Gemmae et sculpturae antiquae depictae

71쪽

Cum ridiculo Wnovo capitis habitu ac orna

mento.

Praeter coronam e hedera bacchantes caput frontemque circumdabant vitta , hoc est, fascia ejusmodi, qualis hic sculpta conspicitur. Apud Athenaeum scribit Ariston , veteres ad curandum dolorem capitis ex vini crapula, vinculo aliquo tempora ligavisse.& postea eum morem transiisse in ornamenta coronarum. In hoc formoso capite sculpto in gypso etiam cognoscitur usus fasciaea coronae: in festivitate illa Ptolomaei inter reliquos apparatus erant coronae vittae, pendentes e sermentis vitium, hederarum, quae umbram faciebant simulacro Bacchi. Sed non solii in in Bacchanalibus, verum etiam in festo Matris Deum mulieres coronabantur hedera Sc pampinis, thyrsum gerebant. Juvenalis Romanas faenainas, quod eadem licentia uterentur inter bacchantes , reprehendit.

talia quoties antia recondita cessant Ec vacuo Lustoque sonant fora sola theatro, Atque a plebei ove Calesia o sies Pesonam thyrsumque meni ubligar Acci.

72쪽

De variis coronis ex hedera, vite usurpatis per Bacchanalia , vide Plutarchum in quaestionibus convivalibus, Athenaeum, quas censuerunt esse remedium contra ebrietatem, etsi Eustathius interpretetur esse indicium libidinis.

Inter multa alia vocabula bacchantibus tributa, fuerunt etiam appellata Maenades , μαίνεα, hoc est , infatuari , furere, sc instinctas incedere capillis sparsis me fascia, frontis illarum vinculo, dictum antea Sculptura in gypso aequat magnitudine dimidium hujus figurae, c mirabili artificio.

Aliud vocabulum bacchantibus datum derivabatur ab pellibus ferarum, animalium , quibus indui in orgiis&sacrificiis illi solebant unde vocabantur Nebrides, ut est indicatum in imagine Fauni quae pelles servire videbantur ad inferendum terrorem. Iecbacchans in carchedonio gapphirino habet caput ac reliquum truncum exstantem, paulo minori magnitudine, quam est figura. BAC-

73쪽

A GEMMA ANTIQUI A s. 3398. BACCHANS .

Si qui initiabantur, consecrabantur Baccho operiebant se praecipue eXuviis caprarum, ut videmus in hac imagine , de significat Clemens AleXandrinus, Nebridarum familiam pellicula cohonestavit innuia , quae farrabat eos. sese ad mysteria parabat, hinnuli pelle contectus erat Amethystus est magnus.

99. CAPUT IGNOTUM.

Quod insculptum est sardio maxima artis industria. Reperitur imago Leandri eodem in habitu deforma, unde haec, quia est facies foeminae, a non- nemine credita est exhibere Hero ab Leandro isto

amatam.

Bacchanalia Silenorum , lusus scenae fuerunt dedicati Baccho, qui fuit eorum auctor, aeque ut dramaticae poeseosvi muscae theatralis, quae, sicut distinguit caliger, dividitur in satyricam, in sillos , ab Silenis Satyris Bacchi comitibus. Duae larvae hujus sardi conveniunt altera Sileno propter calvitiunt simum nasum, altera Satyro e barba, vultu caprineo. A poetis vero chori Satyrorum, Silenorum constituti sunt introducti in actus, unde summopere delectabatur populus , sic ut finXerint acchum tunc vivere in festis, saltantem cum ipsis jocantem tam gestibus , quam dicteriis. Unde in sacris ejus Dei, circa ejus statuam suspendebantur

74쪽

3 LEO NARDI AUGUSTINI larvae comicae, ridiculae rusticorum numinumac satyricorum , ut narrat CalliXenus Rhodius apud Athe

naeum.

tot PERSONA SCENICA.

Haec est alia larva Silenorum scenicorum, cum baris ab calamistrata more Egyptio.

ror. PERSONA SCENICA.

Cum rictui hiatu oris terribili fuit propria comoediae Latinae , ubi usitatissima in personis comicis praecipue servorum , prout Xhibetur Davus in imaginibus antiqui Terentii bibliothecae Vaticanae. Larva autem dicebatur deducta etymologia ab Laribus per imaginarium, vanum terrorem , quem G1erebat ejus conspectus , quod suaviter innuit Juvenalis, Personaepallentis hiatum Ingremio matrisformidat rusticus infans. ωMartialis. Sum figuli usus, Ru persona Fatavi, inua tu derides, haec timet ora puer. Lucianus in dialogo de saltatione ampliter describit hoc larvae genus Turpe, minime jucundum specticulum . homo longitudine deformi atque incomposita exornatus, altis calceamentis ingrediens, caput larva minaci obductu habens , tum eramplo ore hiante quasi spectatores devoraturus. Iste hiatus , puerulorum terror, in comoediam inductus, augebat sonum

75쪽

A GEMMA ANTIDIAS. 3 vocis cavitate illa, ab hoc sono crediderunt quidam ab Latinis larvas appellatas esse Personas.

Symbolica depingens somnum , quam adornant papavera, flores somniferi. Velamentum formatum est 3 instructum quasi mitra vel pileo cum vase aquae ex Lethe, quia humor ex corde adscendens it ab cerebro frigefactus parit somnum. Adsunt duo cygni, quoniam quum in reliquis omnibus somnus morti sit similis , hic ales praesagiens bonum , quod ex morte capitur, tunc cantat suavissime. Omnia haec symbola referri ad ipsam mortem possunt, figuratam in urna vel olla cinerum , intus habente papavera aeterni somni Nobis cum semel occidit bresis tuae Nox es perpetua una dormienda. Cygni sunt convenientes morti volucres , ut Cicero discit ab Socrate, qui quum jam jam esset exspiraturus , dixit amicisci Vos me existimatis minorem cygno in praedicendo , qui finem suum praesentiens, auget cantum , se promptum, alacrem ostendens migrationi ad Deum, cujus est minister.

ro . V E R UT A S. Ex ore hujus imaginis pendet fructus persici,

quod quia fructum similem habet frondi , habitum fuit pro symbolo veritatis, ut fuit annotatum supra in figura Isidis Magnitudo varii hujus lapidis aequat dimidiam hanc imaginem

76쪽

Dicitur ovem Saturno patri catenas dediti ob causam regni quin etiam Romani fingebant hunc Deum una ippis vel compedibus ligatum , resolvi solitis in festo ipsitus per mensem Decembrem ad memoriam elicitatis, qua fruiti sunt homines sub ipsius legibus. Statius Silv. I.

Saturnus mihi compede ex olutus, Eimulto madidus mero December. Macrobius causam ex natura rerum petit. Vinctum autem quod certa lege naturae connexa sint tempora , ve

quod omnes fruges quibusdam vinculis nodisve alternentur. Unde vinctus Saturnus vel tempus praecipue respicit nodum, qui simul connectit secula, annos tempestatesque, quae mutarii volvi nequeunt vel tardiores vel velociores. Caeterum philosophi statuerunt tempus esse mensuram motus quod licet in hac figura appareat incurvum, fessum , nihilominus habet alas, volati fugit momentis Omnibus.

Cum hasta, fulmine , qualis frequenter occurrit in nummis cum diversis inscriptionibus , OVI

TONANTI JOVI STATORI IOVI VICTORI IOVI CONSERVATORI

77쪽

Ipse Deus vatumpassuspestibilis aurea Tractat inaurata consona fla =rae, ut hanc imaginem describit Ovidius Mulier quae super pateram offert puerum , Pythia est vel acerdos ex antiqua religione Cretensiium , qui X voto obstricti erant quotannis illi Deo osterre primitias humanas. Idem votum postea celebraverunt Athenientes liberati a Minotauro. Similis consuetudo Obtinebat usque ad aetatem Plutarchi, ut ipse scribit in vita Thesei , in ornatissima navi mittentibus eisdem Atheniensibus Delphos pueros suos in memoriam liberationis , sicut etiam in Phaedone refert

Platos.

io 8. GANYMEDES. Descriptus est a Virgilio , unde lassiciet reser-

re ipso hujus poetae versus imagini congruos Intentu uepuer frondosa regius Ida Veloces jaculo cervos curstuque fatigat, Acen anheiantisimilis , quempraepea ab Ida Sublimempedibus rapuit Jovis armiger uncis. Vas denotat ambrosiam , quam Ganymedes miscet

Iovi est signum Aquarii. io HER MERACLIDES.

Statua Herculis , quae circa medium deorsum desinit in truncum quadratum Mercurii , exhibet duos

78쪽

38 LEO NARDI Au GuSTINI hos Deos conjunctos, ab Athenaeo appellatur 'ξασ- ροκλῆς, qui Ε μῆς Graece notat Mercurium , 'ρ - κλῆς Herculem. Similes statuae grandes e marmore non affabre factae reperiuntur, quae in confiniis agrorum viis collocatae erant, quia Hercules simul cum

Mercurio erant Dei Vialesin Terminales inprumis clare id colligitur ex epigrammate Leonidae in

ui ob hancproperatis viam. De ad agros Ex oppido, sive ab agris tenditis ad urbem. Nos terminorum custodes duo ii, quorum hic quidem Mercurius Vitides me, hic autem Hercules.

In eadem prorsus imagine colebantur Hercules de Mercurius in palaestris, quarum erant praesides, quod declarat hornutus significare fortitudinem ratione sociatam. Unde affirmat Aristides, illos pro amicitiai conjunctione sua in omnibus negotiis semper fuisse junctos de formas e unam statuam Hermeraclidae palaestrarum inveniuntur perpulchre fabricati in eximiis marmoribus sed haec cuncula in est gemma carchedonii appirini, plane eadem magnitudine, quam habet figura, quin etiam vidi Hermeraclidas sardiis incisos, quos in annulis gerebant athletae.11 o. HERCULES ET EURYSTHEUS. Eurystheus durus appellatur a Virgilio propter aspera imperi , quippe qui Herculem periculosis expeditionibus objecit iu quidem Hercules ut liquet

79쪽

A GEMMAD ANTI UAS. 30 Iique ex hac imagine Eurystheo rationem reddit

athlorum suorum. Caeterum quia in hac figura apparet Hermes vel meta super certas rupes, Venio in memoriam antiqui commeantium moris , qui consecrabant saxa Sc petras Herculi dc Mercurio vialibus Deis ut ostendit doctissimus Aleander in tabula solis , in qua super petrarum cumulum sculpta sunt clava&ca

duceum.

111 HERCULES LEONTOPHONOS.

Apellatus a Graecis occiso Leonis, quod fuit primum athlum Herculis ArchiaS. Non amplius taurivori gravem rictum Donis Formidate agricola , pastores, demeae. Certe enim ab Hercule optimo certatore cecidit δε-

mitus

Cervicem feras occidentibus rangulatus manibus. Hercules autem in juvenili sua aetate prius occiderat alium leonem, qui devorabat armenta parti Amphitruonis Ideo in imagine, etsi suffocet Nemeaeum, portat in dorso pellem primi leonis, qualis conspicitur

Ustatuis antiquis Herculis juvenis, ut memorat Zet-zes, nati circiter annos XVIII.

II a. E. Ovidius in Fastis lepidam narrat fabulam de Hercule ad foeminae modum amicto vestibus Joles, unde Faunus Deus deridebatur. II 3. Sed

80쪽

Sed ad scopum hujus imaginis tantummodo me morasse suffecerit versus istius poetae e epistola, quam marito Herculi scripsit Deianira , infamans olen deis pictam cum clava dc spoliis Leonis. Opudor i hirsuti costis exuta leonisi spera texerunt vellera molle latus.

Falleris, nescis: nonsunt spolia ista leonis

Sed tua tuqueferae victores; illa tui. Femina tela tulit Lernaeis atra venenis, Ferre gravem lana vix tis apta colum. In fruxitque manum clava domitriceserarum,

Vidit is inspeculo conjugis arma sui. Qui locus praeclare expressus est ab Torquato Tasso. Mira-βyole , conti de ira imbelle

Per scherno iratiar tarme homicide Eportalcuoi di leon obesembra Euvid iroppo asi tenere membra.

11 . TRES GRATIAE.

Tres Gratiae invicem amplexae uno nodo describuntur ab Claudiano Idaliaejuxtasmuti triplexapue vici imNexu sub ingenti requiescit Gratia puerc . In hac imagine sub similitudine trium Gratiarum sunt tres eae, Pallas, uno Sc Venus, significantes tria maxima vitae bona, sapientiam, pulchritudinem, Opes, suntque haec tria dona suprema ac divina , sic inviin