장음표시 사용
121쪽
quia tunc admitteretur, de probaret, nisi esset solitus inebriari se, quia tunc non admitteretur , scit. ex capite vilitatis, de infamiae. Et hinc popinones vel vi alij vocant Tasemar, , in popinonis, de tabernis vitam durentes edendo, habendo, 3eludendo, a testimonio repelluntur. Deiamum intelligas Regulam procedere in penitus chrio, qui nesciat quid agat, vel quid dicaci secus in exhilarato, seu gaudente propter vinum: usque adn. 4 39. Hs,iones, Mimi, aut illi qui artis ludis 3 crae causa in publicam scenam prodeunt, de iis similes , a testiscando Npellunt ut .
Extende ad satiatores, Arenarus, Iocti a- ιον/s, o pulseeos, Circalatores Emisitos, qui lucri causa huiusmodi artes exercent; hi enim omnes, tanquam insimes non sunt idonei. Declara, Regulam non comprehendere illos, qui causa virtutis , cxerinci iij, vel solatii decentis non lucri causa ludicram inem exercent: de quando illi secus vispra admittuntur, scilicet in excepto delictis, dc ubi veritas aliter habet inon potest, medio tormento recipiuntur: usque adn. 4qq. Aponia a R eligione sua ad testis ean-ε9 dum non agmittitur, quia iste tanquam infamis, periurus, dc ipso iure communicatus, nullo pacto recipi potest: eoque fortitis si sit A postata a F de:quin inad ille, quamuis poenitudiit, est rei sendus: vsque ad κ.qqs. Det scym, de ut vulgo dicitur Falgitti,, o de ipse tanquam infamis in Criminalibus a tessimonio repellituri sed si cessset bo nis ultra si enitim, siue non fallendo, in Ciupibus quidem iton admitteretur Ised in Criminalibus recipitur, quando deponit ad defensam, vel de his quae a seipso gesta fuerunt: usque ad n. 4 32. Proditor, necnon stim prositoris , ac ille qui pro proditore supplicare aut interuenire aliquando tentavcrit, repelluntur:
sed quoad sitos, & supplicantcs procedit
in proditoribus Principis de se in erimine laesae Maiestatis: vique adn. 4 3. Fostigatiar, a testimonio sine dubio re- γδ pellitur , quia undique infamis: de si millemnis vitreret, nunquam posset esse testis: vsque ad n a G. Produm a testimonio repellatur , quia 7 3 aequiparatur pupillo qui neque testamentii in facere potest i tum etiam quia est in fimis infamia facti, dummodo ei bona fuerint interdicta: usque ad n. q F 9.
Caumniator condemnatus tanquam
74 talis dicitur infamist ideo tanquam actione famosa damnatus repelli debet a testimonio sed in hoc multum Iudicis arbitrio
tribuitur v 'Me ad n.ulga. Louaιιν continuus , de litium redemptor , quia prasumitur calumniator, & 7 somnia mala scit, de omnia mala facit, ideo tanquam infamis instat calumnia totis a testis cando repellitur e usque ad
Pauper,stralis , quando ob pauperio ...iem a testimonio repellatur
probationem. P p o N I T v R quinth a quod testes snt paveres , de viles: in qua oppolitione contrariis impugnatis, Ac bene discussis, tandem Auιha, firmat Regulam , quod pauper non si testis ido-
incus, integer, de omni exceptione maiori ' -
sed tamen non repellendus squamuis Alij . contra j a testiscando in causis ciuilibus t . , 'verum in criminalibus omnino inhabili & non admittendus ilicet per torturam talis inhabilitas purgetur: de si quid contra Fiscum deponat, utique probat i necnon examinatus, quando examinari non Σdebuerat , indicium ad torturam inserti inctic adminiculis. Extende quod non . admittanir in causa ciuili ardua, de ma- L J. xiia : coque sortiti 1 in causa matrimonia- li, de in consectione Inuentati), in quo re- ' Εquiruntur testes optimae opinionis. Et hine insertur, ut pauper reputetur testis dimi. nutae saei: de in concursu aliorum testium contrarium deponentium ipsi non credatur , ex quo magis nobilioribus , quam vilioribus, eoque magis constitutis in aliqua j dignitate, luam minus dignis etiam quod isti sint numero plures, de illi pauciores
nisi tamen excessus esset magnus J magis creditur. Sed in concursu diuitis, de pauperis , pauperi bonae famae magis creditur quam diuiti malae. Et hoc uniam aduertendum , quod diuitiae non habilitant, si fuerint acquisita iniuste, de per usurariam prauitatem. Eo fortius tamen pauperes repelluntur, s in paupertatem inciderint culpa de facto proprio, stilicet bona dilapidando , dc malis moribus consumendo. Pauperes autem in proposta materia huius quaestionis dicuntur, qui se laboribus' . impliciti
122쪽
De Ops' contra Peri Test. QLVII l. io s
impliciti sunt, ut eos tora die in agro es es oporteat, vel magis generaliter , qui de proprio lahore, & artificio insuflantes vi Dunt: idcirco agricolae N artifices , qui sic in agro, & de eorum artissio , ac sudore vix vivere possunt, non sunt testes integrae fidei, extendendo ad illos Nobilcs, qui mercenari j cvaserunt: quia ex hoc nobilitatem amiserunt. Verum si T ars, quam quis exercci, non solum stvilis, ignobilis. Se mechanica, sed etiam vulgo talis reputetur, prout carpentarij, qui stant in curia communi, vel in Oa nolun a seu alij. qui obstaram artem de 3 obiectam profitentur, mundanteri latrinas, radentes in balneis , & sim des, nec sontintegrat fidei, nec omnino ad uestimonium admittuntur. Ouod si ars non se mechanica , Λ vilis; on repelluntur. Da si alias sint viles eam exercentes, ut institotes , seu Factores alicuius Donuni, quibus tanquam pauperibus , ex capite ipaupertatis, fides minuitur: usque ad
Vitis Si ignobiles quia i , ut a testis monio sepellantur . iudicis arbitrio remittitur. Regulariter tamen nu ira aetas ιυs e dicit, qui 'stani nuncupantur,& qui ex infimε pthia nati. humiles in jure existiniantur. Qui da ii vel visos sint vilitate scilicet artifici j nempe La-dν Histriones. Asson/s seu Mima , Iocuro latores . o Baγλ. Quidam asstem sunt viles propter eorum ablactam , &inhonestam vitam , dei propter cisinen
infamia: 'ρt ita flecti i & isti apud omne,
alii similes Et demum aliqui dicuntur
Viles , qui non ex visitate artificii, lasa - i mi ae , aut xii minis, sed quoniam eorum status a ni re Gentium de Civili diminu- tus reputatur, ut sunt Sertii, fic qui sub nutheto seruorum venigni. viles in prima specie accepti & exemplificati . ' visunt villani, alisque ex humili, & plebeio senere nati altercantibus licet Doctoribus J resolutive dicas quod non rC- pelluntur a testimonio, sed tantum eis de fide diminuitur & ad testificandum non admittuntut sine tortura , secundum ali- quoq; At veth distinguendo Alcas, quod
si tales testes non as,hateant alias inhonestae & reprobatae vitae, admittuntur etiam
sine tortura I secus si vilitas si iuncta paupertati : quia ubi nobiliores haberi non poss4nt, isti pauperes admittuntur: imbcum paupertas non praesumatur, est probanda per opponentem i adeo ut neci dicatur probata , quamuis testificans se pauperem dicat Quomodo autem haec paupertas probctur ' relatis pluribus opinioni hiis, Asrhον dicit, licie Iudicis ar- ii bitrio osse remassum. Et licet pauper non si testis integesi illius fides suppletur , vel ex legalitate alterius testis, vel ex intimeto plutifim : Si in instrumentis noriretjciuntur, cum per rogationem a Partibus tacite censeantur approbati r usque ait num μ. a Ol.
Infans, Impubis, in Minor, quando, in in quibus causes a i stimonio arceantur it imissi an faciant indi-
. tium , ' Diale. .PPONIT v R. Sexto , quod testes sint mitioνos , & 1 tiberes. Hinc tergo Regula firmatur , quod impubes massiculus, minor quatuorticim , Demina minor duodecim annorum , a testi monio repellantiit in causis Civilibus ieoque magis infans , milior scilicet septennio test licet maior quatuordecim, Σ& 1ic pubes testameituim facere possit, fle in eo esse testis , non tamen admittitur in Criminalibus , in quibus repelluntur etiam taberes quamuis hoc non
seruetur ex ConI ιι ut Marem, . δειν. q. cap. 17. V ruri .ciam talis constitutio sit
Carpensis, de non Egidiana, extra Marchiam non habet linum Impuberis sve testimonium est ipso iure nullum, tam in Civilibus , quam In Criminali bux. In Civilibus tamen pubes , licetis inor viginti quinque annorum , non prohibetur esse testis . nisi causa fuisset ardua grauis: imo in Criminalibus 4 proximiis posertati admutitur ad faciendum ques*quale indicium: At in crimine bis. Maiestatis maior quatuordecimanuq riam cogitur ad testis candum , tor-m t etiam sine authoritate Tutoris: At in Pratici; quidquid sit de rure, quando agitur de acto domestico, cuius per i alios, veritas haberi non potest, admittuntur impuberes, qui ii,snt plures, sa sciunt ad torturam Et quamuis manιν is testimonium de tute recipi non debeat, Κ attamen
123쪽
attamen in pratica de censo/rudine recipitur, etiam impubes minor quatuordecim annorum quoad uerita-- tem indagandami praecipuε in atr'- cibus deliςiis, in quibus cius dictum adminiculatum suffciens est ad torturam. impubes iam, pubes factus, non prohibetur testificesc3e iis, quae vidit in pupillari aetate i nisi testes maiores requirerentur a soli ro, non ad probationem , sed ad. solemnita tem , & substantiam A ctus: Qui nimbde testamento militis , quod vidit in pupillari a late confici, testifieari podi sui. Sed ea , quae a se visa deponiti in pupillari aetate , talia esse debent ut ea lant sub sensum, & intellectum pupilli ; scetis e contra : & proptereas adtilli, deponat se vidisse in pupilatari aetate fabricari falsam monetam,s illi non creditur. A c generaliter, illa, de quibtrs deponid, ne se est ut vi Aerit , non tempore insantiae , scilicet infra septennivm , sed proximus 3 pubertati. nisi in infantia visa taliacssent, ut cadere possent sub sensum
De Mabere testimonium dicente in
causi Crimisali. P p o N I T v R septimo , quod 1 testis sit mulier , id coque in criminalibus causis de Iure Canynico repellatur , si agatur criminaliter ad poenam : verum quando veritas has haberi non potest, runc de Iure C nonico , dc in subsidium admittitur 1 scemina : Sic ec suaa d. sudex procedit ex ossisio , vel per isquisit nem, ac generaliter in oαasibus c.-sibus in quibus de eoclem H r Canonico infames admittu. p venon arcetur ad defensionem Rei Be ad illius innocentiam probaridam equin imo in Statu Ecclesiae ex ris s-
nibus malefietix , vel quasi , reci-cipiuntur et prout indistinctὶ admittatuntur de iure Civili, quamuis agatur de pcena mortis , sed hoc casti non est omni exceptione maior r re hinc duae lolie foeminae in capitalibus non conuincunt, sed saltem tres sunt 4 necessariae: & licet duae foeminae plend probent sappositionem partus , . hoc intellistendum , si ciuiliter agais tur ad dissolutioncm matrimonij, se- scus si criminaliter ad poenam : usque
EX QUAEST. LIX. Casus II. A RG VMENT V M.
De muliere Tlιmomum dicente is Causa ciuili. V L i E R in Causa ciuili ;quamuis graui , dc matrimo- emali, reputatur integrae fidei , dc om- . ni cxceptione maior : ac actori pro
banti suam intentionem per unam, mulierem potest deferri iuramentum, suppletorium : quod tamen nia, pia cedit in Causa seudali ubi requi runtur testes integrae fidei t imis nee potest admitti in testem in sitimi priuata , nec in instrumentis. Et v. dicet in Civilibus non arceatur , non
tamen est tantae fidei , quantae est amasculus i quare si hinc in i reportantur testes contraria deponentes, magis credendum masculis , quam sceminis . sed data aritat; , & ih eon cursu foeminarum potius creditur virgini incorruptae , quam viduae corruptae r ac staminis magis credere- stur j quam masculis , quando isties.sent malae famae , taminae veris bonae quibus etJam magis . creditor ad deis sensionem Rei , quam masculis ad ossentim , nisi isti verisimiliora deponerent: . usque ad nώ-
124쪽
De muliere recipienda in testem intestamento.
9 1 Me Ciuili regulariter tanquam tellis adhiberi non potest: quod est verissimum, neC habet contradictorem. Idem procedit in hermaphrodito , si praeualeret in eo sexus foemininus, vel saltem in utroque versaretur aequaliter : quinimo nec in instamento condito a Rustico ι vel etiam ubi essent instituti qui O venirent ab intestato. Admittitur tamen & adhibetur in codicillis , etiamd omnes testes essent foeminae. vn- militer nota , quod cum hodie in t et is communiter apponatur Clau-'' Odi aras, In testes adhibitae fuerint sceminae in aliquo testamento, po terit sustineri tanqham Codicillus virtute dictae Clausulae. Pollunt citam esse testes in donatione causa mortis , & intestamentis inter liberos legitimos M n turales , secus intrer hastardos. Extent 1 de quod admittantur in testamentis adtesta uo militia , inti Reipublicae sistic iret. Item ita e-32 clarando testatoris voluntatem ambiam ἱ vel quando Statutum requireret in testamento selum numerum duorum
et trium testium ficus si requireret
quatuor , vel quanque t sic de ea ima , qua: sexum mentita com- reputatur pro viro, donec gatur verus sexus, idonea teitas erit: usque ad
habri commotium, interesse , aut af bitionem . an, quiando, in quibus c. sius ros et Iari Pp virvR OctauΛ, quod testes
sint inreνufati, as monatι ad cau- tsam,seu deponam in causa propria : Quare Regula sit neminem in causa pr tria testem esse piate , nihil probare, nec ullo modo examinari. t Cauta propria dicitur illa, in qua qtiis commodii naut interesse a aliquod habeat: eoque magis in Criminalibus , quamois interesse sit secundarium. & in consequentiam i licet enim interesse in consequentiam non repellat in totum, Ac lacet ludicis arbitrio remittatur , an , & quando testis propter affectionem repellatur, non tamen arbitrari spotest ratione commodi ; propter quod etiam Clerici repelluntur : quia commo-go intercedente, nec Rex, aut Princeps in causa propria recipitur ad tellificandum, sue interesse sit verum, siue praesumptum. Ratione interesse arcetur testis, q utractat de se exonerando, seu de conse- qtiendo honorem, & laudem i vel de eoi tando dedecus. 8e vituperium 3 qtia propter non creditur, famulo , portitori, ne- 4gotioruna gestori, seu cuiuis alteri persoriae dicenti se mirasse quascumque Ics. easqtie cons asse cui mittebantur. Excipe baiulos publicos, & Moratores,quia sistis , etiain quod de se exonerando tractare videantur, attamen ereditur , nisi alias paterentur exceptiones. Ratio est, quia deponinit de arte ab eis exercitata. Sola assectio testes repellit etiam in criminibus exceptis, & in causa matrimoniali. Extende ad saectath nimis depo- εiwntem, & ad eum qui se magis henetio iam producenti, quam alteri Parti ostendit i quia reputatui suspectus: prout ille. qui nimis animose deponit affirmando id quod scire non poterat, siue testis nimis verbosus , vel nimis cyto respondens inte lecturam articuli: & e contra morosus in respondendo presumitur du- hau vi incertus, de ideo suspectus: usque
125쪽
attamen in pratica de Censeosadine recipitur, etiam impiabes minor quatuordecim annorum quoad uerita- iem indagandam: Pr ecipue in atro
cibus desidis, in quibus eius dictum adminiculatum si sciens est .ad torturam. lmpubcs hero,pubes sicius, non prohibetur testisin me iis, quae vidit in pupillati aetate . nisi testes
ad probationem , sed adi solemnitatem , de substantiam Amisi miniinddetestamento militis, quod vidit in pupillari aetate consci, testiscari pol set. Sed ea . quae a se visa Aeponit in puGlat i aetate . talia esse .icbent ut ea sani sub sensum,& intellectum popilli ; secus h contra : &. proptereas adulti, deponat se vidisse in pupillari aetate fabricari salsam monetam, illi non creditur. Ac generaliter. illa,
de quibu s deponi , n esse est vi vi derit , non temp- iὴsanti E , scilicet infra septennium , seg proximus pubertati, nisi in infantia visa talia essent, ut cadere possent sub sensum
De Muliere testim tam dicentem causa Crimisali. t ilX Pyoni TVR septimo , cli odi V testis sit mulier , ideoque in criminalibus causis de Iure Canonicorcpcllatur , si agatur criminaliter ad poenam : verum quando veritas alias haberi non potest, tunc de Iure C nonico , dc in subsidium admittitur foemina i Sic ic quando iudex procedit ex ossicio , vel per inquisitionem, ac generaliter in omnibus casibus in quibus de eodem iuro Canonico infames admittuntur : provenon arcetur ad defensioncm Rei εο ad illitis innoccntiam probandam quinimo in statu Ecclesiae ex conis
nibus maleficiis , vel quasi , reci- Cipiuntur : prout indistinctὶ admita
tuntur de iure Civili, quamuis ag tur de poena mortis : sed hoc casu non est omni exceptione maior &hine duae solae foeminae in capitalibus non conuincunt, sed saltem tres sint . necessariae: Ec licet duae foeminae pie. ne probent suppositioncm partus, . hoc intelligendum , si elui liter agatur ad dissolutionem matrimonij, se- scus si criminaliter ad pcinam: usque
De muliere Telimonium dicente iis
Causa citiai. xl si V L i E R in Causa ciuili d
mali, reputatur integrae fidei, di omni exceptione maior : ac actori probanti suam intentionem per unam mulierem potest deserti iuramentum
suppletorium : quod tamen non pro-eedit in Catisa seudali ubi requiruntur testes integrae fidei : imo nec potest admitti in testem in scriptura priuata , nec in instrumentis. Et uia νcet in Civilibus non arceatur , non tamen est tantae fidei , quantae est masculus t quare si hinc inAc repotiantur testes contraria deponentes, magis credendum masculis , , quam sceminis I sed data paritate, & in concursu sceminarum 2 potius creditur virgini incorruptae , quam vidum Eccorruptae t ac sceminis magis credere- 8tur , quam masculis , qtiando isti eLsent malae famae, sceminae vero bonae quibus etiam magis creditor ad de. sensionem Rei , quam masculis ad Ogensam , nisi isti verita smiliora deponerent: usque ad
126쪽
De muliere recipienda re testem intestamento.
In causi propria , mei in qua se lis habes commotam, interesse , aut af bitionem , an, quando , . in quibus caseus repeliata N Testamento mulier de iure
Civili regulariter tanquam testis adhiberi non potest i quod est verissimum, nec habet contradictorem. Idem procedit in hermaphrodito , si praeualeret in eo sexus scemininus, vel saltem in utroque versaretur aequaliter : quin- nec in testamento condito a Rusiaco i vel etiam via essent instituti qui I venirent ab intestato. Admittitur tamen de adhibetiit in codicillis , etiam quod omnes testes essent sceminae. Vnde utiliter nota , quod cum hodie in te-llamentis communiter apponatui Clausula Codicillaris, si testes adhibitae fue-1int Demirue in aliquo testamento, p tetit sustineri tanqtiam Codicillus virtute dictae Claustiis. Possunt etiam esse testes in donatione causa mortis . de intestamentis inter liberos legitimos 5c naturales , secus inter bastardos. Exten-II de quod admittantur in testamentis ad pias Causas , in testamento militis, intestamento Eicto tempore pestis, & ab illo, qui in citatare permaniit ut labenti Reipublicae ais nitet. Item in declarando testatoris voluntatem ambiguam ; vel quando Statutum requireret in testamento selum numerum duorum vel trium testium,secus si requireret hirmerum quatuor , vel quinque di sic &i , ea Remina , quae sexum mentita communiter reputatur pro viro, donec . 'segatur verus sexus, idonea testis erit: usque ad , eram fina-
PpoNir. R Octaub, quod testessant ιηιeregati, assectunata ad cau- isam,seu deponant in causa propria : Quare Regula iit neminem in causa pr tria testem esse politi, nihil probare, nec ullo modo examinari. t Causa propria dicitur illa, in qua quis commodum,aut interesse ialiquod habeat: eoque magis in Crimi natibus , quamuis inieresse sit secundarium. & in consequentiam i lices enim
intercile in consequentiam non repellat in totum, & licet ludicis arbitrio remittatur , an, & quando testis propter asse ctionem repellatur i non tamen arbitrari spotest ratione commodi i propter quod etiam Cle iei repelluntur: quia comm go intercedente, nec Rex, aut Princeps in causa propria recipitur ad testificandum, sue interesse sit verum, siue prae sumptum. Ratione interesse arcetur testis, qui tractat de se exonerando, seu de consequendo honorem, &. laudem ἀ vel de eoitando dedecus.-vituperium φ qua propter non ereditur famulo . portitori, ne- 4gotiorum gestori, seu cuiuis alteri perso-1ue direnti se portasse quascumque res, easque contigna ite cui mittebantur Exeipe baiulos publicos, 3c breniatores quia sistis, etiam quod de se exonerando tractare videantur, attamen creditur , nisi alias paterentur exceptiones. Ratio est, quia deponunt de arte ab eis exercitata. Sola assectio testes repellit etiam in Crseminibus exceptis, &in causa matrimo
niali. Extende ad assectath nimis depo- snentem - cum qui se magis beneώolum producenti, quam alteri Parti ostendit; quia reputatui suspectus: prout ille. qui nimis animose deponit affirmando id quod scire non poterat, siue testis nimis verbosus , vel nimis cytb respondens ante lecturam atticuli: & e contra morosus in respondendo prassumitur dubius, & incertus, & ideo suspectus: usque
127쪽
Testit habens causam similem illi, su-7 per qua producitur, ob praesumptam affectionem in que integer,neque idoneus est, sed a testimonio repellitur, si ex similitudine commodum, Sc interesse reportares valeat:verum non omne coi nodum, in teresse, vel affectio testem isto casu ob s-- militudinem causis a testimonio repellit, sed Iudicis arbitrio . quale, ae quantum esse debeat, romissiam videtur: quinia nos non veniret considerandum, quando testis protestaretur , quod non intendit ex sua depositione, & decisione illius causae aliquod commodum reportare. Propter praesumptam asscctionem , non reputatur etiam integetide idoneus ille,qui desiderat
victoriam Partis, nisi sui desiderij redderet bonam rationem. Repelluntur etiam 3 o consortes, se adhaerentes illius qui volunt deponere in causa propria, tam in prima instantia, quam in secunda appellationis, etiam appellatione deserta, & adhaesione finita. Verum liaec non procederem si protestarentur nullum commodum reportare velle, quamuis hoc casu non esissent testes omni exceptione maiores licet si testes essent multum legales, & fi de digni, tunc quamuis de eorum inte-I resse aliqualiter ageretur, admittcrcntur praecipue in causa modici valoris: prout etiam, ubi veritas alias haberi non posset, vel quando actus de sui natura talis esset, ut in eo alij intemcnire non potuisset. lninstrumentis interuenire postulat, si tantum commodum in consequentiam ic-
De Teste Accusatore. EcvLARiTER sicut in Civilibus
testis in ca a propria non admittitur , ita noc cli,m, Ac multo magis in Criminalibus: ita ut depositio ac tantis contra accusatum nullum prorsu faciat indicium: etiam quod Accusator sit Prin- cops , vel alia Nobilissima persona et de quamuis Accusatorcs sint plures:quinimo nec qui accus itionem impetrauit: εcam plius ncc consanguinei, familiares, seu is aliis de domo Accusatoris, vel cum eo conuersationem continuam habentes recipiuntur in testes s praeter quam in causa haeresis, contra furem, & praedonem, dein causa matrimoniali. Excipiuntur pari- ιε ter ossiciales denunciatores publici, qui ex causa. dc necessitate ossicisi denunciant: que ad n. TI.
V Linum suem esse, an probetur per per testes asseremes si isti suras
, fidi Es T a Bus asserentibus se alicui pecunias usura cassam soluisse, mi- 17nime crcditur, nec ullo pacto probant . quinam o,nec in contrarium valet Episcopi constitutio. Bene tamen valet in toto
Statu Ecclesiae constit. Marchra i 3. qua disponitur credendum esse quatuor tellibus, qui usuram sbkierunt, si illarum repetitioni aperte apud Acta renunciauerint. Amplia procedere regulam maxime rain Criminalibus quoad procedendum. de . sumendum informationes: qui nimd de in Civilibus, quia utroque casu obstat exceptio commodi S interesse. Non tamen procedit ubi testes deponerent ad filio- t rem Tert ij, sed hoc casu non essent integrae fidei , Sc omni exceptione maiores niticorum interesse,& commodo expres- Sc renunciauerint, vel cum eonun testimonio concurrerent plures coniecturae; quia tunc omnibus simul iunctis videretur eis credendum, quidquid sit de iure communi : usque ad n. 88.
De Iudice, . Arbitro , an, c ' quan is in causa coram eis vertente possinto testimonium ferre. .
R E c v L A sit negativa, quod sciss-cctob praesumptam affectioncm,de quia absq; dum est quod quis in causa duplici ossicio fui satur,ludices & Arbitri minime testimoesum serre possint in cau
128쪽
De Opp. Contra Person Test. Lx i i 3
ta si deponant super iis quae respiciunt iu stitiam , vel iniustitia in suae sententiae, ψollaudi ἔ quia secus si deponerent supet iisti quae respicerent silum processum ' Extende, ut nec sbi permittatur testimonium serre si per causa appellationis I quamuis in executione lasidi, vel sententiae, seu de consensu appellantis, vel in iis qaae respiciunt Acta de processum coram ipsis fabricata , non denegetur, nisi ex dictis depositionibus dedecus fugiant vel hon
a a rem consequantur. Multoque minus recipiuntur, quando deponunt de rebus ab
ipsis gestis, Se super facto proprio 1 sed
etiam hoc casu reciperentur quoad praesumptionem faciendam, si nullum reci
perent honorein, vel dedecus. Arcentiara 3 in iis quae respiciunt validitatem s ententiae, seu eiusdem nullitatem , quando causatae essent iudicis, & Arbitri negligentia Pariter de inulto minus admittuntur in concernentibus iustitiam , nisi venirent ad illius impugnationem , de iniustitiani detegendam. Regula autem generali-
4 ter pro dit nedum in iudice ordinario , sed etiam in Delegato , Arbitrio i quamuis 'udices si at duo. etiam quod habeant Iudicem vel Arbitrum adiunctum. Idem m Αssessore, M Arbitratore . nisi Arbitrator haberet potestatem
procedendi de Iure Se de facto, si depo
Deret in causa reductionis, nec in de reciperet honorem, vel dedecus. Eoque mi-M nus creditur assertioni iudicis , vel Arbitri , quando non in forma testimoni j de ponunt , vel depositio non est et adni iniculata coniecturis, 5e verisivilitudinibu): quia tunc, si veritas aliter haseri non possit, vel depostio sat causa finita quamuis non sint integrat fidei, quantum illis sitoidendum ludicis arbitrio remittitur as Recipiuntur quoque si ante laudum, vel sententiam expirauit eorum iurisdictio,& deponant in iis tantum, quae pertineant ad litis ordinationem, seu contra illa quae ipsi gesserunt, nulla porrecha excusatione Corum turpitudinis, vel erroris, seu quando nulli inferatur praeiudicium,vel eorum depostio esset iurata in formam testimo mj coram alio recepta; vel contineret declarationem alicuius verbi dubij pto lati, vel facti ambigui, 5e intricati: sed hoc casu debet concurrere. Psimo, ut factuma sit obscurum. Secunda , ut iudices decla rantes 1int duo. Terti δ, ut non agatur de magno Partis praeiudicio. Quarto, quod aliunde obscuritas declarati non possit: Et
tamen iis non coucurrentibus, recipiuntur ad Iudicis instructionem . Ad informationem Sic K admittitur eotum testiin nium de consensu Partium, vel ubi, de iustis tiohe iudicis alit Arbitri, vel gestorum per ipsos non agitur, sed cis non creditur magis quam alias testibus quam uigilato con rsu, nugis istis, quam caeteris testabus credatur: nee possunt adstringi ad , testificandum : usque ad n. s .
Duoc Arvs in causa in qua est AL
M uocarin, propter praesti mptam af - 11ctionem, testimonium ferre non potest ;etiam aduocatione, e patrocinio completis. Alii contra disputant, Ac distinguunt. Tu vero resolutive dicas. Advocatum, quamuis de illius commodo, laude,vel vituperio non agatiar, lichi , testimonio non repelli finito ossicio cerium sit, attamen propter reliquias asseclionis non reputari testem integiae Fidei, S: omni exceptione maiorem ii contra, nec clientulus potest
esse testis pro suo A duorato durante pa- astrocinio, secus eo completo. Advocatus . aute R. etia in repellitur , quamuis gratis,nia; la mercede recepta, patrocinetur: unque ad n. l To
Regula non procedit, Fando Advocatiis inducitur in testem ab eo contra quum 36 patrocinatus est, aduersus illum, ad citius fauorem patrocinium praestitit vel quando nondum incepit patrocinari pro suo fiaturo clientulo, quamuis electus, nisi de salamo iam conuenerit, seti illud receperit Quinimo Advocatus in una causa non
prohibetur esse testis in aha, & quandoq; in eadem si aesticuli siit diuersi, disiuncti,
dc non connexi. In contractibus 5 instru- 3 imentis recipiuntur. prς cipue in instrum e to transactionis: sed licet recipiantur ad
solemnigandum instrumenta, non talnen recipiuntur ad illorum comprobationem.
Denique dicas admitti de consensu Partium .ubi veritas aliter probari non potest, 3 1 vel alii testes , actu, Ae habitu interuenire non potuerunt:& licet multi dixerint quocunque casu non esse admittendos sine . Quaestionei hoc verum non est: usque ad
129쪽
De Teste Procuratore ρι Ῥi EcvLAOT Proearator in 3 3 talis causa , in qua est procurator, testiscue non potest . multh minlis si sit esse
ctus Dominus litis eius, finito offeto , si ex sua depositione consequatur commovidum vel incommodum, vel deponat de 3Α iis quae ipse fecit. Extende Regulam ad causam appcllationis, quamuis fuerit re uocatum mandatum Λe sue fuerit pro . curator appellantis, sue ancillati nisi tu . dii retur ex aduerso contra sutim domi num , seu mandantem. Regula non procedit primo, quando 3 F Procurator in una causa testificatur in alia penitus separata, dc non connexa seu coniuncta; N: ideo testis esse potest in causa petitor)j, si procurator fuit in possessorio. Sic de duo Procuratores constituti ab cadem persona in diuersis causis , unus non prohibetur testificari in causa aherilis: Procuratori generalis ad omnes causas , non proliubetur testimonium ferre in cacausa, in qua non procurauit, cri quo potest etiam testiscari contra situm principale in , & probat, siue durante procuratione , siue completa , iis tribus tamen concurrentibus. Primo quod susceperit procuram seu mandatum in fraudem, ad effectum non deponendi. Secundo, quod Pars aduersa denunciauerit m continenti, vel ante, ne reciperet patrocinium tio , quod veritas aliter haberi non possit 37 Admittitur etiam , quando mandatum non suscepit, vel si acceptauerit nondum inceperit agere, vel re intcgra mandato renunciauerit, saltem ante latis contes lationem : quin im is re integra renuncians potest pliam postea causam massismere. Recipitur tandem de consensu partium 3 s ubi veritas alitet haberi non potest, de in subsidium item in causa Criminali, in qua poena 'capitalis principaliter non imponitur , quamuis imponatur in conse quentiam Non repellitur assinis, seu consanguineus Procuratorὶ s. Admittitur Pr 39 curator bonae vitae & famae , ex quo Cl ricus , quia talis semper praesumitur, potest pro suo clientulo testis cari: de licet, quandocumque depositio Procuratoris non plene probet, facit tamen aisquam praesumptioncm: usque adn. 143.
no suo testis esse non potcst, siue gost adhuc , sue fuerit turis, nedum sollicitator salariatus , verum etiam gratwtus : eoque si ille non salariatus haberet aliquod particulatu interesse , sed esset consanguineus, vel valde amiciis ipsus
principalis. Excipe Sosiacitaιorem ex amore De causa pietatis: acisollicitato rem electam a procuratore , qui tamen
testiscati non potest nisi in causis leuibus, secus in grauibus propter praesumptam assectionem. Admittitur etiam Sollicitator bona canditionis o fama, nec prohibetur testis cari in causa se par Mar de eius depOstio quocumque casu suppletur ex depo- astione aliorum plurium testium. Et licet Sore irator non probct pro suo principali, probat contra ipsum ; ac generalitet, de consensu Partium: usque ad u. a s C.
EX QUAEST. LX. Illatio VII. A RG VM EN TUM.
ca negotia quae geriti praelettim si sit d mesticiis illius cuius negotia gerit. Idem si sit Administrator secularium, vel Ec nomus Ecclesiasticorum bonorum : & siue loquamur pendente, sue compicto officio : licet admittatur ad probandum
quod nomine sui Principalis in fundo pol- secto fiuctus per petat, aliosque postes sorios actus secerit. Recipitur, & adirut- Itur contra suum principalem Vel quando producitur de eonsensu Partium . dc in subsidium. quando veritas aliter haberi non potet , dc in negotiis quae non gerir, nisi
130쪽
De Opp. contra Person .d est. Q LX. i r s
' nisi alias si familiatis , S: domesticus':
EX QUAEST. LX. illatio VIII. ARG VNI ENTVM.
De Tele, Curatore, Execuso, e Testa-1nenti, em Ai fore ad lites. V et o κ & Cutator in causa sui 4 I pupilli tela is esse non potest, etiam Tutelae ossicio completo, si ex sua depositione idem I utor vel Curator comodum aut incommodum consequatur: quin imo ipse Tutor no solum non potest csse testis pro pupillo, quando ipse deputauit Actores ad lites suo periculo, verum etiam si is actor fuerit deputatus a Iudice quia adhuc censetur deputatus periculo Tutoris: Et 46 licet Alij contra, ac multum fundati; non tamen recedas, quia est Conclusio verisisima: licet non procedat quando causa agatur per Curatorem datum ad lites,qui Cum non constituatur periculo Tutoris, ideo nihil est quod impediat illius testificationem. 'Extende Regulam ad Actorem ad lites, S ad Executorem testamenti, qui nec etiam testes csse possunt in negotiis pet ipsos exequendis: vsque ad nu
Excipe Executores testamcntarios qui η in ipsismet testamentis possimi esse testes, si ei, nihil fuerit relictum, sic in testa- . mentis factis per minores, in quibus non prohibentur Curatores in testes adiuitii . Provi generaliter, & similiter recipitur Tutor ad solemnirandum Actum, etiam in contractibus, & aliis instiunientis: via
48 in testamento relicto, commodum,& utilitatem consequatur , non tamen prohibetur recipi in testem in eo ue sue testamennim sit in scriptis , siue nuncupatiuum : & non solum ad solemnia an dum testamentum, sed etiam ad illius verita-rcm probandam : qui nimi, omnes testes adhibiti possunt tale Legatari j in testamento in scriptis. quamuis secus in nuncupativo. Non etiam prohibentur testifi ς 9 cari pro alio Legatatio, cum 'quo ercs habebat controuersiam , si unius causa
Don dependeat a causa alterius. Regula . tamen non extenditur ad testametita , in quibus de uνe communa, vel etiam Ss - sortitaris , rcquiratur minor testium nu-nacius, quam statutus a Iure prout sunt testamenta πιι ιιs, ad Has causi, Scinister Aseros: sces non postunt esse testes in causa proprij legati , nisi totidem septem tesscs in testamento adhibiti, deponerent pro codem legato, vel nisi haeres explesse, vel tacith testamentum producendo , eos approbauerit: quidquid Alij
Non etiam admittuntur haeredes, seu 3 ipater. vel frater ipsorum haeredum ἔ nisi dicti haeredes nullum commodum ex hereditate reciperent , vel tenerentur in totum eam restituere. Fideicommissatius Generalis non admittitur, quamuis particularis non adhibeatur. Admitteretur & ipse generalis, quando ha - 1 reditas esset restituenda ulteritis vocato sub conditione incerta; vel si testi in testamento adhibito testator ut alio testamento reliquerit haereditatem per fideicommissum , vel quando testamentum esset per Notarium in scripturam redactum, ncc dubitaretur quin factum fuisset: viaque ad n. 3 Οη. Iti Codieillis Legatarius ad solemni-zandum voluntatem codicillarem testis 33 esse non potest i Alij contra. Vertim si haeres veniat ab intestato. vel ex sci ipto testamento, is non prohibetur adhiberi in testem in codicillis, s in eisdem non sit ei aliquid relictum : ex quo admittitur intestamentis, in quibus adsit Clausula Codicillaris i vel etiam haeres ab intestato , 1
testis adhibitus , a testificando non arcetur eueniente casu quod testamentum v
leat iure codicilli. Et tunc demum Legatarij admittuntur, quando in testamentis fuerint descripti, & sic a Testatore videantur approbati: usque