De vita Cartusiana libri duo auctore Petro Sutore s. theolog. doctore ac Parisiensis Cartusiae priore olim celeberrimo. Accessit iam primò Arnoldus Bostius de illustribus aliquot eiusdem ordinis viris

831쪽

r .i3981 DE VITA CARYvsa ANA quemamoribus saeciali,qui apud vos longὸ me lius,quam in plateis aut palatiis frequentis sciu-tur. Hic est labor vester, qui, iuxta Psalmistae Verbum, operiet vos,nisi melius laboraueritu. PETRUS. Iam satis superque laborasti. Iam te casso labore nimium fatigastit eam ob rempus est, ut a labore praesertim inani tempe- res . Tempus, inquam , est ut & nos a labore cessemus, quem hactenus in tuis oblocutionissiusserendis ac refellendis perpessi si mus,si prius t tuarum nouistimarum oblocutionum ib. - cula contriuerimus. Quod quidem ut breuit 8 faciamus , ab ipsorum statutorum obseruant primum exo mur,dicentes multa esse, quae nos ad statui psa diligintius obseruanda con- ' citare debeant. lnprimis ea ipsa sunt lex, riseu regula,qua religiosὶ quitur, ac sine qua do

centem agere vitam non valemus. At vero suam

legem seu viuendi formam quisq; scctari debes alioqui praeuaricatur. d sorsan dicis. Nunquid susscere poterat lex seu regula Christi generalis ad benὶ vivondum Dicimus eam per sese sussi cientissimam esse ad benὰ catholiceque viue dum,si homines decenter vivere,iretq; Virtutes theologicas sectari vellent. Attanta esst homi si insolentia,ut nisi aliis sit constricta lupatis, o hiberi noxiis no possit. Porro multa sunt, quae

in lege uniuersali statum omnem con ruente peculiariter explanata non sunt,quae tamen

cessaria videntur: eam ob rem non solum in re a gioso, sed etiam in quovis alio statu, multas a tuta porro addita sunt . Cernere enim est,nulla esse gradum vel statum,quin institutiones ac rosulas habea quibus parere habeant, qui statum

illum profitent . c videm 'in Collegiis

et cle

832쪽

LIs TR sacv Nous. si desiam facilitatibus,Vniuersitatibus, inna sis, alijsque hoc genus communitatibus statina

adiectis, ad ea ruanda impelluntur, qui in eis vivere volimt.Sic in Curiis, Partamentis, alijsq; foris causidicis multa esse instituta quae styluni vocant quae praeticos ipsos ad unguem obse uare necesse est. Sic in re literaria, sic in re mili, tari,sic demit in omnibus artibus praecepta quae, tam inuenire est,qus rerum ipsarum cultoribus

obseruata ecipiuntur. Deniq; nullum est g ius hominum,quod leg bus, statutis, seu quia busdam vitae institutis immune, prorsiisque luberuinueniatur. Nihil igitur est,quis monachis desitis statutis legi diuinae sileradditis, quaer

tur aut turbetur. Deinde statuta ipsa sunt quidam via compendiosa rectaqu semita, quibus melliis securiusque ad finem itineris perueniri possit. Solent enim viatores ad semitas breui res diuertere, qud citius ac rectius iter situm c5ficere queant.ltaque Monachus longiore via dimisMdebet alacriter rectiorem suoru statutorui semitam ob are, quam sibi pro omnibus d

degit. Porro statuta ipsa sint velut insiumenta quaedam, quibus religiosim opus decentius tiusque confici potest. At vero nullus est,qui siet artis instrumenta diligentisimh non curet. Pol nicillos enim pictor, malleos faber serrarius,M- pennem lignarius, nouaculam tonsbr, aratrum incuruus arator, miles equos & arma, Venatori canes & aues,piscator hamos & casses,lyra cith cedus, & demum sita quisque similiter curati '' Cur ergo Monachus non etiam sta instrumenta cst curabit diligenter i sua videlicet statuta, quibus ut diximus religiosum olus pascitur, hoc

833쪽

re regularem secundum ipseruin statutoriisti t norem pollici tu est. A t turpe est, idem solucre ἱustisque pronaisiis minime respondere Deni inagna paran ir praemia his,qui diligeser ea ser uauerint , Vte divorse magna stipplicia mari enicos,qui neglexerint . At vero cum stituta dici mus obseruanda,intelligimu&plane omnia, U1 douidem pars Vna sine alia ninuaqua satis es Vt enim utis decorus esse non putatur, qui bai ham semirasam gestat, ita nec Monachus, qui siarum institutiomi partem nam duntaxat seruat. Adde quod sintspeculii vitae monasticae: ea de re contentus esse non debes, una duntaxi parte cosiderare.Siquidem in speculo corporas teipsu conleplans, contentus no esses selum una faciei parte speculari. Sunt ergo ita plane da. unt deniq; etiam pure obieruanda,Vt L nu extraneae, seu peregrinae obseruariae miscean tur. Cliod tamen interdia faciunt nonnulli , qtii aliis Gremonii, assuet eas cladiscere negligula, . u. am de rene nolunt, qui similes sunt illis ipsis qui partim Iudaita, partim Azotice loqueban tur . um des,inquam csarcitoribus,qur in eoe dem indumento varia frusta ponunt . similes deni Me illis,qui bicol0rus Vestas gerunt. At V dedecus esset rcligioso, bicolorem vestifer rei propter cum obser vallis Cariusianis qua extraneas admistere, pudendum quoq; censeri debe maxime cum hoc non laudem,sed yjtupe ationem: non meritum, sed inobedien . tiae poenam mereatur . Add; quod nillil frugis.1. Fusexs ex labore, quem in aliis obseruadis habes.

L P iρος - ne uni ri num cassa obseruatio

834쪽

itis ipsis interdicitii r quibus sancitur, Ut tui. obseruantiis ordinis se noluerint cos amare, sta profestonem nulla enus admittantur. Sunt is turitatuta omnia dili Inicet ac pure obseruada Nec te abducere debet , quod non omnes staturitorum Ordinationes praecepta sint . Hoc,inqua, te plena obseruantia dimouereno debet, qua- do iii idem nulla est,quod conicinnere citra cuti pam grauistimam possis'. At Vcro mala consue itido iacili co teli pili inducit. Nullum inqua, . . est, quod per ii ligentiam impune praeterire queas:aut enim in hoc lo, aut in futuro ne

sit gentia huiusmodi poenas dabit.' Adbe quod

incritum obedientiae pcrdis. Dent . fratribus iiiis & scandalum facis, molestia anicis, curri 4. te vident palam regulares obseruanstas nori cu- rare. Sed iam peculiar ter ad silentii cc iuram ac 'cedamus,dicamusq; silentium multa; ob causas higiter obseruandum esu. lnpi hiis qu3d inter . obs uantias Cariusianas Vna de praecipuis repu- . tatur,vsque adeo vivi hil vel phirum s timetu Monachus,qui silentin non eruauerit. Deinde ira: per stat ita ipsa stri te ini ungitur, grauiq; pCenci . in mulctatur ipsius fractor silent ij. Etenim culpam siam clamare disciplinam capere in proXimo capitulo debet,chm tamen oliarum 'bseruanti im pyaeuaricatorcs vir is passi in caeri non so leant. Turpem igitur culpa arbitrati stant patres, M.f. u. qui puerili disciplina expiandam. censiterunt nsiuerut & eu in grauiori poena aifciendii, qui . assuetus fuerit in frangendo. Porro innumera a lingias vitia, quae vix etia periectis Viris possuta deuitari,quit,' tamen loqui nonnunqua pro ne m. cessitate incumbit. Deniq; pacem metis ac puri

talem parit eseruat6: fidelis silentii censura

835쪽

836 DE Vir A CARTV si AN ubi enim struatum suerit silentium, in majoconscientiae vivitur tranquillitate. Non eniti Deus ipse non proximus,non ipsius elinguis seri muti pestiis ostend tui . itaq; iaciliter conscio ii dum tempus adest,discutitur breuis aut nul la consessio exig tur,ad rem diuinam secluda promptius acceditur,& denique bona alia inni meratu e silentia impertitur, quod & tandem c0piosa consinuetur praemia, quibus stadior silentii non illi viduabitur,sed malis etiam mutitis assicietur. At dicis. Si bona alii artaq; verba duntaxat depromere volucro,none licebit Dicimus tibi facultatem non habenti minime lice re,nisi seste pauca verba . eaque necessaria, quae scilicet differri alias non possit. Ea enim qu sese bona sunt,interdum licita non sunt,quoa in proposito contingit. Etenim interdictus no pintest verba, luantumuis bona nisi ut dixinius cuit atribus cere . Esto enim bona diceres, non tamen benh.Itaque si tanti res est,petito faculta Peteti. teni, si culpani deuitare cupis.Caeterum ad cellaec todiam transeam', dicamusq; inprimis, quid' . ad eam obseruandam concitare debeat. Dein quae ad id nos iuuare queant. l nprimis ad eam si deliter custodiendam impcllore te debet mκlta

eius dignitas, de qua diximus primo libro, cum

de solitariae vitae laudibus ageremus. Item hoc secundo libro in principio satis diximus. Deli de multe eius c0mmoditates quas sitis veris cultoribus affert ut ibi tetigimus,& ad quindecim

'sque progres limus, ad hoc ipsu penitus coam citare debent,ostmodum te quoque impellere habet obligationis nec sitas quam tibi ex libe etate fecisti. Etenim cum sacpro religionis habitu

peri

836쪽

L. κ κn sh e , N , vs est 'reriorem cellae obseruatia in remissionem peccatorum, quam ipse sarcinam libere suscepisti.

Nemo enim te cogebat. Adde cum morum cor- 'rectionem promisisti, teipsim ad cellam obser uandam fecisti obnoxiii. Porro vitae ipsius qua

litas,sive propositum,quod liba; sitscepisti, hoci rorius flagitat, quippe quod suapth natura sinitarium est,nec caeteris monasticis studijs m sis distare putatur, quam iugi cenae ac silentii .is obseruantialer quam &discrimen potissimum habet,&pristantiam.Hoc enim eXercitio quod dissicillimum in caeteris omnibus praestat c a tusan vita. Itaque si cellam, sic abumque de- 'centior non seruaueris,quo pacto ab alijs Mona chis diues,praeter vinem c ac parum facit non video, tuos tamen omnes hahoc superare dehcs:

quippe qui omisium si ita loqui licet sis inbia chisimus, lubdpraecarteris solitudinem colere debeas. Ad haec infinita proborum Monach rum exempla concitare dcbent ad cellae soliti dinem iugiter obseruadam, qui propterea multis laudibus ac praeniijs digni hiuiti sint, quiabus & te quoque disia bitur is, qui veros selliatarios affatim praemia re solet,'s ndcliter eos si ctatus fueris. Denique detrimςn multa, tum, praesentia, idni sutur quibus assici selent pi uaricatores monachi,qui cellam fideliter custodire non curant, te plurimum mouere debent' At quoniam diximus perieuerantem cellae ac si .leiiiij coesseram esse obseruatu difficillimam, ea de te nonnulla sibile iam is, quae ad id iuuare possint. Primitin ac praecipuum secundum Pe trarcham remedium cellae conseruatiuum, est cellae assuefactio, qua scilicet a primordiis si ino consilescit in tala secum moramis ea enim

837쪽

inionem.

8; Dr Vi A C Ret VII AN A . quanto diutius, lGui noster ait,tanto liben glius habitabit,& eam, si frequenter & leuibus de causis exire insueuerit, cito habebit exosam. At quoniam consuetudo ipsa non statim, aut festinanteriter, sese imb vero principia sileat di . a spera lite Videri) capropter incenda paula- . . inierit huiusmodi disicultas, quae lapsu tem poris mitior sic ,tandemque sup xobitur. Ait rum rumcdium siue ad titorium est, Vt nec ' alibi es diendi qua antur, nec tentatione id concita ites admittantur, ita cum primum se offerunt, viriliter r euantur . Hinc prob i noster uigo admon t ne occasiones huiusta di quaerantur,ves recipi satu cum ait: Cellae i

cola diligenter ac solicit. decet ii uigilare, ne

. t ias occasiones egrediendi soras ves machin . tur, es recipiat,exceptis iis, quae seneraliteri isti rutae sust, si potius sicut aqum piscibus,&caitias quibu ta tuae sal uti & vitae cellam deputet necessariam, Bene quoq; sacer Hieronymus ditionet, no' 'atim .ad primam tentationem eundum esse . cum inquit: Non semper cum tria aris, egrediendisi . Nunquam Onim Q so deerit egredi lenti. Haec ille in iis aut tei tali nibus quaeda callidiores sunt,quae sub Vin bra aliculos boni operis aut bonitatis speciem habent i s,i 'ius incautos decipiunt,quas Veser rimus hostis' ingerit, ut celum ipsam Vesut car cerem queiadamIer desii tudinem reddax e iam, alienae visi tionis praetextu in ite

i murmurationes, detractiones,

inepta verba , quae si e contingunt, quan colla temere deserit r. igitur cum teri utionenisto is, noli statim exire,sed protinus tum men i

tis tum cossoris praeum siste, tu uini r

838쪽

s. cum nulla esse animaduertcris, ipsa tentatio vel Sterccedet,vel faciliter superabitur. insuper Iud antidotum est, liligens cosideratio corum, quae ad cellam obseruandam inducere queant, quorum nonnulla paulo antc tetigimus. itaque vel mente, vel etiam lectione s. pe reuoluenda tibi erunt,quae sistitudinis amorem excitare,al l scrinae ponun , quae a nonnullis solitariae vita amatoribus memoriae prodita sunt, quorum & nos sed tali vestigia, ulta primo lib. attuli; is.

' Lrgo si facilius cellam obseruare cupis piis considerationibus bonisq; editationibus incum .he, praescrtim illis xt diximus) quae amorent

cellae excitare,& timorem etiam incutere,ieque ab exeundi leuitate arcere queant ut sunt meditationes de mort de extremo iudicio, de poenis i i inferni. si diligenter imo irectore condi duris,facile satis laboriosim cellae tedium pers res. Porro aliud remediu est, otiu Vit re, seu idem sibi vult seipsum iugiter occupare.Non.n. . poterit diutius in colla manere, qui otiosus est. Vnde obsucro tam freque er,xamq; faciliter ni , mulli a cella exerit, nisi quia in irti otio vacant, bonisque occupationibus intenti no sunt Ergo remedium bonum est, te iugiter occupat. Quod quide ut fiat aptius, & cellam quoq; ociliore aeti iucundiore reddat, opportunum est, diuersitati exercitioru prudenter incumbere. hien Vnigeni panis isdio affici soleant homines, haud di bie poteriit quoq; faciliter unius generis exercitia fieri ingrata. atura enim Glci diuersis obJ ctari. Itaq; utendu erit discreta laborum siue e

Crcitioru Varietate, & modo corporalibus, ni

i do spiritualibus occupationibus incumbedum.

839쪽

Sed & aliernatim ipsis spiritusibus exesessi

h vacandum eri quantum per facultatem licebit. Haec autem sant quatuor,scilicet lectio, oratiQ, meditati siue consideratio,&sublimis cotem

platio,de quibus omnibus, praeter quam de Gotone, in stiperioribus diximus. Quia i turde lactione, siue studio nihil pene tetigi 1' neqvid huiusmodi exercitioru prorsus euadat in actu velaarum aliquid tangamus, dicamusq; lectio item debere esse proportionatam, hoc est, nequis id legat quod sit viribus impar,& ingeni metas transcendat. Quod tamen iaciunt prae simptuosi quidam,qui lectitant, quae capere non suiliciun immemores illius illisti vulgati Altiora te ne qui si ris. Deinde opus est lectio inem esse discrotam, ne vel ultra quam par est sit . . productior et tempore non apto fia puct cum orandum,dormiendi'aut aliquid alterius, oporis necessariis endu est. In quo nonnulli grauiter erran ,qui lectioni vacant dum orare d

bent. l edictu enim est studiu, propter quod inte ittitur diuinum officium. Alii veris cum is nij resectionem sitinere habent, aliquid vel legunt,vel scriptiunt, non aduertentes, dorm nem sibi illudere,quippe quos ad hoc vehemen tius accendit, ut postmodum in ossicio diuinos nanolentos reddat,aut eos cerebro Vacue Vel

demum hebetes seu dementes prorsiis furiati A lij deniq; ita hallucinantur, ut cum aliquid neces sarthisiciendu est, illo postergato, lectioni op

ram dare malunt. Haec autem omnia temeritatis

seu imprudentiae argumenta proinis refellendi sunt, magna ii discretio adhibenda est, ne lectio ae pro quodam orationis adiumento,prs se

tim a Mon is accipi debet) noxia fiat. Porro lectio l

840쪽

lectio stabilis,non aut vaga aut instabilis esse de bet.l neptu enim est, nunc in uno, nuc in alio liab , modo in una parte, modo in alia lesere. Haec enim lectio nihil peny frugis afferre solet.

Quod ut vitetur, duo duntriat de armario dantur libri,ne s. vagae lectioni occasio detur.Denique operspretiuest, leo ione piam utilem messe, UMω- ut L & aliquid orationis interponatur, quae ipsi lectionis condimentu & adiumentum est, & l santur volumina,quae utilitatis ac pietatis multum afferre possint. Quae, inquam, ad statum legentis pertineant, eumque imbuere in rebus sibi conducentibus queat. itaq; l senga sunt in primis illa,qus diuinorum mandatoru sensa cω plectuntur. Deinde qus ad religionis vota pertinent. Insuperstatuta ipsa, quae religiose vivere docent,sunt nocturna Verscinda manu, Versanda diurna. Porro illa quae ad propositu assumptu, tum intelligendum,tium obseruanta conducere

valeant etiam diligenter explorata sunt. Adhaec scripta illa,quae vel festis occurretibus, Vel tena pori congruunt,minime stat negligenda. De niq; alia pia utilia m volumina, quae mores pedificant,d ad probam vitam concitare solent, maxime quae sancti probati m Doctores ediderint, voluenda sunt. Reiicienda ergo sunt sutilia, na,curiosa, extranea, & quae nihil utilitatis is ctori afferre selent.Sed de iis hactenus. Ad initi tutum igitur redeuntes, licamus,in ipsis exerci liis varietatem quandam obseruata messe, Ut cella obseruatu facilior iucundiorq; efficiatur. Seniandus tamen in omnibus modus, seruanda quoq; discrctio. Vt videlicet praecipua curas de cultu diuino persiniendo, quod caeteris om nibus praeserena i est. Deinde curandum,Vt alia,