Joannis a Lasco opera tam edita quam inedita recensuit vitam auctoris enarravit A. Kuyper

751쪽

miam et tuae Maiestati et Regno universo pro eo G debeant approbare volunt, palam id faciant atque in lucem publicam et ipsimet veniant et suas oriminationes, ne dicam calumnias, producant. Nullius enim mala opera, in verbi potissimum Divini luce, palliari ita possunt, ut non tanto magis etiam Sese prodant, quanto maiore quis hypocrisi celari illa velit. Ego sane, ut et qui me huc vocarunt omnes, optime alioqui nobis do fide observantiaque nostra in tuam Maiestatem conscii, sit Deo gratiat nullam

omnino lucem neque refugimus neque formidamus, Sed palam cupimus et accusari et respondere omnibus, qui nos ullo prorsua nomine legitime accusare volent. Id porro si recusant adversarii nostri, nostraque interim omnia clandestinis suis obtrectatio uibus arrodere non cessant, nos Christi Domini censuram aeternam atque immutabilem appellamus eamque et a

Tua Maiestate Regia et a piis ubilibet omnibus approbatum iri non dubitamus, quae illis omnem alioqui quantumvis speciosae hypocriseos larvam detrahit eosque aliud nihil quam φαυλα πρασσοντες, hoc est iniquitatis operarios furesque ac latrones esse diserte testatur. Caeterum est et aliud, Rex potentissimel quod inibi etiam silentio hic praetereundum non esse putavi, nempe do Aloisio Lipomano, indigno quidem revera, ut ipsemet latetur, sed longe dignissimo atque appositissimo apostatim Papae Romaui cathedra legato, qui me in sua ad illustrissimum Principem Dominum Vilnensem Palatiuum n et O. se plane dignis epistola haereticum hominem esse scribit. Et si enim illustrissimus Priu-ceps ille pro pietate virtuteque sua insigni hominis impudentiam abundo retuderit sua responsione luculentissima, ut ad illum nihil sero addi m sit. - etsi item plus satis cognita sit toto orbe Christiano Limmani improba hypocrisis et tirpocritica quaedam civilitas, ut, quisquis ab ipso laudetur,

merito bonis omnibus suspectus esse, quisquis vero traducatur, pro optimo integerrimoque homine cemeri possit, tamen et ego mutus Lic omnino esse

non potui in depellenda a me nimis effrontis calumnia et criminatioue. Facit vero ingeniose, ne dicam callide ac fraudulenter, quod nulla producta haeresi haereticum me interim esse fingit, ut nihil illum videlicet probaro oporteat, sed ei liceat scilicet comminisci adhue quae velit, si quidem urgeatur, aut vesparum instar infixo aculeo sugere. Praeclarus profecto et accusator simul et iudexl Quodsi eorum culpam in me quoque transfert, quorum nomine Dominum Vilnensem Palatinum sugillat, equidem ut ad me pertinere ea omnia pro mea tenuitate non poSSuut, ita quae in motadere ullo modo possunt, ea sane facile patiar ad me pertiuere, imo vero optarim ad me posse pertinere omnia, modo ut 'ὶ praepostera vocum suarum usurpatio, qua bonus vir illo magnopero delectari videtur, aut tollatur aut corrigatur. Nam etsi ea agnoscam omnia, quatenus quidem rem ipsam per se, non autem detorta hominis verba spectamus, adeo sano nihil mihi metuo in Dei iudicio illorum omnium nomine, ut multo magis mihi inc- tuendum esse credam, nisi ea agnoscerem. Sed videat Lipomanus ne, dum se Papae sui Auetoritate haereticorum accusatorem pariter ac iudicem es,e

somniat, gravissimis ipsemet cum suo Papa et uuiversa schola ipsius

752쪽

haeresibus immersus, aeternis gehennae crucialibus in Deo iudieio trada. tur. Non enim ibi agetur de Papae primatu approbando deque larvis ac pupis praestigiisque item omnibus antichristiani Sacerdotis ipsius et eius Creaturarum omnium, sed agetur de violata conculcataque per Papas et gregem ipsorum omni dignitate atque auctoritate unigeniti Filii Dei et Domini nostri Iesu Christi, sive personam ipsius, Sive etiam iunctionem

universam in eius Melesiam consideremus. Hstoc Sane graviora multo erunt

eoram illo iudieci ad cuius Tribunia olim et Papas ipsos et Legatos ipsius

omnes utque adeo omnes illorum patronos atque asseclas stare oportebit.

Videat igitur Lipomanus cum suis sImm3slis, ut se illic expediat. Quin et tu quoquo videas, Rex clementissimel ne te talium sodalitio, assensu patrocinioque tuo quoquo modo adiungas. Nihil dubito, multa et varia ad te deserri, quae animum tuum varie etiam inpiant: non dubito item te offendi multis, quae in nobis adhuc conspiciuntur, neque dubito te absterreri multis quae tibi quoque impendere videntur, in utramlibet partem inclines. Sed in omnibus illis et multis et ustriis meminisse te oportet melestis illius ab ipsumet Patre Deo proditi oraculi . huno audite, hunc

audite ut in quibus Christi Domini vocem sonare omnino audies - quam te unam alioqui supra alias omnes audire oporteat - ea tibi quamlibet sint multa et varia, denique et speciosa, abiicienda omnia esse statuas, ut Christum Dominum iuxta caeleste illud Patris Dei oraculum audire possis, cum ille solus verax sit ipsaque adeo verit , omnis autem praeterea homo mendax siue ulla aut Papae ullius aut eius qualiumcunque creaturarum exceptione. Iu his vero quae te in nobis sorte adhue offendunt, intueri debes, Rex optimet non tam nos ipsos, qui homines esse non desit mus, et, quod in nobis est, peccati nos mancipia adhue esse cum ultronea semper nostri accusatione libenter profitemur, quam potius admirabilem

Divisi hae in parte consilii providentiam, qua ille, etiamsi nos sibi in filios suos dilectos per suam gratuitam misericordiam in Christo Domino

adoptavit, horribiles tamen adhuc peccati reliquias voluit extare, - tum ut Tartareae illius viperao superbiam in nostrorum adhuc peocritorum infirmi. talem ad gloriam Divinae nomi uis sui retundat per amiduam ac seriam nostri ipsorum apud thronum suae gratiae aecusationem et supplicem ac perpetuam opis suae et gratiae divinae propter Christum placationem, tum ut nos etiam per peccati adhuc nostri agnitionem in nostro gradu nostroque ossicio contineat, ue videlicet gratiae nobis delatae nomiae vel ipsi in nobis nimium placeamus animisque nostris ineramur vel alios practnobis ipsis, quod in nobis quidem est, contemnamus, - sed ut agnita omnea pariter nostra adhuc infirmitate in nobis ae miseria, non equidem alii aliis insultemus aliique aliorum lapsus ad causae totiu3 infamiam detorqueamus, sed ut nos puriter etiam omnes potius sub potenti manu Dei humiliem fidemque nostram assiduis semper verbi Dei admonitionibus exhortationibus ac reprehensionibus iuvicem in Christiana lenitate ac modestia, additis elim consolationibus et promissionibus, exerceamus. Quare dum alii in aliis offendimur, Rex serenissime i non equidem alii aliorum lapsus ad vitia sp orale

753쪽

exaggerare, quasi nos ipsi illis careamus, non item ad causae totius praeiudicium rapere thoo euim Satanae consilium est qui ad perturbationemno conlusionem religionis trahere Semper omnia conatur, sed Dei optimi Maximi consilium potius sequi debemus, nempe ut aliorum vitia lapsus et errata, quibus alioqui nos ipsi etiam obnoxii Sumus, nostra ipsorum

vitia, nostros lapsus nostraque errata esM Statuamus. Et quemadmodum nostra ipsorum vitia, nostros lapsus nostraque errata, non equidem exaggerrari hostiliter in nostram iutamiam sive contumeliam U , sed corrigi amau-ter emeudarique potius ad nostram resipiscentium optam , ita hoc ipsum in aliis praestare etiam per charitatem hauddubie debemus, praeterquam si ea quibus offendim , vel callide excusari, vel etiam pertinaciter deseudita Dei ipsius contumeliam videmus. Tum Τ') enim graviter sunt insectauda

pro tuenda Dei gloria, quae spraeliacteJ perti uaciter, denique et per

tyrannidem contra Divitii verbi leges defendi propugnarique constat. Sio et nos igitur nostra vitia, nostros lapsus vostraque errata corrigi emendari reprehendi, denique et puniri optamus, 5i quidem hoc εὶ commeruimus, modo ut nobis ex verbo Dei commonstreutur. Atque optamus id inue fieri noutantum per Maiestatem luium Regiam, Dominum meum clementissimum, sed per omnea omnino, qui nos modo eorum quibus ollauduutur ex verbo Dei in veritate couvincere ad Dei gloriam posseut. Quodsi id quoque a Papilatis per tuam Maiestatem obtineri posset, uempe ut ea perti uaciter ac per u ranuidem ne propugnarent, quae cum doctrina ac dignitate Christi Domitii manifesto pugnare neglare ipSimet non Masuut, finem protinus omnis cou-troversiae cum illis haberemus, neque multis ad cam rem mediatoributi

opus emet.

Iaui quod ad pericula attinet, quae tibi essent metueuda in utrame ulique partem inclines, multa hio sano dici po5Mut, quae longum eSSet remusere. Unum dieam tantum. Si propter religionis iustaurationem, quam isti nu-vationem Vocaui, pericula S ut metueuda, quas nobis novationes obseuro

proserent in Iudaea, Aegypto, ria, Assyria, Armenia et uviiversa minore Asia, quae quidem regna amplissima omnia horribili Turearum trian uidi subiecta esse videmus 3 uisi si id novationem eMe interpretentur, quod, cum

longo tempore intea recusassent, in extremum se laudem Papismo Romanensi subiieero eiusque doctrinam Sequi caeperunt. Nam ubi id fecerutit, tum demum sane etiam interire caeperunt. Si vero ita fuit exitialis requis omnibus illis haec talis novatio, quo pacto quaeso tuae Maiestati et Regno huic universo exitiale non erit eam uouatiouem hie retinere et tueri, quod absiti quam tot tantisque regnis au imperiis exitialem suisse constat 3 Proferunt contra isti turbarum nune Germanicarum interitusque Unga. rici exempla, quae nostris scilicet novationibus imputari volunt. At vero

iniquo id faciunt. Non tam enim coeptae illio constitui verae religioni, quam publieae potius incuriae ac negligentiae in restituenda sub latitutam luco Evangelii vera religione et abolendis notis ac reliquiis auli. ehristianae impietatis haeo omnia imputari debeat. Ac metuo, Rex Cle- ruentis mel ne eadem aut etiam graviordi Tuae Maiestati Regnoque toti

754쪽

liuio immineant, si exortam et bio doctrinae Evangelieae lucem, vel repellatis, vel etistin negligenter amplecti velitis. Quodsi consilium adversus pericula quaerimus, apud eum quaeramus, qui illa solus et immittere et moderari et arcere potest. Is vero iam olim nobis saluberrimum ad eam rem consilium per Samuelem Prophetam suum dedit, adiecta diserta indubitataque liberationis vostrae promissione, Si ipsum audiamus. Edebat Israel publice resipiscentiae suae signa post acceptam pluries iam a Palaestiuis cladem propter praeposterum Arcae cultum, quam tum Palaestini restituerant DeiqueJ ἀναθωμανα de suo quaedam aurea adhibu rant. Hie igitur Samuel ex ore Domini primum anathemata illa Palaest inorum, arcae Dominicae appensa, pro Diis alienis reputat et inter idola numerat. Deinde κd Israelem ita iam affletum de ipsius a Palaestinis liberatione, ait: . Si toto corde vestro, inquit, revertimini ad Dominum Deum, auseris Deos alienos e medio vestri et praeparetis cor vestrum ad Dominum et illi soli serviatis. Et tum demum liberabit vos e mauu PMaestinorum I Sam. 7, 3. . Iuxta hoc consilium a Spiritu Dei ipsius prosectum ergo, Rex Serenissim et si et tu tibi Regnoque tuo metuis, ad Dominum tibi in prinus, et quidem non dimidiato, sed plane toto corde tuo recurrendum esse cogitabis, utque id te vero et sine br orsi sacere testeris, lao id quod hic Proph, iam praecipero vides. Sic enim te, quod sacero debes, vere et ex animo sacero declarabis. Si autem non facias, dicere profecto non poteris coram oculis Dei, ex toto corde tuo ad Deum reverti iuxta Prophetae seriptum. Fac igitur, optime Rexi cum tuis proceribus, quod Dominus mandavit. Aufer Deos alienos e medio Regni tui, inprimis vero Deum illum, Regni Papisti ei praesidiarium, quem nostri parentes Prophetae videlicet et Apostoli: nunquam stlioqui cognoverunt, circumtonsum inquam Deum illum Mnytim, in quo solum situm et positum omne robur no praesidium impietatis antichristianae, et soli Deo servias in cultus veri divini persecti restitutione. Tum demum et teipsum ci Regnum tuum liberabit procul dubio Dominus ab omnibus mundi huius Palaestiuis. Sed nisi id facias, cave, ne unde tibi liberationem ipse sorte polliceris, inde potissimum tibi et Regno tuo exitium accersas. Nou est consilium adversus Dominum, et miserrimum est suffugia Divini iudicii extra Christum solum quaerere. Quis est enim, qui se abscondat ab ira illius 3 Ad hunc igitur tibi et quidem toto corde tuo accurreudum esse statue, si a nostri seculi Palaestinis undequaque nobis imminentibus, debeas liberari. Oramus uos quidem assidue, ut Dominus tibi adsit consiliaque tua omnia et omnes tuas actiones Spiritu Sancto suo regat ac fortunet, hed et tibi quoquo ipsi praestandum est, ne nostrae pro te preces vanae atque inanes in conspectu Domini Dei nostri fiant. Proinde et te supplices oramus, Rex Clementissimel ad ea ut animum tuum in timore Domini toto corde tuo iam semel aliquando adiicere velis, quae Dominum Deum tuum abs te in praecellenti ista vocatione regia requirere non ignoras. Vides quaenam sint tempora, qui mores, quae hominum ingenia. Haec te sane omnia merito tui ossiesi regii commonefacere deberent ' . Igao-

755쪽

rantiam, quae maiores utcunque nostros excusat, obtendere tu iam prosecto hoc praesertim tempore mihi non posse videris coram iudico Deo. Lucem in mundam veluti postliminio rediisso iuxta ipsi mei Christi Domini vaticinium negare omnino in corde ipse tuo non potes, toties praesertim id et a tantis etiam viris Dei admonitus, quae alioqui ita iam affulsit, gratia sit Domino Deo nostrol ut nulla totius mundi vi ac potentia amplius excludi ullo modo possit. Tuum erit cavere igitur, ne sub suco ignorantiae tenebras magis quam lucem dilexisse apud tribunal

Christi olim reperiaris, quam equidem solam Omnis nostrae condemnationis causam esse Christus ipsemet Dominus ore suo divino testatur. Dabis hio veniam libertati nostrae, a summa alioqui fide atque observantia in te mea prosectae, pro regia tua clementia. Si euim mihi cordi non esset tua dignitas regia, eum salute stiloqui animae tuae coniuncta, si mea item in te fides atque observantia a me id non exigeret, facile profecto et alibi essem adhuc, quemadmodum Divitio beneficio hactenus sui, et hie me alioqui etiam in silentio continerem. Sed quia summRm alioqui Dei in regno hoc potestatem atque imaginem reverenter agnoScosummaque cum observantia veneror, et tibi ut ordinato a Domino patriae nostrae Patri in omni subiectione, ut debeo, bene volo, sacere equidem Iion possum, quin te reverenter etiam, ut aequum est, eorum admoneam pro teuuitate mea, quae ad tuum officium Regium tuamque pariter salutem intelligo pertinere. Blandiantur tibi alii, ut volent, loquantur placentia, quae volent, ego tecum loqui malim ex ore Domini. Quem etiam supplex Oro, ut quae ad legitimam dignitatem tuam Regiam, cum salute aeterna tua coniuncta, faciunt, ea ille cordi tuo infigere atque insculpere per Spiritum Sanctum suum dignetur, omnis videlicet veritatis

Doctorem. Amen.

Longus sum video, sed finem nescit mea in te fides atque observantia, quae mihi haec omnia nescio quomodo extrudit, sed finem lacio. Commendo me omni subiectione ae obedientia Christiana clementiae tuae Regiae, Domino meo Clementissimo, unaque et eos omnos qui me huc in patriam revocarunt, et te suppliciter Oro, ut de omnibus nobis certissimo id tibi persuasum habeas, nos omnes et bonorum omnium et vitae etiam nostrae dispendium multo libentius Subire velle, quam ut unquam vostrae in te sidei subiectionis atque observantiae Christi auae quicquam in nobis omnino desiderari patiamur, - Christianae inquam, hoe est, quae neque spe

praemiorum mundi huius, neque item poenarum momeutanearum metu,

sed propter Deum ipsum, qui eam nobis praecipit, et propter nostras ipsorum conscientias praestatur. Haec enim sola eSt demum vera fides subiectioque ac observantia subditorum erga dominos, quae nullis fortunae procellis concutitur neque ullis periculis labefactatur. Et quae non est talis, ncc vera quidem eSse potest; nimirum neque diuturna, sed ad quemvis fortunae ventum nutans, et quae nou tam cquidem te diguitatemque tuam, quam potius opes tuas honoresque, quos abs te expectant omnes, intuetur.

Philippus Melanchthon, tuae Maiestatis studiosissim , cum nuper apud

756쪽

ipsum Witebergae essem et multis cum illo familiariter de tua etiam Maiestato colloquerer, hasce mihi litteras, quas meis Geo aduex a mitto, ad Maiestatem tuam dedit petitque ossiciosissimo tuae Maiestati commendari. optarim et ipso videre faciem Tuae Maiestatis, tam longo alioqui iam tempore expectatam, si quomodo id mihi per tuam Maiestatem liceat. Sed nihil mihi et hio sine volunt to se mandato tuae Maiestatis permittero volo. Expectabo igitur ut de animo Tuao Maiestatis certior reddar. Deus Optimus Maximus servet Maiestatem tuam repellatque abs te omnes, qui non tam sane Dei tuamque ipsius gloriam ac dignitatem amant, quam suas potius opes, suum quaestum et suos apud te honores venantur ac quam runt, consiliaque tua omnia gubernet ac dirigat, in nominis sui adorandi gloriam et incrementa russidua suae hio sub te Ecclesiae et ad tuam Regnique huius tui totius salutem. Amen. Ballegiae 28 Deeembris Anno Domini 1556.

N'. 126. sfair. θρεra. Ioia. fili. 8 d. serι. h. tres. Ill. an. 73.JAd C LvINUM. Epistola est Utenhovit, data Craeoviae, 19 Febr. 1557, qua Lasei sata narrat et tui ad calcem noster sua manu apposuit quae sequuntur:JIta nunc obruor curis ac negotiis, mi Calvinet ut nihil possim seribere. Hinc hostes, illine salsi fratres nos adoriuntur, ut non sit quies ulla, Seu et pios multos habemus, sit Deo gratiat qui nobis sunt et adiumento et consolationi. Utenhovius noSter novit omnia. Itaque quae is scripsit, a moscripta esse cogitabis. Vale. Salvero ossietosisSime iubeo fratres in Domino

omnes.

757쪽

en re Roraulina de Poloingne. Laquelle certes ha este plus que je ne Murro3 exprimer agreable a la plus graud part du Senat et de la No-

et qne picta q) il est in prononesi tes. A quor respondit te Ro1 squi ost

758쪽

intres bourdes tres impudentes, que mondi et Migneur a Lasco estoit venu par dem pour lux laire la guerre, potir rempli r inui te ruauimede uoubles et seditions, et que mesmes it chevauchoit journelement parm1 I'eveschε de UrmauW avecq cent ou dein cenis chevavix, demou-lissaut et reformant foutes choses selon Aon plalair, et choses sem-blabies. Or te Ro1 estant esmeu de ces nouvelles, d'autaui qu tig l asser molent si fori, sust offense contre ledici Migneur a Lasuo jusque a cequ'il sen plaindit a quelques uno de ses alli M. Lemuela tu dirent quoce n estolent que bourdos et calumnies tres impudentes, controuveos param adversatres au prejudice de la religion, et que de tout cela eo u enesinit rieu, en verite de quo1 illa voviolent interposer leur lay et bien, voire leur vio en gaige. Tellenient que te Roy se commenca tors a conteuter deIuy, et dit: . Vous scavea Messieurs que les grands troubles et seditionsoni esto plusleura sors occasion de la runo de plasteura gratas roraumes.

homines. Desquelles nou velles avons ester mouit eriouJa et raperona paria grace du Migaeur quo te succes sera bon par dem, si n'est que nostre ingratitudo cause te contraire. Ce pendunt les adversiares ne cesseront pari' luee do Satan, et la malico d'idetur de jouer leur rolle. Ains nostrefiance est au Migneur, qui est venu pour destruire les oeuvres de Satan. Jauuror bien boune enuye, mes Deres, de la stire plus longue, si j 'avorelo temps, mais pour co que je auis ausu bea oup empeschε a mori premur aillieura je uous prio de m'avoir prebeti tement pour exe e. LOuonSte Migneur pour Ses graces, et prions nostre bon Dieu pour te succes duministere de moudici Migneur a Lasco et pour mo3. Sur ce seru la lin, priant te Seiuneur, mes treschers lieres, de uous matulanir Par Son prit en vrue prudenee et fidelite a la vie eternolle. de prio estre reconi. mande tres asseclueusement a vos fidelles compaignes et a toute lyegli M.

par dela, je prie qu'eu pul5- vostre here et serviteursions avOir pari. JEuax UTYNuovΕ. JQuae hic D. noster Uteuhovius scripsit meo assensu scripta e et tiscor, nam milii scribere nou vacabat, itaque boni consulito oro nostrum silentium et Dominum pro uobis Orata.

Io. a LASCO m. Pr. ) Haec epist. quam additamento suo ad calcem Pro sua agnovit k Lasco, iu- serenda esse videbatur, quia tota Lasei vitam spectat necdum erat edita. Cf. D. Moh. ad Bull. d. 23 Iuuii '57. PAR La Soe. o. l. II. 596. mis. M.' Conrenait. φὶ Reea, proprie plera scribendum, contr. ex pilae a, significat us a lovine a. CL ROQUE PORT. Glora. de La tan ne Romane. II. 319. φὶ quo'. lat. quietus, tranquille. τὶ τυα α it.

759쪽

Ν'. 128.

Ad L Neto vluM HASSIA Cum mihi nuneius hio meus Franco furtum ad uxorem meam ablegandus esset, sacere non potui, Princeps Illustrissimel quin ad te quoque pro mea in te observantia scriberem, teque de rerum hic nostrarum facie et progressu religionis sacerem certiorem. Quanquam autem nihil sere eiusmodi

habeam, quod Tua Cess. dignum ullo modo videri possit, quidquid tamen huius habeo, id totum tibi indicandum esse putavi. Primum igitur causa ipsa religionis tota in sutura rursum Regni Comitia reiecta est propter

repentinum belli Livonici adornationem, quod certe magno apparatu Romeus moliri videtur. Interim tamen est adempta autoritas ac iurisdietio Episcopis tu restitutas nostras Ecclesias et ministros verbi tu ditionibus virorum Nobilium, quantumvis hic Episeopi omnes magnis conatibus reclamarent. Neque stliud est quidquam constitutum in musa religionis. In meo vero huo reditu ita sunt commoti omnes sacerdotum nostri temporis Principes, Scribae et Pharisaei, ut totum unum diem habendae inter se duntaxat de meo reditu deliberationi protinus destinarent. Convenerunt itaque postridie quum de meo reditu audissent apud summum patriae meae Archiepiscopum reliqui Episeopi omnes ipseque adeo creatoris ipsorum Papae Romani Legatus ), et universus Rasorum atque Unctorum grex, diemque illum totum una sic collecti, exclusis Laicis ut vocant omnibus, in quaerendis de me non serendo consiliis absumpserunt. Ac ne tum quidem, dum cibum caperent, ullum ex Liacis omnino in caenaculum ipsum admittere voluerunt, ne quid eis sorte inter pocula excideret, quod caelatum voluissent. Haec tanta ipsorum solicitudo plerisque risum movebat, non laicis modo, sed iis etiam, qui in intimo ipsorum coetu fuerunt, quibusdam vero non levem etiam dubitationem de lota eorum causa iniiciebat, qui id mihi postea ipsi met indicarunt. Summa autem primae eorum consultationis haec suit, ut apud Regem uuanimiter omnes instarent, ne me, quateuus alioquin peregre firmam sedem nullam habere hactenus potui, in Regno etiam suo ferret, sed potius ut hominem vagum atque haereticum Regno quoque suo excluderet. Unus tamen illorum laustra hoe tale ipso.

rum de me consilium agitari dicebat, quod sciret Regem id haudquaquam lacturum esse, cum propter amicos meos squosJ in ipso etiam Senatu Regni, neque paucos, nequo iterum postremos haberem, qui proculdubio reclamaturi essent, tum etiam propter leges patrias, per quas id Regisaeero nullo modo liceret. Quaerendum esse igitur aliud consilium omnino. Ibi vero unus Episcoporum o Quod ego, inquit, omnium maxime semper metuebam, id iam venisse video, nempe quod D. Lashi rediit . Huio Episcopo mox alter et quidem aliorum Coripheus subiunxit. . Quid verbis, inquit, opus est, Carnifex noster iam advenit'. Ita primam suam illam consultationem mutuis istiusmodi inter se disceptationibus in meridiem

sere extraxerunt. Post mensas vero ac pocula quaesita sunt rursum nova

adversus me consilia decretumque ab illis unanimiter, ut Regem orarent,

760쪽

siquidem Regno exeludi non possem, saltem ne me Rex ad se admitteret. Aut si ne id quidem impetrare possent, hoc tamen ad extremum efficerent, ne mihi ad se venienti Rex manum porrigeret, ad dandam aliquam sev ritatis aut indignationis suae in me Regiae significationem. Altero igitur die, una omnes Regem adeunt deque meo in patriam reditu ad illum quaeribundi reserunt. Me videlicet, cum nusquam amplius serri istin peregre possem, extrema necessitate adactum oportuisse in patriam redire, metuendumque esse, ne novas aliquas turbas hic adversus ipsum etiam Regem excitare coner, nisi Maiestas Regia huic malo in tempore occurreret, Rut mei proseriptione, aut manifesta aliqua sive severitatis sive indignationis suae in me Regiae significatione. Ad quae omnia Rex paucis in hunc modum respondit : ne illi hao in parte nimium molesti essent. XIe esse unum e Regni sui Nobilibus viris, habere multos et magni nominis amicos, nihil in se precasse unquam, denique meam in se observantiam ac fidem, cum omnibus subiectionis atque obedientiae meae ossiciis profiteri. Quare se non posse mihi prohibere, quominus adso veuiam, si venire velim, nedum ut me Regno suo iuxta leges patrias exeludere ullo modo possit. Imo vero esse id ossicii sui, ut me, si ad se veniam, clementer accipiat, ad quem modum alios quoquo Regui sui Nobiles accipere consuevisset, praeterquam si quid interea adversus leges patrias eiusve Maiestarem designarem. Ad hune itaque modum dimissi a Rege Episcopi, ad calumnias sese converterunt, meque in Senatu publice apud Regem accusare caeperunt, quod centum equitibus comitatus Ecclesias ipsorum obequitassem, novassemque in illis multa in contemptum iurisdictionis atque autoritatis ipsorum, ac proinde so opem hic Regiam implorare. Ad haec porro Rex se nihil horum audisse respondit, sed Se tamen ad me scripturum esse, ne quid huius mihi sumerem omnino, siquidem in patria esse velim. Scripsitque ad me Rex in eam ipsam sententiam, cui ego vicissim respondi, et calumnias Episcoporum obiter resutavi. Interea vero per alios Rex me bene sperare iussit, se quoque breui declaraturum esse quod maiorem Dei quam hominum rationem habere velit, modo ut ego pacisce tuterim promoveam causam religionis et vitem quod in me est omnes turbarum occasiones. Mihi quoque liberum esse G so venire quando velim: itaque iam etiam iter meum ad Regem in Lithoniam adorno. Ae de me quidem tantum.

In novis nihil propemodum certe audimus, quod quidem Scribi possit. Regnum novi illius Warvodae 3 , ut vocant, in Ungaria propagari utcunque dicitur. Sed ego metuo ne Regnum hoc Turcicam nobis tr rannidem ad

extremum inducat, si non prudenter et tempori huic malo obviam catur. Serenissimus Rom. Rex Vereor ne liberandae Ungariae par esse, ut nunc

sunt tempora, non possit. Et non minus rursum vereor, ne novus alter

ille Rex viam sternat non volens Turcicae irrannidi. Optimum esset, si id ullo modo fieri posset, ut per aliquam conciliationem cum Ser. Rom. Rege novus ille alter Rex a Turca avelleretur, praesertim cum Turca illum Ierre utcunque posse vidcatur, Serenissimum autem Rom. Regem in 1 n.