장음표시 사용
271쪽
spha astu incoleres,babent Ῥertice sub Aequatore, O Sole tust con equester ab eo, illa 2 rtis limu habet ta es iudicism de hs, quorum errex ister ipsum Aequatore
ihi Ahsaio , alterum tropicorum costituitur sola nas teporis in ualitate eadem Ymbrum pro h. , iciliρη doci re identur. Na parallelas, qui per horuῬerti em trafire di finita . Atilium coniti, ait Ecliptica in duas partes inaequoles: quarti maior,ersus Aequatore, minor autelaersus proaimu Tropicum relinquitur Cu igitur Sol interseitiose, eiusA paralleli cii fi liptica possidι aulla filam a meridianti sed eo boreale Ecliptica partem perambulate, imbria rei tu meridiana porruistir ad Ab ru: Δ Ῥero austrii miruAtur versu ice iu,uia..i ita, fore imitor, Ex quo rubum elucescit quia jub qtiolibet trepito semel in antis utilia sub thopiei la contingillam a meridianae , quemuaviori jub au fruti tropico eade*mbra meri- η' hi diaua a quas Flitues Λά Borea,ita Jub bbreali usas porri itur ad a trii.Sol enim nopotes ad eurii peruenire,ertirem,qui sab alterutro habitast tropud: si i du maximum ab Aequatore,estis ei dem tropicu obtinet deitisationem: bst astem semel tu asso ta-tummodo contingit:dus ilicet odipsum perducitur tropicu, tuncs nullast,mbra meridiana. Et quoniam bubitantibus Jub Boreali tropico,tota Ecliptica munet aut tralis; byab a truli emper iactisatur ad Boream necessum e lislsub Boreuli tropico,mbra retiae meridianae semperfeFiuntur ad Borram,o sub uti rati, subice conuertatur ad D. si tuo. a trum. blinc consequeηter subinfertare extra praefatos tropicos constituto tertice, I, , ἡ τ .hi Vmbwn x Nom meridiana in ei semper infesti polum, si stiper datum eleuatur Ho-cos & cimii HUntem Talium nans erticem Sol nus p attin ista obstitiust Ῥὸl is soleati, lael ia 4 i iiiiii I si rob Mundi fui re ei satur. Apud eos enim quorum χιrtex es inter Castri tropiis, arcticum parallelam,Sol ab is oberti e mas et semper aut tristis: O ob id vibra meridiuua totis aesellitur ad Bores. Vbi utitem 4ertex inter tropica Copricorni, , parallelum asturtiicu costituitur sit ere, uerso Sol enim cotinue,ersatur in parte septeη- , trionali,qua uter bra meridiana ersus Austrusemper extenditur. In ij, tisaehrasu inse a m istis,quorsm ertex, ab ari lico elantarRico locatur parallelo, et latra it os pa- , i s. usi es rallelos O Mκη si polos,out sub ipsis Mundi polis cos ituitur,bri Wlobi dies artiseia aut ii, naturali coaequatur ei ipsum illem naturalem superat: quandiu lux sine nolle con-is,. iis DKDηdiu bra recta quaqua laesum Hori oste circunducitar. Queadmodue, supradictis, S obesia aute oculos materiali phara cop=ehedere so e s assicile. Fiti tuγ. t ub arctico polo,sole ab Arietis capite per initium Concri a nevi se vi suis a surrente, bra refla circam Horix stem contisse reuoltiantur ab antarii re erὸ polo quandiu reliquum Eclipticae partim sol ipse occupauerit.
272쪽
; Liber Quintus, Vbi de Geo-GRA pHICIS, CHOROGRAPHICI s. ΕΤ
Hydrographicis tractatur institutis:& tum paralleis lorum,ac climatum rationes, locorum longituae dines,& latitudines,viatoriaeque illorum distantiae,tum variae terrestris Orbis in plano descriptiones,mira se, eilitare traduntur. De circulis atque paralleli super conglobata Telluris & Aqua superscie respondenter coaptandis: atque de magni cuiuslibet cir culi ad datum quemvis parallelum ratione. Cap. I.
--rio libeo determinaret ut his satis in hac pariss te saeiamus qui vel Ptolemtu & alios Geogra phos intelligere, vel nouas Orbis terram delai astrifer maiores itaque circulos, quos in coelesti sphaera constituimus, misus his sex primari j,utpote Aequator, dati cuiuslibet loci Meridianus, Horia ron, ambo Coliari,& is qui per duorum quorumcunq; locorum verti αces transire di Enitur quem viatorium possumus adpellare circulum super conglobata Telluris & Aquae superficie , veniunt respondenter 'coaptandi. Ex minoribus autem,duo Tropici,totidεmque circuli polares: Una cum singulis datorum quorumcum locorum parallelis, per ipsa quidem loca libere, gradatisve ab Aequatore In utramque parte distributis. Vt quemadmodum eorundem coelestium circulorum ossi clo,sydersi venamur habitudines: haud dissimiliter per eos, quos super ipso terrestri globo designamus, locorum positione atque distantias, obtinere valeamus. Hinc manifestum est, compositam eX Tellure dc hi isti Aqua superficie: in quinque regiones praecipuas,siue Zonas,figura,mare gnitudine, atq; natura differentes quemadmodiim &Coelum respon' hi ψo Dui. 5 I.ni.
273쪽
ORONTII FINEI DELPH. denter separam In hunc quippe modum,ut duo quael Ibet loca ultro citr6m circulum Aequatorem aeque semota, pro parili declinatione So lis e teris autem paribus similem fere Aeris videntur habere tempe, Qua rati. ratura. Habet autem Aequator,seu quiuis alius maior circulus, ad da 1'. E. tum quemlibet parallelum,& minorem circulum eam ratione: quam si1Rd miu ς- nus quadrantis, semidiameterve magni circuli, ad sinum rectu coplemeti distantiae eiusdem paralleli ab Aequatore. Idem censeto, de singulis eorundem circulorum quadrantibus, aliisve partibus, atq; partiu fragis mentis. Hinc rursum elucescit, quam facile sit tabulam codere numetiralem: tuae singulorum quadrantum,vel partium Aequatoris, ad qua drantes, vel partes singulas dati cuiuslibet paralleli, rationes ostendat.
terrestribus mutua quadam circulorum ideatur et e respondentia:adeo i quemadmodum per circulos in Coelo prudenter imaginatos, oderum venantur habitudines:ita peire pondentes in robo terre ri corum positiones atque distantias,o qua tris Coelo
videlicet , Terra sunt comunia,consequenter obtineamus. Non sunt tamen omnes circuli, quos caelesti siphara coaptauimus, ad Ceolraphioe contemplationem necessari j:
neque uult qui ad ipsumtenraphisum identur spectare negocisi is lo coaptadi.
Circuli ima, maiores itaque circulos, si ex primarios itii te mitri robo , pro singulorum ire podesiliu tantummodo coaptumus alica Aequatorem, dati cuiuslibet loci Meridianum Hori; tem, timuis Coim , di viatorium auulsi magnum qui per oblata quae uiue duo lora de cribitur. Hi nanque circi ii similem ad niuersum Telluris ambitum ruatiouem ob cruant: quam coelestes ad totum ipsum Coelum. habent enim idem commune centrum Vsiuersum bifariam dirimentes is hi tem res circuli eluti partes eoru-
. . dem maiorum in coeles is aera descriptorum. Hata di pimiliter sper eo iam bis te
noth,. esti bisos Tropicos totidems polores circulos cpios 4 minorea adpellitono rest denter imagiηamur'. quorsm rationalis dependentia ita,enit abstrahenda. ri a Mundi centro ad extrema dimetientis cui ibet eorum, refice producantur linea, , per earum
seimoues cum inpius expressa Telluris b Aquae iv rficie, lysi minores circuli trans-νe ianiantur. Quemadmo accedens trissis coelestis O terrefris 'arae isgWxM dς ψ detu iudicare figura: In qua Hori ou rerius cale is quidem A B C D, terrestis Vero' N O P Q pati, Misi arilicus A,autar UsueC quibus in praefata Telluris θ Α μα superficie subre pondent postia N P. Meridianus AC, bubmeridianus autem N P. Aequator in ver B D, b=ub sator O Q: Aestuos fine Cancri tropicus E F,tropi ais,eris besialis siue Capricorni G si,quibus respondent obtropici R S,atque T v,
274쪽
SPHAE. MVN SIVE COSMO G LIB. V. quorum situs iudica
mura circuli urtilius quidem IK, turitacus,ero LM,quibus
P-er ros vatem albares cuculos, alios itidem minores circulos eides'mae terrestri coaptare solemus:quos ocant parallelos,hoc situm ice.tilio A iustori, sits iugetis tropius aut Laribus urculis o tu duorum quorumlibet interj e corararione aqualiter ex omni parte di fantes. A quibus parallelis , iuer asere, is GeoEubu' isim Chora phia nepo uoreodere,idet uinquemadmota in sequentibus uo loco dem-strare nitemsp. Hos autem parallelos, r oblata quaecus loca, rro siberq si ret ouiu es Marbitrio,imprimis educimus partitista distis enda locorum stuprouinciam di inmna a ovibus eo dem parallelos et nydenomvis sist eu qui per Lutetia,aut LAPtatium et eiuscemodi loca tra ira dis nitur. Praecipue tame libos parallelos ab Acis uuat Ver u Atrrans Mavdi polum es adatim ordinamus: cum uuatrui tota habi-
do coaslumptis Meridianis persingstos Aequatoris Iadus euultis haud do Ius cou- textura υltro citro in circus Aequatorem esticitis: qua erit es, altitudinu circulos, suser Horizonte consituere decimo capiteJecuridi libri mo bauimus. Si los prae te, ea , majores atque minor cmulos proprio nomi e iunita bacollaba u moder- mores exprimere coseucrunt bubaquatorem, ubmeridianum, jubtromm)ubparallelum S ita de reliquis. quod an elis o eruare, necne sub tuo relinquimus arbitrio.
275쪽
us hastiai. his Uterius dispum superjcrimos. Qualibet taure duo loco ltro citros cirtulavilis Aetia te, Aequatinem aque emota, o purili decliniatione Solis Ocateris aute paribus exi eati Pς 3 μη truo illimbre Aeris coplexionem ulternatim habere,identar. Tantu enim fere te potis,ub aquinoi lio,erno ad utitunale ersus Borea Sol ipse praeterire laidetur quan
tam ab ipse aut nati ad ide rurnum aequisostiam cisas austrum.Aia quod quali tEcliptica passia aqualiter ab Aequatore semotu, euntim sortiuntur declinati em: ex qso radiorum solarium ilis prolesti atq; resedito, itidemsubsequitar. Secludi
reus itaque locoram accid ita, , quatus se Aeris qualitatem imustare possunt: S de ea talummodo loquimur temperatura, qua in anni temporibus, solo aιι su ais recessu Solis, optersimilem radiorum prolestionem, atque re exionem accidit, ambiAlitet tu locis aquoliter ob Aequatotelemotis Sol the toni lituitur. oti,ititii b osum Aequator seu quisis alius circulus maior, eum habeat ruti e ad gatu itie quilibet quemvis parallelum, seu minore circulu,qua obseruat sistis quulantis, adsinum rettu. I. an lementi di untia eiusdem paralleli ab Aequatore citu Amos stratur. Sit lanus e teratu quomvis r tribus meridiani circulus ABC D, Aequator B L D,oblatus ero pumiletus E K F, , sub J'' per talas centru H, O Mundi centru C, traducatur odiis AC Cc omnes enim paralleii sub eo sem axe locuta que orthogonaliter intersetet dimetiens aequatoris B C D,ais
ipsius paralleli dimetiens ΕHE. Per inutim itaque diffinitionem quum infra trademuQB C erit sinus res ius totius quadrantis A B: recta autem E H. istis reHas ibitis arcus A s.complementi,idelicet afantia B Ε, dati paralleli tib Aequatore B L D.
dimetientes a quae ex eorum ducuntur cestris.
Aequator igitur B L D, ad Ε Κ F pti, uti iii eum tibet ratione, qua semidiameter B Gaa emi
diametri E H bri etsi, quasinus quadrantis, adsistim res iu copem nti ai tantiae ΒΕ. Eundem quos ratione obs rupi quadrans ad quadratem, seu gradus ad tradum, ais similis pars ad parte simile. Est autem B G noto nempe semilameter totie e quaBuηtis mas; ilitero E H ηota. iis stibaurio arcu B Ecquem notum apponima ex quadrate B A, reliquetur A E,
complementum unde Si per tabula inus,cognoscetur E H. Tribus aute notis, vote, ,efiis B C., Ε H,ais toto Aequatore B L D el eios quadrante is gradu per regulum proportionalium qi risi innotescet,datus stilitet parallitas E N FAEt quadrus, ylae tradus eis dem parallel in partibus qsidem, ultu totus Aquator est 36o, Scias quadrans sos illum,aut radus quilibet primorum minutorsi clo. Et ref ηgenteritasxempla i. de coeteris. Supponamus tu exemplum arcum B E fore 3 o traduum qualis quailransa ait 44 qu, AB est 'osus propo itum inuenire rationem partium palatis Aequatori, B L,ad NnM , quadruate E Κ dati paralleli.Assero itas primu 3o a Io: b relinquitur complem iu
276쪽
ti parulleli osse, Atar esse si anorus , , tertioru4i. Haud alienil de cateris habeto iudicium. Nasicut sitius quadratis is intinim iovis eti ai latia dati dirasseti ab Notiti in
Alsatore,aut semidiameter Aequatoris Ba auii paralleli seditillametrum : sit misti-ta 6o lanius gradus eiusdem Aequatoris, ad minata ,sias iratas ipsius dati paralleli. Primus utilem mmerus est militer o tertius quapropter iis latis retius complemeth Midiameterve dati pis id ab φ prafatu multiplicatione uis diuisione,
propylia minutoia sius rudus Osedet uaraer mutatis tutimoilo densminutionibus igitur arte accedere tabula in udi orsi ubleuame attoralesupputasinus: Ν- Dexatione partito quide ordise digesa. Na in laeua eius parte geminis cosata colunis cestinetur ra- hὰ da. times Aequatoris seu malui circuli ad y gulos parallelos ira lati ob eode Aequatore di in tabulae. stributos in partibus, qualiῶ Aequatoris quadras est so . Dextra ero eius te tabulae parte,collegimus rationes eiusde Aequatoris ad praefatos parallelos in partibtis,qualiῶ sas gradus ibius Aequatoris, otiis libet magni circuli est M. Q nam vero necessaria, it hae tutati, ijs di me qtii et Ceographicas, aut Chorographicus fiet dvivere Aa tis sab Leo Mon rubimus. Huius itaque tabula Usum, inico facilitabimus Hii tis.1 exemplo. Sit i itur oblatus parallelus,qui per Lutetiam pariyfestim edatitur suus ab succedent Aequatore gradibus circiter 48. inicero itaque in laesa tabo heptifte 4s trans quilu, P μ' inuentis,sendo e dextra ipsorum regione gra. 6o,mi. 13 ρί. 18 . Aio itaque,dati paralleli quadrante, cotinere so ara. .mi ι. Is, qualia Aequatoris quosus est yo.Qhod si eos e 48 1radus in dextra tabulet parte curaueris inaestos colliges ad aratra ipso, k in gione, o minuta 8 secunda, O tertia Conclutis euo,qstahil partium Ῥηusgradus
ierius o. porros contiuat i Gradibus introitualitas cohaerere minuta , intrabis mihi, Mιῶ duobus proximis,& isturis passus numeris D eoli Asta tia Aditum numὸ 0rum ei gradibus accipies ili feretia de qua sumes parte proportionale in ea ratioci qua se habent 6o,ad i et minuta. Uinuta Δω.qua parte proportionale subtrahes a namero qui ad dextra minoris rudusi numeri repertus e l:reliquetur enim optatus partisi ipsus θιagrotis, vel minutori unius
gradus dati paralleli numerus. Vis Jatus paralleltis A et ut Ae tiatore 48 1rudibas. una ta 4o Uistitis istrabis primum cil 48 dein ta ipsis a spadibus, absoluetis reliqua ad sum rusta pertinetia,DAod Irepeter e ressimus. S in talibus obser re
278쪽
SPHAE. MVN. SIVE COSMOG. LIB. V. ue De parallelis Climatum distinctoribus: Et quόnam pacto,
dato lucis arcu maximo,polares singulorum parallelorum inuestigentur altitudines. Cap. II.
Liam insuper Geographi excogitarunt parallelorum distribuis
tionem,ultro citroque circulum AeqUatorem,tanta inuicem di stitiabiti stantium intercapedine, quanta maximarum dierum per unius horae quadrantem sufficit immutare quantitatem: quos Climatum diis stinctores appellant. Sunt enim climata, orbicularia telluris aut aquς, C mvel amborum interualla, iuxta maximarum dierum per horae dimidiuobseruatum incrementum, ab Aequatore versus utrunque polum luis
distincta parallelis ,: in hune quippe modum,ut ab initio cuiuslibet Cli malis ad illius medium, & ab ipso medio ad finem eiusdem, vel princi*pium suceedentis climatis, maximarum dierum per ipsum horae quara drantem obseruetur digerentia Quanquam autem haec Climatum V .elim is excogitatio, a vulgaribus Geographis in septenarium redacta sit nume' tib bE Ebiarummihilominus tame ab Aequatore versus utrunq; polum, & usq; ad numerus, eos parallelos, ubi Sol ad diei naturalis quantitatem semel in anno sine nocte lucescit,1 sunt annumeranda. Ultra quem parallelum, conti nuatae lucis augmentatio per dierum naturalium,dein mensium,ob an 3 gustiam splicere,venit obseruanda successionem et Cum porro dato tu, CANO Mcis arcu maXimo, volueris agnoscere quantum polus eleuetur super eois tum Horizontem, qui subdato quouis degunt parallelo: sic facito. αμ α dueito suum rectum complementi declinationis puncti Eclipticς dati,4, 3, b p,. in sinum rectum areus semidiurni, producti mque diuidito per sinum ras oeoti, quadrantis:fiet enim sinus complementi amplitudinis Ortiuae ipsius da ei puncti. Quod si duxeris radem sinum rectum declinationis eiusdem puncti in sinum quadrantis, & productum diuiseris per sinum rectum prius inuentae amplitudinis ortivae: nascetur sinus complementi des e 4 ract polaris altitudinis. Verum hetc supputandi ratio terminatur, ubi D. --. dies maximus est horarum Σ4: ubi autem a4 eXuperauerit horas, ita seu tibi. ii ,. eito. Conuertito primum tempus corinuatae lucis in arcum Eclipticae, per verum motum Solis quotidianum, & complemeti medietatis illiu areus accipito declinationem: nam ipsus declinationis complemium,
quaesitam poli monstrabit exaltationem. Hinc poteris singula iam dictoria paralleloria, & Climatu discrimina, in propria redigere tabulam. i e Ad Ceuraphicum non partim Videtur sipellare negotium regulatum quonilam maximarum die, sin auomentationem)upra A Jub Aequatore contiuentem c qui jem- dis Iabitist.
279쪽
on ONTII FINEI DELPH. per eis horarum 1 pronire.Conruum itaque fuit, aeter supra bitos parallitus uallos vltro citroque circulum Aequatorem De Mus Mundi polos,alia ratione di , ikὸρὸ utpote per eos Telluris aut Aquae trafius, in quibus continuattim maximaram Ae his punius hora quadrantem ob retiatur incrementum .Hiηί propria nomen latura,
Dd, istiti. eis modi paralleli Climatum a lini fores adpellantur. Climota nunqse. se uadam ., .Hiis v. Geographos,nihil aliud esse detur,quam orbitularia Telluris aut Aqua. ella tu stutione. interualla tantae quidem latitudinis, qtiunta minimartim diertim artificialiumsustitit notabiliter immutare quantitatem. qaumqtiidem 'variationem, siue Asserentium dimidium aqualis horae primi Climatam is itutores comprehendere voluerunt. in hunc
quidem modum, ut Vntim uo 'ue clima tristis edi iam dis lis parallelis a linuutus, utpote nobus limites siestibus, O te, tiost per medium climatis edusio: lat eam Lasgari locum in θυο dies maxima per hora quadrante augetur, sper eam diem maxima
mitiiquasi qua in eius e Climatis accidit initis. Hac litur Climatu iusto viilentur esse maiora. , rei his i. qu to a uinio sunt Aequatori circulo, tantoque minora,quanto ab eodem Ae autore remotiora: propter aqualem fere partium, quae circum Aequatorem ambitum , angu-
sum malis rotunditatis ipsus T libris s aqua ad rarumque polorum inclinatio. nem. Primus enim parallelus plus di ut ab Aequatore, quam eius lus ab eodere primo, o idem sciuudas ab ipso primo plus quam tertius a secundo,, ita de cateris. Nam uJ variationem primi quadrantis horari, supra diem assinoi lialem, maior reqairitarestitu tuis poloris A erestia, quam adlauriationem secundi: mutor item adycundi,
quum ad tertii variationem, , consequester itu de caueris Prtatim ergo Cli a maius
e se fietus to erat dum tertio tertium quartor Oisc que ad ultimum. 1 proptet qd es Et quosiam maxima sere pars terroris O bubitabilis Orbis quae sinu Ae sato=emia. . . ,- , o 'versus A. rum extensa e l atque ea quae polo subiicitur uri lito, primi, Ceumphista a vulgati. Isipe,igetur ignota,necns , ηο1 ae intermediae septentrionalis c quum is bubitamus dis atri partes extremales, dissicilis prauaeque habitutionis ab eisdem suηt ex limata: iati, todinata. Jeptesurio Climatum fuere contenti nudiero,intra praedifice Zonaseptentrionalis meuDepe usiati dias atque temperatiores partes is ex pratotis parallelis distributo. Hae autem diis his, . ,' mata as in signioribus locis. utpote,duitatibus,insulis,montibus,aut lamistia per qua medias tuiti libet climatis traducitar parallelos petuliari nomenclatara deflominarunt. Clima eηim cuius medius parallelus D set pes Rhodam tu ulum. Diui hodos id eis, clima per Rhodum appellarunt: tuitis stitem me litis parallelus per Rhomum trahcitur,
Diarbomes . S se de reliquis. iniemussmodum se aes gura pro parte demon bat. In qua Meridianus per occiduam ubi lue habitabilis parte ensitis A B C D, polus
picus G H,Polares ero circuli I K, DL M Cliviata dehis inter N O, pullelum ipsῖAquatori viciniorem, O Vemotior m P atomprehensa; utque suo distribata Ouine. Horum porro climatu 2 latitis tam tib Aequistore tum adiuuite,at polares illoru et uationes,, maximam diem qualitates prodiis esuccedenti tabula descriptas letae .skemplatis septem vult satium csi, malum de, sanatio.
280쪽
Quus p uate bac ita e bubeant. D oulgaribus receptasnt Ceurapbis: to Ustr Clima in votamen ηὐn sine mathematio ratiose, praefato climatu seu pis allelorii di tributiose, ab ia list MMAequatore,estis latriis potorii Mtias sp ad rem locust illatim edittae clatis elis auso dies suturalis iue aliqua sinis obscuritate lucescit sue per aquas,sive per bibitabiles aut intabitabiles ipsius Terea partes educantur. QUUnia recessite vertice ab
AEquator oti dies empti e t horarii ia , alterutro potorii se ira deuoto causatur eis temodi maximam diei u arti cialiu δ repantia, catera quos prioribus libris enuriata Asirimina. Nemine itas alo rude ex limamus qui non facile,igeat ipsortim limatu ais parallelorussi rationes ab ipso Aequatore et tis eo de Mundi polos isse disiitaeda,. Ita esim C. Ptolemaeus eis temodi parallelos capite 6 libri di suae magnae consitionis orgiuauit. Ab Aequatore uitar circulo, Us ad eam loculabi dies madiimtis dio sint bbra,si eiust 48 paralleli. O cimata 24. ab hoι ostem loco φ ad proximum ubila .. a polum quoniam ipsius poli modiculauriata stiblimitas es bilem multum maxiUuum dierum urti diutium cui ut inaequalitatem: non iuxta 3aadrantes horario ed per liberam quamuis Aertim naturalitim tollectionem ei dem maxima lucis,esit obsersa da coηtiuuatio. inumadmodum ex proxime succedenti licebit tu sic re tabula.
gdiptitae diurnu arcum capite tertio libri quarti upputare documus: Cversa vice per stippi,iadasa datum maximi aut artificialis quastitatem, ultitudinem ipsis, poli tolli re est opera precium. In primis errosupputata est ortitia doti punRi Ecliptica, ea loci Solis ampli- hidhratim ultado:quam es cupite sexto libri lani ,per datam poli sublimitate inuestre docuerimus: V