장음표시 사용
31쪽
so Varia Exercitationes heret permixtam, utique iam tertiana non exquisita , sed notha appellaretur . Dicendum arbitror in rati one periculi, tam exquisitam, quam notham se utramque intermittentem,periculo vacare : stb enim , ex decreto Hippocratis, quocumque modo inter miserint, periculo vacare sgnificatur. In ratione duintionis diuturnior es, nothar quippe pituita. bile a sua velocitate remoratur,ita ut quo tertiana magis ab exquisita recedat , hoc est, quomaiorem*pituitae copiam habebit admixtam, eo longior erit , sed hoc non
denotat.,: meliorem esse ,bilem solam quanta permixtam, denotat solum motus velocitatem in humorebitioso r quippe, si tertiana utraq; periculosa esset tius exquisita quam,
notha admortem terminaretur . Quod vero
attinet ad vehementiam symptomatum lin hoc apparet synceri humoris prauitas ) exm quisita ferociora habet symptomata , rigorem, vomitum biliosum is caloris acerrimi excessum valde magnum . Est itaque bilis*m cera quae tertianam efficit exquisitam sero,ctor , quam sit permixta pituitae, quae eincit notham, quod.autem salubris sit in hoc non differt ab ea, quae est nothai Salubritas autem
prouenit non ratione humoris, sed minerae,
quae est l gissime 1 corde. Altera difficultas. Si syncera dicitur bilis, quae ab ictore suo est sequestrataia quo liqui
32쪽
dior fit, quomodo ab Hippocrate non semel
dicuntur excrementa syncerattenuia . Re id.sect.a.
spondet quidam, tenuia, & syncera non esse eadem, sed aegroti, de quibus loquitur Hippocrates , deiiciebant diuersa, quorum quaedam erant tenuia,quaedam vero syncera. R quidem ita fuisse credibile est, sed facilius eii dicerer, esse syncera tenuia, hoc est, biliosa sine mixtione pituitae aut melancholiae, qua rum utraque est crassa; atque ita syncerita tem ibi primo modo. sumptam , intelligo, quamuis enim essent excreta flava tenuiola ac proinde suo fero. admixta , erandi tamen syncera, hoc est, sine: permixtione alterius
Tertia dissicultas. Serum humorum perniciosa res est, & quiemalignam indicat qualitatem, quod Galeno acceptum resero , di ab Hippocrate colligi potest, cur ergo humores pix sero priuati deteriores censentur pi Deterio π ' 'U' res quidem sunt humores suo sero priuati, ra- H. epta tione signi, nam his magnum incendiumD, quod aqueam humiditatem absorbet .sgmmcatur. Deinde etiam istud uerum, si proprium, humoris cuius est serum , temperamentum seruet, non est suo liqmore deterius o Si vero a suo temperamento recedat recedit autem quia uelle ebullir& putrest ity tune detreius est suo humore Dum itaque dicuntur sy cera , intelliguntur exhausta9 adusta, dum-
33쪽
αχ Varia raenestationes modo ex alijs cognoscamus esse syncera prumo modo, hoc est sine suo sero.
Exersitatio de spumosa deiectisne . VT spumosae deiectionis prauitatem agnoscatis, oportet prius inquirere a qua causa spuma concitetur: Galenustum' ' propter frigiditatemvitum propter caliditatem fieri ait; huius rei signum affert: quippe venti in aqua spumam excitantes eam a frigiditate fieri indicant, aqua, quae in lebete ad ignem ebullit, ac spumescit, nos docet, mam etiam caliditatis esse sobolem .esCaeterum dum frigiditati concitandi spumas vim tribuit, omnino decipitur, neque exemplo allato quicquam essicit : nam ventus non prout frigidus est, aquam spumescere facit, s. .Fiberi. sed prout agitat. Quare melius alibi,causameom. IO. M spumae duplicem statuit, aut enim fit ab agi-
ratione humidi ob spiritum flatuosum comph eom. a. tentum, aut a calore.
Caeterum semper,si fieri possit, causas, quae variae apparentes tint. ad unam reducere est operae praetium, quod tu presenti me facturum spero. Sive igitur spumam fieri videatis agitationst in aqueo , i & aereo, qualem eiu-ciunt venti in mari, allisio undarum ad sc puloS siue ebullitione facta a calore, ut in lobete aqua pleno , & in ligno viridi dum com
34쪽
i Medica. 33buritur; sive Quomodoeumque,aliter.semper causam proximam esse experietis attenuationem partium humidi aqu0si, quae, dum in vapo es conuersae, egressum per crassorem sub italitiam quaerunt, &a iubstantia illa, suam
integritatem retinere sonante, impediuntur, ac propterea in partes minimas franguntur
Quod si substantia illa sit facile cedens ut est
aqua , facile exitum praebet, ac proinde cito spuma desinit , si sit viscosa, & dissicilius c dat , diutius vapore4 remoratur, ac propterea diutius spuma permanet. Itaque biliosa materia in corpore calor
febrili correpto, secundum multas parteS attenuatur , hae exitum parant, detinentur tamen, quarς ebulliunt , dc spumescunt, quapropter spuma merito ignei caloris soboles
dicitur, quippe calor prout attenuat, occasione m praebet attenuatae materis , ac proin
de exitum sibi paranti, ut, dum vim patitura membris exitum prohibentibus, in minimas partes frangatur, di spumescat. Spuma autem ista nou facile evanescit, quippe ubi bilis,& igneus calor valde praedominant, aliquod sempex colli quationis rudimentum adest, a quo spuma perseuerantiam accipit. Haec doctrina. bis declarabit siententiam x prori. Hipppuratis siue aut horis prorrheticorum , se φ' ς 'quicumque, ille fuit, qui sic ait , Deiectiones in
35쪽
Varia Exercitationes bant. dixit, desinentes libc est, in morbi progressu, seu tractu temporis . dixit morbis
exacerbant hoc est, morbi exacerbationem isignificant. Hoc igit ur in hunc modum explico . Maiores quidem bullae iis principio excitanturi quia tinc maior adest vaporum copia, qui exitum sibi parant , deinde tractu temporis , deficientibus vaporibus V minuitur sp ma. Si igitur tractu- temporis, cum spuma debuit minui; tantum abest, ut diminuatur , quin potius denuo maior appareat , signiunest exacerbationis , siue nouae ebullitionis.
Itaque spumosa deiectio semper est malum signum, quia significat calorem ebullitionis authorem , longe factum maiorem ; quod est deterius in fine, quando ebullitio cessare debuerat .
Exercitatio de curatione febris cum alui fluxu. CV m difficilis sit curatio, quando concur runt simul febris, & alui fluxus, neque Hippocrates quomodo se in hac dissicultate
gesserit explicat, utiliserit vobis aliqua circa hanc rem disquisitio . Ex una parte sanguinis missio non videtur conuenire: quippe nec Hippocrates, nec Galenus fluente aluo , teX- venam secari iussissenti Hippocrates quidem by caipiam, inquit, sanguinem auferre confert s
36쪽
sentrem firmare oportet.Galenus ibidem suem te aquo sanguinem non detrahes: nam si post de
tractionem perseuerauerit flabr virtutem prostemnit. EY altera parte, febris acuta, quam putrescens humor concitat praestantissimum habet remedium sanguinis missionem , ut celobriseit sententia a Galeno prolata. Priete- E. , ' ' Stea, si adsint signa plenitudinis lumborum dolor , colli ten sio , capitis grauitas , plenitudinis quiniis missionein deberii, Galeno sartis, superque est inculcatum; di a posteris majnimiter receptum. /Rursus in medicamento purganteceadem urget contradictio . Nam ex una parte incendium ' tile nos ab hoc auxilio deterret , quippe medicamentum purgans , vigente incendio , ignem igni addit: iccirco sapienter Hippocrates libello de' medicamentis purgantibus sic ait. uuicumqu6 Etitur a febribus sortibus corripiuntur, his medicamenta purgam tia exhibere non oportet, Onde remiserit febris. Et paulo post , quapro tr in febribus vehementibus medicamenta purrantia exhibere novi oportet , verum, si alicui opμs Derit inres m pζr 1άἡhisah su'sterem exbibere potest , quotiescumqwe volum du'. ' ris: hoc enim minoris periculi est . . . Nec dicatis , quod communiter dici solet, hanc cautionem necessas iam fui sie Hippocrati,qui non nisi fortia pharmaca cognouit,non autem nobis , qui mitioribus abundamus. scire
37쪽
Varia Exercitationes Scire namque debetis nullum esse medica. mentum purgans, quantumuis facile, quod exagitando non calefaciat, praecipue corpus febre comprehensum. Ex altera parte videtur ad sedandum flumni biliosum necessa- ,riam esse humoris biliosi eradicationem per medicamentum purgans, ut silc causa stimulans, &aegrum ad de ijciendum compellens
austratur.Quapropter Avicenna vomitus, ait,
quandoque probibetur vomitu i & fluxus qliam doque prohibet luxu. Deinde fluxus alui bi
liosus indicat cacochymiam , cacochymiae conuenit purgatio. Denique utrumque remedium , siue sit venae sectio , siue purgatio, in alui fluxu non admittitur a Galerio , diuente : Sed neque si fuerit febris cum profluuic ventris alia est opus Oacu tione , verum hac sola susscit, quamuis non sit pro multitudinis ratione ;quicumque enim his plasadimere fore necessarium putantes , aut I angκμ lnem mittere, aut ventrem mouere tentarunt, grauiora pericula desiχerunt.. His angui ius circumuentus desistet ne medicus a curatione 3 minime: nςc enim aeger
adhuc in ea desperatione est; in qua aegrist debeat istis prognosticis relinquere Ergo prius, si non aegrotanti saltem adiciatibus declarata sanandi dissiculi te, curationem medicus auspicabitur , admonitus ab Hippocrate &Galeno, quorum uterq; medicum gubernato
38쪽
Medica. 27ri nauis comparauit. prudens gubernator pro ratios e instantis scopuli, qua in agn0scit, aut procellae quam prae rognoscit,clauum fi ctit, vela contrahit, & reliqua quae magenda sunt peragit. Sic autem medicinam faciens &praesentis mali, & impendentis periculi rationem habebiti & ab uno auxilio desistens, ad aliud se confert. Si adest plenitudo simul cum cacochymia,considerabit, an utraque pariter urgeat , & tunc incipiet ab ea, sine qua altera sanari nequit. v.g. si, nisi plenitudo auferatur, cacochymiae mederi non possumus, a plenitudine exordium sumendum est. Q nod autem plenitudo, siue sit ad vasa, siue sit ad vires, impediat cacochymig curationem, patet: quia
plenitudo est, via ad cacochymiam. Si enim est ad vires, cum in hac sanguinis quantitas a
viribus nequeat gubernari, nece starium est, ut putrescat. Si ad vasa sit, neque venas disrumpat, neque ob venarum interceptionem apo-pleticum inducat affectum, necessario ad sanguinem,prae multitudine, conculcatum,& se,
inde non fatis difflatum putredo oritur. Itaq;& ob hanc, & ob alias rationes, quas contro uersiarum scriptores adducunt,cum par urget Vtriusque remedij necessitas, a sanguinis mi sione incipiendum est. Φ Ηoc peragendum proponitur ex ea parte , quae auxilijs medicis uti persuadet. Ex altera vero, quae prohibet non sunt contemnenda
39쪽
1 8 Variae Exereitationes pia cepta ita tamen, ut non omnino disia suadeant , sed duntaxat moderationem inducant . Sic Avicenna, quando dixit , caue ne aegram ad alterum dκorum perducas, vel cholericorum ebullitionem, vel frigidiorum incrudaiο- Ἀnem, videtur admittere quidem venae sectio, nem , sed caute, ne ad alterues extremorum accedatur. Hippocrates, ante venae sectionem ventrem firmare iubens, ita accipitur, ut non prorsus velit expectare, donec prorsus alui fluxus sedetur, deinde sedato , sanguis
mittatur, imprudens enim consilium esset tandiu expectare, sed videtur velle, si aeger sanguinis missione indigeat, & alui profluuium
adsit, propter quod frequenter ad excernendum cogitur exurgere) prius clystere abstergente, vel quocumque alio remedio esse curandum, quo nimirum rariores fiant deiectiones, & ne aeger dum fluit sanguis, simul etiam alui excrementa deponat. Galenus admonet aluo fluente, non esse mittendum sanguinem, ne, si fluxus perseueret, vires dei jciantur, cum autem his verbis solum futurae debilitati consulat, quid aliud nobis indicat, nisi parce ex
trahendum esse sanguinem Z ut sic sine timore inserendi noxam possit iuvare . Haec autem mensura prudentis medici aestimationi est c
40쪽
Uamuis Galenus nominum parum, soli- scitus a liquando sit,inq uitiἀνα---ις,
ησύνrκ Fς hi ἀναλυπις, seu quomodocu nque nominar: libet, monunquam totius corporis, nunquam succorum, qui in venis continentur;
quod autem ex ea colhquatione profluit,alias ad ventrem conssuit, alius ad utinas . Ex his verbis recrementatio& synetexis, & analysis in idem collacidere videnturinihilominusuynia texis, hoc est, coli iqua ii o; ab analysi seu reso- qutione differre colligitur ex eodem alibi,dum ait, siquidem, quoad materiam ub rem habent G.16. metasano ciliquant, Ubi istis tum: adeps, tum caro c.ylt . mollis defici duras, a re liquasiles carnes si carea quibus propter siccitatem, nihil defuit, atque sca videtur velle non dici colli quationem, nisi in ijs rebus i quibus defuit colliqua. mentum , quod Aristoteles manifeste docet, inquiens , ligna, Sero terra sunt , ct agris, qua Colliquari ac mollescere nequeunt. Itaque pex in- φ ς sensibilem transpirationem consumi quidem corpus, & attenuari dicitura Giquari autem, non ., nisi in substantiam fluidam vertatur. Quapropter Galanus in aphorismofebrisitam GHI aptistatiμm non omni leuiter premanere corpus , O '' nihil minui, vel etiam, plusquam ratio postulat, coli'Aescere , malum Hippocratem, alta Verbo συνο με sui idest colliquescere, nonia propria signi