장음표시 사용
211쪽
die. 1 9. & exhibitionem, & post multa narrat historia cu- ., ζ''hi' Iusdam hominis, qui aestate iter agens incidit in febrem acutam, cui exhibuit quod miru Sc sere Incredibile videtur libras dece aquae frigidae, &calor est temperatus,& urina fecit in qualitate nimia, & febris eius minui cepit,quae tamen per dies quadraginta durauit. Huius hominis seruus, quoniam Omnes in Domini curati0ne oe .cupati, ei aquam non exhibuerunt, mortuus. Auert. .eol suit vespere, cum casus hic mane accid:sset. A-
lact-ς- - uerroes hanc hi storiam citat & Rhasis sententiam magni facit, ac sequitur. Si vero queratis utriusq; opinionis rationem, scire oportet,eos qui coctilonem expectat, ideo id facere, tum quia ante coctione exhibita,coctionem tardiorem reddit exemplo carniu,quae
elixantur: si enim ollae frigidam in media elixatione in i jcias,tardius coquetur: tum quia si post aqui potu evacuatio sequetur, tuc commodius id fiet,quando materia est a natura fere superata. Alij vero,qui principio statim exhibent,pedi suadetur ex eo, quod si tardetur, vel vehem etiacaloris praeter natura, calor naturalis extingue tur, & mors aderit, vel febricitans ad hecticam deducetur. Quibus utrinq; recte pensitatis pru dens medicus debet animaduertere,quando eX habitu,& temperamento aegrotantis ex state,&caloris vehementia periculum imminet, ne ad alterum duorum perducatur, aut extinctionem caloris,aut febrem hectica mi& tunc non est cu'
212쪽
ωedice. 16 ictandum,sicut nec Galenus ipse, qui coctilinem
expectat, cunctaretur, & hanc eius mente fuisse ex eodem colligetis squippe narrat cuiusdatu- G meth.
uenis, qui in seruorib. sub canicula ex ira febri ' V si' citauit erat aute siccus & calidus) ubi in prima accessione duas haeminas bibisset , statim quidevomit gauissimam bilem, no multo autem post etiam deorsum excreuit. Deinde cu rursus post cibum aque circiter hemina similiter sumpsisset iam febricitare desijt,& in capite sequente fatetur, tutius esse phlegmonas in praesens augene, quam sinere hominem hecticam febrem incurrere. Hoc consiliu suscepit, & posteris ineulcauit Avicenna, inquiens , & quando iterum sunt quaedam prohibentia, deinde timetur nocumetum caliditatis, & sitis, & existitnas, quod peruenitur per eam ad ariditatem, vel extenuatione non prohibeas aquam frigidam, nam additio apostematis , & cruditatis eius melior
Sed quae nam sunt ista prohibentia λ iam dixi
unum esse, ut 1ger naturali calore, hoc est sanguine & spiritu satis absi det,sit etiam beneca nosus.Addite in solis febrib. exsanguine aut bile,esse exhibedam,minime in pituitosis,aut melancholicis, in quibus & cruditas , & obstructio augeri ex aque potu facile possuntεpreterea ubi nulla adsit alicuius interni visceris 1mbicillitas, aut internus aliquis abscessus, aut dolor: his accedit cohetudo,quippe ij per sanitate aquq p tui lautassueti tutius in morbo eode possut uti.
213쪽
quantitas,quando habitis omnibus his considerationibi aqua exhibetiir, non sit mostruo,sa illa i Rhasi tradita haeminam decessa: est hae
mina mensura cotinens unci*s decem Avicendina ex medicorum sententia ait dari quantita , tem plurimam,adeo do pec color aegrotatis fiat viridis,dc tremat tunc assignans quantitate adiungit, quae sit saltem perueniens usq; ad hηm nam una,& demidiam. erunt igitur uncie quin, G cur dicim, Galenus vero nRlla adhibita mensura
'Τ' aquam porrigit, sed ad satietatem usque & ter minum statuit, inquiensi, potio autem frigidae huiusmodi tanta sit, quantum frigidae aquae inspirando haurire possit. Mihi sane videtur aliud esse loqui de exhibe-da aqufg frigida per plures vices in toto morbi decurse,aliud de exhibeda semel aut bis capio.
st nimis. Quod attinet ad prina si aegrotantes se-bre ardente non sunt valde ab aquae potu arce-di,sed satis siti,siccitati, ardori est indulgedum. Quod ad secundum in febribus a nuda intemperie , ut est ephemera & synocha sine putredine, in quibus sola alteracio in cotrarias quaqlitates peragenda est,non oportet coctione expectarer quis enim in m prbis,in quibus materia non peccat materiae coctionem spectabit. In putridis si sine periculo extinctionis caloris, aut inducendae hecticet possumus usq; quo appareat coctionis notae expectare,id quidem faciendu , sin mimis non cunctandum nam damna quae ex aqua intempestiue epota eueniunt longo
214쪽
Medica. 2οῖ minora sunt quam ea, quae ex Absit ardore aucto possunt superuenire. Sunt autem damna ex Galeni sententia , si quod lentos, crassosque humores, siue hi obstructiones, siue putredinem, siue phlegmone, sive erysipelas aut scirrhum aut aedem a creaverint,) attenuari, digeriq; prohibent. quod si aliquando ad praesens febris extincta videatu , aliam denuo accendi necesse est, priore dissiciliorem, propterea quod delatum ex frigida corpus est. Praeterea particulae imbecillae, siue ex naturali, siue ex asci titia inteperie,a frigida laeduntur. Alijsnamq; gula adeo vehementer estastecta vi,vix deglutirent, alijs vetriculus ut vix
concoquerent.Ali3S ventriculi os,aut iecur, aut colon, aut pulmo, aut septu trasuersum,aut rene S, aut vesica, aut tale quidpiam aliud a frigida percussum,ad proprium opus infirmum, sed illico , dissicultate spirandi, & conuulsione, &tremore, corripiuntur: ac toto ut semel dicam neruoso genere laeduntur. Tutius ergo e st cum frigidae copiosiore haustu ut oportet stillatitias aquas assumere, quod Vallesius accepit ab Avicenna : quippe syru-pum acetosum sitim sedare ait, & incidere, &soluere ,& nocuietum eius non esse plurimum sicut nocumentum aquq. Existimat autem syrmpum valde dilutum optimum ella quem ille,i leb plurimae commixtionis appellat,vulguS me
. dicorum tuleb longum solet appellare.
215쪽
ao Variae Exercitationes Excrestatio de morbis ex nimio vim potu . INter causas, propter quas Silenus aegrotauit recen sentur potationes,scilicet,vini, sic par est intelligere. Veru cum morbus fuerit acutus, hoc est febris biliosa cum biliosa syncera diarrhaea,cum rursu S ex crebro vini potu morbi frigidi gignantur, res est explicatione digna nec inutile quidem, ut sciatis, quid in contradictione ista sit sentiendum. Homines ebrietate freque ter correptos frigidis morbis esse obnoxios mani su est, nullos enim magis catarthos S, nullos paralysi plus tentatos inuenietis, quam eos,qui vino plus nimio indulgent,pauci etiam huius sectae homines sunt, qui in hydropem aut saltem in cachex iam tandem non incidant. Id fieri communiter dicitur, quoniam calore vini calor naturalis suffocatur, hinc cruditates αimpotentia ad coquendos cibos, ut optima sit comparatio, qua Virgilius in suis opusculis uti tur inter venerem de vinum; siquidem utriusque moderatus usus sanitati conseri,utriusq; immodica assuefactio aegritudines inducit, vitamque breuissimam efficit: pauci enim istorum adsenectutem se conducunt. Eleganter hoc pertra-G.3.de te ctat Galenus. Nec vinum onquit ille semper an PςIR ' ς ' mal calefacit aeqv ut nec olium flamma accelidit,
tamen si apti se um es ignis nutrimetum Mosi im becilla O exiguae flammae confertim multum oleii infundatis, s socabitis eam, prorsusque extingueti potius qua augebitis. Sic igitur,oe vinum, ubiplus
216쪽
bibitur quam ut vincipo fit,iantu abest ut animal calefaciat, ut etiamst idiora vitia gignat: quippὰ apoplexia, ct par teria, O qua grace caros, ct
comata vocamus, ct neruorii resolutio, o comitiales morbi ct conuulpones, ct tetani immodicu vini potum comitantur,quoru Unum quodq; est vitium Alia etiam est ratio praeter praedictam, nempe , quia vini substantia valde vaporosa est, ut propterea in omnibus capitis affectibus merito vinum interdicatur, vaporosa autem substantia est quia calida, & humida multasq; subtiles h bet partes, calidum enim in humida agens partesque quamplurima S reperiens, quae attenuari quidem possunt,sum os excitat immodIcos, qui incerebro recepti neq; concoqui, nec retineri possunt; quare mcococti defluunt partes'; nes capiti subiacentes ed praecipue neruos,qui cerebri propagines censentur, ostendere sim tapti.Cauete igitur a Macrobio,qui falcem mittere voluit in segetem aliena considerans has aegritudines stigidas,quibus vini potio occasionem praestat, vini temperamentum frigidum esse inepte statuit, sed de vini temperamento
non est hic agendi locus Ad prohypothesi illius
calor & humiditas accipiatur. Cur ergo febrem,quae imorb. est calidissimus,& diarrhaea biliosam excitata tὸ Respodet Me
curialis vinum moderatum calorem naturalem fouere, immoderatu morbo& excitare calidos, immoderati silvium stigidos, utpote quod ca lorem naturalem extinguit. Veru istam trime' brem
217쪽
226 Vura Exercitationes brem diuisione nusquam mihi contigit reperi.
re: nam Galenus vinum moderatum comparat
G dς ossi, oleo fiammam fouenti, superfluum suffocanti.
μ ' 'i' Deinde Viniatim moderatum , quod excitat mor bos calidos, ut calorem praeterna tutam excitat,
sic minuit naturalem, si vero usq; ad caloris naturalis extinctionem procedatur, frigida mors non frigidus morbus aderit:neque enim catar-r hos, & alios morbos frigidos propter extinctionem, sed propter deminuitionem duntaxat caloris fieri dicimus. Mihi quidem v detur ex vini potu posse corpus praeter modum incalescere, adeo ut febris excitetur, sic Calen.inter causas febrium ebrie- d 'b tatem reponit. Nam vini potio,velut etiam alie' ' ea uis calefacientes febre ephemeram inducere possunt. Hec in corporib. prauo humore refertis' degenerat in putridam,ut Galen.etiam fatetur. .si '' ' η' Ctterum quando dicimus morbos frigidos oriri ex ebrietate, intelligimus e X ebrietate assidua: potandi enim cosuetudo quemadmodu& lur- candi, calorem naturalem, ita opprimit,ut igne cogeries lignarum. Hinc est,quod homines gulae dediti tractu temporis incidui in hydropem. Quamuis autem hydropem ex morbi acutis fieri dixerit Hippocates, quamuis etiam catarrhi H δ prog 7. ex intemperie cerebri calida,& ali) morbi frigi, amisti di ex causa calida oriantur, ex vini potu per se sit febris, quae est morbus calidus, per accidens vero quatenus longa assuefactione calor debili
latur, a tactus frigidi pullulant. Hinc
218쪽
Medica. ao' Hinc igitur colligetis, potuisse Silenu in via ac na liberaliter potare, & ex hac potione incalescere & febrem sibi accersere pol sunt ex altera parte bibaces lungo potandi usu in paralyses, epilepsias , aliosq; morbos stigidos delabi , imo disponuntur aliquando ad apoplexiam capite ex continua repletione reddito imbecillo ι&sic ob praecedentem dispositionem supera .niete ebrietate apoplectico insultu eorrigi, quibus tunc remedium erit superueniens febriS, ut H: s. a hi, ait Hippochates quippe vinum ut ait Avicena, semicrudos humores ad caput defert, qui in ce
rebro praecipue imbecillo tui supponinius in non
e6quuntur, sed crudi manent, quapropter po stitit a calore febri luat tenuari, unde veluticulo
rurescetebit obstructio attenuatis ij quae sua crassitie obstruebant, solui tur, & via panditu tari virtus animalis, siue cum spiritu,siue solara diatione transmittatur, possies ibere transivitii. Consequutioite sermonis poteritis antima, nertere quemadmodum morbi frigidi,per accidens a causa calida fiunt, posse e cotrario morbos calidos, similiter per accidens fieri a causa frigida. Sic pleuritides&peripneumoniae,quae inflammatione, ac subinde affectus sunt calidissimi ab aere hyberno contingunt, non operan- te frigore per se&directe , sed per accidens & indirecte, quatenus. s. frigore meatus externi constipantur,& calor non difflatus, sed initis n- clusus excandescit, quam recte Hippoc in hye' Η.F1 α3tiae pleuritides & peripneumonias fieri dixit .
219쪽
a o 8 Variae Exercitationes Exercitatio de recta exercitii norma, IIIoe etiam habet proprium exercitatio, ut
si ea, ut decet, utamur,utilissima sit, sin a . butamur, v lde perniciosa. Nec vero est curcontio da eius Omnia,& incommoda percurramus,
Iussicit, ut quod ad Silenum attinet dicamus,seum Perito aegrotasse ob exercitia intepestiua Sunt autem intempestiua si a cibo fiant: vade
prudelissimus HippocrateS, labores,lcibi,pD tus, res venereae omnia mediocria in quo artificiose se gerit , quod Galenus non siluit, quippo &modum singularum rerum significauit, addito . hae. r in si 'ς , Ppitheto, o mussa mediocria, & tempus uniuscuiusq; nos docuit scribens singulaea o dine quo conueniunt.Primum igitur iocumsibi ve dicat exercitatio,videlicet ante cibum,labo- t et res, ait, cibos praecedant, labores dixit, hoc est, fine. exercitia: quamuis enim πυος idest labor multa significol pro exercitio accipi etiam solet quod ex multis Galeni locis 'obis fiet inaui sestum. Illud solum animaduertere oportet hanc sente tiam e Galeno citari, quam valde laudat, citari γε ph λβ etiam,sed in his duobus locis dici eam in aplis'. β' ' ζ' ris Di essς,cum tamen in apb non sit sedis .epid.
eiula ope-ς quod notauit marginalis correctio, unde meri M. ς-υ- to colligit Foesius Gal. contextu esse mutilatu, a Cur autem non nisi vacuo ventriculo corpusci, iues ς*ςr stri Coueniat, acile explicabo: somnus in
I,. quit Galenus) cocoquit, rigilia digerit, somnus, hoc est quies, necessaria est ad ciborum coctio
220쪽
Nedica. zo9nem, vigilia vero,ad digestionem, notare igitur oportet digestione licet a barbaris pro coctione accipiatur, nihilominus proprie loquetibus, accipi pro distributione alimeti per uniuersum corpus. Itaq; quemadmodum quies inseruit coctioni, sic vigilia, idest motus distributioni. Distributio autem post coctionem sequitur, unde si quis, quando fieri debet coctio, ac proinde quies expostulatur, fiat distributio , propter
exercitium, ptaepostere agitur. Exercitatio. An natara sit morborum medicatrix.
QVamuis naturae plurima sint significata, Gas 6. id. tamen ex sententia Galeni, hoc loco per ste rid nomen naturae vim quandam intelligere eo. PS' 't ' uenit in his ipsis corporibus,quae ab ea reguntur habitantem. Huius quatuor sunt ministrantes
facultates Idoneoru, ac familiarium attratrix; eorundem retentrix;tertia alteratrix,& conco-trix; quarta alieni segregatrix. Porro naturam sic acceptam no esse morborum medicatricem
posset aliquis ob plures rationes sibi persuadere, Prima. Natura multo potentior est arte ex coepid. Mai. quare u naturam habemus morboru meia sest 3 ς0m dicatricem, curin mededis morbis confluoimus' ad artem sane minus potetem. Secunda. Natutura morbos facit, non ergo morbis medetur . Non ne a natura caeco impetu humores transimittente fiunt fluxiones,& ex fluxionib. absces- lusZTertia .Quamplurimi sunt morbi in quib.n, Gal. dera humatura praestare potest, teste Caleno, os ni- st RI 'ς