errorem imprudelium: & inueni amas riorem morte mulierem. quae laqueus venatorii est, & sagena cor eius.

vincula sunt manus illius. Qui placet deo inugiet illam: qui aute pecorator est capietur ab illa. Ecce hoc inueni,dixit Ecclesiastes, unum&s

terum ut inuenirem rationem, quam adhuc quaerit anima mea,& non inueni. Virum de mille unum reperi: muliere ex omnibus non inueni.

Solummodo hoc inueni, qubd secerit deus hominem rectum. 3c ipse se infinitis miscuerit quaestionibus. Quis talis ut sapies est & quis cognosuit silutionem verbis Vid necesse est homini maiora se quaerere cum ignoret quid conducat sibi in vita sua. & numero dierum peregrinationisseae,& tempore quod velut umbra preterit. Aut quis ei poterit indicare. quid post eum futurum stib sile sits omnium nisi me fallat opinio.

stultitiam arguit increpat, , institatur, qui curiosius abditissimas rerum omnium causas,quas solus deus aρη ouit,siuis ingeniis, uos marte integigere' olunt. dolent preperam, i imperscrutabilia dei iudicia, oluntatem,c ilia, b praescientiam non plane coriouerint:quorum deliria mordicus infxa animo duplici ratione eludit foubuertit. Si

59쪽

COMMENTARII IO. ARBOREI

enim bomo Id nescius eoru quae sibi conferunt in vita acilius ignorabit s.blimia hicostata, balua ires sivi inpenis exuperant. Adde quodsi eam lateat,qui1futurumsit postquam ebita decesserit,er quo tempore ab hoc domicilio demigrabit ortiori argumento,qua asoti dei sapientia , Ουηtate pendent, ignorabit,non rireferat se repere bumi, nec doleat, quod permolestum Ularum tribulatioηum carcerem ingressus, non possit lutulenta corporissarcina fragrauatus,res diuinas sIncere cἄtemplari. Αudi lubenterist tua deferuefiat iracuηdia,Wκe altiora te inuestigaueris, quod dicit Ecdefasticus apientiam dei medentem omnia,tuis inuestigauit Et apertius aliubi tem et ne ublimiora dei mus eria perscruteris,Mtiora te,ne quoieris,loortiora te,ne scrutatus fuerissed quae praecepit tibi deus,illa cogita semper, , in pluribus operibus eius,ne fueris curiosas: non ψὶ tibi necessarium ea qua a coadita Funt idere oculis tuis. Nonne etiam deus reprehendit Mosen, quὸd esset in terris diuinam intueruloriam cui dixit, non poteris idere faciem meam, Exod. 33. Nam quaerebat ille sublimiora se. Et prudenter nos monet Paulus ad Romanos, ne plus sapere velimus quam oportet, No plus,mquit, vere quam oportet edsapere ad sobrietate. t rursum, Noa alta sapientes ed bumisibus consentientes. Nonne Chriystus acriter repulit matrem ILIiorum Zebedaei, , eius liberos, quod maiora se quaererent,adorans Cbrijstum dicebat illa,Dic M sedeant bi duo fui, unus ad dexteram tuam, em nus ad sinistram in regno tuo. TrespondeasCbristis discipulis illis,qui ad hoc munus a Christo extorquendum,matrem impulerant,dixit, nescitis quid petatis. Nescit etiam qπid petit, sui primas bonorum partes,aut summos magistratus, aut praeclara officia,qaibus iudicat omnes eum esse indimium, efflagitat, nonne altiora se petits Mibi refle isus est dixisse

Socrates pbilosopborum fons uberrimus,cam ad ethicen tranfretrino upra nos,nihil ad nos. quo documeηto commonemartat omissis rebus Mummioribus,circa bumiliora versemur.QEod autem Acit Eccles es, tempus nostram elut umbram praterire, .

indicat nihil homine fragilius, qui a tenuissimosio predet,saod citius dicto disiumpitur.Huic cotaret sententiae,quod in Sapientia scriptum est, umbrae enim trabitus, di tempus nostrum, inon est reuersofisis Dystri,quoniam confignata est, rno reuertitur. Mesius est nomen bonum, qu im ungueta pretiosa,& dies mortis, die natiuitatis. Spirant 'pinguenta exquistissima, quodam temporis momento fragrantissimu odorem,quo nihil est naribus suauius, nec tameη semper idem o lem- mentum babent ed sensim emoritur , putrescit: optimum autem nomen ab bonesto

irtutum studio comparatum, natiuam semper gratiam retinet, , nullo oetatis se nio marcescit. Non longe binc euariat, quod in Prouerbi s dicit Salomon, Melius 4bnomen bonum, quam diuitiae multae,super argentum , aurum gratia bona. Et longe expetibilius est, e carcere corporis egressi, lx turbidis perturbationum fustibus carere,

quam in boc miserrimo seculo, buiusmodi mole Isis afflictari. Melius est ire ad

domum Iuchias, quam ad domum conuiuis, in illa enim finis cuncti rum admonetur hominum.& vivens cogitat quid futurum sit.Sane optabilius est ad exeluias funeris projicisti, quam ad domu oluptatis.conuiuii .Agnoscis exemDiqiti Corale

60쪽

sti mortui tibi bubocidos posto,deas fatales nulli quantumuis diuiti Osapienti,spar- cerer viso etiam tetrica , pallida mortis speculo,tibi subit in mentem uturi ab boemundo Ag essus recordatio, , insperior senti cadauere,tua domas verbiam,commoueris plurimum,ad detestandam retris ingluuiem, nisissique animo ersas tuam framutatem,bulla fragiliorem. In domo ero cupediarum, laetitiae , lautissimi conuiuii,siquid timoris aliquando babueris, amittis, anxias pellis curas, nec te minacissima mortificula terrent, quae citius te ferit quam putabas. Nec quam Eccles es,oluptatem cunHis rebus anteponendam esse censuit, i pleris male exigismant,sed conferendo latitiam , oluptatem auaritiae, , nimia parcitati, melius esset tantillo tempore perfrui bonis cum lettitis,quam immodicis congerendarum diuitiarum curis , doloribus agi diuexari. Animaduerte tamentarisium in Evangelio proeferre Iustumgaudio: Beati, inquit, qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. γ,Voe bis Minh. s. qui ridetis nunc,quoniam lugebitis D flebitis. Melior est ira risu, quia per tria stitiam vultus corrigitur animus delinquentis.Cor sapientium ubi tria stitia est.& cor stultorum ubi laetitia. Melius est a sapiente corrigi, quam miliorum adulatione decipi:quia sicut senitus spinarum ardentium sub olla. sic risus stulti: sed & hoc vanitas. Incutiunt nobis timorem,qui nostris i-tiis irascuntur, quorum trigli , mohsimo atu,serus nostram ingemiscendo agnoscimus culpam: fatemur t eorum iram leniamus, nos deliquisse. quo tristitia af-

sciamur conspestis aliorum erratis, multo magis debemus noytra detestandoscelera, pro rebus a nobis turpitergestis trisuri. Ad hunc locum edisserendum, dicit Hieronγ- Ilios mus,rsus dissoluit sapientem, ira corripit , emendat. cor sapientis non discedit a domo tutius. Luxit Samuel rest Saulem omnibus diebus it uae. O luxit Paulus eos qui x. D 16. post varia peccata, noluerunt agere poenitentiam. Sapiens igitur maerore confeRus, invia properat ad domum improbi, t eu adrespificentiam adducat, , propria elit deflere peccata: qui ero bominum itiis adulatur,parat gladium quo iugulentur, , neminem

sua assentatione ad poenitentiam prouocat ed potius ad assuescendum pristinis improba ita moribus. Nec aduersantur quae bic commemorat Ecdefastes de ira, Euangelicis disciplinis in quibus dicit Cbristus, Omnis qui irascitur fratri sto, reus erit iudi- Asinius .cio.ηam id putat Chusostomus intelligendum ne causa:ηm enim licet absque causa Chi νω, subirasci, nec in ebullientem iracundiam furere debemus, tametsi πρη existimet Hie- licio, ronymus addendum,sne causa. sed de bac controuersa aliubi fusus loquuti stimus. Si nullo modo liceret irasci, temere dixisset David, Irascimini O nolite peccare. si

Paulus, Sol non occidat super iracundiam estram. AUoteles primo libro magno- ε . rum moralium laudat subirascentiam, imperat autem iracundiam. 9 4 etbicorum Aristoreis

dicit mansuetudinem esse irtutem oppostam iracundiae , acuitati ira, licet enim irasci pro quibus oportet, , quantum oportet, O t oportet. Admonet subinde Eccles es Pt lubenter patiamur ferulam sapientis,nec iniquo feramus animo,nos ab optimo proeceptore corrigi. multo enim praestat ubducere manum ferula, b aliorum cre- suris apulare, quam blanda adulatione,qua nibit est addescentiaepestilentius ac nou

SEARCH

MENU NAVIGATION