장음표시 사용
141쪽
Iouis custodis, lunoniS Monetae, Sc Fortunae Templa. Cap. VIII.
Templum Iouis Custodis Capitolino adiectii m. Lib. 4
6. Fasta Plu taresa. in Rom. Iul. Solin.
IovIs custodis Templum Aedi Capitolinae adiectum est . Ibi enim
Templi sun dator seruatuS est DomitianuS Vitelliano bello . Conansit, inquit Suetonius, in Capitolim; sed irrumpentibus adue furijs, ct ardente Templo apud aedituum ciam pernoctauit: ae manὸ Isaei celatus habitu , inter qu facrisculos vanaesupersitionis cumine trans Tiborim contulisset, Sc. Ideo, ut suem , Aouam excitauit Aerim in Capitolio. Tacitus vero, Domitianus, ait, solertia liberti. Iineo amictu turbaefuerie olarum immixtus , ignoratusque apud Cornelium Primum paternam elientem, iuxta Velabrum delituit ; ac potiente rerum patre , disecto Aeditui contubernio modicum facesium Ioui Conseruatori, aramque posuit, casusque suos ira marmore e re p. Mope Imperium adeptus Ioui Custodi Templum ingens , Meque in Inu Dei Iacrauit . Frustra ergo quidam hoc Iemphim ubi sunt Aedes Romani Senatoris locarunt. Nam cum Domitianu S in ipso aeditui contubernio , ubi pernoctauerat, aedis carit; id profecto , Templo Capitolini Iouis adierictum, aut in adiunctis aedibus e sie debuit, non longe a rupe Tarpeia . De ambitu , & figura Templi , nihil quod reseram legi . sed a Domitiano nihil nisi magnificum, ac splendidum parari potvit. Et vero non modo de Capitolino , scd de hoc etiam videtur loquutus Martialis r
Pro Capitolinis qtiid enim tibi luere Tempsis p
cum in eodem colle propinqua essent. IAM UERO Iunonem Monetam a monendo prisci dixere. Cicero, Cum terraemotus factin esset, ut e pona procuratio fleret, Cocem aB Aede Iunonis eχ Arce extitisse. oc rca Iunonem idam appesiatam Monetam is . Haec Aedes in Arce fuit. Ouidius:
Aree quoque in summa Iunoui Templa Monetae
Ex Soto memorant facta Camide tuo . Ante Domus Manli fuerat, quι Galdica quondam A Capitolino reppulit arma Ioue . Ibidem multo ante Tatius Rex collega Romuli habitauerat. Sed L. Furius Camillus , M. Furii Camilli filiuS cum Auruncis bellum gerens , inter ipsam dimicationem, ut ait Lium S, aedem Iunoni Monetae vovit. Senatus Duumviros ad eandem aedem pro amplituine Fop. Rom. faciendam creari iussi. Locus in arce drninatus, qua area aereium M. Manui Capi. tosini erat. Anno posquam vota erat, Gaees Monetae dedicatur. Eodem in loco ut idem Liuius, officina Monetae fuit. Vbi & magistratuurn linteos libros suisse reposito S tradit. Caeterum aede S Monetae cum esset in summa arce, descendentibus gradibus pertinebat ad aede Concordiae sita prope
142쪽
-e clivum Capitolinum, & Forum Romanum. Ouidius de Con
Luaserisubhmes alta Moneta gradus.1 doue locum dubitationi fecit, unde ab imo inciperent gradus , & Vbi, ante templum desinerent, quod summa in arce collocauit Ouidius. Riquus quidem, Ut gradus Monetae aedemque designaret, tria docet . Primum,clivum Capitolinum, quo ascendebatur in Capitolium, a Foro C p ελ Romano , & aede Vestae, secundum Concordiae templum, centum gradi bus ad rupem Tarpeiam suisse protensum: adducitque huc verba Taciti: Tarpeia rupes centum gradibus aditur. Alterum : Hos cliui gradus, quia proximi erant templo Concordiae, appellatos Concordiae gradus. Tertium: ciun his gradibus ascenderetur ad aedem Monetae templo Concordiae imminentem, in ipso arcis ingressu fabricatam fui Te . Quibus grauis, & eruditus auctor quatuor inter se miscere videtur, atque confunde remempe clivum Capitolinum, de quo infra .' gradus Tarpeiae rupis, CO' cordiae,& lunonis Monetae. quae omnino separanda sunt. Et gradus qui deni Tarpeiae rupis, ut supra constitutum esti ad occidentem , T iberim aversus locati suere , cum aedes Concordiae, ut hodieque apparet aspiciatorientem, in altera dorsi Capitolini parte prope arCum Septim ij . Nullo autem modo gradus Concordiae, dc Monetae, permiscendi sunt
Nam Aedes Concordiae de qua loquitur Riquus , suo S habuit gradu γ Cheosd;χ patet ex templi reliquiis; adhuc enim superest integra sere PorticuS,terrς diu etsi ab solo, quamuis Undique rumis oppletum sit, elata . Deinde Ichnographia gradibu templi id ipsum ostendit, quam praeter caeteros Palladius nobilis Archi Montatae .
tectus lineauit, di ipse Riquus adducit'; in qua viginti quinque gradus
enumerantur, in unam aedem Concordiae mittentes . Demum qui poterant gradus duobus templi S es se com naune S, quorum alterum Concordiae in imo fere Capitolio situm vergebat ad ortum; alterum Iunonis Monetae in summo colle, quo 1 pectaret,incertum estin Gradus autem Monetae
ipsum etiam fastigium templi Concordiae altitudine facile aequabant. Igitur Tullius cuin scripsit : Equites Romani, qui frequentissimi in gradibus Concordiaestiterant, nihil pertinens ad Monetam intelligere poduit. Ne que Ovioni , qui Concordiam nosuit . x frasublimes alta Moneta gradus , Aliud significat, nisi Monetae gradus non longe ab aede Concordiae ince pisse, indeque euasisse in summam arcem. Haec illi dicenda sunt, qui voluerit Ouidium loqui de aede Concordiae , cuius reliquias ad radices Capitolij prope Forum Romanum videmus. Sed aptior erit, & clarior aedi, ficiorum locorumque collocatio, si aliud Concordiae templum in Are Prope aedem Monecae statuamus ut dicam cap. Iq. Iam vicemus designetur Iunonis Monetae sedes operae pretium est ad- Vbi esset uertere qaod tradit M ullius pro Domo sua. Ergo, inquit, M. MANIPHM0 4Vm V m duobus lueis obnuolitam virilis . Locus inter duo S lu- 0ς - 'cos Asi tu ina crat, siluari incer duo Capitol ii iuga , ubi nunc stacua si qHς
143쪽
stris M. Antonini visitur, de quo P Rulo p0st. Cum ergo Aedes Monetae in area Manlianae domus sit coudit i vi dori pote st ibi fuisse, ubi nunc Sena Lis r. c. . foris domus: ibique eam iocat Marti Rus . Verum hoc non respondet ei bis Ouidij, qui arcς in summa Monetam constituit, nisi improprie lo- isti utum velis. ArX enim multo editior in de Stro Capitoli j iugo, quet , , ut o montem Caprinum a nominant, decliui S erat in Rhilum siue aream ante aedes Senatori S iacentem . Ut ergo audiatur Tullius, S Ouidius, urbitror incepisse gradus ab Asylo, siue aedem Monetae, ita ut aliqua pars duobus lucis vestiretur ;fuisse tamen sublatam, ut ad arcem pertingeret. Ex eo loco, cuius parS Asylum tangebat, Versus aedem inferiorem Concordiae secundus Capitolij clivus deuexus erat. Quem sane cliui ascensum in Capitolium intelligi arbitror a Tacito, verbis supra allatis :xl N g tim diuersos Capitoli i aditus inuadunt iuxta tacum Asyli. Milites enim
Vitelliani, qui non potuerant per clivum Capitolinum irrumpere in Capitolium, per alium clivum venerunt ad gradus Monetae iuxta Asy Ium , ijsque primum in aedem Iunonis, tum in Capitolium euasere. FOrmam , & ornatum Templi describere in promptu non est. Maelian. IN EADEM arce Fortunae Templum fuit. Testantur vetusta carmina Lib. z. c. Praeneste in Aede Fortunae. Tu , quae Tarpeio coleris vicina Tonanti, Votorum vindex semper Fortuna meorum. In lib. de Fuit autem Aedes Fortunae Primigeniae de qua Plutarchus r Seruius
Fort.Ro. Tullius, inquit, Fortunae temptasofuit, Primigeniae in Capitotio, is Obsequentis. Es ct Friuatae Fortunae Templum in Capitocio, ct Viso . Haec Plψx Π ille. Primigenia autem est dicta Fortuna quia ad eam sui principatus ini- h. ibό.'μ' tia Seruius reserebat. Viscosa quasi trahen S,& tangentia retinens. Fidei templum ibidem Numa constituit, & primus publice sacrauit attribu-
L . Ant. tis ex aerario victimis, teste Dionysios ut opinione diuinitatis populus Ll 3- ς' eam frangere non auderet. Cicero: Fidem, inquit, in Capitolio Vicinam Iouis Optruax. Ut in Catonis oratione erit, maiores no i se Vomerunt.
Lib. 33. Plinius: flectata eri , inquit, in Aede Fidei in Capitolio imagosenis eum c. io. I rapuerum docentis. Eamfecit Arsides Thebanus. Aedem Concordiar in eadem arce Liuius collocat, quam per seditionem militarem a L. Dee j.L,. Manlio Praetore in Gallia votam Duumviri ad eam rem creati in arce faciendam locauerunt.
144쪽
Bibliotheca, Tabularium , Casa Romuli
BiBLIOTHECAM, S Tabularium in Arce templique Capitoli
tii aedificiis positum passim docent auctores. Eutropius, Puia mine, inquit, Capitolium ictum: ex quoiacta insummatio Bibliotbeeum iliam maiorum cura dioque compositam, aedesque alim iuxta tas rapaci turbinθ concremauit. Id Commodo Principe factum est . Quod Eusebius, & Orosius tradiderunt. At quis eius Biblio-rhecae sun dator 8 Lipsius ad Domitianum refert; hic enim Bibliotheeas incendio absumptas impens me reparandas curauit exemplaribus undique petitis , missisque Alexandriam qui describerent, emendarentque
Riquus Domitianum restitutorem, auctorem agnoscit Syllam, qui ex pugnatis Athenis magnam vim librorum Romam comportauit; siue Iulium Cassarem, siue Augustum , qui libros undique conquirendos, dc Bibliothecas aedificandas curauit. Mihi facilius est , qui auctor no ita, fuerit, quam qui suerit designare. Nam Caesar cum Bibliothecas Graecas, & Latinas publicare destinasset, morte praeuentus non potuit. Augustus Templo Apollinis Palatini Bibliothecam adiecit, nihil molitus est in Capitolio . Sylla ab Asia rediens in Italiam Cum venisset Athenas, Bibliothecam Apollinis Teii assumpsit, Romamque deportauit: nec tamen dicitur quidquam publicasse. Immo nec publicare potuit, si cum veritate Plinius asseruit, primam Romae Bibliothecam ab Asinio Pollione dedicatam. Quis autem dubitet, quin Bibliotheca in Capitolio, nempe in communi gentium perfugio, domicilioque publica suerit Bibliotheca , inquit Plinius, quae prima in Orbe ab A nio Pollione ex manuhys dedicata Romae eri. Et: A nius Pollio primus Bibliothecam dicando , ingenia bominum rem publicam fecit. Videtur tamen
danda , eius , Luculli, fuit, ct perhibenda in Abrorum θ' lictio m im . pensa; multos enim, eleganter descriptos cumulauit. Erat etiam eorum usus , quam comparatio liberalior; quod Bibliotberae omnibus paterent; atque in adiectas ambulationes scho lasq; reciperentur omnes Graci , Uelut ad Musarum bossiti om diuertentes . Quod si Plutarcho credi mus, primus Pollio suam non dicauit; hanc autem Capitolinam , vel Sylla, Vel Catulus, qui Capitolium perfecit, dicavitque, dicare, S publi care potuit . Ouidius antiquissimam Romae , & publicam Bibliothecam constituit ia Atrio Libertatis . Nec
V.Domiti cap. 2 a Suet.in V., cap. q. Sues .in V.
145쪽
Adrianus sudat,aut auget Bibliothe
Pertina .ci S. In quo recitat Ora tores , NPoetae a
Nec me, quae doctis patuer ut prima libelli, Atria, Libertas tanger passasea eL .f.d Ouidius perspicuς loqui x Vr dς Bibliotheca Asinii Pollionis . Cilinenim ille , teste Suetonio in August0 i Atrium Libertatis extruxerit: du biiundum non est , quin Ati io Bibliothecam adiunxerit, sic enim utrius que auctoris verba lucem accipiunt, HOC Atrium quidam statium tittapulatio . Verum si Pollio tantum iΠstaurauit, quod potius dixerim; cum vetus Atrium Libertatis a P. Victore dicatur e sie in Aventino ubi &Templum eiusdem Libertatis , probabile est , ibi Pollionem Biblio thecam publicasse . ibi S alterum publicum Tabularium erat Liuius ' Censores , inquit, extemplo in Aitrium Libertatis asen
2ὸ unt , ct ibi Agnatis Tabesiis publicis , c usque Tabulario nega,
In hac re primo, ne pugnent inter se tanti auctores, dicerem, Luculli Bibliothecam omnibus quidem patuisse; sed id factum magis ex quadam
humanitate hominis, quam publica testi sicatione, monimento, ac titu- Io, quo constaret, Bibliothecam omnium Voluntati, de commodis patere. Pollio autem qui publicauit, hoc solemni notaque omnibus dedicatione , praefixoque titulo testari debuit, ut omnes scirent, communi utilitati fuisse comparatam, & publicatam & libenter, audacterq; qua si ad rem suam accederent. Deinde cum de Capitolina Bibliotheca nihil certi quisquam possit afferre ; non improbabile existimarem, eam ab Adriano Ctesare , vel sundatam, vel magna CX Parte auctam, & exornatam fuisse. Hic enim Gymnasum bonarum artium instituit in Capitolio , cui Bibliotheca adiungenda fuerat. Caerimonias, inquit Sext. Aurelius Victor, leges, omnina, Docioresque curare occoepit: adeὰ quidem, Ut etiam Iudum ingenuarum artitim, quod Alienaram coeant,confi-ret. Porro Athaeneum erat in Capitolio ,' ut constat ex Codice Iustin. Lib. 1 1.tit. 1 8 De studiis liberalib. Vrb. Romae . Sin autem, inquit, ex eo
rum numero fuerint, qui Uidentur intra CapitoIV adlisorium con Liutiti.& paulo poss: Nibit penitus ex illis priuilegiis consequantur, quae his, qui
losophus unus, Iurisconsulti duo. Ex qua docendi, discendique exercitatione appellationem loci dimanasse Dion tradit: Distrioν λου, ον θ hι, έν άυσώ--παδZμἰνων ἁ ιη σεως. Atheuieum ictum . ab exercitatione eorum, qui in eo erudiuntur . quod mirum videtur Casau bono iii dicanti id meliu3 referri oportere G H άθo . Sed profecto illa exerci
tatio Minerualis est. quod Dion non dedidit, quia satis, superque no
In eodem Poete , & Otatores sua recitare scripta solebant, audienti. hus interdum Rugustis, Ut Lampridius in Alexandro Seuero: &Itilius Copitolinus in Pertinace, S Gordiano maiore, tradiderunt. De Alexandro: Ad Athemeum audiendurum Grae corum, Latinorum Rhetorum, vel Poetarum causa stegumterprocessis. De Pertinace: Eo die
146쪽
I. hroees Irim, ad Athenaeum parauerat, Ut audiret poetam os a ' Ἱρὴ st is tum in ii isset. De Gordiano: in Athenaeo controuer isto civi mi a Genti imperatoribus suis. Ideoque Sidonius Athenaei uneos , S Athenori cunea a subsellia propter frequentiam Auditorumo ininauit. Cum igitur hi ludi litterarii, qui a P. Victore in 8. Regiones bri Romani, in qua di Capitolium est, numerantur, antiquitus, ut consae ex Liuio, in ipso sero locati Bibliothecam habere debuerint; Adrianus loci conditor, sorte librorum collector, & Bibliothecae vel fundator, vel amplificator fuit. Traiani prae sert im exemplo praeuentus , Qui Vlpiam Bibliothecam in Urbe celeberrimam publicauerat . A thenaeum Athenarsitamen non in Arce ; non enim tot aedificia capere potum sed in alio ver- non in A , lice Capitolii statuetiduin est; ubi scilicet dc Bibliotheca statuenda erit, ψ Rsi addita Gymnasio ad Adrianum reseratur . Aliud Gy mnasium Dion te, C, commemorat in Traiano. Eo , inquit , di itiarum, atque potentiae Suras tolli. 'Licinius processerat, Ct Gymn sum populo Romano is impens s Lirnxe rit. Aliud Tacitus; omnasum eo anno dedicatum a Nerone, praebitum- L.iq.Ann. e oleum Equiti, ae Senatu raeca facilitate . Sed haec animi exercendi gratia facta sunt, an corpori S 8 et Iam TABULA RIVM aedificium est, in quo Tabula: publicae conti- iii Capito nentur. Et in Romano quidem omnia Senatus Consulta , flebiscita,Pri- lio. 'res legia, Leges, & alia Patrum,populi, &Principum decreta seruabantur. Plutarchus : Cicero , inquit, per absentiam C lodii magna requentia ascen- .dit in Capitolium , Tabulasque, quae adia continebant C dij Tribunatus, 'ho' reuu i , corrupitque . Idem in Catone minore de ijsdem: Duas publi-eὰ Godius in Capito io siserat , reuul t. Ex quo inferri potest , Templi Capitolini parietibus, has, alias que eitis modi tabulas publice assigi solitas . Clare Polybius loquens de icedere facto hiater Poenos & Roma - 1 nos : Haec, inquit, cum ita ut, in bodiernum diem tabulis aereis in scripta conspiciantur in Templo Capitolini Iouis, Ubi ab Aeditibus d Bagent me curitodiuntur. Sed quamuis in Templo Iouis multa intra, ex traue in porticibuS , praesertim leges arei S incisae tabulis apponerentur; neganduin tamen non est, publicum quoque Tabulariu actorum Senatatus Populiq; Romani ibi fuisse. Huius Tabularii mentio fit in veteri inscriptione Capitolina, ut est apud Fulvium,& Marti a n ti m. K. Luctatis, , Lib. Cattium Go C. bHructionem, Tabularium desuo cooraui Doria CR p SQ ro tabulas Riquus antiquiori celate, ligneas, postea facit eboreas. certius reor , fuisse aereas , non modo legum, sed aliorum scitorum. Cicero: Et a. ru Catil. Dium aera liquefacta. Iosephus : Dedicariq; prscepit Caesar, aeream Ta- 1ius btilam hae e continentem in Capitolio. idem : Patribus praee it, Claudius, Ut donationem incisam ire is tabuiis in Capitolio collacarent. Nec modo De b esto aereae tabulae Capitolinae fuere, sed etiam Columnae. Iosephus; Ωtiando lusi, lib. 1. enim tam manifes a argumenta exhibuimus norirae cum populo Romano syr AI
omicitiae oriensis aeneis Columnis, ct Tabulis in Capitolio nune Oris ' - 'duraUtib s, duraturisque inposertim . Et: Haec pubBoe deditat tint in '' Urbibus, atque etiam in Capitolio, columnis insculpta punt areis. In- Ibidem .i diffe-
147쪽
Ib d. c. t 6. differenter alibi loquitur dς scriptur Capitolina: Deditque, Cassiar, habyn Vespa --μὸ iis Vrbem litteras ad CVω os , Ut decretum boescriberetur in Ca i/δὴψ ς δ bitutio . Rursus de tabulis aen CiS SuetoniuS ἰ Tria midia aenearum tabu iis tim uae mulcum templo ΟΠ gra crant, resiluendas cepit, Ue spasianus, Ῥndigur in critigatis π mplarib s. tum de Tabulario subdit; IisHρumentum etiam Imperj pulcb rrimum, quo continentur ab exoria diis V bis Senatus Consulta, Plebiscita a societate , ct foedere , ae priui- Iegio cuicunque concessis. Quod sane monimentum Vespasianus templi Capitolini resector eidem splendide adiecit. De alio Vrbis Tabulario ad Atrium libertatis, alibi dicemus. Habuit & Capitolium CASAM Romuli, quam illo regnante cannis,&viminibus tectam, deinceps Sacerdotes, si sorte vetustate consumeretur, instaurabant, ijsdemque stramientis contegebant, ut semper integra Fast . permaneret. Ideo licuit Ouidio caneret De ead. r. Duae fuerit nosrisi quaeris regia Nati,i-st. AI pice de canna obaminibusque domum. Seneca de Cons. ad Hel. cap. 9. Ne lupus Ei animi es, ct rides eo.
lantis: s ideo id fortiter pateris , quia Romuli casam nosi. Die illa po
tius e bItidhtimile tuguritim nempe virtutes accipit. Propter hanc CURIA nomine Calabra suit. Calabrae nomen a calata 1 ib.,.su 'do ductum est , quod vocare significat,an ο τ καλοῦν.quod omnis iuxtα ea n i . eam Pop lus vocaretur, ut ait Macrobius. Nampriscis temporibus Pontifex minor obseruato noua Lunae exortu , calata , ideri euocata in Capitolium plebe iuxta Curiam Calabram, quae Case Romuli proxima eri,quotntimero dies a Calendis ad Nonas superessentpronuntiabat. Hanc etiam stramentis contegebant, ut priscam maiorum paupertatem indicaret. ης Deque ea dictum putat Seruius a Virgilio . Romuleδque recens Borrebat Regia eulmo . Nisi sorte re ctius regia, seu Casa Romuli significetur. quo loco V irgi Ilus prope templum rupemque a Manlio defensam collocat. Quoniam a vero e Curia domui proxima obseruabatur ortus Lunae, loco editissimo, locata est prope templum Capitolini Iouis . hic enim plagae iriter Meridiem , & Occidentem oppositus semitam errantium syderum , 6c aspectum egregie contemplandum dabat.
Asyluna, &alia Aedificia . Cap. X.
AI TZRA pars Capitolini Montis item exurgens, atque edita
arcique obuersa pressiore significatione Capitolium dicebatur. Hoe enim Praeter alia, quae attuli,significat Liuius: Prae sdia in Aroe , in Capitolio, in muris, circa Vrbem ponuntur. Partem autem, instar vallicular, utrique subiectam Vertici, Intermontium
Asyluti lii 'un 'up runt , Ibi Asylum quod signiscat Miseri ordia templum, ut ait Capito. Seruiu , in ea Virgili; verba illo, Tum
148쪽
rismis et ingontem, quem Romulus ac r H FDm Aeneid s. Rettulit ad Graecormminuentum , Ut se ab inimicis loci religione defenderent ἰRomulus transtulit ad multiplicandam Romanam gentem ; ut quisquis
aduena illo confugisset, reciperetur in Ciuitatem . Ouidius τ . Fata ib. a. Romulus vi xo lucum circumdedit aleo , Luilibet huc, inquit, confve tutus eris .
Liuius: Loeum, inquit, qui nunc tus de Dientibus, inteν duos lucos, Astam aperit. Dionysius, Locum enim Capitolitim intὸγ, 9 A, eem ' tum, qui nune Romana lingua inter duos lucos dicitur, ab Otroque clino condens eptus arboribus fano in hoc, incertum cui Deo orato , A fumaperuit. Ex his docemur : lucum Asyli in area nunc Capitolina fuisse , , ad ipsam stibstructionem , di murum Capitolij, qui sorum respiciebat,
intersines utriusque clivi, qua secundum latera aedium Senatori S a s Cenditur . Sed hoc aliter tradit Tacitus loco citato r. Histor. Nam milites
pulli clivo Capitolino, diuersos, inquit, Capitoli= adittis inuadunt: iuxta
lucum Aseli. Hic ergo aditus erat in capite alterius clivi quo nunc asceditur secundum carcerem . Quare Asylum iuxta hunc cimum solum aliquam partem aedium nunc Senatoris , ad ipsum carcerem, non spatium, inter utrumque clivum,quod videtur docere Dionysius, occupabat sentibu S, ct dumis pra septum . Praeterea discimus, fuisse non modo sentibus, sed etiam saxo, ut ait Ouidius, nempe saxeo muro circumdatum . Postremo Iouis templo in medio extructo diremptum, & discretum ita fuisse lucum, ut duplex videretur; ideoque locum inter duos lucos nuncupatum. Neque aliter templum locat Ouidiu S cum ait : Loc.cit.
Vna nota eLi Martis nonis jacrata quod illis Templa putant lucos Veiovis ante duos. Quamuis enim anterioribus angulis ianum prostaret, luci tamen arbo- Gribus latera cingebantur: quare inter duos lucos dici poterat. Iam quod plum tu ait Dionysiius, incertum cui Deo A Ium dicatum fuerit, sortasse ad initia uenis Io. retulit, cum a Romulo statutum est. Historici enim aetate constabat, Iota ui ui dedicatum esse, adsitis luci quercubus , item Ioui dicatis . Iuppiter autem iuuenis, & imberbis eiusque simulacrum absque sagittis, sulmine cum altrice Amalthaea Capella fuit. Neque enim ante bellum gigantarum sagittas, di sui mina tractauerat; ideoque Inermi S nomen traxit yeio uis, quasi parui Iouis. Ve enim minuendi vim obtinet in nono nullis . Sic vegrande signiticari ali3 aiunt male grande, quod ait Festus; Vt vecorS, Vesanu S, male cordis, maleque sanus : ali; paruum siue minutum, ut cum dicimus vegrande frumentum. Quare concludit Oui.
Vis eas Verbi eH, eur non ego Veiovis Aedem, Aedem non magni su Picer se Iouis yEt Iuvenis Iouis in aereo Claudii nummo conspicitur effigie S. aet rum ius Asyli an ademptum aliquando Vi bi fuerat, iure ambigi' Rr - Nam buctonius de Tiberio , abotitiit, inquit, ius moremque Gy- ' '
149쪽
lorum , quae quam erant . Sςd I a Citus quaestionem agitatam refert in Anna I.3. Senatu de externis Asylis, Ursccbat cuim, inquit, Graecas per Urbὸ sta q- hebntia , impunit Fla Hat Ni . complebantur templa pessimis feruitiorum . nec plane apud euΠdem constat quid a Patribus decretum R; e..b sit. Quare si TiberiuS Asyla aboleuit 1 ea de quibus agebatur, abstulit. Nihil de Romano decreuit, de quo nihil qua stum erat. ubi esset
At sedes Aseli semper fuit in Capitoli j edito illo interm ntio p Nam
quidam alio transferunt. Primo quidem lucu S cum templo, totam area, ubi equestris Antonini statua, implere non potuit, Vt quidam volunt. Quota enim collis portio Capitolinis molibus relinquetur i Et nos ibi porticus atrium cingentes ad populum recipiendum, eiusque Conuentus habendos statuimus. Itaque Forum Romanum versus , Vbi pars aedium pollica Senatoris, modica latitudine, paulo ampliore longa tudine, Asylum fuisse protensum credendum est. Nam laevorsum iuxta gradus Cce nobi j Franciscanorum fores erant clivi Capitolini: dextrorsum aditus alterius cliui iuxta verba Dionysi j , Ab utroque clivo condensis septus arboribus tum gradus Monetete: reliquum a re se interuallunt, porticibus, atrijs, templis, alijsque a: dificijs distributum . Secundo : Quomodo Blondus ad radices Tarpe ita rupis Asylum statuat inon video, & Martianus e Capitolio eumdem in locum tranSferat, ubi repositum putet a Tacito; cum Tacitus Capitolini Iouis templo pro Rimum fecerit: Tullius vero ad Aedem Iunonis Monetae in Arce, conditam , & duobus lucis conuestitam , ubi fuerat Manlij domus: Dionysius in intermontio, inter Arcem, & Capitolium : Ibidem Liuius, ibi. dum btrabo collocarit: neque aliud doceat Ouidius. Tam quoque Cicini lucus celebratur Abii ,ssiua petit aequore ast aduena Tibras Aquaue . Eruditi enim interpretes, non Asyli, quo nomine deprauatus sit locus, sed Auerni legunt. Locum autem prope liacum intelligunt, de quo Fes tas , Lucaria Pota in Iuco colebant Romani, qui permagnus inter Ciam
Salariam, ct Tiberim fuit, pro eo quod victi a Gabiffugientes e proelio ibi
Tς pla TEMPLvM IOVIS Feretrij primum omnium in Capitolio, & Vrbe
i. i ' - secratum est , ut testatur Liuius. Causa fuit, quod sundata vix Vrbe, curn L. I. De e. i Ceninenses bellum Romanis intulissent Romulus non modo abegit hostes, sed occiso Acrone eorum Duce, Regis arma trunco suspensa detulit in Capitolium , Iovique dedicauit, templo de lignato, in quo conde Liu. tib i rςntUr; S reliqua deincepS Opima Lucum spolia ab Romanis Impera- Proper t. toribus, qui eos occidissent, eidem Ioui dedicarentur ; siue prima Ioui tlib. secunda Marti: tertia Quirino, ut monuit Plutarchus . Quo respexit Virgilius cum de Marcello ait '. Tertiaque arma Patrisuspendet capta Iuirino Nam secunda A. Cornelius Cossus dedicauit. Iuppiter autem Feretrius siue a Feriendo est dictas , precatus enim fuerat Romulus, ut hostem se
riret siue a serendo, quod allatum ipsc Trophonὶ miti ad quercum appo' situm
150쪽
situm Ioui consecrauit . Porro templum perexiguum, S latum quin iacim pectes fuit in Capitolino vertice, teste Dionysio. Auctum deinde ab Anco Martio quarto Romanorum Reget post vetustate dilabens ab Au- Lib. a. ousto refectuin est , Vtrumque testatur Lisius. De Augusto quidem sic e i Hoc ego, cum AugΠfium C arem Templorum omnIum conditorem, De potitutorem ingressum dem Feretrν Ioiris, quam vetustate dila' fam merit. Factum eis id hortatu Attici iam senis . Cornelius Nepos in eius vita: Ex quo, inquit, accidit , cum Aedes Iovis Feretrii in Capitolio ab Romulo connituta vetusate,atque incuria detecta prolaberetur,υt Attici admonitu Caesar eam resciendam curaret. Fuit in ea Capitolii parte , ubi Vbi esset Magnae Virginis Templum , cognomento ab Ara Coeli. dedab hoc re- Tepi Luncenti priscum illud sic amplitudine, opere, ornatuque superatur , ut inter 'μ' se conserri nullo modo queant . In eodem Capitolio aliae duae IOVIS AEdes , de quibus Liuius . Aedes sodes Io- duae Iotii in Capitolio dedicatasunt. Vouerat L. Furius Purpureo Prae v s. ΝIet s, ror Galgico bella Unam, alteram Con L Dedicauit Marcius fialia Duu- VςHςn .mr. Aliam Iouis Fidei bponsoris ex Fuluio Ursino refert Riquus cap. 29. U*ς' '''' 'Ibide Aedes MEN TlS,S VENERI, Erycinae. Hanc FabiuS MaximuS L ρ. dec. Dictator: illam Attilius Praetor voverunt. postea Veneri idem Fabius : Uu.detas Menti T. Cctacilius dedicauit. Vtraque, inquit Liuius, in Capitolio es Vcanali Cno discretae. De Mente Lactantius B ens vanitate Mentem quo que inter Deos co&eauit Senatus: quam profecto si habuisset, eiusmodi iasacra nunquam sepset. De Erycinae Veneri S cognomCnto alibi. Ad cap. eo. dunt& sedem Veneris CALVAE. Nam , reserente Lactantio, Vrbed
Gabis occupata obfus in Capitorio Romani cum ex capussis muriertim tormenta fetioent aedem Veneri Luae consecrarunt. Certe non alibi, quam 3 oe. eit.- in ipso Capitolio , ubi tormenta fecerant. Ibidem AEDES OPl S, quam coniugem Saturni mentiebantur. Li- Aede So-uius: Aedes Opis in Capitono de Coera tacta erat. C icero: Ubi eri epties py milii esse Dertium, quoa in tabHis, quae funt ad Opis patebat ρ Erant hi P .i '' 'milliones septemdecim , S quingenta scutorum millia: quam pecuniam a Caesare ad cedem Opis depositam dissipauerat Antonius. Vsitatum Romanis ibi pecunias quasi in tuto reponere; ut de templo Castoris dixit
Et ad Ostilem ponendi Cotira nummi.
Neque intelligas vi Cinos trapegitas. Quippe templa ista praesertim vigilijs militum custodiebantur. Congruens porro erat Opi S templo, cusso diae causa, aurum ciuile committere: cum in aede Saturni aerarium esset Reipublicae: S uterque communem aedem haberet in Vico iugario. Id p v:ctor etiam indicant vetera aeqvi pondia. Quorum duo in nostro ollegis Ro- reg. 8 m Di promptuario serea sunt, 1 pastinatoribus refossa; quibus prominentibu S litteris argenteis inscriptum est.TEM PL. OPI, AUG. Il.TEMPI. Di i S AUG. v. Pensit enim alterum libras duas , quinque alterum sed nus nostra sacomata , seu libramenta, sere uncia excedit, maius Vnc ij Suuabu . . Cicero: Tanti nummorum ae erui co truuntur, ut iam op Loc cit.