장음표시 사용
21쪽
Varia Exercitationes ob id ha e respiratio maior apparet,quam sit, lquia non amplius septum tenditur, quantum ante solebat, in cuius subsidium,naturae instinoctu, intercostales, & sublimes veniunt. Omonium deterrima est in qua iunguntur omnes cauis, ut in pulmonia, in qua adesse potest calor, angustia, infirmitas. Quare ratum firmumque esto, quod Galenus citatus nos docet, magnae respirationis
geminas esse differentias: fit enim interdum ob dilatationis thoracis magnitudinem,inte dum ob multitudinem auris, qui inspiratur. si fiat ob dilatationis magnitudinem,potest quidem esse sine delirior nam quibus tumor vel angustia sine flammeo calore spiritalibus me-bris infidet, in his thoracis quidem dilatatio maxima est, id vero quod inspiratur, non so-him proportione dilatationem non assequitur, verum etiam minus quam secundum naturam solet inspirari, attrahitur. Meatuum autem angustiam multa essicere possunt, ut angina, copiosa destillatio pulmonis arterias opplens, tuberculum durum pulmonis,suppuratio, & similia. Praeterea, propter virium languorem, magna fit respiratio omnibus agentibus musculis, adeo, ut aliquando etiam
narium pinnae concurrant. Itaque magna respiratio, quae aucto duntaxat usu fit, sine instrumentoru vitio, si simul adsit raritas,quam
obliuio invehit, delirii est signuna propriuini
22쪽
non tamen necessarium, hoc est; proprium I est huius respirationis delirium sigi issicam , non tamen est necessarium,ut delirio hoc semper signum adsit. Exercistatio de partias inuasionum diebus. TErtiana intermittens necessario moueri debet per dies impares: cum enim repetitio fiat de tertio in tertium, primae debet respondere tertia dies, & tertiae quinta . Sed nunquid in continuis repetitio non fit de tertio in tertiumZ fit quidem, csterum potest pri ma die febris esse adhuc mitis ,& in secunda exacerbari, cumq; secundae respondeat qua ta, ac proinde licet correspondentia sit per impares, hoc est de tertio in tertium, dies tamen in quibus cotingunt exacerbationes, sunt pareS.Cum ergo,iuxta opinionem melius sentientium exacerbatio non tam expulsioni humoris a vasis, quam aggressioni naturae in humorem expulsum attribuatur,peculiares congressus essiciunt accessiones; consentaneum autem est, victim natura ad peculiarem pugnam exurgit, exurgat ad uniuersalem; iccirco in morbis,qui mouentur in paribus diebus, diebus quoque paribus fient crises, econtra qui imparibus mouentur,imparibus crises co-xingent, quod adeo verum est, ut in intermittentibus , per accessiones dierum computatio fiat;
23쪽
I3 Variae Eaemitationes Α-M'h- 9. fiat; lainc Galenus, quod in continuis una dies potest hoc in interimittentibus, acce o. iPropter hanc causam laudat idem iudicatio ies quae ita fiunt, ut quae febres paribus diebus exacerbantur paribus quoque iudicentur, quarum autem in imparibus exacerbationes fiunt, fiunt & in imparibus iudicationes. Sed non videtur sibi constare: siquidem in , Η. .Asb. aphorismo a it febricitantes, nisi diebus impam, si bus, febris reliquerit, solent recidiuare Galenus ab hac dissicultate se expedit, damnans hunc aphorismum tamquam falsum,& suppositiem,
aut saltem correctione indigentem, ut non dica tia r nisi diebus imparibus, sed nisi in diebus iudicatori s. Huic correctioni consonat sententia Coacarum, quae sic habet, quibuscunque febres desii ni non in diebus decretoriis his recidiua sunt. Philotheus aphorismum intelligit de solis morbis acutis: quippe hos solos ait moueri per impares, sed fallitur, nam Philisci morbus satis acutus suit, & tamen per pares mouebatur ; forsitan ille hanc dissicultatem praevidit, neque expolitioni priori acquieuit,
propterea explicat aliter, nempe. pro imparibus assumi debere iudicatorios,& sic coincidit cum mente Galeni,& hanc magis necessariam explicationem esse agnoscit. Verum per viam explicationis ad libitum loquitur; cur enimam pares sigruficabunt iudicatoriosΘMelius est ita accipere,per via emendationis contextus.
24쪽
Medica. IJ Uarij vario modo interpretantur; ceterum
nemo negabit si pro imparibus iudicatorios I dicamus,doctrinam esse veram,& omnis dissi-
cultatis immunem. Quod interest scire,con-ῆ uenit,iudicationes in d1ebus, quibus exacerba: tiones fiunt,prouenire, dummodo tamen die si isti iudicandi vim habeant: si enim non lunt iudicatorij, quaecumque alteratio in his acci- dat, non supernis influxibus, sed humoris irril tamento tribui debet . Sunt autem dies vacui in quibus iudicatio, vel non fit, vel raro fit, alii intercalares , critici quidem sed minus nobiles, alij decretori3 prsitantissimi,& horum aliqui pares, alij vero impares, & pares alij- simipares ratione arithmetica, alij ratione critica, ut decimusquartus , & vigesimus. Impares omnes praecipue in ratione critica primas obb-l tinent m iudicando. Itaque morbus philisci cum valde acutus es set,iudicandus erat, ad summum die septimo, cum moueretur per pares, iudicari debuit, sexto. Quoniam autem Hippocrates ait,febres Η.3 progiudicantur in eisdem diebus numero, ex quibus si persant homines, ct ex quibus moriuntur, si se x debuerat iudicari, par suit sexto quoque die
25쪽
M Varia Exercitationes Exercitatio de humore Lyncero. IN corpore secundum naturam se habe te, debent humores inter se permixti ex stere, etiam ipse sanguis, quem in Philisco
ἀκρατον αιμα sanguinem merum Galenus κακό- μικτον male permixtum interpretatur.
enim permixtio bona ratione signi , & ratione causae. Quoniam quod permixtum est m nus laedit, & insuper significat humoru coteruperationem. E' contrario si sint impermixti, passim ab Hippocrate damnantur. Dicitur
autem ἄκρατος seu Ionice ο κροτος, aut Mλικρινῆς aut ἀμιιγης, aut Gκ Hlle humor, qui latine impermixtus, s Dccrus, merus, meracus apis pellatur.Hanc autem appellationem, ob unam ex duabus conditionibus suscipit, , vel quia , ἄμικτος δροτητος ἴ-ο expers omnis a quom sicatis,uel quia mixtione caret alterius humoris . Interdum hac eadem appellatione Galenus significat simplicem, & impermixtam
substantiam,vt pallidam bilem, purum,rubentem , & floridum sanguinem , sed rarissime, ut in eo qui in Dealcis decumbebat horto. Dixi omnem humorem impermixtum prauum esse, neque sanguinem excepi ab hac lege,in quo volens, sciens,Galeno contradixi, qui, praeter sanguinem, ait, quemvis alium humorem, si θncerus fuerit, prauam indicare assectioncm, quae 'immeo calore generationem obi,
26쪽
neat. Cur praeter sanguinem Z nonne sanguis suum habet ichorem, quo, si priuetur praeter naturalem induit conditionem p Sed quem sanguinem intelligit Z num eum, qui quartus
quidam est humor iste nec syncerus in venis potest reperiri, test eodem Galeno, nec, si posset, in statu naturali ita consisteret, quippe naturae ordo postulat , ut sit alias humoribus permixtus, num intelligit nomine si guinis uniuersam massam ex humoribus quatuor constantem,haec etiam suo indiget ichore& praeterea interesse debet,iuxta suam proportionem permixta . Caeterum ex duplici humoris syneeritate illa, quam habet, quia alterius caret consoristio, in suis acceptaculis non est praeter naturam , ut bilis in vesica sellis, melancholha in liene. Cur ergo si excernatur humor iste syncerus,nulli alteri per xtus malum estp Nempe quia isti humores licet inutiles ad alendum , non sunt inu iles ad alios usust bilis utilis est , ut ad intestina mittatur ad excitandam expulsionem ; & si hoc in mensurariat,
tunc laces suo colore tingit, si autem mensuram superet, excernetur syncera, neque deiectio erit bile tincta , sed mera bilis; ex hac superflua transmissione bilis ad intestina, sequitur mordicatio, viceratio, & irritatio ad Oxsurgendum plus, quam conuenit. Melan-ςholia in splene aceruatur, ut inde ad ventriculum
27쪽
16 Varia Exercitationesculum seratur, ut illum contrahat ad seipsum, i& intendat cogatq; cibos ad unguem amplecti, & retinere quousque fuerint concocti, ut ou s, d. voluit Galenus , quem sequitur Aujcenna, qui ly μ'ξ' alium etiam huius humoris reperijt usumia, nempe excitare appetentiam; si ergo mela, cholicus succus hac via, quae tondit in ventriculum, occlusam,ad intestina seraturisi etiam idem humor a liene non exceptus per eadem intestina exeat, malum est. Sic etiam pituita
impermixta magnax frigiditatis est soboles , si sanguini permisceatur culturam suscipit, ut ius anguinem conuertatur. Merito ergo Galiis
' hu, biliosum syncerum, caloris copiam,pitui
tofum vero syncerum, frigiditatem asserit indicare , intelligens sy ncerum hoc priore modo , nempe nulli alteri humori permixtum Quod si alibi, ait, synceritatem flammeum demonstrare calorem, intelligit syncerit temsecundo modo, nempς eam quam habet ii Minor, suo sero spoliatus.
Sed nuli quid synceritas secvdo modo seimper fit a calore P maxime: neque est audiendus Iacatius, qui & calorem , & frigus causas synceritatis' agnoscit: quippe calor ex liccat, frigus cstgit, S compingit, . . Non est tamen credibile tantam in corpore viueo te frigidata
tem posse reperiri , quae humores adeo com- lpingat , ut eos suo sero spoliare, ac proinde Longelare possit. Itaque hoc secundo modqpitulis
28쪽
pituita nunquam est syncera: cum enim ex si catio a calore fiat, nunquam potest permanere pituita , & calorem exsiccantem secum habere . Et quaenam quaeso pituita erit non
humida λ nempe illa, quae gypsia dicitur, quae
pituita dici non meretur. Praeterea si idem Galenus alibi, quemvis humorem sy ncerum assam meo calore generationem obtinere ait, cur pituitam a frigore synceram esse dicit pQuoniam autem bilis inter omnes humo res maxime aquea humiditate diluitur, si naturalis sit, nempe flava, & sebrem accendat, imo prima , ili febre accenditur, ei praecipue synceritas attribuitur in febribus,adeo ut Galenus inultoties απιτω, hoc est syncera, in te pretatur biliosa syncera: & in aphorismis ubi communis translatio habet; in morbo diuturno cibi fastidiunt, O deiectionesi cera malum: antiqua translatio non legit, deiectiones θncerae: sed de iones cholaricae: &simili terr ex sym cera evacuatione intestinorum dissiculnas utrobi
que quaedam exemplaria, pro ακροωθοχυρη-
, habent χολώδην Aro έρησιν , hoc est, pro synce ra deiectione biliosam deiectionem. Caeterum Galenus duos synceritatis modos in Uψm videtur confundere r siquidem in commentariis praedictorum aphorismorum , jnceras deiectiones impermixtas aquosae ita nuditati vocat, quoniam solus humor euacuatus deijcitur, siue sit biliosus, siue melan-
29쪽
18 Varia Exercitationescholicus , siue porri colorem prae serens, siue lbilis, quae aeruginosa nominatur. Nam huiusmodi deiectiones exustam esse omnem natiuam humiditatem a calore febrili demonstrant. Itaque jaceras esse ait impermixtas aquos, humiditati, quae habent solum illum, qui infra dei citur humorem, siue sit flaua bilis, siue atra .
Haec est Galeni sententia, qui humorem aquosae humiditati impermixtum, & humorem solum sine alterius consertio, siue sit bilis flaua, siue atra , siue porracea, siue arruginOL, Vtrumque, inquam, conlinit, in quo erit humor syncerus, hoc est a quo uis alio humore
secretus, & tamen non arguet magnum calorem exhaurientem omnem natiuam humiditatem, ut ille voluit . Manc synceritatem humoris non permixti cum alio videtur intelle- lx pi0g- xisse hippocrates,quando in prognosticis lau-Τ' dans vomitionem ex pituita & bile permixtis,& alteram opponit, quam dicit prauam esse, nempe synceram, hoc est, fine permixtione alterius humoris, vel ut illa quam laudauit. Eius haec sunt verba: vomitio autem misi aes, quae pituita, ac bile permixta quam maxime
est non crassa vallia, neque multa : Inceriore senim deteriures sunt . Si quaeratis, cur unum tantum humorem vomitu reiici sit malum λattendite ad illud , vulti, & vobis soluet dissicultatem : nam permisceri humores interse signum
30쪽
signum est naturae suo munere persungentis, & quo magis permiscentur, melius se habere naturam significatur, si permiscentur valde, natura in optimo: est statu . Atque iozirco , ut suspicor, dicit juceriores, non simplic, ter synceras, quasi innuenS, quo minus pedimixtas , eo esse magis synceras, & ideo D retus synceriores existimat minus prauas esse quam synceras . quasi velit Hippocrate1 vomitiones e. uάλιπιι, siue δε esci exacte, quantum potest mixtas esse bonas; eas vero, quae non sunt ita bene permixtae, quamuis non sint omnino a sua specie alienae, tamen minus habere utilitatis, quam praediriae; neque Oppo fuit xaldemixtis: , 0mnino imperati xta uquq niam haec iam constat ex lege, contrariorum
esse praua , sed voluit insinuare quocumque
modo ab optima permixtione recedant, tantum habere prauitatis, quantus est recessus. Tres tamen remanent dissicultates quas operae pretium, erit soluere, ut penitus sync ra maneat, haec de humorum synceritate doctrina. Prior igitur est . sibilis syncera, hoc
est, nulli alteri humori permixta praua censetur, cur tertiana exquisita, quae ab hac bile
fit salubris est Es loquamur de secundo synceritatis modo, bilissa ua, quae tertianam es
ficit exquisitam, non esset syncerarquippe suo sero est diluta , si loquamur de primo modo syncera quidem est: si namque pituitam ha-B a beret