장음표시 사용
21쪽
4g DEtum,in panes congeritur, omninoq; uta accomo datur.Nam et-aqua manditur elixum,haud ali ter ac uocatus a rusticis apothermus, sapa, quam alii mρεορ,nos ἰ ψημα vocamus,mie sta: nonnunt etiam cum sale quo modo me ipsum triticum re tuli comedisse) esitatur. Ex nobilissima autem olyra,cum ut decet,fuerit decorticata, nominatu ua
j gum conficiunt : quo pleri* utuntur primum in aqua decoquentes,deinde ea effiisa, sapam, aut uinu dulce,aut mulsim infundentes, superiniiciunti S pineas nuces aqua praemaceratas, donec Plurial mum intumulerint.Quidam autem semen hoc,genere quidem, non tamen specie cum olyris idem esse assirmant. Sunt autem dc alia permulta semiana praediistis quide adsimilia,non tamen eade pe nitus specie: quae partim in hordei ac typhae, par tim in typhae olyrae Q, aut olyrae 8c tritici medio iunt loco:quaeda uero ad olyrae,alia ad hordei aut phae,alia ad tritici:ceu alia ad panici, alia ad mi lii naturam proxime accedunt quae nomina ha hent alia simplicia, ut in Italia ex quo alica faciunt alia composita, ut in Cappadocia quod uocaturi γυμνόκνῆοs,id est, hordeum nudum ac corticis ex Pers,in Bithynia autem zeopyron. Verum satius merit eiusmodi nominum ac seminum disquisitione omissa,de omnibus comuni quodam sermonet tractare. Dae igitur parua mole multa habent sebi stantiam, eamΦ crassam ac uiscidam, optimi fiant succi,ac multi alimentenon tamen facile per aluusecedunt. Quae uero his simi cotraria, mollem quil dem ac laxam habent substantiam: partes autem l ipsorum furfureae,citius quidem subducuntur,sed ll alunt minus. In hs ipsis quae graveolentia simi, l
gustum quendam habent iniucundum, perspiali cuum est, quod omnia re praui succi sunt,&co lj ehu dissicilia. Quod autem eriguae moli permutili tum insit substantiae, tum ex pondere cum in state
i ra appenduntur, tum ex farinae copia cognosco. ἰl ea nam copiosa in iis quae copacta deno 3M lj subscantia, exigua mole redditur. Porro calidia li tatis 5c fit ditatis discrimen ante quidem quaml edantur alch intro in corpus sumantur, cum ex Coiore & gustu facile tibi erit colligere, tum etiami ex usu,quem nobis foris applicata adferimi. Pol stea autem quam esitata at y intro in corpus sum l pta fuerint,exactam sui dignotionem ac sensiim, ij dum in uentre sunt, ijs qui sumpserint, adferunt, quod calficiant aut restigerent, aut neutrum horum manifeste essiciant. Quod uero ad colorem lnaturalem attinet, in hordeis quidem & olyris esti albus, in triticis autem si ibflauus: typhae autem li uel triticis sunt flauiores. Quin harum corpus lcoactum est ac denim: quod fortass1s ad semianis paruitatem nonnihil adfert momenti.est enim id tritico Ionge exilius. quanquam non desint, iqui ipsum quoque in tritici numero ponant :u llint 3 id seme esse, cuius Homerus meminit, cum iHectore equos suos alloquetem facit his uerbis: Triticum enim uobis primum pHdulce ferebam lAiunt enim typham paruum triticum esse, eam. lj equossine noxa mandere:uerum autem triticiam, . v Ac VLT . non sine noxa. Nec abserde certe typham quisbi Iticum exile uocauerit, cum ei 5c colore&densi- ltate caliditate sit adsimilis.
Dea aquae Domus dicitur. cap. XXL l
Hoc semen in Asia est fiequentissimum,ct potissimum in Mysia, quae est supra Pergamum, ubire typhae &olyrae uberrimus est prouetusuumentorum aurem est alimentum, non hominum, nisi utit aliquando extrema fame ad panes ex eo semine conficiendos compellantur. Citra famem l autem, coctum ex aqua maditur cum uino dulci, li aut sapa,aut mulse,non aliter * typha. Calidu am item est admodum,non secus ac illa: quanqua non aeque est durum: ex quo minus quo corpus Π ltrit,& panis qui ex eo fit, alioqui est inlauis, non ι tamen aluum aut sistit aut proritat,sed,quod ad id saltem pertine medium locum obtinet. l
caput tam II. l His item in pane nonnunquam utuntur, urgent te dictarum fiugum penuria: panis tamen qui ex li eis fit, exigui est alimethac stigidus.Perspicuum, li est,quod praearidus est ac filabilis. nihil enim inse li habet ne* lentoris, necp pinguedinis. iure ergol
aluum humentem desiccat. Agricolae autem ho rum farinam coquentes, deinde adipem suillum li aut oleummiscentes esitant. porro milium ad omit nia panico est praesi antius,iauiusq; editur, facile li concoquitur, uentrem minus sistit, magis nutrita lj Nonnunquam autem rustici farinam ipsorum Ia l scit incoctam mandunt, non aliter quam tritici Ualde liquet, quod id edulium, ipsum persesiimptu, li tanto est praestantius, quanto lac utriuis seminis l naturam ad boni icci procreationem, alia* om- linia excellit. Dico aute alia omnia, Cococtionem, Iluentris sebductionem, distributionem, re ipsemdn edendo dulcedine ac uoluptatem. Nihil enim l silauitatis seminibus iis inest, praesertim panico, li quod saltem in nostra Asia nastitur. nam apud se i lias gentes,ut in Italia,multo melius prouenit.
Delaguminibus. cap. XXII LLegumina appellant,ea cerealia semina,eX quibus panis non nt,ut puta fabas,pis cicera,lente
lia,phaselos, foenum graecum, lente, Ac siqua ins
similia.De quorum omnium facultate deinceps l tractabimus,ut cum ea nota fuerinquis ipsorum minus sit noxiuS.
Semine hoc omnes in sistenda aluo utuntur,mium eodem modo, quo alicam, coquentes. dissi citius tamen quam alica conficitur, re minus alisi ceu utique & in edendi suavitate ea quam pluriamum inferior est.
Nemo ex his panem facit: aridae enim sent, ac stiabiles: corticem habent adstringentem: requae ipsorum est uelut caro, crassi est shcci ac ter rei, austeram qualitatem habens exiguam, cuius cortex multae est particeps. Succus porro in ipsis lest,ut ante retulimus, adstringeticotrarius. -O- l
22쪽
l sicaaiqiusEaqua 1psas coxerit, Si deinde aqua Ἀ abstinere,hyeme uero eis uti. quemadmodum sale,aut garo,& cum ipsis oleo condiens sumpsi ner aestate humectantibus 8c refrigerantibus:uererit,potus 1s suum dehcit. At ex his decoctis lenti autem quod medii sit temPerament mediae faces
hus, ad eum modum quem retulimus, lens appa tatis cibos edere.Est porro medioru non una sperurata,facultate habet si icco cotrariam, ut quae uem cies: quaedam enim sunt huiusmodi, quod extre tris fluxus siccet, stomachum, intestina,wtotum morum omnino sint expertia: quaedam autem, deni uentrem corroboret. Quamobrem coelia cis Ze dysentericis,cibus est accomodus. Lens u ro decorticata, ut illam adstringendi uehementia, dc ea quae ipsam consequuntur, amittit: ita magis nutrit,quam quae cortice spoliata non est,succumlcrassiam prauum 3 gignit, tardech comeat,non ta lmen alui fluxus desiccat, uti ea cui cortex non est ademptus.Iure igitur,qui largius hoc edulio utuntur,elephantiasim,quam uocant,& cancros incurirunt Siquidem crassa sicca , cibaria siicco melancholico generando int idonea. Quare iis dunt Nat,quibus aquea in carnibus est is,lens in cibo utiliter praebet: ceu aridis 8c squalentibus,ad lmodum damnose. Eandem ob causam uisim integrum Sc inculpatum hebetat, ipsum immoderate exiccans: ei uero,qui cotrario modo se habe conl fert. Menstruis autem purgationibus non est a c5moda. crassum enim Zc tardifluum sanguinem reddit at muliebri nuncupato profluuio est utiliD11ma. Cum autem ptisana in eo saltem contrariani ipsi habeat facultatem, ex amborumistione prae stantissimum edulium componitur, quod homi
nes nostrates phacoptisanam nuncupant,utrun phaud aequali portione miscentes, sed ptisanae mi nus iniicientes, ut quae in siccum uertatur, δέ in
molem magnam attollatur: lens autem cocta,exiguum quendam tumorem asciscaL Hoc tamen e dulium eodem quo ptisana modo conditur, prae
terquam quod satureia, aut pulegium adiicitur: quo fit ut suauius simul& concoctu facilius red datur, cum ptisana illis minime gaudeat,sed loanetho, porroc, sit contenta. Pessime autem cocrdiuitibus lentem sapa adparant: quandoquidem Iens haudquaquam incrassantium mistionem po
stulat,sed humidorum potius, ec quae ipsius crasstiem incidant. i uero sapa commiscetur,iecoris
obstructiones Iet gignere,uiscerisci huius ac lienis inflamationes inauget, nisi melle addito, me Iiorsat. Perspicuum autem est, quod & scirrosos uisceris utriuis affectus exacerbat. Quod si sitit tam simul libeat coquere, ptisanae quidem recen
tem, lenti aute sale iam diu conditam reperies a commodam : ceu utique quae inter eas est media, quam νεαλn,id est,nuper salsam appellant,phaco ptisanae est accommoda tum si suavitatem,tum l
tiam si coctionem spectes. Magis tame lens cum li salsis carnibus esitata, crastas humores augebitil Nam hae quom sanguinem crassiorem melan cholicum magis generant. . ropter no est his copiosius utendu, 8c maxime si cui corpus sit aut melancholicum:aut crassis,aut ut omnia complectar) prauo succo abundet. Haec eadem & de re gionibus,anni temporibus, & aeris constitutioni hus,in quoque edulio intelliger oportet: ac a tumno quide melancholicis cibis ac siccantibus amborum aeque pollentium mistione mediocritatem sunt adepta: quod paulo ante diri, cum quis piisanam lente comiscuerit.Sic re teuclophacen,
quae ex beta Scientemistis, ita nominatur, Hera clides Tarentinus non senis modo, uerum iam
aegrotatibus exhibebat. Est enim id edulium me dium ex pugnantibus compositum, in quo beta quidem minus subit: lens autem magis stubducit. Uerspicuum aute est, quod succus teuclophaces,' qui in corpus distribuitur,ex amborum facultate, lentis uidelicet ac bet est mistus.
Fabaru quot usi is est multiplex. quippe ex 'sconficitur &liquida in ollis puls Graeciἔτνω uocant) 8c spissa in patinis. Tertius praeterea ipsam praeparandi est modus, qui fit cum ptisana. Pluri mo sane hoc edulio gladiatores quotidie apud
nos utuntur,corporis habitu carne non densa nec
constricta quemadmodum caro suilla, implente, sed quodammodo fungosiore. Patulentus estis cibus, etiam si coctus diutissime fuerit, ac quouisl modo paratus, cum tamen ptisana tempore quot coquitur,flatum omnem deponat Qui autem anil mum attedunt, eosqp affectus, qui cibos singulos N: manensianimo adsequuntur,sentiunt in toto cor j pore uelut aspiritu flatulento tensione quandam, i potissimum sis quis huic cibo non est assuetus, auti ipsum non belle percoctum sumpserit Habent aut tem fabae substantiam, 'on dentim nec grauem, sed fungosam ac leue: qirae uim quanda, quomo do ptisana, habet detergendi. Apparet enim per i spicue ipsaru farina, serdes a cute detergere:quod mangones ac mulieres intelligetes,in balneis quotidie fabaru farina utuntur, quemadmodu alu ni t tro,ati aphronitro, oc in semma detergentibus.l Hac praeterea 8c faciem inungunt, quemadmoduptisana. tollit enim lentes, quae in summa cute ap
l parent,dc maculam selarem quam uocant si puλιν. Ob quam sane facultate uentrem non cunctanter l
permeat, ut quae crassi sent icci ac lenti, quaec, nulla detergedi habetiacultate, cuiusmodi esse dis Nimus alicam, tragu,similagine, ct amylum. Cum autem fabaru plus sit flatulenta,multo adhuc ma gis erunt flatulentae, siquis integris ipsis coctis ltatur. Si tamen frixae fuerint quida enim hoc mo li do tragematum uice utuntur) flatum quidem do
j ponui,sed cocoetu sunt dissicillimae,tarde. naim
seunt,8c crasti icci alimentum corpori exhibent. lQuod si uirides,prius quam maturae sint,aim exic
Cat edanturiidem eis accidet, quod fiuctibus o mnibUS, quos ante persectam maturitatem man ldimus:humidius scilicet alimentum corpori prae lhebunt, ob id p excrementosius, non in intestinis modo, sed in toto etiam habitu Merito igitur nis l
i hae elusinodi minus quide nutrivi, sed promptius
23쪽
de ciuntur. PIeri autem hominum non crudas Almnibus unicast necessitas. Secudum igitur hanc modo fabas Umdes comedunt, uerum etiam cum secundam significationem, lupinus legumen est
sessi eas coquunt, uelut1 olera:rur1 uero, cum c multi usus.Elixus enim,deinde in aqua dulcim
prina ec ovilla. Ali3 fabas inflare sentientes, cepas ceratus tantisper,donec in ea omnem sibi ingem admiscent, cum pulte in patinis ex ipsis struunt. l tam exuerit insuauitate, ita demum maditur cum Sunt qui cepas crudas nec simul elixas cum ipsa garo,ac oXygaro,uel etiam sine his, sale mediocrimandant. Quicquid enim omnibus cibariis inest conditus,non quo modo hordeum,& alia qus uaflatulentu,id per calfacietia Zc tenuantia corrigit orie apparatur Lupini dura ac terrestris est substanDeβbaaeDptia. cap. XXVII. ltia, quocirca ipse concoctu sit dissicilis, succumo
Faba Aegyptia, sicuti nostra magnitudine Ion ' crassum gignat est necesse: ex quo no probe in uege stuperat, ita & naturam habet humidiorem,ma nis confecto,crudus proprie appellatus succus a gis excrementitia. Quod si memoria tenes,quae ceruatur. Caeterum cum inter paradum quicquid de eiusdem generis quidem leguminibus Uerum habuit amaritudinis, deponat, πιις α ιοις, id est, teperameto humidioribus,8 ob id magis Q prae qualitatis, quae sensit deprehendatur, expertibus dicta,in c5codilone,excretione, distributione,& similis evadit Par igit est,ipsum ness ad deiectio nutritiotie excrementosis, non est plura nuc de B lnem,neqs,ut adstringentia,ad fluentis uentrisco hac faba audire desideres. cum possis ex ijs, quae t hibitionem esse accdmodum,sed tarde descende de ea quae apud nos est,didicisti, ad illam transire. t re,8 dissiculter deiici,ac pertransire.Quandoqui De pilis. cap. X X VIII. l dem medici cibos eius generis sic appellant, qui Pise tota substantia cum fabis quandam habent nullam eminentem habent qualitate, quae aluum similitudinem, eodem cum fabis modo si uim ad excernendum incite aut ipsam excernere protur His duabus tame rebus ab eis discrepant,tum hibeatJlli igitur non tanΦ alimenta,sed tanquam quod non aeque ac fabs sint satulenta,tum etiam medicamenta ipsis sunt. Qui uero nullam eius o quod detergendi facultatem non habent: ideo di qualitatem habent manifestam, a medicis quial segnius quam illae per aluum secedunt. dem iure απιια appellatur: secundum autem dis De ciceribuε. cap. XXIX. feretiam, quae in humiditate ac lentore spectatur,l Non admodum consi telum est urbanis homini accidit ipsis, ut tarde aut celeriter transeant, auti hiis ex ciceribus pultem conficere: a rusticis uero medio modo inter haec duo se habeant: humidist nonnunqj uidi parari:quemadmota θά ip ru fa quidem ac Iubricis,ut celeriter:duris aut siccis, , rinam cum lacte elixari. Non enim ut labe re pisa, ueluti lupino, ut tarde. Qui uero in memoratisi possint cominu ut ex ip stacto pulmetu, quod si differetqs medium inter haec Iocum obtinent,neci ἐρεγιος dicitur,fiat. Apud multas aut gentes mos celeritatem insignem, nec tarditatem in deiicien i est cicera in aqua elixa mandere:nonulli uero nim do eviciunt.Hsc ergo quemadmodum de omnia da ipsa la alii sale modico condientes esitant no hus conium ter, ita ec haec nosse oportet, quod o strates uero ex siccis caseis quiddam farinae simile nania stilicet,quae cosistentiasunt humidiora,exi l facientes, id ipsis a ergunt. Est autem cicer edim guum corpori dant alimentum, quod celeriter in i lium non minus quam faba flataeentu, sed ualen- halitus exhauritur ac digeritur: ut rursus alio noni lius nutrit quam illa. Ad uenerem autem incitat: multo post sit opus. Contra dura & terrestria,per creditum , etia est semen generare:unde quidam durabile,copiosum,' quod aegre digeratur, cor equis admissariis ipsum exhibent. Inest praeterea Pori dant alimentu. Quod si glutinis quo* non ciceribus facultas abstergendi malo quam fabis: nihil habeant, multo haec omnia euidentius em adeo ut quidam ex ipsis, calculos in renibus con cient. Constat item haec non facile concoqui, ceu stantes,manifeste cominuant nigra autem sunt ea uti non facile in sanguinem uerti,nec selidis anil at ex ua,in Bithynia maxime prouenientia, i malis partibus assimilari: quod si ita est, nec cel l rietinach ips nuncupant Satius autem est succumlo riter nutrient,cum tame uicta fuerint, alimentumi ipsoru in aqua coctu bibere. Utuntur aute homi l P corpori dant copiosum.11 8 cicerihus adhucuirentibus ante*sint ma- Desen aeco. cap. XXXI. tura quomodo& fabis.Nuper aute, cum de fabis Semen hocnon τBλις modo, sed Θι βουκεραρ,id ageremus,sermonem fecimus, omnibuS immatu- est,bouis comina nonullis autem id est,
ris Ductibus comune. Eade porro 8c de fictis cice caprae cornu appellatur. Inter manifesto calfacienribus audiuisse existima, quae de fabis ficiis dixia tia censetur, eundemc, hominibus in cibo ushmi inus. Quandoquide hixa omnia,flatu quide depo pxssi ahquem lupini. Proumitur enim ipsum cum nunt:uerct dissicilius coquunt,&uentre magis si- garo,alui subducendae gratia: est. huicres multo stunt, amoris . si icci alimentu corpori exhibet. quam lupini accomodatius, cum nihil ex propria
De lupinis. cap. ππα iubstantia habeat,quod transitu remoretur.Man
i Hoc quoq; semen id est, fiequentis ditur aute 8c cum aceto ec garo,sicut lupini.Messe
usus esse nouimus, secundum alteram eius uoca- ei praeterea 8c foenum graecu &lupinos, ex uino, i buli et λυχ sae signiscationem: quandoquidem garo,8 oleo sumunt:alil etiam pane addunt,eochi rem aliquam ita appestant, tum quae multis corpo obsonio sunt contenti,quod ut uentre minus sub l ris affectibus coueni*tum quae omnibus,autpl ducat,caput certe ceu nonullis foenum graecu eπrimis hominibus est in usu: etiam si utendi ipsa o-l garo facere selec non serit. Praeterea stomachum
24쪽
LIBER l PhlΜv non subuertit: nam id quoque scenum graecum in quibusdam evicit. Ad eundem autem modum quida phaselis & eruitns in cibo utune, de quibus
mox comune Omnia eiusmodi sermone adscriba. Vescuntur aut nonnulli foeno graeco priusquam planta ipsius semen produxerit, aceto 86 garo intingentes: quidam aute oleia adfundentes, eo ob jssennuice cum pane utuntur : sunt qui cum aceto
quom oc garo ipsum mandunt. Caput autem,hoc quom sumptu copiosius,feriCquod faciet imped sius,siquis ipsum sine pane sumpserit: quibusdam
item stomachum subuertit.Succus aute elixi foeni graeci cu melle sumptus,ad omnes prauos humo i 1es, qui in intestinis habetur, subducendos est a c5modus:suo quidem lentore leniens, calore au tem dolorem mitigans. Quod autem absterseriae
facultatis quo sit particeps, intestina etia ad ex cretione instigat:sed parcius mel ei est admisten
dum, ne mordacitas exuperet. In diuturnis uero thoracis citra febre affectibus, pingueS cu eo palmulas elixare quidem oportet:ubi autem sirccum ipsum expressum,copiose melli mistueris, ac rurissium stuper carbones ad mediocrem crassitiem coxeris,lum demum longe ante cibum uti. Dephaselis Cre Iia,quam appellant. cap. XXXII. Haec quot semina homines, quo modo & se num graecum,prius in aqua, quoad radicem pro duxerint, macerantes, uentris subducendi gratia mandunt ante alios cibos, garo intingentes. SUC lcum autem, cum concoctus est, aliu in corpus di stributus,habent copiosioris alimenti, quam fice. num graecum. Atl in Alexandria iuuenem quendam noui arti medicar deditu, qui per annos qua
tuor singulis diebus Qtis his pro ob nio utebat, phaselos dico, foenum graecum, eruiliam, & lupi
l nos. Attigit aute interdum Sc oliuas ex Memphi l drict olera,et paucos fructus,eos,qui citra cocti'nem manduntur.Propositum enim ei erat,ignem nun* accendere. Omnibus certe illis annis sanus fuit, nec ulla in re habitu corporis fuit deteriore,
quam ab initio. Mandebat aut huiustemodi cum garo scilicet, oleum aliquando QIum ei adiiciens,
nonnunquammam uinum,alias acetu,interdum
uero salem tantum,sicut & lupinos. At de fui risquidem uietus ratione in libris de tuenda sanitate copiose tractauimus:tractabimus autem rursus e tiam lammatim in hoc opere. Nuc autem ijs quae
de eruiliis ac phaselis dicta simhid quoq3 addatur:
haec edulia medium quodammodo locu obtine re inter ea, quae siccum bonum 3c prauum generant,inter concoctu facilia Sc dissicilia, tarde 8c celleriter transeuntia,flatulenta 8c flatus expertia, parum A multum nutrientia.Nullam enim effectri cem habent qualitatem instar quorundam, quae acres, aut acerbos aut sal s, aut amaros, aut des.ces habent saporeS.
Cicercula sissistatia quidem eruiliis 3ζ phaselis est adsimilis. Vtuntur autem his plurimum in no stra Asia rustici, & potissimum in Mysia oc Phrygia, n modo quemadmodum in Alexandria ecGaIes1.
At alijs pleris 3 urbibus eruilijs 3c phaselis, sed etiam
ut phacoptissanam parantes. Succum autem i, hent phaselis Sc eruiliis, facultatibus quidem coni similem,sed cosistentia crassiore ob eam , ipsam causam plus aliquanto, quam illa nutriunt.
Postremam nominis aracorum syllabam scrip tam per c in Aristophanis Holcadib. inuenimuS, ubi inquit, Aracos,triticu,ptissanam,alicam,zeia, Iolium,similaginem. Semen hoc cicerculae semini
est adsilmile, fuerunt. nonnulli qui putarunt ipse sium non esse generis a cicercula diuersi, quando quidem 5 usiis ipsius omnis re facultas cicerculae facultati est adsimilis, nisi quod araci fiunt durio res, minus . facile elixantur. quae causa etiam est,
cur cicerculis concoctu sint dissiciliores. Apud nos autem sylvestre quoddam rotundum ac d rum, eruoc, exilius,infructibus cerealibus repe tum,arachum nominant,non per c, sed per ch ut
timam syllabam proferentes,et proiiciunt ipsiim, uti ec semen securidacae,seligenteS.
Dolichorum nome a Diocle quidem scriptum est, una cum alioris quo P seminum nos alentium nominibus. Scriptum aute etia est in libro Hippocratis de ratione uictus, cuius etiam libri antea a bunde memini.Existimo autem ipis sic appella re semen plantae hortensis, quam nunc vulgo nu mero multitudinis bifariam nominant: quidam enim M tu id est,siliquas, alij φασιολος nuncupat,
uocem ipsam quatuor syllabis proferentes, eos phasela eundem cum cicercula esse dicant:alii ipsius speciem. Quod tame ad dolichos attinet, conplantaru historia seripsit ad hunc modum: Et aliis
quide caulis est ere Rus,ut tritico, hordeo,& om nino frumentaceis ait aestiuis: alijs aute tendens in latus potius,ut ciceri,eruo, lenti alijs humi procidens,ut eruiliae, pii, cicerculae. Dolichus Uero,
si ligna longa adfixeris,ascendet 8c seugifer fiet,a lioqui uitiosis atl rubiginosiis reddetur. Ex eo autem quod ligna longa iubet adfigi, assirmat p nisi id fia rubiginoses ipses reddi,posset quis co 1ectare ipsissim uerba facere de iis quos nunc pha sedlos, seu siliquas appellant. Ipse autem siliquas
id appella quod semen eorum leguminu, cuius modi est lens,eruum,piim,faba,ac lupinUS,COn tinet. Quemadmodum enim stumetacea semina, spicis ita memorata iam,siliquis continentucat ipsis faneretiam dolichos, siliquae continent: obeam4 opinor causam, fiuctu totum uulgo, nunc siliquas nominant: quo modo totos frumetaceos fruAus,spicas Non me fugit aute alia quos multa esse,quibus homines multum utuntur,quae generis totius nomen sibi adsimpserint, ut calamus quo scribimus, atramentum. In libro autem de ratione uictus, Hippocrates scriptum sic reliquit, Pisa minus quidem inflant, sed magis per aluum h iecedun
25쪽
sx DE ALIMEN A seceduntteru1l1ar autem Ac dolic is qui secedunt celeri usluerum minus sunt flataeenti, 8c nutriunt asiluentius. Cu enim Hippocrates his uer
his Oisa fabis comparet,quarum prius ut cibi flatu lenti meminerat: deinde eruilias 5c dolichos ascrihatun eo significat,dolichon eiusdem esse generis cum praedictis seminibus, Sc potissimu cum erui 1 3s. Veru cum nullam prorsus cicerculae, aut pha seli mentione fecerit, suspicari quodamodo posumus, illorum seminum quoddam licere appellare dolichon. Quod siquis phaselos quo in cicercu Iarum genere reponatmegare saltem non poterit, quin cicerculae in praedicta oratione dolichiap Pellari queant. Nam & Diocles in leguminum caletalogo,ut fabas prirhas recensiuit, mox pisa, dein ceps ad uerbum sic scribit, Dolichi uero non mi nus quam pisa nutriunt:praeterea flatu similiter cirent:quod uero ad suauitate pertinet, ac deiectio. Hem,uincuntur. erum is quo F deinceps eruiliae quidem, &lentis, ec ciceris, ec orobi mentionem
faciens, cicerculae autem nomen praetermittens, eandem praebet dubitationem. Dicere tame quis possit, omnia haec eruilias,cicerculas,phaselos,u num esse genus, uerum pluribus nominibus ap- Pellari,ut κιονα νη τυλῖν:nam Utruw nomen columnam significat:fortasse autem propter quasda dis feretias,quae in ipsis apparent. Verumtame quod dolichi non minus pisis nutrian tum quod aeque
ac pisa flatu careant,indicio esse debet Diocle dolichos appellasse, quos nunc PhaseolOS nominat.
Siquidem cicercula non minus quam pisa flatu caret, quemadmodu nec eruili nec phaselus:siue haec, ut dixi, unum genus: siue unius generis sint differentiae.Philotimus autem et Praxagoras nul Ilus ciborum huius nodi meminerut,nisi fabarum cluntaxat,3 pisoru:quamobre nihil ex illis, quis mam dolichorum nomine significetur, possumus colligere.Itam uocet quisque, quo libeat nomine, quos nunc vulgo phaliolos miliquas appellant, dum sciat ea talem obtinere facultatem cuiusmo di Diocles dolichis attribuit. Ad cuius sentetiam Hippocrates in libro de ratione uictus propera; cedit,cum inquit eruilias θύ dolichos facilius de ilci quam pisa,ac minus inflare:preterea alere ipsoatestatur.nam ita res habet,nisi quod integros & e tiamnum uirides una cum suis siliquis ex oleo ocgaro,ut plurimu homines mandunt, nonnulli a rem uinum etia adijciunt. Sed eos, ut pisa norix Ponu propter humiditate copiosiore:cuius occasione solent corrumpi. Quod si quis eos quoin s xure uelit reponere, sicuti pater meus se stitabat, siccareipis penitus,oportet.Sic enim hyemeto tamanent imputres 8c incorrupti, eundem nobis usum,quem pisa praestantes. Quidam meorum a naicorum Romae agens, mihi narrauit in Caria in
patria sua quam Ceramum appellabat,in agris dolichos non aliter Φ alia legumina seri; figuram.
eos habere cicerculis longiorem. De orobo desierim. Op. XXXVI.
. Roues tum apud nos,tum apud alias plerasque gentesieruum PriuS in aqua dulcoratum pascui FACULT. svtur: homines uero ab hoc emine Orsui taenes Est enim insuauissimum, oc prauisiicci. In magnaxamen fame, quemadmodu Zc Hippocrates quo que scripsit,necessitate coact i,ad ipsum nonnun quam accedunt. Nos uero ad eundem modii quo lupinos prsparates,orobis cum melle utimur ceu medicamelis crastas thoracis ac pulmonis humores expurgatibus. Porro inter Orobos, albi minus
sunt medicamentosi iis, qui ad flauitiem aut pallorem recediit.Qui uero coeti bis fuerint 8c in aqua identidem dulcorati,insitauitatem quidem deponunt,sed una etiam cum ea abstergedi Sc inciden di facultate, ut sola in eo relinquatur terrestris sim stantia. quae substantia alimentum fit, quod citra insignem amarorem desiccandi uim habet. Defies moere fimo. cap. XXXVII. Sesami semen pingue est, ideol repositum ce Ierrime fit oleosum:quamobrem eos, qui ipsb ue stuntur,celeriter impletistomachum. subuertit, ac tarde concoquitur,pingueq; corpori praebet a Iimentum. Liquet ergo quod uentriculi partibus uigore ac robur addere nequit, quemadmodumnem aliud quodvis pingue.Est autem crassi succi, ideo non propere pervadit.*i autem solo non
admodum uescutu sed cum melle cocto placemias, quas uulgo Θμi δὶας uocant,essingentes.Pa nibus etiam inspergitur porro Quemadmodu mi Ito panicum quod etiam μελι sita diximus appellari) adsimile quidem quodammodo est,uem umdequat deterius: ad eundem modum 8c sesamo
erysimu corporis substantia quodam pacto est affine,sed in cibo est insuauius, corpori. alimetum parcius eriaibet, praedictow omnino est deterius. Caeterum utrunt temperamento est calidum, ob eam. causam sitim etiam excitant.
Depapaueris me. cap. XXXVI II.
Satiui papaueris seme panibus utiliter ceu condimentum inspergitur non secus ac sesamum:ue rum album nigro praestat. Rese erandi autem habet facultatem,ideo somniferu etiam est. Quod si sumptum liberalius laeui, non semnum modo, sed seporem etiam quem Graeci cataphoran no minant) induce aegret cocoquetur.Inhibet praeterea, quae eta thorace ac pulmone tussi expuunt. Cqnfert uero ijs,qui catarrhis fluxu tenui a capite defluentibus infestantur. Corpori autem nullum commemorabile praestat alimentum. Delini semine, quod etiam composito nomine sinostermon
Nonnulli stixo quidem ipse ut obsonio cum garo,non secus ac factitio sale utunt:utuntur autem
Θc melli permiscentes:quidam panibus quo* ip
e u dissicile,exiguum p alimentum corpori exhiabet. Quod uero ad uentris deiectione pertinet, ipsum nec probaueris, nec uituperaueris: exiguam amen mouendae urinae habet facultatem,qus ma is apparet, cum fi 1xum sumitur. Tunc autem at
tum quom magis sistit. Rustici aut homines eo miunt iapenumero, frixo tu ι, mel admiscentes.
26쪽
Hoc quo stixo utuntur,deinde eatenus laru gant,ut farina euadat,mel quot ei admiscent Pa rum in seipse habet alimenti,ut quod mediae inter erysimum dccuminum sit naturae.
Non quemadmodu planta ipsa cannabis, uitici quodammodo est similis, ita semen semini facultata te est simile, sed plurimu ab eo dissidet, ut quod cococtu est dissicile,stomacho . ac capiti noceat, praui sit succi. Sunt tame, qui eo quo F frixo cum
alijs tragematibus uescantur. Tragemata autem uoco ea, quae post coenam, uoIuptatis ad biben dum excitadae gratia manduntur.Multum a Utem calefacit,ideo Q sumptum paulo largius, caput se vi uaporem sursum ad ipsum mittens calidum si mul ac medicameritosum. Deviticissemine. cap. XLII. Id semen etiam ipsum per se frixum manditur, crediturii appetitus uenereos inhibere: alimen tum autem corpori praebet exiguum, idc, siccans acrem geras:flatus autem ualde dissipat, quorum omnium occasione, ijs, qui a uenere puros se se uare uolunt,est accomodum : unde α nomen ca sti aiunt ipsi fuisse impositu. Caeterum caput non ferit, quo modo cannabis.
Horum seminum figura non est rotunda, uelim ti fabarum,sed aliquanto latio quo modo lentiu Haec quom cum ipsis siliquis atm integra planta rustici reponunt,ut brutis pecudibus sint pabulo Per famem tamen, quosdam noui, qui haec quos comederint,potissimum uere, cum etiamnum uirent, quemadmodum fabas, re cicera esitare con sireuerunt Sunt aute non insuauia modo, sed concoctu etiam dissicilia, aluumq; inhibent. Perspicuum ergo est, quod cum natura sint eiusmodi,a
limentis, quod ex ipsis distribuitur, habent haud quai bonisiicci sed crassum, atm ad succum elancholicum gignendum, idoneu:ceu prius de sente diximus. Verum illi quide multa bona insunt, his
aute nihil bonora illi adest. Caeterum uiciae no men apud nos quidem est tritu,eo. selo nomina tutiAttici uero ravolup aut fabam appellant. ARGUMENTA CAΡIT D facultati
Caput 1. Argumenta librorum huius operis. Quod in primo libro Cerealia,id est, frumeta Sc legumina tra etauerit, quae omnia nihil quam semina sunt. De alimentis ex reliquis plantis, in hoc libro aget: & primum de fructibus: deinde libro 3. de nutrimeto ex animalibuS, eorum4 partibus,&quae ab ipsis gignuntur. Fructus Rocabulo comprehenditur semen pariter,& quod circa ipsum est,ut pulpa,uel siliqua,&c. Cerealium Sc leguγminum aliorum semina tantum comedi: de dolichis ue/aeo solis etiam siliquas dum recentes adhuc sunt,proin de per excellentiam soli ipsi lohi,id est, siliquae uocant, a quibusdam phaseli dicti. Fructus alti sunt arboru, alij holerum am 8c cucurbitaceu genus holerum uocabuio aliqui coplectuntur: Et ab his initium facit. 2. De fugacibus fructibus quos Graeci horaeoS uocant, in ge, nere:& primum de hora anni parte, in cuius medionicula exoritur. 3. De cucurbita. 6, De peponi
In tritico quidem frequens lolium stipe inueniatur:in hordeis uero reperitur, sed paucum: quam autem aegilopem appellant, ea in hordeis freques
inuenitur, cum prima generatio uel incremetum ipsis non recte successerit. Porro pater meim aeta te iam declinante cum agricultura delectaret,iri licum, achordeu aliquando seminauit, omnibus.
diuersi generis seminibus, quae ipsis erat admista, diligeter selectis, quo certo cognoscerer, num eXipserum mutatione lolium S aegyiopS nasceren tu an propriam haec quo Φ semina naturam haberent. Cum aute forte: una cum puris seminibus intritico quidem Bequens lolium,in hordeo autem parum, sed magnam aegilopis uim enatam conspiceret : in alijs quo in seminibus itidem experiri est aggressus. Reperit igitur in lente quot eX muta tione ipsi us duru rotundum . aracu, & securinis, semina non uesca enata: praeterea aparinen, quae non modo non esculeta est,sed plantae lentis dum assurgit,undi implexa ipsam strangulat, ac suincat, re detrahit, no aliter quam eruangina eruum. perniciosissima igitur sunt haec semina.Melampyron autem nuncupatum, ex tricici quommutatione generatur, sed prauitate quamplurimis a lolio superatur. Deprehendit aute alia quo p semina si militer immutari.Proinde js, qui seminibus iis sa Iubriter uti uellent,praecepit, omne quod prauum esse seligerent,ne F id pro nihilo ducerent,ut piastores, qui populo publice inseruiui. Etenim cum anni constitutio praua aliquando suisset, solium affatim tritico innasci contigit: quod cum ne* a gricolae accomodatis ad eam rem cribris, exacte purgassent,nel pistores, quod paucus esset tritici prouentus, statim quide multis caput dolere cce Pit:ineunte uero aestate,in cute multorum, qui comederant,ulcera, aut aliud quoddam symptoma, quod siiccorum prauitatem indicaret, est subna tum.Non igitur oportet nos, in purgandis seminibus, quae ad esum comparantur, esse negligentes: persuases, etiamsi noxam,quae quotidie fit,ob exiguitatem sensu non percipimus, quod tamen longo tempore ex ipsa aceruatur, tandem erupturis. VI LIBRI II. GALENI is alimentorum.
hus. s. De melopeponibus. 6 . De cucumeribus i 7. De arborum fructibus in genere. 8. De ficubus 8e caricis. 9. De uuis & musto. 1o De uui S passis 1I. De sycaminis quae Amorauocantur. Contra illos qui nominibus Atticis plus quam uel animae uel corporis sanitati student. Quae hactenus dicta sunt,nomina ueterum retinuerunt: Quae uero sequuntur,illorum mul ta quomodo olim apud Athenienses dicta sint plaeri ignorant. Canon de ordine in cibis seruando, quoad ea quae aluum mouent: Et mora etiam in prima mensa sumi debere. 12. De cerasitS. 13. De rubi fructu.14. De fruestu canis sentis. 1s. De baccis iuniperi. 15. De cedri fructu. 17. De pinea nuce. 18. De myrti fructu: Et ingenere de medicamentosis alimentiS, Qea Praeparata corpUS alere queant. 19. De persici S. Canon de ordine ciborum: qui cacochymi sim ut Sc huγmidi lubrici* sunt, quod in prima mesa sumi debeant. Galen. tom. 2 c a De
27쪽
cho gratiora esse: insuauia eunde subuertere, uel aluumi gingidio, quod in Syria similiter editur,ut scandi X in cho gratiora esse: insuauia eunde subuertere, uel aluum mouere. 21. De malis, secundum differentias saporum. Mala insipidare aquosa, prorsus reiicienda, cum Dei iacunda neo utilia sint stomacho Sc uentriculo, ut lsunt platanistina dicta. optima etia cauenda,prius*eXa' lcte maturuerint. Quae sint optima in morbis quibusda, lquomodo apparata in fine cibi danda sint. za. Qui lsiat ut quibusdam aluus ab astringetium malorum aut Diroruesu soluatur. 23. De coroneis &strutheis ma/Iis. 24. De piri S&punicis. Locus ex Epiclem. lib. 2.
gingidio, quod in Syria similiter editur,ut scandi X in quit Galenus apud nos s. De ocimo. 67. De s niculo. 38. De asparagis, siue teneris cauliculis&cymis olerum,ut brasticae, lactucae,atripliciS,heta mal ude,bliti: quae omnia coliculos sicciores habent,& bras i sica maxime.humidiores uero hahent raphanUS,rapu,l nasturtium,Pyrethrum,&c- 69. De asparagis eκ plani tis fruticosis,ut rusco,bryonia,chamaedaphne,oXyacael tha: et per excellentiam dictiS asparagi S, quoru alter re gius, alter palustriS cognominatur, Latini S corruda. de muliere quae cardialgia,id est,prauis humoribus cir l l so. De germinibus siue turionibuS arborum et fruti CaOS uentriculi lahorabat,punicorum in polenta succo cum: qui omnes insuauibuS et medicamentosis excepadiuta. 2s. De mespilis oc sorbis. 26. De palmae ii S) in aqua decocti comedi possenti sed propter melio 'fructu. 27. De oliuiS. 28. De nucibus. 29- De t rum copiam nemo eis uescitur. Et quinam caeteriS praeflamygdalis. 3o. De Pistachs quae hepati prosunt, quo i sient. 61. De differentia, quae in plantarum quae eden Diam subamara&subadstringentia sunt, modice odo B do sunt,partibuS conspicitur. 62. De rapis, et ibi S rata: id quod multis etia aliis comune est, ut has ob cauococta salubriora sint. 63. Dearo. . De dracum. fas hepatica sint. 31. De pruni S. 32 De fructuque culo. Amara et acria omnia perexiguum corpori ali/serica uocant. 33. De siliqui S. 34. De cappare. mentum conferunt, copiosum uero ac largum qualita 3s. De sycomoro. 36. De persea. 37. De citri in iis expertiar ijscp magiS dulcia, tum Uero etiam magis, 38. De agrestium plantaru fructibus,in quibus & queo quae solidae constipatae substatiae sunt,non humida noMar glandeS numerantur. 39. De alimonia ipsarum quelaxa: Videndum est aut numquae huiusmodi sunt, Plantarum. 4o. De lactuca domeitica:&sylvestribus coctione ualentem qualitate suam deponant. 6s. De lduabus, quaru altera chondrilla uocatur, cum earum lasphodelo. De bulbis. 67. De pastinaca, clau/l descriptione. I. De inlyho. 42. De malua. q3. De lco et caro. 68. De tuberibus. Documentum comu/ theta. - . De brassica. 4s. De atriplice & blito. t ne de cibarijs nulla qualitate insignibus. 69. Defun/-6. De portulaca. - . De lapatho. 48. De Oxyla- l giS: et . aliqui periculum uitae inferant historia.optimilvatho. 49. De solano. so. De aculeatiS plantis ut i holeti,deinde amanitae, reliquis abstinendu o. Desunt carduuS,atractylis,leucacantha,dipsacus,cnicus, i raptiano,et cotra illos qui in secunda mensa eis uescun Tragacantha,atragi S,cinara. 1. De cinara. sa. De I tur. 71. Decepi S, allio, porro,et ampelopraso. Et de
apio,equapio, fio,8 smyrnio,quod Romani olutatrum usu acrium doctrina generalis.
j. TATIBUS SE cvNDVS. V Μ a plantis et animalibus sulci mamus alimeta, qui aut ante l
ime fuerunt omnes, in qs quae l
de alimentis scripserunt,a cerealibus nuncupatis semini bus initium si impserint, pro
pterea quod panum esus in s ter ipsa est utilissimus: ob ea
causam, ego quoq; de tritico, hordeo, typha, OIPaea,ad haec de iis quae legumina ac chedropa appel llant primo libro tradi aui Deinceps autem hoc ii Bro ad alia alimenta quae a plantis: post autem ad ea,quae inter illa, que ab animalibus sumuntu horninibus sunt utiliora, est transeundum. Nam id aequum mihi esse uidetur : si ieruntin nonnulli, qui haudqua* omnibus congeneribus prius explica Diis,neo alimentis Omnibus, quae a plantis imur tu post cerealia semina,subditis, de illis prius semPer tractarunt, quae maiorem hominibus adferuti lutilitatem.Suilla certe,& haedina,& caprina,& ui tulina, οἱ bubula,& ouilla,et his nihilominus, que luenatores in montibus aucupantur,magnu usiimpraestare hominibus cernuntur, quemadmodum lcerte A uolucria pleraq; Θύ aquatilia. Verum cum ' lxeputassem genera Omnia uno libro comprehen di non posse,nihil magnopere interesse stim arbitratus,eta ijs alimentis, quae prsdietis supersuntun secundo quidem uolumine, quae a plantis: in te elo autem, quae ab animalibus sumiitur, persequi.
t iacebit enim cuiuis qui opusculu in quo alimen
torsi facultates, quibus maxime uti uesit, simi tra ditae) ad manus habebit, nunc primu, nunc secundum, tertiumue librum euoluere. Vt igitur sermo omnis de platis primis duobus libris absoluatur, ad ea quae dictis ante sepersunt, aggred1ens, hinc auspicabor. Omnia edulia, quae primo libro suo
runt memorata, plantarum erant seminamunc uero a fiuctibus exordies, in pr1mis a seminibus eos distinguam, eo magis,quod plerique crediderunt nihil interesse,siue seme dicas,sive fructum. Quae ligitur semina modo retulimus, exiguu quiddam a fructibus distrepant: ab 'S Uero, quae nUnc me morabimus,non mediocriter dissident. Etenim
ci fiuctus,sunt ipsς ficus: quod uero in ipse est κεγGraecis dicti semen est fici:sicut Sc acinus,
est vinaceus, uitis est semen. Pari modo oc piri & lmali fructus est,pirum ac malum: semen aute, tria li aut quatuor grana, quae in ipsis medus habentur. lj Quid iam loquar de cucurbitis, Sc cucumeribus, l ct ijs ipsis maturis, aut immaturis aut quid retia li qua huiusceniodi omnia comemorem quamplurimum enim totus fructus a semine discrepat. Cael terum in fabis,lupinis, dolich1s,lente,& almis id genus seminibus, quae siliquis obuoluuntur, quod
quidem ex siliqua seminec, est compositu, est stimctus:plurima tamen substantiae pars in seminibus inest. Poreb aliorum propemodum omnium,qus primo I1bro memorauimus, semen QIum mandi tur: lius autem dolichi, dum adhuc uirescit, seu
28쪽
LIBERs Ecv Nous ctus integer estui :ubi enim exaruerat siliqu&qus semina ipse continent,hominibus sunt 1mitiles:fahaisi aute uiridiu siliqua non est esculenta, quem, ladmodum ne* ciceris, ne F aliorum quae Theo lphrastus uocare solet elloba, id est siliquata. iure igitur dixi uulgo lobos, id est, siliquas nominari, quos nonnulli phaseolos nuncupant: Obla ipsbrum siliqua sit uesca. Verum de ipseru quidem facultate prius diximus:ueluti etia in ueterii nonubios existimo phaseoloru nomine dolichos copro hendisse.Caeteris plantaru fructus ab arboribus sit muntur, et oleribus hortensibus,inter quos quidam edicOxu pepones, melopepones, & cucurbitas recensent:a quibus hoc libro docere incipiam. ψDefinibusjugacibus,quos Graeciωρ se nuncupant,
Hora,anni Grsci id lepus appellat,in cuius me dio caniculam exoriri contingit. Tempus autem id dictum est quadraginta: quo tempore omneS horarii, quos uocant, fructus constant: nonnulli iam declinantes,alij incipientes,alii in suo uigore,
aut ultra uigor aut citra consistentes. Vocant autem ipsos ωρμιος, no Q id selum temporis sint, sedi ut mea fert opinio)ψ ipses,ab ijs qui ad reponen dum sitnt idonei, distinguant: quando A triticum S hordem Sc omnia quae in primo libro explicui,
aestiuam ait anniuersariam habent generatione, :sed non cito corrupuntur, quo modo cucurbitae, mora, pepones, melopepones, persica, & alia id genus Quae si quis in hyeme seruare uolens, exi
cata reposuerit, eo etia m odo uetere natura in cω uatium immutabunt Nonnulli certe e cucurbitis seme Vacuantes,deinde ipsaru uelut carne siccan tes,in hyeme quidem reponunt utuntur aute omnes ipsa magis, Φ alio quovis seu fiuia esculetorii, v caeteris fructibus sint aridiores ac sicciores. No tamen tritici,ne hordei, neq3 aliorum elusinodicerealium seminu,cum sunt reposita, natura in couariu cedit. Manent enim sitis substati s talia, qua ita erant, cu iam inde ab initio aestate fuerunt per fecta.hlud autem perspicuu est,q, quae corpus h hent siccu copactu, quemadmodu habitu ipsius habent perdurante,ita solidum ac terreri oc ob id inultu nutriente. Garuero cosistentia si int humii da, corrumpuntur, exiguumΦ habet alimentu,5 quod facile e corpore excernatur. quae caUsa etia,
cur eiusmodi promptius Φ selida per alvu de 3 cia
antur:& potissimu, cum nitrosum quippiam ipsis inest,ac tergedi facultas cuiusinodi fiuctus quos dam fugaces habere ostedemus comemorabile)quae prauioris etiasticci esse perhibemus ijs, quae nullam saporis qualitate habent sensibilem, quo
modo aqua optima nullam habet. Haec igitur omnia, ct 's multo magis, quae ante exactam maturi tate mandimus, flatulenta quidem suntmeru sub ducuntur celerius: quemadmodu etia,quae succuhabent tenuem, citius distribuuntur. Sunt autem omnia haec prauishcci: ius his utiliter ipsis ut tu qui aestu uehemetiore & longiore itinere sese Confecerintunc enim iuuant, corporis squalorem humectantia,oc si stigida sumantur, moderate re
frigerantia. Etenim humectarid1 quidem semper habent facultatem: restigerandi uero haudqua habebunt,si calida, sic, ut dixi, affectis fuerint est
lata.Non enim proprio temperamento adeo sint fiigida,ut etiam si calida silmpta fuerint, uentriculum refiigerent.Quare ascititia egent refigeratione, quae partium, que tum ad uentriculum,tum ad hepar pertinent quibus primis occurrunt) calo ri aduersetur. His ita de omnibus eiusmodi edulijs,prius in uniuersum c5stitutis,nuc ad proprias cuiust facultates transibimus.
Cruda quidem insuauis est, stomachum Q Iar dit, concoctu est dissicillima: adeo ut si quis at terius cibi inopia, cucurbitam mandere coactus fuerit, ut quidam iam est ausis)pondus fiigidum uentriculo incumbere sentia stomachuΦ habeat eversium,ac uomituriat, quo seso uomitu a premetibus symptomatibus poterit uindicari.Hanc igiatur & alia fugacium plerassi, aut postl elixa fu
rint,statim certe,aut in sartagine fiixa,aut assa, omnes homines esse constreuerunt. Atin sermonem hucperpetuo memoria teneto. est enim omnibus comunis,quae per ignem alterare est necesse. Cir
curbita autem de qua dicere institueram ) elixa, nullam euidentem saporis habet qualitatem: nisi quis dicat quendam etiam esse saporem, qui necpactis est,nec p salsus,nel acerbus, nessi amarUS,neque aliud quicquam eiusmodi manifeste reprssentat, ueluti nec ipsa aqua. Vera huiusinodi omnia
comunes nomine uocare consileuerunt αποια, iaest, qualitatis expertia,uocent Q nobis sic, clario ris doctrinae gratia. Cum ergo talis sit cucurbita, non immerito multos apparadi modos admittit: ut quae in medio sit omis excessiis:ob idq; ad que uis excessiim ex aequo duci queat. Quandoquidenihil eorum quae consigenitum quempiam hiam excessui parandi retfacile ducitur. Proinde cucurbita, quantum in se est,humidum stigidum. et ob id exiguum corpori praebet alimetum,ut paulo ante de iis omnibus quς siccum habent aqueum ac tenuem, diximUS: liacile autem subit per uentre, cum ob suae si ibstan ltiar lubricitate, tum ob comunem omnium cibo lrum humidoru rationem, qui scilicet citra adstria ctionem sint humidi. Ad hec coquitur non aegre, lsi modo prius corrupta non fuerit. Id uero illi acci dit,cum parata uitiose fuerit, aut iccus prauus in l uentriculo fuerit aceruatus: interdum aute quod in ipsi moram traxerit:quod alijs quo pomnibus lfugacibus,qus humido sint temperamento, let l.accidere. Corrumpuntur enim in uentriculo ni ce leriter ibierint. Gemadmodu igitur cucurbita, quantum in seipse est, silccum qui in totu corpus alendi gratia distribuitu habet qualitatis, ad sen sim, expertem:ita cum alicui eoru quae uehementem habent facultatem, mista fuerit, facile illi adsimilatur:ut si cum sinapi simpla fuerit, siccus qui ex utrocp in corpus distribuetur, acris cum mani festa caliditate erit.Eaderation si cum salse quo piam mansa fuerit ut quidam in Patinis cum sal
29쪽
rabit. Est autem sic apparata, cibus suauissimus,si adeo,ut illi in uentriculo corrumpuntur, cum pra alsametum ex ponticis illis fuerit, quos mylos aP uus humor in eo colle 'us fuerit,aut alia quspiam pellant Qtrod licum malis cydoneis elixa,condi corruptionis causa ipsum prehenderit. Caeterum taw, ut decet, fuerit, succum austerum in distribu tametsi in iuuando stomacho, autumnalibus seu tione habebit praepollentem. Assa autem, uel fri ctibus longe sunt inferiores, haudquaquam tamde ut pepones sunt noxii: nes enim uomitum,ut illi excitant. Huc accedit,quod in peponibus homines a carne intima, in qua semen habetur, abstinent: in melopeponibus autem mandunt,idq; ipsis ad deiectionem confert. Qui uero eorum qu nia enim eiusmodi s iccis acribus, uel acidis, uel si carne tantes uescuntur, non tam cito eam ac pe--
austeris, uel salsis admisceri postulant, si modo in ponum excernunt. cibo suauia stat futura, ct ijs, qui usi fuerint, nain Decucumeribus. Cup. VI.seam non sunt paritura. Urinam quidem re ipsi, quo modo pepones, De peponibus. cap. IIII. I cient,sed minus quam illi,quod minim substan-Vniuersia peponum natura frigidior est cum hi tia minus est humida: ideoΦ non facile, ut illi, inmiditate copiosa:habent autem uim quandam ah uentriculo corrumpuntur.InueniaS autem,qui ipstergendi, cuius beneficio urinam cient, Sc deor- ses ceu alia multa quae homines pleri* coqueresim expeditius,quam cucurbita, melopeponesq nequeunt) cocoquant, ob naturae scilicet cum eis Permeant. Quod porro abstergeant, intelliges, i familiaritatem, quam nos tum in comentariis de 1brdidam cutem ipsis fricueris. Quam ob rem s temperamentis, tum aute in libris de medicamen quis maculam larem, graecis dictam εφαλιν, aut toru facultatibus, copiosissime exposuimus: de t ientes in facie habeat, aut αλ ἡρ, id est uitiliginea monstrantes,a totius stibstatiae proprietate, suumi extimos & in superficie,lios quom detergent: se. cuit animantium generi cibum esse familiarem: l men tamen potentius,Φ ipsoru uelut caro, deter- asinis quidem et equis paleam,foenum,hordeum, li ger, adeo ut uel aduersius renes calculo infestatO5 ac id genus alia: leoni autem crudas animalium i conueniat Succum autem in corpore gignit uitio carnes: homini tum has omnes coctas,tum panes ll ssem,idq; potissimis,cum concoctu probe non sise ex frumentaceis seminibus,ut diximus, coiae os. li rit. Quo casu cholerat morbo obnoxios emcere atqui & elleboro coturnices, ct cicuta sturni cia lj costreuit. Quinetia prius* corruptus fuerit,ad uo ct tra noxam uescuntur:ceuutio eruo boues.Porro li mitum quoq3 est idoneus:largiust sumptus nis quς cui coetu facilia, aut dissicilia sint alimenta, quis post ipsium aliquid eoru quae probi fiunt suo aut ex substalitiae proprietate,aut aliquo sympto lchsupermandat) omnino uomitu excitabit. Illud mate, per experientiam simi discemeda. Quid auPorro perspicuu est,homines in hoc fructu ap tem sibi uelit quod dico, ex aliquo symptomate, Pellationem fecisse, quo modo in atramento,quo primo libro id exposui.Quandoquide quibus hia1cribitur,quod ιι αρ,id est,atramentu appellant. Iiosus humo aut omnino prauum excrementum Nam Vox hec πεπων Velut si πεπανori hoc est, ma quodvis in uentriculo stipe congeritur,in iis quae turu significat, quod aths quoin quae maturescusi l natura coctu stini facilia,celeriter corrumpuntur: conueni Nam 8cracemus, cum exacte est matu- ueluti hominibus quibusdam, qui calorem nati rus,dici potest π ων,quemadmodu certe cum l uum habent non humidum, ne* bene temper anondum maturuit, non potest nominari, tum, sed squalidum alm igneum. hi enim quae alii nimiru qui crudus est &immaturus. Ad eundem facillime concoquunt, facile alterata ea corrum modum seuetus omnes autumnales, Spira,&l l Punt,rui ius. eis accidunt nidorulenti.Caeterum Mucurbitae στ- ρα,id est,matura uocari consileti l l illud perpetuo memoria teneto, quod etia siquis lxunt, quemadmodum ex melopepo, qui in seipsb Di eorum quiduis, quae aliis concoc u stant dissicilia, πεπίονα,id est,maturu continet Unde medici qui l coxerit: shccus tamen, qui ex eo in corpus distria damnon simpliciter nominare uoluerunt pepΟ l huitur,eandem retinet natura. Nam fieri non po Das, sed rotu id συκυοπ.ττονα, id est, pepone cucu- test, ut succus qui ex pepone distribuitur, crassiis lmerale nominari oportere cotenderiit. Nos uero ac terreus fiat, etiam si is coctus pulcherrime fue in praesenti sermoe de eiusmodi no Iaboramus,ut rit:quemadmodii necqui ex lente,aut bubula di quae ad medicina nihil co ranmulto em satius est stribuitur, euadet unquam aquosiis ac humidus, rem dilucide interpretari,* huiusmodi anxia disia quem sane & cosistentia tenuem appellant. Id a quisitiOe,doctrina obscurare.Tu porro clarissime tem plurimum habet momenti, non modo ad sa j xxplicabimus,cu uocabula uulgo maxime usitata nitatis custodiam, sed etiam ad morbi declinario eligentes, ipsorum significationes seruauerimus nem,ut alibi demonstratum nobis est,ct nunc rus
De mesopeponitas. cap. V. sisS sitammatim procedente sermone, repetemus.
Melopepones minus quam pepones striat hi, Ergo qui cucumeres belle concoquunt, cum eo anidi, nec adeo praui sunt sicci, minus item urita ipso fisi affatim ηs se impleuerint, iis tandem lon nas mouent, rardiusqi deorsum descendunt Ad Io teporis tractu accidit, ut succus frigidus ac me uomitum printerea excitandum,non tantu,quaim diocriter crassius in uenis coaceruetur, qui in eas
Xa in sartagine, quamplurimis quidem de propria humiditate deponit, reliquii autem ipsius nullam insignem obtinet facultatem, uti nec cum in iure simplici parata fuerit. Caeterum ob aqueam qualitatem sibi innatam merito gaudet origano. Om l
30쪽
co 'litone qus sit in uenis,haud fac1Ie mutat1onen in probum fanguine recipiati ob eam igitur causam, Omnibus praui succi edulijs censeo abstinet dum, etiam si ea quibusdam concoctu sint facilia Nobis enim non aduertentibus prauus siccus eripsis post longum tempus in uenis colligitur: quPostea exiguam ad putrendum occasionem nactus , febres malignas accendit.
Destudiores quiex arboribus colliguntur. cap. VIIPira sane,& poma, Sc ficus, persica,punica,ec ic genus alia, fruetus sunt arboru, quibus homine uescuntur. Sut 8c praeter hos alη,quibus homine
non uescuntur,de quibus in prssentia dicere,nor est institutum. In uniuersum autem accommuniatione,de fructibus, quibus homines uescuntur scire oportet: humidos quide, tenue humidumqex se distributum alimentum corpori praebere Quam rem omnino consequitur,ut eiusmodi ali mentum celeriter corpus totum permeet ac pe Vadat, eXcernatui Φ tum per cutim, tu per Urinas Proinde omnia elumiodi cibaria medici rite assit mant pauci esse alimenti. Contra autem in selidis consistentia fructibus habet: ex ipsis enim alimentum copiosius corpori adponitur, tardius. per- mea maxime cum succum in seipsis habent craLdum,aut lentum,aut adstringentem Desimbus. cap. VIII
Quod omnibus quidem non modo autumnalbus fructibus,sed & ijs, quos fugaces appellat, escdmune, id ficus quot haben Non enim potuerunt succi prauitate effugere,iametsi minus quartfugaces omnes ipsius sunt participes. Verum haec ipsis insunt bona, quod uentrem prompte permeent, θί q, facile totum corpus pervadant. Nam &abstergendi quoin insignem habent facultatem: quo fit,ut post ipsaru esum nephretici multas are
les fructus exiguli corpori praebeant alimentum, id omnium mimmsi fictibus usi uenit. Carnem tamen non copactam, neo firmam generat, ceu panis, ct suilla: ed sublaxam ac subinanem, ut fabae. Patibus tamentis quo Q uentre implent,essent.
o nomine admodu dolorificae,ni etiam celere descensum essent adeptae, cuius beneficio celeriter peruadentes,flatus quem excitant, no diu manet, at pineo minus caeteris fructibus autumnalibus laedere cosueueriint. Caeterv maturae ficus imma turaS non mediocriter antecellul: quod & in alijs quidem omnibus fructibus cernitur,non tantum
tamen in eis est discrimen Nam quς ficus prorsus sunt matur nihil propemodum omnino igdunt: quomodo nec caricae.quae multiplicem quide habent utiIitatem, siquis tamen largius esirauerit, in una re ab eis offendetur: quadoquide sanguinem non admoda probum gignunt quo sit,ut ex ipsarum usi pediculorum mustitudo proueniat. Ha bent etiam tenuandi facultatem & incidendi,qua uentrem quom ad excretione irritant,renesq; exHPurgant ecori autlieni* inflammatione obsesssissent noxiae, quemadmodu 8c ficus, non peculiarii quadam ec eximia facultate, sed comuni ratiose
dulcium omnium cisorum ae potuu: obstructis autem illis,aut scirrho adfectis,ipste ex sese nil co modant,nec ossiciunt: sed medicamentis incidentibus ac extenuantibus 8c abstergentibus mistae, non mediocriter iuuant. Proinde nonnulli mediacorum in dictis lienis ac hepatis affectibus, exhi hent ipsas longe ante cibu cum thymo, aut pipe x aut Tingibere, aut pulegio,aut satureia, aut ca Iaminthe, aut origano, authyinpo. Ad eundem
autem modu, si caricae cum alio quopiam eorum, quae facultatem habent acrem, aut omnino inci dendi ac extenuandi, assumantur, iuuabunt non tum sic affectos,sed etiam sanos.Siquidem iecoris meatus,per quos fertur alimentum,apertos es se non syotis modo,sed sanis etiam est tutissima. Ad eum igitur modu uulgo sicubus cum attenu antibus,sale,aceto,&garo praeparatiS,ue1cuntur,
ψ ipsas utiles esse experientia didicerint. Verisimale autem est, ipsbrum n6nullos medici cuiusdam consilio impulses, ad edendas ipsas accessisse:de inde eam notitiam ad uulgus dimanasse. Qui u ro cu cibo aliquo crassi succi caricas ficusve mala
dunt,non mediocriter offendantur.
. Ficus sc uuae quemadmodum inter fiuctus a tumnales principatum obtinent, ita fugacibus o mnibus magis nutriunsiminimu* prauisucci ha bent, praesertim cum exactam maturitate fuerint adepta. Porro U ipse nutriunt, maximo argumento sunt 3 qui uinearum fiuctu custodiui, qui cum duos menses selis uvis ac ficubus, quoru custodis presunt,uescantur nisi forte panis quidpiam cum illis addant corpulenti tamen admodum fiunCat caro, quae eX ipsis gignitur, haudquaquam est fir
ma ac densa, quemadmodum ea,quae ex carnibus st: sed laxa est ac praehumida:ob id celeriter etia, cum uesci ipsis desierint, costringitur ac considet. Verum Uus minus alunt Φ ficus,maximu* id ip sis inest comodum, ψ uelociter subeant. Quocir c siquando haeserint,inaciter laedunt,cum id maturis sicubus non insit. Hae enim etiam si non magnopere deorsum cocedant, modo probe in uentriculo coctae fuerint, alimentum corpori dantia
tentae belle coquutur: 8c dum in iecur ac uenas di istribuuntur,succum crudum generat, qui non se cile in probum sanguine mutetur. Nam acinorusubstantia composita est ex ipsaru uelut carne re humore, qui per carne est dispersus, ex quo fit ut num: praeterea ex vinaceis, ait ex membrano tegumento, quod omnia haec extrinsecus circum ambit. Caeterum vinaceoru quidem substantia s1cca est,& quodamodo adstringes,omnia , intestiana pervadit, nihil, quod sensu deprehendi queat, a sese mutata,no secus ac in sicubus est grana haec enim in utrol fructu proportione inter se resipondet,curruunt totius plats sit semepermeet. no alteratu, non in succis uersum,nulla denim in re immutatu. Esi 8c proportio quaeda ita tegumetis utrunq; fructu cotinentibus, quae ipsis eum usum Praestant, quem cutis animalibus: Exi ' a 4 guam