장음표시 사용
41쪽
ῖ o Varae Exercitationes significatione fuisse usum, sed magis abusum.1mo si magis stricte loqui velimus, nec pi guedini dissolutat nomen colliquationis dabi-:. ' es. MVS , di ζnte Galeno coriquationes, quae per
ventrem exce Antur , ex communi usu messic
ri disterre a pinguibus deiectionibus ; Et hoc
quidem merito: quoniam colliquationes non sunt similes substantiae, a qua essinunt,ut experimur in carnibus assis nondum exsiccatis ; at pingues de lectiones sunt pinguedini colliquatae similas, solo colore mutatae, sicot non sein-
per colore mutentur, ut cum recens pinguedo non putrescenS, a calore non admodum vehemente liquatur.
Porro vera, & propria liquatio contingit carnibus, & solidis corporis membris, exhausto scilicet humore ; exhauritur autem prius alimentarius , postea primogenius, siue rad, cabilis, hic vero non omnino, sed aliqua exi Vpid' parte. FIoc vobis palam faciet Hippocratica
V. sententia omnis extenuatio laxat cutem, deinde distenditur. Defectio romtraria facit; cutis compugnis concidentis extensio. Expsicat Galenus hanc sententiam exemplo viris , aut vesicae. Vesicae. g. si evacuetur laxa remanet . deinde si evacuata persistat, eius corpuS eXsicca bitur. Ita etiam in extenuatione nostri codiporis , ob deficientem subiectam carnem, cu- tis laxatur, procedente autem extenuatione
etiam ipsius cutis substantia siccior redditur . Quare
42쪽
Medica. 3TQuare merito dixit HippocrateS Omnem extenuationem cutem laxare , deinde distendere, nempe laxatur , ob euacuatam subiectam carnem , distenditur ob acquintam propriae
substantiae duritiem . Addit deinde efectio
contraria facit quod in extenuatione prius erat curim relaxari, quia euacuabatiar, carnis humiditas, inresectione, vero prius est , cutim distendi, quia caro iterum reficitur. Rursus . in extenuatione posterius erat cutim indurari , in resectione posterius est culina mollescere, suscepto, scilicet alimento, cuius beneficio substantifice hutnectatur . ordo colliquationis esti ut prius standantur humores, deinde adeps ut Galenus ait prius recens, deinde velutior , postea noua, ac re- cenS caro, mox dura, ac vetusta, postremo membra solida; nihilominus tamen sunt sex colli quationes, licet Galenus quinque duntaxat enumeret , omissa ea, quae est humorum, cuius tamen alibi meminit, dummodo tamen Vberem materiam habeant, quae possit efflue
sa , nec neruosa , membrano save natura , ean- th. civit
dem generationem habere cernitur, nec fas est eius modi singularum partium fibras a malignis febribus liquari s1cuti carnes: quando animal ipsum, priusquam hae prorsu stat siccatae , interemerint . Exemplo carnium ,
quae in craticulis assantur hoc manifestum
43쪽
3 Vmria Mercitationes sues sylvestres vel nihil , vel sere n ihil habent quod ex se defluat si assentur Carnes, dome-1ticis vero plurimum di fluit. Ita carnes humidas pinguesque habentibus per febres ii quatio fit, siectoribus febris in m passinodem itransit, nisi prius .aeger vel morbi violentia, vel medici inscitia uinciatur;& haec est differentia inter febres synlecticas, di febres marasmodes. In syncteti eis magna & pene subitacol
liquatio ad ventrem mittitur, in marasmodibus caro, quae sensim colliquatur sicca est, ae in vapores digeritur,& nulla erit sensibilis col=liquatio, non aliter quam si ad ignem c rne pruis exsiccatas vel sale, fumoque duratas, torrere velitis. Ex his cognoscetis parenchymata nostri corporis ita appellantur viscerum carnes, hoc est iecoris, lienis,cordis, renum, pul*Ο- num) omnia quidem posse contabescere, non Omnia colliquamentum ex se diffundere. Ιeo , ὸ coris substantiam colliquari his verbis ale- med nus expressit ; Glida igitur intemperie: circa
iςς :*ς DP miscus existente, colliquationes fiunt, primum.hη morum; deinde etiam carnis i ius hepatis cuacuatur per ventrem bilis crassa, graue olens abunde colorata, quemadmodum in pollen- ltibus febribu contingit. Lienis colli quatio ni
gra est, & similis substantiae ipsius , v in huius visceris inflammaisonibus conspicitur . Rernes ob duritiem suam non facile liquantdr, sed '
44쪽
Nedies. 33 sed quae ex his effunditur pinguedo per urinas,
Ex ipsorum pinguedine effluit, ut testatur Ga- G 7.aph. Ienus i explicans aphorismum . Quibus insi- ΤΤ dens pingue , ac simul totum, iis renum vitium
auctumsignificatur. Liquata tamen eorun caro effundit per urinas carunculas , & filamenta, ut voluit Hippocrates, & sedimentum oro-boidem de quo infra. Aeorde in uniuerso cor Η. .aph. pore colliquatio potest euenire, peribit ta- mmen animal , ante quam contabescat ipsum cor; reliquum prius corpus contabescere est necesse; nam quamuis omues particulae nutrimentum ad se ipsas trahant, aequali tamen at trahendi robore nop utuntur omnes: ideoque in sanguinis indigentia, non aeque omnes alimmento destituuntur: cor enim cum veheme
tissimam habeat attrahendi actionem , alimento nunquam indigebit, nisi prius omnes animalis particulae ad extremam deuenerint inopiam. Sic Galenus in libro de marcore. De pulmone non ausim dicere ipsum marc scere, quandoquidem crebris destillationibus
humectatur , continuaque attractione aeris restigeratur . Aliunde tamen cum inflammari possit, poterit etiam exsiccari. Galenus dum membra , quae cor calefaciendo heet cam, siccamque inferre possunt febrem,quam
marcor consequitur, enumerat, accedens ad
pulmonem ita inquit, quantum igitur ad pro
45쪽
N Varia Existitationes xime, ac poli1 8, cor calefaciendo, hectica
siccamque inferre febrem, quam marc0r c0 Gquitur , debuerat : hoc tamen fieri hon conlio tar : nec facilu unquam viscus hoc affectione
causa similem suscipiet, tum quia humidum est,
tum etiam quia respiratione refigeratur. Caeterum debuerat meminisse, hoc solum , ita se habere in statu sanitatis, in quo pulmo restigerationi cordis inseruit a caeterum non posse affectionem in pulmone gigni, quae febrem hecticam inducati falsum omnino est: quippe ex vulceribus pulmonis tabem omitti habere vulgatissimu est. Porro tabescere possunt membra omnia, liquari ea solum, quχ humidio do Μ Πr tatem, pinguedinemque habeant. Nec video cur Galenus neget, polse membra particularia marcescere,&marcorem dicat esse affectum totius , fatis quidem euidenter pupillaetabes nobis se se representat,& interiora multa contabescentia autopsia demonstrat. Colliquationis causa calor est vehemens, vel malignus: de vehemente dubitabit nemo, de maligno quoque non dubitabit , qui confiderauerit proprium esse symptoma febrium f., 'μ . pestilentium, quod a Galeno poteritis addi - 1.3 s.ὸζ stere. Qui etiam meminerit venena dari col-shEuhὸi: Vςuciendi vim habentia; calorem igiture.,. '' ' malignum appellabitis in maligna putredine accensum, ex qua vapores eleuantur, qui spirituosam sebstantiam lancinare; & tanta corruptione
46쪽
ruptione membra possint tentare, ut dissoluta
Signa colliquationis in deiectionibus , inurinis, In urinarum subsidentijs, &tandem in sudoribus conspiciuntur . Et quod attinet ad deiectiones, Galenus inter pingues, &vi- G. r. ctiso scolas hoc discrimen facit, quod pingues , in pinguedine liquefacta fiunt, viscola vero insolidis membris contabescentibus. Intiacta men videtur contradicere 3c sibi met , & Hipἡ 'pocrati. Sibi , quia in prognosticis glutino- etim ' sam deiectionem, modiear consumptioni imbui dixit, at consumptio solidorum immodNca quidem est. Hippocrati, qui cum gluti nosam malam esse dixisset , magis lethalam 'μ μ dixit esse pinguem. Si ergo pinguis est magis lethalis, non est ex sola pinguedinis consum ptione,neque viscosa,si minus lethalis,ex con
Vt Galenum a contradictione liberemus. & eum Hippocrate conciliemus, considerare oportet, aliam esse glutinosam, paucam, &non istidam, aliam glutinosam copiosam ω tentem: quando ergo ait glutinosam fieri in partibus solidis lisuatis, nisi ex cibo glutino. Q assumpto tale accidat, intelligere debemus glutinosam multam, & latentem. Sic etiam Hippocrates quando pinguem deteriorem
47쪽
36 Varia Exercitatisnes A. h. lib. yrina colliquationis soboles si considete
deviin. ea, tur iuxta suam substantiam, author libri deis vri nis ex oleagineis triplicem speciem consti-
ά η tuit; prima est claeochroa oleum colorem reia. ά . stron , sl. principium colliquationis indi ' cat; altera eleophanes, olei splendorem gerens, hanc , ait, habere aliquid magis simile oleo, quod supra urinam insidet, significatque augmentum colliquationis. Tertia e o- ελαι ἐκ ' des, quae tota sua substantia, & undequaque est veluti oleum, quae indicat statum, &sumo . mum vigorem colliquationis. Verum Gale- secι. aetti' nus oleosam urinam sic dictam ab Hippocra. viisloah istaccipit, quasi colore, ac substantia oleoti' 'ξ 'ue' sim lenta Vtinam autem totam pinguem ytoleum a nemine unquam suisse visam, neque
tale quidpiam scripsit in prognosticis Hippocrates, sed in urinis damnat, pinguedines supernatantes similes telis araneorum ; talo
quidpiam in pinguioribus iustulis refrigescentibus cernitur. Hae semper supernatant, naturam enim omne liquidum pingue habet ut semper reliquis superfundatur. Ista igitur pinguedo graece dicta παρς aquo non multum distat vulgare vocabulum gram in sanis, sine ullo prauo signo apparet; quippe sanguis pinguem partem secum hobet , cuius aliquid simul cum sero sanguinis percolatur, saltem cum pingue hoc in sanguine abundat; propterea Galenus sanguinis
48쪽
Medica. 37 persecte cocti in sanitate signum esse voluit l Ri
nubecula desuper tenuis , velut quod in lamia μφης ς' 'mo lacte colligitur , aut quod in iure pingui
concreuit. Hanc autem partem sanguinis tenuem, & pinguem febris ardentis calor in bilem mutat, ut Galenus ait , & nebula quae in G. . differ, sanitate aderat in febribus non adest. seb. e.9.
Quod si adsit in febribusaeonsiderare opor ' μὲ ς' 'tet quod sapienter Hippocrates considera
uit γ an simul totum educatur, an vero paula-ΤΤ tim: inquit enim quibus insidens pingue, ac sese mul totum, his renum vitim auctum significatur, Galenus hoc annotauit . In alijs , inquit ille, partibus corporis adipes colliquati paulatim, &non uniuersim cum urina exeunt ;primum colli quatione recepta a venis illis vicinis , deinde ab his quae continuantur, & ru sus ab alijs donec ad renes perueniat. Adipis Vero circa renes colli quati transumptio ad urinas celerrima est, & non paulatim, sed simul tota fit. Sedimenta praeterea insurinis colliquationem in dicantibus, sunt iudicanda. Id autem In triplici differentia reperietis apud HippO- Η.a.prog. cratem, prima dicitur crina nodes, similis p xς tibus hordei crassioribus,quae cum farina ho
dei comparat , quae exquisitam effugit in mole triturationem , ut vult, Dioscorides, & ἐς 'ςrassiorem farinae partem esse dicit , siue ex J'''hordeo siue non. Haec unum duorum signi-
49쪽
3 Variae Mercitationes ficat, aut sanguinis crinioris *ssationem, aut
n,e.io. tum a vi ActuariuS voluit; ubi carnes iniqualiter colliquantur, aut exiguam, aut nullam.
Hanc duplicis damni signi ionem habetis
apud Galenum, tum id Onamento prognosti- . μ-cl, tum in opere de Crisibus. Nisi quod in prognostico dixit, carnes inaequaliter colliquaris inde crisibus magnam pati colliquationem is sed nulla est differentia; ea enim est magnitudo colliquationis, qciae ex hoc sedimeuto significatur, ut ad carnem tum recentem, tum ve- tutiorem perueniat. Ioannes Brauus intererimonidem , & oroboidem, differentiam albquam constituit,& videtur velle oroboidem, quae orobo, idest, eruo similis est , esse magis rubram, lteram vero nempe crimnodem l lius comparatione posse dici albam. Verum quicquid ille dicat utraque istarum eandem habet significationem : quippe Galenus crim noden ut diximus in sanguinis, & carnis con sumptione fieri dixit. Et idem met oroboidem fieri ait sanguine crasso in renibus, aut hepate exusto. Et author libri de urinis, cum caro Auti sib. d. ςQlliquatur fieri, ait, hypostases oroboides.
vrin.c.6. Ea tamen conditione, quam author illius luebelli ex Hippocrate sumpsit, ut urinae, si coctae sint, vitium renum significent, sin' crudae, totius corporis. Maior autem, aut minor cΟ loris
50쪽
Medica loris saturatio non conficit differentiam; neque enim in omnibus siquod bene Galenus ad- G, 6. epid.
pertit) aut sanguis exquisite ruber sit , sed ali δ' --
quando magis atrum, aliquando magis flauum. Hoc sedimentum crimnoden longitudinem morbi significare ait Hippocr/tes , quod non tollit exitiale esse signum,sed solum H I phoi indicat, si aeger saluandus sit, longo temporis spatio indigere, ut morbus finiatur. Altera species, seu differentia sedimenticol liquationem indicantis est squamosa seu lamineat latitudinem & longitudinem habens
citin tamen euidentem altitudinem,atque ita appell*tur, quod soliorum , duisquamarum, aut laminarum instar, lata & tenuia existant. haec, cum acuta febre solidae corporis partes depascuntur, Ast Galenus quae folia repressem taut esse vasorum partes superficiales, uae coia 2 3 qns tabuerunt. V t cumque tamen sit, constat hanc '' praecedentibui deteriorem esse. Et quamuis Hippocrates has squamulas signum esse dicat vesicae viceratae , in hoc eadem habenda est consideratio, quam diximus, in sedimento
crimnode, quod cum urinis coctis renum aia fectum significat, cum crudis totius corporis.
Eodem modo Hippocra tes ait se sanguinem, aut pus mingat, grauisque odor fuerit, vesica v cerationem significat , Si igitur vesicae fiant vitio,
exeunt sine ebre, cum urina fatore, ct coctione, , O laborantis loci dolore. quae vero totius corpo