장음표시 사용
291쪽
emerit publice, de palamiquia tunc venena vendentes, conficientes, Ac retinentes, puniuntur poena Iegis Cornetia, s animo X necandi homines hoc faciant:sed vendens venena discoli incognitis,fatuis, meretricibus, aut aliis similibus, arbitrarie punitur , nisi esset particeps futurae venenationis, quoniam tunc eadem poena mortis plecteretur: usque ad n. y2.
in crimine meneni anpraesumptiua probatios ficiat, O an etiam ad torquen
V M veneni erimen occultum, scd difficilis probationis reputetur ideo praesumptiones, de indicia sufficiunt ad condemnandum extraordinati e , s mili-Yent contra herninem malae famae, Ee mlciantur aliquo Iuris adminiculo. Et licet Iudex in hoc crimine debeat esse faciliotad torquendum, id tamen efficere nequit, nisi praecedant legitima indicia, quae quidem plura sunt. videlicet minae, consuetudo delinquendi, mendacium, fuga, mala
ama, conuersatio in domo venenati, variationes, inimicitia , tractatus de capiendo aliam in uxorem, uxore vivente,quando inquiritui maritus de uxoris venenatione, si vero uxor de venenatione mariti, si probetur adulterium. item oritur contra
inquisium indicium, si venenato si se ceruatus, dummodo aliquid aliud concurrat, aliter secus, quia hoc tollitur ex bene s uolentia praecedenti. Item Oritur praesumptio contra eum , qui visus fuit emere venenum, praesectim si se emisse neget. Item
Contra retinentem venenum : Ze contra
illum, qui fuit visus occulte cibum, ac po tum praeparare, seu in mortario venenum triturare Contra eum qui venenatum mortuum. occulte, Ae sine solitis funeralibus sepeliti curauit, seu cadauer statim pollmortem calidum sepelire secit. Indicium Io pariter oritur ex eo quh3 infimi vomitus seruare, illosque Medico ostendere noluit. Contra eum , qui noluit comedere de cibo, qui praetendebatur venenatus. Contra eum qui eum fuerit consanguineus, de morte non doluit, seu laetus de ridens apparuit. Contra eum, qua in infirmita .
te non adhibuit debitas diligentias. Haec
omnia tolluntur per eorum contraria, ex
quibus innocentia praesumit ut . usque ad
Poculum abortionis, amatorium, conce
pti Mis, sterilitatu, messanilatis prae-
lens, aut recipiens, an , qua paena
punsatur. Va A pocula abortus, amatoriarusterilitatis, ut plurimum cum vene- 1 litis conficiuntur , ideis ea praebens, seu conficiens. vi homicida punitur si inde sequatur mors: qua non secuta, humilior in metallum damnatur honestior in insulam perpetuo relegavit, iuncta confiscatione medietatis honorum. Et quia hodie hae poenae recesserunt ab aula,hoc ideo humiliores ad perpetuas triremes I honestiores in perpetuum exilium sunt mittendi: f minae veto fustibus caeduntur, 3e seruitiis perpetuis alicuius Hospitalis traduntur. Quod si abortui non sequatur, adhuc ali qua poena arbitrio ludicis imponitur. Et lichi reputetur homicida, nedum qui prae- ibet seu assumit poculum abortionis, sed& sterilitatis , attamen quoad poculum abis ortionis, quando nullus est conoeptus scelus, vel si conceptus non adhuc formatus; de animatus huiusmodi poculum praebes, de assumens, non tenentur poena homici dij ordinaria, non enim sunt veri homi didae , sed intrepletatiue improprih reputantur. Poculum veth conceptionis mulieri praebens. si inde mors sequatur,poena relegationis punitum qua non secuta, nulla poena imponit ut Sterilitatis veto sumete faciens .ex quacumque causa praebeatur,si sormetur cum aliquo sortilegio, ea quoad poenain legalem. quam spiritualem, tanquam homicida haberet r. sic Be Amatorium praebens, si pariter mors causetur, poena mortis punitur. Quod si in huius modi poculi fabricatione interuenerit sol tilegium,tunc ad effectum poenam imponendi inspicienda est sortilegii qualitas, de species: de si nihil fuerit datum in cibo vel potu , sed aliquid fuerit applicatum personae illius, cuius amor incitati intenditur,
tune si nulla corporis laesio secuta fuerit, nec admixtum sottilegium, nulla impo- A a nit ut
292쪽
I 3 nitur poena. Clericus simile poculum amatorium praehens, de Iure Canonico benes ij priuatur: si vero abortionis, de animati serius ahortus sequatur, deponitur, in Monasterium detruditur, de Irregularitatem incurrit. Praebens alicui venenum ad bonum finem puta sanitatis, licet malus effectus sequatur, fle mors illud recipientis , non tamen poena mortis, sed 34 mitior imponitur. Quod si medicus infirmanti praegnanti mulieri suaserit abortu. cum alias secundum artem Medicinae illi Qecurri non poterat, aliqua pinna non imponitur in foro ludiciali: non siein foro conscientiae: usque ad n. 13 o.
Abortum furiens seu causam ιlgi praebens,
quomodo, quando puniatur. V o v poena mortis naturalis in
fligi debeat animati Ze formati fixistus abortum procuranti, multi voluerunt Alii contra. Quod si non erat animatus aut formatus mitior poena erit impone da. de in dubio praesumitur inanimatus. Sed quando dicatur animatus, cum varii varia dixerint,approbata videtur sententia Glos. in I. Diuingis exιν-νd. re .scilic. quod fietus masculinus dicatur animatus intra quadraginta dies , tamininus vero intra octuaginta. Quibus firmatis,usq;adu I44.
Mulier quae suis visceribus vim insert is ut partum proiiciat, exilii poena punitur,si
foetus non erat animatus: si vero anim
tus , poena parricidij tenetur. Sic pariter percutiens mulierem praegnantem , inde abortu secuto, cum eadem distinctione, poena mortis, vel albitraria punitur, dum modo percusserit eo animo ut abortus sequeretur,& sciens esse praegnantem. Mulier autem quae abortum iacit propter pecuniam , nulla adhibita distinctione an eius fuerit animatus, necne, morti tradi-i tur: sic Ac mater, quae fcctum iam natum seu infantem occidit. Si vero abortus suciscessit absque dolo, puta eleuando pondus, seu quid smile peragendo, nulla poena
imponitur. Quidquid Alii contra. Quod
tamen non procedit in Clerico, qui quomodocumque abortui causam dederit, Itregulatis e ficitur. De lure Canonico Praebens pocula stetilitatis, de abortioni sexcommunicatur. Et in proposito singulariter nota, quod Statutum poenam mortis pro homicidio imponens, non extenditur ad occidentem foetum, de procurantem abortum, etiam animati foetus. Alij velo contra. Sed a conclusione non recedas: usque ad n. i s s.
ss As si Ni a poena est mortis naturalis qualiscatae arbitrio Iudicis : eo squia crimen grauissimum de atrocissimumst, ac delicto laesae- Maiestatis aequipareis tu ideoque Assamnus perpetuo est diffidatus a Christiano populor eius bona Cupantibus conceduntur, Ze consscantur sententiae excommunicationis subiaceti sist Clericus, deponitur etiam ab Ordine, priuatur omni honore dignitate.ossicio, ac beneficio necnon testamenti factione pas- sua. Hae poenae habent locum, de incur- runtur ipso iure absque alia sententia iudicis licet requitatui Declaratoria delicti: usque ad nam. 47.
Assonium quibus moais committuIur e
quando, m in quibus casibus Assiss-nj poena locum habeat. isti ssas si Nus dicitur is, qui recepta
ab aliquo pecunia, mandato inter- 3 cedente alterum oecidit: quini mo,non solum infideles illi qui Christianos oceidi faciebant, de quibus in e . pro humani, desomiaid iis 6. sed illi etiam Ct iistiani, qui
pecunia corrupti, homines interficiunt,vel intersei faciunt, Ze hine Assassini, crimen committitur a quacumque persona, cuiuscumque gragus, de dignitatis existat,qua uis sit Princeps illiusque poena habet locum nedum in laicis, sed etiam in Ecele- fasticis Clelieis Religiosis,Praelatis .Episcopis,& Archiepiscopis, siue mandent occidi, siue ipsi mandatari j exequantur. Receptans
293쪽
c Receptans Asassinum, occultans, de- findens , seu adiuuans, Assas viij poena punitur. Committitur ex sola promissone pecuniae, quamuis facta sine scriptura,
necnon ab eo, qui alterum occidit, animo alteri complacendi, dummodo in isto
scario adst aliqua spes praemii: quinimoti ab illo, qui occidit sib promissione vel datione alicuius rei, etiam quod non sit 3 pecunia. Non tamen Asasinus dicitur ille , cui in praemium homicidij committendi fuerit promis a puella aliqua in uxo-
EX QUAEST. CXX lII. Inspectio III.
ARGUMENTVM. Specialia in crimine Uigilaij.
P g C I A L E est in crimine Assas. Era iiiiij, ut probetur probabilibus argumenti, quando agitur coram iudice Ecclesiastico I sectis si coram iudice Di .co : quod Testes recipiantur parte non citata , N: lite non contestata e qui pro-hant de auditu i nec datur appellatio: de consociiΑ At participibus interrogatur absique indiciis, tortura infertur , potest ubique capi, & puniri. Clericus asassinus potest absque alia P declaratione a Iudice saeculari condemnari r non requiritur degradatio umbalis, sed actualis confugiens ad Ecclesiam, it ' lius immunitate non gaudet, & ab ea potest inuitus extrahi. Haeredes Assassini etiam mortui, lite
non contestata, tenentur restituere offen- , aut eius haeredibus pecuniam , quam tuens accepit a mandante. Huiusmodi Assastino suis defensonibus renunciare permittitur e dicitur crimen exceptum:
quinimo stanti Statum , quod bannitus possit impune occidi, permittere id non dicitui per assassinium de Assassinis loquetitia statuta non extenduntur ad alios homicidas i & de homicidio disponentia, A ssassimum non includunt i usque ad
ARGUMENTUMConaIusseu lectus in crimine Assum,
qua paena puniatur. M N a s poenae Asasinis impos
f tae tegulariter locum habent,etiam si omicidio non secuto. Extendendo ad praestantes fauorem, seu auxilium,quamuis post mandati acceptationem mandatum reuocauerit, si , mandatario fuerat deuentum ad actum proximum i secus, s re integra i quia tunc tantum intrat poena extraordinaria. Idem est in mandata. rio , qui adhuc tenetur eadem poena , e sectu non secuto. quamuis perficere potuistet, Ac noluisset , post deuentionem ad actum proximum : eoque sertius si solitus fuerit in eodem genere delinquere. quia tunc omnino est puniendus poena mortis naturalis. Extentindo ad auxiliatorem , auxilium cooperativum praestantem : Quod si per solam praesentiam, nihil propriis manibus egistet, tunc morte non secuta. poena mortis ordinaria non
potest imponi. In proposito actus proxi- Icimus tunc dicitur, quando Rit deuentum ad insultum , vel offensionem. Quod si ageretur de poena Statutaria, tunc AssaD snus ordinarie non punitur , nisi delicto consummato , praecipia si statuti vetha essent praeteriti temporis imperfecti; quia secus quando expreste de conatu dispo-
Neret. item quando mandatarius man- I Idatum non acceptauit, tunc cnim absque dubio mandans, tantum extra ordinem
arbitrio Iudicis eondemnatur : quod si homicidium Qisset secutum, videtur a Ceptatum nedum mandatum, sed etiam executio. Et tandem licet puniatur assectus , essessia non secuto I attamen non sunt ligatae manus Iudicis quin . mitiorem poenam imponere possit 1 usque ad
294쪽
' 18o Succi Pars decima-quarta
Excusationes in crimine vilissimj.
Ss Ass Ni VM proprie dicituri , t commuti, quando occidatur aliquis Clitistianiis : secus, si infidelis : ex quo commistum non dicitur per mandantem, quempiam vulnerari, aut percuti. Astasii nus enim dicitur ,IeindoscindM,clina ansemam a corpore scindit,lc separat. Et adeor 3 interuentio pecuniae eit necessaria, ut non commutatur ab eo , qui pmptiam iniuria prosequendo, auxiliatores couocat: S: ideo
pecunia debet intercedere ad aliquem occidendum immediate: nec committitur a Patre, mandate filio ut aliquem occidat: imo nec ab co , qui recepta pccunia com munem inimicum interficit. Extendendo, I ut nec Grastatores . seu latrones viarum, vel maris Piratae,proprie dicantur Assa sit niuiec qui pecunias subministrat manda- rario pro expensis, nec etiam sulficit , ut
quis dicatur Assassinus spes successionis iupet ita sua, vel suorum:vsque ad n. I . 3.
ARGUMENT V M. AFretussu conatus,o, quando, e quomodo puni.itur,cffecta nonsecuto.
F p E C T v s seu conatus puniri debeti cineiu non secuto. quando fuerit deuentum ad actum proximum, sed tantum poena extraordinaria praecipue in atrocissimis deliciisiquae qualia sunt 3 Iudic is arbitrio remittuntur. In crimine autem honaici dij, soltis occidendi animus ad aliquem actom perductus, mortis poena meretUr, etiam homicidio non secuto: Extendendo, ad crimen lenocinii. Et generaliter quando delictum de facili posset trahi in exemis plum perniciosum, vel esset accestarium prout in crimine Raptus : sed omni casu tantummodo imponitur poena extraordinaria. Sic & in poena spirituali, prout est Excommunicati .aliave Ecclesiasticae esu a requiritur misectio & consummatio
delicti: ec tutic est, quod poena Irregularitatis non insigitur in volentem homietadium perpetrare vi volens percutere Cle isticum vibrando in eum baculum nisi per-
Cusserit,non excommonicatur incommu- 3
nicatione impolita a lurcilicet pollit e communicari Excommunicatione ab homine : quoniam in poenis impolitis ipse Iure, vel ipso facto a lege, seu Matuto,wmiritur consummatio delicti. Extedendo ad elimen Falsi & Furti . seu quando ciuilitet agitur ad interesse in poenis conuentionalibus ac specifice in crimine Adulte rij. non punitur conatus eadent poena: Et generaliter de consuetudine fere totius Urbis, nunquam imponitur poena ordina- 4ria,effectu non secuto in quocumque delicto , etiam atroc istimo, praterquam in crimine haeresis, in quo sola cogitatio pertinax seu perseuerata cum cotiscnsu.55 vO.luntate cogitantis, punituri etiam quod ad aliquem exteriorem actum non fuerit peris ducta. Extendcndo ad matrimonium, si cogitatio fuerit verbis expressa: usque ad
Inflaturariis pamis, ari, O quomodo pu-
matur eonatus Oecta Mocmo. TA T v r I poena locum non habet . ut in supra diximus, nisi delicto conium..mato ι ex quo 'tatutum puniens eum qui saccessit ad castrum , Mon habet locum indeprehenso in via, dum pergebat ad Castrum:ac similiter puniens portantem blada extra Tetritorium, non comprehendit deprehensum in territorio blada portantem, si stracte de iure loquamuis licet de Consuetudine contrarium semetur, ne Statutum reddatur elusomim . etiam quod fuerat repertus per transitiam,& ideo punitur. Muli ue minus e fluctii non se- scuto imponi potest mena Statutaria, qua-do 'tatutum loquitur per verba praeteriti petiecti, vel suturi Subiunctivi, quod demin praeterito perfecto indicati . idem est in statuto puniente attenta tem vi lare mulierem, quia adhuc requirit con summationem delicti: sed tamen intellige, quod adhuc aliqua poena ektraordinaria imponi possit Quod la lex puniat eo-
natum , utique est seruanda . licet dura, de rigorosa. Verum si Statutum certapcrara puniret eum qui rapuerit rem alie
295쪽
De Homicidio Qua M. C X X V. 181
nam, habet locum etiam in eo qui sec- gerit ostium ut raperet, licet non abstule ω-ἡt, lint: sed Statuto puniente conatum, de Co-
natu illo intelligitur, qui perduelli, si ad E X V V aE ST. C X X V.
ac iam proximum , & immediatum, Et Pars I. agens seretit quidquid potuerit, nec per
cum remanserit quin delictum silerit se- A RG V M E NTVM.
Et tunc demum punitur conatus etiam Homicidium ad 2 ensem commissum ζs delicto non secuto, quando statuto ca- anelain quando puni Alesit. uente puniendus est qui missus fuerit aliquid facete , sed adhue requiritur actus I C a T Aushor materiam proposi- persectus, quia non dicitur quis missus, tae quaestionis amoenam,facilem 5 inisi ad actus persectionem deueniati & deleetibilem. Destiuio autem aliud non
omni casa Iudex habet arbitrium, mi- est, quam instantis imminentisve ostentiorem poenam imponendi 1 usque ad nsia sonis propulsatio:ex quo regulariter occi- merum II . - dens hominem ad sui desensionem troii. punitur, cum iusta desensio sit permissa an si omnibus, etiam Excommunicato, quinimo & Diabolo ue omni iure,etiam diuino, .
ratote, lege , Statuto, vel Consuetudine.
Pars II I. FYtendendo, ut pro sui defensione liceat occidere Aggressorem,etiam in soro con-AR G V MENTV a f. scientiae, quoeumque in loco,Vin Ecclen . - , in sa, quae per esulionem sanguinis hoc ea. Paenitentia m delaclis, quando susi, agetur se non polluitur nee indiget reconciliatio- Paenitenti ad paenum euudendum. ne. Et in tantum lieita est desensio, ut si iquis valens se defendere permittat se occi OEN I T EN T 1 Ain delictis, etiam di,mollisere peccat, & damnatus est. Ex quod ultra eogitationem fuerit dea quo Clericis. At Religiosis pro desensione
uentum ad aliquem actum remotum, fa- propriae personae.irregubritatis pcena non cit, etiam in atrocissmis, ut delinquens imponitus:& quod plus est, si in celebran- non puniatur r in dubio enim delictum do Missam fuerint ab aliquo armis insul- non prasumimr consuminatum propter rati,poterunt aggressorem occidere,& de- Poenitentiam , praecipue si sit occultum inde reuerti ad continuandam celebratio' quod si delictum non fuerit consommata nem. E contra, desensio licita est aduersiis 3 tum,non ex poenitentia, sed alia de causa, . Clericos, Monachos, Religiosos, Cardi- tunc tantum mitior poena imponitur. nales,dc ipsum Papam I & generaliter ad- Proposta Regula non procedit, quando uersiis furiosos, dormientes, εἴ quascum- . Poenitentia prouenit ex impedimento sa- que alias personas cuiuscumque generis, cti quoad totam poenam, licet mitior im- & quacumque dignitate fulgentes. Licitat o ponatur. Non habet locum in poenis ipso quoque est pro conseruatione propris ho-lure impositis nec prodest nost consum noris, quo casu non permittitur occidere, matum delictum: M se in furto,s fur sti. sed solum telistere: sed si ex tesilentiaratam rem Domino restituat, adhuc siitti quis poneretur in discriminc vitae , tunc cena tenetur, nisi statim restituat; quia liceret etiam occidere. Et pro defensone 4 tunc celeri poenitentia 3 satisfactione sui honoris, licet etiam occidere stuprato- purgatur. Prodest equidem plenitentia in rem:ac in proposto,ad excusandum occi- sero Conscientiae,quando res ad pristinam forem, ex eo quod occiderit ad sui necessatum reduci potest: in delictis eYtraor sariam desensionem, si issicit deducere exdmariis: quando agitur ciuiliter ad inter- verisimili probabili timore, ac diibita- esset aut actio originaliter non erat poena tione inimicorum, armoriala usu, 3e im iis ι & in pluribus aliis casibus, de quibun pulsione, si terror armorum sit iuIhus, caper Glos. in L qisi ea mente de fori. 3e dat in constantem virum, at interuenianturi Scribentes: Vsque adisse. 18 o. fgna , ac indicia manifesta ostensionis. Ex quo, si quis contra alium vulnerandi . vel occidendi causa ruat cum armis pcaesumitur insultatus eum tutet secisse
296쪽
ad sui necessariam defensonem omnem poenam evadit. Quinimo potest impune offendi praeparans se ad offendendum , de insultandum, si ex praeparatione
immineat periculum vitae. Licci enim I minantem seu iactantem Occi Here, prae uenir vulnerando, ac etiam occidendo,
dummodo ite minans si solitus minas exequi, quia homicidium dicitur fictum ad defensionem, quamuis insultatus nondum ab insultante fuerit percussus, cum non debeant expectari vulnera de percu L, sones: 8c propterea non est excommunieatus interficiens Clericum antequam
2b ipso percutiatur, si aggrestar Clericus suetit in promptu offendendi. Amplian.
do vi occidere liceat aggressorem, non solum quando insultatus stat in discrimine vitae, sed etiam quando imminet periculum alicuius grauis iniuriae personalis, cum aliter euadere non possit. Et adde-dinsonem homicidium dicitur commicsum , quando quis alterum occidit iussu, de mandato alicuius potentis superioris comminantis mortem, nisi occidat. Non tamen licitum cst per tete illum qui tantummodo verbalem iniuriam infert, sed etiam hoe casu non imponitur poena ordinaria I verum si iniurians esset vilis, iniuriatiis autem Nobilis, quamuis percu
terer , omnino poenam euaderet : usque ad num. Io i
Limita modo propositam Regulam 8 non procedere aduersus Magistratum, qui licet iniuste aliquid faciat, non potest illi a priuato resisti: sic pariter hoc prohibetur filio aduersus patrem 1 seruo aduersus Dominum ue famulo, seu sentitori aduersus Patronum. Discipulo aduersus Magistrum i uxori aduersus Maritum ι' Monacho aduersus Abbatem ; de gener liter aduersus cos, quibus reuerentia des betur, Quod intellige, nisi ab omnibus
praedictis immoderate , de atrociter an iis, mo oci idendi, percusio, seu vulnus procedcret , quia tunc nihil est quod impediat quin de ipsi pollini impune se tueri:
Et tunc demum offensionem illatam Io propulsare licet , quando illa iniuste inseratur : cx quo bannitus, qui vigore Statuti potest impune offendi, non potest ipse aduersus se offendentem defendere , si Ostendatur ex causa publicie utilitatis , secus si ex odio particulari. Aggressior autem , etiam s tibi resistens excedat moderamen inculpatae tutelae, ob id aggres-s, eum occidat, dicere non potest. hoc secille ad sui necessariam defensionem, quia propter causam data incurrit poeia
Generaliter vero intellige dummodo xt suerit sematum moderamen inculpatae tuis telae , alias secus : 3e quia quod quis occiderit hominem ad sui defensionem mini. me praesumitur , ideo hoc probari debet sed de hac materia vide insta, p. I. sui Moua ams, ubi latissime de hac materia
pertractatur: sic Aos hor usque adn. I ao.
Insiliatus, qui se redo poterat euadere manus Atares oris, in non aufugit , sed illam occidit , an in quomodo
N svLTA Tvs fugere non tenetur, ac potest aggressorem occi- radere. Quod intellige s fugiendo poneret se an disci mille vitae, pra sertim ut ab aggressore offenderetur, de ei fugam arripere verecundum esset: sed Clerici qui se
giendo possimi se saluare, si persistendo
aggressorem occidant, Irregulares fiunt. Quidquid tamen si de Iure Canonico, 1 de in foro conscientiae, certum est nemi nem teneri sugam arripere, de s persistem do Aggressorem occidat, non nisi extraordinem potest puniri: usque ad n. 39.
ARGUMENTUM Occiares unum, volens occidere alium ἰqua poma puniatur.
Cc in B us se defendendo. non aggressorem , seu offendentem' i sed alium Τertium, non punitur : licet Alij contra A mpinando, quod de occidens pro sui defensione Mediatorem, scilicet, qui se in rixa interponit ad eam sedandam, volens tamen Occidere aggresb- Icm, non puniatur. Alii contra. Prove
ipse Mediator , si se videat in periculo vitae , potest rixantem occidere : imo etiam potest rixantem insultantem,& exi stentem
297쪽
De Homicidio Quaesi. C X X V. 18 a
lentem in periculo vitae defendere, &Aggressorem impune occidere: quinimode etiam socium Aggressetis. Si vero Ter-II tius occidatur excedendo moderamen inculpatae tutelae, poena arbitraria imponitur : quod pariter proredit per modum culpae si volens occidete Titium , occidat Caium : sic pariter iniurians unum pro alio. dummodo adsit dolus, quia percutiendo Clericum unum, percutere volens Clericum alierum, poena Excommunicationis inciat turr usque ad n . 67.
Pro defensone rerum, quanilo licet reyia semiam furere, GInua ore eu
surem octi iere. NE F et v s et o licita est non solumpto defensone sui corporis , sed
ctiam pio defensione rerum suarum i dcpto te peratione illarum , licet occidere furem, quamuis ipse Dominus non sit in periculo vitae, dummodo aliter recuperare non possit; quia pro defensione rerum suarum, quandocunque licita est de- sensio aduersus violentiam turbatniam, pro manulentione su e post essionis, de aduersus violentiam ablativam pro recupeis ratione eiusdem. Extendensso ut liceat pro defensone retum suarum conuocare amicos, vicinos,& Atmatos. Vniuerstati
quoque defensio terum suarum permissa est: quin imo& simplici detentora,& possidenti alieno nomine, quamuis iniuste Iir quia licet etiam Cletico inuaseri resisterea dummodo sic defendens sit positus in disi crimine vitae. Ampliando, quod si spoliator Osserat praestare cautionem de restituendo possessionem, spoliatus eam non tenetur recipere, de desistere ab ea recuperanda : quinimo nec supersedere quando amici promittant, sese interposituros, 3c reintegrationem procuratoros: usque
Iurem occidere licet non solum post. I 8 quam stitatus est, sed etiam ante furtum, dum se ad furandum praeparat, adeo ut nee sibi suti sit licita defensio aduersus occidere volentem & eo fortius, licet oc- videte furem nocturnum. nis se capi permittat : de eo magis agrorum nocturnum
depopulatorem , de stratarum latrones, seti publicatum viarum grai satines; nec tenetur de homicidio, qui ad capiendum furem, vel etiam ad ipsum praecipitandum apposuit offendiculum et laqueum in aliqua fenestra. Hac omnia intellige, dummodo homicidium committatur incontinctati, vel post exspoliationem quam primum , dc quantocitius possit, de incontinenti quis dicitur recuperare possessionem , quando hoc fiat habita notitia, licet temporis interuallum intercesserit. Clericis VcY1 hoe Is non licet, nisi cilciat positi in periculo vitae r licet multi velint possc, & ei permitti quocumque casia, etiam absque periculo irregularitatis, praecipue occidendo furem nocturnum. Et demum pro defensone rei licitum est hominem occidere, . quando scilicet esset res magni pretij. surresistentiam faceret, vel fugam arriperet I furem autem diumum non licet occidere , nisi se defendat, vel alias dominus tessuratas recuperare non pollet: eoque magis , si alitet apprehendi posset, te ad ludicem ducit sed oceidentis astertioni sta- 1 oret , quod alitet se, suaque defendere non poterat. Quod si excedat, non punitur poena mortis, sed alia mitiora: vsque ad
Homici litim commissum pro defensitone
alto ius , an, ' quis io impumbile ' ' an quis teneatur ulterum insuit. tum dejendere. UE r E N s i o a Iure permissa est, Ac non solum pro sui ipsus defensione, sed etiam pro de sensione alterius, etiam extranei, de incogniti. quem pro pterea si quis ab altero insultatum, de in periculo vitae constitutum agnoscat, po- . test sine metu incursus alicuius poenae
Aggressorem occidere, etiam pro defensione inimici , de extranei i quamuis se defendens ,& oecidens si Clericus. Multoque magis permissa est defenso pro sui Coniunctis, Λ propinquis. Ex quo , s videam fiatrem meum rixantem, de ad ti-xam accurro, & rixantem cum meo fratre
occidam , licet ipse rixans non sit Ag - Α a 4 gressot
298쪽
gressor, punior tantum de excessu arbitrarie i de teneor de homicidio cula a posse. Extende ad socium itineris, indiscrimine vitae constitutum. Quod pro de sensione sui Domini, de in vicino pro de sensione vicini. sic δc ratione ossicii, Offcialis tenetur scandalis obviare , ac subdites oppressos defendere prout e contra,Cives,& Oppidani tenent ut defendere eo tum ossicialem insultatum.
de hinc vatilli, S: subditi, Dominos sa 3 Diae celant, Episcopum , Monachi Abbatem. Non etiam quis tenetur de sendendo insultatum ponere se in discrimine vitae; quamuis teneatur saltem in soro conscientiae defendere, si id facete possit absque suo periculo usque adnia.
Moderamim incupatae tutela , quandassica is seruatumste contra qaomodo excesus puniatur. M E cvLA sit, quod tunc ἡemum
N hom eidium. ad defensam comis missum non puniatur, quando scilicet in eo suetit seruatum moderamen in-' culpatae tutelae, de ad hoc ut nullam patiatur poenam, omnino illud seruare debet, sedula quacunque culpa de sic
' quando de sentio si incontinenti in ipso: tuo gens onis,& in eadem rixa quod si singularitet in capite percussus, de in terram cadens soporatus, postea ad se reuersus percussiorem adstantem repercusserit. inconi in cnii offendere dicitur a quamui, media intercesserit ali sua hora. Moderamen autem inculpatae iti telae consistit in re odo se defendendi , sed quia non potest statera prae manibus haberi in petcutiendo, non scsubtiliter est attendendum sed iusto at- ,1 ,bitrio boni iudicis decidendum Quandoque etiam istud moderamen exceditur respectu causae dc armorum , quoniam si aliquis aggrediatur cum eo se, non debet insultatus se defendere eum aret,ibuco, se de agere dientem pugnis, non licet occidere serro: verius tamen est.quod possit vulnerari cum armis inuasor, seu offensor, si aliter ab osesso ne, At inuasione quis liberari noti possit:
ex quo inaequalitas armorum non tolli emoderamen inculpatae tutelaei videlicet quando pugno insulta ius erat vir not
bilis, vel talis, cui turpe erat pugnum sustinere,potest armis ci seu de re, ectan. tum dicitur in leuissima culpa: usque ad
Et an quis defendendo Personam.&res, seruauerit modaramen inculpatae et stutelae, maxime atte denta est qualitas Personatum, quia licet AEnsistat in aequalitate ossensionis, Ec de sensionis, attamen veritas est, quod si insultans fuerit sortior insialta io,huic licebit excedere in qualitate desens nis,&annorum ac e contra, s Aggressor esset puer, vel aliter debilis,insultatas autem robustus,Bc fortis, tunc si armis utatur, Ac aggressorem vulne et, Ee occidat, non dicitur sqruatum hoc moderamen. Et licet pariter non dicatur seruatum , nisi quis existat in suae vitae periculo, ait amen si urgeat timor iniuriae personalis, cui Esest magna demonstratio, auxilij imploratio , adhuc dicitur seruatum : dc quocunque casu, generaliter arbitrio ludicis remittitur , quando dicatur seruatum , nec ne. Quod s moderamen e cedatur tantummodo leuissima culpa, tunc excessus ni,n punitur deuissima au tem culpa consistit circa tria requisita, nempe arma, tempus.& modum percutiendi quod s esee datur in uno ex dictis tribus, tunc proprie leuissima culpa dicitur; s circa δuo, leuis 3 s quod tria,
lata,quae extraordinarie punitur. In du- 13bio vero . excessus potius praesumitur culpa, quam dolo I Ec ideo nunquam dicitur excessum ex proposto, nisi quoad Excommunicationem,& Irregularitatem i usque ad n . is.
mmmmmmmmmmmmEX QUAEST. CXXV. Pars VII. g. I.
ARGUMENTURI.stuando debeat probari quem occidisse ad sui defensonem.
12 D de sensionem occidisse pro-Nu bandum est per Allegantem , dc
hinc confitens Occidi ile ad sui de sensionem, omnino punitur, reiecta qualiMxe consessionis: imo non sussicit probatu
299쪽
De Homicidio Qua s C X X V. 1 8 e
bare defensionem.nisi etiam ista probe- ur necessaria,quamuis ad hoc probandum sussiciant praesumptiones, admit tantur Testes inhabiles , Domestici, Consanguinei, deponentes per ver 30 bum , Credo, dc similes probationes tquinimo &per coniecturas,&praesuinetiones , quia probata defensione, censetur probata eius necessitas;cum rcgulariter potius presumatur factum adde sensionem quam ad vindictamusque ad n. 3 ἴ-
Pessor quod quis fuerit , quando
probetur. IEC TvRIs probaturque fuisse A ggressorem.& de hoc Iudicis arbitrio statur. Aggressor autem praesumitur is, qui magis rixosus, magis animosus . & magis audax erat, seu qui robustior,& ferocior.P sumitur insuper iunior, & ex genere armorum, vel qui armatus erat, altero arma non habente. Deprehenditur ex verbis Corrixantium, ex tempore, M IOco,ex associaticiisne,ex causa inimicitiae, & ex quam plu- . ribus coniecturis , de quibus Author loquitur remissiuE ad Vulpel. Cons. II 8. 3 pertot. Sed quando hine inde adsint prae,sumptio ues pro Aggretare, bc Aggreta, tunc una tollit aliam, & plures vincunt minores ι si autem sine pares, praeferuntur, quae militant ad fauorem Rei inquisiti, imo ex solis coniecturis simplicibus, Aggressor non condemna tur, nisi sint violentiae, & indubitataeiviaque ad m483. retri, vetet in rei det tu, Noli P
Quando non constat quis fuerit Amressiti quomodo fi procedendum ad condem
ij x duobus Rixantibus, si nescia-33 tor quis corum suerix Aggressior,
neuter condemnari debet, secundum Aliquos. Sed quia Alij contra ι in hac contrarietate aliquos casus fingit Au-
Primus est, quando ex duobus Rixantibus,nemo fuit vulneratus,& tunc, 34 aut leuiter ambo puniuntur, aut quia carcerati satisfecerunt , libere dimit
Secundus , quando sic atrociter se vulnerarunt, ut ambo mortui reman- 3yserint, nisi appareat saltem praesumpti-ue quis fuit Aggressor, Iustitia silet, re ambo absoluuntur. Tertius,quando ambo Rixantes vulnerati reperiuntur, magis vulneratus 36 praesumitur Aggressor. Quartus, quando ambo reperiunturaeque vulnerati,& tunc ambo aeque pu- 3γ
Quintus , quando unus reperitur mortuus, alter vero vivus, Zc dicit se 18 insultatum, tunc eius assertioni creditur. Αlij contra. Sextus, quando Vnus tantum reperitur vulneratus, ec tunc non vulneratus 39praesumitur Aggressior. Alij contra. Septimus, quando uterque uno Eceodem tempore inuicem aggrediun- Α tur, tunc inuicem puniuntur. Licet Alij
Octauus , quando agitur de fracta pace, si nesciacur quis fuerit Aggressor, 4 neuter de facta pace tenetur. Nonus , quando non constat quis fuerit Aggreuor, contra neutrum pG htest deueniri ad Torturam, quidquid vatij varia dicanti usque ad O. Jo .
EX QUAEST. CXXV. Pars VII. g. IV.
A R G U M E N T V M. Prouocatus quando quis dicatur , quomodo probeιur prouocatis. ij Rouoc A Tio probatur conie-ς cturis, ex quo, qui primo rixam 43 incepit dicitur in culpa r at prouocator est ille, quo malitia initium sumit, ad iram prouocat, primo incipit verbis iniuriosis , verba superba seu minatoria proseri, primo evaginat Arma , sed ex hoc non inducitur Aggresso. Item qui Primo, percutit dicatur Prouocatus;sed verius
300쪽
verius est, quod praesumatur Prouocator, ερ Aggretare certe tamen Prouocatus est ille, qui fuit diffida tu, ad arma, vel mentita accepit: usque ad nsn. 3 16.
Homici lium quando dicatur 2olosum, quando culposum , quando casualiquando simplex, quan io deliberatum,
supraemeditarum, quando ex indis is commissum probesar , in de eorum
paenis O Mici DivM dolosum dicitur illud quod committitur ex volun istate. 8c animo occidendi quod idem estae homicidium ex proposito commisi sum. Culposum, Ec non dolosum, quod committitur sne animo occidendi. Casuale in quo nec dolus, nec ulla culpa in te uenit. Dolosum rursus distingui. tur, quia aliud est si inplex non delibe ratum, neque praemeditatum, nisi tempore commissi homicidij, aliud vel δdeliberatum, dc praemeditatum, resolutum ex interuallo in mente occidentis,& pto vi vulgo dicitur, unum a sangue catis, aliud a Iangae f/ddo. Et hine homicidium simplex dicitur,quod in pura
rixa committitur 3 praemeditatum autem , quod committitur ex interuallo a
voe fedas. Homicidium ex proposito , de deliberate commissum non Aieitur nisi industria , vel insidiae intercesserint. de triplici modo committitur, proditorie scilicet, per insidias, &perassassinium. Quibus praemissis in genere, deueniendum ad exempla latium homicidiorum. Cui polum, seu Casuale dicitur, quando quis lapide quem versus canem proiecit, transeuntem oceiditi quo casu si proiecerit ad sui necessariam defensionem , nulla poena tenetur. Item in eo, qui proiiciendo lapidem, non credens aliquem occidere, fortuito occidit, de tune mitior poena imponitur: In eo, qui ex fenestra lapidem proiecit, dc Transeuntem occidit: Quando quis ex alto cadens, alterum occidit: Quando putator ex arbore ramum deiiciens, de non proclamans, Praetereuntem occiderit ; quod si proclamauerit, in nulla
dicitur culpa. an Architecto, qui cum Machinam sustulisset, & eam non bene ligasset, cadendo, aliquem occiderit: vs. que ad n.as Homicidium ea ale dicitur quando quis equo currens, Ze non ualens illum εretinere, sc currendo aliquem Occiderit. Quando quis venando , telo inseram missu, vel archi buso exploso, alierum occidit: sed in hoc Iudex aduertere debet, an ad si aliqua culpa,& sec un-ddm eam, poenam imponere. Homici 7dium commissum in ludo aliquando reputatur culpolum,aliqua do casuale de quandoque etiam dolosum. Dclosum, quando umus Collusor dedit operam etiam in ludo permisso, de Collusorem a interfecit. Culposum quando. vel res pectu occisoris in eo intercedit aliqua culpa Casuale quado in colluctatione, seu alio ludo licito, nulla praecesse iit culpa. Homicidium dicitur ealoale, quando pulsando campanas cecidit tintinnabulum , 8c oceidit transeuntem. Item quando quis impellat sorioito alia quem habentem in manibus gladium evaginatu, ex quo impullus vulneraaus . moriatur. Homicidium culpo sum extraordinem , 5c arbitrio l udicis punitur iuxua facti, 5c Personarum qualitatem. Homicidium in rixa commissum, nun- squid dicatur culposum , an vero ritius dolosum a Vatij uaria dicunt i Aώιλνsrmat, poenam mortis e sse imponendam , ii constet, quod occisor fuerit 'rixae Author, de Prouocator. Homicidia culpo sum , non punitur poena mortis, etiam quod eulpa lata suerit commis sum i quia, ubi agitur de poena corporali , culpa lata non aequiparatur dolo e Iocommisso ui culpa letii, militiri, de extraordinaria poena: icuti sun a culpa, seu casu commissoni, cessante dolo,dc culpa, nullo modo punitum usque ad n. 6o.
mmmmmmmimmmmmmo, EX QUAEST. CXXVI.
Pars II. A R G y M E N T V M. Dans operum rei allicita, quando, c Pap a puniatur de eo, quod pra: cretita intentionem conIingit.
A N s operam rei illicitae, tenetur de omni eo, quod icquitur prVter ii illius