장음표시 사용
301쪽
alicultas particularis necem . sed per cauarcique cius mortem,quia non accidens tantum ad illam se habct, dum iudex certus crat reum vita aperit enim quid leges contineant:spriuare, rcuera citet irregularis,quia non exequitur autem poenam a lege i aliquid exercuisset, quod tenderct positam;quare quamuis edat tracta- ad vindictam sanguinis, ut loqiuintus, quibus iudices ad caulas crimi- tur iura: si autem iam animo destinates pertractandas instruat, & in narat eam poenam iudex,qui tamen concione hortetur iudices ad casti- voluit alterius lenium inquirere, grados sontes, aut etiam auuior sit clara non fuerit operatus ex co con- Principi, ut legem capitalem an-istio , non incurretur irregularitas ciat, non fit irregularis, ex Speculat. ratione illius consili j: iccus autem Archidiac. Hostiens. Anton.quos se-Idicendum ellet , si iudex fluctuan-quitur Sylv. v. homicidium s. q. 7. rem,& dubium animum ex ea respo-Maiol. lib. a. cap. s. num. 9. & Io. sione confirmauit. Ita Ugolin. in Henriq. lib.et4. cap. la. num.6. Sayr.lquibus tamen videndum est, quod lib. 6. cap. 18. num. 21. Ugolin. cap.9. monet in hanc rem Henriq. & Soto g. 2. num. 2. s. & 6. quandoquidemit cis inserius adducendis , ut in qu neque oeem, neque auxilium, ne-ixus , sue coinsiliari j, si ut alteriusque connitum in casum istuin par-icuiuscumque coopcrantis in illam. ticularem conseri Doctor , quem mortem sit notabilis S aestimabilis,
consuluisti,alioqui Doctores, qui deinam si leuis admodum & cxigua sit
variis criminum poenis voce , aut eiusmodi cooperatio , cx illa nouscripto disputasse tu, fierent irregu-issequetur irregularitas; itaque si scrutares ; si eorum discipuli, aut lecto-lpulus potius, quam dubium euulsus res deinde iudices fierciat, atque exlsit iudicr, Doctoris, quem consu-
ipsorum doctrina aliquos damna-iluit, responsione , non existimarem rent. hunc Doctorem irregularem; tirunb. Secundo , quando quis interro- l ea tabet elle ista responsio , aliave satur de aliquo reo particulari, an : cooperatio; ut ratione illius dicatur hi miniacndus capite , aut strangu- quis tractare, sue agitare causas san-landus, non debet id allerere, neque guinis, aut aliquid quod ad vindictiam dicere, magnum sore pericu-lctana languinis tendat, exercere, id -- lum, si impunicus euadat, ut patet enim requiri ad hanc irregularita- ex cap. ex litteris. de excessib. Prae-item , omnino supponit Bonifac. inlatorum ; dicere tamen poterit, uticitat. cap. in. ne Clerici, vel Mona-
consulat leges, istas sequatur , suo chi in 6. ut ipsius verbis legenti fungatur officio, servet hdem, quam constabit. ea in parte debet Reipublicae,potest Tcrtia. Hinc porro videas, quid etiam aperire, quid definiant legesissentiendum sit de communi distin-
de hoc crimine , homicidio, V. gr.lctione, nimirum contuli uin de cri- aut furto; hac enirn responsione,aut mine. siue in genere, siue in specie, alia simili nihil per se influit mor- an mortem mereatur, potIc respontein rei, cam tantum declaret ius &sderi mereri absque nota irregatar1- leges. Si autem suspendendum elle talis , quando tu uc non im1mnet ea. diceret , aut omnino puniendum , Ius in prasenis, s autem tunc immineis
302쪽
ret caseus in praesenti,non posse respondere, nisi in uniuersum, ut leges &iura inspiciat, alios consulat,ic non posse in causa sanguinis quidquam diccre, aliave similia. Hanc regulam tradidit Panorm. in cap. cx litteris, de excessib. Praelator. & rcfert Tabien. vetb. Irregularitas a. f. q. sequuntiar enim Hostiens. Archidiacon.Mari. Socin.Speculator,adduisti ab Ugolino cap. i. g. 1. num. I. in ter tia opinione, quibus alios accenset Sayt.lib.6. cap. I 8. num. 23. Idcirco
enim censent hi DD. contuitum depraesenti reo irregularem esse , si respondeat illius crimen dignum
esse morte,quia videtur ea responsio influere in mortem deinde consequutum, quod non contingit,quando non agitur de praesenti aliquoreo & delicto, cuius causa tunc in iudicio agitatur. Itaque videndum erit, an reuera Din sua responsone causet ita rei mortem, ut dic tur ratione illius causam sanguinis agitare , aut vindictam sanguinis exercere,siue consulatur de reo prae senti , siue de non praesenti, siue in genere,siue in specie,quod fere continget,quando non inducet iudicem ad hanc poenam inserendam, neque aut praecipiet, aut ita cori let, Vt
vi illius consilij dicendus sit damnatus reus , quod docet glossa in cap. ex litteri s,de excessib.Praelator.Verb. consuluit. Molin. tract. 3. dii p.74. &Layman lib. 3. tract. 3. pari. 3. cap. I. mun. q. Quare tandem existimo id totum relinquendum esse prudentis
arbitrio, qui expendat, quid ferat responsio , & quem influxum in rci mortem spectatis omnibus circumstantiis habuerit.
Di FFICULTAs IX. An Confessarius , qui negat abs-lutionem iudici nolenti punire
latis sequuta illius res morte'
Auila disp. s. icch. 1. dub. 6. concl. 4. reserens aliquos Magistros. Molin trach. 3. disp. 7 . n. 8. Kon. disp.r 84 num. . 6. Reginald. lib. 3o. num. 1 38. Pr rosit. in 3. pari. q. s. de irregulis
num .8. Quare hic Consessarius negare poterit absolutionem iudici,ni
si proponat se facturum id ad quod
tenetur, aut puniturum reum secundum leges, probant DD. allati, quia iste Consessarius non influit nisi remote , & per accidens in rei mortem, neque enim dicit iudici: Interfice reum , aut iube illum suspendi ;verum quamuis fatear Consellarium non iubere disertis verbis mortem rei, eam tamen rcnera causit suo consilio , aut negatione absolutionis,primus enim iudicem qui omnino decreuit,non punire reum, quent tamen leges capite damnant, idque totum apcrit Consellario , qui monet , immo dc urget iudicem, ut legem exequatur, hoc est , capite minuat reum, & nisi spondeat se id facturum , negat absolutioncm sacramentalem. Quare iudex tandem persuasus,recipit te puniturum rcum poena condigna, quod deinde praestat, licet inuiciisin tantum ut mani datis consessirij pareat : in eo casu
303쪽
non video quomodo cosilium Con- lsestarij non influat per se directe dc 'proximὸ in mortem rei, etiamsi non dixerit iudici expressis verbis, ut interficere ut damnaret reumineque enim tam attendenda sunt verba,
quam illis subiecta sententia, alioquin ludimus, Sc ludimur in re admodum scria.
Ratio igitur nostri consectarij petenda est ex regulis positis initio
quaestionis , nimirum nunquam incurri irregularitatem ex homicidio sequuto ex actione, quam quis sine peccato omittere non potuit, alioquin Ecclesia induceret ad peccandum metu incurrendae itregularitatis; atqui Consessarius non potest omittere hoc consilium, aut etiam imperium erga iudicem poenitentem, peccabit enim si det absolutionem perseueranti in peccato mortali,& si nou moneat ipsum, ne peccare pergat , dc omnino exequacturid ad quod tenetur, aut deponat in ea causa iudicis personam, aliamve rationem ineat, qua fiat immunis culpae; quare etiamsi haec monitio, aut etiam iussio,vel minae Consessath causa sint supplicii extremi, quoessicietur reus, qui por iniustitiam iudicis , poenas alioquin euasisset, non erit irregularis Consulsarius, qui nonnis necessitate ineuitabili
eius morti cooperatus est, ac Proinde non intendit Vindictam ranguinis , neque contra mansuetudinem peccauit , sed ossicio, quod sine peccato mittere nequibat, functus est.
An Confessarius qui consulit reo
inridice interrogato fateri cri- .men, fiat irregularis pereunse
reo 'D Espondetur negando irregula- si
L ritatem contrahi ab eo Consessario,quoties imperat criminis confessionem, ad quam tenebatur reus, cum Aussa sech. r. cit. dub.7. Jc aliis
Magistris apud ipsum. Henriq. lib.
cap.citari. Diana resolui. 99.trael. 2. q. pari. Laym. dc Bonac. loc. adductis. 3c Vgolin. cap. I 6. num. 2. cum aliqua tamen limitatione, nimirum si reus teneatur fateri crimen. PrObant hoc conlectarium D D. quia
Consessarius tunc concurrit tantum ex parte patientis mortem , non a
tem illam inserentis; quae probatio nulla est , nam si quis consideret alteri , ut iniret viam infestam pr. T-donibus, aut hcstium insidiis , de praevidisset eius caedem sequuturam,
neret irregularis,& tamen non concurreret nisi ex parte inconsulto obiicientis se periculo. Probant secundo , quia mors sequuta est per accidens , dc praeter intentionem Confessarij, qui vacabat rei licitae, Verum clim ellet moraliter,& influtibiliter connexa mors poenitentis cum actione Consessari j, qui eam Fraeuidere potuit, ac de Suit, non cst omnino per accidens, sed in directe volita: quod autem vacaret rei licitae , facit tantum , ut non peccauerit Consessarius, non autem ut non incurrerit irrcgularitatem ex solo deinsecta. nisi dicas, quotlas vindicta per se non intenditur, non esse defectum lenitatis , cum tamen BOni-
304쪽
fac. VIII in cap. fin. ne Clelici. vel Monachi in 6. requirat aliquid, quod pet se tendat ad vindictam languinis, quod reuera non facit haec actio , dc motatio Consolari j; atque ex hoc capite non male dici poterit vitari irregularitatem in nostro casu. Vera nihilominus ratio est eadem,
quae supelioris conisecta iij quam
etiam allegat V golin. nam vel reus iuridice interrogatus rener .r ad mentem iudicis re spondere , vel non tenetur, ii primum Cons si tritis obligatur ex tuo munere urgcre paenitentem ad hanc consessionem , quam sine nouo p cccato nequit omittere, dc
nisi Oareat, Consei latius illi nesa bit absolut orie, pecca et enim ipsum absoluendo; quare quamuis ratione illius c. nfessonis Ddice a reo imperio Confestar j puniatur reus, non fiet irregularis Coosellarius qui non potuit omittere quod secit ; de ineuitabili necessitate concurrit ad morrem rei, dc Darie , ut argumentat lar Ugolin vix ullus Conseilarius vellet audire reorum isto tum cons 'ssiones metu irregulari tatis incurrendae,quandoquidem vix illam euitare possent si sungi
vellent suo munere. Si autem reus non tenebatur sateri crimen, quia neque semi picue probatum erat, nequc a competenti iud: ce interrogabatur, quia ex non improbili sententia D D. ubi agitur de capite , non tenetur ad iudicis mentem respondcre quamuis iuridice intcrrogerur, peccat conssarius qui reum non iuridaee interrogatum cogit lateri crimcn , S si ex ea consessione rei mors s quatur, su itregularis , non quia peccauit, aut quia vacati it rebi lucitat . ut ait Ugo-l in. nam praeterquam quod illa distinctio rei licitae, de ill: citae , ex qua se oriatur homicidium, inutilis est ad conti aliendam irregularitatem, uti pridem docuimuς, si culpa Consessa rij attenderetur hoc loco, contraheret irregularitatem ex delicto homicidi j , & non tantum desectu lenit lis. Ratio igitur huius irregularitatis est,quia concurrit ad mortem rei absque ulla necessitate, siue peccet , siue
non prccci, non moror. Quare idem dicendum mihi videtur, quoties reus iuridice interrogatus oblimato negat
crimen , Sc Consessarius doctus probe istit illum ex probabili sententia non teneri culpam explicare , sed posse ambigua te sponsione , & rcs ictione mentali iudicem qilaesito itin deludere ; si enim illuna urget, de Obli- g t ad fatendum , indeque scqi a turmors, crit irregularis; quia finitiis. ad neccssario motaliter . sue infuli- biliter L qui vidit rei morte, ad quam
pioinde volens proxime, de duecte concyirri: , quamuis id non intendat dueelc; neque excusatur vlla lineuitabili necessitate ; poterat enim tuto,
3c absque conscientia Religionis sequi opinionem liberantem reum ab obligatione sutendi criminis , quandoquidem serebat illam esse pio babilem , non cogebatur itaque reum ad eam criminis manifestatio irem cum
celto sui capitis periculo obligare , senim Contessarius existimallet. improbabilem et Ie sententiam reo sauci Hem in hac parte, ac proinde se omnino obsti in gi . ut suo sungat ut
munere, dc poenitentem capacem reddat absolutionis sacramentalis, abieiecta omni peccandi voluntate, ipsum obligare debet ad fatendum crimen, vitab; tque irregularitarem , quia
eo casu non concurrit ad ici mortem.
nisi coactus ineuitabili necessitate cxilla hypothesi. Quod si reus velit fateri crimen, id poterit permittere Confestatiusquamuis sciat ipsum ad id minime
305쪽
teneri, immδ & hortari, ut eam manifestationem in delicti expiationem siciat, atque etiam, ut morti conse tiat, sententiamque iam Lia in acce-Pret , neqiae ab ea appellet iniuste, nam si iuridica appellatione uti velit, non debet illum impedire, ne eius mortem acceleret non sine irregularitatis nota, ut iidem DD. tradunt.
D ip FICvLTAs XI. Euandonam accusator fiat irregu laris, se an protestatione excusetur py Espo NDEo, eum omnem, qui in In eausa criminali criminaliter accusat alium, petendo vindictam, fieri irregularem, sequuta eius morte, vel mutilatione; secus vero si fatisfactionem duntaxat postillet pro iniuria sibi rebusque suis illata necessaria tamen erit pro soro externo protestatio non expetendi vindictam, tum in laicis tum in Clericis. Obserua idum est causam crimina lem diei eam omnem , in qua de crimine agitur. Haec autem causa vel ciuiliter, vel criminaliter tractari po. terit , uti fatentur DD. communiter apud Iulium Clar. in practi c. cci min. Iib. s. f. fin. quaeli. i. criminaliter quidem agitur, quando actio per se tendit lad punitionem rei, & poenam ordinariam lege lla tutam : ciuiliter autem lagitur de delicto, quoties non agi rurde vindicta . sed de recuperatione damni illati per tale delictum , aut lidamnum illatum sit irreparabile, &in i utia accepta nulla possit sat sLcti ne deleri, ut pio: ideatura iudice , ne malum ulterius serpat, aut ne simile damnum inseratur, siue, ut loquJtur in sua coniiuutione Boni sae ne contra accusatorem deinceps talia praefumantur. Vnde intelliges vulgarem di
stinctionem glossae in lege 3. is de s
pulchro violato. ver b. centum aureo
rum, criminaliter agi quando ad commodum publicum poena insertur; ciuiliter autem, quando commodum priuatuin spectatur, quam glossain communiter receptam elle passim testantur DD. & Iulius Clar. quaest I. cit. Commodum porro priuatum non
exigit vindictam sanguinis, sed solam reparationem damni, & iniuriae, aut eius imposterum propulsationem,c sim commodum publicum' non tantum in poena pecuniaria fisco applicanda consistat, sed etiam in ipsa vindicta sanguinis, quantum nimirum interest Reipublicae crimina puniri. His obseruatis facile sierit intellisere doctrinam nostii conscctarii. Dixi igitur primo, eum Omnem,
qui alium criminaliter accusat, conmtrahere irregularitatem , si iudex ac .cusato morte ira, aut inutilationein inferat. ita oinnes DD. statim adduceκ-
di, & liquido colligitur ex constaturione Boni Dei j VIII. cap. 2. de homicidio , in o. Negat enim Clericos, qui querelam de suis mani fustatori. bus deponunt apud iudices, esIe irre gulares , si petant emenοι- ρμι fieri,
σ yrouideri, ne de catero confra eos ta
tia fraesumantur, protestando exfre11e, quod ad ι indictam , seu poenam sangui-nμ non intendum Supponit igitur Pontifex hos accusatotes , si criminaliter accusarent, petendo punitionem criminis, & non suum intercise , uti loquun or DD. esse irregulares; &sane ratio est, quia tunc intendatur de
postulat ut duecie& per se vindicta
sanguinis , atque in eam proxime de per se concurritur ab accusatore, qui illam intendit, non suam tantum o 'sensionem, aut satisfictionem , aut mali impendentis amolitionem . aut
306쪽
qui dis constat pugnare cum mansuetudine, quam in liuis ministris Ecclesia postulat, iudex enim non agit nisi ad initantiam accusatoris, qui ipsum
urget agere ex iure & lege , quae cum illi crimini decreuerit mortem, aut
mutilationem , qui postulat agi ex siege,postulat mortem, aut mutilatio-tem inferri reo. Quare non satis intelligo , quod Molin. train. 3. disp. 8.mini. 4. dixit non peccare actores Clericus, qui tantum sua que tela in-rendunt puniri reum, neque laborant, quinam poena puniatur, siue mortis,
siue mutilationis, si ea dignus sit, Selicet praeuideant mortem intelligendam. nam si postulet quis reum puniri ex lege, quae mortem illi decie-Mit, reuera postulat ipsum puniri mor-xe ; quare sit peccet postulando mortem rei , uti peccant Clerici ptopter prohibitionem illis factam, peccabit petendo, ut puniatur ex lege, maximes conscius sit poenae mortis, ea lege, ex qua agi vult, statum. Atque hane irregulati talem iam diu in usu suis Iepiobat Maiol. lib. a cap. 7. de Gregor. Turon. lib. de gloria Martyr. cap. 7 1. de Sacerdote , qui furem acclisaiat de
equo sibi soblato. sed .bi ultimo supplicio afficiendum vidit, Quintiani, Martyris precibus obtinuit, ut senedi stupro liber , iudice dimitterctur.
Dico secundo non excusari hunc accusatorem criminaliter accusanten
per protestationem non petendi vindictam. Ita Felin. in eap. postulatii,de homicid. & in cap. de caetero, de vcstib. ubi etiam Panorm Sc DD.idem communiter docent, teste Couarr. in Clem.si furiosius. 2. p. f. F. num. s. Qui etiam ait optimam glossam esse in c. I. s r .dist. ubi de laico loquitur. Et in cap. testimonium. I i. quaest. I .ubi agit de clerico equuntur Ugolin. cap. 6. s. I.num. .Nauan. sil 9.de homi-eidio. Henriq. lib. I . cap. I I .num. . lite. N. Auila disp.s seel. 2. diib. I9.
disp. I 8.dub. Io. Molin. disnut. 8. cit. Bonacina disse T. q. . punc . 2. n. 2. Ratio est euidens, quia protest .:-tio est inutilis, & nihil operatur, quoties fictum est illi contrarium,uti tradunt Barr.& DD. in l. non solum. g. morte. st.de Operis noui nuntiat. atqui factum hoc loco contrarium est protestationi; protestatur O im accusa
tor, se nolle poenam sanguinis , &tamen ipsam re ipsa petit, & reipsa
ad ipsius duntaxat initantiam ea decernitur 1 iudice. His accedit quod Bonifacius concedens accusationem Clericis cum protestatione, de qua loquimur,utitur nomine querela, quod nomen , uti obseruauit Geminian. in illud cap. usurpatiar tantum proprie, quando agitur ciuiliter de aliquo crimine; non debemus ita que Ponti-fie iam indulgentiam ad actioneminere criminalem extendere, praeter
tifex , non inculti irregulatitatem . quando accusator intendit emendam,& expresse protestatur se nolle vinis dictam , omnino supponit contrahi irregularitatem istam, si accusator 'aliud qui in emendam postulet,etiamsi aliud protestetur. Dico tertio quando quis queritur de iniuria sibi aut suis illata ad petendam condignam satisfactionem, siue ad proprium interesse,atque adeo accusat in causa criminali cui iliter. praemissi protestatione, non fieri it regularem;quod aperte definitur in c. prς latis, a Bonificio de homicidio,in 6.de sane tunc accusator agit tantsi de suo damno, aut interesse, non vero de vindicta rei,& punitione criminis ;quare ad eam, si sorte contingat,non
307쪽
concuriit nisi admodum remo te &per accidens, idcirco protestam: non est contraria f ino,nam protestatur se non postulate mortem rei, quam etiam te ipsa non intendir, neqtie de illa a rat apud iudicem , sed tantum de suo intei ello. Quare in hac querela verbum accuse de accusiatoria imp:Ο-
iatur proprie enim sigi iificat actionem criminalem ad vindictam criminis,cui in ea men in hoc casu, in quongitur de ita teresie iit tantum qu re-ra, quare si rectanda est in cnS querent f pCtius quam verba, ex l. non Umnis .is ii certum petat.& cap. in intelli. gentia. de vctb. significat . quanquam re impropiti ista significatio accusationis pro quercla reperiat ut in it re aliquet nilo usurpata, Pana querelati: ossiciosi testamenti dicitur accusetio. l. paiciatibus. C. de in ossicioso
Dico citiar id hanc prota stationem incessarinia tantum elle in foro ex te no , v I accitfator proprium uale este petens, & non accusans climinaliter, sed citii liter tantum e uitet it- regularitatem. Hii ius alsertionis altera pars quae necessariato esse dicit eiust nodi pro- restati omni pio soro externo , certis sinia est ex constitutione Bonifac. citatis, Deci Me vllu Srcfragari potest; cum
enim Ponti si x postulet eypressam protinatione, ne imputctur rei mors accusatori, atque ita fiat irregularis, supponit omnino seclusa eiusmodi protestatione, ipsum tanquam causam illius mortis , atque adeo tanquam irregularem habitum iit. Quarc non argumendamur hoc loco a contraiio sensu, eius odi enim argumentum in poenalibus non esse admodum efficax , sepius monuimus, sed ex eo quod Ponti sex in militet sit postula. irrus ab accusa Ie 'hanc protestati nem ad vitandam irregulatitatem , quam accus, et O non esset allaci ra. si protestatio omitteretur, itaque in hac constitiuione est quaedam exceptio a generali regula contrahendar irregularitatis,propter tractationem causae singuinis. Tota itaque diffictilias est in altera parte assertionis, quae negat n cessitatem eiusmodi pio testationis in fom interno, quando quis ciuiliter tantum accuset, eu queritur de initi-ria sibi illata ad emendin, de satisfactionem sibi debitam obtinendam, atque, ut iudex prouidevi, ne δε cetero
utroque foro pio restatione an requirit glossa in cap. t. de homicid. in 6. Cal Herin.& Franc. ibid. Coua: r. in I. s.cit .m m. r. sub fin. Qiri de comi3 neni esse sementiam tradit dc in uniuersum pronuntiar eum, qui est irregularis In exteriori iudicio,cste quoque in interiori.& quoad Dcum. Idem contendit Ugolin. cap. s. g. I. ubi vult contra Malol protestationem non est e
inutilem, quod nisi in foro interno nequir intelligi, nam nullus dubitae pro soro externo postulari; sed apcγtius deinde loquitur 9 8. mim. I iii et Retiam tradit Auilas cet. 2. dub. 9. g ex
quo insero. Dias ab ipso relatus c. 98. nuna. t 6 practi c. Laγman. sub fin. c. T. citati. Bonac. puncti 2. inim. 8.ubi ait illum , qui obli irascitur pro restari, etiamsi non postulet nisi emendam, feri irregillare in,qliod dixit qaoque
Mihi tamen perstandum videtur in sententia proposita, negandumque in sero interno contrahi irregularitatem ab isto accusatore ciuiliter tantum accusante,etiam seclusa pro rest tione , quod docuit Tiraq. glossa 7. post leges connub. mim. vlt Malol. lib. 2. c. 7. num. 3. idem dixit dos gente M m c i l: ter
308쪽
ciuiliter aduersus larem , etiamsi iIlum iudex sumpta inde occasione capite damnarit, non fiet enim irregularis . qui rem suam prosequeb tur duntaxat,etiamsi nihil fuerit pi testatus : atque eam in rem adducit Specul. tit.de dispensationib. s. iuxta. v.quod si clericus,& glossam in cap.
Maximianus 23.quaest. 3.nunquam ea
glossa tantum agat de eo qui accusauit in modico crimine, quod tamen a Iudice morte punitum fuit. 'Probatur portd efficaciter haec sententia, qui enim accusat tantum ciuiliter de erimine, de solam emendam sibi fieti postulat, quamuis non iri telletur expresse se non exigere vindictam,aut poenam sanguinis,reueratamen non concurrit nisi remote &per accidens ad rei mortem, si forte contingat aliquo casu;ergo non fiet ratione illius irregularis , . quamuis nulla praecesserit pro restatio. Haec consequentia manifesta est, iam enim sepius hoc toto capite diximus solam causim proximam Ae
per se homicidii siue culpabilis, s
ue inculpabilis incurrere irregularitatem ratione illius , non vero causam duntaxat remotam & per accidens : si igitur, qui tantum accusat ciuiliter.& agit de suo solo interesse, non concurrat nisi remote 8c peraecidens ad mortem rei consequentem praeter eius intentionem,quamuis exterius nihil protestetur, non incurret irregularitatem ratione illius mortis, in quam nihil proxime in.giaxit , quanquam influxit se praesumatur in soro lexterno , nisi expresse suum animum protestatus fuerit. Quare tota dissicultas est in probando antecedente , nimirum accusantem P de crimine ciuiliteri, de ad
suum duntaxat interesse recuperari, dum, uou cooperara proxime ad moristem reo inflictum a iudice, quam uis non exprimat se non quaerere eius mortem; quod ostendo imprimis , quia si haec aceu satio . ex sua natura esset proxima de directaeau si mortis reo instigendae, protestatio esset inutilis, quia foret contraria facto , faceret enim accusiator
causuet , & tamen diceret se nolle illam poenam, cuius causam pro ximam , directam , atque , Vr Ipse met praeuidet , infallibilem ponerer, quod esset omninδ nugari; vel igitur suo facto & accusatione non incendit rei mortem , uti etiam exterius protestatur , vel suo quidem facto , quod sciens Sc volens ponit, influit & tendit in mortem rei , Cain tamen se nolle profitetur: si primum habemus , hunc accusatorem non ini uere in rei mortem , quandoquidem nihil faciet, quod proxime S: directe in illum tendat; quod ipsum significat exterior protestatio,
quae non impedit, ne accusator concurrat eo casu ad rei mortem , sed supponit ipsum non concuirere. Si vero dicant accusationem reipsa in-st Uere proxime in rei mortem, mentitur accusator, cum protestariit se eam mortem non Intendere,quando
libere ponit id, quod ad illum directe tendit . & cui praeuidet in selliis
biliter eam mortem esse annexam:deinde ea protestatio non impedit concutsum proximum ad rei mortem, quia est extrinseca cause positae ,quae agit independenter ab ipsa; cum itaque iam posita fuerit,& quodammodo necessario agat, quamdiu est,rusi
remoueatur, semper aget, quantumuis . qui illam posuit . nolit eam agere ; non impediet igitur protestatio quamuis expressivima, ne accusator influat in rei mortem , ac proinde
309쪽
Secundδ, vel facta ista ciuili aecusatione ex Leuitia, ignorantia, aut iniquitate iudicis , mors imponitur delicto, quod illam non merebatur, vel ex praescripto legum: atqui quomodocunque mors instigatur, accusator et uilitet ipsius causa non est, licEt omittat protestationem ;l& quidem quando modicum est crimen,
neque dignum morte, quam tamen
iniquus iudex infligit , manifestum
est eius causam non esse accusiati
nem, sed iudicis sevitiam, iniquitatem, imperitiam, quae accusatori nocere non debet, ut dixit glossa in cap. Maximianus, 13. t i&in cap.
postulasti, de homicidio. Quare ne
rune quidem necessariam esse protestationem fatetur Couarr. 3. I. Cit. rium. 3. Auila dub. s. s. Secundo no
Molin. disp. 8. num. F. zIact. 3. atque alij communiter. Fauestque prortus
cap. postulasti,de homicidio, ubi non
irregularita- imperitiam, aut se uitiam illam aut xerit. Quando verb mors tanquam condigna poena decerniturctim tui, videtur illius poenae causa esse, qui climen ad iudicem detulit , de apud illum agit contra reum, nam fle in eo usu specialiter Bonifae. in sua constitu ne protestationem exigit ad vitandam irregularitatem . quammis aliau, inquit, in tali casu poena sanguinis irrogari debeat, si index mar- e em inferat iustitia exuerere ; verum si tantum ciuiliter accuset, dc agat pro suo interesse, quaeraturque de i ni uria sibi illata petens duntaxat emendari sibi fieti, non Orit causa mortis. Primo quia, quod iudex facit ex mero suo ossieto , & non ad instantiam partis, aut actoris , soli iudici imputandum
est, non parti, aut actori, a quo non mouetur ad ferendam eiusmodi sententiam, aut talem poenam infligendam , neque enim; aliter accusator
potest esse causa sententiae a iudice latae, quam quia iudex eius querela motus est ad ipsam ferendam ; atqui
non iudicat ad instantiam accusatoris, sed agit tantum ex mero ossicio , non imputatur homicidium Clerico agen- mouetur querelis accu1,toris , ut pati prodecimis apud Regem,quamuis, s ret i ergo tunc accusiator neque erit qui eas debebant, non posteot compelli ad solutionem absque sanguinis
effusione, quia nimirum,ut ait Pontifex , id erit eorum malitiae, aut duritiae imputandum , non accusanti,&decimas repetenti; ita venditor, qui causa sentenriae , neque mortΙs per eam decretae ἔ atqui in querela accusatoris ei uiliter agentis de crimine,&petentis suum solum interesse, siue damni, sibi illari compensationem,aut indemnitatem a futuro, iudex. non alias tenetur de euictione, ubi res per plostru sententiam, qua publica poe- impetitiam , aut errorem iudicis fue- na Puniae reum,sive secundum lege8,rit euicta, non tenebitur. l. si per im- siue ex suo arbitrio, sed tantum illum prudentiam T. de euiction. de licet patrono patroni filio non dςtur bonorum possessio contra tabulas liberti, ubi libertum patronum capitis a cusauit, id tamen locum non habet, ubi ipsum accusauit criminis, cuius
non est poena capitis, etsi iudex perl
damnae priuata poena applicanda ipsi
actori, cogit enim ad compen sandam iniuriam, quam ipse aestimat, dc taxat, quia nihil aliud sua querela p
stulat actor; cum enim sit in eius optione , utra actione experiti velle
pro illata sibi iniuria, an ciuili , an M ur 2 eriminali
310쪽
criminali, neque enim cogitur vitaque agere, cum hae actiones sint separabiles, immo una earum instituta, altera ipso iure expiret. l. vnic. C.
quando ciuilis actio criminali praeiudicat, & l. quod Sc. s. de iniuriis. Sane si actor agat ciuiliter, &deinde iudex ex osciis aduet sus eundem reum agat criminaliter , haec actio criminalis eiusve effectus tribui non poterunt agenti tantam ciuiliter aduersus eundem reum, quamuis ea actio ciuilis instituta ab actore dederit occasionem actioni criminali, quam iudex ex suo ossicio instituit, quod confirmatur ex cap. postulasti, de homicidio , negat enim Pontifex mortem eorum, qui decimas soluere recusabant, imputandam esse Episcopo simpliciter deponenti apud Re stem , si Rex in eos rebelles traditamybi potestatem exercuerit, Quie uti
gladius in bonorum laudem, ta malorum
diiudἰetam commissus est ; neque requirit Ponti sex ad hanc non imputationem protestationem Episcopi repetentis decimas, uti statim monebo; ergo hic actor non est causa proxima moltis rei deinde coniequutae, qciare neque ratione illius fiet irregu
Secundo,id ipsum ostendo percu
rendo varios modos,quibus ex acti
ne culili pro iniuria potest subsequi iusta mors rei pollulati, in
his enim omnibus facile apparebit actorem ciuilem non elle nisi occasionem, & causam per accidens illius mortis. Primo, igitur id contingit, quia reus accusatus deleui aliquo crimine , de in carcerem coniectus, de quibusdam grauioribus insimulatur , siue ab aliis sponte denuntiantibus . siue , iudice illa occasione
inquirente Lx ossicio , at in e tandem
sapite damnatur, quo casa primu accusator , qui de leui illo crimine
egerat, suit quidem occasio vituli, rum, S grauiorum accusationum, aut
iudicialis inquisitionis , quia neqoeullus ipsum accusas let, neque iudcx de eo inquisiuisset, nisi propicr acti nem primi accusatoris reus ille fuit emancipatus custodiae , non tribuit ut tamen primo accusatori tanquam causae rei illius mors; quare neque ad vitandam irregularitatem , indiget protestatione , uti censet Hemique Ecap. I 2. lib. I . num. 8. Nauarn cap. 27. num. 2I . Auila sectione a. disp. 3. dub. 9. UgOlin. cap. 6. n. 3. Maio I lib. a. cap. 7. Prim. Secundo , nonnunquam iustitiae ministri reum ciuiliter accusitiam, &contumacem ipsorum imperiis, aut resistentem vimque facitin tem iuste
mutilant, aut occidunt : tunc autem
accusator non est causa , sed occasio tantum in stelicis illius euentus, quare neci ne indiget protestatione, uti docent Anchatan. Alb.&alij DD. in c. postulasti. de homicid. volunt enim esse hunc ipsum casum, qui ibi deciditur a Pontifice; Episcopus enim, qui rogat Pontificem , an possit ag reapud Regem pro solutione decimarum, praeuidebat fore, ut illi debistotes resisterent ministris Regiis, non sine sanguinis effusione , idem tenet
Tertib. Crimen commissum I reo& iniuria illata accusatori aliquando mortem meretur, quam idcirco iudex inseri , licet non post uicturab accusatore , qui tantum agit, Vt
sua recuperet , aut ne talia a Muces saduersus illum pratumantur; atqui ne
tunc quidem ciuiliter accutans , &agens pro suo intereste, est magis
causa mortis rei, quam in caetexis casibus cnumeratis, ted tantum cius