장음표시 사용
121쪽
L L D 1 U 1 1V1 v O. IO Jeellat, ex ipsa veteri, suscepto argumento . Haec enim Otho Caesar,
te se ante Tacito, retulit ad milites praetorianos: Quid y Uos pulcherri-huam hanc Urb m, Omib ἔ, e' congestu lapidum Liare cre- a ij γ Muta isa, ct tuauia intercidere, ct reparari promiscue possunt Abternitas rerum , ct pax gentium, ct mea cum oenira salus incolumitate Senatus matur. HVUc auspicato a parente , ct conditore Urbis no- ρμὰ inniituitim, a Regibus Uss e ad Principes eontinuum , ct immor tulὸm , setit a maioribus accepimus, sic possi eris tradamus. Nam ut ex Oobis Senatores, ita ex Senatoribus Principes na uutur . Quae si ad Collegium Eminentissi arorum Patrum tranSserantur, & Pontifices maximos , qui Uicariam Christi Domini potestatem gerentes ex amplissim' ordine deligi solent: quis fateri non audeat, Urbem tanto Senatu, Patribus , ac Religionum Principe memorabilem priori iustius anteferen
dam i Quae alij accuratius considerant, di susus persequuntur .
122쪽
Triplex significatio Capitoli,
N V S e septem Montibus , & Caput ceterorum Capitolium est; a capite humano dictum,inibi inuen to, cuTempli Iouis fundamenta locarentur, auctore Liuio ,& Dionysio. Qua parte Vrbis aedificia, S ca tripos spectat, ad Septentrione S vergit: ab Occidente Tiberim proximum habet: ab Oriente Montem Quirinalem : a Meridie, Forum vetus,& Montem Palatinum. Quamquam Meridies oblique potius inter Palatinum , & Auentinum a Capita tolio respicitur , ut etiam Oriens, & aliae Mundi partes. Stadiorum se. ptem, ut monent antiquari , id est passuum octingento mira septuaginta quinque est Capitolii ambitus . longitudo multo amplior , quam latitudo , ut oualem ferme figuram efficiat, gemini instar homicycli, lateribusque contractioribus . Est autem Collis bivertex, & biceps; extrema enim edita sunt , duplicique iugo sublimia: area in medio depressior, ubi Equus M. Aurelii Antonini. Quamquam autem totus Mons Capitolinus Arx, Si Capitolium dicitur ; strictius tamen in tres diuiditur partes Saxum, Arcem, Capitolitim. Saxum est praerupta, &aspera rupe S monti Sque Piar S, quae ad occasum , & Tiberim vergit, sita nunc prope Coenobium Turris Speculorum, sorumque Montanarium ,& Tarpeia olim dicta. Plutarchus : a Tarpeia Vietine isse sepulta Collis illa Cocatus erit Tarpeius, donec etim locum Ioui Tarquinius consecrauit; quo tempore ossa eras alio fuerunt trans a-ta: nomenque exoleuit Tarpeia , cxcepto Saλst, quod vocant etiam nunc
123쪽
'tim , ex quo praecipitare scelerato olebant. Arx significat editio- iusdem Montis partem. Reliquum Collis Capitolium est, istata, ' Θ istinguunt auctore S. Livius. Ne quis Patricius in Arce , aut Capinis habitaret. Dionysius , locum enim Capitoliam inter , ct Arcem si T. Quamuis autem ita distinguantur, frequenter tamen Arae totum montem: Item Capitolium eundem significat. Tacitus e Diuersos Capitolii aditus inuadunt, quam paulo ante Arcem Capitolinam appellauerat. Liuius . Romae inquitiatis iam omnibus , Ct in tali re ad tuendam Arcem compostis; nempe toti m Capitolium . nam paulo post ait: Cir eumferentes oculos ad Tempta De m , Arcemque Iam belli Oeciem tenentem, inde modico rehcto prasio, ne quis in dissipatos ex Aroetaut Ca-hitolio impetus seret. Quo loco Arcem primum pro Colle , deinde pro
parte accepit. Ideoque h.ec duo promiscue ponuntur , quia, ut Icribit
Seruius, Capitolium, arcem esse Urbis, manifesum es. Praeterea c apitolium Aedem Iouis in summo Colle sitam significat. Cicero e Annus post Capitoli' incensisnem vigesmus. Tacitus: Capitolium eon grauit. Salustius: Ab incenso Capitolio sium esse vigesimum annum. His enim , alijsque locis non totus Collis, sed Templum Iouis incensum , Capitolium est . Denique eadem Iouis Aedes , Arx interdum dicitur. Liuius rSedem Ditiae Victoria dedit Templum Iouis Optimi Maximi. In ea AroeVrbis Romae aerata. Ex quibuS prouerbium apud Romanos fluxit talua
Vrbe , atque Arce expressitque Horatius Inoolumi Ioue, 9 Urb Romo
Alia de his Iustus Riquus, qui alia notione pro Dijs inibi cultis apud Christianos scriptores sumi aliquando Capitolium animaduertit. Caeterum hic Mons olim Saturnius, & Vrbs in eo 1 Saturno condita Saturnia est dicta. Virgilius de Ianiculo , & Capitolio. Hanc Ianus Pater, hanc Saturnus eondidit Vrbem :Ianiculumque issi, huic fuerat Saturnia nomen:mno antea Montem, ait Varro, Saturnium apmdatum prodiderunt; Et ab eo latὰ Saturniam Terram , ut etiam Ennius appetist, Antiquum oppidum in bo ui se Saturniam scribitur.Eius venistia etiam nune manent tria . quod Saturni Fanum in faucibus: quod Saturnia porta , quam Iunius feribit, quam nunc vocant Pandanam : quὰdpon aedem Satur a
in legibus parietes postici murisuntscripti . Haec ille.
124쪽
Camilli. 3 .in Catil. Lib. 3 Hist. At quae pri
mae fores quae secu-d EP atque
putet , in ipso aditu etiam Secundas fui sse. Li. 3. Hist. Capitoliu
Forma, ct Circuitus Capitolii. Cap. II.
o RMA veteris Capitolii in modum arcis suit. Ea a sum inoi ad imum saxo quadrato subitructa , cincta muris, munita turribus. Additae fores in summis cliuis, per quos ascendebatur in arcem. De s bstructione Liuius : Capitolium quoque faxo quadrato subriructum eri; opus UeI in hac magni centia Vrbis con piciendum. De muro Plutarchus . Loquens enim de Pontio Cominio , qui per rupem Tarpeiam euasit in Capitolium, ait: eνο- τοῖς φιλάHουσι σο δa χισμα. & acces t ad eos qui murum eὶ Hodiebant . Et paulo post de Gai is : με διοι radet σαενους Ουον ουκ ηδη τ ος Τορο . Ut dispositi iam murum tangerent . Et ibidem de Manlio ώμιόω της πεποις . in τύ π σε δραμονΤων. retro
praecipitatiit de faxo, inde supernans muro cum ijs qui concurrerant. De duri ibias Cicero: Memoria, inquit, tenetis, Cotta, Torquato Cosi complures in Capitolio Turres de Coeo e e percussas. 19e Foribus Tacitus . Erigunt aciem per aduersum Collem Cyritie ad primas Capi tol nae arcis fores . Et pdulo post: diuersos Capiton= aditus inuadunt, iuxta Iucum A li: qua Tarpeia rupes centum gradibus aditur. Ρrimae sores undique cinctae parietibus in capite Clivi fuere , qua ob dignitatem , locique frequentiam , & celebritatem Capitolinus est dictus; quo hodieque recta ascenditur ab arcu Septim ij. Secundae fores fortasse cuipiam videbuntur, quae in altero summo Clivo erant, qui vicinior Templo Iouis ad eamdem Collis partem, ubi nunc carcere S, per
Sed us demus, ibi suis e fores,& aditus, ut ait Tacitu S : tamen quiae Arx pressi ri s1gnificatione erat dexter Capitolij apex editus, ct abruptus hic potius crediderim fui se alterum circuitum murorum, & Secunda SDres , quibus in editum ascenderetur . Primae itaque fores erat in capite Clivi, mittebantque in aeream, ubi nunc Fquus M. Antonini: Se
cunda vero , ubi hodie, alijs gradibus muro, S porta munitis, po s. Redes Conseruatorum euaditur in altiorem verticem, vulgo montem Eaprinum. Aliae demum fores ad rupem Tarpeiam centum gradibus imminente S tuere . Quae sane formam exprimunt per sectae arcis sit te in edito G abrupto , opere naturaque munitae . Itaque iure Tacitus : muniti imam Capitolij arcem , ct ne magnis quidom exercitibus extetnabilem nuncupauit. aeterum praeter aliquot domos Ciuium, Arte, Sacella, Templa simul omnia in Capitolio sexaginta , teste Fuluio, colebantur. ut Cicero Deorum domicitium appellarit.& P. Victor scripserit, In eo Deorum omnitim imulacra celebrari . Tanta vero icci pulchritudo extitit,
x t Ammianus digerit e Capitolium, quo se venerabilis Loma in aeternumtolgit.
126쪽
1 Iouis Tarpeij delubra quantum terrenis diuina praecellant. Deni 'μ' c, hodorus e Capitolia ce a conscendere , hoc en humaraa ingenia rata Oidere.
Vbi Templum Iouis Capitolini cum Arce locandum sit. Cap.ΙΙΙ
locum quaestioni reliquit. IS quidem ubi ab utroque Vertice medi, Cademittitur in aream, Olim percommodam conuentibus, ta pitolio o- concionibus populi praebebat sedem, quas ibi non raro Consules,Tribu- lim ad poni, a iij que habere solebant. Velleius de Tiberio Graccho concionante , Puli con 'ocipione Nasi a cum Senatu in eum irruente: Nasea ex superior. V III parte Capito* summis gradibus in sens hortatus en : qui saluam , 'vellent Rempti blieam sequerentur. Tum Optimates, Senatus, atqDe Equestris Ordinis pars melior , ct maior , ct intacta pernicioss eon siilis irruere in Graccham santem in area eum catervis suis ct concientem poeur totius Italiae frequentiam. Is fugiens, depurrensque Clivo Capi
tes e Familia Sancti Francisci:Templo adhuc nobilem Magnae Virgini Si cognomento ab Ara C i. Alter ad occasum, de Tiberim vergen Spartem Aedium Conseruatorum ut vocant, & alia S quasdam Aedes sustinet, aut nudo teritur solo et Uter ergo vertex dicenduS sit Arx, quidam dubitarunt; uterque enim pari altitudine editu S est , contra quam, quidam reserant, qui rte non viderunt; Ddeoque Arcem ad Tiberina ilocant, quod ibi altior crepido sit. Martianus vero Arcem statuit in altero vertice, ubi Fratrum Obleruantium Coenobium est; leuisi1ma ex allatis supra Taciti verti s coniectura; Diuersos Capito* aditus inuadunt. Milites enim Vitelliani pulit e clivo Capitolino , qui prope Coenobium adhuc visitur, alium Capitolii clivum,aditu laque iuxta Asylum invasere,
127쪽
hebat , tentaverunt cumquς ibi pug retur, iniectum proximis te etiaiariem comprehendit TemplVm 'Qui γ S incensum est. Erat ergo di in plum non longe u rupe, quδ04ψqVidvm Cum ad eam, S A sy tum p lignaretur, incensa inibi aedisici adjunci ei apti Porticus , tum Aedem 1 o
idem probat Liviana de Gallis narratio. Jassi enim capta Vrbe Capia
Gallias Q tolium obsidente S, animaduerso , Vt ait Liuiu S , Θd Carmentis fax tim Udefisu aequo bis antesque inuicem, se trab 'ntes alij alios, tanto sontios, Yo pro- in summum cuasere, Ut non cusodes solam fallirens sed ne canes quido .pe Porta silicitum animal ad nocturnossyrepitus eχcitarent. Anseres nonfeJι dere in f ς- ' Iunoni cros q*orum clangore , acarumque crepitu excitas M. Manlius boses qui iam insummo cons literant, deturbauit, abegitque. Hi ergo In Camib anseres ad Aedem Iunonis , ut ait PlutarchuS , alebantur quae in io. ipso Iouis Templo fuit, ut postea dicam. Cum vero aduentum Gallorum,
qui vix in summula euaserant, atque in arcem penetrarant, ansere S praesenserint, indicant, locum Vbi alebantur , saxo Tarpeio propinquum fuisse. Qtate ratio maiorem vim habet, si aduertatur, Gallos deprehensis ante vestigiis illac ascendisse, qua Pontius Cominius ante ad Romanos z'dς missus ascenderat. Ille autem ijsdem scriptoribus referentibus , secundo
M.' hi ' Tiberi ad Urbem de atus, qua poximum fuit a ripa, per preruptam ruis
Ies ascen- pena Capitolium te uerat, Idem confirmat Manliu S, qui an serum clandit. gore excitus Gallos abegit; non enim longe aberat cum solus crepitum g Aeneid.
senserit. Atqui de illo Virgilius: Insummo cunios Tarpcia Manlius areis Staθat pro Templo, Capitolia ce fa tenebat . Quo loco Templum Iouis in Arce positum, S Manlius pro Te pii custodia, stare in altiore Collis iugo consul to dicitur. Poetica vero fide dictu crediderim, Manlium stetisse pro templo, cum potius domi fuerit in proinximo siuae. Habitauit enim in Arce, ubi postea Templum lunonis Moneia Fast. 6. rar:& antea Tatius Rex habita uerat. O ui diu s i Arce quoque instimma Iunohi Templa Monetae Ex voto memorant facta Camille tuo. Ante domus Manufa erat, qui Gallica quondam A Capitolino reppulit arma Ioue., Ri, Idem clue Plutarchus,& Liuius,& Solinus testantur. Post autem, Manlio h sh . Perduellioni S damnat sancitum e se, ne quis Patricius ut ibidem Liuius,
Lib c . in Arce, aut Capitolio habitaret . perinde ac Vetaret lex , Vt Patricii non Cap. 1. modo non habitarent in Arce, Vbi Manlius habitauerat , sed neque in . Domus Capitolio , altera videlicet c ollis parte . Haec ergo dQmus non procul a
P b h b. s XO , sed propinquior Templo fuit.cum enim non maneret in custodiata ob, upem Manlius, Ut reliqui vigiles, nihil enim de hac re Pl tarchus,& IJuius D p.: ς domo sua anseres strepentes, & Gallos sensit cum silentio subeuntes . Ex quibus demum deducitur, Templum quoque Iouis Manlianae domuirropinquum ad rupem, S in Arce suisse extruduim. Postremo Templum
128쪽
ad funem suisse consecratum euincit locus Plutarchi in Romulo de Tar heia inibi sepulta. C terum inquit , ὰ Tarpeia illi psepulta Coliis siti mo distis, Tarpeius Dis Gn ς locum eum Tarquinius Rex consecrauit. xuot hispore ossa ciui alio fuere delata, nomenque exoleuit Tarpeiae , excepto Saxo, quod vocavi etiam NVur Tarpeium. bi Templum Iouis, ubi condita fuerant Tarpeiae ossa , consecratum est: ijsque exportatis , nihilominus rupe S Tarpeiam omen retinuit,argumento est , prope rupem sepul- elidum fuisse, ubi & postea Templum. Et ita quidem de Templo sentiunt τὸ lum Antiquari; . Quamuis enim varii anus arcem in altero montis iugo con- Ioui: adstituerit; Templum tamen cum alijs ad rupem posuit. idem sine fabulis rupe Tar- praedicant antiqui Poetae.Silius de Domitiano. Aurea et arpeia ponet Capitolia rupe , Et iunget nostro Templorum culmina Caeso . Et: Ipse e Tarpeio blimis oti ine cNndia , Et Gentos ut, nubes grandinis iras Fulminaque, tonitrus nimbos conciet atros. Propertius: Tarpeiusquὰ Pater nuda de rupe tonabat.
Prudentius contra bymma Cum 'I amque ruit paucis Tarpeia in ruo e relictis, Atque ad oriolicos Euandinia Curia fontes
Aeneadu oboles. Claudianus: Inuat intra tecta tonantis
Cernere Tarpeia pendentes rupe gigantes Id est eximiae magnitudinis statuas Colosseas. Cicero: Nune ego te Iuppiter optime Max Iuno, Minerua, caeteriquDν, Deaeq;immortaDS, qui excellenti itimulo ui athsedem Capito IV infaxo incolitis constitutam. Haec cum ita si ni . tamen non ita facile deduci posse quispiam iudica bit, arcem ibi fuisse, ubi Templum Quamuis enit hoc fuerit in arce, tamen arCis nomine notus mons non absurde intelligitur. Veru ea quae de Malis domo dixi mus, sita prope Templa in arce, hac interpretatione dis' ficile est eludere, di alios ite locos auctorii qui aedem Iouis in arce collocand, deque ea tamquam de re u Capitolio distincta loquutur. Lucretitis. Romulidarum arcissertiator candidus anfer. suique tenes altas Tarpeius Iuppiter arces .. Iuppiter arce sua totum cum D ectet in Orbem. In summo custos Tarpeia Manlius arcis . Tarpeios iterum sopulos Praeruptaqo e xa Seandatis licet. 9 celsam migretis in arcem t
Ouidius et Et: Virgilius: SiliuSοῦ
Propertius: Etsua ra peia restaeus itas uit Ab orc el. Uuis a Uicino non patienda Ioui Et similia passim occus .ent quete , siqui Sab ad e remoueat Templum Ioui S, Probe germaneque explicare non potest Denique id prima I em pli otia S aedi ficatio demon strati e qua sic Dion 'sus , Huic templo δ' uix Tarquimus i ex xxjntus isdem eum designa et in tu-ulo qVi dis
129쪽
P. uidue vallatae r quam quan hac aetate tanta loci altitudo non appareati quiad ruini. knt rior nonnihil extumuerint.
Forma Templi Capitolini. Cap. IV.
VONIAM de Templo Romanorum Templorum principe
agimus , id sedulo contemplari, atque eXprimere debemuS. Vovit ergo Templum Iovi, Iunoni, Mineruae Tarquinius
130쪽
i j duectas e Templo Iouis Olympici, teste Plinio. Porticum triplici, ohdinis columnarum similem hac etiam aetate Agrippae Pantheo adiun videmus . In summo tres Aediculae visebantur.' inriti quoniam aliqua e X hi S controuersiam parere post lint, cum Tem Hli frons Forum, O Palatinum respiceret, videtur potius ortum spectasse
quam meridiem. Nam Cicero sic ait: lademque iusserunt smolacrum Ionis, quod erat in Capitolio, facere maius, ct in excesso eodocare , ct contra, atque ante fuerat ad Orientem couuertere: aes Jerare dixerunt,s i dAgnum, quod Oidetis , Solis ortVm , ct Forum Curiamque cons i-ceret , sore , ut ea consita, quae clam essent inita contra fatalem Vrbis , atque Imperνi frarentur, utiὰ S. P. perfici possent. Atque ii- Iudita eosiocandum Consules illi locauerunt. Si ergo Forum e Capitolio spectare, est ad Solis ortum vergere, non est tam certum quana putat Liplius, Frontem, Templi, ad meridiemssectasse, idem Forum Roma- denum, Palatium Cersus, frequentissimam Vrbis partem. Ne pugne- δμ η'tur cum Tullio , repetendum et quod initio dicebam, nempe latera Capitolii non recta ,sed oblique vergere ad Mundi plagas; quod ego dilige- Capito-
ter adnotaui . Igitur templi frons secundum alterum collis latus extru- liud , racia , non directa erat ad meridiem , sed potiuS inter meridiem, atqu Orientem. Ideoque statua illa Iouis Cicerone Corisule refecta quae sam modo o ne non intra templum in ipso sacello, sed extra templum suit in excelse rum, &collocata 2 cum antea templi faciem, S Septentrionem spectaret, simul Oriente occasum assivi Solis Potuit aspicere, qui ad Septentrionem accedit, at- iPς ta tingitqtie solstitialem circulum Cancri. Postea vero conuersa cum Fo- 'R 'ruita, & Curiam, de Solis ortum aspiceret, non ortum aestiuum , sed hi- obliqu8sernum aspexit. Nam cum versa e set ad Forum, & Curiam, ad Meri- specta bat diem quoque vergebat . Fotum enim ,& Palatinus collis rte Capitolio etiam Memeridianus est, ut patet adeunti. Itaque cum iv eridium, S ortum spe., yi i*m'ctaret, ortum hiberni Solis meridiei propinquum spectare potuit. Saenim ortum aestiui Solis spectasset, non ad montem Palatinum Forumque Romanum, sed Collem Quirinalem conuerti debuisset, qui obuertitur testiuo Soli. Eodem ergo statua Iouis , quo scoris Templi spectauit, nempe inter Meridiem, di Orientem. Sicque consentiet cum Tullio LipsiuS.
At tres intra Templum Aediculae, non loculi ad imponendas sta tuas trabendae sunt,sed tres Cellae communibus quidem iunctae parietibuS,Verum diuerta inter se , di ab extimo Templi muro diuinae. Vt hodie quo in Templis vetustioribus ad cultui, ornatumque maioris aere d marino Te cameratum fornicem quatuor fersne sultum columnis pro summate- studine, vel altiore tholo erectum intuemur. Nam Tarquinius Iovi, Iu-nDDi , Mineruae Templa voverat, quae deinde maioris aedis ambitu con Clima sunt. Nec solum cellar, aut aediculae, sed templa, & delubra nomi r inantur ascriptoribus i Liuius : Clatius, inquit xtis it dextro later*Quae id σα i/st Optimi Maximi ea parte, qua Minerui Temptam e i. dum ' i empl. D P0 β rara Ier ea tempora litterae erant, notam numeri annstrum vi δ'