장음표시 사용
221쪽
s IΜPLICIUM Phari a C Theophrasti biliorum partitione, parum ex Marcelli Vergili 3 annotautionibus,& barbaronim commentarηs. Medicos quos super hac re consuluimus, magis mutos reperimus Φ pisces. Mirum . tanta sibi polliceri, , Purpuram, eXPcrimenta per mortes agerc, 8ctamen haec minima, ac , , vulgatisSima naturae ignorare. De TEMPERAMENTO LILII Conuallis. Omnes frigidae ac humidae complexionis affirmant,refrigerare ν, &confortare, ut Violas, Lilia &Rosas UIRES EIUS ET L v v A M E N Υ A. Corroborat cor cerebrum,hepar, caetera spiritalia membra, ut uoscant. Unde exhibetur cardiacis, uertigine correptis, epilepticis, apoplesiticis phreniticis. 8c crebro in sincopina proclivibus. Item his qui patiuntur tremorem cordis, S punditiones Praecordio rum quibus membra quo tremunt. Compertum est etiam,incipienti leprae meatus occludere Delatius serpat malum,&altius radices mittat.
Scabiem &impetiginem reprimit illitum: id Φ si uicibus aliquot facisas cum illius aqua. D Eadem uenenosorum animalium, Scaculeatorum timas retundit, ne extuberent : ueluti sunt vesparum, araneorum,apum,S id genus caeterorum,si subinde illinatur. Partus accelerat,&menstrua sed remissius, adcom sine negocio. Ocularii etiam medici ad oculorum inflammationes, caligines eo
VI NVNL D I L I L CONUALLIs sic param. Recipe uini ueteris optimi, at Plenissimi mensuram Unam,sorum Lilri Conuallis lib. unam, quos cum iram deris vitreo uasi, in sole exmoquito diebus. so. Vbi in Iaueras, per alembicum extrahito, semel S a testrum. Extraeto liquore, adde aquae L men is modicu, piperis triti idenstidem. Nihil hoc uino preciosius. , , Cerebrum confortat, apopleXiam prohibet, colicum dolorem sedat, , 8c uires cordis mirum in modum coadiuuat.
224쪽
corum, T O M V S PrimuS. aisPICARIA. ADES CHROPHUDAR1A. 13 Rhapsedia XXXVII. NOΜENC LATURAE Maioris. Latins . Schrophesaria maior. Castrangula. Vrtica mortua.
Latinae, Ficaria. Millemorbi a.
de Schrophularia. α OPHvLAREM hierbam, quae sit apud Dioscoridem . ut
pronunciare temere no ausim ita radix palam indicat, inter testiculares .
S glandulosas censendam. Nulla tamen testicularium apud Diosi oridem desiliptio adhuc mihi satisfecit. Quare Barbaros tantisper morasi sumus donec Certiores de nomine eius proprio fieremus,uel alius quispiam certioribus indi s apud eundem nobis depinxerit. Animaduerto autem trium generum haberi.L.Maiorem, minorem, & mediam. De s imbri titiis Maiore Simon Ianuensis sic. Schrophularia herbaquaedam dicitur, uel ensis.
225쪽
ideo quia circa radicem quasdam tuberositates uelut sint opitulas habes at uel quia ualet ad ichmphulas delendas. Habet sella similia Urtics. sed maiora. 8 mbnigra. Sisiailiter S tota planta, stipitem unum re mina, duobuS cubitis longum in cacumine grana subnigra. Haec illemOrbia,a qbusdam Castrangula uocatur. Vocatur & Ficaria, 8cut quidam uolunt, V1 tica mortua: eo, quod lia Vrticae similia habe non tamen urentia. PANDECTARI Vs de Minori Schrophularia. Testiculus sacerdotis .uel Zem ac,herba est super terram Pansa. Cuius foliassint pinguia,et rotunda. Flos eius croceus. Radix testiculis par uis plena.& albis. A malo mense disiperi nec amplius cernitur. De Media Schrophularia HIERO NY Μ v S herbarius Schrophularia media crescit tris pinguibus, rotundis, colore auscis,succulentis caliculo palmi unius ς semis radice tortuosis, S nodosa. Germanis uulgo uocatur . obev-GauΦheyl. an est& alia herba eius nominis, odex s. niam desinit et apparet a festo D. annis abdito rursum in terram se. Id ita habere, emperico illi lubens crediderim . Tametsi me non fallat, si os inter Cosolidas hanc referee: S item alios inter Portulacra, ex quibus est Theobaldus nostes Fettichius.
Vires habet resoluendi. Minor calida est, δή sicca, ut inquit Vigonius.
HaemorroideS exterunt,&maior,& minuscula tam illitae Φ potae. Maiore etiam,rubedo iaciei depellitur ea, que leprs quendam aspectu habet. luis radicis Maioris, melli intritus, uel pollini farins tritices mixtus, cum optimo uino ueteri simulat utitus,si mox in ledio decubas, pinmu sudores eliciet, inde schrophulas, quae in collo apparent, uel in interstioribus partibus ani. E MEDIA Mediae Schrophulariae. Media uulneraria harina est: nam uulnera recentia praesentissime u tinat Sc consolidat Proinde sanguinem sistit illius succus. Et contem in ollam, in qua carnes deseruent& taxantur, facit con 'crescere carnium Dusta concisa. Certe emperici ad muliebria pudenda constringenda, quo ut alta sttem restaurent corruptis, ea utuntur.
226쪽
ONsTIT VERA Mus ab ipso statim operis nostri mino, quicquid esset huiuscemodi herbarum incognitarum,et de quarum nomenclaturis dubitaremus,ad libri calcem appendere, &eas tans tum sumere describendas,quae fuissent plane uulgatissimae, adeo ν 8c officinis in usuruerum longe secus accidit, Sc rei ipsius periculum nos edo ocuit, interdum seruiendum esse scenae αδ-xὰ γόων, quod dicitur. Nam cum formarum deliniatores S sculptores, uehementer nos remorarens tur ne interim ociose agerent scprila, coaeli imus, quamlibet proxime obuiam arripere. Statuimus igitur nudas herbas, quarum tantum nomina germanica nobis cognita fiant,preterea nihil. Nam latinane medidicis,ne ab herbariis rimari ualuimus tantum abest ut ex Dioscoride, uel aliquo ueterum hanc quiverimus demonstrare magis adeo ut locum
227쪽
ras sIMPLICI vm Pharmas ut catalogum nostrum explerent, quem oportebat esse notissimum. De prima hac ab empericis id compertum habemus, quod uulnera ria sit herba. Secaritur folia eius non sitire acore quodam,sta ut oculos quemadmo dum allium, aut cepe seriant. Illain per alembicum destillata, aquam uulneribus mundificandis curandis utilissima prsstant, quae Sc putridam
Incognita ueteribus haec haereba. tametsi passim in Germania nascens. Pedicularem sunt qui uelint, quod pedibus inimica, illos pellat, dum esus lixivio caput lauatur.
228쪽
Latina, Capillus Veneris. Coriandrum putei. Capillus porcinus. Germanica, ramaliuruleis. Steyirtuteti.
Veneris . ex Dioscoride lib. s.ci r A N T O N pusilla gerit solia, similia Goriandri, serrata. Cauliculi quibus exoriuntur, nigro colore nitent, praetenueS, Palmum alti: folus bilicis, admodum exilibus, radice superuacua. Ne caulem, neo se uictum, neo storem prosert. THEOD ARA STt historia de Adianto lib. . p. is Adianti id est. Capilli Veneris foliu in aqua intino madescit nec quicqua adhaesisse humoris constat: unde A nomen herba a Carpit. Genera eius duo, Candidum, at Nigrum. Ambo ad defluuiu capillorum uti lia oleo trita. Nasicuntur maxime locis humidis.
PLINIANA ADIANTI AD sertio lib. 22. cap. 21.
Aliud Adianto miraculum. Aestate Diret, bruma non marcescit. A quas respuit perfusium, morsum in sicco simile est, tanta dis Ibciatio de prehenditur: unde&no mea Graecis, alioquin Dulici topiario. aluidam Callitrichon uocant, alii Polymelion: utru est ab assectu. Tingit enim capillum. & ad hoc decoquitur in uino cum seminea η adireto oleo copiose ut crisipum densum faciat. Defluere autem prohibet. Duo genes in eius, candidius, S nigrum breuiusin. Id quo maius est Polytrichori. aliud Trichomanes uocat. Vtrio ramuli nigro colore nitent, solqs Filist
229쪽
s IMPLrCIVM Pharma C cis, ex quibus inferiora aspera S susca sunt omnia autem contrariis pedicillis densa inter se ex aduerso: radix nulla, Umbrosa S Petra S, pari extum aspergines, ac sontium maxime specus sequitur, Z saxa manan
tia: quod miremur, cum aquas non sentiat. Calculos e corpore mire pellat , frangitq; utich nigrum. inia de causia, potius quam quod in saxis nasceretur, Sc a nostris Saxifragum appellatum crediderim.
notatio in Adianto, de ratione nos minis quaedam.
Coronat interiores puteoru parietes, ct fontiu margines Adiantum: B quasi sitiens, quas tame odit&respuit, pronus quaerit aquas. Non aliter Φ qui opes sedulus continue quaerit, &inuentis miser abstinet. miraculum in eo Plinius id iactat: quasi non multa alia passim uideant, quae naturali corporti Sisociatione, misceri simul quacun metia illata ui nequeunt. Ex eo no minis illi causa est, qua duobus uersiculis in Theriacis suis Nicander tradidit. Ea est huiusa
Purum. Adiantum, in quo nec descendente imhre, minim si e coelo cadens illicidium sol ijs insidet. Docuit idem Theophrastus. s. de Plantarum historia. τὸ ri ,πἰ τις ἁδιαιτος συνιζαῆ v.
σκνουιο . Quorum sensitis est.Et quod in Adianto accidit. Ne in enim madet foliii eius aqua conspeclum, necu humoris aliquod in eo uestigium remanet. Vnde & nomen illi factum est. Plini Us etiam ii. uolumine, .ii.Aliud Adian miraculum. Aestate uirer, Bruma non marcescit, Aquas respuit perfusum: mersum sicco simile est tanta dissociatio depictendit: unde S n men a Graecis. Omnium graecorum, latinorum eadem in nominis Origine ratio S sententia est. Vox ipsa etiam indicat. Nec : enim Adiantum aliud est Φ quod eo δια ετ i , id est, non madescit. Testatus idem Plinius est Polytrichon,&Calli trichon Adiantum dici sed diuersa rati Polytrichon. ne. tyrrichon quidem, quia capilli defluuia explet. Callirrichon aute, quia eos tingit, S sp Callistichon. ciosiores reddit: uman enim e flectum habet. Theophrastus nihil ultra, Φ ΗΜ σιμα Παι αμιαε
ρα προσεκφυσιν κεφαλD τριχῶν εν ελα ω τριζόμενα. Quod est. Vtilia ambo genera eius ese ad expleri
D dum capillo caput ex oleo inuncta. Sequitur appellationes hasTricho manes, quae secundo generi,cte quo mox agendum ei it, priuatim competit. Succedit illi etiam quae in cunctis precis pariter legitur, Ehenotrichon rex qua nos credimus in latinis factum nome, quod in comuni usu est Capillus Veneris. Id in antiquioribus inuentu hactenus a me non est. Dico autem antiqui ores, Theophrastum hunc ipsum Plinium,&his aequales alios Ideo oborta suspicio est, ex corrupta uore illa Ebenotrichon, Veneris Capillum factam fuisse. Beenim syllabam, preci, uepronunciant. Facilis potuit lapsus esse ab audito Euenotricho, in Veneris trichas, id est,c pillum. Suspicionem tamen hanc, non decretum V Iumus esse. Alioquin ex Ebeno, qtiae ni
pro colore est factum id nomen fuit: S ad Adianti Trichomanis in nigros coliculos translata men otm Ne enim aliud Ebenorrichon *Ebeni capillum id est, nigrum, Squali colore Ebenus est, si chon. gnificat. Caeterae Adianu appellationes quae in Dioscori. Iemtur, satis certa habent catissam Scoriginem: ideo a nobis relinquuntur. Sed non relinquenda quae Theophrastus eodem libro
τα κατ' αντικρύ αλλελων λ μ δε οὐκ μεσι. distia δε φιλ ui ρά. Quorum summa haec est. Genera autem eius duo. Alterum quidem candidUm, altera Nigrum. Vtruo tamen explendis in capite capillis utile: in quem usum ex oleo confricatur. Nascuntur aquosis locis, S ut opinantur multi facit ad uessica illicidia quod Trichomanes uocatur: habet caulam nigro Adianto si milem: folia parua, densa , contra reis inter pediculis pendentia Radiπ illi nulla est: amat Umbrosa lora Et hoc pro Adianis S Trishomane Theophrastus que a Plinio ηsdem fere uerbis reddita sunt quo diximus loco, lotam diuersa ab his quae Diosco. tradit: qui Adiantii Coriandri folio describit: ne in eo candidum aliquod genus numerat, sed ni ris coliculis A hoe ct Tricho manes describit Sed nec Theophrastus etiam in qua parte candidum id genus si re tulit. Veriam tamen ut obseruasse licuit, SeX his quot Theophrastus indicat, totius generis no men Actiantum est. Id statim diuidini rin candidum, S nigrum Vocati runt in candidum,
quod comparatum alteri albicantibus foliis fit. Quod enim ad coliculos per cinet, totum g
230쪽
corum, T O Μ V s Primus. aramis nigros liabet: in candido tamen augentibus se coliculis continue minus nigrescunt, deta Atiunt in summo colore uiridi. Sed certius discrimen in soliis est,qus in nigro minora, Pennatam, A Filicis moilo disposita sunt: in candido qualia in Coriandro, incertis interuallis prode utitia di in extremitaribus incisuris diuis a. ongius itidem candidum nigro est. Hanc rationem secutus Plinius ait. Juo genera eius, candidius, Sc nigrum breuius . Id quod breuius est, Po lyrrichon, aliqui Trichomaries uocant. Quae rota est huius scriptoris historia:qui primo candidum hoc Adiatui appellatione mox nigrum Trichomanis indicat. Non est clinicile utrilin in uenisse. Sed quoniam frequentius illud ita itur, hahet casdem huic uires , ideo notius S infrequentiore usu: id tantum veneris Capillum nunc uocant.Facillime in Dioscor. omnia in Tellige qui latus testis,fide sensus ad ea utetur. Nem enim dubitare poterit, qualia in Adi anto Coriandri folia dicans:&quomodo --qusath interpretes,1 crrata S cacuminibus diuisa dixerunt. Cum tamen impares foliorum incisura sint, S aliter sed ae in serra dentes nemin cacuminibus tantum sed undicit per extremitates dividantur.Credimust nos,
quod in Adianti foliis legit Filici similia abundare,& ex altero genere ad historia huius translatum esse.ideo viiij nota eo loco a diei haesit Nil,si enim Filicis solio Adiantst hoc fimile habet:
ne si tota Iolia, aut eam segmenta inuicem compares Fuerat beam caussam Rnimus, dua , . . tresue illas uoces tano inutiles relinquere: sed in cunctis graecis latinis inuentas seruallimus: praesertim dicente Plinio, vinci: ramuli nigro colore nitent soliis Eilicis. Versitamen,ut paulo ante praemonstrauimus,lion possunt simul Coriandro & Filici eiusdem planta soli a coparari, Suspicari sumus,Si adhuc suspicamur, non esse integra prima huius capitis parte: periisse uoces aliquas, illae certiore totius Adianti historia facerent A quae nunc tam incerta leguntur, reliquias illius esse qua truncara ncelle si um miscensi munietv Iegentes, incertis animis interA Santum S Trichomanes esse Sed quale nos diximus paulo arat ut cretimus,utrius histo via est. Adianti appellatione in toto hoc genere antiqua medicina usa semper est et generis ea uox est, eis omnis Adianti eaedem uires ad omnia sunt. Paulus Aegineta cum de Adianto egisse de Trichomane nihil tradidit praefarus,in Adianto dicium de eo fuisse.
de Capillis VeneriS. M E S V E de Capillis Veneris. Capillus Veneris dicitur apud quosdam, Capillus sentium. Et dici tur, Capillus hominis nemoralis. Et ab aliis dicitur Coriandrum putei. Et est herba, cuius lia sunt similia liis Coriandri, uiridia. & tenuia:
cuius stipes est in longitudine, circiter medium :&sunt sicut pili porcis ni :&sunt in colore intra rubedinem, S nigredinem, sed magis declis nant ad nigredinem, & proprie iuxta radicem eorum: 8c quanto magi SProcedunt,adn1gredinem declinant: Se sunt sine floribus: 8c eorum Oiretus est in kntibus & in pultis
Stephanus de Capillo Veneris. Ab antiquis uocabatur Adiathon Mue Polytrichon: ut patet per Dios ridem, et per Alexandrum. Vndeo mnia illa scilicet Capillus Veneris Adiantho, S Polytrichon accipiatur pro eodem: quia omnia haec nomina quae in trichon desinunt, capillum Bellae vincit. nant: inde thris graece capillus, thrica capilli: unde Gallithricum, Po lythrichon,& Adianthon,omnia illa ab emectu idem inicis IMONIS GENU ENSIS .
moderni distinguunt diuersas herbas per haec nomina. Aliam sciliocet per Capillum Veneris , aliam per Adianthon, aliam Per Adiantum,
quamuis tres primae species, proximae uirtutis sunt .
Vides Letaor, ueterum descriptionem non eonuenire cum ea quam hodie monstratos