Hermanni Vulteii J.C. Disceptationum juris scholasticarum liber unus

251쪽

SEmper in stipulationibus, &in ceteris comtraehibus id sequimur , quod actum est , ait Ulpianus lib., v. ad edictum, S refertu in L semper 3 .D.de regJ aut si non pateat, quid . cium sit,etit consequens, id vivantur quod

contractus natura, quam ex jure obtinet,pos intiata etsi com tactus semper e , bominum consensu sive conventione proficiscatur montainen semper coventici legem dat coiitraefui, sed vel conventiola ominum,uellus ipsumaaoc est, contractus, qui initur, formam 'naturan, suain accipit vel ex speciali istrahentiuiti cohaventione, vel ex generali natura, quae conta

istes illi a jure est indita Sed iis quidem se stet

certum est, nisi in more regionis sit possem id est,in consuetudine , niventioautem ancet. semper esto singularisoarpote quae meri sit; in contrahentisi arbitrio posta,quq rvindemum certa esse incipit, cum in esse, ut vulgo lavuntur, deducta est. Veruntamen excomventione quodest, non minus ex re est, atq; illudqiuod sine conventione ips jure incon. tracteti inito receptum est,modballud quod eleconventione est,juri non sit contrarium Conisvotionem enim jus permitti sed sibi coiiso mem, imo illa etiam, quae praeternus sit sed non juri contrariam atq; ita cQnventionem jusnodi permittit, utrasti naturae coit -- datae pr*ferri voluerit,utui de contra Vir

252쪽

quo controversia incidit, primum omniu quae ramiquid actum sit , hoc est, quod uater cori trahentes convenerit, atq; si id non appareat, tum demum,quid juris sit Quae ratio est,ut I risconsilit scribant, cum de contractu quaestio est, primum omnium speci andum esse,quid , ctuni sit, aut si contractus ejusq; natum ex jure definitur, ut exceptionem hanc addant ubilia actumsit.ve quod idem est,interesse quid actum sit,i.cum in lege,33. D. de contrahcem tal siquis vina, D.de commo dc pericle ven.Lfin D. qui sine manum ad liberi perven. sed clam, ut dixi, quae conventionis sunt, sint . adeo infinita, de istis jure nihil et certi de finiri potuit de his autem, quaed natura con

tractuunt a jute ipsis indita;praestanda veniunt. passim in libris uris nostri agitur, prout spe ciesvel castis incidit; sed in genere eam remata

tigille videtur Ulpianus lib.xxix ad Sabinum, ut apparet ex .contractus 23 DAc reglur.Docet enim isto loco, contractuuii quosdam cipere dolum malu duntaxat; quosdam dolum&culpam itonvitas doliam culpam dili gentiam; calum autem fortuitum a nullo prae stari ibidemq; coniurata quod deconverte modo dictum est, his verbis sed istac in inny enam qui nominati cρ' viaminini. g. s. ontractibus ma

253쪽

eontinebis saepe accipi ur; nisi quis procoπιν His malit legere contractui, Mo tam cia opumino est.Sed ex eo quod Ulp.dicit, casuam for tisi tum a nullo pr stari, videbitur fortassis Ulp. aio omninbaia genere te contractibuslocutus esse, sed de his tantum, qui ultro citroque suntsbligam rii, ut idem Ulp. eos accepit itaxa a ledrum,quod 5ssate cassia o 18 Dodevola. signissiquidemin contractium uiui,qui ex unarantuna parte est obligatorius, catis fortuitus prςstandus venit.Sed ut ut Ulp appellatioue contractus in d L contractu acceperit, imbis quidem sermo est de contractibus in genere, qvi ὀ niuntur recte conventiones cuincat

sa; non qui ab effecti describuntur, seu distria lauuntur potius, quod κονόπλα/es quidam sint, quidam ωλάγενι. In his si quid secus fiatiquam fieri debebat, ex mente Ulpiani dicemps fieri in Sorum quatuorinodorii,vel dolo, eicia pa,vel sine diligentia,vel cassi fortuito aut ut idem Ap. cet in in rumin uago ας tribus modis,vel dolo,vel culpa,vel easi fortuito, quentibi appellat periclitum Non igiM Doctores vulo hos inquinq; modos dissecare adl. quod Nerv ja D,deppsati Mirum dolum,

culpam Liam , culpam eum , cuinam sit

niam,& casum fortuitum: nonnullos elum' in

plures, sed is vestigiis insistere,ut eisidium

. tius.Hoc aute omne,ineo quidem iudicio, Min

254쪽

s dicamus,quod si ciuid inre sat secus atq; fieri debebat, id fiat vel tacto contrithentis, veisne laeto ipsius;facto,nimirum dolo vel culea; sine Histo, id est casu .rtuito tametsi malim illud omne etiam, vio4secto holiunt contingit,d Mere contingere culpi, ut appellatio culpae

telligatur esse generalior,& definiatur negli-

.enu hominis,qi quid sit quod fieri non de viii, rursus quid non fit, quod steti debuit,

Detrio ad Icontractus,iri princ. Quae culpa duplex in Maliti una,altera imprudemtisequet distribimo probatur per t. si servum si D. devexb oblig. quarum illa dicatur Dolus, haed hecialam acceperit appellitionem, quae aliis est generis Dolus est cu)pa malitiosa decipiendi alterius causa adhibitrii. .f.dolum.D.de dot mala, l. . . sed si fraudandi, D.de passiti Paul. i. iistia. unde etiam fallacia di dolus conjungi omni rei s. in Laterit 1 i. D. prosec iterii dolus & rapiditas in l.consilii T. D de reg juri dolus vocatur consiliu ii visi .f.praetor ait, D.de, ubi. in rem ach. Dolo

255쪽

,est fraudem&dolum idem esse,siquidem sinto line dolo esse potest, clinet Cria in L Liud si fraudandi, distinguunturq; quodammodδ ut causa effectus Fraus enim damnum illini est, quod ex dolo provenit, tametsi ex eventu etiafraus esse, ouit,ubi dolus nudus praecem it cumitas: habeant, manifestum est,dolum ore poni bonae fidelida 3 infruD.prosos, L&haeq. distinctio 3 pD.Jocati, cum infinitis aliis, quae

notavitBrisson.lib. a.de verb.signifin verb.Bona fides alias. At bona fides cumo maea stibus omnibus, etiamsi non eodem modo adesibde. Beat consequens liisce est, uisquidis alterubtro contrahentium circa contractum dolo, ictum sit,id alteri,quic eo damnum sensit pis

stetur; adis,ut etsi conventum sit ab initio, dolus prestetφω tamen nihilaminuis prina ah sit.Pactuis enim vel coventio dedolo oonprestando bonis moribus contraria est,cum edilla peruncia,ne bona fide in coiririnumtu , quod praeter Ulpianum in d. l. contractus, sci psit etiam Pisus in i si unus, iues, illud, D.-pin l.in commodato, in princincommodώα idem Ulpian an Li. f. llud non probabis, D,

4xpositi Culpa in sperie est culpa desidiosi

cum imprudentia seu imperitia conjuncta, L*ciui .D.pro socio citis iterum duplex subtavi levis, quotmodo distribuit eam Del. Rioi 3d contractus, pericum res p. impia tinni P O Osar Liesutans ibidem uinq; illas

256쪽

Dion Gothi fr. in notis suis ad . quod Neiva.

raeulpa, squae vulg ita dicitur, alibi etiam

culpa latior, ut indes. qu bd Nerva, compar

xivo usim pato pro positivo, ut ad illam Zalius. 3cahiaiotarunt, item lata negligentia in I tu , 3 9 7.f.competet, D. iegdministrat tutor. d. Lanis liberibus, . sistatis,& magna culpa, in Lmagna 6 D.de verb.signif) est sumna avidius Nina negligenti atque ignoratio, cum quis

non intelligit, Quod intelligunt Omnes, Li. f.

quiaenim, D. de oblig Sach. Dii fidejusso s. D manclat.l cum sex. s. D. de Milit edin Il in xι3.D.de vaerta signis. In hac culpa is est, qui omittit, quod iussu sanae mentis omissu rus x t, Vel fecerit, quod nemo facturus erat, .id pes n rantia quodammodo, luciniam scisciendum vel non faciendum putabari,S ama ineliusnon intelligebat, lassi servum est. D. de verb.pN .Hς culpat ata in contractibus do- Iomquiparatur, eiq; est proxima, d.f. iii πι, ιέ formit,ii. D. de ruin incend.natis . Lmulier .F.sed enim,D.ad Senatus Trebell.Li.f.cul pa. D. si is qui testum liber esse usi Lis lata culpa, D.si mens risi mod .dixer.quodsi esse- rum si ines, verisionum eae, Cum enim cub, palata esse possit, ubi malitia nulla sit. dolus ipsa 'non est, nisi iraesumtione Andelictis auten effectu ellam ipso a dolo separatur, Lin

257쪽

rupto, l.in furti actione so in fine, D.de furtis, quod omne valde erudite exposuit Del Rio ind.l.contractus Culpa levis est, qua quisiton ad

eum modum, quem hominu natura desiderat,

est diligens, d. l. quod Nerim. Del Riori Petri

Faber in d.l.contraistus Haec neq; dolo, neque casui fortuito est proxima;atqueex eo ut pluri

mum sine ulla adjectione alia simpliciter culpa dicitur,adeo ut in dubio,ctim in legibusculpae fit mentio, ea de culpa hac levi sit accipienda,l. in 'enditionema. 3. de tempore, I seq.*.estprieterea,D.de reKautorii. iudicipossidenda.sitemus io 8.g.cum quid, D.deles .l si filiosa rnitas 3.maritum, D. luto matrina cummissi' is aliis:tametsi Del Rio hoc ita procedere exu

stimet. si sublina materia aliud non siridear, quod fit in i imperitia i D. de reg. jur. 4ns imperitia. nstitum lese Aquil Etsi reddo

tu magis minus non recipiat, tamen chim custodia re diligentia,quae huic culpae oppono tur, nagis minus recipiat, inde fit, ut quot sunt gradus diligentiae, totidem etiam sim gra dus culpae. Sunt autem diligentiae gradus duri summum medius. Etsi enim tertius etia, nem- pe infimus poni posse ideatur, tamen quoniai diligentia est minimae, pene nullius, quae opponitur culpae latae, inde est, ut nusquam in legibus infimus ille gradus diligentiae nomen mereariiri multo minus,ut nomen

258쪽

et,eat proprium Summus diligentiae gradus est Mehemetitissima Mevietissim diligentia , M. eluti curiositas, cui opponitur culpa levissimul nec supina 6.DMe iun&fictagnordanis 44 D.ad leg. Aquit. l. i.3.r D.de oblig.&act. Medius gradus estdiligenti exactς, elus nimiarum,quae ponitur culpae levi g. .Inst.quita mod re contrali oblig. sed hic magi propriEiei diadicitur , similius generis nomen retin aret;& sicut bona fides opponitur dolo,ita dilia

gentia eulpae levissimaea qui injuriae, 3. g.qui

alienis, D. de furt.qua de re plenius Petr.Faberin d. l. contractus Ex quoillud est, ludd quo tiescunq; diligentia ab aliquo requiritur, is te .vissima culpam praestare debeat, ad quod DEG Rio allevi da.contractus,t si ulceri s. g.nune,,idendum, bin rebus 8.D.commo.l.2.3.ein , diam δε .sm l .de perici& commossiret vend. J.cum res Α7.S.culpa, D.de legat.i. nisi forte ec, nctis appareat, levem culpam excludi,ut in

xin. vel nisi materia subjecta,qua de agitur, a liud postulet, utili L 1 D.de tutetvi ration diu ustrali & in .f. Inst.qui boniod re contrali obli Oeu sim eulpa lavissimanon caret is, qui non vicit, quod inurus fuit optimus quis'; ac dili miti imus patersensilias, ullam praestare tenetur, eam diligentia adhibere, quam in rebus fixus adhibet, si alius diligentius custodire potueriti custodia autem ciapae

259쪽

sevi opponatur, quod manifestiun est , ira

illis duntaxat locis, quibus custodiari diliget alasimul conjunguntur,ui pud Paulum .sei Mnt. q. . servus, deis d. siminc vulaniam,ve aram etiam cum sibi in vicem ψpponuntur, ut in dacum res, *.penui ubi mentiost primiim

culpae, quae dolo est proxim , hoc est,culpari mimin culpet lavini tum domun diligentis.

quam cum nominat JCtus, perinde est, atq; si

culpam levissio iam nominasset, ut em μή- sinum sit plus esse in diligentia qu min custo .dia Hinc est,ut diligentia interdum dicatur c stodia quidem , sedcum adjecti Maealiqua et custodiaplena. a. . custodiam, D. de*ericis de coirimod.res veli &xustodiadiligens, d. si ut certo, . custodiam, quasi custodia illa, quae F oprie custodia dicitur, n0 sit omnibus Oadibus numeris perfecte diligens, sed illa Memum persecta sit , quae ψpponum culo te visissimae. ubdit nuti singulas conmilivum faecies excurramus, inveniem doli im& Mim culpam praestari in omnibus atm snguli Mosed in quibusdam nihil nisi dolumis lata cui- palmiat in deposito di in precari. c misi

xinum praestari in nullo praeterquam in m . tuo, in ceteris contractibus etianitiain, si in re .

260쪽

'im pri stetur,rario in promptu est,quoniam nium sinere non contrahitur, sinere, im quam,clara tradita,quae Protinus ubi accepta est , fitaccipientis jure doti linii intresdomino sto perit, non alii Praeter dolum siculpam tam n pr6 atm etiam culpalevis,sed non levissima in pignore,in emtionevenditione, in loca, ionςconductione,in societate,in tutela, in rei communivine , in contractu quasi semiliaeero standae.Sed praetex illa etiam culpalevissima incommodato, inmandat, in negociis gestis.

Jt ne quis forte vel id quod de diligentia dictu ηst, poni nimirum illam culpae levissimosel

stim eme existimet, vel ex eo consequi dicat ilia vi 'dito,p nox accepto,locato,&dotis dati . se, euam culpam levissimam venire, quiau iamin a.contractus, cum dixiss sido