장음표시 사용
381쪽
facilius tutelligitur, quomodo caloris ope particulae siliceae aluminosae et calcareae, quae a Chemicis in crystallis, v. c. a Berg- manno in Terr. Gena. p. ira, et si alius liber in promptu non est, Funkii II ist. Nat. III, p. Iao deprehenduntur, insinuaria quae potuerint, quam frigoris vi, potissimum si, ut Seneca vult, aqua, quae ita induruit, nihil terreni habeat. Quod agunt , crystallos nou nisi locis frigidissimis et in summis glacie tectis montibus repur ri, neque est verum quod ponunt; neque, si vel maxime esset, locus rei probandae susticit, quum nihil probabilius sit, quam diu antequam inoules isti glacie obruerentur , crystallos iam fuisse natos. Hanc opinationem vel hoc resutat, quod, quum glacies aqua Sit levior ac rarior, e stallus eam gravitate ac densitate superet. Quare iure reiectae
huic Plinii II. N. XXXVII, 9, Senecae aliorumque opinioni praeponitur, quamvis probis et honestis nitatur Buctoribus, quorum etiam Theophrastus fuerit, alio loco quam de lapidi hus pag. 395, ubi de origine crystalli nihil dicit. Hi tamen auctoresne antiquiores quidum sunt alteram sententiam seventibus, qui eos non antiquitate solum , sed auctoritate et nomine superare
videntur, inter quos eminebant, nisi salior, Heraclitus atque Empedocles. Nam Aristoteles Probi. XXIII, 3o: Τιυες τωυ
θους κατα τα θερμα των υδατωυ γειεσθαι. Accedit ipsius Aristotelis ibi ouctoritas , qui , quum quaereret cur aquis calidis quam frigidis potius lapides concrescant , sibi reSpondet: Ποτερον, ori τS
II, ii, ubi, licet de costallis peculiariter sermo non sit, hos μnuctores naturam crystalli eodem modo sibi explicaturos fuisse, satis est manifestum, quanqua in negari non posset, crystallum, ut vitrurn, oriri constarique posse e variis materiis, quae igni collicuerint, nisi interdum lapillos aquamve in se comprehende rent. Conferatur De Gun de Minerat. Veter. t. I, p. 68, qui tamen suas copias nou satis bene digessit. ΚOELER.
382쪽
Ad ea L. Annaei Senecae, Quaest. Nat. lib. III, cap. xllum, S 3 et Procurrit aratus ex imo recessu maria.... nam a lus fati mini sterium rat.
Quae hic de aestu maris nux et reflax de la mer traduntur, non sunt tralutitia , videnturque hausta esse e Mute, quem eruisse mihi videor e Posidonio et quidem ex eius scripto de mari ut videtur, unde Strabo Geogr. III, pag. 264, 4 inter plura praeclaraque alia haec habet ἔ Πω riti Ovιός φησιν, τη v τού
γονται περὶ τας συυοθους. Indidem Procul dubio est esse quae Cle medes Cycl. Theor. II, I super ea re docetr σεληνη v των πιρὶ τοv
pag. 95 ibique Casa ub. . Sextus Empir. Pyrrhon. Hypoth. IX,
πιρέ τινα τῆς θαλάσσης sum γε soυται, ubi vide Fabricium et Calen. Dieb. Crit. III, p. 448, t. III. Vel hoc indicio sit, Graecos ab hac parte vix inferiores fuisse Romanis, quod Rulikopsti pace dictum esto, neque enim video, cur hoc ita sit. At hi Graeci
sunt omnes fieriores, quumque tempore viverent, quo patria eorum iam in romana potestate erat, consortio Romanorum ad
Bestus scientiam profecerint. Vereor ut hoc, longe petitum, probari queat, quum contra plura sint, quae Graecis Lasserant Propriam intimamque huius rei notitia . Excerptia quidem e Graecis auctoribus apud Stobaeum et apud Plutarchum de hac materia pauca sunt. Aristoteles quoque in aliis inulto copiosior scribendi ea de re valde est parcus. Verum illa excerpta in ea ipsa materia lacera lacunosaque esse videntur; et Aristoteles, licet eius fuisse videatur hanc rem in Meteorologicis tractare , ubi de mari agit, propterea latior ea de ro ibi esse noluerit, quod de mari ibi hactenus tantum loquendum erat, quatenus ad Meteorologica, imprimis ad exhalationum rationem , pertinebat: plura enim , quae in libro de Mundo et in Problematibus profert, eum naturam aestus bene perspectam habuisse, indicant. IIuo reserenda imprimis, quae habet de Mundo 4, modo vera sint Aristotelis: IIολλαι ἁμπώτεις λεγουται καὶ κυματων
383쪽
ἀμπις συμπεριοδεύem M. H. σε,ἡHi mea τ ας ωρισα νους καιρους. Graecimui tamen omnino serius perscrutati esse videntur, qua mimam, quum tot oras insulasque maris mediterranei cupassent . artisque nauticae peritiores quam Romani fuissent, eos hac parta superare debuissent. Laus ea deberi videtur Stoicis, quippe qui primi hoc fecerint. Ea profecto quae Strabo ct Posidonio
hausit et plura alia passim apud Graecos auctores occurre tia, produnt tantam huius rei notitiam, quanta eerte Romanorum notitiae par sit, iisque sit propria, quum contra Romani, quorum Donnulli ex professo est 1 rem exequebantur, ut Seneea noster et Plinius, pleraque sua ex Graecis scriptoribus mutvarentur. Paria neque deteriora habet Seneca cla Provid. I, 4r. Si quis observaverit nudari littora pelago in se recedente, eademque intra exiguum tempus operiri; credat eaera quadam volutatione modo contrahi undas et introrsum agi, modo erumpere et magno repetere sedem suum , quum illae interim poditionibus ut ad horam ae diem subeunt, una pliores minoresque, prout illas lunare sidus elicuit, ad cuius arbitrium oceanus exundat. - Eodem quo Senecae verba redeuut Plinii H. N. II, 9 , ω in coitu Solis pares . sc. aestus; deinde nonnullis interiectisae paribus intervallis reciproei aestus maris senisque semper horis non cuiusque diei aut noctis aut loci sed aequinoctialibus is
Caelum Sie pontum movet ae terris immittit ei aufert, Atqui haee seditior pelagus nune sidera luna Nola tenent, Dune diverso stimulata recessu, Nutie anni spatio Phoebum comitata volantem,
ubi vido Scaligerum p. a i6. Lucan. Pharsal. I, έ rQuaque Iacet littus dubium , quod terra Delumque Vindieat alternis vieibus, quum tanditur ingens
Oeeanus, vel quum refugis se suetibus aufert. ventus ab extremo pelagus aie axe volutet, Desiliuntque serens, an sidere mota seeundo Teilayos unda vagae lunaribus aestuet Horis, Flammἱger an Titan, ut alentes hauriat undas,
Erigat Oceanum, suetusque ad siderariollat, Quaerile, quos agilai mundi labor. .
II aec latina omnia e graeeis sontibus probabile est esse derivata. At enim inficias non eo, propria sua in hoc genere dieere et
384쪽
observare potuisse Romanos, qualia credibile est Caesaris esse B. G. IV, 29: ae Luna plena maritimos aestuι maximos in oceano facere consuevit. . Varronis de L. L. VIII, p. i3a, e. b. . At in mari, credo, motus non habent dissimilitudines geminas, qui an viginti quatuor horis lunaribus quotidie quater se mutant, et quum sex horis aestus creveruut, totidem decreverunt rursus iidem a . Vegetii Bel Mil. V. In t a Mare. . . . certis horis diebus pariter ac noctibus aestu quodam ultro citroque pro currit, et more torrentium numinum nunc Exundat in terras, nunc refluit in altitudinem suam. . Vera haec essa eo minus est dubitandum , quum idem sit usus recentiorum , qui recte docent, aestus in coniunctionibus propterea maiores esse velle mentiores que, quod vis lunae attrahens accessu solis augeatur. Vide Ε-heehardi fondam eo. Phys. ς a69. Fabri Gesse. pag. 4o a. is. Newtoni philos . nat. princ. L II. p. 3, p. io . Mox spatium, per quod aestus dicitur excurrere, quod viginti milliaria Germanica circiter aequat , nimium videtur , nisi ostia fluviorum intellexit. tanta enim a mari distantia sentiri aestus in iis possunt,
ut in Albi prope Hamburgum. Simile quid sibi usu venisso circa Padi ostia scribit Procopius Beli. Goth. 1, i, his verbis et B θά
Nou igitur audeo rem omnino negare. Plinius i. c. nihil definiens ae omnes aestus, ait, in oceano maiora integunt spatia inundantque quam in reliquo mari. ω Caeterum deum ex machina equem mox Seneca arcessit, cithil moror. ΚOELEE.
Ad .a L. Annaei Senecae, Quaest. Nat. lib. III, cap. xxiis , S a Berosus.... conflagrationi atque diluMio temρus assignet. Senecam de magna illa conversione planetarum loqui aut 4 magno anno , quo peracto redeant in centralem coniunctionem, in propatulo est. Primus aut saltem eorum, quos mauibus versamus, antiquissimus scriptor, qui magno unimo suo
magnam hanc ideam concepit, est Plato in Timaeo P. abi, t. Dissiligod by Cooste
385쪽
IX, e. h. .cuius sententiam, eius allas non sequax, Comprobavit Aristoteles Meteorol. I, rέ, nisi quod aqua omnia perditumidi existimabat, quum ille igni omnia interitura esse divinurct.
Cum aliis, quibus hoc placuerit, Stoicos recenset Lindenbrogius ad Censorin. de Die Nat. XVIII, p. 97, 98, et ad verba
quidem: α Est praeterea annus quem Aristδteles maximum potius quam magnum appellat, quem Solis, Lunae vagarumque quinque stellarum orbes conficiunt, quum ad idem signum, ubi quondam simul suerunt, reseruntur: cuius anni hyems Summa est κατακλυσχος, quasu nostri diluvionem appellant: aestas nutem ἐκπυρωσι et, quod est mundi incendium, nam his alternis temporibus mundus tum exignescere tum exaqueScere videtur. i,
Ibi fugit Lindenti rogium hic locus Heracliti allegor. IIomer. e.
οταυ τουτο γλαπαι, cuius Perniciei modum non , ut ille, desinit. Quod veteres induxerit ad ita statuetidum, assequi non est adeo dissicito: nam a Beroso, a quo haec doctrina ud Graecos videtur pervetiisse, sortasse persuasi, crediderint, si vehementiore simul omnium planetarum impetu regiones aethereao circa cuu-crum concitarentur, tum totius universi incendium oriri posse , quum contra, si in capricorno suerint congregati, ita ut, Frontondo recte interpretante , per corpora Planetarum recta linea a terra possit duci, in humido circa eum nubiloque nCre eorum vi concusso universolem pluviam , qua omnia inundentur, Concitatum iri opinarentur. Quod si . ut vult in scquentibus Se Deca, unicus sol aut planeta in solstitiis innium eiacere potest, quid effecturos esse in iisdem punctis unu cum eo Coniunctos Caeteros Planctas, Credere par est y Hic sensus inest verbis: quando in Usa mutationes anni momenta sunt. Cf. Aristotelem de Caelo II, 2, Mutcorolog. ll, 7, ct quac dictu su ut tu Vniv. Geogr. Vc t. t. l, p. 242. KOELER.
386쪽
Ad ea L. Annaei Senecae, Quaest. Nat. lib. III, eap. xxix, S 3 rSic origo mundi, non minus Solem et lunam .... quam quibus
m citarentur terrena continuit.
In b is primordia commenti latere , quod Blumenbachium celebravit, qui nisum, quem dicebat praeformativum, statuit, quo praedita sint animalia ac stirpes ante generationum vices , quas ut spiritus fingens permeat ille vitalis, infra VI, i si, i , memoratus, bene notavit Bulikopitus, et apte his admovit similem Cleanthis, quam suam Seneca secerit sententiam, apud Stobaeum Ecl. Phys. I, i 8, p. a 7 a. Non poSSum, quia in huius rei disquisitionem, qua dignissima est, longius excurram. Quum vix intelligi queat, qui veteres usu similitudinis potissimum parentum liberorumque crebro eodemque perpetuo edocti, rati O-n m esse naturae Constantem in Prima rerum organicarum generatione habitum otque sormam totius scriei omnium inseque citium institvcndi ac praeformandi , non perciperent: cur tam rara eius opinionis vestigia deprehendi, inventaquE serioribus demum temporibus apparere videantur non magis capitur , et videndum, no partim Satis Curiose exquirerentur, partim obvia facta non ognoscerentur. Ipsi illi Graecorum antiquissimi philosophi, qui illas res solis calore natas esse autumabant, bubi tum et formam illa causa casuve semel institutam per omnia saecula certa ratione propagare sumebant neque aliter poterant. Cotu prehendunt hanc rationem necessitate, quae regat omnia et constituat. Hinc igitur prius de ea re omnino cogitaverint quam videntur. Pythagorae sane aut eius asseclis honor inventi huius , certe primo praecepti, tantisper derogandus non est , donec nita vetabunt. Is dum a Diogeue Laertio III, i, i 9,
clare exprimit, ut nullam aliam interpretationem admittant. Aliter vix senserint duo maximi iidemque antiquissimi graeco rum pbysici, Empedocles et Democritus, quorum ille sympnthiae et antipathiae suae , hic vertigini primordiorum rationum generationis aut legem innexisse in cnte videtur. Qui proximi his aetate Plato uis ideas boue noverit, hunc id earum auctorem
387쪽
non potuisse non illam legem ponere, sibi persuasum habebit,
ωως χι.εῖσθαι. Vide II, 4i, 76; cf. Plato in Timaeo p. 328 sq. t. IX. De Λristotele, si quod est, dubium eximent de Cener. et
Corr. II, Io: Emidia κατα es: v ρορ xv κίνησις δεδεικται, οτι αἴδεος, αναγ-χn , τούτωv oντων , καὶ γέμο- ειvαι συνεχως. Pbys. II, 8, et Nat. anim. I, i. Iam quod ad Stoicos attinet, ratio sati eorum quo res serie in aeternum continuata continebatur vel per se idem credi iuberet. Verba Cleauthis supra citata sunt: Evoc τιυος τα μέρη παντα ρύεταt εκ emlρματωv ἐν τοις καθεκουm χρειοι c. Haud minus valent verba Diogenis L. VII, 1, 83: Εστι φύσις εοις ἐξ αυΨας κtvουμ- κατὰ σπεραατικους λογους ἀποτελουσα τr καὶ vέχουσα εν ωρισμένο* γε-ις; cs. Plutarch. PI. Phil. I, 7. Plura hanc in rem habet Galenus: sed sufficiat de Facult. phys. I, p. 87, t. Ιοῦ οἱ σι τιυες ε&ναι ςουλου- τα ρυσε t τας roto τας αμtτα6λητους καὶ πτρεπτους εξ αἰωνος tu αιωνα. Nequo iniuria Ficinus eamdem rationem, in Plotino 11, p. 5a. deprehendisse se praedicat: forma , dicens, ad ideae normam ex amussi composita est, dum ratio seminali, quae in natura est comorum formatrice materiae dominatur. Ad ipsos Patres pervulgata est haec sententia. Origenes enim in Psalm. p. ar8, e. ω, t. VII:
stici. Gen. ad litter. III, i : quasi praeseminata et quodam modo liciata μrimordia futurorum animalium ; cs. de Civit. D. XXII, 14. Imalo ad seriores Scholiastas percrebuisse documento sunt schol. Dionysii Tllracis , ia, p. 859, ed. Beck. MLLER. Diuili od by Cooste
389쪽
390쪽
L Era Qv ARTIIn Praefatione gratulatur LueIlio de otiosa Sie;lἱae procvral;one , quae Nu. ais et literis eius spatium daret. Monet praeterea ne adulatoribus praebeat latus. Laudes deinde Gallioni A fratris interiectae, et Stelliae adieetae. Cap. I. Si alim ab origine Nili ineipit, et multa de Nilo docta ei amoena interspargit. Inde ad grandinem, inuem, glaciem, pluviam abseedit: e Measione lam bella et oblata, adversus nivatas et glaeἰalas Potiones , aeromanam luxuriam litigare incipit, nee litigium ante librum sinit.