Augustini Leyseri ... Meditationes ad Pandectas quibus præcipua juris capita ex antiquitate explicantur, cum juribus recentioribus conferuntur atque variis celebrium collegiorum responsis et rebus judicatis illustrantur. Volumen 1. 13.

965쪽

stuando monetae bonitas ctive extrinseca sive intrinseca uniuersaliter mutatur, solutis fer er in ea moneta, quae tempore conti actus ualuit, atque in eo, quo tunc fuit, et al0re, facienda est.

XVI.

Ea regula non in mutuo Dium, sed in omnibus omnino negotiis locum habet. D egula, quam primo loco propono, in ipsa recta ratione A & aequitate fundata est. Videlicet quando moneta, si ve quod ad externam sive quod ad internam bonitat , mutatur, ipsa simul rerum pretia mutantur, atque vel crescunt, vel decrescunt. Vicie L. I. Q de Veteris num matis p0testate. Igitur creditor nisi & eandem, quae tempore contractus fuit, monetam atque in eodem valore accipiat, non accipiet id, quod olim ei promissum fuit, sed vel plus vel minus. Convenit haec regula etiam iuri Romano, ut ex L. 3. de Rebus creditis V L. 99. de Solutionibus patet. 9uapropter ia Elector Saxoniae eam in P. 2. Constit. a'. iam diu confirmavit. Idem a Serenissima domo Brunsvicensi & Luneburgica factum. Clara sunt verba deo

3ogi. πIun3 , Edicis de dato Eravnsiiseig den a I. Febr. 169o. Die Capitalia tolleri en edex in denen Sorreni mors in die lavsteibung sesebeben, oder aber nassi dem merthevnb Gebali, morin sie 3ur fieti der dialethung semesen, bebahaler, und das sebubrande dumeid tiaraus gegeben merben. Inq tibus verbis etsi de solo mutuo agatur, quin tamen ea ad omnes conventiones pertineant, dubium non est. Eadem quippe in ceteris conventionibus subest ratio. Quapropter

966쪽

propter quum aliquando ex transactiohe anno I 684. inbra tria millia peterentur, lini Helmitidienses mente Manlio anni co Iocc xum. Ite iudicarunt: und mbgen fid) SeitIagie nidit entbremen, die Bahlung liach dem Derihe deo Sel, ve8, mel er anno l684. gemesen, ὲu thun, iii Eetro iungi das bed veranderien Ulun; , Sorten der abilliqteit und deii Neditennad, allemat oui die Brit des seMilou iam candelὁ uirsis gelehenmemen mus. Fac etiam, muneri cuidam publico, e. Dprofessioni academicae, circa medium seculum XVU, quo moneta imperialis florebat, salarium trecentorum imperialium adnexum fuisse. Is, qui hodie id munus gerit, quadringentos thalaros hodiernae monetae iure optimo na-gitabit.

Repula, quod post mutationem m0netae tempus contramis inspiciemum sit, tunc cessat, quum moneta non generaliter, lied aliquod sustem numin um genus mutatum fuit.

XVIII

Pui reprobos numos tunc, quum illi publice valerent, accepit Stanquam probos expendit, e isdem, si postea reprobentur, uel infra antiquum inlarem ponantur, re)lituere secundum templis contract9s non pote1LTustitiam& aequitatem regulae, quod post mutationem min1 netae in solutionibus tempus initi contractus spectandum sit, agnoscunt plerique, sepe tamen in adplicatione infelices sunt. Exemplo nobis Ludovici erit, qui in Doctrina pandeclarum tit. de Solutionibus β. 6. 7. 8. regulam istam perversissime explicat M adplicat, ut appareat: eam ab illo nec intellectam quidem tuisse, quum tamen planissima

967쪽

sit. Certe in s. 8. alleSat Constitui. electi. Sax. 28. P. I. pro firmanda sententia sua, etsi ea ipsi apertissime contradicat. Quin imo Bergerus in Re Diret. Laliter b. pag. I 8O. Oeconomia iuris pag. 882. n. 6. litteram huius regulae simpliciter sequutus: Nota, inquit, mutuatarium accepta mutuo pecunia prava, talem reddend0 liberari, quamvis illam empenderit ut pr0bam, propterea quod semper respiciendum est ad tempus contracctus, atque adeo creditor plus genere, quam dederit, a debitore petere nequit: nec vero lucellum, quod hoc castu consecutus 6t debitor, adscribendum est facio creditoris, sed b nescio fortunae, immo ip1iu et debitoris solertiae, in expendendo adbibitae, quamobrem idem illud detitori non est inuidendum. Durissimum hoc est, A pugnat aperte cum L. et q. l. I. de Pignoratilia actione. Interrogatus aliquando Praeses per litteras familiares, qua ratione conciliari tot dissensiones possent, responuit: Die δrage fleinet in Ensebulas det uni;4hligen Dissensionen der Necht8 i gehrem eine der intricatestentu senii, iit aber in per That mit, solidern Me san;e Disputobgedaciter DD. tomnit haher, das ste den Casum cliter unive sellen Munk Terander g mit der Ebsthung riniger specierum hermengen. In tener iit in Ie terdingre aus dab tempus comtractus und den damalen semestnen Eluit; α gus ὲu sthin, aetii fonti ivegen ὲugleio geanderten pretii rerum ein Theti Soaden ieiden muste. Et sic est profecto. Distingui oportet inter mutationem monetae universatem A particularem. Si illa facta, tempus initi contractus spectandum est. At si aliquod saltem monetae genus mutatum fuit,ta numi isti, quos olim mutuos dedit creditor, iat suam bonos expendit debitor,

vel plane commercio exemti, Vel infra antiquum valorem positi fuerunt, praesens tempus spectandum, ta numi, qua les nunc recepti, solvendi sunt. Cessat enim ratio regulae, quae tempus contractus spectari iubet, quoniam partieula. ris monetae mutatio Pretia rerum non mutat. Et locuple-

968쪽

M. DXXIX. DE MUTATIONIBUS MONSTAE. 943

tior fieret debitor cum creditoris damno, si, quod ille tamquam bonum accepit & in usus suos vertit, nunc ita restimat, ut creditor eo uti non possit. Sed optime rem exemplo illustrabo. Id vero ex resboni ICtorum Helmstadien-1ium, mense Martio anni cla laccxXVIII. excinato, petam; Dat Mutius dem Vitellio im i 7 2 i. aoco Rei ὁthalir quit amburget current geliehen. nim nast der Stit linterschle dene linunx, Sorten in Damburg abgesthei morden, in mollen ana

970쪽

XIX. Solutio in monera paulo ante reprobata feri nequit. Quin imo ne quidem in moneta adhuc proba sed mox

reprobanda.

priscum ius Saxonicum aperte iniquum est, quod debitori

permittit intra Io. dies, postquam moneta reprobata est, debitum in reproba ista moneta solvere, I. a. a. 26. enii maii die psenivge verbeut, oier3eben Tracti darnassi mag trum mit deit alten phenmgen mol Schuld gebeii und psani

losen. Quid vero iniustius est, quam, cogere creditorem, ut pecuniam, quae proba ab illo data & in utilitatem debutoris conversia fuit, improbam M nullius valoris recipiat Quanto rectius ius Romanum in L. 24. g. I. de Pignorat. act. reprobam pecuniam non liberare solventem, statuit Quod etiam proeter evidentem aequitatem prae prisco iure Sax nico in foris receptum esse, Haramann Pistori obsiem. I4I. FG υυ. 2. C. 28. def. 3. testantur. Imo Schule de Oblat. N Obsignat. Richter P. a. dec. 7ῖ. Brrum . Ceut. q. D. Icl. Si h ad Laute ach. tit. de Solutionibus, voce: Removenda existimant, creditorem impune recusiare posse solutionem in pecunia nondum quidem reprobata, sed mox reprobanda, die aus dem Syrunge stehet, amesthei ὲu nκrden, oblatam. Quae sententia vel exinde defenditur, quod is, qui scit, monetam reprobatum iri, eamque tamen creditori obtrudere vult, in dolo Versetur. Neque obstat nobis ordinatio m netaria me hiandi I. de amo I 89. ubi moneta perefrina omnino abrogatur, atque eiVibuS tamen permittitur, intra proximos 6. Irenses eadem in solutionibus uti. Responde-