장음표시 사용
131쪽
Clau s fi .gi soli nisso Capitolio pro
Lib. 4. Irestor. Iustus Riinquus.
fuisse ferunt, eoque Mineruα Tomplo dicatam legem , qxia numerus Mi. neruae inuentum t. Praeterea pro Vetusti S Templis pronaum , seu porticus, seu vestibulum struebatur quod hisce aediculis appositum videtur fuisse. Nam Dionysius loquens de ari S Termini, &Iuuentutis , quae ita ire dificatione Templi neqHe eXauguratae , neque loco motae sunt, scribit. 0 νυ ν ο ιυ ετερας iν ἰ ν τύ πονα φ τ;)ὸ ἀθωοας , ο δέ e τερος is αυθώ jd j Κω σίον γ εως. Et nunc altera , ara, ef in Ues libulo Minerua : aDὰγa in ipse delubro prope marginem ,seu murum . Sic enim placet interpretari. Iuventuti autem non modo ara, sed etiam aedicula ibidem fuit. Plinius i
Proserpinae Tabula fuit in Capitotio in Mineruae Delubro supra Aedicu
um Iuventutis . Terminus autem rude videlicet saxum, sed cultum pro Numine, ne quid supra se praeter Coelum haberet,foramen illi impendens in Templi tecto fecere . De eo Ouidius.
Nunc quoques pra ne quid uisisydera cernat , Exiguum Templi tectaforamen ba b tinquit, auratapoisitae in Capitolio tu oeda Iouis iupra fastigium Aediculae.
Quoniam ergo tres cellae inter se distinctae fuerunt , num communi Templi pariete clauis, illique affixae quod sensit Lipsius . Equidem , potius a Templi pariete secretas dixerim pertinet enim ad decorem,or natumque Templi, cellarumque mala statem ut libero undique transitu , trium Deorum delubra in medio relinquerentur; a muro quidem totius Templi se creta, communibus autem parietibus inter se coniuncta, ut
pares sunt communia habentes latera. media quidem Io uis; ex Utraque parte , alte a Iunonis, altera Mineruae , operta uno silio , atque tecto . Hic sane , ne id omittam, fari igium, seu Cimatiam Templi significat; quod nempe triangulari forma supra rectam coronam attollitur
subiectas, intelligit; Νam quid viri docti hac super re nos monere vomluerint, non bene percipio . Sed de sac elli sinsta com m o di ii s .
132쪽
LIBER SECUNDVS. Os Templi Gradus. Cap.V.
APlT UL NO Tomplo fuisse gradus exploratum est quibus in ii
eius vestibulum a cenderetur . Liuius cum dixisset, Annio La- L ' S tinorum Praetori, ac Legato datum in Templo Iouis Sena tum , subdit, Cum commotus, Annausulase ab oenibulo Tempti citato gradu proriperet, tomus per gradus capite grauiter osse ino impastis imo ita est saxo, Ut sopiretur . elle juS exsuperiore parte Capito hoc. lap. ii summisaradibus insinens. Vitruvius quidem non quaait, an graduS cita Templis sint apponendi, sed tamquam necessariam partem eos ponit; quod, Vt ibi interpres , non parum faciat ad maiestatem , S dignitatem L Templi, si a caetero Vrbis solo extet. Verum in re tam certa Ob Varias si didit, eruditorum sententias exorta controuersa est. Lipsius enim Centum Teptis ad gradus ex Tacito constituit. Ergo, inquit, ab ea quo que parte, Foro dux digni- Romano, centnm gradus, qDibus,St Tacitus, atque alijsuperbe adibatur. Σ
Gradus a tem si haud dubie ad maiestate: eoque, 9 in alijs Templis, ct ς' f pasciores , Bliti pari. Sed ibi ratio , bic necessitas, ct locus editior
Coluerunt. Verba autem Taciti sunt illa, de quibus supra: Sua Tarpeia rupes centam graditus aditur. Alij vero qui sint auctores saltem antiqui huius rei testes non bene teneo. Forte Dionem Lipsius intelligit 'ubi Casur, ir quit, triumphans gradus in Capitolio genibus ingressus con- Lib 8.scendit. Et de Claudio Castre : Tum per gradus in Capitolio genibus asendens. Qi bus locis allatis auctor eminentissmus Cardinalis Baro- iii Ih: . . nius in eadem quoque sententia est, Vt putet centum Taciti graduS asO- ad Martyr.ro incepisse: hoc tamen discrepans , quod his ascensum tribuat in Iuno- die 14. nis Monetmnon autem Iouis Capitolini Templum. De quibus gradibus Maxxij Cuidius: . I.Fast. Candida te niueoposuit lux proxima Tempse ,ssiva fert Dblimes alta Monetagradus. Deinde vero Baron ij vestigijs cum institerit Riquus , Lipsitque ver- Cap. I 2, bis, quae citaui, allatis: Luo equidem in loco, inquit, vir magnus , Lips cenitim gradus ad Moneta cum gradibus Iouis Capitolini consu- disse videtur Aha tamen omnia, Ut fentiam, M. Varronis apud
gessium Uerba facitini in Epistola ad Sulpititim : In memorias bies ρtiod ει tutas curator resiluendi Capitos dixi et , Colui e sta Iib.,ae.16 aream Capitolinam deprimere, Ut pluribus gradibus in aedem consenderetur, furae iusque pro fo in magnitudine altior feret; a facere id non qui e , quoniam Pauissae impedissent . Id use Celtas quasdam , ct Cisternas , quae in area sub Terra essent , ibi reponi su-rent signa vetera, quae ix eo Templo colis is sent, ct alia quaedam religi te donarijs consecratis . Ex quo infert Riquus, Gradus Templi ad aream usque Capitolinam solum suisse demissos. Si enim ad sorVm usque, tota Collis altitudine descendissent, Catulus, qui gradu S a UgςrςHχ volui c
133쪽
voluit , non aream in montς d primorvi sed sori vallem ipsam d, E duidem eum arbitrer gradΠ Ra By d pertingere non potuisse;hac ta men ducta ex Gellio ratione parum Vrgr i lapsi triri iudicodile enim non eo tinuatos gradus, sed intermis bibinde per interualla planis a reo
iij retractos constituir, in quibus conii lςrent ascendentes, ac respirare CCur ergo non diceret Gradus a Foro ad aream usque Capitolinam fuissEDinoribus retractionibus int 'rstincto SQ ibi vero , ubi erant Fauissi, in plateam laxatos, ut ex ea ad Templi Vestibulum minores identidem areolas,& praecinctiones haberent. Vt hodieque ad Aedem D. Petri Vaticanam extructos videmus gradus . Area enim perampla , S inter meridia diuiduntur eque carent retractionibus qui magis distant a Templo. Catulus ergo poterat magis aream Canitolinam deprimere, ut, diminutis gradibus , qui ab illa pertinerent ad forum, pluribus ab eadem ascenderetur in Templum,nisi Fauissae impedissent. Haec pro Lipsio dicta. Nec tamen ad eius sententiam accedo. Nana apud Tacitum sermo non est de gradibus Templi Iouis Capitolini, vel Ilmonis Monetae r sede adus ijs, quibus adiretur Tarpeia rupes ab occidente , fluuium versus. quod Uem istos Vitellianorum militum pugna quam ibi historicus narrat, perspicue de-- FRIU monstrat. Hi enim cum Capitolium inuasissent, ut supra dicebam, relicto clivo Capitolino, a quo repulli fuerant, iuxta Asylum, & paulo re
motiuS per gradus Tarpeiae rupis ascendere coeperunt, fed propior, inquit, atque acrior per A Lum vis ingruebat : cum milites per vicinius Asylum irrumpere , quam per centum illos gradus remotiores mallent. Ad haec inuenio apud Liuium bis arcem e foro suisse oppugnatam, semel a Romanis ipsis, cum ab exulibus Herdonio quodam Duce tenere--'μφ' i tur, iterum a Gallis reliqua Vrbe incensa, atque eu eris . Verum tam Galli, quam Romani per clivum Capitolinum aciem direxisse dicuntur, nulla graduum facta mentione. Cum tamen per hos latos , dc expeditos facile potuissent in Capitolium euadere. Sed quod vehementius urget, si Templi Capitolini gradus inceperunt a Foro, ibi triumphantes Duces e curru descendere debuerunt, perque eos cum reliqua comitantium turba in templum ascendere. Nam ad Templum Iouis desinebat triumphus , cuius pars gradus erant. Atqui triumphantes curru ascendebant in montem Capitolinum e Foro. Cicero : At etiam qui triti bant, eδque diutius bosium Duees seruarit; Tamen cum de Foro in Capitonium currum e tere incipiunt, idos duci iucare erem iubent, idemque dies,invictoribus Impoγj tritis em vitae facit. Eumenius . Renouant Imperator veterem idam Romani Imperijsiduciam , quae de captis bosium ducibus Vindictam morte sumebat,
tune enim captiui Reges cum a portis usque ad Forum trium Bantitam Ot
attingatia, lacrificium fiebat a triumphante in Capitolio , nec templumi uri' inibatur, antequam constaret, tella Iosepho, aliquem e captiuis holtibus
134쪽
fuisse trucidatum. Sed de ascendentibus curru in Capitolium Liuius: U. '. rvd. is jo inqui , ira r scandentes Capitolium auratos purpuratosque antiquit.., inferiore ioco L. Po m in turba togatorum onus priuatus interroget. C-p.r .
Te quoque Victorem Tarpeia candere in arces Laeta coronatis Roma videbit equis Lucanus de Pompeio , qui ter triumpharat: Non domitor M undi , nec ter Capitolia curru Invectus.
Ibidem paulo post: Non mihi nunc teltas Pompeios qua triumphus
Vita dedit, non alta terens Capitolia currtis . Ibid. paulo post dς Catone per B fricam iter faciente: Hunc ego per θrtes, Libye que extrema tris hum Ducere maluerim , quam ter Capitolia curru Scandere Pompeij. Flauius Vopiscus o Iuit alitis, inquit, currus quatuor peruis iunctus, qui In vitata fuisse dicitur Regis Gothorum, quo, ut multi memoriae tradiderunt, Ca Aarςli ab
pitonum Aurelianus in ectus est, Ut istic caederet ceruos, quos cum eodem curru captos Ootii e tim ferebatur . Similia passim occurrunt. Vt apud eos, qui de rebus Romanis scripserunt , in consesso sit triumphantem curru ascendisse, non per ullos gradus in Capitolium. Neque Vero negocum face sunt aliati supra Dionis a me loci. Ex quibus valde miror, Iulium Caesarem Butengerium virum eruditissimum uniuerse deduxisse , eum morem seruari solitum a triumphantibus, ut per gradu S ascende rent in Capitolium. Nam etsi daremus, quod tamen inficiamur , Caesarem , &Claudium genibus ascendisse per gradus non propterea triumphanteS omnes ascenderunt. Verum di ipse Claudius, & Caesar more malo tum per Clivum Capitolinum curru in arcem inuecti, deinde per gradu S ab area Capitolina in Templum genibus ascenderunt. quod ipsa Dionis loquutio innuit. αναζαθμwe , iro ἐν τύ καπύωλέω. graias , qVisun n Capitolio. idest in ipso Templo Capitolino. Hos, inquit Dion, Caesargenibus ingressus ascendit , nulta neque currus , qui ei ex aduersIo is postus fuerat, neque imaginis Orbis terrarum pedibus Dissubiectae, neque inscriptionis eius hahita ratione . Haec autem erant in Tem , Inscriptio Plo Iouis, in quo S gradus . Multo minus affirmandum est, quod lo- ς ' γCO Citato idem Iulius Caesar retulit ex Cedreno; nempe Gradus Capitoli= ' fui e trecentos sexaginta quinque . Hic enim Graecu S auctor salsata ,
aliqua vulgi opinione, ac fama deceptus est; cum Tacitus Romanus, &Romae scriptor in rupe Iarpeia, ubi monS erat editissimu S, centum nu Ontum meret. Itaque si coepissent a soro, plures centum non fuissent . Ego vero gradus a ς iS,quq dixi, nullos a foro : ala quot ab area Capitolina fuisse mihi per- pitolij δ' ςrgo, quaeret aliquis ponendi sunt centum illi gradus I aci- li Vni β 'ii seti 'i idem ille positos tradit; nempe ad rupem saxumque TarpςΤΠ ad propς Vςxςxςm Carmentalem portam , & Theatrum Marcelli ad OV Vi Rupem Ii a dentem. TarpeIa.
135쪽
dentem . Rupis enim Tarpeiat Domi DR significatur abrupta illa , &ab scissa pars montis. quae Vergit Ra Vibςrim. Quam quam hac aetate saxi Tarpeii reliquiae exigu- PQrsse 'x proptςr aedificiorum, atque adeo ipsius montis prolapsione S. ς'im tophi tum est, quod paucis ante anianis cum sessores proxime caedςrςΠt AEd aedificandum , factam egestion ita ea uertiam vidi ipse, debisconte lacunati l .pidis pondere, obstrui caementorum ruina , vltimo Poene exitio Operarum .
Atque ex his postremo intelligitur, nec Templi Capitolini gradus tria forum descendisse: neque eos Iunonis Monetae , qui potius ad Orien tem spectabant, ut infra dicam, cum gradibus Tarpeiae rupis esse permiscendo S. Porticus 4 epi i Capitolini. 3. Histor.
Templi Capitolini exteriora ornamenta i Cap. VI.
ORNAMENTA Templi exteriora, de interiora sunt.Primum
de primis. Extra fuere porticus, non modo quae Templi frontem, sed quae latera cingebant. Illae triplices, har' duplices fuere, ut supra dicebam ex Dionysio . Tacitus: Inde labus Enis in Dorticus appostas aedibus. Virgiliu se
Atque hic auratis volitans arXenteus anser Porticibus. Hoc enim Vt notat Seruius; retulit Poeta ad te pus so-rentis Reipublicae, clim inauratae sunt. Sed quae ibi auro litari nempe opus marmoratum, & toreumata in parietibus,&Jaquearia . Quod enim scripsit Plinius: Pos Carthaginem euersam laquearia in Capitolio inaurata es non so lum de interiore Iemplo est intelligendum, sed etiam ijs , quae extrinsecus adstructa fuerant . Pariet; quoqNe ram tamquam vas inaurantur,ait idem. Ad haec in zophori S,S Coro Dis,in fronte, fastigioq; Iempli multa inaurata e se oportuit. Ideo enim aliqua ex his fiebant eligno . Vitelliano quidem incendio, ut supes ex Tacito referebam 9 Η-nentes Listium Aquilae vetere ligno , traxere ammam. Caeterum porticus apiti unas Roma primum extructas vidit, molitore Scipione Nasica, ut ait Velleius . Sed dubium est, an praeter has veluti Templi exteriores alas, aliae suerint in atri3 forma circum aream aut saltem ad areae latus erectar. Nam in his porticibus a triumphante post sacrificia, & ca rem ni a S in Templo peractas, depositamq; lauream in sinu Iouis, dabatur publicum epulum Senatoribus, & principibus viris. intro moris eratoc Consules vocare : deinde rogare, Vt venire supersederent, ne qui S eo die maioris in eodem conuiuio esset imperii, quam triumphator. eo coenandi more Zonaras: Triumphins , inquit, in Cispitolium Uebebatur,rf rq e aliquot cmemcnis peractis donarys deiectis cim
136쪽
his eo de Scipione Africano Ubi Ῥι , inquit, Capitolium ascendit Sei dij, finita pomp*, epulum amicis ex more in Templopraebuit: ἐς το δερον .ud Vel apud Templum . Buten gerius ad Zonarae verba respiciens, ver- si' is Templi porticibus. Quo tempore nondum Scipio Nasica suas porticus extruxerat; qua Spostea, ut credibile est , addidit Templo , per- amplo peristylo circumducta S, ut atrium in medio constitueretur angulare, ac pates. Quod forsitan est atrium publicum, de quo Liuius: Tactum de Coelo Atrium publicum in Capitolio . Itaque Scipio Africanus in ipso Templi pronao, ta vestibulo de di illa conuiuium credendus est, idemque ante illum alii Triumphantes fecisse. Id significat, τὰ ιε ,ο,. neque enim dixerim Templum illud ante Nasicam initructum adeo r& exornatum , ut triplicem in fronte, duplicem in latere porticum habuerit; quae sortassis usque ad Syllam simplices fuere. Eodem Templo eximium splendorem inauratae tecti tegulae addidere, quas aereas in instauratione Capitolij Q. Catulus primus inaurauit, teste Plinio; ideoque fulgentia, micantia, aurea passim dicuntur a Poetis Capitolia, alijsque Scriptoribus.In summo fastigio fuere quadrigar primum
ii tale S, tu ex aere inaurat aer aliaeque statuat mediisque volantia signa n bibu S , omnia, ut arbitror , ex aere inaurata potius quam e marmor . Sub fastigio Aquilae id sustinentes, aliaque coronarum, & epistyliorum ornamenta item inaurata, ut fulgente Sole, splendido lucis repercussu ocul OS non tam perstringerent, quana admirationem animos perducerent. Claudianus tertio Pali gyri in Stiliconem,
aeua Iuce metasii Aemula Uisinissa ilia conferit astris. Rutulius: Conscinduntque vagos delubra micantia visus. Aerea praeterea fuere portarum limina: De quibus Liuius: Faeneratores aliquot mulctatos, ct ex eo , quodiu publicum redactum esset, aenea in o Capitolio limina Aedius posuisse . Fores item caelatae magno artificio,
laminis aureis magni ponderi S obductae, quas Stilico auferendas curauit . Tanta aedificii magnificentia creuit reficiente Vespasiano. Et post tertium incendium, Domitiano Tunc enim, ut de reliquis uidicium fiat,
ait Plutarchus . In iurationis sumptus plusquam duouecim, militum talentorum fuit , id est plusqua in septem millionum, ta ducentorum millium aureorum; cum talentum sexcenti S coronatis nostris aestimetur, ut ait Budaeus.
Postremo quaeres , quomodo certum sit, ad Templum Iouis suis nobile atrium cum porticibus Zaithae alibi in Capitolio statui possint cingentes atrium publicum, cuius meminit Liuius Respondeo probabit ς io, praeter porticus appositas te plo Capitolino , alias fuisse propter lo-ςi dignitatem, quae atrium con tituerent ad ipsum Templum : & has sor-t sse a Nasica extructis. Sed quia in eam Capitolij partem, quae inter duo Verti VςS depressior est, frequenter populus ad conciones, & sufi gia istrςnd i aliasque ob causas conueniebat; probabile etiam est, PQ xi
In itinere. Claudianus ibid. In Valerio
137쪽
eus ad Litar sori ibi fuisse ambientes aream , ubi nunc Equestris Mare; sἐa tua.& Aedes Conseruatorum , locum etiam illa tempestate ampliore propter substruetiones , qu*: VGdique Capitolium sustinebant. Hoc in ens atrium cinctum porticibus an potius si t dicendum ptibileum dubi tauerim . Quo etiam loco, S ad Templum Iouis factum dixerim, quod de Caesare narrat Suetonius : Comitium, ac Drum Easticasque, etiam Castitolium ornauit porticibus ad tempus extructis, in quibus abundante rerum copia, pars apparatus exponeretur.
IA intra Templum occurrunt primum tres Cellae, seu minora es,
delubra . His vestibulum erat iuxta allata Dionysij verba, εν- α νας. Quod ita est intelligendum , ut ibi, sicut in caeteris Templis, breuis esset in fronte porticus, qua adiretur delubrum ; effulta videlicet columnis , coronis , epystilio, fastigio quo sublata. Fastigii redis Iouis meminit Liuius : De mulcta, inquit, damna
tortim quadrigae inauratae in Capitolio positae in Celti Iouis fu/a festigium
Aedieuia; ct duodecim clypea inaurata. At cellae curu alte in fornicem aequaliter se mutuo terminabant et media Ioui,dextera Mineruae, sinistra Iunoni. Id vetera numismata, & scriptores demonstrant. Liuiust Fixtis fuit elatius , dextero latere Aedis Iouis Opt. Max. ea parte, qua Minerua Temptam est. Onuphrius in Urbe Roma : Templum Iouis Capitolini , alias Opt. Max. in quo erant tria delubra Medium Iouis, Dextrum Mi-mmae, laeuum Iunonis, ibique in area lapidea feruabantur libri Sib Lini. In Cella tamen subterranea ut ait Dionysius. lam statua Iouis sedens in curuli sella primum fuit, ut ait Iuvenalis: Ficti is , ct nudo Uiolatus Iuppiter auro . Plinius e Turianumque a Fregedis accitum , cui Iocaret Tarquinius Priscus figiem Iouis in Capitolio dicandam . Pictilem tum fuisse, ideo miniarmoti tim. Fictiles infastigio Templi eius quadrigas . Ouidius: Inque Iouis dextra ite fulmen erat.
Sed postea Decemuirorum trionitu decretum fuit, Fu men Ioui aureum qu Nquaginta po DF et se iν Minervaeque ex areruill , Ut Liuiu S. Inde fulminanS dictu S luppiter . Idem sceptrum gerebat manu oblongum in similitudinem hastae, Ut vetera numismata ostendunt. SuetoniuS': Sequenti, inquit, nocte tum videre Usus est, O ctamus, silium mortali Uecre ampliorem cum fulmine , ct septro, exuui sque Iouis OptMax. ac radrata corona. Et ad signum Iunonis videtur Ouidius resne-xisse: UAurea eur dextra septra dedere meae 8 Dubitationem tamen no leuem inhcit Suetonius, qui eidem Ioui par
138쪽
n thubii: ,seu Roinae attribuit; ut inevidisse Inenu nim
'' Trio video, si altera fulmen, altera sceptrum gerebat Summam-x Catulus Iouem l Max. praetextatis complurib&s tam sta
auu gestaret, re inuime. Idemque Dion testatur . Sed fortaile illi modo sceptrum : modo fulmen gestandum dabant . Cum utroque en in ex 'primitur in numismatis. Erat prῆtζrς si tu 3ςssili ν vj i , a demonstrant . inamquam & hi stantem cum Pallade ac Iunone deli. gnant.S d nihilominus sedere dicenda est in sella curuli, siue throno, ut loquutatur auctores; sicque in eiu S gremio percommodedain ea coronata deponebamur atriumphantibus . Senec fς I . . Dictator noser qui Samnitum legatos audist, cum vilissimum cibum
foco ipse manu sila ores et, illa, qua iams pq Ψ Π et
reamque in Capitolini Iouiur mio neposuerat . Dion. In incenams, Augustus, lauream fissibus detraxit, di ad Iouis e g. pinuit Plinius: Ex bis in gremio Iouis Opt. πια depo itur, quot. Fω-
titiam uoua Dictoria attulit. Latinus Pacatus in Paneg. a nepositis in gremio Capitolini Iouis laureis, triumphales, UIN runicabantur. Plinius 8 Traiani lauream Nerva ingremto Ioms insors r. Statius: Nondum gremio Iouis indiea laurus. Idem simulacrum quercea corona aurea coronabat. Id IuliuS-iquuScap. 16.de CapitoIio, probat ex Plautinae Trinummi allatis versiouS:
Nam nuno ego si urripui uJicer. Ioui coronam de capite ὰ Capitolio, a d in eulmine ad Biat summo.
Quos alij aliter componunt. Auream pergit idem, opinor eam coronam fuisse, ad similitudinem hetruscorum , quas Tertullianus noster de . scripsit libro de corona militis : HIc Vocabulum eri coronarum,quas gemmis e foli, ex auro quercinis ob Iouem in lignes, ad deducendas oenis Las eumpa atis togissumunt. Quercum certe Ioui dicauit antiquitas , ideoque in rudis Eaoitolini Iouis corona dabatur e quercu Iuuenalis :An Capitolinam deberet Podio quercum Sperare . Martialis: Perque manus tantas plurima quercus eat. Idem : O cui Tarpeiad Bouit contingere quercus. Ex eadem vero arbore corona , iuica data est, nempe Ciui, qui Civem seruasset, quoniam cibus, victusque antiquissimus quercus capi solitus en, ut ait Gellius. Demum toga palmata, ct triumphali velliebatur Ca- Pitolinus Iuppiter: quam qui serret, ferre exuuias, εc ornatum Iouis di. ζbatur i aut etiam, ut Suetonius, Iouis tunicam, ct exuuias Deorum . Praetores, Consules, Triuphantes de Templo Iouis Capitolini prἴ-xς3xam, pictamque togam accipiebant,quae & Capitolina dicta est. Lam' pridiu S- Praetextam 9 pictam togam nunquam nis Con Iac copi
139쪽
atit Praetores , aut Constar SVAEmqVam Gordianussenior primus Ro-m inopum priuatus suam propriβm bβb er/t, ctim ante imperatores etiam de Capito o acciperent,o I de Palatio .
sed quandiu mansit fictiliS hic Romanorum Deorum Auaustus 3 Riquus exigua sane coniectura putat,e Xemplo Olympici Iouis primo eboreum,post deuictam Asiam, aureum flactum a Traiano. Mihi orobabile est post Syllae resi Nutionem semper aureum suish ; perijsse enim&sta ab istab & flam . Qui β si V li ini Q inςςΠdio, testiS est Plutarchus. Nam Catulti; duio dό. Templi tegulas inaurauit,cur Iouem auro illustrare noluit cum orae seratim si a tuarum inauratarum usus multo ante in Urbe coepisset. Et ooste Domitianus cum statuas sibi nonnisii aureas , & argenteas dicari pateretur magni iacentissimu s Capitolij Restitutor, auru Ioui adimebat λ Paulo ante, notat Plinius in Panegyrico, aditus omnes, Omnes gradus, totaque area hinc auro, hine ageuto retaeebat,seu potius postuebatur ἰctim iniusti Principis Liataisper mixta Deorum mtilacra orirent: Itaque ante ἰ y dana Dictatorem, an illud simulacrum ex ebore fuerit , deuicta AIaa conformatum: an antiquum illud fictile religio conseruarit, incertum duxerim. Fictile tamen tum potius dixerim: θ bylla, vel Catulo non-nt11 aureum factum fuisse affirmarim. Quod si Martialis, cum Deos pro vel vi alii 'ςxv Traiano precaretur, ait ridesit scui Script 4 ra αterno nunc primum Iuppiter auro, pius es. Id referendum est ad aeternitatem, non autem operis nouitatem. Signi- , ii, - ζ-x ς nil JOu m xunc e auro conflatum diu duraturum,cum incedium i. si Q. ςi Q Π ikΠlpsςrit qui vel bylla Dictatore,vel Vespasiano, aut etiadi. i. ,. Domitiano Principe Conflati suerant. Porro eiusdem Templi eximia , , magnit. in innumera ornamenta recensere mei nego iij non est, quae Martianus, 56S Riquus alto prosequutus est. Haec fuere, simulacra Κόων ἡμmbum' RV V Vme OVe,VRriDque metallorum genere . e. ii. V, 'Or. Co' Ro m Γῆν omninm DeorN Imulacra celebrantur. Ci-3j a tiL ὰ ς V CV si Q m cacra Drorum immortarium ae ut aia,
G. . se immorum axtificum; gςmmarumin auri rudis, ac siilnati vis maxima
Dee., .li., triumph ntibuS, vel a MagistratibuS, & Senatu mulctae, muneris, aut Sueton. in Voti causa oblata. Vt cum quadrigae aurem in Capitolio, tu i . . 3 φ p Ostae sunt, A ugustus in celiam Capitolini Iouis XVI. mussia pondo isti, i
140쪽
bhlae teneae legum Iulius Obsequens Tabulae legum aurae litteris liqΩ - De psod; cesse. Cicero ct fg m graisquefacta. Statuae Regum Romanorum , g hhuibus postea Caesari ,& Augusti adiectae sunt. Plura etiam Iouis simu - .i aera. Pramestini, quod T. Quintius Dictator Praeneste aduectain inter qui eos iam Ioui S,S Mineruae dedicauit. Iouis Imperatoris quod a Tito Fla- expuli . minio impositum Columnae summopere laudatur a Cicerone. Iouis aenei, S 4 e Coquod Spurius Carvilius ex ocreis, galei S, pectoralibus Samnitium confla- i'uit. Sed haec duo in area extra Templum suere. De illo tutius Obseq es P ' In Capitolio Lupam Remi, o Romosi fulmine ictam, signum Iociis ad Columnam disiectum Quod postea resectum excelsius collocatum, & De prodi ad foru conuersum memorat Cicero.At Carviliani lata fuit amplitudo , o Τ Ut, quod ait Plinius, conjiceretur a Latiario Ioue. Hunc Latialem putat 'ς ς Riquus, qui in Monte Albano colebatur, S pro Latiario reponit. sed U i=' - Τ' Latiaris luppiter in Quirinali, opinor, fuit. Collis enim Quirinali saliqua saltem sui parte, dictus est Latiaris , ut constat ex Varrone . Latiaris Lib q. de autem lωuis in eo colle fortasse delubrum fuit, quod Capitolium Vetus dicebant. Ibi enim Iuppiter, Minerua, &Iuno, ut in Capitolino colleia '' ' colebantur. Potuit autem Tarpeius ille, & excelsus Iuppiter a Latiario Videri, quia propter propio qui ratem loci, facilis est e Quirinali in Capitolium aliquo saltem signo prospectus . At contra ex Albano, illa tempestate videri credo non poterat, interiectis Palatino , S Coelio, quos praealta aedificia editiores olim, quam hodie, secerant; praesertim Palati num in quo ADgustales Carfarum aede Saltitudinem turrium, temploriaq; Capitolinorum vel aequauerant, Vel excisserant. In eadem area Capi- . .
to iij Hercules Colosseus Tarento a Fabio Maximor & Apollo triginta cubitorum a Lucullo ex Apollonia Ponti Urbe translatus ' Inibi, seu pota ' ' tius in adiunctarum porticuum intercolun ijs inauratae Equestres statuae a Metello positae, de quibus Cicero scripsit. Tantus denique statuarum numerus viris illustribus locatarii , ut 'ugustus ex area Capitolina pro 'si *4pter angustias in Martium c ampum transtuleri reserente Suetonio. Ibi- vide: aidem aereae columnae rostratae quatuor, qua S co flati S nauium rostris con- han.lib. 2. secit Augustus, quae postea a Domitiano sunt locatae, ut ait Seruius. Virg. SCc. Nauali tirgeistes aere columna .
Quamquam Seruius: ros ratas Iulius Caesar pUbit Cictis Frenis nauali l .
certamine, e quibus Unam in ros iris, aheram ante arcum Sid mas d par- Colum nete Ianuarum . Claudianus :Aeraque venitis numeros puppe columnis Consta. Columnae rostratae meminit etiam Liuius: Nocturna tempenate Columna ro rata in Capitolio tota ad imum fulmine diseussa es.
Liemum, ut in I emplum redeam , ibi Ducuui 1 rophaea etiam aurea, H000r Rr δα hostium spolia affxa cernebantur . Tabulae verri pictae aut res Q -'Τ'ψw'Rgeva S, S titulos Uictorum reserebant: aut e prouincij S propter lauda tos artifices transferebantur.